Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Adrian Hadribeaj mposht amerikanin Michael Hamida dhe mbron titullin

by

SHBA: Bellator 124 Adrian Hadribeaj, në Arena Copuware në Plymouth, të Michiganit,ka mposhtur amerikanin Michael Hamida me decision vendim : 29-28, 28-29, 29-28

Fiton përsëri shqiptari Adrian Hadribeaj! me nofkën “-The Eagle – Shqiponja ”
Nga Beqir SINA
Plymouth – Michigan : Bellator 124 i zhvillojë dyluftimet e saj të premten në mbrëmje në pallatin e sportit Arena Copuware në Plymouth, të Michigan it, me një ngjarje kryesore për të mbrojtur kurorën e tij të peshës gjysmë të rëndë kundër amerikanit Michael Hamida.
Kampioni shqiptarë në SHBA , Adrian Hadribeaj, në sportin nga më të përhapurit dhe vështirë në botë dhe më i avancuar që quhet Mix Martial Art’s (MMA), duke fituar titullin Kampion i Madh i shtetit të Michiganit më 10 gusht 2013, arriti mbrëmë Arena Copuware në Plymouth, të Michigan it, edhe një fitore tjetër dhe atë me vendim unanim në ndeshjen në MMA Bellator, duke mposhtur amerikanin Michael Hamida me decision vendim : 29-28, 28-29, 29-28
Për mbështetjen e tij mbrëmë në këtë dyluftim kan qenë dhjetëra shqiptarë, mjaft entusiat, duke valvitur flamurin kuq e zi – dhe inkurajuar shqiptarin Hadribeajn me thirrjet energjike – “Go Eagle! Fito Shqiponja!”. Në mesin e tifozve shqiptarë, kan qenë edhe një grup të rinjësh nga organizata Rrënjët Shqiptare, me president zotin Marko Kepi dhe udhëheqësit e tjerë të saj – përfshirë dhe Kryetarin e degës së Michiganit Endrit Topalli .
Kampioni shqiptarë në SHBA , Adrian Hadribeaj, megjithëse ka një karrierë, relativisht të shkurtër, 2 vjecare në USA, në CV e tijë ka regjistruar – “shtuar” trofe “të pafund”, si në sportin e KARATESË duke arritur të bëhet kampion i SHBA-ve dhe, pra në sportin nga më të përhapurit dhe vështirë në botë dhe më i avancuar që quhet Mix Martial Art’s (MMA), që ndeshjet janë si gladiatorët në kohën e Romakëve ku ndeshesh brënda kafazit, duke arritur një rekord 7 fitore 0 humbje dhe duke fituar titullin Kampion i Madh i shtetit të Michiganit më 10 gusht 2013, por edhe në gara të tjera të sportit ku matet forca fizike.
Adrian Hadribeaj – është vetëm 25 vjeçar. Këtu në Amerikë atë e njohin me nofkën “-The Eagle – Shqiponja Shqiptare ” për shkak të gjakut të tij nga Shqipëtar, dhe shpirtit luftarak, që tregon brenda ringut si një shqiptarë i “fort i guximshëm dhe trim”.
Ai është ndër shqiptarët e rrallë të cilët kanë nisur të bëjnë karrierë në një nga sportet më ekstreme dhe më të rrezikshme në botë. Bëhet fjalë për luftërat në aportin MMA (Mixed Martial Arts – Arte të Përziera Marciale).
Hadribeaj është nga Tirana dhe deri në moshën 20 vjeçar ka fituar gjithçka që ka qenë për tu fituar në sportin e karatesë në Shqipëri dhe më gjerë, në arenën ndërkombëtare ku ka graruar.
Ai është fitues i shumë kampionateve kombëtare, mbarëkombëtare, ballkanike si dhe I ligave të ndryshme evropiane dhe botërore si British Open, USA Open, German Open etj.
Sukseset e njëpasnjëshme në këtë sport dhe dëshira për tu rritur edhe më shumë profesionalisht kanë bërë që Adriani të synoj edhe më lartë. Të synoj sportin ku bëhen bashkë të gjitha artet luftarake në një vend. Ku “luftëtarët” më të kompletuar sfidojnë veten përballë më të mirëve prej të mirëve.
Karriera e pasur që ka ndërtuar në Shqipëri e ka bindur atë që mundet edhe më shumë dhe i ka dhënë vetëbesimin e duhur për të nisur këtë rrugë. Të bëhet një luftëtar i kompletuar i MMA.
Ish Studenti i UNIVERSITETIT AMERIKAN TË TIRANËS z.Adrian HADRIBEAJ, kampioni i SHBA-ve në ARTET MARCIALE vite më parë kur u largua nga Shqipëria në një letër falenderimi për UAT, Adminstratorin e Përgjithshëm z.Lulëzim NDREU dhe stafin e UAT, shkruante:
Unë quhem Adrian Hadribeaj, ish-student i Universitetit Amerikan të Tiranës ne profilin Juridik, vitet- sezonin akademik 2009-2010, 2010-2011 derisa vendosa të largohem drejt USA për aktivitetin tim sportiv profesional.
Kam për te dhënë një falenderim të madh për Administratorin e Përgjithshëm të UNIVERSITETIT AMERIKAN TË TIRANËS, z. Lulëzim Ndreu dhe UAT, që më hapën rrugët e studimeve në Arsim duke më dhëne bursë të plotë arsimimi duke më nderuar si 15 vjet Kampion Kombetar ne Artet Marciale (KARATE) si dhe një kampion Europian, Ballkanik dhe në renditjen botërore në vend të 7-të.
Doja të falenderoja të gjithë stafin akadamik, më të shquar që kam njohur, dhe më të përgatitur.
Në UNIVERSITETIN AMERIKAN të gjithë studentët shikonin përditë e më shumë një dritë jeshile për të ardhmen e tyre, si unë dhe të gjithë ne studentet. Kushtet ishin të shkëlqyera,njerëzit profesionistë të vërtetë. Nga të gjithë universitetet e tjera që kam vizituar, programet dhe mësimdhenia në UAT ishin me kualitet shumë të lartë. Duke punuar me profesorët më të mirë të vendit, jam krenar që vitet e mia akademike arrita t’i bëj pranë ketij Universiteti gjigand.
Kam një karrierë 2 vjecare në USA, në CV time kam shtuar trofe pafund si në sportin e KARATESË duke arritur të bëhem kampion i SHBA-ve dhe, në sportin nga më të përhapurit dhe vështirë në botë dhe më i avancuar që quhet Mix Martial Art’s (MMA), që ndeshjet janë si gladiatorët në kohën e Romakëve ku ndeshesh brënda kafazit, duke arritur një rekord 7 fitore 0 humbje dhe duke fituar titullin Kampion i Madh i shtetit të Michiganit më 10 gusht 2013.

100 kriminelët më të mëdhenj të shekullit

by

Shekulli i kaluar përveç revolucionit ekonomik dhe shkencor, pas vetes ka lënë disa njerëz, që do kujtohen me shekuj nga shoqëria botërore. Nuk janë këta njerëz që kanë fituar “Nobelin” për paqe ose shkencë, por si politikanë e diktatorë, do të mbahen mend për krimet që i kanë bërë njerëzimit.
Gazeta “Tirana Observer”, ka botuar historitë e 32 njerëzve që kanë qenë të veçantë nga gjithë bota. Quhen të tillë pasi shifrat e viktimave që kanë lënë pas i kalojnë mijërat madje edhe milionat.
Ndërsa nëse bëhen të gjithë bashkë, nga fuqia e tyre politike dhe ushtarake, kanë vdekur gati 100 milionë njerëz në shekullin XX.
“Është e qartë që njerëzit e thjeshtë nuk e duan luftën. Përse një fshatar duhet të rrezikojë lëkurën e tij në luftë, kur qëllimi i tij më i madh është të kthehet në shtëpi shëndoshë e mirë. Janë drejtuesit ata që vendosin për politikën ata që e duan luftën…”, citohet të ketë thënë gjenerali gjerman Herman Goring duke folur për Luftën e Dytë Botërore.
Në krye të listës prej 32 diktatorëve të shekullit të kaluar është Adolf Hitleri,të cilit i faturohen 60 milionë viktima të Luftës së Dytë Botërore.
Pas tij, sipas alfabetit është: Ante Paveliç, ustashi kroat i cili gjatë viteve ’41-’45, shkaktoi 300 mijë deri në 1 milionë të vrarë, ku përfshihen 30 mijë hebrenj, mbi 29 mijë romë dhe 300-600 mijë serbë.
Anastasio Somoza Debayle ishte president i Nikaraguas prej dy mandatash, nga viti 1967 deri në vitin 1979. Megjithëse nuk ka të dhëna të sakta për viktimat gjatë regjimit të tij diktatorial, Debayle mbahet përgjegjës për të paktën 50 mijë të vrarë gjatë “revolucionit” nikaraguan dhe për 120 mijë të arratisur nga vendi.
Ahmet Cemal Pasha, Ismail Enver Pasha dhe Mehmed Talat Pasha, janë futur si vrasës në historinë e shekullit të 20-të, me një emër, “Tre pashallarët”. Të tre, drejtues të xhonturqve në kohën e Perandorisë Otomane, mbahen përgjegjës se në periudhën 1914-1918 kanë vrarë rreth 600 mijë armenë, mbi 300 mijë grekë dhe mbi 100 mijë asirianë.
Augusto Pinoçet ishte një gjeneral ushtarak, por që e qeverisi Kilin si diktator, nga 11 shtatori 1973 deri në mars të 1990. Ai është përgjegjës për vrasjen e 3 197 njerëzve dhe burgosjen e shumë të tjerëve, krime që ai i ka bërë gjatë regjimit të tij diktatorial. Në vitin 1988 regjimi i tij mori fund pas një referendumi popullor.
Benito Musolini, diktatori italian i cili e futi Italinë nën një regjim fashist nga viti 1922 deri në 1943. Ai akuzohet se gjatë 11 viteve të regjimit të tij janë vrarë mbi 400 mijë italianë dhe mbi 30 mijë etiopianë, të cilët janë vrarë gjatë pushtimit të Etiopisë nga Italia.
Elie Hobeika ishte komandant i “Forcave Libaneze”, një ushtri që financohej nga Siria libanezi gjatë viteve 70-80. Elie Hobeika është akuzuar se ka urdhëruar për masakrat e kryera në dy kampe refugjatësh në Liban, ku janë vrarë 1700 gra dhe fëmijë palestinezë.
Gjithashtu ai është edhe autor i shumë vrasjeve të popullsisë së pafajshme gjatë luftës civile në Liban, por edhe të kundërshtarëve të tij politikë.
Enver Hoxha, i sh udhëheqësi i Shqipërisë nga viti 1945 deri në vitin 1985. Ai akuzohet se gjatë regjimit të tij janë vrarë, zhdukur dhe internuar mijëra njerëz në Shqipëri. Enver Hoxha është cilësuar edhe si një nga diktatorët më të egër të shekullit të kaluar.
Ferdinand Marcos ish presidenti i Filipineve, për të cilin thuhet se nuk ka shifra të sakta por vrasjet mund të jenë me mijëra, ndërsa arrestimet burgosjet dhe internimet kishin qenë desert për të.
Francisco Franco Bahamonde, diktatori i Spanjës, i vënë në krye të shtetit më 29 shtator 1936, akuzohet se me trupat e tij nacionaliste ka shkaktuar vdekjen e mbi 500 mijë vetëve gjatë Luftës Civile të Spanjës. I ndihmuar nga Hitleri dhe Duçja, Franko fitoi luftën pa kushte pas 3 vitesh, më 1 prill të 1939-ës.
François Duvalier u zgjodh president i Haitit më 22 shtator të vitit 1957. I vetëshpallur president për jetë i Haitit, Duvalier vendosi një regjim të përqendruar në Haiti, dhe së bashku me djalin e tij, të cilin e shpalli pasardhës të kreut të shtetit, Duvalier akuzohet të ketë vrarë 20-60 mijë njerëz.
Haji Mohammad Soeharto shërbeu si ushtarak në luftën për pavarësi të Indonezisë, por kulmi i karrierës së tij ishte emërimi si president në vitin 1967, post të cilin e mbajti gjer në vitin 1998. Regjimi i tij u shoqërua me spastrime politike dhe me vdekjen e mbi dy milionë njerëzve, sidomos komunistë indonezianë dhe kinezo-indonezianë.
Hermann Göring, komandant i ushtrisë gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe ministri i Aviacionit Gjerman, Hermann Göring është shpallur fajtor për vrasjen e miliona njerëzve. I cilësuar si një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të XX, ai është përgjegjës edhe për zhdukjen e miliona hebrenjve, kjo pasi ai është autori i organizimit të eliminimit të tyre.
Idi Amin, i cilësuar si “Kasapi i Afrikës”, është akuzuar për vrasjen e rreth 300 mijë njerëzve. I lindur në vitin 1923, në veri të Ugandës, dhe i rritur mes tensionesh të grupeve etnike në vendin e tij, Idi Amin u ngjit në krye të Ugandës në janar të vitit 1971 me anë të një grushti shteti.
Ion Antonescu ishte kryetar i Rumanisë në vitet 1940-1944. Ai është përgjegjës për vrasjen e 300 mijë e hebrenjve në Rumani si dhe të 500 mijë ushtarëve rumunë, të cilët vdiqën gjatë betejës së Stalingradit në Rusi. Ion Antonescu ishte një nga gjeneralët më të famshëm në Rumani.
Joseph Stalin është një nga diktatorët më të egër dhe një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të XX. Stalin është përgjegjës për vrasjen e gati 30 milionë njerëzve, shumica e të cilëve bashkëpatriotë të tij, si dhe burgosjen e miliona të tjerëve. I ardhur në fuqi pas vdekjes së Leninit, në vitin 1928, Stalini zhduku të gjithë kundërshtarët e tij politikë.
Joseph Goebbels, ministri i Propagandës i Gjermanisë naziste, Goebbels është përgjegjës për vrasjen e 46 milionë njerëzve, dhe për këtë është cilësuar si një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të XX. Goebbels ishte personi që udhëhoqi propagandën e partisë naziste të Hilerit, duke bërë që partia e tyre të fitonte zgjedhjet në vitin 1933.
Josef Mengele, mjeku gjerman i kampit nazist të Aushvicit, është cilësuar si një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të XX, madje është quajtur edhe “Engjëlli i vdekjes”. Kjo për shkak të eksperimenteve vdekjeprurëse që ai kryente me çifutët e burgosur në Aushvic.
Jorge Videla, ishte një gjeneral argjentinas, diktator dhe president i vendit nga viti 1976 deri në vitin 1981. Videla është cilësuar si një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të XX dhe është akuzuar për vrasjen e 30 mijë njerëzve. Gjatë regjimit të tij ai u bë i njohur për dhunën dhe eliminimet që ai u bëri ndaj kundërshtarëve politikë.
José Efrain Ríos Montt, ose ndryshe “Gjenerali” akuzohet për vrasjen e rreth 70 mijë fshatarëve majanë dhe politikanëve disidentë në Guatemala. Ai u vu në krye të Guatemalës në vitin 1982, duke sunduar si diktator.
Kim Il Sung, kreu i Koresë së Veriut, i cilësuar si “Udhëheqësi i madh”, akuzohet si përgjegjës për vrasjen e 3 milionë njerëzve gjatë luftës civile të Koresë. Rreth 1 milion koreano-veriorë vdiqën nga uria gjatë regjimit të Kim Il Sung.
Në vitin 1950 ai nis sulmin ndaj Koresë së Jugut pa paralajmërim, luftë e cila përfundoi në vitin 1953. Sipas të dhënave, mbi 2 milionë civilë u vranë, ndërsa shënohen rreth 317 mijë ushtarakë të vrarë, 304 mijë të plagosur dhe 102 mijë të zhdukur në luftë.
Mbreti Leopold II i Belgjikës, i cili u vendos si sovran i Kongos në vitin 1885, akuzohet për vrasjen e 15 milionë kongolezëve. Monarku i Belgjikës, duke shtuar skllavërinë në Kongo, provokoi revolta të shumta të fiseve kongoleze, të cilat u shtypën me ashpërsi.
Mao Tse-Tung, ose “Timonieri i madh” i Kinës, akuzohet se është përgjegjës për vdekjen e 14-20 milionë njerëzve nga uria gjatë “Kapërcimit të madh përpara”. Plus këtyre, shtohen edhe dhjetëra mijëra të vrarë dhe miliona jetë të shkatërruara gjatë “Revolucionit Kulturor” në Kinë.
Ne Win, “Babai i madh” erdhi në pushtet në vitin 1962 me anë të një grushti shteti. Kreu i Burmës e mbajti regjimin e tij diktatorial deri në vitin 1988. Rreth 3-10 mijë të vrarë janë regjistruar në të ashtuquajturën “Demokracia e Pranverës”, protesta të mëdha të drejtuara nga studentë ndaj regjimit militar.
Nicolae Andruta Ceausescu, i quajtur “Gjeniu i Karpateve”, kreu i Rumanisë akuzohet për vrasjen e rreth 5 mijë njerëzve gjatë revolucionit të vitit 1989 që e përmbysi Ceausescu-n. Ndërkohë në listën e vrasjeve shtohen edhe me mijëra vdekje gjatë viteve’80, të shkaktuara nga privimet e regjimit, të cilin ai drejtoi.
Pol Pot, ishte drejtues i Partisë komuniste në Kamboxhia (Khmer Rouge) dhe kryeministër nga viti 1976-1979. Gjatë kohës së regjimit të tij diktatorial janë vrarë mbi 3 milionë kamboxhianë. Sipas të dhënave, në një qendër ku mbaheshin njerëz të arrestuar, janë torturuar dhe ekzekutuar rreth 15 mijë “elementë antiparti”, ku përfshiheshin edhe gra e fëmijë.
Prince japonez, Yasuhiko Asaka, i cilësuar si orkestruesi i masakrës së Nanjing, ku u vranë 200 -350 mijë civilë kinezë dhe ushtarë të dorëzuar. Robërit kinezë u torturuan, u dogjën të gjallë, u vranë me bajoneta në formë masive. Maskara ndodhi në vitin 1937, gjatë luftës së dytë kino-japoneze.
Radovan Karazhiq, politikani serbo-boshnjak është akuzuar për vrasjen e 20 mijë njerëzve gjatë luftës në Bosnje – Hercegovinë në vitet 1992-1995. I shpallur president i republikës serbe të Bosnje-Hercegovinës në vitin 1992, Radovan Karadzic akuzohet se ka urdhëruar gjatë luftës së Bosnje- Hercegovinës spastrimin etnik të myslimanëve boshnjakë.
Rafael Trujillo, president i Republikës Domenikane nga viti 1930 deri në vitin 1961, akuzohet për vrasjen e rreth 20 mijë haitianëve në vitin 1937. Kësaj i shtohet edhe një listë e madhe e disidentëve domenikianë dhe figura të opozitës, të vrarë gjatë regjimit të tij 31-vjeçar.
Ratko Mladiç, gjenerali serbo-boshnjak është ndoshta ndër vrasësit më të fundit të shekullit të XX. Ai është akuzuar për vrasjen e 8100 myslimanëve boshnjakë gjatë luftës në Bosnje-Hercegovinë në vitet 1992-1995, si dhe 10 mijë boshnjakëve të tjerë.
Sadam Hysein, ish-diktatori irakian është cilësuar si një nga vrasësit më të mëdhenj të shekullit të kaluar. Ai është akuzuar se gjatë regjimit diktatorial në Irak ka vrarë me mijëra njerëz, ndër ta shumë kurdë dhe shitë. Gjatë regjimit të tij diktatorial, Sadami eliminoi të gjithë kundërshtarët e tij politikë.
Sllobodan Millosheviç, i quajtur ndryshe si “Kasapi i Ballkanit”, është përgjegjës për vrasjen e 230 mijë njerëzve dhe shpërnguljen e nga trojet e tyre e 3 milionë të tjerëve. Në vitin 1989, Millosheviç merr postin e Presidentit të Republikës së Serbisë, të cilin e mban deri në vitin 1997.

APES ME PRESIDENTIN E ZVICRËS, Z.DIDIER BURKHALTER ….

by

….KRIZA UKRAINASE & IDENTITETI ZVICERAN I DIALOGUT DHE KOMPROMISIT…/
Nga ELIDA BUÇPAPAJ dhe SKËNDER BUÇPAPAJ/
Këtë vit takimi i gazetarëve të APES – l’Association de la presse étrangère en Suisse, me presidentin e Zvicrës u zhvillua në Gjenevë, në Pallatin e Kombeve. Ky takim është i përvitshëm. Herë zhvillohet në Bernë, e herë në Gjenevë, por për shkak të mandatit një vjeçar, presidenti ndryshon çdo vit. Pra Zvicra nuk ka presidentë me mandat 4,5 ose 7 vjeçar, apo që qëndrojnë në këtë post për dy mandate rresht. Presidenti i Zvicrës zgjidhet nga radhët e Këshillit Federal, që luan rolin e ekzekutivit, i përbërë nga shtatë anëtarë, ministra, të cilët përfaqësojnë pesë partitë kryesore në Parlament mbështetur në konkordancën, pra e kanë në themel marrëveshjen, ku karrikja e presidentit ndërrohet me rotacion çdo vit. Aktualisht Këshilli Federal përbëhet nga tri gra e katër burra. Gruaja e parë presidente e Konfederatës ka qenë zonja Ruth Dreifuss më 1999, pastaj Micheline Calmy-Rey më 2007, Doris Leuthard më 2010, Evelinë Widmer-Schlumpf më 2012 dhe më 2015 presidentja e Zvicrës do të jetë zonja Simonetta Sommaruga, që drejton aktualisht Departamentin Federal të Drejtësisë dhe Policisë.
APES është organizata më e vjetër dhe me emër në Zvicër. Selinë e ka në OKB. Aty janë mbledhur pjesa më e madhe e gazetarëve, si përfaqësues të agjencive, gazetave dhe mediave kryesore botërore. APES dhe institucionet e Zvicrës kanë një komunikim të shkëlqyer reciprok, bilateral, i cili vazhdon pa u ndalur prej 85 viteve. Shprehje e këtij komunikimi permanent janë aktivitetet e ndryshme. Natyrisht takimi i përvitshëm me Presidentin e Zvicrës është ngjarje e rëndësishme për APES.
Z. Didier Burkhalter, presidenti aktual i Konfederatës Helvetike është shefi i Departamentit të Punëve të Jashtëme dhe këtë vit edhe kryesuesi i OSBE-së. Që do të thotë një vit i ngarkuar, nisur edhe nga ngjarjet si brenda dhe jashtë, në lidhje me raportet Zvicër-BE, sidomos pas referendumit të shkurtit, emigracioni apo kriza Izrael-Palestinë, ajo e Ukrainës, ku z.Burkhalter në krye të OSBE-së ka rolin e ndërmjetësuesit.
Pikërisht me këto tema u hap edhe konferenca për shtyp e organizuar në Sallën Lozana të Pallatit të Kombeve,e cila drejtohej nga Presidentja e APES, Emilia Nazarenko, gazetare nga Ukraina, që ndërkohë është duke përgatitur një udhëtim të gazetarëve të organizatës tonë në Odesa.
Në fjalën e hapjes z.Burkhalter nënvizoi rolin e Zvicrës si një vend i hapur, duke e cilësuar me të drejtë Gjenevën si zemrën e botës. Zvicra e ka kulturë dialogun, ndërtimin e urave.
Takimi i APES me z.Burkhalter bëhej menjëherë pas deklaratës së tij për të mos izoluar Rusinë. Zvicra nuk është anëtare e NATO-s, por Burkhalter mori pjesë në samitin e NATO-s në Wales si shefi i rradhës i OSBE-së, ku u diskutua edhe për armëpushimin e nënshkruar më 5 shtator midis Kievit dhe seperatistëve. Një nga temat e konferencës me gazetarë ishte pikërisht armëpushimi, për të cilin ai nuk është optimist dhe nuk e konsideron të mjaftueshëm, duke nënvizuar si të domosdoshëm rolin e dialogut. Kirsi Hyytiäinen, një kolege finlandeze shkruante se OSBE e drejtuar nga presidenti i Zvicrës kërkon t’i vendosë në tryezë negociatash Putinin dhe Poroshenkon. Ndërkaq Ukraina ka bërë kërkesë anëtarësimi në NATO dhe presidenti i saj pritet të fluturojë në Washington D.C. për t‘iu drejtuar Kongresit dhe kërkuar ndihmën Amerikane.
A nuk duket sikur bota po i ngjan një topi futbolli gati për të plasur diku. A nuk tha kështu Papa Francesco gjatë vizitës së tij në Azi, se jemi në prag të një Lufte të Tretë Botërore, 100 vite pas asaj të parës dhe 75 vite pas paktit Paktit Molotov-Ribbentrop. Nisur nga konflikti Ukrainë-Rusi, a nuk jemi në prag të luftës pyeti një nga gazetarët veteranë të APES, Gordon Martin, nga The Daily Telegraph dhe Radio Vatikani.
«Duhet të jemi realistë», tha shefi i Departamentit Federal të Punëve të Jashtëme. «Nuk dua ta ushqej këtë psikozë, 100 vjet pas shpërthimit të Luftës të Parë Botërore. Ka probleme të vjetra, të rrënjosura thellë, që përbëjnë vështirësi në arkitekturën e sigurisë europiane. Por kjo nuk do të thotë se unë ndaj idenë e një lufte të re botërore. Mendoj se mund të gjendet një zgjidhje, duke diskutuar me Rusinë. » Pastaj duke iu rikthyer sanksioneve ai theksoi idenë e shprehur disa ditë më parë se “problemet nuk zgjidhen vetëm me sanksione, të cilat mund të jenë të dobishme për t’i sjellë të gjitha palët në tryezë për negociata».
NATO, nga ana e saj mban qëndrim të prerë, duke i bërë thirrje Rusisë që të largojë trupat nga kufiri ukrainas, por disa vende anëtare të NATO-s i kanë të lidhura interesat ekonomike me Ariun rus. Ekonomia zvicerane me statusin e shtetit neutral, që i është bashkuar OKB-së më 2002, është e shëndetëshme. Kjo ekonomi është konfirmuar për të gjashtën herë radhas si ekonomia më konkuruese në botë. Në klasifikimin e bërë nga Forumi Ekonomik Botëror, Zvicra paraprin, e ndjekur nga Singapori, SHBA që zë vendin e tretë, Finlanda të katërtin, e pesta vjen Gjermania, e gjashta Japonia e me rradhë.
«Kultura e konsensusit dhe kompromisit i jep shans paqes», e citon Tribune de Geneve shefin e diplomacisë zvicerane, njëkohësisht President i Zvicrës. Alain Jourden, për Tribune de Geneve, do të shkruante: «se Burkhalter i hodhi kartat në tavolinë“.
Zakonisht, shkruan Jourden, takimi i përvitshëm midis presidentit të Konfederatës Helvetike dhe shtypit të huaj është një shkëmbim diplomatik qytetërimesh, që do të thotë se nuk përbën lajm. Paçka se nuk përbën lajm, si APES, ashtu edhe Zvicra i jep rëndësi këtij takimi. Presidenti shoqërohet me zyrtarët më të lartë të Departamentit nga vjen, nga Ambasadorë dhe drejtues të institucioneve kryesore.
Por takimi i sivjetshëm bëhej në kohën e krizës në Ukrainë, ku z.Burkhalter kryeson misionin e OSBE-së. Pavarësisht kësaj, Zvicra është një vend që merr vazhdimisht inisiativa të tryezave ndërkombëtare. Gjeneva është një Metropol ku dialogohet gjithmonë për Paqe.
Ndërsa Olivier Grivat,gazetar dhe esseist zviceran për l’AGEFI që në titull e cilësonte qendrimin e z.Burkhalter si « Një ekuilibrizëm me dy këmbë në tokë ». Grivat shkruan se « kriza ukraine dhe kultura politike zvicerane ishte edhe menyja » e drekës të pasur e cila u servir në sallën me emrin Gjeneva aty ngjitur ku u zhvillua konferenca për shtyp, në katin e tetë të Pallatit të Kombeve, buzë me një taracë fantastike nga ku shihej liqeni, i cili shfaqej i madhërishëm nën rrezet e një dielli vere, i qetë, i patrazuar dhe me kontraste tamam si shkruan për të tek Childe Haroldi – Lake of Geneva – Calm – i madhi Lord Byron.
Në tavolinën e drekës presidenciale ne ishim bashkë me Lisa Schlein, nga ABC News dhe Zëri të Amerikës, me zyrtarë të departalentit federal të punëve të jashtme dhe Tom Miles nga Reuters, kolegun e mikut tonë Bob Evans. Ne gazetarët a nuk flasim vetëm për politikë. Kështu edhe kësaj here, pak a shumë. Folëm pak nga të gjitha: për luftën në Siri, për ISIS, për mercenarët nga Ballkani, shqiptarët, flm Zotit një numër i pakët, i krijuar jo për arsye ideologjike, për shkak të varfërisë dhe papunësisë, por prapë assesi nuk duhet ta tolerojmë. Pastaj folëm për referendumin në Skoci. Kush e ka lexuar Sir Walter Scott, monumenti i të cilit, më i madhi në botë i një shkrimtari, që ndodhet në zemrën e Edinburgut apo kush ka lexuar poezitë e Robert Burns, My Heart’s In The Highlands, e di se skocezët mezi e kanë pritur këtë ditë, për të votuar. Për Skocinë e pavarur ka qenë gjithmonë Sir Sean Connery, pavarësisht titullit të Kalorësit dhënë nga Mbretëresha Elisabeth II. Ish-agjenti 007 tani është 84 vjeç dhe thonë se vuan nga Alzheimer, por presupozohet se do të ishte i pari që do të shkonte në kutitë e votimit. Ndërkohë një lajm tjetër ka përfshirë botën, ku rreth 2 milionë kanë zbritur në Barcelonë, duke kërkuar mbajtjen e një referendumi për t’i thënë « Good bye Spain » dhe kërkuar shkëputjen e Katalonës.
Jo takimi nuk ishte i elektrizuar, ishte më i gjallë se zakonisht. Nuk ishte aspak monoton.
Olivier Grivat në shkrimin e tij më tutje shkruan se “presidente e Asosacionit të gazetarëve të huaj në Zvicër është gazetarja ukrainase Emilia Nazarenko, por shoqata ka edhe gazetarë rus. » Mëse e vërtetë ky fakt. Në tavolinën kryesore, bashkë me z.Burkhalter ishte Emilia nga Ukraina dhe një gazetar rus nga agjensia ITAR-TASS. Por ky është stili zviceran në fund të fundit.
Për krizën në Ukrainë, z.Burkhalter foli edhe gjatë drekës. Ai iu referua edhe Ballkanit. Ndofta nisur nga prania jonë, e dy gazetarëve që kanë rrënjët prej andej. Janë kriza, nënvizoi shefi i Departamentit Federal të Punëve të Jashtme që janë krijuar me kohë, jo sot, sepse një grusht njerëzish grumbullojnë në duart e tyre gjithë pushtetin politik. Pastaj ai iu referua temës së tij të preferuar, të rinisë, që e ka përcaktuar si prioritet të mandatit të tij.
Pas drekës me APES, po në pallatin e Kombeve presidenti i Konfederatës dhe shefi i diplomacisë zvicerane do të takohej me një grup prej 150 të rinjsh, pjestarë të konkursit «1914-2014» në kujtim të Luftë të Parë Botërore,konkurs ky i lançuar pikërisht nga z.Burkhalter në fillim të vitit të tij presidencial. Po në Pallatin e Kombeve dhe në të njëjtën ditë, ai do të nderohej me një çmim nga Fondacioni për Gjenevën, një nder që i bëhej për herë të parë në historinë e fondacionit një zyrtari të lartë në detyrë.
Rinia, e ardhmja e saj është refren i z. Burkhalter. Promovimi i paqes dhe demokracisë, mbrojtja e të drejtave të njeriut, lufta kundër varfërisë, mbrojtja e ambientit gjithçka është në funksion të ardhmërisë dhe rinisë. Këto tema i hapin edhe tek ne politikanët shqiptarë, por vetëm gjatë fushatave elektorale, si sloganë hipokrizie, shplarje trush, sepse i harrojnë menjëherë posa marrin pushtetin. Në Zvicër demokracia është realitet, kujdesi për rininë është realitet. Natyrisht nuk është parajsë, por një model për t’u ndjekur.
Dreka bashkë me desertin dhe kafenë espresso kërkonte një mbyllje shpenguese, nonchalante, informale. Burkhalter foli pak për foton e tij publikuar këtyre ditëve në Twitter duke pritur trenin si qytetar i zakonshëm në stacionin e Neuchatelit, qytetit të tij të lindjes. Pastaj si kryediplomat dhe shef i OSBE-së nuk kishte si të mos fliste prapë për krizën, duke evokuar kësaj here fjalët e presidentit Amerikan Barack Obama, se « në një marrëveshje apo akord nuk ka as fitues dhe as të humbur ». Tamam në stilin zviceran. «Barak Obama duhet të vijë në Zvicër e ta shpallë me zë të lartë : Ich bin ein Schweizer, je suis un Suisse, jam një zviceran»

At’ Gjergj Fishta Kolona Vertebrale e Kombit

by

-Në qytetin e Gencit, françeskanët e “bekum” kishin hapur shkollën e parë Shqipe qysh në vitin 1861/
– Françeskanët e Shqipërisë hapën të parët siparin e Teatrit Kombëtar. Ishte vitit 1890./
– Thuhet se vjershëtori lind, e gojëtari bëhet. E Fishta për një mend kishte lindur poet./
– Viti 1899 qe viti i një ngjarje të veçantë për Fishtën. Bëhet anëtar i Shoqërisë Bashkimi/
– Viti 1900 shënoi për Fishtën pikënisjen e vërtetë letrare./
– At Fishta me natyrshmërinë e rrjedhshmërinë e mendimit, luftoi për ta radhitur Shqipërinë me popujt e Europës/
– Në vitin 1902 Fishta merr drejtimin e shkollës fretnore në Shkodër./
– Si vendosi në rrethana kritike e të vështira Gjuhën Shqipe si gjuhë mësimi/
– Fishta e Gjeçovi themeluan të parën Bibliotekë Shkollore në vitin 1907/
– Dijetari i Austrisë së vjetër Maksimilan Lombertz e paraqet Fishtën si një “poet gjeni”/
– At’ Giuseppe Valentini një erudit e albanalog me formë botërore thotë: “Fishta ka cilësitë e Homerit dhe prirje mikelangjelike/
Mark Topollaj- Kinoregjisor/
Vjeshta e dytë e vitit 1871. Shqipëria ishte nën sundimin Otoman. Binte shi. Familja e Ndok Simon Ndocit në Fishtë të Zadrimës, kishte zbritur nga mallet e Mirditës për një jetë më të mirë. Në mëngjesin e datës 23 tetor, u dëgjuan breshana (pushkë). Kjo familje shtohej me një djalë tjetër. Fshatit ju shtua një armë, famullisë një engjëll. Kombi një Zheni.
At’ Leonardo de Martino një poet italo-shqiptar ishte famullitar në Trashan. Engjëllin e vogël ai e pagëzoi me emrin Zef dhe e lau me ujët e pagëzimit. Ishte shenjë e një profecie hyjnore. Harpa Leonardiane i dha drurin Lahutës fishtiane. U rrit me puthjet e nënës dhe përkëdhelitë e babës. Fretnit françeskan falë inteligjencës së tij e morën nën kujdestarinë e tyre. Në qytetin e Gencit, françeskanët e “bekum” kishin hapur shkollën e parë Shqipe qysh në vitin 1861. E para shkollë popullore shkollë popullore në Shqipëri. Ishte shkolla e të varfërve, e këmbëzbathurve, e të harrumve e fshatarëve. Historianët tanë heshtin. Një heshtje e qëllimtë e trupshme. Një heshtje e diktuar nga kulturua orientale. Politika është mjerane. Në ambientet e kësaj shkolle u shfaq për të parën herë ?Nata e Këshndellave” në gjuhën Shqipe. Një melodramë e përpunuar nga At’ Leonardo de Martino. Historianët heshtin pse nuk duan të pranojnë se Françeskanët e Shqipërisë hapën të parët siparin e Teatrit Kombëtar. Ishte vitit 1890. Dhjetë vjet më vonë Kolegji Soveriana e Etërve Jezuit filloi aktivitetin e vet Teatral. Pra gjuha Shqipe po flet Françeskan e Jezuit po ndezin zemrat e të rinjve që është fryti i gjenisë së racës Arbënore.
Pikërisht këtë vit Kuvendi i Fretënve i Troshanit hapi për të parën herë Kolegjin Françeskan Shqiptar nga At’ Martini nga Palmanova e At’ Gianpiero nga Bergoma. Zefi i vogël ishte ndër të parët.

Thuhet se vjershëtori lind, e gojëtari bëhet

Thuhet se vjershëtori lind, e gojëtari bëhet. E Fishta për një mend kishte lind poet. Edukimin fetar e mori njëkohësisht me edukimin e dashurisë për Atdheun. Aty ku ishte frati, aty ishte flaka e ungjillit, vatra e kulturës dhe pishtari i atdhedashurisë. Në moshën 23-vjeçare në Kishën e Trashanit dha meshën e parë. Akti i këtij djaloshi ishte i jashtëzakonshëm. Në gëzimin e kësaj feste në Trashan ishin dhe fshatrat për rreth. Kishin ardhur edhe nga Mirdita. Një festë që po i kushtohej Zotit, gjuhës Shqipe e Kombit. Në mes njerëzve, bariu i ri hetoi vetitë shpirtërore të një race të virgjër e të vendosur. Shijoi gjuhën e gjallë të maleve dhe kuptimin e plotë të së folmes me frazeologji të pasur. Gjeniu i ardhshëm hetoi hapësirën letrare të rapsodisë Ilire. Ndjenjat popullore e gjuha e shpirtit shqiptar po priste Homerin e vet, ta ujdis kangën në harkun e lahutës. Poetit të ardhmes i dha zemër visar i rujtur gjuhësor i cili ishte barometri i shprehjes së dashnisë kombëtare.

Viti 1899 qe viti i një ngjarje të veçantë për Fishtën. Edit Durham ka respekt të veçantë

Bëhet anëtar i Shoqërisë Bashkimi. Kjo shoqëri u themelua nga fort i përmenduri Imzot Prend Doçi abat i Mirditës. Ky ishte mendjezgjuar, i pajisur me një kulturë të gjanë e me zotnime gjuhësh të huaja. Kishte përvojë jete dhe i pajisur me një personalitet me parashikime të sakta e me ndjenja fetare e politike të hapura. Edit Durham thotë për Abatin e Mirditës: “Ishte fort i mençur, me një kulturë të gjerë e me plane të madhnueshme. Ishte një nacionalist shqiptar me largpamësi në botëkuptimin Europian ishte i kuptueshëm. Shpirti i tij organizativ i dha mundësi të mbledhë rreth vetes ajkën e personaliteteve të vendit. At Gjergj Fishta menjëherë u bë dora e djathtë e këtij njeriu të shndritshëm. Nuk ju nda në të gjitha iniciativat letrare e politike duke zanë fill nga Abetaria e Gjuhës Shqipe. Kjo abetare është ajo që ne flasim sot e mot.

Viti 1900 shënoi për Fishtën pikënisjen e vërtetë letrare

Pak ma vonë na befason me satirën e hollë, i cili e vendos mendimin në kuptimin artistik të fjalës. Aftësia e tij bëri që të cilësohet si një nga shkrimtarët e satirës me vlera europiane. Fishta me punë të jashtëzakonshme i bindi shqiptarët se në letrat shqipe është ma i mirë dhe i shumëtrajtueshëm. Harmonia specifike në mes temave të trajtuara, gjensia kohore dhe përsëritja e historisë në kontekstin kombëtar është një angazhim shembullor i Fishtës. Ky zheni konsiderohet shtylla vertebrale e kombit të ri Shqiptar. Në fushën e publicistikës ky vigan krijoi aktin politik me përmasat e njohjes së Shqipërisë nga zonja e vjetër.

At’ Fishta luftoi për ta radhitur Shqipërinë me popujt e Europës

Ndërlikimet historike Shqipërinë e shkëputën nga Europa por At Fishta me natyrshmërinë e rrjedhshmërinë e mendimit, luftoi për ta radhitur Shqipërinë me popujt e Europës. Ai ngriti në art elementin e qenësishëm të kulturës, të bazuar në fakte historike. Kundra Shovinzimit ballkanik ai mbajti një qëndrim të prerë e sarkastik. Çdo orë poeti bëhej fli me fratin, frati për atdheun e atdheu rraskapitej për të pas gojëtarin, dramaturgun, regjisorin, publicistin….sepse Shqipëria kishte nevojë për të gjitha. Sfidat dhe liritë e arsimit kombëtar kanë ngjashmëri dhe vazhdimësi me vendet e tjera. Kjo do të thotë se nga mot jemi pjesë përbërëse e kontinentit të vjetër.
Në vitin 1902 Fishta merr drejtimin e shkollës fretnore në Shkodër
Këtu, Ai mori një veprim ma me rëndësi për arsimin e kulturën shqiptare. Ai vendosi në rrethana kritike e të vështira Gjuhën Shqipe si gjuhë mësimi. Asnjëherë nuk ju përmend kjo iniciativë Fishtës gjatë anatemimit të tij të gjatë dhe u përdor heshtja e cila është më e rëndë se vrasja. Historiografia shqiptare është një mashtruese e vërtetë, ajo përsëri hesht.
– Fishta e Gjeçovi themeluan të parën Bibliotekë Shkollore në vitin 1907
Ata heshtin edhe për faktin se ishte Fishta e Gjeçovi që themeluan të parën Bibliotekë Shkollore në vitin 1907. Karakteri polemizues i Fishtës është se ai hartoi apologjinë Shqiptare me terminologjinë e Shovinizmit ballkanik që deformonin embrionin e së drejtës së shqiptarëve për mëvetësi.
Gjeniu i letrave shqipe ishte një njohës i shkëlqyer i frymëzimit popullor, i cili në veprat e tij solli qarkullimin e vlera të qytetërimit duke e shpreh cilësitë estetike të popullit të vet. Këtij populli i cili është mbështetur mbi ligjet e veta shoqërore e historike dhe mbi vlerat estetike nuk mund ti mohohet vetëvendosja dhe legjitimi i pavarësisë. Ky korife i racës ka shprehur haptazi të vërtetën e heshtur dhe asnjëherë nuk bëri tërheqje taktike përballë absurditetit të politikës europiane.
“Diplomacia e Europës thotë ai: nuk ka nder e burrni, është vet faqja e zezë, e marrja, e turpi i gjithë njerëzimit”.
Jemi në vitin 1908. Një nëntor
Është data historike e Kongresit të Manastirit. Këtu është bashkuar ajka e Shqipërisë letrare. Fishta dhe përfaqësuesit e Shoqërisë “Bashkimi” ishin prezent. Ai nuk ishte aty për të detyruar të tjerët që të pranojnë Alfabetin e Abatit të Mirditës Prend Doçi, por për të shkoqitur çështjen dhe për të gjetur një rrugë të mesme në dobi të gjuhës e të shqiptarëve që të bashkohemi. Fjala plotë kuptim, logjika dhe oratoria e françeskanit nga Shkodra e bani të dallohej prej të tjerëve dhe në këtë mjedis mundësoi që nga 52 anëtar të Kongresit 49-të të votojnë Alfabetin e hartuar nga Prend Doçi Abati i Mirditës. Qe një triumf i kapacitetit individual të oratorisë Fishtiane dhe të vërtetësisë shkencore të Alfabetit që fëmijët tanë mësojnë sot. Abati Prend Doçi i Gjergj Fishtës në bashkëpunim me korifenjtë e tjerë të racës përbëjnë Kostehrecionin e Harushës së Madhe në qiellin e Veriut Shqiptar. Por nuk duhet të harrojmë se në pesë dekadat e zymta të Utopisë Komuniste, mbi figurën e Viganit të letrave Shqipe është hedh shumë pluhur. Mospërfillja dhe harresa vazhdojnë edhe sot. Kultura e menisë orientale ka hedhur të keqen për të deformuar keqas shtatoren e tij madhështore. Edhe pse njerëzit e shquar të botës e kanë vendosur krah për krah me Homerin.

Dijetari i Austrisë së vjetër Maksimilan Lombertz e paraqet Fishtën si një “poet gjeni”.

Ky mendim është shpreh në raportin e botuar në Anzeiger, Organ i Akademisë Perandorake të Shkencave Vjeneze.
At’ Giuseppe Valentini një erudit e albanolog me formë botërore thotë: “Fishta ka cilësitë e Homerit dhe prirje mikelangjelike, ose ma përpiktas ai është në analogji propocionale me të. Dy vepra Iliada dhe Lahuta e Malësisë po të ishin dy piktura do ti vinin në të njëjtën dhomë galeria përballë njëra-tjetrës duke mohuar prerazi se njëra është kopje e tjetrit. Kjo analogji proporcionale nuk e vendos nxënësin në një shkallë ma të ulët se mjeshtrin, apo si një shtojcë, por baras me të. Janë shumë figura letrare të botës dhe shqiptare me mendimet e shprehura, se forca e mendjes së tij e ka vendos në volumin e një gjeniu si Homerin tek kryevepra e tij Iliada.
Ky është pra Fishta i madh. kur u nis për në Francë bashkë me Imzot Bumçin u ndaluan në Romë. Këtu u pritën nga Papa Benedikti i XV-të. Me këtë Papë Shqipëria ndjeu shpëtimin e Korçës dhe Gjirokastrës. Sipas akordit, Titon-Venizelos këto dy qytete do ti lëshoheshin Greqisë. Të parën ditë të Janarit të vitit 1920 Papa tha: “Kam me ba ç’ka të mundem për me e ndihmuar Shqipërinë”. Mbasi morëm bekimin e Papës Benedikti i XV-të u nisën për Paris në Konferencën e Paqes. Në këtë Konferencë u mbajt një fjalim madhështor i përgatitur nga At Gjergj Fishta dhe i ligjëruar nga Imzot Bumçi. Do të citoj vetëm hyrjen. “Prej brigjeve gjimuse t’Euksinit e me borë të amshume të Alpeve Julje, prej bigave bubulluse t’Akrokeraunve e Karmat të thepisurave të Karpateve, ende të rime me gjak njeriu, n’atë Kavaljetet e kalume, të vjetra, banonte ajo familje e madhe thrako-ilire me nam e në za në historinë e fiseve e të kombeve”.
Ky është edhe sot një shembull oratoria ciceroniane i veshur me kostumin Arbënor.
Një person me pseudonimin Ilirias parashtron idenë se katolikët nuk përkojnë me çështjet e ndryshme kombëtare. Kundër përgjigjia e Fishtës artikullusit të “Shpnesës” është një prej apologjive më të frymëzuara në botën e Kulturës Shqiptare.
Euridicioni argumentues i shkrimtarit i jep klerit katolik dhe çështjes Shqiptare vlera të pa krahasueshme me modelin e një retorike të lartë. Aktiviteti i tij politik e artistik është i përmasave të mëdha.
Anëtar i Bashkimit Ndërkombëtar të poetëve. Lahuta e Malësisë u vlerësua si degë e pavdekshme e blerimeve Olimpike
Ai u gëzua për pranimin e tij si anëtar i Bashkimit Ndërkombëtar të poetëve. Organizat kjo e themeluar në Nju Jork ku përfaqësoheshin nga 60 kombe të botës. Kryevepra e tij Lahutën e Malësisë e varshin në degë të pavdekshme të blerimeve Olimpike.
Ata që ndoshta se dinin se ku gjendej Shqipëria gjeografike tani e dinin se në këtë vend të panjohur ishte e ligjëronte me artin e hyjnive një poet, një shkrimtar, një Homer modern i cili këndon në gjuhën e përbashkët të zemrës e ndjenjave të njerëzimit.
Në vitin 1937 u bë publikimi definitiv i “Lahutës së malsisë”, kryevepra e letërsisë Kombëtare me përmasa botërore.
Lufta Ruso-Turke dhe Cari i Rusisë kundër Shqipërisë
Lufta Ruso-Turke e ligështoi portën e lartë. Popujt e ballkanit e kishin fituar pavarësinë. Shqiptarët e gjetën të vetmuar. Mendojnë edhe ata të fitojnë lirinë por u ndeshën me një armik të ri. Cari i Rusisë i shtyn sllavët e jugut për ta gërvisht Shqipninë.
At Gjergj Fishta ky burrë i ditur i devotshëm për fe e atdhe e studion madhështinë e kombit të vet nëpërmjet historisë. Parabola njerëzore e këtij talenti me famë botërore shënoi faqen më të lartë të lavdisë tonë. Por tragjedia e Shekullit të kaluar ishte e dhunshme dhe i lodhi shqiptarët. Fuqitë e mëdha e detyrojnë Turqinë që të lëshojë trojet shqiptare sllavëve të jugut dhe Greqisë. Por poeti i madh një personalitet poliedrik e kishte kuptuar se heroizmi i shqiptarit është poezi dashurie. Filloi punën me Lahutën e Malsisë. Ai krijoi një vepër momentale. Në brendësinë e saj ka një humanizëm sublime dhe emocionet janë prekëse e rrënqethëse. Vepra ka një shtrirje të ngjarjeve e problemeve universal në kufirin e një vendi që po e zvogëlon çdo ditë. Kush e lexon dhe e studion veprën e tij, ajo të le shenjën e përjetësisë.
Poeti është i shqetësuar për fatet e kombit. E thërret zanën e malit dhe bisedon me të.
“Hej moj Zanë! Si të duket ty? A thue se unë do ta arrij me pa rreth flamurit Kuq e Zi e kanë me u ba bashkë Geg e Toskë me derdh gjakun për Shqipëni”.
Kultura e pushtuesit oriental penetroi në jetën tonë dhe la gjurmë dëshpërimi si personazhi i Faustit. U krijua një ankth malli i harruar. Aftësia patriotike e humbi origjinën dhe krijoi tension në mes dëshirës e mos dëshriës dhe shënoi debolesën mentale.
Shqipërinë e zuni nata. E nata ringjalli të gjitha principet kozmike. Fëmijët e saj janë qielli e toka, gjumi e vdekja. Pashë njat zot këtë copë tokë e këtë copë qiell pse doni me na e marr, e kujt doni me ja dhanë?
Të vdekurit që popullojnë mbretërinë e natës i dhanë shkas të lëvizë ritmin e gjakut Shqiptar dhe i drejtohet Europës!….
– uh! Europ kurva e motit
që i ra mohit besës së zotit
po, aky a sheji i qytetërimit
me da tokat e Shqipnisë
për me mbaj këlyshët rusis.
Frymëzimi hyjnor në ndërtimin e shtatores kombëtare, krjoi epopen e një populli të lodhur nga pushtimet e një pasnjishme. Misteri i personalitetit të tij është se ai këndoi shqip. Këngët e tija janë erë e tokës, janë ngjyra qiellore, janë gurgullima e lumenjve dhe fërshëllima e pyllit. Por pushtimet vazhdojnë!
7 prill i vitit 1939. Italia fashiste e pushtoj Shqipërinë.
Shpata e fashizmi kishte për anëtar Musolinin dhe Konti Çiano. Kërkonin italizmin e Shqiptarëve. Më 12 prill përfaqësuesit e 10 prefekturave të Shqipërisë u thirrën në Tiranë për të legalizuar etikën pushtuese dhe për ti venë vulën robërisë me lirinë. Në dhjetë prefekturat e Shqipërisë vetëm ajo e Shkodrës protestoi. Komisioni ishte i përbërë nga katolikët. Padre Anton Arapi një nga korifejt e racës e ngriti zërin kundra okupacionit fashist Italian, ashtu qartë dhe pa kompromis Ai u tha: “Ju s’keni vend këtu. Ne kërkojmë Indipendencë absolute të Shqipërisë me flamurin e vet të pa prekur. Administrata shtetërore e shkollat dhe gjuhën shqipe nuk pranon cënim. Ushtria e jonë dhe përfaqësues para shteteve të huaja, do të jetë si një komb Sovran dhe i pavarur”.

O Zot na thuaj çfarë duhet bërë më shumë për vendin tënd? Padre Anton Arapi me kryyelartësinë e racës e kundërshtoi drejt për së drejti okupacionin fashist. Kurse të heshturit u bënë heroj. Padre Anton Arapi në vitin 1946 komunistat e pushkatuan si tradhëtar. I pushkatuan dhe i burgosën të gjithë klerinë katolike.
Mizorinë komuniste nuk arriti me epa poeti ynë i madh por ai e kishte parashikuar duke e ngrit tonet e madhërishme heroike, në përfytyrimet e papërsëritshme të burimeve njerëzore. Ndërthyrjet e ndryshme të mitologjisë me realitetin pamsllav e ka theksuar tek lahuta Malsisë.
Homeri shqiptar i vrullshëm në ashpërsim e stilit, i fuqishëm në mendimin filozofik e dramatic e ka bërë që Fishta të krahasohet në këtë lëmë me Geten e Danten Aligerin.
Në mbarimin e vitit 1940 e ndjente vehten të lodhur. Due me shkue në Fishtë në vendlindjen time thotë Padre Gjeri. Më ka marr malli me pa varret e njerzve të mi. due të pushoj pak në atë vend vaji. Diçka parandiente. As me shkrue nuk mundet ma.
Këtu nana më ka përkundur në djepin e drujtë dhe më ushqej me gjinin e saj.

Ndarja nga jeta

Ishte dimër, dhjetor. Më 10 të këtij muaji ai u sëmur. Gjithnjë e po keqësohet. E çuan në Shkodër. Binte borë, ftohtë. Murlani po i përzinte flokët e borës në drejtime të paditura. Sëmundja po i rëndohej. Shkodra me çati të zbardhura e rrugë të përbaltura mori lajmin e hidhur në orën 0.45 të datës 30 dhjetor të vitit 1940. Gjeniu i kombit u shua. Dielli në mëngjezin e kësaj dite nuk u pa. binte dhe binte borë. Shqipëria e përlotur mbeti jetime. Në Gjuhadolin e fretnve shkodranët e varrosën me dnerime të mëdha. Veprat e tij kanë pavdekësinë, çdo varg është një temë dhe çdo temë komenton heroikën dhe vitalitetin e racës për rigjenerim. Ai krijoi shqiptimin e ndërgjegjes kombëtare. Ky ishte biri i polemit shqiptar me një personalitet të shumaanshëm dhe i papërsëritshëm. Shpirti poliedrik i Fishtës zbuloi në botën e artit sekretin e fuqisë epike. Ky gjeni edhe me një plis dheu krijonte kombin. Ai ishte kryengritës, burrënor, i ushqyer si rrënjët e lisave nga toka nënë. Në fushën e satirës vraponte me Molierin. Bota At Gjergj Fishtën e kanë quajtur Homeri i ri. Nuk duhet të jetë krahasuar në letërsinë europiane ndonjë shkrimtar apo poet me Homerin. Fishta po. Për respektin e Lahutës së Malsisë që krahasohet me Iliadën e Homerit. Fishta quhej edhe TIRTEU i SHQIPNISË. Në veprën e tij ritmi i gjakut të shqiptarëve pasqyrohet fytyra e kreshnikëve. Ky i takon pavdekësisë si një vigan i racës që lëshoi kushtrimin për mbrojtjen e tokës arbënore. Në luftë për drejtësi njerëzore u ba Orfeu i Shqipërisë. Me mprehtësinë Horaciane ai ishte një zë vuajtjesh e fatkeqësish dhe u bë Apostull i Lirisë. Gjergj Fishta ka zenë vend përkrah Gjergj Kastriotit. Dy emra të njëjtë në një flamur të vetëm.

Trupi i tij u kthye në dhe Shqipërie.

MËRGIMTARËT NË GREQI PËRBALLË “SKILËS DHE KARIBDËS”

by

Vëzhgim nga Abdurrahim Ashiku/ Athine/
Të kalosh kufirin midis Shqipërisë dhe Greqisë, veçanërisht në pikun e lëvizjeve, pushimeve verore apo festave të fundvitit, është si të kalosh midis legjendës së “Skilës dhe Karibdës”, midis shkëmbinjve detarë që lëvizin në sigurinë se ato do të tëkapin në një përplasje të dhimbshme.
Në ditën e fundit të gushtit udhëtova me familje nga Tirana në drejtim të Athinës. Autobusi i firmës Top Lines, ishte komod, me hapësirën e nevojshme për të lëvizur lirisht në ndenjëse, me shërbimin e kulturuar të shoferëve, madje edhe me qerasje modeste. Shërbimi ndërqytetës me Greqinë, në sajë të kulturës së re që është krijuar, kërkesave ligjore dhe edhe në saj të konkurrencës së një numri të madh agjencisë në udhëtim, është në rritje.
Në rritje duhet të ishte edhe shërbimi policor dhe doganor në pikat e kalimit kufitar.
Shpesh ankohemi për vonesa në pikat e kalimit kufitar grek ku “prishja e kompjuterëve” është lakimi i të gjitha rasteve. Nuk do të ndalem tek “ata”, por tek “ne”. A është shërbimi policor dhe doganor në pikëkalimet kufitare shqiptare në lartësinë e kohës?
…Më 31 gusht, në orën 22.00, pas pesë orësh udhëtim nga Tirana, autobusi ynë u vu në radhë në sheshin e gjerë të Kakavisë. Përpara nesh ishin gjashtëmbëdhjetë autobusë mbushur plot me pasagjerë, diku me rreth tetëqind pasagjerë: burra, gra, fëmijë, pleq, të sëmurë, invalidë…
Pyes një punonjëse të policisë se me sa sportele punohet. Më thotë me TRE sportele në dalje dhe me DY në hyrje.
Pyes një punonjës të doganës se me sa grupe shërbehet në kontrollin doganorë të bagazheve të pasagjerëve. Më thotë me NJË.
Është bërë mirë që kontrolli dhe vulosja e pasaportave bëhet duke i mbledhur dhe shpërndarë ato në autobus çka bën që të shkurtohet koha e këtij shërbimi, por kjo në rastin tonë “u harrua” çka bëri një vonesë mbi vonesat.
E ndërsa shërbimi policor ecën më shpejt, shërbimi doganor, vetëm me një grup kontrolli, zgjat shumë.
Tri orë qëndrim në pritje të kalimit kufitar nga ana jonë. Më pak se një orë në pritje të kontrollit policor dhe doganor në anën tjetër të kufirit…
Të shtatëqind kilometrat që e ndajnë Tiranën nga Athina i përshkuam për 17 orë !!!
Udhëtimet drejt Shqipërisë dhe kthimi drejt Greqisë është bërë një makth i vërtetë, makth që duke qenë se nuk e përjetojnë pushtetarët tanë, as vihet në kandarit e zbutjes dhe zgjidhjes.
Punonjësja e policisë në Kakavijë më tha se furja e autobusëve, radha e gjatë, nis nga ora tetë e mbrëmjes.
Pse pikërisht në këtë orë? E natyrshme kur oraret e nisjes të të gjitha agjencive në Tiranë dhe në rrethe bëhet në të njëjtën orë, pa një grafik lëvizjeje, pa orare të diferencuara që shmangin radhët e gjata. Nuk e di në se Ministria e Transportit, enti që jep lejet e udhëtimeve e ka në vlerë të vet harmonizimin e orareve të nisjes së autobusëve. Një harmonizim i nisjeve në orare të studiuara do ta zbuste radhën dhe kohë pritjen e kalimit kufitar.
Flitet gjithnjë për shërbim me “tre apo pesë” sportele por nuk flitet në asnjë rast për shërbim doganor me “tre apo pesë grupe”.
Nuk jemi për eliminimin e kontrollit policor dhe as për atë doganor. Këta do të zbuten deri në “lëvizje pa ndalesë” kur Shqipëria do të bëhet pjesë e Bashkimit Evropian, por rregulli dhe disiplina në pikëkalimet kufitare duhen vendosur me studim, me moton sa më pak qëndrim e pritje të pasagjerëve, me një shërbim qytetar evropian.
Nga sa përjetojmë në udhëtimet e mallit drejt atdheut, mall që nuk do të shuhet kurrë, ndjesia e legjendës së “Skilës dhe Karibdës”, do të jetë në trupin jetësor të mërgimtarit.
Shpresojmë që dikush nga qeveritarët do të ketë sy për të lexuar dhe veshë për të dëgjuar legjendën e ditës të “Skilës e Karibdës” moderne.
Athinë, shtator 2014