dgreca – Page 4397 – Dielli

LIBRI RI NË BIBLIOTEKËN E VATRËS: Mbi çështjen çame dhe spekullimet ndaj saj

September 19, 2014 by dgreca

“Çështja çame- Mision i{Pa}mundur 1920-2014″ i autorit Gëzim Zilja, arrinë në Bibliotekën e Vatrës/
Biblioteka e Vatrës, është nga më të pasurat në Diasporën shqiptare. Këtu ruhen botime të hershme, që nga vitet 1908 e deri botimet më të fundit të vitit 2014. Janë këtu abetaret e para, gazetat e revistat që nisën në fillim të shekullit, përkthimet e para të Nolit dhe Konicës, koleksionet e Diellit dhe Gazetave të tjera që u publikuan në Diasporë etj. Kohë pas kohe, autorë të ndryshëm nga diaspora dhe vendlindja, Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia sjellin botimet e tyre në Bibliotekën e Nolit dhe Konicës.
Një ndër librat që solli këto ditë vatrani Teki Gjonzeneli, ish i burgosur politik, janë dy kopje të Librit” të Gëzim Ziles”Çështja Çame- Mision i{Pa}mundur 1920-2014″. Librat janë me dedikim, njëri për bibliotekën e Vatrës dhe tjetri për Editorin e Diellit. Faleminderit Gëzim Zilja!
Informojmë tc intersuarit se libri mund të merret për t’u lexuar nga biblioteka e VATRES, natyrisht me të drejtë kthimi.
Autori Zilja, i njohur si deputet dhe kryebashkiak i Vlorës- si dhe në publicistikë, veçanërisht pas ngjarjeve të vitit tragjik të shqiptarëve, 1997, ka qenë kurajoz dhe denoncues i së keq, denoncues i ashpër i skenarëve që sollën vitin tragjik.Libri i tij”Unë e pashë kush e dogji Vlorën’ botuar në vitin 2000, është jo vetëm një dëshmi dhe denoncim kundër antikombëtarëve, por edhe një traktat kurajoz patriotik.
Gëzim Zilja ka lindur në qytetin e Vlorës më 6 Shtator 1951. Shkollën e mesme e kreu në qytetin e lindjes në gjimnazin”Ali Demi”. Në vitin 1974 mbaroi studimet e larta në Universitetin e Tiranës, fakulteti i Shkencave, dega Matematikë. Në vitin 1996 zgjidhet deputet në Parlamentin e Shqipërisë dhe njëherësh Kryetar i Bashkisë së Vlorës. Në korrik të vitit 1997 vendoset në qytetin e Tiranës dhe punon si gazetar. Në vitin 2003-2008 punoi në Presidencën e Republikës së Shqipërisë. Aktualisht punon në Kontrollin e Lartë të Shtetit.
LIBRAT E BOTUAR
1- Unë e pashë kush e dogji Vlorën-2000
2- Vrasës dhe shpëtimtarë-2001
3- Drejt Perëndimit-2004
4- Ismaili, një histori Shqiptare-2007
5- Scaner 2009
6- Çështje Familjare
7-“Çështja çame- Mision i{Pa}mundur 1920-2014”
Libri më i fundit i tij, “Çështja çame- Mision i{Pa}mundur 1920-2014” ndërthur burimet historike em analizat gjakftohta të autorit duke sfiduar edhe ata që e përdorin “çështjen” për përfitime të çastit politike.
urori Zilja publikisht ngre zërin kundër abuzimit më Çështjen Çame. Ja deklarimi i tij përmes librit:” Unë dëshiroj të jem shumë i gabuar në arsyetimet dhe analizat e mia. Por, faktet, mjerisht më çojnë gjithëmonë tek i njëjti përfundim” Me”Çështjen Çame” po abuzohet”.
Nga natyra, shkruan Zilja, nuk jam pesimist. Po di të them me siguri se trupat e gjyshërve dhe etërve të dëbuar nga Çamëria të varrosur në Shqipëri, nuk gjejnë prehje. Atyre u rëndojnë mbi kocka pllakat e varrit, ndërsa shpirtrat me kohë kanë marrë arratinë dhe enden ditë e natë si ca zogj të vetmuar pa fole, gërxheve, pllajave, fushave e limanëve të Çamërisë së dashur, ku u lindën dhe u larguan me kokën pas….”
Libri me publiçistikë u botua në Tiranë më 2014-tën nga Mirgeeralb. Libri ka 190 faqe dhe kushton 600 lekë. Ky botim nis me “Histori e shkurtër e popullsisë çame”, vijon me: Memorandumi i vitit 1947, Përfaqësimi Politik i Komunitetit çam në Parlament, Çështja Çame një çështje mbarëkombëtare; Deputetët çamë dhe detyrat e tyre, Çështja Çame midis veprimit politik dhe teorive pa bukë; Pesë deputetë pro çështjes Çame; Presidenti dhe varrezat greke; Helli grek dhe patriotizmi i munguar i qeveritarëve; Pse mbroj Himarën dhe jo Bollanot; Falsiteti i takimit të çamëve pe presidentin, Prapë për ultranacionalistët grekë; Ultranacionalistët grekë kafshojnë; Mbi çështjen çame dhe spekullimet ndaj saj; Varrezat monumentale në Kllogjer dhe në Paramithi; Çështja çame dhe-një nga kërkesat e PDIU-së; Përkujtimi i masakrës greke ndaj çamëve; Çështja Çame dhe përrallat e PDI-së; Në përvjetorin e themelimit të “Shoqatës Atdhetare Çamëria”; PDIU-mulliri që nuk bluan për çështjen çame; Çështja çame dhe kolltukët e qeverisë; Histori me kampionë Vorio-Epiriotë; Kush ëshët Spiro Spiromilo; PDIU dhe 68 Vjetori i masakrës grekie; PDIU ekspasion mbi adminsitratën shqiptare; Çështja Çame sërish e tradhëtuar; Rezoluta e vitit 2004-turpi i politikës shqiptare; Kthimi i PDIU-së në zyrë pune; Një fiasko tjetër për çështjen çame; Gjumë i rëndë i PDIU-së; Autorë të huaj për problemin çam; Këngë folklorike për historinë e Çamërisë.
Libri mbyllet më disa fotografi, që paarqesin pamje nga Krahina e Çamërisë si dhe veprimtaritë atdhetare dhe politike lidhur me çamërinë.
Nga libri kemi shkëputur një nga artikujt e publikuar:(Gazeta Dielli)
****
Çështja çame dhe përrallat e PDIU-së

Ndoshta nuk do të merrja përsipër të shkruaja sërish për çështjen çame, por ajo që pashë para disa ditësh në tubimin e PDIU-së me çamët e Vlorës me të vërtetë më trishtoi. Salla e teatrit “Petro Marko” ishte plot e përplot me ata njerëz të mirë, të ngulur prej më shumë se gjashtëdhjetë vitesh në Vlorë e që ende qajnë për kthimin e pronave të tyre. Tubimi, se këtu qëndron paradoksi, u bë që çamëve tu bëhej thirrje të ndjeheshin krenarë që ishin shqiptarë dhe që po nuk e quajtën veten të tillë ata dhe të tjerët PDIU-ja do t’i penalizojë me ato amendamentet e propozuara në parlament nga vet ajo. Madje Idrizi shkoi dhe më tej dhe e cilësoi Partinë e çamëve si garantë të censusit e cila sipas një të përditshme deklaronte se “… INSTAT-i do të shënojë në statistikat e veta që personi në fjalë është shqiptar dhe një gjobë 1 milionë lekë do të paguhet nga ai që ka dhënë deklarim të rremë”.
Me sa duket çamët e Vlorës e më gjerë e zgjidhën çështjen që djeg, përvëlon e kullon gjak dhe po kontribuojnë edhe për çështje të tjera në Shqipëri. Jo keq kjo e fundit, se Shqipëria ka nevojë kudo dhe kurdoherë për bijtë e saj. Po problemi çam sipas mendimit tim po braktiset e anashkalohet me ndërgjegje nga krerët e PDIU-së për të përfituar kapital politik.
Së pari, një tubim i çamëve në Vlorë për të sensibilizuar vetveten me sloganin: “Ji krenar që je shqiptar” madje se do të dënoheshin me 1(një) milion lekë po nuk u shkruajtën të tillë, më duket fare i panevojshëm dhe fyes. Nuk mendoj se ka ndonjë çam brenda kufijve të Shqipërisë, e theksoj një të vetëm, që të deklarohet jo shqiptar, jo se janë vërtetësish të tillë, por në kushtet kur dheu i të parëve, Çamëria e dashur, u mungon dhe ua kanë vjedhur, ata ndjehen njëqindfish shqiptarë. Fjalët e mëtejshme nuk do të kishin vlerë. Ana tjetër serioze e problemit të censusit është se Konventa për Mbrojtjen e Minoriteteve Kombëtare të Këshillit të Europës sanksionon si parim të vetëm lidhur me përkatësinë e tij kombëtare vetëdeklarimin e individit. Idrizi do t’i gjobitë, por Konventa e KE-së nuk e lejon…
Po le t’i kthehemi problemit çam dhe çështjeve që rreket të zgjidhë PDIU-ja duke spekuluar me çamët dhe problemin çam.
Kanë kaluar mbi 20 vjet kur Shqipëria kaloi nga diktatura në një sistem demokratik. Midis shumë problemeve të lëna në harresë ishte dhe ajo e çështjes çame. Qysh në fillimet e demokracisë u organizuan në shoqatën “Çamëria” me qendër në qytetin e Vlorës dhe shpalosën hapur qëllimin e tyre: Njohjen dhe kthimin e pronave në Çamëri. Kishte shumë entuziazëm, shumë patriotizëm dhe shumë vullnet nga krerët e kësaj shoqate vullnetarësh. Më vonë shoqata e pa të arsyeshme të kthehej në parti me kryetar çamin e mirë, Tahir Muhedini. Partia mori emrin PDI, Partia për Drejtësi dhe Integrim. Programi saj ishte po ai i Shoqatës “Çamëria” me ndonjë ndryshim të vogël. Çamët menduan se krijimi i PDI-së do të rriste shanset e zgjidhjes së problemit të tyre, duke pasur përfaqësuesit e vet në parlamentin shqiptar. Në krahun e të majtëve nga lista emërore fitoi deputeti socialist Shpëtim Idrizi, çam, me kombësi shqiptare. Për arsye të ndryshme të dy deputetët krijuan partinë e re PDU-në, Partia për Drejtësi dhe Unitet, që edhe kjo do të merrej me problemin çam. Përfundimisht të dy partitë u shkrinë në një të vetme, PDIU, me kryetar Shpëtim Idrizin, nënkryetar Dashamir Tahirin dhe president Tahir Muhedinin. U gjetën tre karrige që krerët mund të rrinin rehat. Si e kam theksuar dhe herë të tjera çështja çame është shumë e vështirë për tu zgjidhur, por e thjeshtë në të proceduar. E para është që liderët ta kenë seriozisht, ta dëshirojnë me gjithë mendjen e dijen dhe të hidhen në veprim në shërbim të çështjes çame. Në vitin 2006 sipas deklaratave të kreut të PDI-së Tahir Muhedini, është dërguar në Strasburg dosja e mohimit të të drejtave të çamëve, nga shteti grek. Le ta besojmë që kjo ka ndodhur. Pavarësisht se kurrë nuk u bë e njohur përmbajtja e kësaj dosjeje, pas pesë vjetësh nuk ka asnjë përgjigje nga Gjykata e Strasburgut. Ndërkohë me dhjetëra shqiptarë që i janë drejtuar Strasburgut privatisht kanë marrë përgjigje dhe shumë prej tyre u janë kthyer tokat ose dëmshpërblimi që kanë kërkuar. Nuk është një çështje identike sepse çamët duhet të hedhin në gjyq qeverinë greke për pronat e tyre por një përgjigje Strasburgu do të jepte. Nuk ka një të tillë as andej, as nga Tahir Muhedini.
Në fillimet e tij Idrizi dhe Tahiri premtuan mjaft për zgjidhjen e çështjes çame. Ata shkuan deri në SHBA, ku takuan kongresmenë e senatorë të shumtë dhe prej andej sollën lajme se DASH-i po shqyrton çështjen çame. Nuk kemi parë deri më sot ndonjë prononcim nga DASH-i as nga ndonjë senator apo kongresmen qoftë dhe privatisht nga ata që takuan krerët e rinj çam. Nga ana tjetër Idrizi dhe Tahiri, kanë deklaruar më shumë se një herë për pajtimin e një studioje avokatie me qendër në Britani që do të merret me çështjen çame. Edhe kjo është një fiasko e plotë sepse asnjëherë nuk është deklaruar emri dhe avokatet e kësaj studioje. Le të shpresojmë që ky lajm të jetë i vërtetë dhe ndonjë ditë të kemi një prononcim nga Departamenti Amerikan i Shtetit për çështjen në fjalë. Qysh nga kthimi i krerëve çam nga Amerika, shtator 2010, për çështjen çame nuk është lëvizur as edhe një hap para qoftë në rrafshin kombëtar qoftë dhe atë ndërkombëtar.
Slogani i PDIU-së në zgjedhjet lokale ishte “Unë e dua Shqipërinë”. Pra është fjala për ngulitjen e dashurisë për Shqipërinë te shqiptarët. Nuk shikoj asnjë pikë takimi këtu me problemin çam. Do të kuptoja në qoftë se slogani do të ishte: “Unë e dua Çamërinë”
Ai slogan vuri si primar jo çështjen çame por atë kombëtare. Nuk ka asgjë të keqe këtu por Idrizi me Tahirin ta thonë shkoqur qëllimin e partisë së tyre dhe mos të spekulojnë me çamët dhe çështjen e tyre të shenjtë. PDIU-ja është në koalicion me PD-në prej vitit 2009, por pas dy vitesh ajo nuk ka arritur të jetë realisht në qeveri dhe është mjaftuar me ndonjë drejtor të policisë ndërtimore apo asaj të patentave të makinave, poste mjaft të përfolur për korrupsion dhe larg idealeve të çamëve. Pra ajo po përdoret në këtë drejtim vetëm si fasadë. Mirë do të ishte që të vendosej në opozitë me PD-në dhe PS-në, duke mbrojtur në parlament e kudo çështjen çame dhe atë kombëtare. Realisht ajo e ka gojën e mbyllur dhe rezulton e shitur “xhaba”, pa poste përfaqësuese në qeveri dhe pa efekt në integrimin çam në politikë.
Në zgjedhjet lokale PDIU-ja mori rreth 63 mijë vota, shumë më tepër se PDI-ja në vitin 2009. Ajo shtatëdhjetëfishoi votat në qarkun e Kukësit (vetëm 11 në 2009 dhe 730 në vitin 2011). Por ama në qytete me popullsi çame si Vlora, Fieri e Durrësi, nuk pati ndonjë përmirësim të dukshëm të shifrave. Po shohim se votat e këshilltarëve çamë në gjithë bashkitë, komunat e qarqet kalojnë sa majtas, djathtas për favore të vogla dhe interesa vetjake, që nuk kanë të bëjnë fare me problemin çam. Së fundmi PDIU-ja po harxhon energji, forca dhe para për një problem që nuk ka të bëj me çështjen çame, me atë të censusit. Madje ajo ende nuk ka një taktikë dhe strategji të qartë ose një plan qoftë dhe afatgjatë të çështjes çame. Të merresh me politikë do të thotë tu shërbesh të tjerëve, të sakrifikosh për ta dhe jo për kapital e përfitime personale. Mendoj që kjo parti duhet të heqë dorë nga përfaqësimi çam dhe të vazhdojë të hapet për të gjithë, përndryshe do të vazhdojë të dobësojë edhe më çështjen çame. E thënë shkoqur krerët e PDIU-së përdorin votat e çamëve për poste e përfitime dhe merren me të kur kanë kohë. U morën me zgjedhjet lokale, tani me censusin, pastaj me zgjedhjet parlamentare që të sigurojnë prapë kolltukun e deputetit etj. Por çështja çame nuk mund të zgjidhet duke qenë një nga pikat e programit të PDIU-së ose e kujtdo partie tjetër. Çamëve u duhet një shoqatë ose parti që të merret vetëm me çështjen çame, ashtu si ka qenë. Ndryshe votat çame do të shpërdorohen si deri tani dhe do të shërbejnë për nja dhjetë, njëzetë apo pesëdhjetë çamë dhe jo çamë, për të plotësuar qejfet e tyre siç po ndodh realisht me të zgjedhurit në qeverisjen lokale. Gjithsesi kjo çështje me futjen nën ombrellën e Shpetim Idrizit dhe të Dashamir Tahirit, duket e braktisur plotësisht. Të vetmit që kanë përfituar nga PDIU-ja janë krerët, miqtë dhe të afërmit e tyre me ca poste ku nxirren para mbi dhe nën dorë. Ndërkombëtarizimi i problemit çam nuk shihet gjëkundi dhe situata është shumë herë me keq se në fillimet e themelimit të “Shoqatës Atdhetare Çamëria”. Të paktën atëherë kishte entuziazëm dhe shpresë, që tashmë duket se po fiken nga dita në ditë.
SHWNIM: PWR ATA QW DUAN TW DWRGOJNW LIBRAT E TYRE NW BIBLIOTEKWN W VATRWS, MUND TW PWRDORIN ADRESWN:
VATRA 2437 SOTHERN BLVD
BRONX, NY 10458
USA

Mishërim historik i tolerancës fetare

September 19, 2014 by dgreca

Dijetari, Hoxhë Daut Boriçi kryesoi fjalimet në ceremoninë e hedhjes së themeleve të Kishës së Madhe 1858 në Shkodër. Inxhinier Bujar Golemi e shpëtoi Katedralen nga rrënimi komunist 1967/
Nga Nga Pertefe Leka/
Fjala “e madhe” në Shkodër është mjaft e përdorur jo vetëm për kuptimin e parë të saj por edhe për disa emërtime, si objekte, rrugë,lagje.. (Arra Madhe, lagje ku ishte Selia e Atë Fishtës,Rusi Madh,lagje tregtare,Kafja Madhe në qender te qytetit,Malesia e Madhe etj.)për të evidentuar dicka jo vetëm me përmasa fizike por edhe shpirtërore .
Si duket cilësori “e Madhe” është një reflektim i përmasave të shpirtit, zemërgjerësisë, tolerancës së vetë shkodranit, në vazhdimësi të një trashëgimie te vyer, në kryeqëndrën e kulturës shqiptare..Këte mirëkuptim të ngjizur tek fjala e” Madhe “e kanë treguar shkodranët edhe në ndërtimin e Kishës së Madhe apo të kulteve të tjera duke qenë në krah të njeri tjetrit . Po cila është ecuria e këtij ndërtimi solid,150 vjeçar..
Ishte 7 prilli i vitit 1858,dita e ceremonisë zyrtare për ngulitjen e piketave të një konstruksioni me përmasa(75.5m gjatësi,40m gjerësi,23.3m lartësi) ku zbatohej projekti i një inxhinieri austriak.
Në këte ceremoni morën pjesë shumë personalitete të klerit katolik,shumë nga populli i thjeshtë ,ku në mes tyre kishte edhe myslimanë.
Vlen për t’u permendur se Ai që mbajti fjalën e rastit në këte eveniment ishte një mysliman,Daut Borici.Një intelektual i shquar i Rilindjes sonë Kombëtare ,me një kontribut të lartë në zhvillimin e arsimit kombëtar ,në fushën e gjuhësisë dhe në jetën politike(Kryetar i Lidhjes së Prizrenit për Shkodrën,i internuar nga qeveria turke për këte aktivitet).Në atë kohë, Daut Borici, ishte Drejtor i Arsimit dhe fjalën e mbajti në emër të parisë së qytetit..
Ky ishte modeli më i bukur për Shkodrën ,ku një mysliman ,bile edhe Hoxhë ,kryeson fjalimet e rastit,në hedhjen e themeleve te kishës katolike.
Tani për nga madhësia ,kjo nuk ishte thjeshtë një Kishë ,por një Katedrale,e cila bëri jehonë që në themelimin e saj.
Vetë Sulltani dërgoi 700 lira turke, Papa Piu IX dërgoi 1000 skuda , Franc Jozefi( që atë ditë martohej) dhuroi 150 Nap .flori. Përveç parave që u mblodhën nga populli bujar i qytetit dhe i rretheve,deri në Malësinë e Madhe Eshtë e veçantë, që ambasadori rus hodhi në themele xhamadanin e stolisur me ar në shenj bujarie.
Në të vërtetë ndërtimi zgjati shumë vite, por kush nuk ndihmonte atje me të gjitha mjetet që dispononin.Dashuria për të pasur shtëpinë e zotit i bashkoi shkodranët, qytet-fshat-malësi me një vullnetarizëm të paparë.Në fund, ky konstruksion u bë i dallueshëm edhe në Ballkan.
Në këte katedrale , punoi pa u lodhur nga viti1909,skulptori,piktori,fotografi,arkitekti,inxhinieri Shkodranë me origjinë Came, Kolë Idromeno(1860-1939) Ai ishte nxënës i devotshëm i Pjeter Marubit i cili e këshilloi të edukohej në shkollën më të mirë të Venecias, prej së cilës erdhi në Shkodër si dhuratë për kulturën tonë.
Pikturat e Kolë Idromenos ia shtuan vlerat këtij ndërtimi madhështor.
Në sfond gjëndej piktura murale “Qyteti i Shkodrës me Rozafen në krye, si mbrojtëse e qytetërimit shekullor.”
Po ashtu piktura Zoja e Shkodrës e ndjekur me dy engjëj të cilët, artisti i madh, i kishte paraqitur me kostume kombëtare qytetare shkodrane.
Për fat të keq kjo godine madhështore, goditjen e pare të qëllimuar, e mori në kohën e rrethimit të Shkodrës me 1913.Në atë ndërtesë ishin strehuar më shumë se një mijë vetë. Gjatë kohës së bombardimit, zjarri arriti deri te kumbonarja dhe u dëmtua më shumë se gjysma e ndërtimit.
E gjithë kjo luftë e ashpër vinte nga një armik i jashtëm që kishte qellim, pushtimin e qytetit të lakmuar prej tyre.
Pas riabilitimit te Kishës,asgjë nuk e cënoi mirëkuptimin fetar në Shkodër, përkundrazi u bë edhe më i forte. Një gjest bujar dhe fisnik vjen nga i Madhi Atë Fishta i cili fill pas daljes nga rrethimi i Shkodrës, kur u kremtua Festa Kombëtare,me 28 Nëntor 1913, lidhi përjetësisht kandilat e dritave nga Kisha Franceskane me Xhaminë e Fushës Celë,në shenjë solidariteti ndërfetar dhe kombëtar..
Pas shume vitesh, një goditje tjetër, po i ofrohej.Viti famëkeq i 1967, erdhi si një termet rrafshues.
Idetë e komunistëve duheshin zbatuar. Përbindëshi i diktaturës, pasi zhduku njerëzit e dijes e të kulturës duhet të mos linte as gjurmën më të vogël edhe në arkitekturë,edhe kur ajo kishte vlera historike,morale e shpirtërore.
Shteti monist kishte aktivizuar inxhinierët e qytetit për të tjetërsuar godinat e kulteve.
Per Kishën e Madhe ishte caktuar inxh.Bujar Golemi (i emëruar në atë kohë si inxh. Ndërtimi dhe jo Inxh shkatërrimi)
Inxhinieri, në atë kohë ishte në moshë të re, me një reputacion të mirë në shoqëri dhe në rrethet intelektuale. Ishte djali i mësuesit të nderuar shkodranë, Qamil Golemi.
Krahas punës si inxhinier, Bujari, merresh me basketboll dhe ishte një ndër trajnerët e dalluar të ekipit “Vllaznia”.
Njihej si djalë punëtor, organizator i ekuilibruar, por si natyrë siç e thoshin shoqëria e tij ishte fjalë pak e punë shumë. Ishte martuar me Lili Zajmin,mësuese matematike, motra e një të arratisuri politik në Amerikë. Kjo e bënte që të ishte i tërhequr nga tavolinat e kafeneve,paçka se Ai vetë e kishte rikonstruktuar dhe modernizuar “ Kafen e Madhe” në qendër të qytetit sipas investimit të kohës.
Aktiviteti i tij shtrihej punë- sport- familje,vlen per t’u theksuar se edhe në familje luante një rol kryesor në harmonizimin e marrëdhënieve vëllazërore.
Ngarkesa që mori përsipër nga urdhëri qeveritar duhej plotësuar .Përpara inxhinierit .dilnin dilema të mëdha:Të shkatërronte vlerat e konstruksionit në formë e në përmbajtje e të flinte rehat, sic bëri inxhinieri .tjeter që e prishi deri në themel Xhaminë e Parrucës, ndërtim i vitit 1939 ,apo të mendonte ta tjetërsonte në një objekt tjetër shumë të përdorur.
Të realizonte këte të dytën,duhet ta justifikonte deri në detaje çdo modifikim që do të bënte, sepse ndryshe, asaj politike, nuk i gjëndej karari,,ishte politikë”hyp se të vrava, zbrit se të vrava” Pra duhej bërë një plan dhe duhej gjetur një gjuhë që të mos vriste keq në qeveri, po edhe në popull,duke ditur se çfarë lidhje kishin njerëzit me këte tempull.
Inxh.Bujari,pas shumë projekteve dhe netëve pa gjumë , e bëri vetë punën e Orakullit.Nuk donte që të përsëritej syndromi i Kalasë së Shkodrës”Puno ditën dhe rrëno natën”por ta zëvendësonte me “Mendo natën dhe puno ditën”, pra vendosi ta ruante ndërtesen pa e prekur fare dhe ta tjetërsonte në një qendër sportive.
Mendonte se do te bëhej i besuar, pasi vetë ishte sportist(sa për dijeni, ai ishte sportisti dhe trajneri i Vllaznisë që i solli Shqipërise fitoren e pare, jashtë shtetit,në edicionin e Kupës së Europës në basketboll për meshkuj ,kur luajti me skuadren Turke “Gallata Saraj”, në Stamboll.)
E dyta ,ai nuk i përkiste fesë katolike, që qeveritarët antife, të mendonin të kundërten.
E treta,qyteti i Shkodrës nuk kishte një qendër sportive të lojrave me dorë të mbuluar,kështu kjo përshtatje do të plotësonte një boshllëk për të cilën ,kishin nevojë
qytetarët.
Në fillim u ndesh me kundërshtime,por ishte i gatshëm për cdo përgjigje sepse e kishte mirëmenduar planin që do të zbatonte.
Tavanin me dërrasa e ruajti ,ate e kishte punuar me aqë mjeshtëri inxhinieri Kolë Idromeno.Gjithashtu ruajti Altarin dhe Kupolen së bashku me dy kollonat dhe kornizat duke i justifikuar se i duheshin për të vendosur ndriçimin e sallës ku nuk do të dukeshin instalimet, ndërsa kollonat me gurë të latuar i veshi me dërrasa për t’i maskuar.
Po kështu veproi edhe me pikturat murale,ato me motive fetare i leu me gëlqere , që një ditë me një gërvishtje të lehtë mund të dalloheshin si me parë.Pikturat e kalasë e të qytetite , nuk i preku fare, ato e ruajtën deri tani dorën e ndritur të piktorit K.Idromeno.
Qelen ,vendin ,ku rrinin priftërinjtë e la të paprekur duke e justifikuar se nevojitej si hotel për sportistet .
Deri në 80-85% të punimeve kishte ruajtur edhe kompanjelin ,duke e justifikuar te zyrtarët që të përdorej si Belvedere nga ku mund të shijoheshin nga lartësia, pamjet e qytetit.
Këte nuk mundi ta realizonte sepse kur erdhi një ekip nga Tirana për të parë punimet, i thanë se nga jashte Kisha nuk ka ndryshuar fare, ,prandaj kompanjeli duhet të hiqej.
E pati te vështirë ta bënte këte sepse edhe për kompanjelin kishte punuar 5 vjet arkitekti Kolë Idromeno,për ta ngritur në lartësi me shkallë spirale të menduara mjeshtërisht prej tij.
Si përfundim përshtatja e Kishës në Pallat Sporti u prit mirë si nga paria e qytetit ashtu edhe nga Tirana.Pallati filloi të funksionojë duke e rritur më shumë popullaritetin në frekuentim .Edhe pse ajo u transformua në një objekt tjetër, emrin “ Kisha e Madhe” nuk e humbi kurrë.
Gratë katolike, të cilat kishin mundur të merrnin e të ruanin pjesë të hedhura gjatë punimeve, nuk mungonin t’i bënin ritet fetare, duke pasë përballë faltoren e tyre dhe e uronin inxh.Golemin “Uratën tonë more djalë që na e le në këmbë derën e zotit .
Viti 1990 erdhi si ogur i mirë për të gjithë shqiptarët ,lajmëroi lirinë shpirtërore.
Të gjithë besimtarët pa dallim feje ,me një solidaritet vëllazëror u nisën drejtë rindertimit të kishave dhe xhamijave ,fillimisht ato që ishin në këmbë.
Myslimanë dhe katolikë e patën më të lehtë të sillnin në gjendjen e mëparshme Kishën e Madhe dhe Xhaminë e Plumbit.Kështu Kisha e Madhe u riabilitua shumë shpejt, sepse inxh.Golemi ua kishte lënë gati cdo gjë.
Mendimi i inxhinierit mori vlera reale sa edhe vlerat e Katedrales.Po të kishin punuar edhe të tjerët si punoi dhe mendoi inxhinieri .ne fjalë, shumë konstruksione do të ishin ruajtur.
Kisha e Madhe u bë shpejt simbol i paqës i solidaritetit, i dashurisë njerëzore .
Ishte 7 Marsi i viit 1991, kur u hap Katedralja nga Father Aleks Baliqi, dhe Mesha e parë u celebrue nga Don Zef Simoni në prezencë të Nënë Terezës dhe të mijëra besimtarëve.
Por nuk vonoi 25 Prilli i vitit 1993 kur Xhon Pali I Dytë vizitoi Shqipërinë ,vizita e parë e një Pape në vendin tonë.Hirësia e tij e bekoi tokën shqiptare të nëpërkëmbur prej rregjimit komunist.Ishte një pritje e rrallë me një solemnitet hyjnor.
Eshtë po kjo Kishë që priti të mbijetuarin e terrorit komunist, Kardinalin e parë shqiptar, Mikel Koliqi, i cili u varros po aty me 28 Janar 1997 per t’u perjetësuar në kohëra,vepra e tij.
Katedralja priti edhe shumë personalitete nga Vatikani,të cilët nuk kaluan pa e përshëndetur Inxhinier Bujarin,Inxhinieri u gjend i befasuar përballë tyre, ai nuk e kishte menduar se dikush,ndonëse nga larg, kishte akumuluar aqë shumë respekt për te, për t’ia shprehur një ditë,konsideraten e tyre të lartë për inxhinierin. Ata u shprehen me admirim :” ju e ruajtet autenticitetin e Kishës që ne nuk mund ta ribënim kurrë në formën e parë,atë konstruksion 150 vjeçar, sado që të mundoheshim.
Takimi me përfaqësuesit e Vatikanit i ngjalli shumë emocione inxhinierit.por falenderimet dhe mirënjohja që ata i shprehen Atij për veprën e mirëmenduar, i ofroi miqësi.
Mos të harrojmë se kemi të bëjmë me një personalitet që në zjarrin e luftës së klasave tregoi maturi dhe kurajo për të qenë më afër popullit të tij ,duke u bërë simbol i shpirtit të gjërë e tolerant të shqiptarit.
Qytetarët e Shkodrës e vlerësuan dhe e respektuan në tërësi kontributin e Inxh Bujar Golemit, duke e zgjedhur Deputet të Partisë Demokratike, në legjislaturen e parë të Parlamentit të Ri Shqiptar.Sa per dijeni,ata që e votuan me shumë,ishin te zonës elektorale ku predominonte elementi katolik,duke mënjanuar rivalin e tij socialist që i përkiste fesë katolike.
Edhe pse kanë kaluar vite ,dikush duhet të kujtohet për ta paraqitur këte vlerë njerëzore sepse është shembull i mirë për brezat,sidomos sot që krijohen konflikte që nuk janë të pranueshme për Shkodrën, si model i tolerancës, e as për mbarë Shqipërinë.Sot me shumë se kurrë duhet të ushqehemi me dashuri , respekt dhe mirënjohje për njeri tjetrin, pa dallime në diferencat politike,fetare e njerëzore për ta konsoliduar me zotësinë tonë të ardhmen.
Mirënjohje dhe admirim për të gjithë ata që kontribojnë me vlera positive për vëllazërimin dhe progresin e shoqërisë shqiptare.

“Shenjtenia e Juej: Miresevini ne trojet tona arbenore!

September 19, 2014 by dgreca

Shkruan: Prof. Sami Repishti/
Ridgefield,CT. USA.- Sot, kam kenaqesine qe, si shqiptar mysliman, me jepet rasti me pershendete ardhjen e Atit te Shenjte, Papa Françesku, ne trojet tona arbenore:
Shenjtenia e juej: Miresevini ne Shqiperine tone, atdheu i te gjithe shqiptareve!
Shqiptaret kudo qe jane, dhe pa dallime konfesionale, ju presin me mirenjohje per gjestin tuej fisnik, dhe me shpresen se vizita e juej do te forcoje besimin e tyne per nji te ardhme ma te mire. Vizita e juej konsakron randesine e se kaluemes sone tejet tragjike, fisnikerine e frymes sone vellaznore nderfetare, perkrahjen e Selise se Shenjte per klerin e besimtaret katolike shqiptare –shembuj te shkelqyeshem te kushtimit tyne per fe e atdhe- dhe perpjekjet tona te perbashketa me ndertue
“Nji Shqiperi me Zotin, dhe per njeriun”.
Lidhjet e vendit tone me qytetnimin “christianitas” te Europes jane te vjetra; ata gjallojne qe ne vitet e para te evangjelizimit me shenjtet Pal dhe Andre. Ashtu si tregojne etnit e hereshem te Kishes, me gjakun e martireve iliriane u hodh “fara” e krishtenimit ne Ilirine e moçme, Shqiperia e sotme. Kjo “fare” dha frytet e saj ne Shqiperi, dhe i dha Kishes Katolike Apostolike Romane”kater Pape me zanafille shqiptare”, -simbas gazetes “L’Osservatore Romano”–nji kontribut qe na ban te gjitheve, dhe me te drejte, me qene krenare:
Papa Shen Eleutheri (175-189 AD);Papa Kajus (283-296 AD);Papa Gjoni IV (640-642 AD);Papa Klementi XI (1700-1721 AD) i cili,perkrah sherbimeve pastorale dhe forcimit e unifikimit te Kishes se Romes, u kujdesue shume edhe per atdheun e te pareve te ti, Shqiperine tone. Kuvendi I Kombetar Shqiptari njohun si Kuvendi i Arberit (1703). i nxitun prej tij, u ba pikenisja e nji levizje te panderpreme te “shqiptarizimit” te funksioneve dhe kuadrove kishtare, dhe fuqi mbeshtetese e zgjimit tone kombetar shqiptar.
Gjate shekullit XV, u shkrue epopeja madheshtore e herojt tone kombetar, Gjergj Kastrioti-Skenderbeu, perpjekjet e te cilit me mbrojte Shqiperine e Kishen Katolikei dhane atij titullin “athleta Christi” dhe “mbrojtes i Krishtenimit”. Gjate 25 vjeteve te luftes se panderpreme, rezistenca e shqiptareve -ne nji kohe kur nuk ekzistonte “shteti” por “Kisha”- ka qene e organizueme dhe e mbeshtetun fuqimisht nga hierarkia e Kishes Katolike ne Shqiperi. Simbas Imzot Fan S.Nolit, organizimi kishtar ne ipeshkevi e famulli zevendsoi ate shtetnor te prefekturave dhe komuneve, dhe drejtohej nga klerike katolike, te kryesuem nga Ipeshkvi Pal Engjelli, i Durresit. Ne ato dite te veshtira, Selia e Shenjte ka qene mbrojtesja ma konsekuente e luftes se shqiptareve per pavaresi, ne perleshje me ushtrite invaduese te Perandorise Otomane.
Te larguem nga qendrat urbane, popullsia katolike e strehueme ne krepat e malesive tona, atje “ku pula han gur”, ruejti pavaresine e vet, te vendit e te fese, per pese shekuj me rradhe, perhere besnike te Selise se Shenjte. Kjo lidhje e ngushte shume shekullore tregoi fortesine e saj veçanerisht gjate dekadave fatale te terrorit komunist ne Shqiperi, qe nuk njohu as deshi te njohe te kaluemen e vendit tone. Sot, e lodhun, e me kujtesen e diteve te veshtira, popullsia katolike shqiptare, “Lleshrat e Markrat” e Veriut qe i shpetuen masakres komuniste, gjeten forcen e mjaftueshme me u ringjalle, me u organizue, dhe melulezue si asnji here ma pare. Fatmiresisht, me 25 prill 1993, me viziten e Atit te Shenjte Gjon Pali II ne Shqiperi, u rimekamb hierarkia e Kishes Katolike. Me 19 shtator 2003, u lumenue krenaria e jone, Nana Tereza- qe shpresojme te shenjtenohet nga Kisha!-, u naltesue ne poziten e Princit te Kishes i shumevuejtuni Mikel Kardinal Koliqi,-tue lane vendin te hapet per nji kardinal te ri shqiptar!-u plotesue proçesi dioçezian i kanonizimit te katerdhete martireve te vrame egersisht nga rregjimi i terrorit komunist, “deshmitare guximtare te kambenguljes me mbrojte fene!”. Kisha Katolike Shqiptare mbijetoi, u ngrit dhe u rrit çdo dite. Sot, ky Lazarus i shekullit tone na gezon te gjitheve!Sot, Kisha Katolike ne Shqiperi, e ringjallun, nuk ashte vetem nji “mesuese e fese”, nuk ashte vetem “nji force sheruese”, por ne fjalet e Atit te Shenjte ajo ashte “…nji spital fushor mbas betejes qe e rrezikoi per 45 vjet me rradhe”.
Shenjtenia e juej ploteson sot deshiren me vizitue Shqiperine, “…me vertetue mbeshtetjen per Kishen shqiptare, dhe njikohesisht me deshmue inkurajimin dhe dashunine per nji vend qe ka vuejte aq shume dhe gjate nga pasojat e ideologjive te hueja!” Keto vuejtje te mirenjohuna nga Selia e Shenjte, jane baza e mendimit dhe veprimit tone.
Per 45 vjet te gjata dhe te mundimeshme me rradhe, shqiptaret u detyruen me u gjunjezue si nji grigje e frikesueme nga prania e ujkut te kuq; ata u detyruen me u binde ndaj udheheqesve te egjer dhe te imponuem kunder vullnetit te popullit- me perjashtim te legjioneve te privilegjueme te shqiptareve te rebeluem qe gjeten guximin e duhun me i thane JO! kercenimeve, arrestimeve, burgimeve, tortures, -ah! po, tortures anti-njerezore!- dhe ekzekutimeve jashte-ligjore. Mijera heroj te heshtun, stoike para veshtiresive, perdoren ekzistencen e tyne te lire- e vetmja arme e mbetun!- aktin e mbijeteses kunder perbindshit mishngranes komunist. Ruejtja e ekzistences se lire ne nji bote jote lire u tregue si shprehja ma e nalte, dhe ma e plote e lirise se individit, forma ma efektive e rebelimit kunder shtypjes!
Ne fjalen pershendetse per shqiptaret gjate vizites se tyne ne Vatikan, 28 prill 1968, peseqind vjetori i vdekjes se Skenderbeut, Papa Pali VI u shpreh keshtu:” Bijte fort te dashtun shqiptare!….ne qofte se historia ju ka pa te shtypun e te shperndame, miresia e Zotit ka premtue qe ju, me te gjithe perfaqesueset e ‘gjakut tuej te shprishur’ (Papa e tha shqip kete fraze!) me veprimtarine e gjalle qe keni ne shpirt, dhe me njohuni te fitueme, jeni ba ure miqesishe e bashkepunimi, dhe ne kete menyre, jeni ba para-ardhesit e ekumenizmit modern”. Dhe shtoi: “Selia Apostolike gezohet qe ban pjese me miqte e vjeter te Atdheut tuej, mbasi e numeron veten njeni nga ata qe kurr nuk u dolen fjalet”. “…Para-ardhes te ekumenizmit modern”: percaktim i lavdishem i fisit tone arbenor!
Na, shqiptaret e shumevuejtun, nuk harrojme mesazhet shpresedhanese te Papes Shenjtor, Gjon Pali II. Nga brigjet perendimore te Adriatikut i drejtohejShqiperise:”Sot, nuk mund te mos e hjedh veshtrimin tim pertej detit ku Kisha heroike ne Shqiperi tronditet thelle nga persekutimi i gjate, por edhe pasunohet nga dashunia e martireve te saj, ipeshkevij, meshtare, rregulltare e rregulltare, e besimtare te thjeshte”. Ne aeroportin Rinas,Tirane, ai puthi betonin e pistes ajrore ne shenj respekti te thelle per kete toke te martirizueme; dhe ndoshta pa dijenine e faktit se nen ate beton te ftohet pushojshin, te palosun njeni prane tjetrit, eshtnat e shume te burgosuneve politike, bashkevuejtes myslimane, orthodoks, e katolike qe vdiqen ne kampet e punes çfarosese te komunizmit ne Shqiperi….! Nji gjest kuptimplote e thellesisht humanitar!
Aty, ai deklaroi:” Ty, o popull fisnik shqiptar, te drejtoj pershendetjen time te ngrohte dhe te dashtun. I dime te gjitha ngjarjet e trishtueshme qe te ashte dashte me perballue, veçanerisht ne 25 vjetet e fundit (1967-1992.SR), vite te nji mundimi te vertete, pasojat e te cilit koha me veshtiresi do te arrije t’i fshije, dhe qe Europa dhe e gjithe bota, nuk duhet t’i harrojne….(Dhe) jemi gezue qe mund te ndajme me ty, vend i dashtun, i paisun me tradite kulturore e shpirtenore, gezimin per lirine e fitueme… Vizita e ime deshiron te jete nji nxitje…ne respektimin e te gjitheve dhe tue ndjeke gjurmet qe per ju jane te njohuna, ate te bashkejeteses paqesore, te bashkepunimit te hapun, dhe mirekuptimit ndermjet te elementeve te ndryshem etnike, kulturore, dhe shpirtenore”.
Tragjedite e Greqise antike na mesojne se urtia ka burimin ne vuejtje. Zoti i Madh e din sa vuejtje ka pesue Shqiperia…vuejtje e perseri vuejtje!E kuptojme qe keto vuejtje duhet t’i kthejme ne mesime, ne fitore, dhe kjo ashte rruga qe duhet te ndjekim. E kuptojme qe duhet te perbuzim urrejtjen e hakmarrjen (qe diktatura e kuqe ushqeu me metoda “shkencore”!) Akoma sot, 23 vjet mbas shembjes se komunizmit ne Shqiperi, viktimet e pafajshme pyesin: “Çfare te keqe i kemi ba Nanes Shqiperi? E kemi dashte me shpirt, dhe me zemer te ngrohte!” Kjo tregohet sot, kur ne mendjet e zemrat tona kerkojme qe vuejtjent’a kthejme ne fitore te njerezimit dhe vendosmenine te ndjekim kete rruge per qetesimin tone shpirtenor!
Mbeshtetja e jone shekullore ne nji “nacionalizem” rudimentar nuk na pergatiti me ballafaque sfidat e botes moderne. Sot, nuk jemi naïve! Sot, jemi te paisun me dituni, sidomos me njohuni mbi arritjet e Botes se Perendimit; sot kemi hape dyert e vendit tone te mbyllun hermetikisht per afer 50 vjet, me synimin e caktuem: me pa ma mire, me ndigjue ma mire, me mendue ma mire, e me projektue ma mire te ardhmen tone ne Europe. Europa ashte shtepia e jone! Me nji qendrim te ketill, gjendja e jone ne Shqiperi do te permiresohet, e vellaznit e motrat shqiptare do te mesohen me dashte njeni tjetrin e jo me urrye. Keshtu, Shqiperia e don te ardhmen e femijve te saj pa u konsumue nga urrejtja per kundershtaret…!
Nji shembull te shkelqyeshem na japin ish te perndjekurit politike, viktima te diktatures se proletariatit. Qe nga viti 1991, ata perpiqen me pengue kthimin e perseritjen e pervojes komuniste. Sot, kjo perpjekje duhet tejete misioni i te gjithe shqiptareve.“Pa falje, nuk ka dashuni te vertete!”(Nana Tereza)
Fisnikeria e skajshme e viktimave te pa faj e te pa mbrojtje te komunizmit ne Shqiperi, ashte shprehe me madheshti shpirtenore nga viktima e dallueme, bashkevuejtesi im poet, Arshi Pipa. Ai shkruen:” …Ne burg kam njohe egoizmin e eger qe arrine te uroje vdekjen e shokut per t’i vjedhe buken, te frikes se marre shtazore qe erreson jo vetem syte, por deri edhe ndjenjat…Une nuk mbaj meri atyne qe me kane ba te vuej, madje i falenderoj, dhe sinqerisht. Ka te drejte te mallkoje ai qe shtypet nga ajo. Por, ai qe i mund, do te duhej t’a bekoje. Ndersa njena degjeneron ne vuejtje, tjetra ripertrihet. Poshte ajo çon te krimi. Nalt, te hyjnia!”
E kuptojne xhelatet komuniste kete gjuhe sublime?
Nji perbuzeje e ketill e urrejtjes dhe hakmarrjes, gjest fisnik i ish te persekutuareve, keputi sinxhirin e hakmarrjeve te ndersjella qe njeh mire historia e vendit tone. Ish regjimi komunist ne Shqiperi nuk mund te quhet nji aksident i hidhun historik; ai ka nji kontekst, ne kohe e ne hapesine, qe e spjegon –megjithese asgja nuk justifikon pranine e “murtajesse kuqe” ne atdheun tone.
Ajo qe bajme na sot si popull shqiptar ashte ndertimi i nji konteksti qe i pershtatet natyres dhe interesave te popullit tone. Pa –izma; pa eufori! Ky qendrim ndertues u shpreh me elokuencenga Argjipeshkevi Metropolitani Tiranes dhe Durresit, Imzot Rrok Mirdita, kur shkruen: “…Eshte endrra e femijeve tane qe merr tingull, eshte shpresa e tyre per nje bote me te mire qe do te kumboje duke zgjuar ne qeniet tona me ritmet e saj, vetedijen e nje dhurate te humbur, por qe perseri do te na behet dhurate. E ky tingull eshte sfide, sfide qe vjen prej atyre, ne duart e te cileve, duhet te dorezojme te ardhmen!” Dhurate: nji Shqiperi shpirtenisht te qetesueme!
Shenjtenia e juej: Akoma pa vue kambe ne token tone te pergjakun rande, na vjen mesazhi i juej inkurajues nga Seuli i Korese ne lidhje me tolerancen fetare ne Shqiperi: “Po shkoj ne Shqiperi i shtyem nga dy motive: i pari, sepse kane tregue pjekunine me formue nji qeverisje –mos harroni jemi ne Ballkan!- kane tregue nji pjekuni me formue nji Qeveri te bashkimit kombetar me myslimane, orthodoks e katolike dhe me nji Keshille Nderfetar qe ndihmon shume, dhe qe ashte i balancuem. Kjo ashte e mire, dhe e harmonishme. Prania e Papes synon me deklarue per te gjithe se per popujt ebotes ashte e mundun me punue se bashku. E ndjeva kete nevoje me ndihmue ate popull fisnik.
Ka edhe diçka tjeter! Kur mendojme per historine e Shqiperise, e pame nga aspekti fetar: Shqiperia ka qene i vetmi vend i ‘botes komuniste’ qe ka sanksjonue me Kushtetute ateizmin ne praktike…!Keshtu e ndjeva, duhet te shkoj. Ashte afer, vetem nji dite!”
Mesazhi i juej u ndigjue nga qindera miljona ne boten mbar dhe ka rrite shume kapitalin moral te atdheut tone. Pozita e juej e privilegjueme, dhe respekti i madh qe gezon emni i juej ne boten tone te tronditun, ngjallin shpresa per te gjithe ne, shqiptaret pa dallim, pa perjashtim, se ne Seline e Shenjte kemi nji za te forte, dhe nji dore te sigurte qe na kupton, na çmon, dhe na ndihmon.Ashtu si na ndihmoi Papa Benedikti XV, ne vitet 1919-1920. Mbas takimit historik me Imzot Luigj Bumçin, kryetar i Delegacionit Shqiptar ne Konferencen e Paqes Paris, Papa instruktoi Nuncin Apostolik ne Washington D.C., te nderhyje prane Departmentit te Shtetit me kerkese te perkrahej Delegacioni Shqiptar ne Paris. Nderhymja hapi dyert “e mbyllyna” te diplomacise europiane per takime me shqiptaret. Mik i mire, ne dite te veshtire!
Shenjtenia e juej! Po, Shqiperia ashte afer. Ejani, shikoni, gezohuni per faltoret e shumeta multi-konfesionale qe sherbejne nji popullsi te etun per sherbime shpirtenore. Ejani ne trojet tona arbenore, ne Shqiperi dhe ne Kosove (qe ju pret me padurim!), dy shtete me shumice myslimane, dhe shikoni “…para-ardhesit e ekumenizmit modern” qe festojne lavdine e te krishtenit Skenderbeu, heroj kombetar per te gjithe; shikoni se si katedrale, monumente, institute e bulevarde mbajne emnin e murgeshes se krishtene, Nana Tereza; shikoni sa shume festime fetare kremtohen se bashku ne nji atmosphere vellaznimi..…
Ne New York City, me 2 nandor 1997,ne “Saint Patrick Cathedral” u mbajt Mesha Solemne ne perkujtimte Nanes Tereza, organizue nga famullitari Dom Pjeter Popaj, i Kishes Katolike “Zoja e Shkodres” (Hartsdale,N.Y.) Pjesemarresit ishin nga te tri konfesionet tona. Ne mes tyne, Imam Isa Hoxha, i Xhamise se Brooklyn-it, i cili tha nji lutje per kete murgeshe katolike, -nji ngjarje e pa pame ndonji here. Tenori shqiptar, Bashkim Paçuku, recitoi hymnin “Ave Maria” te Schubert-it. Qindera besimtare te huej shikojshin me kureshtje kete skene te lavdishme dhe shperthyen ne duertrokitje te gjata. Une e quejta: Madheshtore! Ashte ky “ekumenizem shqiptar” qe njihet e çmohet, qe nuk lejoi anti-semitizmin ne trojet tona, e qe shpetoi jetet e te gjithe hebrejeve, vendas dhe te huej,strehue ne vendin tone gjate L2B.
Fenomen unik ne mbar boten tone te trazueme! Shembull i shkelqyeshem bashkejetese e tolerance fetare – e “…mos harroni se jemi ne Ballkan!”, jo larg Srebrenices, varreze e qytetnimit perendimor…!
Shenjtenia e juej! Ejani! Bekoni atdheun tone mijevjeçar shqiptar! Lutuni per ne, per te gjithe shqiptaret kudo qe banojne, per lirine dhe dinjitetin e tyne shpesh te neperkambun, per paqen e pajtimin e tyne shpesh te damtueme nga luftat e pushtimet, dhe per vellaznimintone ne frymen e tolerances fetare.
Ati i Shenjte! Mire-se-vini ne trojet tona arbenore!

The joys and the sorrows of a Papal Visit to an (almost) forgotten country

September 19, 2014 by dgreca

By Merita McCormack*/
Soon we will experience the event of the year–if not the century–for Albanians all over the world. For more than twenty years, the Albanian nation seems to have been in the hearts and minds of the Popes. It is amazing that two of the last three popes have made it a priority to visit Albania. Now Pope Francis is about to meet and greet Albanians in their homeland and will reach tens of thousands more around the globe via live streaming. He will be received with true joy and love, as well as with tears and open hearts. The world will witness the spirit of this small, vibrant nation whose roots are in the Balkans and has many sons and daughters around the globe.
This upcoming papal visit is a signal of hope, faith, and love not just to Albanians but to the entire world. It is especially important in current times when we see so much despair, poverty, ideological and political war, marginalization, and the breaking up of families. The very thread of the fabric of society is endangered when abortion is a commodity and when marriage is considered an inconvenience.
Popes have appreciated the resilience of the Albanian nation. Although it has experienced difficult times it has survived. As small as it is, this nation that has suffered and lost so much, has also been blessed. Albanians keep their families together, they thrive in community, they are hospitable and friendly, joyful and hardworking, warriors and entertainers, and above all, many are very godly people. Albania has given the world Mother Teresa , George Kastrioti –Scanderbeg, and many other important people.
When the Ottomans occupied their lands, Albanians stood strong and kept them at bay for a while. Although the occupation seemed to last forever, Albanian kept their identity, spoke their language, sang their songs and ballads, and never forgot God, their creator.
Then communism came, a beast of immeasurable dimensions, and through the iron fist did the unthinkable. Growing up during that period, my generation of Albanians can testify to what happened to many. It is sad that some embraced that ideology. There is still no true reconciliation because of a lack of individual reconciliation between some people and God. Unless that individual reconciliation takes place, all of the fake smiles and fake words, all of the pompous behavior and shiny shows, which are not from God, will fall away.
That is a sorrow that my generation and that of my parents have to this day. Not only because it is a matter of justice (which is due) but also out of love for every Albanian whose eternal destiny might be at risk. This papal visit is an opportunity that should not be missed, either on a personal or a societal level.
In that light, I hope that the joy that the visit, generated by God almighty, and reflected in the loving and humble pontiff and many holy priests, sisters, religious and lay people, will soften the hearts of every one. I hope and pray that this visit stirs in the hearts of people the desire to repent and seek forgiveness, the desire to cleanse the deep wounds caused by vices and sin, and allows them to be blessed with the grace of the Almighty and have hope in divine providence.
May the conversion of hearts take place and the Albanian people seek and embrace the truth, which they can encounter in a practical and special way this Sunday.
As for the Albanian martyrs of the Church, we all should rejoice in them. May their blood, which is joined in the suffering of our Lord and Redeemer, be the offering through which the Albanian nation can hope to be redeemed
Welcome to Albania Pope Francis! You are loved!

*Merita McCormack serves as the President of “ VATRA-Washington DC Regional Chapter”

Mirë se na vjen në Tiranë – Ati i Shejtë!

September 19, 2014 by dgreca

” Nuk mundet të vizitosh Tiranën, pa vizituar objektet fetare, të cilat sot janë simbolet e presekutimit komunist. Kisha katolike dhe vetë kleri katolik, janë nga më të presekutuarat, në Shqipëri, ashtu si nuk mundet të vizitosh New Yorkun, pa vizituar Katedralen San Patrick, në zemër të Manhattanit”./
Nga Beqir Sina/
TIRANE : Papa Francesku në Tiranë do të pritet, të dielën e 21 shtatorit, jo vetëm nga populli shqiptar, por dhe nga 40 martirët katolikë, portretët e të cilëve mbushin Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”.
Nëse për shumicën e qytetarëve ata janë thjesht priftërinj a të panjohur, për Papën ata nuk janë, pasi në Vatikan, emrat e tyre janë në procesin e shenjtërimit. Ajo ç’ka është edhe më interesante, ata nuk janë të gjithë priftërinj: ndërmjet tyre ka edhe laikë, si Qerim Sadiku apo Fran Mirakaj.
Dom Gjergj Meta, famulltari i Katedrales “Shën Luçia” të Durrësit, i ftuar nga gazetari Enkel Demi në “Mëngjes Express” të “Ora News”, tha gjatë bashkëbisedimit:
“Papa vjen të takojë popullin shqiptar; vëmendja është e fokusuar tek bashkëjetesa fetare, por dhe tek aspekti i vuajtjes dhe dëshmia e atyre që dhanë jetën për të mbrotur jetën, besimin dhe fjalimin e lirë. Papa vjen edhe për t’i bërë homazh këtij aspekti kaq të rëndësishëm.
Portretet në bulevard janë të 40 martirëve katolikë, lista zyrtare e të cilëve është në proces shenjtërimi në Vatikan. Ndër to është një prift katolik i ritit bizantin, plus, ka dhe laikë, siç janë Qerim Sadiku dhe Fran Mirakaj.
Fran Mirakaj është një “pinjoll” i familjes Mirakaj të Pukës; nga fisi dhe trungu i ish-Ministrit të Brendshëm të Zogut, Kol Bibë Mirakaj. Fran Mirakaj ka vuajtur nën komunizëm si gjithë të tjerët, por në mënyrë të veçantë, “In odium fidei”, se ai nuk pranoi të mohonte besimin, nuk pranoi të mohonte Krishtin dhe për këtë ai u vra. Ka shumë martirë, – theksoi Dom Meta, por martirë që shpall Kisha, janë ata që vdesin “In odium fidei” (urrejtje ndaj fesë).”
“Rrno vetëm për me tregue” një vepër monumental e një prifti shqiptar, që 23 vjetë më parë përjetojë “ikuzicionin” komunist, ka përshkruar edhe udhëtimin tim të gjatë dhe shumë të bukur nëpër trojet shqiptare.
Mbasi kudo që të shkelësh këtë tokë të bekuar, të bren pyetja ngashëruese “ah bre!” “Përse nuk u bë Zvicër – vendi i im kur Zvicera, e cila ka shumë më pak resuerse natyrore se sa vendi i im?!”
Shqipëria, e cila konsiderohet si vendi që kaloi regjimin më të egër komunist, një vend ky që “burgosi” një popull të tërë, duke e rrethuar me tela me gjemba dhe izoluar totalisht nga bota u bë dhe vendi i parë i pa-fe në botë në sundimin e Enver Hoxhës.
Aqsa edhe u bë vendi i pa fe, ku kleri katolik mbetet të ishte ai që u përndoq dhe u presekutua më shumë se kushdo tjetër, andaj dhe dy ditë nga vizita e tij në Shqipëri, Papa Francesku ka përshëndetur gjatë meshës së Dielës në Selinë e Shejtë, shqiptarët dhe është shprehur se ka zgjedhur të vizitojë Shqipërinë si një popull që ka vuajtur për një kohë të gjatë nga regjimi i tmerrshëm ateist.
“Të dielën, me ndihmën e Zotit do të shkoj në Shqipëri. Kam vendosur ta vizitoj këtë vend, sepse ka vuajtur shumë për shkak të një regjimi të tmerrshëm ateist dhe tani po mundësojnë një bashkëjetesë paqësore midis besimeve të ndryshme fetare. Përshëndes popullin shqiptar dhe i falenderoj ata për përgatitjet për vizitën time. U kërkoj të gjithëve që të më shoqërojnë me lutje”, tha Papa.
Dhe këtë vuajtje më së miri që na la pas At Zef Pllumi, ku thuhet se :”A do ta hiqte rrobën e priftit, ai për t’u bërë revolucionar, apo do të zinte sërish një qosh për të vijuar misionin e tij, atë të të jetuarit vetëm për të treguar, me shpresë se dikush do të frymëzohet një ditë dhe do t’i thotë ndal mosndëshkimit të krimeve të Enver Hoxhës dhe bijëve të tij që udhëheqin vendin sot”
Titulli i veprës lapidar të At Zef Pllumit, “Rrno vetëm për me tregue”, gjithmonë bënë përshtypje, natyrisht, jo si ai prifti i përndjekur dhe, ata të pushkatuar pa gjyqe, të përndjekur, të burgosur dhe të interrnuar.
Megjithatë, nuk e kuptoj edhe sot, se pse At Zef Pëllumbi zgjodhi këtë titull, e cila vjen si një thirrje solmne, si një betim, ose si një fjalë e fundit para pushkatimit, deklaratë apo një misioni sublim, pikërisht i këtij prifti, që nuk jeton më, dhe e kaloi gjithë jetën e tij i burgosur në qelin e burgut të Spaçit dhe Burrelit, duhej të ekzistonte ende në Shqipërinë 23 viteve të demokracisë.
Një vend ky ndoshta unik në Europën Juglindore,në ish kampin socialist,(kupto komunist) që nuk ka bërë pothuajse “kurrëgjë”!, për të gjithë ato familje të ish të pushkatuarve, pa gjyqe, pra të ish burgosurve politik, ish të përndjekurve dhe ineternnuarve.
Për të gjithë ata që edhe Papa Francesku do t’i kujtojë si një popull që ka vuajtur për një kohë të gjatë nga regjimi i tmerrshëm ateist – i pafe për 40 vjetë.
Dëmshpërblimi, tashmë një shpresë financiare, që do të “ngrohte” sado pak “xhepat e shpuara” të këtyre njerëzve, dhe intergimi i tyre, tashmë është kthyer në një “mission impossibly”, një makth, pa përmendur këtu “Ligjin e Lustracionit” i cili pas 23 Qershorit, është kthyer në “Ligjin e Desertacionit” ose Ligjin e Tezës së mbrojutur, nga ish bijtë e Bllokut, qër tani janërikthyer në pushtet.
Paradoksi dhe hipokrizia e atyre, që ende mbajnë shallin e kuq – bijëve të Bllokut, e pret Papën në Tiranë me fotot e martirëve të klerit në Bulevard, teksa qeveria Rama bën paradë me foton e vrasësit të priftërinjve”, duke valëvitur fotot e dikatorit Hoxha dhe nxënësit e veshur me shallin e pionierit në qytetin e Gjirokastrës vendlindja e dikatorit.
“Ky demonstrim qeveritar që ndodh vetëm 3 ditë para ardhjes së Papës në Shqipëri, është një fyerje për mesazhin e atit të shenjtë, i cili u shpreh se do të viziojë një vend që ka vuajtur shumë për shkak të regjimit të tmerrshëm ateist.
Ky demonstrim, është një hipokrizi e ulët e Edi Ramës. Teksa Tirana e pret Papën me fotot e martirëve të klerit në Bulevard, qeveria bën paradë me foton e vrasësit të priftërinjve” ka thanë Edi Paloka.
Sipas opinionit tim, se :” Nuk mundet të vizitosh Tiranën, pa vizituar objektet fetare, të cilat sot janë simbolet e presekutimit komunist. Kisha katolike dhe vetë kleri katolik, janë nga më të presekutuarat, në Shqipëri, ashtu si nuk mundet të vizitosh New Yorkun, pa vizituar Katedralen San Patrick, në zemër të Manhattanit”.
Andaj, edhe unë vizitën e parë në Tiranë e fillova për shumë arsye në Katedralen Shën Pali në qendër të Tiranës, sepse ajo lidhet edhe me emrin e priftit shqiptaro amerikan – prej nga vijë edhe vetë, të Dom Rrok Kola Mirdita (i lindur më 28 shtator 1939 , Klezna , Mali i Zi ) i cili sot është Arqipeshkvi katolik i Durrës- Tiranë ,primat e Shqipërisë, dhe një amaneti të Nëna Tereses, e cila ka thënë se :”Aty duhej ndërtuar një Katedrale”.
Dom Rrok Mirëdita, u shugurua prift më 2 korrik , 1965, në moshën 25 vjeç , dhe shërbeu në famullin etnike shqiptare në Bronx dhe Westchester qarqet e Nju Jorkut, një nga më të mëdhat dhe më të njohurat kisha shqiptare në Amerikë, e cila sot është e pagëzuar me emrin Kisha Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës, që aktualisht udhëhiqet nga një prift i përkushtuar ndaj fesë dhe kombit të tij Dom Pjetër Popaj. Më 25 dhjetor , 1992, të moshës 53 vejç , Dom Rrok Kol Mirëdita u emërua kryepeshkop i Kryedioqeza katolike romake e Tiranë- Durrës dhe shugurua më 25 prill , 1993 nga Papa Gjon Pali II dhe Cardinals Camillo Ruini dhe Jozef Tomko , së bashku me tre peshkopëve të tjerë ( Zef Simoni , Frano Illia dhe Robert Ashta ) gjatë vizitës baritore e Papës në Shqipëri . Mirdita është Presidenti i Konferencës së Peshkopëve shqiptar dhe Kryetari i Caritas-it Shqiptar . Me iniciativën e tij, dhe amanetin e të lumnueshmes Nëna Terese, Noblesites shqiptare, është ndërtuar në Tiranë katedralia e Shën Palit me një Arkitekturë të saj si trekëndësh , sipas idesë së arqipeshkvit , e cila thotë ai “simbolizon bashkëjetesën e Islamit , Krishtërimi Orthodhoks dhe katolicizmin në Shqipëri” . Mesha e parë e Shenjtë në katedralen e re u kremtua nga kardinali Anxhelo Sodano , Sekretar i Vatikanit i Shtetit dhe Kryepeshkopi Rrok Mirdita më 27 janar, 2002.
Dom Rrok Mirdita është Qytetar Nderi i Tiranës , Shqipëri
Në një distancë të shkurtër në këmbë nga shetitoria kryesorë i kryeqytetit “Bulevardi Dëshmorët e Kombit” dhe parkut më të madh dhe më të bukur Rinia, ngrihet madhshtore Katedralja e Shën Palit, e cila është një ndërtesë massive fetare , që ngjason nga vendosja e saj me Katedarlen e Shën Patrick në New York, ose me katedralet e famëshme në mes të kryeqyteteve të Europës, Romës, Parsit, Londrës, Bonit, Amsterdamit, Brukselit, apo Madridit .
Tipari më interesant I Katedrales së Shën Palit në metropolin shqiptar , veçanërisht, është se menjëherë të shfaqen dy figurat emblematike të kohës moderrne të krishtëzimit, ajo e Papa Gjon Palin II dhe Nënë Terezës, e cila ndodhet në të majtë të portës së përparme, në hyrjen e Katedrales .
Katedralja e Shën Palit, e cila i takon të jetë Kryedioqeza katolike romake e Tiranë- Durrës, vizitohet çdo ditë nga qindra turistë të huaj shumica e tyre nga Europa perendimore, dhe mund të konsiderohet si “Porta Europiane” për të hyrë në Shqipëri.
Kjo katedarle e cila thirret ndryshe dhe Katedralja Shqiptare , është inauguruar më 27 janar 2002, në një ceremoni të kryesuar nga Sekretari i Shtetit të Vatikanit Anxhelo Sadano. Ndërkohë, që punimet e saj kishin filluar në vitin 1998. kur mijëra besimtarë katolikë të Tiranës, morën pjesë në festimin e fillimit të punimeve dhe bekimin e punimeve.
Katedralja e Shën Palit në zemër të kryeqytetit të vendit Tiranës,, e cila është projektuar nga arkitekti nga Dortmundi – Gjermani, Hinz Winfried , u financua nga Caritas , konferenca të shumta peshkopale , dhe ndihma për të Kishës në Nevojë , e cila ka ndarë më shumë se 600.000 dollarë për Dioqezën Tiranë Durrës.
Sipas një shënimi të ruajtur me kujdes brenda katedrales shkruhet se :” Virgjëresha dëshiron katedrale që do të ndërtohet këtu,në këtë vend të bukur “ka thënë Nënë Tereza , kur ajo më shumë se 23 vjet më pare pati vizituar qendrën e Tiranës , kryeqyteti i vendit të saj të lindjes .
Katedralja e Shën Palit me përurimin zyrtar , në një ceremoni të përurimit qe bër e kryesuar nga kardinali Anxhelo Sodano , sekretar i shtetit të Vatikanit, i cili mori pjesë si përfaqësues papnor një ditë më pas ka mbajtur aty edhe meshën e parë .
Në këtë meshë e cila u krye nga Kryepeshkopi i Durrës – Tiranës, Dom Rrrok Mirdita, morën pjesë përveç delegacionit të Vatikanit , edhe Angelo Massafra Arqipeshkëv i Shkodrës, Presidenti i Konferencës Episkopale shqiptare; peshkopët e vendit; dhe priftërinjtë të cilët administrojnë dioqezat në Kosovë dhe Mali i Zi , ku katolikët shqiptarë banojnë, më së shumti.
Në mesin e atyre të cilët në masë të madhe morën pjesë në këtë moment historik për të krishterët shqiptarë ishte pjesmarrja edhe At Segundo Teyado , nga Spanja, i cili ka punuar në Gadishullin e Ballkanit për 10 vitet e fundit të rënjes së komunizimit .
Vetëm në 8 vitet e fundit , Katedralja e Shën Palit në Tiranë, nga qeveria e ish Kryeministrit Berisha, për herë të parë u fut në guidën turistike të vendit, dhe u vizitua nga qindramijëra njerëz, kryesisht turistë të huaj të cilët e kanë vizituar kryeqytetin e Shqipërisë – Tiranën, duke hyrë në Shqipëri, pikërisht nëpërmjet “Portës Europiane”. Në këtë katedrale, gjithashtu janë falur dhe kan percjellur lutjet e tyre edhe personalitete të ndryshme nga mbarë bota, që kan vizituar metropolin shqiptarë, si dhe ambasadorët perendimorë, të cilët kanë pasur mundësinë e një jete më të denjë këtu ,në Katedralen shqiptare Shën Palin ë Tiranë .
Shqipëria, ky vend prej 3.5 milion që për 45 vjet ka përjetuar vështirësi të mëdha politike dhe ekonomike , një nga vendet ish komunsite që përjetojë një nga rregjimet më të egra komuniste, pavarësisht, këto dhe gjenjden e saj në të cilin ajo u gjend në luftën e Kosovës, pothujase çdo shtëpi shqiptari, me atë të pasurën e thejshtë ua hapi dyert dhe zemëren vëllëzërve dhe motarve shqiptar nga Kosova, duke ua lehtësuar atyre sado pak atë dhemibjen e tmerrshme, që kaluan afro 1 milion të larguar me forcë, me pritjen që ju bën në ato moment aq të vështira në Shqipëri.
Kështuqë, pas vështërsive të shkaktuar nga lufta e vitit 1999 në Kosovë, dhe ardhjen e tyre në Shqipëri, të afro një milion kosovarve në Shqipëri, rreth 400,000 kosovarë , thuhet se morën ndihmën dhe u vendosën nën kujdesin e drejpërdrejt të Kishës Katolike Shqiptare, dhe organeve ndërkombëtare të krishtera si Karitasi e të tjera që e bënë të mundur më vonë që shumica e tyre të kthehen në shtëpit e tyre , në Kosovë.
Ndërkohë, gjatë këtyre 23 vjetëve duhet theksuar se Kisha Katolike Shqiptare, ka luajtur një rolë historik në rikthmin e besimit ndaj Zotit, në Shqipëri, mbas atij presekutimi të pashoqë në të gjithë botën nga regjimi i Enver Hoxhës.
“Sot kudo besimtarët janë të frymëzuar të fillojnë përsëri për të rindërtuar një strukturë shoqërore shkatërruar nga 45 vitet e komunizmit, në të cilin duhet theksuar se katolikët kan vuajtur persekutimin më të dhimbëshm, kleri katolik ishte më i presekutuari nga rregjimi komunist në Shqipëri” .
Thuhet sipas At Segundo Teyado , nga Spanja, i cili ka punuar në Gadishullin e Ballkanit për 10 vitet e fundit të rënjes së komunizimit,dhe ka deklaruar se ” Dekadat e diktaturës kanë zbrazur këta njerëz në të gjithë përmbajtjen fetare , çmontimin e tyre nga vlerat mbi të cilat është bazuar kultura e tyre , ” ka then prifti spanjoll , duke shtuar, se gjithashtu ,ardhja e sekteve të shumta fetare, në këtë vend që 45 vjet ishte i “pa fe” i ka hutuar njerëzit dhe çororditur ata pa kutim”.