-“Haga e Ramush Haradinaj” është botimi i radhës i UET Press që u promovua sot në Universitetin Europian të Tiranës. Libri ka për autor Michael O’Reilly, koordinatori i ekipit mbrojtës të Ramush Haradinajt në Hagë. O’Reilly e Haradinaj ishin vetë të pranishëm në ceremoni, krahas shumë personaliteteve të tjerë të jetë publike në Shqipëri e Kosovë.
Presidenti i UET, Adrian Civici në fjalën hapëse të ceremonisë vlerësoi librin duke thënë se ai nuk është një botim thjesht për një personazh, por për një kauzë kombëtare.
“Ky është libër për mënyrën se si me shumë dinjitet, një problem dhe një keqkuptim i madh përsa i përket lëvizjes për liri dhe pavarësi të shqiptarëve në Kosovë, u keqpërdor apo u keqinterpretua në arenën ndërkombëtare”,- tha Civici.
Për autorin e librit, Michel O’Reilly ishte hera e parë që vizitonte Shqipërinë.
Në fjalën e tij para të pranishmëve, teksa shprehu falenderimet për UET Press që solli në shqip librin e tij ai tha se “ka qenë një kënaqësi për mua të shkruaj këtë libër që ia dedikoj kujtimit të Shkëlzen, Luan dhe Enver Haradinaj. Duke punuar me shumë udhëheqës vendesh, nuk më ka qëlluar shpesh të ndeshem me një individ, që të ketë të kombinuar kapacitetet intelektuale dhe aftësisë qeverisëse sikundër Ramush Haradinaj i ka.
Largimi i tij në 2005 ishte një tragjedi për Kosovën, por sot është sërish mundësia që Haradinaj të jetë në krye të vendit. Shpresoj që kjo të ndodh”.Vetë protagonisti i librit, Ramush Haradinaj, në fjalën e tij risolli para të pranishmëve sakrificën e popullit të Kosovës për liri dhe pavarësi.“Mendoj se ka ndodhur drejtësia me luftën, me lirinë e Kosovës.
Në përballjen me Hagën kam qenë disi i zënë vetëm, pasi Kosovën dhe Shqipërinë i zuri përditshmëria e problemeve dhe çështjeve, por jo krejt i vetëm, pasi kam pasur një ekip mbrojtje shumë të mirë. Sot është një emocion i madh, një ndjenjë e përzier, por edhe një shpresë që edhe ne do të dimë të kultivojmë vetëveten”,- u shpreh Haradinaj.
I pranishëm në ceremoni, krahas shumë personaliteteve të tjerë ishte edhe Pandeli Majko, ish- kryeministër i Shqipërisë në kohën kur po zhvillohej lufta e Kosovës. Majko vlerësoi figurën e Haradinajt si luftërar, politikan dhe si mik i tij. Në përfundim të ceremonisë iu dha hapësirë studentëve për t’i drejtuar pyetje të ndryshme Haradinajt, aktualisht kryetar i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe një prej pretendentëve për t’u bërë kryeministër në zgjedhjet e 8 qershorit. Ne librin “Haga e Ramush Haradinaj” tregohet gjithë saga e ish-komandantit të UÇK-së në betejën e tij me drejtësinë ndërkombëtare si dhe hidhet dritë mbi shumë akuza të sajuara, me qëllim që ai të dënohej për krime që nuk i kishte kryer./a.gegvataj/
Përkujtohet 16-vjetori i rënies së dëshmorëve të kombit Ilir Konushevci dhe Hazir Malaj
Në auditorin e Ministrisë së Mbrojtjes, u zhvillua sot paradite ceremonia e përkujtimore e 16-vjetorit të rënies së dëshmorëve të kombit gjeneral Ilir Konushevci dhe bashkëveprimtari i tij dr. Hazir Malaj.
Në ceremoninë e organizuar me këtë rast ishin të pranishëm zëvendëskomandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjeneralmajor Rrahman Rama; zëvendësministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Muhamet Latifi; komandanti i Forcës Tokësore të FARSH, gjeneralmajor Zyber Dushku; përfaqësues të ambasadës së Kosovës, familjarë, miq dhe kolegë të dëshmorëve, etj.
Ceremonia u hap me ekzekutimin e Himnit të Flamurit dhe më pas u mbajt një minutë heshtje në nder të të rënëve.
Historiani i Kosovës, z. Skënder Zhitia mbajti një kumtesë në nder të jetës dhe veprës së dëshmorëve të kombit gjeneral Ilir Konushevci dhe dr. Hazir Malaj.
Gjithashtu kjo ceremoni u përkujtua me nderim edhe nga zëvendëskomandanti i FSK gjeneralmajor Rrahman Rama dhe zëvendësministri i FSK Muhamet Latifi.
Në këtë përvjetor të gjashtëmbëdhjetë të rënies së dëshmorëve Konushevci dhe Malaj , u mbajt një kumtesë dhe nga komandanti i Forcës Tokësore të FARSH gjeneralmajor Zyber Dushku, i cili vlerësoi maksimalisht kontributin e tyre në luftën për çlirimin e Kosovës, duke u bërë simbol i mishërimit të vlerave më sublime(Almarina Gegvataj)
Bujanoc, çelet panairi i bujqësisë dhe potencialeve investive
Në Bujanoc, qytet në Luginën e Preshevës të banuar me shumicë shqiptare, është hapur panairi i bujqësisë dhe potencialeve investive, ku për tre ditë do të prezantojnë prodhimet e tyre para konsumatorëve dhjetëra kompani nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Serbia.
Ky panair është organizuar për të shtatën herë nga komuna e Bujanocit në bashkëpunim me Qendrën për Zhvillim të rrethit të Jabllanicës e Peinjës dhe është mbështetur nga Ambasada e Austrisë në Serbi.
Zv/ministrja e Zhvillimit Ekonomik, Tregtisë dhe Sipërmarrjes e Shqipërisë, Brunilda Paskali, tha se potencialet e dëshira për të investuar nuk mungojnë, në mënyrë që kjo trevë të zhvillohet ekonomikisht.
“Kemi nevojë që të thithim investimet e huaja, në mënyrë që rinia të punësohet, të ulet papunësia dhe të rritet mirëqenia e qytetarëve. Për të arritur këto duhet të bashkëpunojmë të gjithë dhe të zhvillojmë trevat shqiptare”, tha Paskali.
Ajo ofroi mbështetjen e Qeverisë Shqiptare, për zhvillimin e këtyre zonave dhe premtoi lehësira.
Nagip Arifi, kryetar i Komunës së Bujanocit, tha se qëllimi i panairit është që investitorëve t’iu prezantohen potencialet e kësaj komune e më gjerë, planet investive, projektet e bizneseve dhe që ekspozuesit nga pesë shtete përrreth në biseda të drejtëpërdrejta me partnerët e interesuar të diskutojnë format e mundshme të bashkëpunimit dhe investimeve.
“Bizneset duhet të bashkohen e jo të ndahen, në mënyrë që të ndikojnë në zhvillimin ekonomik të këtyre trevave dhe rritjen e mirëqenies së qytetarëve”, tha kryetari i Bujanocit.
Kryetari Arifi u shpreh se sot kanë festë të madhe për arsye se jo vetëm që kanë ditën e komunës, por edhe atë të shkollës dhe panairin ndërkombëtar të bujqësisë.
Agim Shahini, kryetar i Aleancës Kosovare të Bizneseve, theksoi se bizneset nga të gjitha viset shqiptare duhet që të vijnë të investojnë edhe në Luginën e Preshevës, me qëllim që edhe kjo anë të zhvillohet ekonomikisht.
“Kosova dhe Serbia duhet të eliminojnë barrierat për shkëmbime tregtare dhe të krijojnë lehtësira për lëvizje më të lira dhe më të shpejta. Lugina e Preshevës duhet të ketë mbështetje me të madhe në mënyrë që të ketë zhvillimin ekonomik, vende të reja pune dhe jetë më të mirë për qytetarët”, tha Shahini.
Kryetari i AKB-së, tha se kjo anë do të ketë mbështetje nga shteti i Kosovës ashtu edhe nga Shqipëria dhe nga të gjitha bizneset e trevave shqiptare. Ai shtoi se, bizneset shqiptare duhet të mbështesin Luginën e Preshevës për zhvillimin ekonomik. Shahini po ashtu ofroi përkrahjen edhe nga Dhoma Kombëtare Tregtare.
Johannes Eigner, ambasador i Austrisë në Serbi, vuri në dukje se vendi i tij vazhdon të përkrah fuqishëm këtë rajon për zhvillimin ekonomik dhe secila iniciativë do të ketë mbështetje.
“Bujqësia është prioritet dhe duhet që të ketë prodhime të shëndosha, ku edhe investitorët austriakë do të vijnë e marrin këto prodhime”, u shpreh ambasadori austriak.
Goran Joviç, kryetar i Odës Ekonomike të Leskocit (qytet në Serbi), tha se me këtë panair tregohet përkushtimi për të përmirësuar ekonominë e këtij rajoni, bashkëpunimin ndërmjet bizneseve dhe zhvillimin ekonomik.
Ndërkohë, Nazmi Ejupi, nga Oda Ekonomike e Maqedonisë, tha se ky panair është mundësi e mirë për bashkëpunim dhe zhvillimin ekonomik. Ai ofroi përkrahjen ngainstitucionet e vendit të tij.
NJE UDHETIM I TRISHTE NE LAGUNEN E ORIKUMIT
Nga Gëzim Llojdia/
1.
Laguna e Orikumit një ndër dy lagunat e gjirit të Vlorës po shkon gradualisht drejt origjinës së saj ,kënetizimi i një hapsire ujore që u bonifikua në vitet e socializmit.
Qyteti aktual i Orikumit thuhet në një studim të kyrer nga kjo bashki , është ndërtuar dhe banuar në mes të viteve 1945-1961. Ai është i vendosur në afërsi të qytetit të lashtë të “Orikut”. Ky qytet i lashtë përdorej edhe për komunikimin me Greqinë (Korfuzin) dhe gjithashtu ishte vetëm 40 kilometra nga Italia (Otranto) përtej detit, duke e bërë atë një pikë ndalimi të përshtatshëm për udhëtim në mes të Greqisë dhe Italisë. Burimet e hershme e përshkruajne atë si një Liman, apo port, por në fund ai ka arritur statusin e një qyteti dhe rreth 230-168 p.e.s ku dhe hodhi në përdorim monedhën e vet me legjendën e Orikut.Ai kishte një rëndësi ushtarake nën sundimin romak, duke shërbyer si një bazë gjatë luftërave të Romës me Ilirët dhe me Maqedoninë ishte qyteti i parë që u mor nga Jul Çezari gjatë pushtimit të tij të Epirit dhe është i dokumentuar në luftërat e tij civile. Osmanët e quajtën Orikumin “Pashaliman, Porti i Pashait “, dhe Laguna ende mban këtë emër, si dhe Baza Ushtarake e Marinës Shqiptare.
Një udhëtim i shkurtër, në këtë zonë tregon qartë shenjat në fillesë dhe gjurmët që laguna ka vite që ka hyrë në këtë process ,ndërkohë ka filluar kënetizimi i saj duke vendosur nën pushtetin e ujit cdo ditë sipërfaqe, që dikur ishin të mbrojtur nga masat që zbatoheshin për ruajten e saj.Kanalet qarkulluese të ujrave janë bllokuar dhe kjo situatë ka vijuar që prej viteve’90 duke qenë edhe një prej shkaqeve të kënetizmit të saj.Hidorvori në vitet e fundit ka punuar me një pompë të vetme duke lejuar ujërat të depërtojnë përtej barrierrave duke shtuar kështu sipefaqen që prishej nga bonifikimi drejt kënetizmit.Rruga kryesore që shkon drejt lagunës deri tek kisha është ngrënë vende vende nga uji dhe udhëtimi nëpër të mbetet i frikshëm për shkakun e ujërave që rrisin sipërfaqen dhe pranin e tyre.Mbyllja e dy pikëtakimit të ujërave me detin sic ishte pranë postbllokut të parë dhe tek pastblloku i dytë( u hap tre vjet më parë ),krijuan kushte të favorshme për ta kthyer në një kënetizmi të plotë dhe ti rikthyer lagunës tokat e mara prej saj 25 vjet më parë.
2.
Laguna e Orikumit ,shtrihet ne fundin jugor te gjirit te Dukatit shkruhet në:( Ruajtja e ligatinave dhe ekosistemeve bregdetare ne rajonin e Mesdheut,plan Menaxhimi Kompleksi:LlogoraRreza e Kanalit Dukat, Orikum, Tragjas, Radhime,Karaburun,Drafti perfundimtar Dhjetor, 2004)dhe eshte e lidhur me detin me ane te nje kanali.Ne ditet e sotme kane mbetur vetem 130 ha te lagunes se meparshme te madhe Orikumit (PashaLiman). 25 vjet me pare si rezultat i disa punimeve kulluese dhe ndertimit te nje argjinature u thane rreth 400 ha te lagunes se meparshme.Ne te njejten kohe shpyllezimet intensive kane ndryshuar ne menyre drastike karakterin e zones. Sasia e reshjeve gjithashtu eshte ulur.Shume prej tokave bujqesore aktualisht jane braktisur ose perdoren kullotje jo intensive Rrjedhimisht, vegjetacioni natyror ka pushtuar pjese te konsiderueshme te tokave te meparshme te kultivuara dhe te pyjeve.Rrjedha e ujit te fresket ne lagune si dhe uje kembimi midis detit dhe lagunes eshte reduktuar. Kjo ka ndryshuar hidrologjine e lagunes. Pjesa bregdetare e Lugines se Dukatit, ka nje origjin
aluvionale me nje siperfaqe te perafert prej 1000 ha. Kjo eshte zona, ku eshte e vendosur laguna e Orikumit,130 ha.Cdo qeveria prej viteve ‘90 e ka vendosur në prioritet e saj.Programet duke eshpallur zonë të mbrojtur nuk kanë dhënë rezultat.Asnjë masë nuk është marë për mbrojtjen nga kënetizimi i lagunës.
Sipërfaqja e lagunës së Orikumit normalisht është 105 Ha,thuhet në studimi:Përmirësimi i Mbulimit dhe Efikasitetit të Menaxhimit të Zonave të Mbrojtura Detare dhe Bregdetare (Studim Socio-Ekonomik ) Zona e Mbrojtur Detare dhe Bregdetare ( ZMDB) Karaburun – Sazan, dhe mund të shkojë 115 Ha kur niveli i ujit në lagunë është i lartë e ndikuar nga kushtet klimaterike. Mesatarisht thellësia e lagunës shkon nga2.8 në ne 3.0 metër.
Që prej vitit 2003, laguna administrohet nga një shoqëri private e quajtur “Kthesa”, e cila është e liçensuar për shfrytëzimin e saj dhe është përgjegjëse për mirëmbajtjen e lagunës. Ndërmarrja operon me 2-3 varka të vogla të quajtura “sandale” me përmasat 3.8 – 4.0 ml të gjata. Numri i peshkatarëve që punojnë në lagunë nën menaxhimin e “Kthesës” është 9 (nëntë) në total. Kjo ndërmarrje ka krijuar rregulla me qëllim mbrojtjen e Lagunës. Bazuar në këto rregulla, përgjatë periudhës Shkurt – Maj, peshkimi në lagunë është i ndaluar. Dajlani dhe kanale të tjera komunikuese të lagunës me detin janë të hapura me qëllim qarkullimin e ujit dhe rifreskimin e ujit të Lagunës së Orikumit. Periudha e peshkimit në lagunë është Shtator – Janar. Rrjetat e peshkimit janë të tipit 32 mm dhe 40 mm (madhësia e nyjeve) dhe ata nuk përdorin rrjetat standarte prej 24 mm, me qëllim që të mos peshkojnë peshq të vegjël. Si rrjedhojë peshkimi nga amatorët apo persona të tjerë, me përjashtim të peshkatarëve të “Kthesës” është i ndaluar. Kjo për shkak të përdorimit të dinamitit nga disa persona, vite më parë. Katër lloje peshqish mund të kapen në lagunë: kocja, qejfulli, ngjala dhe levreku. Molusqet e lagunës janë shumë të rëndësishëm në terma ekonomike dhe ekologjike. Rudipates decussatus dhe Venerupis aurea janë dy lloje kryesore në këtë zonë.Prodhimi mesatar vjetor i peshkut në Lagunën Orikum është 100 Kv dhe rreth 15-20 Kv molusqe të cilësisë së lartë dhe shumë të preferuara në treg. Prodhimi vjetor i peshkut është luhatur midis viteve 2003 – 2011. Periudha më e mirë produktive ka qenë në vitet 2003 – 2004, më vonë përgjatë viteve 2005 – 2008, u evidentua një pakësim i prodhimit të peshkut dhe si rrjedhojë dhe pakësimi i të ardhurave të anëtarëve të shoqërisë. Shoqëria “Kthesa i rriti investimet për mirëmbajtjen e lagunës në 2008 në shifren rreth 50,000 dollarë, ndërsa në përgjithësi shpenzimet vjetore janë mesatarisht nga 25,000 deri në 35,000 dollare.
Në vitin 2008, shoqëria investoi në bërjen operacionale të kanalit të dytë komunikues ose siç e quanin peshkatarët “kanali i dytë mbështetës”. Ata kuptuan se pakësimi i peshkut vinte si rrjedhojë e ujit të lagunës. Precipitimi, avullimi dhe hyrja e ujit të fresket kishte ndikuar në natyrën e lagunës. Një kanal komunikimi nuk ishte i mjaftueshëm për sa kohë laguna kishte ndryshuar parametrat e saj fizike dhe kimike. Si rrjedhojë nevojitej një rifreskim apo qarkullim intensiv i ujit.
3.
Laguna e Orikumit okupon pjesen me te ulet te nje fushe me pjerresi te bute dhe eshte vendosur ne rajonin e Vlores prane bazes ushtarke te Pasha Limanit (pjesa perendimore) dhe Bashkise se Orikumit ne Lindje.Pershkrimi i zones:Laguna e Orikumit ne vetvete ze nje siperfaqe prej130 ha ndersa fushat e ulta rrethuese te Dukatit mbulojne rreth 1000 ha. Zona perbehet nga nje fushe e ulet me prejardhje nga material solide te depozituara prej lumit te Dukatit. Laguna ka nje thellesi maksimale prej 3 m dhe lidhet me detin nepermjet nje kanali te vetem me gjatesi 50 m. Laguna rrethohet nga nje dige ne drejtimin Lindje-Jug, ku nje stacion pompimi nuk lejon rrjedhjet e ujerave te embla ne lagune. Ne pjesen Jug-Lindore te lagunes gjendet nje ish-mocalishte e drenazhuar ne trajten e nje toke torfe te pasur. Per arsye te shkembimit te ulet te ujit me detin dhe ri devijimit te lumit te Dukatit (15 vjet me pare), i cili me pare perfundonte ne lagune, i gjithe ekosistemi ka pesuar nje ndryshim te rendesishem te rregjimit te ujit. Pylli original i fushes lymore pothuajse eshte zhdukur.
Mjedisi ligatinor:Laguna e Orikumit eshte ne nje zone ushtarake te kufizuar dhe eshte perhere e lidhur me detin nepermjet nje kanali. Ne pjesen jugore te lagunes, ka nje prurje te kufizuar te ujerave te embla. Llojet e mepareshme te habitateve dhe bimesise se ujerave te embla dhe te kripura jane zevendesuar nga habitate tipike te ujerave te kripura dhe te njelmeta. Laguna eshte e pasur me Cladophora sp. dhe mjaft fitoplanktone qe konsistojne kryesisht ne dyatome (Chaetoceros, Ciclotella, etj) dhe peridine (Prorocentrum). Gjallesat e thellesise jane gaforret (Carcinus aestuarii) dhe molusket (Cerithium vulgatum), (Murex trunculus), (Muricopsis inermis), (Bulla striata), (Venerupis pullastra), Butake (Cardium edule), (C. glaucum). Laguna eshte e prirur ne vitet e fundit ndaj nje rritjeje te vazhdueshme te gaforreve qe bashke me ndryshimin ne bashkesine e algave mund te interpretohet si tregues i zhvendosjes se te gjithe ekosistemit drejt eutrofikimit. Kallamishtet jane mjaft te zhvilluara pergjate pjeses perendimore te lagunes. Ky lloj habitati eshte ruajtur nga prurjet e ujit te embel nga disa burime te vogla sikunder edhe nga nje kanal kullues ne kete pjese te lagunes. Kufijte Jug-Jug perendimore te lagunes jane te formuar nga shoqerime te makieve si Xine , Mersine, Mrete, dhe kufijte Jug-Juglindore kane shoqerime te Kallamishteve, Ambrukut, Kulmakut bregdetar, Xunkthit te bute, Fsheses se rendomte. Gjiri eshte shume i pershtatshem per zogjte migrues, por gjenden vetem pak vende te pershtatshme pushimi per ta. Rezerva e rendesishme e peshkut rrit mundesine per Karabullaket, Cafkat e medhaja te bardha dhe Cafkat gri. Peshkimi dhe rritja e peshkut ne lagune nuk jane shume te rendesishme. Kryesisht peshkohen Ngjalat, Venerupis pullastra dhe Koca.
Mjedisi tokesor:Vlerat e dikurshme biologjike te kesaj zone jane reduktuar ne menyre drastike si rrjedhim i veprave kulluese. Zona ka ruajtur dicka nga rendesia e dikurshme per dimerimin e shpendeve dhe zogjve te ujit.Aktiviteti njerezor:
Pjesa me e mire e zones nuk eshte e arritshme per arsye te nje baze ushtarake detare akoma ne funksion. Toka bujqesore qe e rrethon eshte ne pjesen me te madhe e abandonuar dhe aktualisht perdoret per kullotje jo intensive. Peshkimi ne zone nuk eshte aktivitet i rendesishem.
Turizmi:Zona ofron mundesi te mira per zhvillim ekoturizmi, por deri tani nuk eshte shfrytezuar nje mundesi e tille per arsye te rendit te kesaj zone. Keto mundesi nuk jane vetem per zonat arkeologjike, por gjithashtu per floren dhe faunen shume te pasur te kesaj zone. Mundesi te mira per zhvillimin e turizmit i dedikohen plazhit mjaft te bukur me zall dhe uje te paster. Laguna ka habitat te duhur per zogjte e ujit dhe gjithashtu per specie te tjera. Midis pengesave te mundshme per zhvillimin e turizmit ne kete zone mund te listojme gjithashtu ekzistencen e bazes ushtarake detare (Pasha Limani). Nje aspekt i rendesishem per vlerat e Lagunes se Orikumit eshte prezenca e qytetit te lashte dhe historise se tij. Ngulimi i hershem i Orikumit daton ne Shekullin e 3-te Para Krishtit. Ai u be nje qender e rendesishme tregetare per kohen. Me vone u be nje port i rendesishem Turk (Pasha Limani). Ndermjet gjetjeve te rendesishme arkeologjike ne kete zone mund te permendet nje amfiteater te vogel jo plotesisht te shkallezuar.
Statusi aktual mbrojtje/ruajtje:Zona eshte e vetmja qe nuk perfshihet ne rrjetin e zonave te mbrojtura ne Shqiperi. Ajo mbrohet ne nje fare menyre nga forcat ushtarake prane zones. Drejtoria e Sherbimit Pyjor ne Vlore eshte pergjegjese per administrimin e zones, por duke qene e percaktuar si Park Arkeologjik administrohet gjithashtu edhe nga Ministria e Kultures.
PREZANTIM DINJITOZ I ARTISTËVE SHQIPTARË NË PARIS
POEZITË E POETES MIMOZA EREBARA PËRZGJIDHEN NË AKADEMINË EUROPIANE TË ARTIT NË PARIS. POEZIA “KU JE?” MERR VENDIN E NDERIT/
PIKTORI LEK RROTANI MERR CMIMIN E KESAJ AKADEMIE (AEA), NE TEKNIKËN E MONOTIPIT/
Në mesin e shumë prezantimeve të artistëve shqiptarë nëpër botë, padyshim që Parisi është një kryeqendër. Një “ status” që ky qytet e ka fituar prej shekujsh. Gjithnjë tek artistët Parisi ka qenë një pikë referimi për zhvillimet e reja në rrymat e ndryshme artistike dhe në zhvillimin e mendimit e filozofisë botërore. Një qytet pritës i shkëlqyer i trajtimeve të reja artistike dhe gjithashtu një mikpritës i kulturave të ndryshme nga nacionalitete nga e gjithë bota. Përmes mekanizmash vlerësues tejet të specializuar, Parisi pret e përcjell artistë nga e gjithë bota, prezanton artin e tyre, merr më të mirën prej tyre dhe në këtë mënyrë ai vazhdon ekzistencën e tij si një qytet në krye të të gjitha zhvillimeve kulturore. Pjesë e këtij makroprocesi vizionar, i cili i paraprin që në atë kohë zhvillimeve të vrullshme të gjeoplitikës europiane,( kujtoj se jemi pas Luftës së I Botërore, gjatë Luftës së II Botërore dhe pas saj!…) është edhe ekzistenca e Akademisë Europiane te Artit, një organizëm internacional i themeluar që më 1920, koha kur Europa artistike diskutonte gjerësisht Manifestin e Futurizmit, shijonte një Modigliani, Dali, Picaso, Ernst, Kandisky,Miro,apo një Kodra e Gjoka shqiptar,etj, sikur habitej, protestonte e më në fund pranonte një Aragon,Apollinaire,Beckett,Kafka, Breht, Remark, Kamy,Bazen, Eluard,etj. Në këtë kohë piktori i njohur francez Alphons Crapin (I cili ndërroi jetë vitin e kaluar, më 2013), themeloi Akademinë Europiane te Artit. Që në fillesën e saj kjo Akademi u orientua drejt universialitetit të artit duke e pranuar së pari si të tillë dhe duke e realizuar edhe në praktikë, përmes statutit të saj në të cilin marrin pjesë seksione pothuaj nga të gjitha vendet e Europës. Duke i qëndruar besnik mendimit se arti nuk njeh kufij, se arti në thelbin e tij është human dhe falë këtij humaniteti ai ruan edhe ekzistencën e tij vetë. Duke besuar tek vlerat që rrjedhin prej këtij humaniteti, ku më e cmuara pa dyshim është paqja e njeriut me veten e me të tjerët, duke e trajtuar Paqen si një celës që duhet të hapë dyert e suksesit të cdo sistemi politik e ekonomik, në të njëjtën kohë kjo Akademi me aktivitetin e saj ka treguar që ky qëndrim është i frytshëm. Që nga ky vit, 1920, e deri më sot është e tepërt të themi që numërohen shumë veprimtari ndërkombëtare, shumë ekspozita pikture e skulpture me pjesmarrjen nga Seksionet anëtare të kësaj Akademie, të cilët ftohen në Sallonin e përvitshëm që organizohet në Paris.Dhe në këtë rast dua të theksoj se kusht i vetëm është vetëm cilësia artistike, e cila në prezantim universializohet natyrshëm e ku nga ana tjetër, vetë artistët pavarësisht nacionalitetit që përkasin dhe rrymës që përfaqësojnë, ndjehen të barabartë, thjesht qenie njerëzore! Në vitin 1965 Selia qëndrore e kesaj Akademie transferohet në Bruksel ku vazhdon aktivitetin deri më 2013 për t’u rikthyer më 2014 përsëri në Paris.
Seksioni Kombëtar Shqiptar u bë pjesë e kësaj Akademie (AEA), më 2002 me iniciativën e piktorit të njohur shqiptar, Jetullah Haliti- Eti, Anëtar Aktiv i Akademisë Europiane të Artit që nga 1996, fitues i shumë cmimeve prestigjioze ndërkomëtare e kombëtare. Autor i shumë ekspozitave vetjake, mbi 90 të tilla e po ashtu inisiator dhe realizues i shumë ekspozitave kolektive si në trojet shqiptare në Kosovë, Shqipëri, po ashtu edhe neper Europë, me synimin e përhershëm të promovimit të vlerave të artit shqiptar dhe të apelit për një paqe universale. Krijues i Institutit të Arteve Profondiste, Akademik dhe Ambasador i Paqes. Që nga viti i themelimit ky Seksion ka një aktivitet të përhershëm, i cili kurorëzohet me hapje ekspozitash e prezantim artistësh të të gjitha moshave e të të gjithë rrymave artistike e teknikave realizuese. Namur, Maubeuge, në Belgjikë,Martigni në Zvicër, Hesperange në Luksemburg, janë disa prej ekspozitave kolektive. Katalogët e pllakatet e shumtë që kanë shoqëruar gjithnjë këto veprimtari e dëshmojnë këtë gjë fare bukur. Njëkohësisht, krahas arteve të bukura, pra pikturë , skulpturë, fotografi artistike, nëpër këto prezantime nuk kanë munguar as poetet. Poezitë e tyre janë prezantuar në dy gjuhë, shqip e frengjisht dhe kjo padyshim që përbën një arritje për gjithësecilin pjesmarrës, por edhe një arritje për artin tonë kombëtar.
Fundi i marsit e fillimi i prillit ishte koha kur u mbajt kompeticioni i rradhës për këtë vit, ku të ftuar e pjesmarrës ishin edhe artistët shqiptarë, anëtarë aktivë të Akademisë Europiane të Artit, pjesë të Seksionit Kombëtar Shqiptar.Këtë herë merrnin pjesë si piktorë duke u përfaqësuar me nga dy punime në teknika të ndryshme si nga Kosova ashtu edhe nga Shqipëria. Përmendim këtu autorë të njohur, fitues në shumë prezantime kombëtare e ndërkombëtare si Jetullah Haliti,-Kosovë, Lek Rrotani, Met Baci,- Shqipëri, Kadrush Neziri,-Kosovë, po ashtu edhe piktorë sikur Nuri Jaupllari, -Shqipëri që merr pjesë për herë të parë deri tek më të rinjtë, si Nelly Haliti –Kosovë e Bora File-Erebara, -Shqipëri. Në gjininë e skulpturës mori pjesë skulptori i mirënjohur shqiptar, Idriz Balani, ndërsa në gjininë e fotografisë artistike Gazmend Jonuzi,- Kosovë.
Në fushën e letërsisë pati vetëm një përfaqësuese, poetja Mimoza Erebara nga Shqipëria, e përzgjedhur mes disa konkurruesve paraprakisht nga Akademia Europiane e Artit, e cila u prezantua me tre poezi të përkthyera në gjuhën frënge.
Në ceremoninë e hapjes e cila u zhvillua në Salon UVA, 9, Rue Duc,75018, Paris, Kryetari i saj zoti Robert Finot , uroi pjesmarrësit për praninë e tyre, por në mënyrë të vecantë u ndal tek prania e artistëve shqiptarë në këtë Salon, për të cilët nuk harroi të përmendtte faktin se ata kishin udhëtuar rreth 3000 km për të qenë pjesë e këtij kompeticioni. Gjithashtu ai uroi garim të ndershëm në konkursin e shpallur me këtë rast. Në këtë ceremoni fjala përshëndetëse iu dha edhe kryetarit të Seksionit Kombëtar Shqiptar, zotit Jetullah Haliti-Eti. Gjithashtu fjalën e morën edhe kuratoret, zonjat e nderuara Eliane Hurtado e Michele Morisi- Viotte, të cilat u ndalën në detajet teknike, qoftë për artet pamore, qoftë për letërsinë. Ekspozita qëndroi e hapur deri më 6 prill, ditë në të cilën u shpallën edhe fituesit e konkurseve të arteve pamore e letërsisë.
E përmenda që artistët shqiptarë merrnin pjesë me nga dy punime. Kështu , Jetullah Haliti-Eti mori pjesë me “Pëllumbat e Paqes”, vaj në kanavacë dhe me “Acari Kosovar”, bojë kineze. Lek Rrotani me “Syri kozmik”, teknika e monotip dhe grafikë në bojë kineze. Met Baci “Portret” dhe “Kompozicion”, monotip. Kadrush Neziri “Portret”, teknika e dheut dhe “Kompozicion”, vaj në kanavacë. Nuri Jaupllari u paraqit me dy kompozicione, vaj në kanavacë. Nelly Haliti “Portret”, vaj në kanavacë, Bora File Erebara me “Portret”, bojë kineze dhe “Puthja” teknike mix. E vetmja punë në skulpturë e artistit Idriz Balani ishte bust në bronx i një prej figurave të njohura të artit shqiptar, piktorit Omer Kaleshi. Gazmend Jonuzi u paraqit me fotografinë artistike “Pëllumbat”.
Në përfundim të kompeticionit në mesin e 57 konkuruesve nga Franca, Maroku, Italia, Belgjika, Portugalia, Zvicra, Luksemburgu, piktori shqiptar Lek Rrotani me punën e tij “Syri kozmik”, teknika e monotipit mori cmimin për këtë teknikë.
Ndersa në letërsi ky nder i takoi poetes Mimoza Erebara,Shqipëri, anëtare aktive e AEA, e njëkohësisht Nën/Kryetare e kësaj Akademie, Seksioni Kombëtar Shqiptar , e cila mori pjesë me tre poezi: “Ku je?”, “Burri që nuk është”, “Jam njeri I vetmuar”, ku poezia “ Ku je?” u përzgjodh të lexohej si një nga poezite më të mira të paraqitura në këtë kompeticion.
Në këtë prezantim të artistëve shqiptarë ra në sy serioziteti me të cilën ata kishin respektuar cilësinë artistike gjë që u vu re në përballjen me vlerat e paraqitura nga pjesmarrësit e tjerë. Vizitorët e ndryshëm që përcollën ekspozitën ndaleshin gjatë pranë punëve dhe kur mësonin se vinin nga Shqipëria, kënaqësia estetike vishej edhe me interesimin e tyre për këtë vend që pak e njihnin. Mbështetja morale e cila erdhi përmes prezencës së tyre në ceremoni të ish ambassadorit shqiptar në Francë, zotit Luan Rama dhe gazetares së njohur Seferina Serani Selenica, vetëm sa e nderoi edhe më shumë artin dhe artistët shqiptarë.
Në përfundim nuk mund të lemë pa përmendur edhe gatishmërinë nën cilësinë sponsorizuese të Ministrisë së Kulturës në Prishtinë dhe intresimin personal të Ministrit zotit Memli Krasniqi, të Aleancës Franceze Prishtinë , të Kryetarit të Komunës së Gjilanit zotit Lutfi Haziri dhe Kompanisë së Sigurimeve Sigal, Dega Durrës, Shqipëri.(MIMOZA EREBARA)