Në Tribeca – Nju Jork u shfaq premiera e filmit “Dreaming American” – “Të ëndërrosh si amerikan”.
Praq Rado : “Kjo nuk është vetëm historia ime, por dhe historia e miliona emigrantë të tjerë”/
Nga Beqir SINA – New York City/
TRIBECA – MANHATTAN NYC : Mbrëmë filmi “Dreaming American” – “Të ëndërrosh si amerikan”. është prezantuar në “Tribeca Theater”, në një nga ambientet ku zhvillohen aktivitete të rëndësishme kulturore të New York-ut. Filmi i metrazhit të shkurtër 24-minutësh – “Dreaming American” me regji të Lee Percy dhe me protagonistin aktorin emigrant shqiptaro-amerikan Praq Rado, kishte mbrëm premierën e tij në Tribeca Performing Arts Center, “më parë se ai të marrë përmasa botërore përmes kompanive “Indie Flex” dhe “Short fi lm tv”,” tha duke shpresuar editori i saj Lee Percy, në fillim të shfaqjes.
Filmi u prezantua para dhjetra shikuseve, dhe studentëve të kolegjit shtetor – “The Borough Manhattan Community College” – BMCC, i cili është një nga shtatë kolegjet dyvjeçare, në Nju Jork, dhe funsksionon në kuadër të Universitetit të sistemit të New York City. Shfaqja e filmi shoqëruar me një debat të gjatë pyetje përgjigje, ndërkohë që u sponsorizua nga SGA (Student Association Goverment), duke patur një shfaqje të lirë të filmit në Tribeca Performancë Qendra e Arteve.
Filmin e ndoqë dhe kolegët, shqiptarë e amerikan të aktorit Rado, gazetarë dhe aktivist amerikan dhe të komunitetit shqiptarë, studentët shqiptarë dhe të huaj nga kolegji BMCC e të tjerë. Në këtë premier mori pjesë edhe aktorja dhe producentja e njohur Amina Zhaman, me origjinë Çerkeze, nga Kaukazi Verior, e cila së bashku me aktorin Shpend Xani- kan luajtur në filmin “E drejta për të dashuruar” me regji të Paul Kurti – duke fituar vitin e kaluar çmimin e publikut për filmin më të mirë në Festivalin e Javës së Filmit Shqiptar 2013- (Një vajzë myslimane jo shqiptare që dashuron një djalë katolik shqiptar, është fabula e filmit “E drejta për të dashuruar”.Filmi ka një grup aktorësh ku spikasin emra të rinj e të mëdhenj të kinemasë si Luan Bexheti, Theodore Bouloukos, Amina Zhaman që është edhe skenariste e filmit, në film luan edhe Praq Rado etj.)
Filmi i metrazhit të shkurtër “Dreaming American”, është me regji dhe shkruar nga fituesi i çmimit Emmy- fituar nga ai si editor. Artisti amerikan Lee Percy, i cili është i njohur mirë për punën e tij në redaktimin e filmit të William Hurt në filimin” Kiss of the Spider Woman”, duke fituar çmimin Oskar, dhe disa filma të tjerë, të nderuar edhe ata me çmime si ai: i Jeremy Irons në filmin “Reversal of Fortune” dhe ai i Hilary Swank në filmin “Boys Don’t Cry”, filmat” Single White Female”, “Murder By Numbers, Carrie” (2013), si dhe filma të mëdha dhe shumë filma të tjerë.
Kështuqë i frymëzuar nga historia e vërtetë e jetës së aktorit kryesor Praq Rado, Dreaming American simbas kritikëve thuhet se është një histori me humor, i trishtuar dhe bindëse e guximit dhe sfidat e jetesës nga dikushi – i cili ka “lajthitë” i themi në shqiptarët, vetëm për të gjetur atë në ëndrrën Amerikane.Filmi hedh dritë mbi debatin pikëllues amerikan, që ka “shpërthyer” me ligjet të imigracionit. Duke marrë me këtë rast si “provë” jetën e dy vëllezërve shqiptarë në mërgim, të cilët i vuri përballë kundër njëri-tjetrit, ndërsa ata luftojnë në qytetin e New York për të mbijetuar. Pra, e thënë pak më shqip – historia e filmit është mbijetesa e cila është e vetmja pengesë e parë – e cila e futë Zefin (Praq Radoni)në kurthe pune nga më të vështirët, siç është edhe ajo për të kërcyer si striper në një klub homesekluaësh (Guy).
Por, këmbëngulja e protagonistit Zef Noja (luajtur nga Rado) manifeston një mundësi të artë, për t’u ndal në gjurmët e tij nga burokracia fuqishme dhe të pakujdesshëm të imigracionit në SHBA, se ku mund t’ çojë emigrantë në raste të tilla – kaq të trishta.
Në rolin dytësor në këtë film luan aktori i mirënjohur Giancarlo Esposito, të cilin e njohim nga roli i bosit të drogës, Gus Fring, në serinë e suksesshme “Breaking Bad”. “Aktualisht, Lee, tha se kërkon që me anë të këtij filmi të sjellë në vëmendje debatin e mprehtë e emigracionit, në SHBA – si regjisor dhe skenarist, nëpërmjet filmit të tij të shkurtër “Dreaming American”.
Më pasë ai tregojë se :“Në një mbrëmje në Nju Jork, një kamerier me emrin Praq Rado nga Shqipëria, bisedoi me mua për idenë e realizimit të filmit ‘Dreaming American’, në të cilin do të trajtohej jeta e tij”. Fillimisht, shtoi ai kam qenë skeptik, kur ai më pyeti për realizimin e një filmi, por kur Praq Rado nisi të më tregonte, ideja për filmin u shpalos brenda meje. Mbasi ajo ishte nj histori prekëse, vuajtjet e këtij të riu më kanë frymëzuar shumë”, ka thënë Percy.
Filmi brenda 24 minutave flet për jetën e Zef Ndojës nga Shqipëria, duke u bazuar në historinë e vërtetë të jetës së aktorit kryesor Praq Rado. “Dreaming American” është një histori plot humor, e trishtuar, por edhe bindëse, sepse tregon për luftën për mbijetesë, por edhe për lajthitjen e një të riu që do të jetë pjesë e Amerikës, teksa ka pasur guximin për të zgjedhur një punë (striper) në një klub të njohur homesekualësh në Nju Jork “QUO”, e cila natyrishtë që është një jetë e vështirë në mentalitetin shqiptarë.
Në film tregohet se ai pasi largohet nga Shqipëria, me emrin e rolit Zef Ndoja (Praq Rado) qysh në moshën e re lufton për të mbajtur gjallë veten, dinjitetin e tij, por mbi të gjitha ëndrrat e tij, që mendon t’i realizojë për në Nju Jork, së bashku me vëllanë e tij. Për performancën në filmin “Dreaming American”, aktori shqiptaro-amerikan thuhet se ka marrë komente, të dyfishta negative – pozitive nga ata që kan pasur mundësinë ta shikojn filmin dhe kritikët e filmave në festivalet të ndryshme nëpër Amerikë.
Praq Rado me interpretimin e tij “Dreaming American” thuhet se na ofron një pamje reale e përvojës emigrantit në shekullin e 21-të, të emigrantëve që vijnë, tani për të gjetur “Eldoradon” dhe realizuar këtu ëndrrën Amerikane.
Për këtë ai tha se “Kjo nuk është vetëm historia ime, por dhe historia e miliona emigrantëve të tjerëve në SHBA”
Duke shtuar se “Historia ime është më shumë se puna e dashurisë”, duke shtuar se: “ Kjo histori nxjerr në pah, atë se çfarë po ndodh me shumë njerëz anë e mbarë botës. Unë ndihem krenar që ky film është përzgjedhur nga ‘11 CUNY’ dhe do të prezantohet para studentëve, që mund edhe të frymëzohen nga vuajtjet e mia”, ka thënë protogonisti i filmit Prek Radoni – Praq Rado.
Filmi thuhet se gradualisht është duke prekur audiencën nëpër botë, por njëkohësisht fton edhe shikuesit që të ndajnë historitë e tyre të emigrimit, në faqen zyrtare të internetit: www. dreamingamerican.com
Filmi është vlerësuar në festivale të ndryshme
Praq Rado (33 vjeç) ka lindur në Theth të Dukagjinit. Në moshën 16-vjeçare ka ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për të realizuar ëndrrën e tij në fushës së kinematografisë. Një ditë fati bëri, që ai të takohej me regjisorin Lee Percy dhe të realizonte filmin me metrazh të shkurtër për jetën e tij. Aktualisht vazhdon studimet e larta për “Marketing dhe Piar”. Filmi me metrazh të shkurtër, “Dreaming American” është bazuar në historinë e jetës së tij. Drejtor filmi Lee Percy, fitues i çmimit “Emmy Award” dhe producent ekzekutiv, Barbet Schroeder, i nominuar për çmimin Oscar. Filmi është vlerësuar në festivale të ndryshme në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Praq Rado interpreton personazhin e Zef Ndojit. Ai është në rolin e një të riu, i cili mes shumë sakrificash i duhet që të mbajë gjallë dinjitetin dhe ëndrrën e tij.
Pas këtij bashkëpunimi të suksesshëm, producentët e filmit kanë vendosur që historinë e Praq Rados ta shndërrojnë në një film artistik, ku do të interpretojnë emra të njohur të Hollywood-it. Emri i shqiptarit është përzgjedhur nga shumë regjisorë si protagonist kryesor, në disa prodhime kinematografike me metrazh të shkurtër apo në role episodike si ai në filmin “An englishman in New York”.
Ajo që mund të thuhet tani është se ndoshta ai kurrë nuk e kishte imagjinuar se Hollyëoodi do të ishte destinacioni i tij. I lindur në Theth, në moshën 16-vjeçare, për shkak të vështirësive ekonomike, detyrohet të largohet nga Shqipëria.
Fillimisht në Greqi, e më pas drejt tokës së premtuar… në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Mes shumë vështirësive, i riu nga Shqipëria nuk dorëzohet dhe vazhdon shkollën e mesme me dëshirën për t’u bërë mjek, e për të ndihmuar ekonomikisht familjen e tij.
Sikur të mos mjaftonin kushtet e vështira në Amerikë, brenda një kohë të shkurtër, Praq Rado humbet të dy prindërit, e duke qenë emigrant i paligjshëm ai nuk erdhi dot në Shqipëri as për t’iu dhënë lamtumirën e fundit.
Por, fati kishte rezervuar diçka të mirë edhe për të. Një takim i rastësishëm me regjisorin Lee Percy do të ishte fillimi i një karriere si aktor.
Historia e jetës së Praq Rados joshi regjisorin fitues të çmimit “Emmy”, i cili realizoi filmin me metrazh të shkurtër “Dreaming American” (Të ëndërrosh si amerikan). Por, kur mendonte se çdo gjë po shkëlqente në jetën e të riut, sërish del një pengesë.
Si për ironi të fatit, ai ndalohet dy vjetë më parë nga policia amerikane pikërisht kur po shkonte për të ndjekur filmin e tij në “Humpston Film Festival” në Nju Jork. Një agjent federal e nxori nga treni për shkak se nuk kishte dokumente, ironikisht e njëjta histori e filmit të tij, ku tregohet historia e një emigranti të paligjshëm.
Mediat atëhere menjëherë raportuan për arrestimin e tij dhe, ndihmesa e dhënë nga regjisori Percy bën që ai pas tetë ditësh të lirohej nga burgu. Tashmë Praq Rado është pajisur me dokumente dhe ëndrra e tij amerikane po realizohet……..