dgreca – Page 4010 – Dielli

YJET E ZINJ TË PAUL CELANIT

March 20, 2015 by dgreca

Nga Hart L. Wegner/
Poezia: fryt i dhimbjes sonë./
E moçme sa lotët tanë./
Edmond Jabès/
Libri i Pyetjeve, II/III, 114./
Unë nuk jam një teoricien. Së pari, flas si një lexues dhe së dyti si shkrimtar.
Numri i artikujve, librave dhe dizertacioneve kushtuar Celanit është kaq i madh saqë vepra e tij letrare duket si një liliput, kryesisht 800 poema. Kjo pafundësi shkrimesh të shkurajon të shkruash apo të flasësh për të, pasi mendon se s’ka mbetur gjë e rëndësishme pa u thënë. Por sipas Gëtes, “Çdo gjë e mençur është thënë, kështu që s’na mbetet gjë tjetër veçse të provojmë ta mendojmë edhe një herë.” Gëtja nuk na thotë që të përsërisim atë që të tjerët kanë menduar, por ta rimendojmë e ta ripërsiatim që të mund ta përjetojmë e ta kuptojmë poezinë e Celanit sikur askush të mos ketë shkruar e analizuar veprën e tij.
Ku qëndron rëndësia e saj? Ne nuk synojmë që përmes procesit të ripërsiatjes të krijojmë një kuptim të ri e përfundimtar të poezive. Poezia e Celanit e sfidon konceptin “përfundimtar” dhe “e mbaruar.” Ajo është e hapur për interpretime të ndryshme.
Gëte shkruan, “Kush dëshiron të kuptojë poetin/ Duhet të shkojë në tokën e poetit” (Artemis 3, 343) A do të na ndihmonte të kuptonim Celanin dhe poezinë e tij sikur të shkonim në Çernovicë? Po, por kjo gjë është e pamundur, sepse Çernovica, vendi ku ai u rrit, nuk është më. A mund t’i quajmë Çernovicën, Vienën, e Parisin, çdonjerën nga vendet ku valët e jetës e çuan Celanin “toka të poetit”? Çdokush në Vjenë do ta njëjtësonte Celanin me Austrinë e Vjetër, siç kishin njejtësuar më parë edhe Rilken e Kafkën, paçka që këta të dy kanë lindur në Pragë, e siç më njejtësojnë edhe mua me Silezinë, paçka se ajo iu shkëput me forcë Austrisë qysh në shekullin XVIII. Por Austria ka mbetur gjithnjë vendi i kujtimeve. Ashtu siç Celani thoshte për vetveten, “ajo që doja të arrja ishte Vjena.” (John Felstiner, Poema dhe prozë të zgjedhura të Paul Celanit New York: Norton, 2001) 395.
Çernovica ishte një provincë e largët e monarkisë Austro-Hungareze. Celani ishte një banor i saj, sipas Kafkës një “njeri nga fshati” që nuk arriti të gjendte portën për të hyrë në Vjenë.
Kur Celani mori çmimin letrar të qytetit të Bremenit, ai e përshkroi vendlindjen, tokën e poetit me këto fjalë:
Shumë nga ju ndoshta nuk e njohin vendin nga vij—nga çfarë shmangie rrugësh! por a ka vërtet shmangie nga rruga?— Është një vend i pasur me rrëfenja Hasidike që Martin Buberi i ka ritreguar për të gjithë në Gjermani. . . .Ishte një krahinë ku dikur banonin njerëzit dhe librat” (ibid.).
A e ka ndier ndonjëherë Celani veten si të mërguar? Nga ç’vend i mërguar?
Nga Çernovica? Në një farë mënyre, po. Në ligjeratën e tij, Celani thotë se Çernovica “më shfaqet tani përpara syve nga një distancë shumë e largët” (ibid). E largët, por ai e mban mend që kishte qenë një vend i rëndësishëm, e cila pas rënies të monarkisë Austro-Hungareze dhe gjatë sundimit kommunist “kishte mbetur pa histori” (ibid). Dhe kur thotë se “Ishte një krahinë ku dikur banonin njerëzit e librat,” na bie në sy forma e pakryer e foljes “banonin.”
Edmond Jabès një tjetër shkrimtar i periudhës së Celanit i mërguar në Paris, ngaqë e kishin përzënë nga Egjipti së bashku me çifutë të tjerë gjatë krizës së kanalit të Suezit në 1957, thoshte: “Çifutët kishin shekuj që kërkonin të ishin një shenjë, një fjalë, një libër. Shkrimet e tyre ishin shtegtime, dyshime, pritje, bashkërrjedhje, plagë, ikje, dhe mërgim, mërgim, mërgim.” Libri i Pyetjeve, 290

Ku ndodhet vendlindja e shkrimtarit që jeton në mërgim? Në gjuhën e tij. Celani e mbronte gjuhën e vet. Jetonte në Rumani apo Francë, por gjermanishtja ishte gjuha e tij, gjuha e nënës që kishte folur Gjermanishten letrare. Ja si e shpreh këtë ide vetë ai, “Atje, i rrethuar nga humbjet, mbeti gjallë vetëm një gjë: gjuha” (395). Në mërgim kjo gjuhë ishte “toka e vërtetë e poetit,” paçka se për të ajo ishte mëdyshja më e madhe dhe e pazgjidhur; gjermanishtja kishte qenë gjuha e atyre që ai fajëson për vdekjen e prindërve dhe të çifutëve të tjerë të vendlindjes së tij të “Menschen dhe e librave.” Celani shpjegon metodën e tij të pastrimit të gjuhës amtare, të të vetmes gjë që i ka mbetur: të gjuhës së nënës së vrarë:

Ajo gjuhë mbijetoi, pavarësisht nga rrethanat, nuk humbi. Por duhej të kalonte përmes pazotësisë së saj për të dhënë përgjigje (answerlessness), përmes memecllëkut të frikshëm, përmes mijëra errësirash të ligjeratës vdekjeprurëse. Kaloi përmes dhe nuk dha asnjë shpjegim për atë që ndodhi; megjithatë e kapërceu këtë ngjarjeje. Kaloi përmes dhe si rrjedhim erdhi në jetë sërish, “e pasuruar.” (395)

Paçka sesa e dhimbshme dhe e mundimshme ka qenë për Celanin procesi i dëlirjes së gjuhës, ai duhej kryer. Përse? Sepse atdheu i vërtetë i shkrimtarit të mërguar është gjuha e tij e cila bashkë me poezinë përbëjnë mjetin e orientimit të poetit.

Në këtë gjuhë kam kërkuar gjatë nëpër vite të shkruaj poezi: si të thuash që të orientoj vetveten, për të zbuluar ku isha e nga ishte udha që doja të shkoja të skicoja realitetin për vetveten.

Megjithëse në fillim të viteve 1950-të, Celani kërkoi të bëhej qytetar frances, fjala më e saktë që do të pasqyronte gjendjen e tij është “pa atdhe.” Diku ai është shprehur kështu, “. . .kur ndodhesh përbrenda gjuhës tënde, pikave të orientimit, midis librave e veprave që dashuron, ti ndodhesh në tokën tënde. Ndërsa unë ndodhem jashtë.” Qytetar i një vendi që pothuajse nuk ishte më, autor që shkruan në gjuhën gjermane, por që kurrë nuk jetoi në atë vend e kurrë nuk i zuri besë, banor i Francës, por i pavlerësuar atje, kështu që, gjuha amtare e Paul Antschel-Celanit ishte i vetmi vend që ai e quante të vetin. (Felstiner, Poet/Surv. 94)
Rrugëtimi i Celanit ka qenë drejtvizor— a ka vërtet shmangie nga rruga? kishte pyetur dikur ai—dhe as i jashtëzakonshëm po të kihet parasysh fatet e shumë të tjerëve në atë kohë. Ai lindi më 1920 në Çernovicë të Bukovinës, që i përkiste Rumanisë, tani quhet Chernovst e i përket Ukrainës. Edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore ai jetonte aty: një çifut nën regjimin e Hitlerit. Ndryshe nga prindërit e tij, ai mundi të mbijetojë. Ishte pikërisht ekzekutimi i së ëmës në 1943 që e nxiti t’i kushtohet seriozisht krijimtarisë letrare. Ai shkoi të jetojë në Bukuresht nën regjimin komunist, dhe më pas, kaloi në Vjenë ku qëndroi gjashtë muaj. Më pas, shkoi të jetojë përfundimisht në Paris e mbas disa krizash mendore, më 1970, vret veten duke u mbytur në lum.
Ai është poeti më i rëndësishëm gjerman i periudhës së pasluftës, paçka se asnjëherë nuk kishte jetuar në Gjermani. Ashtu si Vladimir Nabukov që shkruante se “historia e viteve universitare në Angli, është në të vërtetë histori e përpjekjeve për t’u bërë një shkrimtar rus,” po kështu edhe Celani shkoi në Francë për t’u bërë poeti i madh gjerman. (Speak, Memory, 261)

Cili është vendi i Celanit në poezinë gjermane?

Edhe pse poezia e tij hera-herës merr ngjyrat e një teksti surrealist dhe na shfaqet si poezi avangardiste ngaqë e ka çuar poezinë në kufijtë e skajshëm të gjuhës, Celani i përket traditës së shkëlqyer të poezisë lirike gjermane: Hölderlini i himneve, Rilke i Elegjive për Duinon dhe—do të shtoja—Trakl, në poezitë e tij më të mira, si p.sh. “Grodek.”
Xhorxh Steinër shkroi në faqen letrare të London Times njëzet e pesë vjet pas vdekjes së Celanit:

Nuk ka më asgjë provokuese e të çuditshme rreth tezës se Celani qëndron përbri Hölderlinit në majë të poezisë gjermane (ndoshta edhe të poezisë moderne evropiane). Sipas këtij vlerësimi, Rilke, (të cilin Celani e çmonte shumë lart) është një mjeshtër më i kuptueshëm, por më pak novator dhe në disa drejtime më pak i rëndësishëm. Është Paul Celani që ka shtruar për diskutim lidhjet e gjuhës me nevojat dhe shpresat njerëzore.”

Në fillimet e hershme të krijimtarisë së tij Celani shkroi poezinë “Fuga e vdekjes” që u bë e njohur në gjithë botën. Si lënda e vjershës po ashtu edhe suksesi i saj do të kenë qenë një barrë e rëndë për poetin. Siç shkruan Jabès, “Zbulimi i veprës që shkrimtari do të shkruajë është njëherazi mrekulli dhe plagë. (L. i Pyetjeve,1, 27)
Gjatë leximit të “Fugës së Vdekjes” të Celanit, momenti interesant është kur, mbas gjithë atij figuracioni tronditës, lexuesi vëren se vargut përfundimtar i mungon pika. “Fuga e Vdekjes” është e vetmja ndërmjet pesëdhjetë e gjashtë poezive të Mohn und Gedächtnis që mbyllet kështu. Kur e lexon për herë të parë, i emocionuar nga metaforat e fuqishme, recitativi, përsëritjet dhe variacionet tipike për strukturën e fugës, nuk të bie në sy mungesa e shënjave të pikësimit. Nuk ndodhet asnjë presje e vetme, asnjë pikë, vizë apo ndonjë gjë tjetër, përveçse fjalëve të fuqishme. Por kur arrijmë në vargun e fundit, “floku yt i artë Margarit/ floku yt i hirtë Sulamith” ne kërkojmë për pikën që ta plotësojmë e përfundojmë poezinë dhe të çlirohemi nga tensioni nën peshën e figuracionit, por poeti na e ka mohuar këtë çlirim. Në gjuhën origjinale të Celanit, rrokja e fundit e fjalës së fundit të poezisë—emri “Sulamith”— është e lirë dhe qëndron më lart se simotra e saj në variantin anglisht “Shulamite.” Në anglisht, rrokja e fundit, fatkeqësisht, tingëllon “might,” pra “fuqi” e “forcë” pikërisht cilësi që Sulamithi nuk i mishëron.
Si rezultat i mungesës së pikës në fund të poemës, lexuesi është lënë me fantazmën e Sulamithit me flokë të hirtë të gdhendur në tymin e krematorëve. Kjo fantazmë, e papenguar nga pika, vazhdon të mos na shqitet nga mendja. Një pikë në fund të poezisë do të kishte të njëjtën vlerë ashtu si perdet në fund të një opere. Pika do të na çlironte nga përgjegjësia për tmerret që poeti përshkruan. Ngaqë mungon pika, lexuesi ka ndjesinë se poezia nuk ka përfunduar e nuk duhet të kthejë faqe e nuk duhet të largohet nga fantazma e Sulamithit. Ne nuk duhet të mënjanojmë sytë nga ajo e cila në Këngën e Solomonit personifikonte Izraelin dhe nuk duhet të harrojmë tragjedinë që ka ndodhur.
Po kështu nuk kemi lehtësim kur lexojmë vjershën që Celani ka lexuar tek Kënga e Solomonit, i vetmi vend ku Sulamithi na shfaqet.

Ktheu, ktheu O Shulamite;
Ktheu, ktheu,
Që të mund të të admirojmë.
Çfarë shikoni te Shulamite?
(6:13).

Sulamith nuk është emër personi, por një toponim, Shunen, që i përkiste fisit të Issacharit. Ne nuk jemi çliruar nga fantazma, sepse, si në një procedure magjie, Sulamithit i luten katër herë, që të kthehet që të mund ta admirojnë edhe një herë.

Në një vjershë që nuk është shumë e gjatë, lexuesi vëren—dhe pikërisht pas leximit të parë—që në atë pakicë foljesh, folja “me pi” është përsëritur njëzet herë. Tre veprimtari bazë janë themelore për vazhdimësinë e racës njerëzore dhe për gjënë e gjallë: të pish, të hash dhe të shumëzohesh. Nga të trija këto, të pirët është padyshim më e rëndësishmja për mbijetesë. Lexuesit i bie në sy paradoksi: poezia ku në titull përfshihet fjala “vdekje” është e mbushur me foljen më jetësore “me pi.” Në Librin e Pyetjeve, Jabèsi shkruan kështu: “Etja realizon mrekullinë duke i dhënë botës privilegjin e ëndërrimit. Me pi. Me pi ajrin, errësirën, ditën.”

Duke lexuar “Fugën e Vdekjes” lexuesi ngaqë dëgjon vazhdimisht—kjo është një poezi veçanërisht për veshin—foljen “me pi” pyet veten sesa e madhe do të ketë qenë etja, një etje që qumështi i zi nuk e shuan kurrë.
***
Çdokush që përpiqet t’i caktojë vendin e të vlerësojë rëndësinë e Paul Celanit në letërsinë e kohës së tij, patjetër që mendja do t’i shkojë tek Franc Kafka. Vlera më e madhe e tyre qëndron në ndikimin strukturor, intelektual dhe emocional që kanë patur mbi letërsinë, shkrimtarët e lexuesit përmes përpunimit të aftësinë të tyre perceptuese. “Kolonia e internimit” e Kafkës dhe “Fuga e Vdekjes “ e Celanit kanë shumë pika takimi. Duke shkruar para periudhës së Holokaustit, Kafka parashikoi në mënyrë profetike ardhjen e makinerisë së vdekjes, por mbas 1945 detyra e shkrimtarit kishte ndryshuar. Nuk ishte më ajo e profetit. Profecia ishte bërë realitet.
Ka një ligj që është kaq i pandryshueshëm sa edhe ligjet e fizikës: domethënia e një poeme të mirë—dhe për rrjedhojë vlera e saj—është gjithnjë më e madhe sesa elementët përbërëse të saj, apo të asaj që poezia pretendon të jetë.

Cili mund të radhitet pranë Celanit? Më pranë tij fare mirë mund të qëndrojë Nelly Sachs, poetja emigrante që jetonte në Stokholm e që mori Çmimin Nobel më 1966. Dikur ajo i shkroi atij kështu, “Ndërmjet Parisit dhe Stokholmit kalon një meridian brenge dhe ngushëllimi.” (Felstiner, Poet, Surv. 156) Të dy ata mbanin mbi supe barrën e rëndë të Holokaustit. Një vjershë e saj nga libri Vendbanimet e Vdekjes, shkruar nga 1940-1944 ka disa pika takimi me “Fuga e Vdekjes.”

Oxhaqet,
Mbi vendbanimet e vdekjes të shpikura me mendjemprehtësi,
Kur trupi i Izraelit përmes ajrit
përhapet si tym.
Nelly Sachs, O the Chimneys (New York: Farrar, Straus, 1967) 3.

“Trupi i Izraelit” nga poezia e Sachs na sjell në mendje përsëri Celanin, dhe po ashtu Këngën e Solomonit ku trupi i gruas që përshkruhet me detaje përfaqëson Izraelin dhe marrëdhëniet me Zotin e tij.

Të tre shkrimtarët çifutë,Celani, Sachs dhe Jabès që sipas mënyrës së tyre u morën me temën e Holokaustit, kanë të përbashkët—edhe pse ata mund të ishin ose nuk mund të ishin besimtarë—lidhjet e thella me traditën mistike çifute.

Simboli është Çifut.
Fjala është Çifute.
Libri është Çifut.
E krijuesit e tij janë Çifutë.
(Libri i Pyetjeve, 290)
***

Kriza që prek qytetërimin tonë qëndron në atë që fjala, fjalia letrare dhe libri siç e njohim ne janë të kërcënuar të zhduken e të zëvendësohen nga numri, kodet numerike dhe figurat.
Gjuha gjithnjë ka qenë një mjet shpëtimi gjatë evolucionit të qenies njerëzore e zhvilluar ndoshta nga thirrjet që paralajmëronin rrezikun. Përsëri tani gjuha letrare është mjeti shpëtimtar që nuk mund të matet, të peshohet a të njehsohet, por që na bën njerëzor e të njerëzishëm.
Në këtë kohë të vështira, ne u drejtohemi poetëve tanë jo vetëm si pozicioni i fundit i rezistencës, por edhe si një forcë ripërtëritëse. Është pikërisht gjuha e tyre, përdorimi i përkujdesshëm i fjalëve që do ta shpëtojë gjuhën tonë për të mos u varfëruar e mbetur djerrë e të mos bëhet zhargon i doracakëve shpjeguese për teknologjinë e re. Celani përmbush detyrimin më të rëndësishëm që një poet ka për gjuhën: ta ruaj, të shterojë mundësitë e çdo fjale të veçantë, ta ripërtërijë e ta mbajë gjallë duke krijuar fjalë të reja. Pikërisht prej poetëve—të gjallë e të vdekur—ne duhet të rimësojmë të kemi respekt për fjalën, origjina hyjnore e së cilës po shkatërrohet nga teknologjia. Ne duhet t’u mësojmë brezat e ardhshëm të shkruajnë fjalë që jo vetëm kumbojnë nga zgjuarsia, por edhe që drithërojnë nga gjallëria emocionale. Ne duhet t’u mëkojmë atyre urrejtjen për fjalët e frazat boshe, fjalët e vdekura, shkurtimet, të folurën teknike, zhargonet profesionalë dhe nevojën për t’u qëndruar larg fjalëve të huaja. Ky është një peng që i kemi poetëve dhe një peng ndaj së ardhmes sonë.
Celani e jetoi jetën për poezinë, me poezinë dhe në poezinë e tij. Në një emisioin radioje për Osip Mandelstam, ai tha: “Poezitë janë skica për të jetuar. Poeti përpiqet t’i përmbush ato.” Hölderlini që 37 vjetët e fundit i kaloi në çmendi në fund u bashkua me Celanin. Një peshkatar zbuloi trupin e Celanit në Senë, ndërsa “në tryezën e tij ndodhej një biografi e Hölderlinit, e hapur në një faqe ku ishte e nënvizuar: ‘Nganjëherë gjeniu errësohet dhe zhytet thellë në pusin e hidhur të zemrës së tij.’” A ishte kjo vargu i fundit që Celani lexoi? Në curriculum vitae të Celanit, i cili e përshkoi jetën si Mensch dhe poet, Edmond Jabès mund të shtojë fjalën e fundit: “Jeta e shkrimtarit është një marshim i vazhdueshëm drejt një ylli. Yjet përgjigjen për veprën e tij. Yjet e zinj.”

Përkthyes
Pirro Dollani

Why countries that recognize Palestinian tatehood turn their backs on Kosovo

March 20, 2015 by dgreca

BY Hazir Reka*/
When we talk about Islam in Europe, we’re generally thinking about Bangladeshis in Britain and Algerians in France. Maybe Pakistani migrant-farmers in Greece, or Somali refugees in Scandinavia.
But the Muslims of Europe’s Balkan peninsula long predate Maghrebi settlement in the Goutte d’Or. And few outside the region realize that, in fact, there are countries on the European continent where Muslims compose the majority—and not as a result of spectral “reverse colonization.”
Countries with Europe’s most substantial Muslim communities include Bosnia-Herzegovina, where they are 40% of the population, according to the CIA; Macedonia, where they make up a third; Montenegro, where they’re 19%, and Bulgaria, 7.8%.
Nearby Albania and Kosovo are arguably Europe’s “most Islamic” countries, when excluding Turkey. In Albania, 56.7% of the population adheres to Sunni Islam. And although exact numbers aren’t available for Kosovo, one of the world’s youngest countries, estimates of the Muslim population hover at around 90% of its two million residents.
Both countries are home to ethnic-Albanian majorities, many of whom are descended from Christians that converted to Islam during four centuries of Ottoman-Turkish rule. Despite this, a number of Muslim-majority countries refuse to recognize Kosovar statehood; even as they passionately advocate for Palestinian sovereignty with the other hand. Most notable among these are Iran, Syria, and the Palestinian Authority.
“The PLO didn’t recognize the independence of Kosovo,” Imam Stephen Schwartz, executive director of the Center for Islamic Pluralism, tells Quartz. “Kosovo is not a member of the Organization of Islamic Cooperation. And this is because Kosovars and Albanians are seen to be the lapdogs of the Americans.”
Schwartz refers to a palpable, on-the-ground popularity of the US in Albania and Kosovo, almost entirely due to NATO’s involvement in the tail end of the Yugoslav Wars; specifically, the allied bombing of Belgrade, capital of the Federal Republic of Yugoslavia (FRY), now the Republic of Serbia. NATO and FRY officials signed an agreement mandating full withdrawal of Serbian troops from Kosovo in late 1999, which paved the way toward an independent Republic of Kosovo, officially declared in Feb. 2008. Though there is measurable interaction and occasional cooperation between Kosovo and Serbia, the latter has yet to recognize Kosovar independence.
And this might partially explain why Kosovars lack the international support lent to other statehood efforts, like that of the Palestinians.
“The hypocrisy of refusing to recognize Kosovo is an unbelievable thing,” Schwartz says. “Certain Arab countries and members of the OIP won’t do it because Kosovar statehood was assisted by America. Kosovo was liberated by America.”
In fact, when looking at respective lists of countries that recognize Palestine and/or Kosovo, the divide runs rather cleanly along factional lines:
With some overlap in Latin America, the Middle East, Scandinavia, and Africa (the British parliament’s Oct. 2014 vote to recognize Palestinian statehood was non-binding), the allegiance to Kosovo or Palestine can be distilled to a given country’s attitude toward the US. With the exception of Libya, Egypt, and Pakistan, most Middle Eastern supporters of Kosovar statehood are also strategic US military allies: Saudi Arabia, the Gulf states, and Jordan.
Predictably, Iran and North Korea recognize Palestine, but not Kosovo. Russia, a long-time ally of Serbia—which insists Kosovo to be part of the ancestral ethnic-Serb homeland (Raska)—recognizes Palestine, but not Kosovo. Members of the Moscow-led Commonwealth of Independent States (CIS)—Belarus, Kazakhstan, Mongolia, etc.—follow suit.
The remaining BRICS (China, India, Brazil, South Africa) recognize Palestine, but not Kosovo; perhaps in some spirit of defiance against the “old guard” of geopolitical order—countries like Canada, Australia, Japan, South Korea, and most of the EU, all of which recognize Kosovo, but reject Palestinian statehood.
The divide plays out even further along traditional international rivalries. Colombia recognizes Kosovo, not Palestine; Venezuela recognizes Palestine, not Kosovo. Pakistan recognizes Kosovo; India and Bangladesh do not. Azerbaijan recognizes Palestine; Armenia does not.
Though beyond the seemingly simple cartographic representations, the issue of limited recognition gets pretty complicated. There are some conspicuous ambivalences. Mexico recognizes neither Palestine nor Kosovo, perhaps in part to appease both the US and its Latin American (largely pro-Palestine) neighbors. Nor does Greece recognize either, perhaps because it has stood close to the flame of Balkan interethnic violence for centuries, and lies just a few hundred nautical miles the west of Israel.
Israel, interestingly enough, does not recognize Kosovar statehood—probably because the establishment of an ethnic-Albanian state on formerly Serbian soil would set a precedent for Arab-Palestinian secession. You’ll see similar mentalities at practice in Spain, which has historically struggled to keep hold of its Basque and Catalan regions; Morocco, which maintains a claim on the Sahrawi Arab Democratic Republic (Western Sahara); China, for obvious reasons regarding Taiwan, Tibet, and the Uighur region; and the Russian Federation, which seems to make the bulk of its foreign-policy decisions based on whether a given move might inspire, or stoke extant secessionist sentiments in its outer republics.
This ultimately renders humanitarian appeals for recognition in Kosovo and Palestine (and Abkhazia, and eastern Ukraine, and Kurdistan) rather dishonest. The nations in question, the actual people vying for self-determination, are championed by their respective supporters as suffering nobly under the yoke of amoral oppressors. To the pro-Kosovo faction, big-bad Russia and little-bad Serbia impede international recognition for the sake of being bad. To the pro-Palestine crowd, big-bad America and little-bad Israel deny Palestinian sovereignty within the same, moralistic, black-and-white framework.
All parties seem to use righteous indignation to their political advantage; except, of course, the parties with the most tangible stakes: the Kosovars and Palestinians. They are minimized to little more than chess pieces—pawns, in fact, the most disposable of chess pieces—buffeted between elite players in the great game of 21st century realpolitik. A game that, for these would-be states, offers no discernible prize.
*Reuters

David L. Phillips:”Pranvera Kurde-Një hartë të re për Lindjen e Mesme”

March 20, 2015 by dgreca

David L. Phillips promovon libërin “Pranvera Kurde:. Një hartë të re për Lindjen e Mesme”, në Nju Jork, me parathënie të Bernard Kushner /
Nga Beqir SINA, New York/
BIG APPLE “-NEW YORK CITY : Nuk mund të jetë koha më e mirë për një libër të këtillë, me titull: “Pranvera Kurde:. Një hartë të re për Lindjen e Mesme”, shkruan shtypi lokal në Nju Jork, duke iu referuar një “signed book” të bër dje në lokalin Russian Tea Room në Manhattan – New York.
Libri i David Phillips, një poliitikan dhe publicist, i cili është mjaft i njohur për shumë shqiptarë, si këshilltar politik për Kosovën, në administratën Amerikane, dhe për disa artikuj – analiza, komente, por edhe për një libër për Kosovën, të cilin ai e ka botuar 3 vjet më parë me titull : “Çlirimi i Kosovës: Diplomacia Detyruese dhe Ndërhyrja Amerikane (2012)”, vjen tani për lexuesin amerikan dhe të huaj me një libër – 264-faqesh, nga Shtëpia Botuese Transaksionit, botuar më 22 dhjetor 2014, e cila flet për hartën e një shtet të ri.
Libri i tij, duhet cekur se ka një parathënie nga Bernard Kushner, i cili më më 15 korrik 1999, në bazë të Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit, emërohet nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Kofi Anan si Përfaqësuesi Special dhe Shef i Misionit të Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK). Mirëpo, politikani Kushner, gjatë kohës që ka qenë në postin e ish-ministrit francez të punëve të jashtme, thuhet se ka një reputacion shumë të mirë në rajonin, aziatik, duke iu bashkëngjitur, asaj se ai është edhe bashkëthemelues i “Médecins Sans Frontieres – Mjekët Pa Kufij”,
Kështuqë, jo rastësisht, e permenda parathenien e këtij libri, për t’a lidhur me autorin David Phillips, një profesor i Universitetit Columbia, një ish-zyrtar i Departamentit të Shtetit, i cili, është i njohur për marrëdhëniet e tij të ngushtë me ish të dërguarin e SHBA Riçard Hollbruk, për Kosovën në kohën e nisjes së sulemeve ajrore, sepse ai dhe Kouchner, kan hyrë, në listën e personaliteteve me prominente ndërkombëtare, të cilët lujatën rol ose ndihmuan për lirinë, çlirmin dhe pavarësinë e Kosovës.
“Shkenca Politike, mban ngjarjet në gji dhe prek mbi to me shumë kujdes, shkruan në këtë parathënie Kushner, duke shtuar se David L. Phillips, pëlqen për t’a përqafuar atë”. Nëse, ju merrni me politik dhe çështje të tilla si kjo e Kurdve, apo të ngjashmë me të, lexoni librin e David Philips, me titull: “Pranvera Kurde:. Një hartë të re për Lindjen e Mesme”, dhe ju do të jeni në gjendje të dalloni atë që është e rëndësishme nga më të zakonshmet. … Phillips, shprehet Kushner, di se si për t’a parë botën reale edhe nëpërmjet “dhomave bajate” të leksioneve shkencore të poliitikës. Për të gjithë, politikanët, analistët, publicistët, komentatorët, kritikët, dhe diplomatët, njësojë. Me këtë rast David L. Phillips, është si një detektor i realitetit, dhe për të gjithë ne, një “shkreptimë rrufe” në kohët e konflikteve, luftërave dhe ngjarjeve të tilla që po kalon bota “.
Phillips, në ‘fjalët e tij: “‘ Pranvera kurde ‘, shkruan në parathënjen e tij, Bernard Kushner, bazohet në përvojën time si një mjek dhe njohës i mirë të çështjeve kurde, për më shumë se njëzet e pesë vjet. Unë kam qenë i angazhuar në pozita të ndryshme, duke punuar me Kongresin Amerikan, si një zyrtar amerikan, në institute, në disa institutet dhe universitetet amerikane. Bazuar në përvojën time, me kurdët, të cilët janë një nga miqtë më të mirë dhe më të besueshëm të Amerikës në Lindjen e Mesme. …, thotë Bernard Kushner.
Duke folur për librin ai sqaron se “Kurdët, janë në një udhëkryq historik. Ky libër tregon historinë e tyre. Ka shumë dijetarë që kan njohuri rreth çështjeve kurde dhe Lindjen e Mesme. Megjithatë, disa kanë qenë të përfshirë në çështjet kurde për sa kohë që unë kam, qenë i përfshirë,. Por, pak kanë marrë nga përvoja ime duke punuar me kurdët përtej linjave partiake dhe në vende të ndryshme. Pak kanë qenë të angazhuar edhe si dijetar, aktivist dhe si zyrtar”.
Për lexuesin amerikan dhe të huaj , simbas Kushnerit, libri i David L.Philips, me titull: “Pranvera Kurde:. Një hartë të re për Lindjen e Mesme”, me 264-faqe, nga Shtëpia Botuese Transaksionit, botuar më 22 dhjetor 2014, përshkruanë historinë tragjike të tradhtisë dhe abuzimit që kan përjetuar Kurdët. Libri, i Philips, gjithashtu, tregonë një histori shpresëdhënëse të progresit, me kurdët të cilët janë të gatshm të realizojnë të drejtat e tyre dhe aspiratat kombëtare. ” ka shkruar në parathënein e tij Kushner.
Kurse, ky libër, simbas kritikëve të tij, mund të shihet si një thirrje për zgjim për administratën e SHBA nga një ekspert i pavarësisë pro-kurde që nënkupton atë se është koha për Shtetet e Bashkuara për të ndihmuar përpjekjet kurde për shtetin eventual e të pavarur të kurdëve në rajon, në mënyrë që “Harta e Lindjes së Mesme” do të mund të ndryshojë.
Në librin e Phillips, mbasi ai ka dalë në qarkullim, thuhet se do të mësoni, se :” E ardhmja e Lindjes së Mesme, është aq e pasigurt se edhe shumë kurdë do të duan të marrin në konsideratë se çfarë po ndodh apo çfarë ende mund të ndodhin si “Pranvera Kurde”, por ajo është ende larg për të përcaktuar atë se çfarë është e ardhmja për ta”.
Megjithatë, ne duhet t’a marrim shkruan shtypi lokal, në duar e të lexojmë librin “Pranvera kurde: Një Harta e re për Lindjen e Mesme”, që ai të jetë një nga burimet kryesore të referencës, dhe që do të shërbejë me aftësi për të gjithë ata që merren me Lindjen e Mesme dhe çështjen kurde.
David L. Philips – Drejtor i ndërtimit të Paqes dhe Programit të Drejtat e Njeriut, Universiteti Columbia:
David Phillips, ka 25 vjet përvojë pune në ndërtimin e paqes për Departamentin Amerikan të Shtetit, Kombet e Bashkuara, qarqet akademike, grupet e ekspertëve, dhe si një njohës i mirë i çështjes shqiptare, Kosovës, shqiptarëve në Ballkan dhe Çamërisë.
Phillips, është aktualisht Drejtor i Programit për Paqe-ndërtim dhe të Drejtave në Institutin Universitetin Kolumbia për Studimin e të Drejtave të Njeriut.
Ai ka shërbyer si zyrtar në punët të jashtme, Ekspert dhe si Këshilltar i lartë i Byrosë për Azinë Qendrore (2011-2013), Zyra për çështjet e Lindjes së Afërt (2002-2003), dhe Byroja për Çështje Evropiane dhe Kanadeze (1999-2002) në Departamenti amerikan i Shtetit. Ai ishte gjithashtu ka qenë Këshilltar i Lartë në Zyrën e Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Çështjeve Humanitare.
Phillips, ka punuar në institucione akademike si Drejtor Ekzekutiv i Programit të Rezolutës Konflikteve Ndërkombëtare të Universitetit të Kolumbias, Drejtor i Programit të Universitetit Amerikan për Parandalimin e Konflikteve dhe ndërtimit të Paqes, bashkëpunëtor i vjetër pranë Universitetit të Diplomacisë Harvardit, dhe të në Qendrën për Studime të Lindjes së Mesme, Phillips ka qenë gjithashtu zyrtar duke shërbyer si President i Fondacionit të Drejtave të Njeriut i Kongresit, Drejtor Ekzekutiv i Fondacionit Elie Wiesel për Njerëzimin . Phillips ka mbajtur pozicione në Institutin Ndërkombëtar të Kërkimeve për Paqe të Oslos i Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë, Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, Këshilli Atlantik,
David L. Phillips, është drejtor i Programit për Forcimin e Paqes në Institutin për Studimin e të Drejtave të Njeriut në Universitetin e Columbia- s. Ai ka qenë këshilltar dhe ekspert për marrëdhëniet me jashtë në Departamentin e Shtetit të SHBA gjatë administratave të presidentëve Clinton, Bush dhe Obama, në çështjen e Kosovës. Phillips është autor i: “Çlirimi i Kosovës: Diplomacia imponuese dhe ndërhyrjet e SHBA”
Ai është autor i dhjetëra raporteve të politikave, si dhe qindra artikuj në publikimet kryesore të tilla si The New York Times, The Wall Street Journal, Financial Times, International Herald Tribune, dhe Punëve të Jashtme. Phillips është autor i:
• Pranvera kurde: Një Harta e re për Lindjen e Mesme (2015)
• Çlirimin e Kosovës: Diplomacia detyruese dhe Ndërhyrja amerikane (2012)
• Historia diplomatik: Turqi-Armeni Protokollet (2012)
• Nga “fishekët” të fletëvotimeve: Lëvizjet e dhunshme myslimane në Tranzicion (2008)
• Humbja në Irak: Para dhe Pas-luftës – Rindërtimi (2005)

Dokument: 74 senatorë në SHBA kritikojnë qeverinë e partisë së Erdoganit

March 20, 2015 by dgreca

Në senatin e SHBA nga 100 senatorë 74 prej tyre firmosën një zarf në të cilin shprehën shqetësimet në lidhje me ngjarjet e fundit në Turqi pas censurës së shtypit të vendosur nga qeveria Turke dhe shkeljen e të drejtave të njeriut. transmeton lajmiri.com
Për Turqinë është hera e parë që një numër kaq i madh senatorësh firmosin një zarf të tillë dhe mësohet se këtë zarf e dërguan në zyrën e John Kerry. Ky numër kaq i madh senatorësh është një moment historik për Turqinë.
Senatorët me anë të letrës protestuan kundër arrestimeve të gazetarëve dhe kritikuan bastisjet e policisë turke në gazetën Zaman dhe në televizionin Samanyolu.
Letra u firmos edhe nga senatorë që konsideroheshin miq nga qeveria e Turqisë ku disa prej tyre janë: Senatori i Partisë Republikane Bill Cassidy, Senatori i Partisë Demokratike Tim Kaine, Senatori i Partisë Republikane John Boozman dhe Senatori i Partisë Demokratike Tom Carper.
Në letër ndër të tjera theksohet se ”Arrestimi i Drejtori të Përgjithshëm i gazetës Zaman Ekrem Dunamli dhe Drejtori i Përgjithshëm i Televizionit Samanyolu Hidayet Karaxha shkaktoi shumë reagime në rang botëror. Këta gazetarë u arrestuan pas ngjarjeve të diskutueshme në 14 Dhjetor. Dumanli u lirua por fatkeqësisht Karaxha qëndron akoma në paraburgim. Këta gazetarë drejtojnëmedia tëfuqishme që kritikojnë veprimet antidemokratike të Erdoganit.(Pergatitit: Ervin Shkulaku)
http://www.leahy.senate.gov/press/statement-of-senator-patrick-leahy-on-assault-on-press-freedom-in-turkey-senate-floor

NOBELISTJA SHQIPTARE

March 20, 2015 by dgreca

NGA ENGLANTINA MANDIA /
“Për mua Nene Tereza, ka qenë dhe është një shënjtore në zemrat e të varfërve në botë. Mua nuk më nevojitet nënshkrimi i ndonjë kleriku në ndonjë dokument për të vendosur që ajo është shenjtore.”-
Dominique Lapierre- Shkrimtar francez/
TEREZINA/
Terezina e para me ka folur per Nene Terezen.Familja e saj a e ka patur shtepine prane Marije Krajes
Me Terezinen jemi njohur shume heret. Ishim ne nje klase ne shkollen Luigj Gurakuqi,fare prane Kishes Katolike.
Marija kishte shume miqesi me nenen e Gonxhe Bojaxhiut Dranen e te bijen Agen .Ishin si nje familje qysh nga vitet 40, i njihnin te gjithe dhe i respektonin pa mase per njerzillekun dhe bujarine.
Nder njerezit e rrethit familjar te besuar ,ish edhe familja e Terezines. Gonxhja ishte fëmija i tretë i Kolë Bojaxhiu (Nikollë Bojaxhiu) me origjinë nga Mirdita dhe e Drane Bojaxhiu (mbiemri i vajzërisë Barnaj) nga Novo Sella e Gjakovës. Kola dhe Drania kishin 5 fëmijë, dy u vdiqën në fëmijërinë e hershme. Frikë të madhe kishte nënë Drania mos Gonxhja i vdiste menjëherë pas lindjes, sepse me trup dhe shëndet dukej e dobët. Gonxhja kishte edhe një vëlla Lazër Bojaxhiun qe studioi në Grac të Austrisë në Akademinë Ushtarake, por për shkaqe politike emigroi qysh herët në Itali.
Babai i saj merrej me tregti dhe mblidhte në shtëpinë e tij artistë dhe patriotë shqiptarë. Gonxhja lindi në Shkup më datë 26 gusht 1910. I ati, që ishte i përfshirë në lëvizjet politike e asaj kohe e vdiq në 1919 kur ajo ishte 8 vjeçe Gonxhja mësimet e para i mori në një shkollë shqipe në Shkup, ku po ashtu e kreu dhe gjimnazin. Pasionet e rinisë së Gonxhes ishin tre: të bëhej mësuese, të shkruante dhe recitonte poezi dhe të kompozonte e të luante muzikë.
Emrin „Tereza“ e mori kur ishte 18 vjeçe dhe u dorëzua murgeshë. Nënë Tereza u largua më 26 shtator 1928 nga Shkupi në drejtim të Dublinit, Irlandë. Prej kësaj dite, nënë, bijë e motër nuk do të shiheshin më kurrë. Nënë Tereza duke iu përgjigjur thirrjes së Jezusit “Eja, të jesh drita ime!”, u bë Misionare e bamirësisë, “Nënë e të varfërve”, simbol i mëshirës për mbarë botën
Vetëm pas 30 vitesh, do të takohej me të vëllanë, Lazrin. Kurse nëna Drania dhe motra Age, erdhen, në Shqipëri,qysh para Luftës së Dytë Botërore. Nënë Tereza u vendos në Kalkuta (Indi) ku fillimisht u bë mësuese dhe shumë shpejt drejtore e shkollës së vajzave. „Nënë Tereza e Kalkutës“ u quajt kur themeloi urdhërin „Misionaret e Dashurisë“ (1951) për t’u shërbyer më të varfërve dhe më të pashpresëve të Kalkutës, Indisë dhe gjithë botës. Në vitin 1979, kur mori çmimin Nobel për Paqe, e gjithë bota mësoi se Nënë Tereza ishte shqiptare.
Në çastin e marrjes së Çmimit, një nga klerikët që merrte pjesë në sallë e pyeti Nënë Terezen se nga ishte.
Ajo deklaroi: “Kam lindur në Shkup, jam shkolluar në Londër, jetoj në Kalkutë dhe punoj për të gjithë njerëzit e varfër në Botë. Atdheu im është një vend i vogël me emrin Shqipëri”.
Por Shqipëria heshtte. Republika Popullore Socialiste e Shqiperisë nuk i kishte dhënë vizë nobelistes së ardhshme as sa për të parë nënën e saj që jetonte në Tiranë, as për te marrë pjesë në varrimin e saj më 1974, as për të parë varrin….
.Edhe pse paguhej me burg e internime,ato familje katolike,ishin nje rreth i mbyllur,qe mbanin mend se si jetuan fare prane,Marie Krajes,Dranja dhe Age Bojaxhiu.Sado qe dukej se paskesh ndodhur ne nje tjeter jete,besimi dhe dashuria per Zotin i ruajti ata njerez
.E kur lajmi se po vinte ne shqiperi nobelistja,gruaja me e njohur ne bote,misionarja dhe ambasadorja e te varferve oborri rreth e rrotull shtepise se Marije Krajes u mbush plot me njerez qe donin ta shihnin.
Ishte dita më e bukur e jetës së Nënë Terezës, kur per here te pare, pas 50 vjetësh, vizitoi Shqipërinë, në vitin 1989.
Fqinjët e shtëpisë së nenes Tereze, miq besnike te familjes se Gonxhe Bojaxhiut, çuditeshin kur shihnin gruan imcake, me famë të madhe, të shkelte në rrugicën e tyre me këmbët e zbathura.
Nënë Tereza nuk qe ndonjë perëndeshë dhe me të mund të fliste çdonjëri. Madje ajo kishte edhe adresë të saktë: një godinë ngjyrë hiri në Bose Road, të ndërtuar në një lagje të zhurmëshme dhe çjerrëse, të stërmbushur me njerëz, e cila vlonte nga çajbërësit, shitësit dhe tregtarë të tjerë të pjesëve më të ndryshme këmbyese si dhe lëngështrydhësit.
Mu në qendër të Kalkutës shtrihej shtabi i përgjithshëm i Rregullit, „Shtëpia e Nënës“, pranë portës të së cilës qe vendosur një tabelë druri ku shkruante: „Mother Teresa. IN/OUT“.
Terezina,m’ i rrefente te gjitha keto me nje fytyre enderruese dhe si ne jerm.
Recitonte shume bukur qysh kur qeme ne shkolle, po tashme vargjet e mesuara permendesh te nene Terezes , i quante nje ngushellim i madh,se u mbanin gjalle durimin dhe shpresen
Jep më të mirën e vetes…  
Njerëzia shpesh janë të paarsyeshëm,
të palogjikshëm, egocentrik
Fali ata në çdo rast
 Në qoftë se je i përzemert,njerzia mund të akuzojnë për egoizëm
Dhe motive të dobëta
Ji i përzemërt në çfardo mënyre
Në qoftë se je i suksesshëm, do të fitosh ca miq të pabesë
Dhe ca armiq të çiltër
Ji i suksesshëm në çdo rast
Në qoftë se je i ndershëm dhe i sinqertë
Njerzia mund të të mashtrojnë
Ji i ndershëm dhe i sinqertë kurdoherë.
Atë çke krijuar ndër vite
Të tjerët mund të ta shkatërojnë brenda natës
Krijo në çdo rrethanë
Në qofte se do te gjesh qetesine dhe lumturine
Ca do te behen ziliqare
Ji i lumtur perhere
Te miren qe bere sot,shpesh do ta harrojne
Bej mire pa u ndalur
Jep me te miren e vetvehtes
Dhe kjo kurre s’do te jete mjaft
Jep me te miren,kurdohere
Ne analizen finale,kjo eshte midis teje dhe Zotit Kurre s’ka qene midis teje dhe te tjereve ndonjehere
Ky pra eshte ballaqimi final.Esenca e jetes njerezore,porosi te shenjta,shtyllat te larta shpirterore, lufte e perhereshme ne vetepersosmeri , nje udhe e gjate, shume e gjate!
Prej vitit 1989 dhe deri sa mbylli sytë Nënë Tereza nuk i ndërpreu vizitat në Shqipëri.  Para se të vizitonte Shqipërinë në vitin 1991, kur diktatura kishte rënë, Nënë Tereza i shkruan një letër Ministrit të Punëve të Jashtme ku i kërkonte që, ta ndihmonte për çeljen në Shqipëri të një Urdhëri të Bamirësisë.  Prej atij viti, dhjetëra murgesha “motra të Nënë Terezës”, të veshura me një mantel në ngjyrë të bardhë, në konturet e të cilit dallohen qartë dy shirita të kaltër (veshja e më të varfërve të Indisë), filluan një veprimtari të gjerë në ndihmë të të varfërve dhe të vobektëve në Shqipër
.Ndersa,Nënë Tereza theksonte:
“fund-shekulli ynë (i XX-të), karakterizohet nga zbulime të mëdha të shkencës dhe teknologjisë, por asnjë prej tyre, nuk mund të zëvendësojë dashurinë dhe dhimbjen njerëzore”.   Kjo ishte dhe periudha kur u instalua kongregata e parë në Shqipëri.  Dy shtëpitë e para bamirëse të Nënë Terezës u krijuan në Tiranë që në atë vit. Shtëpia e quajtur “Tirana 1” në rrugën e Kavajës dhe një shtëpi tjetër, ku Nënë Tereza vendosi të moshuarat.  Në korrikun e 1991, Nënë Tereza u kthye përsëri në Shqipëri me një grup mjekësh amerikanë dhe pasi vizitoi zonat e ndryshme të vendit krijoi shtëpinë e Misionareve të Dashurisë në Durrës.
E më pas u çelën shtëpitë e tjera në Elbasan, Pukë dhe Korçë.
Gjate vizites se tij ne Shqiperi me 25 Prill 1993, Ati i Shenjte Papa Gjon Pali II do te shprehej keshtu per Nene Terezen:
“E si mos ta kujtojme,me kete rast,kete te zgjedhur vajze te popullit shqiptar, Nene Tereza e Kalkutes, nena e shume te varferve midis me te varferve te botes ? Me ngrohtesine e besimit kjo grua imcake ,e madhe dergon nga brenda saj tek te tjeret zemergjeresine shqiptare”.

Filozofia e jetes se vajzes se zgjedhur shqiptare ishte shume e thjeshte po aq sa edhe e madherishme : 
Duaje jeten…  Duaje jetën ashtu siç është duaje plotësisht, pa pretendime; duaje kur të duan apo kur të urrejnë, duaje kur askush nuk të kupton, apo kur të kuptojnë të gjithë.  Duaje kur të gjithë të braktisin, apo kur në qiell të ngrenë si mbret. Duaje kur të vjedhin gjithçka, apo kur të dhurojnë. Duaje kur ka kuptim apo kur ngjan se nuk ka një fije.  Duaje në lumturi të plotë apo në vetmine absolute. Duaje kur je i fortë, apo kur ndjehesh i pafuqishëm. Duaje kur ke frikë,  apo kur ke një mal guximi. Duaje jo vetëm për kënaqësitë e mëdha e sukseset e mrekullueshme; duaje edhe për gëzimet e vogla.  Duaje edhe pse nuk të jep çka mundet, duaje edhe pse nuk është siç do ta dëshiroje. Duaje sa herë që lindesh e sa herë që je duke vdekur. Por mos duaj kurrë pa dashuri.  Ky eshte me teper se nje hymn per Jeten dhe dashurine .
Dhe une do i mbetem mirenjohese, gjithe jeten e jetes,qukses sime ,Terezine, qe me foli e para per shenjtoren,NENEN E BOTES,Nobelisten e vetme shqiptare.
NJE HEROINE POZITIVE
” J.S eshte nje grua e mencur,e pashme dhe me nje personalitet te spikatur,nga ato qe une i quaj,heroina poziteve, me nje shtyse perseri pozitive me karriere te sukseseshme,nje familjare e persosur,nje nene e dashur,nje bashkeshorte shembullore,pra nje shtylle e familjes per te cilen Ismail Qemali ka thene:
“Në asnjë vend të botës gruaja nuk gëzon atë nderim që ka në vendin tim”. “qenia e saj është e lidhur ngushtë pas fuqisë së burrit, megjithëse në veprimet e hapëta publike ajo nuk del në shesh. Në çështjet e brendshme familjare dhe që kanë të bëjnë me vendin, ajo merr pjesë dhe mendimi i saj peshon. “
Keto cilesi ajo i merr me vehte kudo qe shkon,dhe ketu ne komunitetin tone te Windsorit, ka plot gra te tilla,inxhiniere, ,juriste, ekonomiste, doktoresha ,infermiere ,mesuese,dentiste,laborante,punetore te kualifikuara.
Nje plejate e tere .i ka vene shpatullat jetes, krahas bashkeshorteve.
Pjesa me e madhe e kane ruajtur familjen ,e konsoliduar virtytet me te bukura te dashurise e respektit ,ndaj i a dalin mbane ne cdo gje.
Po J. S. ka edhe dicka me teper, se nje simbol perfaqesues.
Eshte bekuar direkt nga ,nobelistja jone!Keto jane mbresat e saj nga ajo ngjarje e paharruar:
“Gjate periudhes se viteve te demokracise 1991-1993 Nene Tereza erdhi disa here ne Shqiperi.
Kontributi i saj humanitar dhe aktiviteti si missionare e krishtere ne ato vite ishte bere pjese e kultures shqipetare.Jeta dhe vepra e nene Terezes ishte nje inkurajim dhe frymezim per shume shqiptare.
Une me familjen time banonin ne rrugen Budi shume prane me Rezidencen e Misionit të bamirësisë se Nene Terezes qe ishte transferuar tashme ne rrugën e Elbasanit.
Ishte nje ndërtesa dy katëshe dhe nje vile e mobiluar thjesht me tavolina e karrige dhe një pastërti e rregull shembullor, ku punonin pa pushim motrat e ardhura nga të gjitha vendet e botes.
Motrat (sisters) punonin pa pushim dhe filluan te aktivizonin femijet e bllokut (lagjes sone) ne kurset e katekizmit pothuajse cdo dite. Ne fillim te vitit 1993 u finalizua pagezimi i pare i femijeve te lagjes ne Kishen e Shen Ndout. Qe nje ceremoni shume prekese,
Kam pasur fatin e madh ta takoj personalisht Nene Terezen bashke me te dyja vajzat e mija, njera 12 dhe tjetra 9 vjece. Nje nga ditet Nene Tereza kishte dale ne oborrin e Residences se Bamiresise dhe ne te gjithe u vume ne rradhe per ta takuar. Ishte nje rresht i gjate,qe nuk i dukej fundi.
Me një vështrim të butë e magjepsës, Nene Tereza na bekoi te dyja vajzat dhe mua duke na prekur ne koke , dhe une tepër e emocionuar kur ma dha dorën ia putha dhe thashe me vehte : “Jam e lumtur, se kam përqafuar Nënën e mbarë botes”.
Ajo dite e takimit me Nene Terezen do te mbetet nje kujtim i paharruar ne zemrat tona.
NJEREZIT E SHEKULLIT

QENDRA E PADMINI RAJU,

135 Erie St.E.WINDSOR,ONTARIO

MISIONI:TE ASISTOJE PER GJENERATEN E PARE TE EMIGRANTEVE DHE FAMILJET E TYRE TE BEHEN ANTARE PRODUKTIVE TE SHOQERISE KANADEZE

Mbreme ka qene nje nate e bardhe.Une e ndjej gjithemone boren qe bie jashte,dhe krijon ate bardhesi te jashtezakoneshme heshtjeje , shpesh te ngateruar midis endrres e zhgjendrres,qe nuk di si t’i shpjegosh.
Rastesisht ne nje lajmerim te gazetes lokale,Windsorstar,morra vesh se ne Qendren e Padminit,po hapej nje klase kompjuteri.
U lidha ne telefon dhe u regjistrova megjithese eshte piku i dimrit.
E tani po rrotullohem gjysem e zgjuar e gjysem ne gjume,nga nje fare meraku,qe te behet ferra Ibrahim, si do e ndiqja ate klase shko e hajde me autobuzin e linjes nje C,qe ishte me shpejta se te tjerat,po prape se prape si te qe Tirane-Durres?(Jo te gjithe kane lluksin e makinave personale)
Po mire thone,se mengjezi eshte keshilltari me i mire
Me te zbardhur dita erdhi edhe gezimi e ndjenja, qe kam perhere kur shkoj drejt se panjohures,dhe vecanerisht kur lidhet me mesimin.
Ne fund te fundit ajo shkolle ne Erie St. ishte aty,qe te me mesonte mua,qe gjithe jeten kam qene mesuese.
Jashte bardhesia e bores se paprekur te vriste syt.
Njerezia kishin vene gjyslyqe dielli.Une me xhupin tim te trashe, isha ngjeshur si topi me dhjame,se do te ecja nja 10 minuta deri te stacioni me i afert i autobuzit. Rrugen e bera gati me vrap.Kur hyra brenda,njerezit prisnin ne heshtje me padurim sa te nisej urbani.Xhamat ishin veshur krejt nga kontrasti i ngrohtesise brenda dhe te ftohtit perjashta.Hoqa xhupin , gjeta nje vend ngjitur me dritaren,se ciles i fshiva avullin.
”Hajt me hajer-i thashe vetes ne kete aventure te re.”
Autobuzi u nis menjehere,po meqenese bora, ish pastruar pjeserisht,dhe anet e rruges dukeshin si tunele,ecte me me ngadale se zakonisht edhe per shkak te ndalesave dhe stacioneve te mbushura me njerez, qe shkonin ne pune
Gjithe kohen shihja nga dritarja dhe kontrolloja oren,qe vraponte,Meqenese ishte dita e pare desha te arrija ne kohe.I rashe ziles ne stacionin tim te ndaleses perballe “Mersy Hospital,”eca me ngut, hyra ne Erie St. Menjehere pas parkingut te spitalit, doli catia e shkolles, nje ndertese teper modeste njekateshe,qe duhej te kish qene nje grumbull dyqanesh te vjetra,midis Pallatit Italian,dhe komunitetit,qe jetonte prej kohesh ne ate lagje ,” Italia a vogel.” i thone
Nuk na ndahet shpirti nga fqinjet tane pertej Adriatikut,qe ne lashtesi , here miq e here armiq,po me teper miq ,per shkak te gjakut , temperamentit mesdhetar dhe mbeshtetjes se vecante qe gjenin, shqipteret,qe sigurisht italishten e dinin me mire se anglishten.
Shume prej tyre ishin punesuar ne ate rruge,e jetonin me vite derisa ngjisnin shkallet e karrieres apo shtepive te bukura, qe blinin.
Sapo hyra ne deren e qendres mbeta krejtesisht e shokuar nga fotografia e zmadhuar e Nene Terezes,duke u lutur dhe nje thenie e Indira Gandit shkruar si me germa te arta
:PARA NENE TEREZES.E NDJEJME VETEN TE TURPERUAR DHETE VEGJEL
E me poshte fjalet e H.PERES DE KUELAR:
NENE TEREZA ESHTE OKB-JA.
U hutova edhe u emocinova aq shume,sikur nje dore e ngrohte nene preku zemren time e me mbushi me krenari per njeriun e shekullit, bashkepatrioten time.
“Pasketaj cdo gje do te shkoje mire –it hashe vetes.Ece perpara e mos u ndal.”
Edhe qendra dukej si nje OKB- e vogel.Gra nga te gjitha kontinenteve ishin mbledhur aty per te mesuar e thyer barierat –sic na shpjegoi Padmini dhe Indergjid.Hindjanet =kanadeze, e dinin fare mire c’po benin.Padmini ishte nje grua mbi te 50-tat me nje trup shulak dhe sy inteligjent e shume te vendosur,ajo e kish themeluar vete ate Qender- shkolle e gazeten”REACH OUT” te cilin e drejtonte Indergjid,nje bukuroshe elegante rreth te 30-tave,qe ndiqte edhe vete kurse ne Universitetin e Detroidit,per master.
Mesueset e klasave te letersise,gjuhes,dhe kompjuterit, bashkebisedimit, thirren emrat e nxenseve dhe ne u futem neper klasa.megjithese jashte dukej si nje gunge e vjeter,brenda shkolla qe e ngrohte e plot miresi.
Klasa jone kishte nja tete veta.Ne cdo tavoline ,kompjuter. Mesuesja u prezantua.E quanin Larisa,po me shume donte t’a therrisnim Lara.Nje grua e gjate me floke te kuqeremte,inxhiniere kompjuteri,me origjine te larget gjermane disi e rrepte po ne te vertete shume e drejte ,punetore dhe korekte.Mua nuk m’u durua dhe pyeta-Si edhte e mundur te keni nje emer rus?
· -Per shkak te doktor Zhivagos,mamaja ime e kishte librin e zemres dhe dashurine e doktorit me Laren e quante me tragjike se Zhulieta dhe Romeo,qeshi me dhembet jashtezakonisht te bardhe e te ndritshem mesuesja e mencur.-Mos e merni me frike,do te punojme shume,po do i a dalim mbane-tha
· Ne fund kur te certfikoheni mund te kerkoni pune kudo me njohurit, qe do merrni hap pas hapi.
· Dhe vertet ashtu ndodhi.Kur na caktuan te merremi edhe me faqosjen e gazetes,dhe Indergjid u be nje pjestare e grupit tone,qe zgjodhen ngjyren e kalter te letres.
· Tema e asaj gazete ishte nene Tereza e Kalkutes,nje nder njerezit me te medhenj te shekullit XX
Ne fillim te ketij Libri,kam shruar se popullin tim te vogel e gati te braktisur nen nje diktature te eger e te pashoqe,ne vitet 1990,e vizituan,Nje aristokrate,Nje Pape dhe Nobelistja shenjtore shqiptare Nene Tereza.
,Zeri I popullit tim u perfaqesua nga shkrimtari shqiptar me fame boterore, Ismail Kadare ,i cili ka shkruar:
· Te popujt ku për fatin e tyre të keq vendoset tirania, gjërat e pabesueshme fillojnë e zënë një vend përherë e më të madh. Në krye të tyre, vetvetiu vendin kryesor e zë ëndërrimi për lirinë. Udhëtimi i një pape në Shqipëri hynte në gjerat e pabesueshme. Kishte qenë i pabesueshëm ky udhëtim, ashtu si për gjithë popujt e Ballkanit, gjatë pesë shekujve të pushtimit otoman, por u bë edhe me i pabesueshëm, gjatë sundimit komunist. Historia na tregon se besimet fetare shumë herë janë gjetur midis kacafytjeve mizore të njerëzimit. Kështu ka ndodhur me krishtërimin, e po kështu ka ndodhur me judaizmin e myslimanizmin. Ne e mbajmë mend të gjithë atë kohe, sepse shumica jonë e ka jetuar aktin e fundit të saj. Ne i mbajmë mend shumë mirë plumbat në sheshin e Shën Pjetrit. Ato plumba që plagosen Papa Gjon Pali e Dytë. Për Lindjen komuniste, një papë i dalë pikërisht nga trevat e saj, me fjalë të tjera nga dhimbja e saj, ishte po aq i rrezikshëm sa mesazhi i lirisë. Dhe do të ishte pikërisht ky papë i madh, Papa Gjon Pali i dytë, ai që do të kryente të pabesueshmen, udhëtimin në Shqipëri.
Ky ishte një udhëtim i madh për ne shqiptarët, por ai ishte po aq i madh për të gjithë. Duke e puthur tokën shqiptare, Papa Gjon Pali i dytë, puthi tokën e martirëve të kishës që ai kryesonte e, bashkë me të, tokën e harmonise midis tre besimeve. Në pamje të parë do të dukej e habitshme se si në vendin e ashpër komunist, atje ku me egërsisht se kudo liria fetare ishte shtypur, pikërisht atje harmonia fetare do të lulëzonte. Por në një pamje tjetër, e sipas një logjike më të thellë, kjo ngjante e natyrshme.
Papa Gjon Pali i Dytë u prit në Shqipëri me të njëjtin ngazëllim nga gjithë populli shqiptar, katolike, ortodokse e myslimane bashkë. Dhimbja njerëzore, ëndrra për lirinë i kishte afruar më shumë se cdo gjë tjetër, të tre besimet. Me udhëtimin e tij në Shqipëri, Papa Gjon Pali i dytë, kreu udhëtimin e ndërprerë të një pape tjetër në shekullin e 15-të.
Liria e shqiptarëve ishte në kërcënim përballë ushtrisë otomane,dhe papa Kaliksit do të vinte për t’u dhënë zemër shqiptarëve, në aktin e fundit të qëndresës së tyre.
· Papa Gjon Pali i dytë erdhi bashkë me fillimet e lirisë.
Ndërkaq ai nuk e harroi pjesën e popullit shqiptar që ende lirinë nuk e kishte. Ka kohë që qarkullon një rrëfim gjysmëlegjendar midis njerëzve. Rrëfimi se si një mëngjes herët, Papa Gjon Pali i dytë, i tronditur nga pamjet që jepnin ekranet e TV -së për Kosovën, mori në telefon presidentin amerikan Klinton e i tha: biri im, bëj diçka për shqiptarët.
Se sa e saktë tekstualisht është kjo, s’ka shumë rëndësi: thelbi i saj është kryekrejet i saktë: Papa Gjon Pali i dytë , bashkë me Nënë Terezën, gjatë atij kalvari, kanë qenë si rrallëkush pranë popullit shqiptar. Ndaj edhe ky popull nuk do t’i harrojë kurrë..”
Larisa dhe Indergjiti mbeten te befasuara.Ne fakt vetem sa e kishin degjuar rreshqitas emrin e tij.Ato thane se do te qe nje nder shume i madh per gazeten e qendres ky mesazh qe vjen nga nje vend i vogel me halle te medha.
Ne fakt pas luftes ne Kosove , genocidit serb, dhe eksodit biblik,qe e pasoi ,ne qender kishin vershuar vajzat dhe nuset kosovare ne klasen e gjuhes angleze, qe e drejtonte gjithashtu nje mesuese shqiptare, shume e zonja dhe kualifikuar,L.B.
Me 5 shtator 1997 Nënë Tereza ( Angel of Mersy) vdiq ne moshen 87 vjeçare duke lene pas, vetem dashuri .
Si vjen paqa?pyet Nene Tereza:
Nëpërmjet punës që e bëjmë me dashuri.
Ku fillon? Në shtëpi.
Si fillon? Duke u lutur së bashku.
Një familje që lutet së bashku jeton së bashku. Dhe në qoftë se jetoni bashkë, do ta doni njëri-tjetrin, ashtu siç e do Zoti secilin prej jush. Lutjet e bëjnë zemrën e pastër dhe zemra e pastër e sheh Zotin te njëri-tjetri dhe në qoftë se e shohim Zotin te njëri-tjetri, atëherë do ta duam njëri-tjetrin. Dhe t’i shmangim ndarjet raciale, fetare ose etnike. Jemi të gjithë njësoj fëmijët e të njëjtës dorë të dashur të Zotit, të krijuar për gjëra më të mëdha. Të përjetojmë kënaqësinë e dashurisë.
Tereza u bë kultura më e lartë ndërlidhëse e njohjes së shqiptarëve në botë.
Bill Klinton ka thënë :
“Nënë Tereza, ishte e para që më bëri ta dua kombin shqiptar. Dhe tani ndihem shumë krenar që plotësova një detyrë morale ndaj Saj dhe ndaj vlerave të lirisë. Por origjina shqiptare nuk duhet absolutizuar. Duke qenë shqiptare Nënë Tereza nuk i përket vetëm Shqipërisë, guacka etnike do ta kufizonte. Gonxhja u bë qytetarja e botës, e popujve, feve dhe e qytetërimeve.”

Në gurin e varrit të saj në Kalkutë u vendos një pllakë fare e thjeshtë në të cilën ka një varg nga Bibla e librit të Xhonit, ku thuhet:
“Ky është parimi im, duajeni njëri-tjetrin. “
Po të kihet parasysh jeta dhe puna e saj, unë do të thosha se ajo është një mësuese e madhe dhe mishërim i dashurisë. Nënë Tereza me misionin e saj bënte gjëra të thjeshta: ushqente të uriturin, kujdesej për të sëmurin dhe shprehte dashuri për të braktisurin, pikërisht atë dashuri që ajo ndjente se i vinte nga shpirti.Kete Dashuri ajo ia transmetonte njerëzve më të varfër dhe më në nevojë të botës. Ajo bënte gjëra të vogla me dashuri të madhe. Nënë Tereza është jo vetëm një njeri i admirueshëm, por nga ajo ne mund të mësojmë. Ajo fliste gjithnjë rreth kënaqësisë për t’i dashur njerëzit e tjerë. Nënë Tereza është një shembull i mrekullueshëm se çfarë është dashuria dhe si të jemi të gëzuar në botën e sotme. Ajo ngriti te gjitha urat e dashurise midis njerezve,dhe porosite lapidare te respektit te jetes 
JETA”

Jeta eshte nje shans, perfito prej saj!
Jeta eshte e bukur, admiroje!
Jeta eshte lumturi, shijoje!
Jeta eshte nje enderr, realizoje!
Jeta eshte nje sfide, takoje!
Jeta eshte nje detyre, perfundoje!
Jeta eshte nje loje, luaje!
Jeta eshte e kushtueshme, kujdesu per te!
Jeta eshte pasuri, mbaje!
Jeta eshte dashuri, shijoje!
Jeta eshte mister, njihe!
Jeta eshte nje premtim, plotesoje!
Jeta eshte deshperim, kaloje!
Jeta eshte nje kenge, kendoje!
Jeta eshte nje perleshje, pranoje!
Jeta eshte tragjedi, konfrontoje!
Jeta eshte nje aventure, guxoje!
Jeta eshte fat, beje!
Jeta eshte teper e cmuar, mos e shkaterro!
Jeta eshte jete, lufto per te!
Desha ta mbyllja kete shkrim me fjalet e Papa Gjon Palit ,per Nobelisten tone,shenjtoren dhe humanisten me te madhe te shekullit
“Një grua që i dha formë historisë së këtij shekulli. Një shembull i shkëlqyer i asaj, se si dashuria për Zotin shndërrohet në dashuri për të afërmin. Ajo zgjodhi të ishte jo vetëm e fundmja, por shërbëtorja e të fundmëve, duke e quajtur veten gjithashtu një ikonë të gjallë të dhembshurisë…