Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Përsiatje për një deklaratë të shkrimtarit amerikan Glen Donovan

by

Shkruan: Prof.dr. Eshref Ymeri/

Në ditët e para të Vitit të Ri 2014, në faqet e internetit qe botuar një deklaratë e shkrimtarit amerikan Glen Donovan(Glenn Donovan), lindur në Nju Jork në vitin 1962. Me sa duket, deklarata e tij lidhet me zhvillimin e ngjarjeve në Ukrainë, të cilat gjatë janarit dhe shkurtit patën zhvillime shumë dramatike. Deklarata e tij titullohet “I hate the Russian people” (Unë e urrej popullin rus).Para përsiatjeve të mia për deklaratën në fjalë, lexuesve të nderuar po iu përcjell fillimisht përkthimin e plotë të saj:Ju ende nuk e keni takuar kurrë një njeri si puna ime që e urren kaq shumë popullin rus, për faktin që ai e ka braktisur lirinë, të cilën ne, gjatë shumë dhjetëvjeçarëve, patëm synuar aq shumë për t’ia dhënë.

Që ta merrni vesh, në vitin 1973, kur isha 11 vjeç, unë pata lexuar “Arkipelagun Gulag” të Aleksandër Solzhenjicinit. Unë u rrita, duke vëzhguar baraspeshën e forcave në botë, e cila po kolovitej mbi tehun e thikës dhe e dija se sa i tmerrshëm ishte Bashkimi Sovjetik, si për vetveten, ashtu edhe për gjithë të tjerët në botë.

Unë ndihesha krenar për faktin që ndodhem në anën e duhur, përballë sovjetëve, dhe herë-herë mendoja se populli rus do t’u jetë mirënjohës Shteteve të Bashkuara të Amerikës për lirinë e vet. Mua nuk më pati shkuar kurrë ndër mend që Shtetet e Bashkuara të Amerikës do t’i nënshtrohen (si tani gjatë qeverisjes së BO – kështu e quajnë amerikanët Barak Obamën – KC) vetëkënaqësisë së pamoralshme të një batakçiu të KGB-së, i cili, çdo ditë, na fyen dhe na provokon dhe qeveris popullin rus. Ky batakçi që ka një pushtet total, drejton një popullsi analfabete, raciste, inatçore dhe antiliberale. Unë rri e vras mendjen herë-herë: mos ndoshta rusët e kanë pas merituar Stalinin? Ka mundësi që, si në rastin e Sadamit në Irak, ky popull, brenda sekondës, kur t’ia heqin çizmen nga qafa, do të fillojë nga vrasjet me njëri-tjetrin për shkaqe nga më të papërfillshmet. Kjo për mua është diçka vërtet e parëndësishme. E qartë është një gjë: që Rusia dhe populli i saj nuk janë të denjë të ulen në një tryezë si të barabartë me vende, shoqëri dhe njerëz të qytetëruar dhe të lirë. Unë e urrej popullin rus për faktin që ai e ka lejuar një gjë të tillë. Ne duhej t’i kishim atomizuar ata me bomba dhe Rusinë ta kishim degdisur drejt mosqenies dhe natyra atje të riniste nga fillimi

Ajo që për dikë tingëllon si propagandë, për dikë tjetër është e vërtetë. Qeveria jonë duhet të jetë plotësisht jashtë lojës, përderisa ne nuk jemi në gjendje lufte me vendin përkatës, siç kemi qenë në kuptimin më konkret me Bashkimin Sovjetik gjatë dyzet vjetëve.

Për mua nuk ka rëndësi se çfarë po bën Rusia tani dhe nëse janë të lira ose jo masat e saj të çmenduara. Kjo nuk është punë për mua. Mua më shqetëson vetëm fakti se çfarë po bën Putini kur një gjë e tillë ndikon mbi interesat tona kombëtare. Për ne nuk është e nevojshme të mundohemi “të përhapim kulturën tonë”, duke ndikuar përmes mjeteve të informimit masiv. Kultura jonë tashmë njihet mirë. Unë kam ardhur në përfundimin se rusët janë të mangët në aspektin filozofik, ata vetë nuk janë të aftë për të qeverisur dhe ata këtë e dinë: këtu e ka zanafillën dashuria e tyre për tiranët. Ata kanë qejf të kenë gjithçka, të shtypin dhe të shfrytëzojnë njëri-tjetrin, deri sa t’u mbushen zemrat me kënaqësi. Unë nuk dua të harxhoj as edhe një santimë në përpjekjen për ta ndryshuar një gjë të tillë. Ne kemi harxhuar miliarda dollarë për shembjen e Bashkimit Sovjetik, kurse rusët na kthyen krahët shpejt e shpejt dhe vendin e tyre, me vullnetin e vet, e lanë në dorën ish-kreut të KGB-së. “Boll më!”, si i thonë një fjale. Nuk duhen harxhuar paratë për gjëra të liga. Populli rus e meriton gjithçka që mund t’i ndodhë” (Citohet sipas: Glenn Donovan. “I hate the Russian people”. Marrë nga faqja e internetit “KAVKAZCENTER.com”. 03 janar 2014).

Që ta duash apo ta urresh një popull të caktuar, në këndvështrimin tim, duhen ndjekur rrugët e zhvillimit historik, nëpër të cilat ai ka kaluar në rrjedhën e shekujve. Sepse në këtë mënyrë mund të krijohet një ide më e plotë për formimin psikologjik të tij. Sepse kështu do të kuptohen dhe do të interpretohen drejt raportet e popullit me pushtetin, me elitat drejtuese, me mbretërit apo me diktatorët.

Në këtë aspekt, dëshiroj të theksoj se duhen parë etapat historike të formimit psikologjik të popullit rus, i cili ka ndikuar drejtpërsëdrejti edhe në ndërtimin e raporteve të tij me pushtetin.

Kjo për faktin se populli rus asnjëherë nuk ka qenë i lirë: në fillim ka qenë nën shtypjen e bujarëve dhe të oborrtarëve, nën zgjedhën tataromongole që vazhdoi 250 vjet, nën vargonjtë e çifligarëve në kuadrin e të drejtës së bujkrobërisë që zgjati disa qindra vjet dhe nën diktaturën komuniste, e cila rusët i shndërroi në bujkrobër të shtetit.

Pikërisht në kushtet e një shtypjeje të tillë, në psikologjinë e popullit rus ka ardhur e është formuar këndvështrimi i tij rreth mitit të pushtetit.

Për pasojë, krejt historia e Rusisë përfaqëson në vetvete historinë e autokracisë në njërën ose tjetrën formë. Njerëzit e kanë shtyrë dhe vazhdojnë ta shtyjnë jetën me shpresën tek agai “zemërmirë”, te cari, te sekretari i përgjithshëm i partisë apo te presidenti. Shumicës dërrmuese as që i bie ndër mend fare se në këtë jetë punët mund të ecin ndryshe. Se fati i tyre nuk mund të varej dhe nuk mund të varet as nga Jelcini dhe as nga Putini, por nga vetë ata.

Një dukuri e tillë sot vihet re sheshit. Opinioni i njerëzve duket në pëllëmbë të dorës, prirja e tyre e jashtëzakonshme për autoritarizmin e pushtetit bie menjëherë në sy. Pra, sipas mendësisë së rusëve, problemi qenka më i thjeshtë kur dikush tjetër përkujdeset për ta. Nën peshën e një mendësie të tillë, njerëzit nuk janë në gjendje të vetëdijësohen se ndokush do të kujdeset më shumë për vetveten sesa për të tjerët.

Sipas Nina Shçerbinës, profesore e politologjisë në Universitetin e Tomskut (qytet në Siberi), “në traditën politike të Rusisë “modeli i pushtetit” ka ardhur e është formuar nga tiparet e mëposhtme: nga fryma hyjnore (fetare, qiellore, përtejtokësore, irracionale, mistike që ndryshon nga gjërat, nga nocionet, nga dukuritë e zakonshme), nga fryma personifikuese, nga fryma e barazimtarisë dhe nga etatizmi apo nga ideologjia absolutizuese e rolit të shtetit në shoqëri… Në “Rregulloren Klerikale” të Pjetrit I (1672-1725), cari emërtohej drejtpërsëdrejti si “Krishti Perëndi”. Më vonë, në fjalët e lutjeve me rastin e kurorëzimit të shenjtë, çdo car i ri që hipte në fron, quhej, gjithashtu, “Krisht”. Madje qe ndaluar zyrtarisht “që t’i kushtohej vëmendje seksit dhe moshës të sovranit dhe të sovranes”, se, demek, cari, si njeri-perëndi, nuk mund të kishte tipare “tokësore”! Jo më kot portretet e perandorëve zakonisht vendoseshin në ikonostasin e qoshes së shenjtë të shtëpive fshatare, kurse pas Luftës Patriotike kundër Napoleonit, në radhët e fshatarëve patën një përhapje të gjerë ikonat që pasqyronin Krishtin me fytyrën e sovranit-perandor” (Citohet sipas: Anton Çablin.“Rezervati i liberalizmit. Aktiviteti përmes protestave në Rusi ka arritur një minimum historik. Cila është arsyeja që shoqëria “ka rënë në gjumë”?”. Marrë nga faqja e internetit “kavpolit.com”. 26 janar 2014).

Me sa duket, kjo duhet të jetë edhe arsyeja që në gjuhën ruse haset një shprehje kuptimplote: “Zoti është lart, cari është larg”, që do të thotë: njeriu i thjeshtë e ka të vështirë ta gjejë të vërtetën (drejtësinë). Sipas mendësisë popullore, njeriu i thjeshtë, për të zgjidhur një hall, Zotit nuk i qahej dot se ky ndodhet lart, në qiell, dhe ishte e pamundur ta takoje. Por edhe për të takuar carin (mbretin), ai, po ashtu, e kishte të pamundur, meqenëse cari ndodhej shumë larg. Kësisoj, sipas kësaj mendësie, cari nuk na qenkej fajtor për padrejtësitë që njeriu i  thjeshtë provonte mbi kurriz, meqenëse shërbëtorët e tij e quanin si zëdhënësin e Zotit mbi dhé.

Nga sa më sipër, rezulton se rusët heqin dorë me vetëdije nga vetvetësia (individualiteti) në të mirë të një të tillë pushteti “të hyjnizuar”, i cili, në historinë ruse quhet “pushtetbesnikëri” ose besnikëri ndaj pushtetit. Prandaj edhe populli është i gatshëm t’i durojë të gjitha fatkeqësitë që i bien përsipër për faj të pushtetit.

Duke pasur parasysh këndvështrimin mitik të popullit rus ndaj pushtetit, vjen e krijohet një situatë e tillë, në të cilën etatizmi merr sipërinë, domethënë interesat e shtetit janë gjithmonë mbizotëruese në raport me interesat e individit. Por një gjë e tillë është e pamundur të arrihet pa shfaqje të qëndrimeve të egra ndaj individit. Sepse pushteti gjithmonë është autoritar.

Nga një sondazh që është bërë para disa vjetësh, rezultoi se  “njerëzit që e konsideronin veten klasë të mesme në vitin 2008, përbënin 20% të popullsisë, kurse në vitin 2011 kjo shifër zbriti në 12%. Megjithatë, nuk ndodhi asgjë për t’u shënuar sepse kur njerëzit u pyetën nëse do të dilnin në rrugë për të protestuar, 73% e tyre dhanë përgjigje negative” (Citohet sipas: Sean Guillory. “Pse nuk e prekën Rusinë protestat e vitit 2011” (“Al Jazeera”, Katar). Marrë nga faqja e internetit “inosmi.ru”. 22 nëntor 2011).

Prandaj me shumë të drejtë mund të arrihet në përfundimin se prirja instinktive e rusëve për të pasur një “dorë të fortë”, mund ta shpjegojë dështimin e Jelcinit, i cili, mbi mbeturinat e mitit komunist, u mundua të ngrinte një “botë” liberale. Dhe, në heshtjen e tij dëshpëruese, jo rastësisht një ditë para Vitit të Ri 2000, ai iu drejtua rusëve nën zë:

       “Ju nuk më deshët mua, atëherë e gëzofshi dorën e fortë të pushtetit të Putinit”.

       Për studimin e psikologjisë së popullit rus janë marrë sociologë rusë dhe të huaj. Ndër më kryesorët mund të përmendet Nikollaj Berdjajev (1874-1948), Ksenia Kasjanova (1034-2010) etj. Në njërin nga studimet e veta, Kasjanova shkruan:

“Para nesh shfaqet një kulturë shumë e hershme dhe e rreptë, e cila kërkon nga njeriu një vetëkufizim të fuqishëm, një represion të impulseve të brendshme dhe të qëllimeve të veta të drejtpërdrejta, në të mirë të vlerave kulturore globale” (Citohet sipas: Prof. Ludmilla Poçebut (1949). “Psikologjia e popullit rus”. Marrë nga faqja e internetit “rosbalt.ru”. 05.03. 2014).

Mes studiuesve të huaj që janë marrë me këtë temë, mund të përmendet antropologu social amerikan Klajd Klakhon (Clyde Kluckhohn – 1905-1960). Në veprën e vet me titull “Pasqyra për njeriun. Hyrje në antropologji”, ai thekson se për rusët është karakteristike “nevoja për t’iu nënshtruar pushtetit” (Citohet sipas burimit të lartpërmendur).

Një psikolog rus në moshë të re nga qytetit i Novosibirskut, shkruan:

“Populli rus, psikologjikisht, është gati t’i nënshtrohet nje pushteti të fortë dhe madje diku thellë, në nivelin e nënvetëdijes së vet, ai e kërkon një gjë të tillë. Si provë e këtij fakti mund të sillet dështimi i plotë i reformave demokratike perëndimore të njëzet vjetëve të fundit. Dhe po të sjellim ndër mend historinë, atëherë mund të thuhet se periudhat më të mira, kur Rusia ka qenë “në ngritjen” e vet, janë pikërisht ato periudha, kur pushteti ka qenë i përqendruar në një mënyrë monarkiste” (Citohet sipas: Pjetër Zarubin. “Psikologjia karakteristike e popullit rus”. Marrë nga faqja e internetit “peter-zarubin.ru”. 06.03. 2013).

Në fjalët e këtij psikologu të ri bie në sy një e vërtetë e pamohueshme, të cilën e pati pohuar edhe politikani i shquar britanik Çurçilli (Sir Winston Leonard Spencer-Churchill – 1874-1965) që dikur pati deklaruar:

“Stalini ishte diktatori më i madh që nuk mund të krahasohej me askënd në botë, por që Rusinë  e gjeti me parmendë dhe e la me armatim atomik”.

       Popullit rus, gjatë shekujve, i kanë futur në gjak “shenjtërinë” e pushtetit, para të cilit duhet të jesh i bindur dhe i nënshtruar, sepse, sipas politikës zyrtare, cari na qenkej “vetë Jezu Krishti” dhe prandaj, “kur pushteti të shuplak njërën faqe, populli duhet të kthejë faqen tjetër për të pritur shuplakën e radhës”.

Duke pasur parasysh qëndrimin nënshtrues të rusëve ndaj pushtetit, kreu i bashkësisë moskovite të tatarëve të Krimesë Ernest Kudusovi, deklaroi publikisht se rusët janë skllevër brez pas brezi. Këtë deklaratë ai e lëshoi në studion e televizionit publik rus. Duke iu përgjigjur pyetjes së drejtuesit të emisionit se në ç’masë Krimeja, sipas mendimit të tij, është e ndarë mes pjesëve të popullsisë rusishtfolëse dhe të tatarëve të Krimesë, ai deklaroi:

“Ne duhet t’i kthehemi një çikë historisë. Së pari, populli tatar i Krimesë është popull rrënjës. Së dyti, ai është popull i përndjekur. Domethënë, në vitin 1944 atje nuk mbeti asnjë tatar për be. Stalini vendosi t’i zhdukte tatarët e Krimesë sepse ai nuk është popull që përulet si skllav, ai asnjëherë nuk e ka njohur skllavërinë. Kurse Stalini ishte mësuar të qeveriste skllevër. Prandaj ai i donte aq shumë rusët, ish-skllevërit, skllevër brez pas brezi. Është një skllavëri mijëshekullore, nuk ke ç’i bën” (Citohet sipas: “Kreu i bashkësisë së tatarëve të Moskës: “Rusët janë skllevër brez pas brezi”. Marrë nga faqja e internetit “smi2.ru”. 21 janar 2014).

Por dikush mund të pyes se ku ka qenë dhe çfarë ka bërë inteligjencia, e cila duhej të kishte marrë përsipër me kohë rolin e vet historik për emancipimin e njeriut rus, në mënyrë që ky të ndërtonte të tjera raporte me elitat qeverisëse, jashtë bindjes dhe nënshtrimit kristian para autoritarizmit të pushtetit? Pyetja është me vend, por halli është se edhe inteligjencia ruse, e dalë nga gjiri i popullit rus, ka qenë dhe vazhdon të jetë viktimë e po të njëjtit mentalitet që mbizotëron në formimin psikologjik të popullit rus në apektin e marrëdhënieve me pushtetin. Prandaj edhe ajo ka rënë në gjunjë para pushtetit.

Politologu, analisti, gazetari dhe publicisti ukrainas Viktor Kaspruk, duke u ndalur në qëndrimet e fundit të Putinit ndaj Ukrainës, shkruan:

“Gjithë vitet e qeverisjes së tij, janë vitet e turpit të popullit, janë vitet e heshtjes së turpshme, janë turpi i inteligjencies, e cila, në shumicën e vet dërrmuese, është tërhequr zvarrë para këtij njeriu pa kurrfarë vlere” (Citohet sipas: Viktor Kaspruk. “Putini gaboi rëndë me Ukrainën”. Marrë nga faqja e internetit “argumentua.com”. 07 mars 2014).

Qëndrimi i inteligjencies ruse të ditëve të sotme ndaj pushtetit, zbulon po të njëjtin qëndrim që ajo ka mbajtur tradicionalisht ndaj tij edhe në kohën e carit. Prandaj edhe Anton Çehovi (1860-1904) e stigmatizon me rreptësi një qëndrim të tillë:

“Unë nuk i besoj inteligjencies sonë, një inteligjencie kjo hipokrite, e paqenë, histerike, e paedukuar, mashtruese, nuk i besoj madje edhe kur ajo vuan dhe ankohet, sepse përndjekësit e saj dalin po nga radhët e saj”. (Citohet sipas: “Letër N.I. Orllovit”. 22 shkurt 1899. Marrë nga faqja e internetit “livejournal”. 22 mars 2009).

Nga sa vërehet, mund të thuhet pa mëdyshje se fatkeqësia e popullit rus qëndron në faktin se ai është i prirur për t’i besuar shumë më tepër propagandës së pushtetit, sesa bëmave të tij. Një dukuri e tillë nuk mund të mos i binte në sy fiziologut të shquar rus, akademikut I.P. Pavllov (1849-1936), i cili, katër vjet  para se të kalonte në pasjetë, ka shkruar:

“Më duhet të shpreh pikëpamjen time të trishtuar për njeriun rus: ai ka një sistem trunor kaq të dobët, saqë nuk është i aftë ta rrokë realitetin si të tillë. Sipas këndvështrimit të tij, ekzistojnë vetëm fjalët. Reflekset e tij të kushtëzuara janë të bashkërenduara jo me veprimet, por me fjalët” (Citohet sipas faqes së internetit “censor.net.ua”.  15 shkurt 2010).

Santa Barbara, Kaliforni

25 mars 2014

BOJKOTI NUK U VLEN SHQIPTAREVE

by

Dibranët në Amerikë angazhohen me çdo kusht për zgjedhjen e deputetit shqiptarë Tefik Abdullai/

Nga Beqir Sina, Staten Island- Nju Jork/

Nju Jork, 25 mars –  Dibranet në Nju Jork, thone se do të marren pjesë masivisht në zgjedhjet parlamentare të 26 prillit, të cilat janë për njësinë zgjedhore numër 8të që përfshin Shtetet e Bashkuara dhe Kanadan.

Musa Pacuku kryetar i Shoqates Atdhetare Dibra, ne Nju Jork thotë se pas takimeve me shoqatate shqiptarëve të diasporës është arritur një pajtim që të punohet së bashku për regjistrimin e qytetarëve që kanë të drejtë vote, dhe se ne takimin qe kan pasur ne Nju Xhersi nuk eshte permendur fjala “bojkot” por eshte thene mbas ketyre votimeve duhet te mblidhemi se bashku te gjithe dhe te analizojme situaten brenda komunitetit, te krijuar mbas takimit per zgjedhjen e kandidatit nga Diaspora.

“Problemi kryesor është se duhet pare menyra se si u anashkaluan shume shoqata dhe grupe te tre komuniteteve me te medha me shqiptar te ardhur nga Maqedonia ne SHBA, ata nga Dibra, Kercova dhe Struga – – thotë Pacuku duke shtuar se ne jemi tani te gjithe per Tefik Abdullain pavaresisht qejfmbetjeve qe kemi- duhet te regjistrohemi sa me pare se koha nuk pret dhe te shkojme ne votime me 26 Prill per kandidatin tone shqiptar”.

Ndërkaq, edhe mediea shqiptare  nga Maqedonia e ka konfirmuar te njejten gje, se Dibranet jane per deputetin Tefik Abdullai.  Gazetat shqiptare atje shkruajn  se Shoqata Dibrane ka lënë mënjanë pakënaqësinë e shprehur më parë për mosrespektimin e duhur gjatë përzgjedhjes së kandidatëve që do të garojnë për të përfaqësuar diasporën.

Sipas shtypit shqiptar ne Maqedoni thuhet se Shoqata Dibra jo vetëm që do të merr pjesë por edhe do të angazhohet në sensibilizimin e mërgatës dhe në procesin e regjistrimit të mërgimtarëve me të drejtë vote. Kete e ka pohuar edhe anëtarit të kryesisë së Shoqatës Dibrane, arkatari i saj Dini Radoveshi, duke shtuar se edhe anëtaret e kësaj shoqate do të angazhohen që në këto zgjedhje të fitojë kandidati shqiptar.

“Shoqata kurrë nuk ka përmendur fjalën bojkot. Ne shprehem pakënaqesinë tonë për procedurën e kandidimit, por nuk kemi deklaruar se do të bojkotojmë zgjedhjet. Të bojkotosh zgjedhjet do të thotë të bojkotosh veten dhe t’ia lehtësosh fitoren kandidatit maqedonas”- shprehet Radoveshi.

Kurse, ne telefon te njejten gje pohoi edhe zoti Musa Pacuku kryetari i Shoqates Dibra ne Nju Jork, per gazeten Bota sot, i cili tha se jo vetem nuk kemi thene se i bojkotojme zgjedhjet por kemi bere thirrje dhe po punojme qe te rritet numeri i te regjistruarve per te qene gati per votime ne 26 prill diten e zgjedhjeve.

Veprimtari i dalluar ne kete komunitet, biznesmeni i suksesshem Refik Kosovrasti, i cili ka qene mjaft i angazhuar per kete fushat , i tha gazetes Bota sot, ne SHBA, se dibranet kan per te siguruar edhe autobuset, te cilet do te transportojne votuesit ne diten e zgjedhjeve me 26 Prill, ai shtoi se jane ngritur grupe vullnetaresh per regjistrimin e Dibraneve, prane Xhamise dhe zyres se Shoqates ne Staten Island.

Kosovrasti, u shpreh se edhe vajza e tij Medihaja, qe ka qene manaxhere e fushates se kandidatit shqiptar per ne Keshillin e Bashkise se qytetit te Nju Jorkut, Ken Biberaj ne vitin 2012, eshte e angazhuar me asistence dhe konsulence ne keto zgjedhje.

Ndërkaq për gazetën Zhurnal, Murat Mela, një aktivist i shquar për cështje me interes kombëtar, pavarësisht angazhimeve në biznes, gjen kohë për t’u angazhuar në sensibilizimin dhe regjistrimin e shqiptarëve që kanë të drejtë vote.

“Personalisht, deri tani kam regjistruar rreth 100 persona. Fatkeqësisht, ky nuk është ndonjë numër për t’u krenuar, por arsyet janë të shumëllojshme. Ka pakënaqësi nga qasja e partive politike, shumë dibranë nuk i kanë pasaportat e reja biometrike, pastaj bëhet fjalë për një shtrirje të madhe gjeografike, njerëzit janë të zënë me punë dhe nuk gjejnë kohë për të ardhë deri në pikat ku bëhet regjistrimi”- thotë Mela.

Simbas gazetes Zhurnal thuhet se :”Një pikë tjetër regjistrimi është Xhamia në Staten Island, ku pritej të bëhet pjesa më e madhe e regjistrimit për shkak të frekuentimit, por edhe imami i kësaj xhamie Omer Papraniku numëron të njejtat arsye, megjithatë paraqitja dita ditës po shtohet, thotë Papraniku. Në proces janë përfshirë edhe aktivistë të pavarur, të cilët lobojnë që diasporën e Maqedonisë në Amerikë ta përfaqësojë një deputet shqiptar për të korrigjuar kështu lëshimin e zgjedhjeve të vitit 2011. Arif Mashkulli, një filantrop dhe aktivist për cështje me interes kombëtar vazhdon sensibilizimin e komunitetit dibran për të regjistruar mërgimtarë me të drejtë vote.

 “Mërgata duhet të dalë në zgjedhje dhe të zgjedh një deputet shqiptar, i cili do të na përfaqësojë denjësisht në kuvendin e Republikë së Maqedonisë dhe të ngre zërin ashpër për cështje si projekti “Fusha e Lukovës”, ku drejtpërsëdrejti dëmtohen dibranët”- thotë Mashkulli.

Mërgimtarët shqiptar të Nju Jorkut dhe Nju Xhersit kërkojnë që vendvotimi nga përfaqësia konsulare e Maqedonisë në Manhatan të zhvendoset në xhaminë në Staten Island si vendi më i afërt dhe më i përshtatshëm për komunitetin shqiptar të kësaj ane. Afati i regjistrimit të diasporës me të drejtë vote përfundon më 29 mars. Qytetarët që nuk janë regjistruar nuk mund të realizojnë të drejtën për të zgjedh ditën e votimit, më 26 prill 2014, shkruan gazeta shqiptare  Zhurnal nga Maqedoni

 

DEMOKRACIA NUK HAHET ME “GISHTA” !

by

Nga Fritz RADOVANI/

Në 70 vjetorin e permbytjes së Shqipnisë…/

 “Historia asht mësuesja e jetës!” Asht një thanje e vështirë me u kuptue kur një popull nuk ka histori të shkrueme, ose edhe ma keq kur asht e shtrembnueme. Kishe marrë maturen në shkollen Pedagogjike në Shkoder, në vitin 1956 jo, nga mësues të pa aftë, por me libra të shkruem me ngjarje të shtrembnueme e ma shpeshë, të paverteta. As nuk diskutohej vertetësia, kur diktatura ishte në kulmin e shkatrrimit.

Në vitin 1961, nga Prof. Gasper Ugashi, pata fatin me u njohë me gazeten “Ora e Maleve” (1923 – 1924), dhe autorët ma të mëdhej të Demokracisë në Shqipni, në 1924.

Më shtynte me dijtë truni im bosh per ngjarjet e viteve 1911, me të Madhin Dedë Gjo’ Luli dhe arritja e Pavarsisë së Shqipnisë në 1912, per të cilen punova një grafikë me bojë kine, një pasion që sa vinte tue më pushtue mendjen dhe zemren.

Fjala Demokraci, shtjellohej nga Don Lazer Shantoja, At Gjergj Fishta, At Anton Harapi, Luigj Gurakuqi, dhe vinte e plotsohej perkufizimi me “poziten dhe opoziten”, dy terme që nuk ekzistonin në “Shqipninë Republikë Demokratike as Socialiste”…

Shqipnia e vitit 1924, kishte fillue me shkrue “historinë”, të cilen shumë shpejtë shovenistët sllav e fshine me veglat e veta anadollake A. Zogun (1925) dhe E. Hoxhen, në vitin 1944, kur Shqipnia kaloi nen pushtimin sllavo komunist të Titos dhe të Stalinit, dhe kur mbetëm “jetimë” në 1961, na mori në kopshtin e tij zoologjik Mao Ce Duni. Edhe këte periudhë, “historianët” tanë e quejnë “Shqipëria e çliruar nga komunistët e orëve të para…”. Edhe pse Shqipnia ishte e pushtueme nga diktatorët fashistë e nazistë, duhet pranue se “Tokat Shqiptare të lirueme në vitin 1941, nga fashistët e të tjerat ma vonë nga nazistët…”, në vitin 1944 të gjitha ata Troje dhe Shqipnia Nanë, u pushtuen nga sllavët e Titos, të mbështetun nga bolsheviku Stalin, presidenti Rusvelt dhe firmëtari i tretë Çërçill i “Vendimeve të Konferencës së Jaltës, së Shkurtit 1945”…që mbeti në fuqi deri në vitin 1989, kur ra “Muri i Berlinit”…bashkë me mbeturinat e komunizmit bolshevik.

Stalini i çoi kufinjtë e Bashkimit Sovjetik deri në lumin Elba…në saje të Rusveltit  presidentit paralitik në trup dhe në tru, që jo vetem simpatizonte sistemin komunist, po edhe e ndihmonte até si e si me shkatrrue Europen, vetem nga dominimi mendor dhe shndetsor i diktatorit ma të madh të shek. XX, bolshevikut Stalin kundrejt tij. Miljona e miljona njerëz kaluene ma shumë se një gjysë shekulli nen diktaturen komuniste, dhe disa qinda miljonë tjerë të vramë e masakruem nga diktaturat barbare skllavnuese.

Pa vdekë mirë Rusvelti, mbaroi edhe miqësia “komuniste” nga vetë Stalini.

Deri në vitin 1961, që erdhi në fuqi Presidenti Xhon Kenedi, mardhanjet në mes të amerikanëve e sovjetikëve mbaheshin pa u “qelbë” me kallepë akulli, gjoja lufta e ftohët.

Per me ruejtë interesat e veta të paprekuna, u vra Presidenti Kenedi. Mbeti gati edhe 30 vjet të tjera Bota aty ku ishte. Presidenti Reagan kje i vetmi pasues i Kenedit.

Mos të kishim fat me ardhë si Presidentë Reagan, Xhorxh Bush e Bushi Jr., ne edhe sot, do të vazhdonim me kenë të rrethuem me tela me ferra në burgun komunist.

Gjithnjë sovjetikët edhe pse ishin të shkallmuem ekonomikisht, qendronin me armë në dorë, tue vra popujt e robnuem prej tyne dhe tue i shitë “sherbesllek” ShBA.

Asnjëherë shtetet Perëndimore “nuk deshten me e kuptue” (edhe ky një shans tjeter per sunduesit diktatorë); se kasta drejtuese komuniste punon per me sigurue sundimin dhe pasunimin e vet dhe të trashigimtarëve, edhe pse Populli ngordhë urije!

Asnjëherë një qeveri komuniste nuk ka dhanë dorheqje se asht keqsue gjendja ekonomike ase Populli asht i paknaqun nga ajo qeveri. Sa ma keq të shkojnë zhvillimi ekonomik aq ma e rrebtë bahet diktatura. Shpresat per Liri veniten dhe Populli pranon prangat e robnisë komuniste vetem me mbijetue edhe pse diktatura shkon në ekstrem.

Nëse para 1989 ishin burgjet e kampet mbushë me njerëz skllav antikomunistë, mbas vitit 1990 të gjithë ata të “paknaqun”, ikën jashta atyne shteteve komuniste, dhe tue mos u dënue as sistemi as kriminelët, sunduesëve të djeshem dhe bijve të tyne, iu dha edhe njëherë e drejta me vazhdue prap qeverisjen komuniste si perpara, nder shumë prej atyne shteteve. Pra, edhe vetë “hapja” e kufinjëve, ishte një favor per sunduesit, të cilëve nuk ua preku kush as postin dhe as pasuninë e grabitun dhe të pervetsueme.

Rasti konkret asht presidenti Putin. Disa herë persëritet se ishte njeriu i KGB…

Po cili nga drejtuesit e shtetit Shqiptar, tash 24 vjet nuk ishte njeriu i besueshem i “sigurimit të shtetit” dhe zbatues i perpiktë i udhzimeve të Nexhmije Hoxhës?

Rreshtoni presidentat dhe kryeministrat, dhe do të shihni cili asht “pa dosje”?

Presidenti amerikan Obama, mendon se duhen rishikue “masat” ndaj Rusëve!

E mandej, kur të ngjasin kjo, presidenti Putin “me siguri do të japi dorheqjen!?”

Perveç, keqsimit gjendjes së Popujve të robnuem nga neokomunistët, asgja tjeter!

Né që kemi mbijetue nga diktatura komuniste, dhe vetem NE, mund të dijmë dhe kuptojmë sa perqind e Popullit Rus apo Shqiptar e don “komunizmin”, ndersa, një amerikan apo Perëndimorë, komunizmin e ka pa nder filma tue pi wisky…

Masat e Perëndimit perplasen vetem per Popujt nen robninë komuniste! Masat e para duhen marrë ndaj atyne që lejojnë me u rifuqizue diktaturat komuniste!

Pasojat e mosdënimit të diktatorëve komunistë, agjentëve dhe bashkpuntorëve të tyne, mos hapja e dosjeve të kriminelëve dhe e ideatorëve të krimit, shumë shpejtë ka me sjellë pasojat e veta rrenuese dhe vrasëse ndaj Demokracisë dhe Europës Perparimtare!

Demokracia duhet të perfaqsohet nga Idealet ma të nalta të njerzimit Perparimtar dhe, kurrë, nuk duhet lejue të drejtohet dhe të shperdorohet nga vrasësit e djeshem apo hajdutët e sotëm, si tash 25 vjetë…

***

Po ua rikujtoj Shqiptarëve një “porosi” nga Don Ndre Mjedja:

***

E pasha, ndêjun mbi thasê t’ florive

Nder valle jevkash, n’ lodrë dudumash,

Tallet i knaqun prei zanit t’ flive

Si qen mbas trumash.

 

O pjellë e keqe! O dhun’, o kore!

Qé shtojzavallet, pa dijt’, po kcejnë

Me ty e zgerdhihen, e ‘j kangë mortore

Nen za shperthejnë.

***

Dhe e mbyllë me thirrjen:

Del, mizuer, këndenaj, del; prej merzijet,

Zgaq i perbuzshem, Shqipnia t’ volli:

Ty shpina e detit, ty, vend robnijet,

T’ pret Anadolli.

(D.Nd. Mjedja, “Mustafa Pasha në Babune”)

 

Melbourne, Mars 2014.

RINDEZJA E DRITAVE MBI EUROPË

by

Betejat e Amerikës për Kontinentin mëmë/

Nga Rexhep KOSUMAJ/ Berlin/

1. “Dritat po fiken mbi Europë dhe s’kemi për ti parë më të ndizen sa të jemi gjallë”! A nuk ishte ky trishtim i E. Grey-t, tek shihte të fikeshin dritat në Whiteholl, natën kur britë e gjermanë filluan përballjen e armëve, një thirrje përligjëse e ndihmës në pragun e “megavdekjes”? Dhe, poashtu, shpresë e përkorë e një bekimi? Po nga të vinte? Nga qielli demoniak i luftës?

S’ishte e para herë që ato shkimeshin mallkueshëm e pa shpresë. Europianët ishin përgjakur luftërash kronike që, ndonjëherë, zgjasnin dhe 100 vjet. Veçse e mnershme e totale dhe idhujtare e fantazmagorike, do t’kje epoka e re, kur ajo ndodhej akoma e vetmuar në kobet e saj. Ishte jehu i Monrosë (James Monroe, President i Shteteve të Bashkuara) dhe e doktrinës së tij të vitit 1823, që përskajonte pikëthemele strategjike të Amerikës: njëra, izolacionizmin selektiv, pra ajo mund të identifikonte interesa gjithandej botës, mjaftonte të mos përzihej në punët e Europës dhe, tjetra, funddhënja e kolonializmit, hapsirë, vakumin e së cilës gatitej ta rimbushte ajo vetë.

Por doktrina e famshme do të evoluonte. “Ajo ( interpretuar sugjestivisht nga G.G.Smith, Prof. i Yale-it), si fjala e Zotit, parathoshte shumë gjëra, për njerëz të ndryshëm në kohë të ndryshme”! Përshtatja e saj me sprovat e botës dhe fuqizimin planetar, deri aherë modest, të kolosit që po lindte, do ta bënte Amerikën në nisje të qindvjetit  të shkuar, pjesë e arbitër fatprerës të zallahive të Europës. Megjithatë dijetarë të temës ngrejnë akoma dilemën se ç’do të ndodhte sikur Hitleri, të mos ishte ngashnjyer nga Londra e Parisi për të invaduar në Poloni, i gjendur ashtu papritur e frikshëm përballë Rusisë e Amerikës dhe, poashtu, sikur t’mos i shpallte luftë kësaj të fundit, luanit që dremiste? Sidoqoftë, ai u zgjua dhe u nis për të rindezur prapë dritat mbi Europë!

Pa u tretur në përimtime historike, biografia e bujshme politike e Europës rrëfen për shumë beteja që do ti shkaktonte vetë, për të ngelur në fund veçse një peng i tyre i plagosur. E kush i zgjidhte ato ndër vite? Ndër “mote fluturakë kur e shkuara nuk kthehej, e ardhmja kje shtyrë dhe e tashmja ishte e hidhur” (Hobsbawn)? Aleatja dhe, njëherësh, rivalja e fuqisë që i ka llastuar paq europianët me komocionin e zotërisë i cili ka gjithë të drejtën të punojë, të kamet e gëzojë lirshëm – se për të tjerat punë është strehësi i madh i përtejdeteve…

 

2.

Është, prandaj, krejt logjike pyetja: do ta fitojë Amerika (me mënyrën dhe mjetet e mundshme) si kampione e lirisë, dhe “betejën e re ukrajinase” për Europën?

Në fakt, kjo do ishte beteja e pestë për qenien e saj. E para kje arritur në mbyllje të Luftës së parë të 14-tës, në Konferencën e Paqes në Paris (1919), kur fuqitë e errta latino-sllave kishin shkrojtur kartat e zeza, ku shlyheshin si një njollë, popuj të tërë, midis të cilëve sidomos populli i lashtë shqiptar. Padrejtësia kishte ndodhur. Trungu shqiptar ishte prerë. Mirëpo Wilsoni legjendar me parimin etnikogjuhësor të vetëvendosjes së “një komb-një shtet-i”, së paku, do të shpëtonte atë gjysmë trualli Atdheu, të lodhur Azie e të shqyer Sllavie.

Mandej, e dyta betejë e Amerikës, e cila tash e tutje do të inaugurohej në instancë vendosjeje e ikonë moraliteti planetar, ishte çlirimi i Europës nga hekurat e makthit arianist të messhekullit, kur pëllumbat, të trëmbur nga gjakprishja njerëzore, nuk fluturonin më mbi Katedralen e Salzburgut dhe as trëndafilat e përbuzur nuk çelnin më në fushat e Shlezisë!.. Ajo Luftë në Europë s’ishte më një përplasje e kufizuar aristokratësh e nuk kallej për hire të fisnikërisë. Ishte, si e cilësojnë paksa përçudshëm, “demokratike”, e kjo dmth totale e popullore, plot armë shfarosëse, urrejtje e helm. Për të mposhtur Gjermaninë që ndehej nga tokat spanjole e deri në Ural, u deshën afro 4 vjet, ndërkohë që Japonia e sertë do të mposhtej vetëm për tre muaj!..Ndaj, sikur Amerika të mos impenjohej në katrahurën e saj vetëshojtëse, Rajhu i tretë, nëse aq, do të mbijetonte shumë gjatë, harrueshëm gjatë!

Një mesbetejë tjetër që do ti printe asaj të mëpasmes, ishte dhe ribërja e Europës së rrënuar nga vetë bijtë e saj. Natyrisht, kjo nuk rezultonte vetëm një dalzotësi familjare (mes ëmës e të bijes) dhe as mbëltim idealesh të lirisë. Ishte poaq, si sot e përherë, interes i saj kombëtar. Vetën një ekonomi dhe treg i riaftësuar europian, do të konsumonte mbiproduket amerikane. Po interesat e ndërsjellë, nuk hijesojnë askurrë solidarësinë: rrethimi rus i Berlinit, ura ajrore dhe duart e të pandihmëve që zgjateshin drejt qiejve – janë prova e saj e gjallë dhe e paharruar.

Amerika do të mandatohej, kështu, misionarisht për ta rilindur Kontinentit mëmë: me rimëkëmbjen e ekonomisë së rrëzuar (Plani Marshall –oficialisht ERP- që përfshinte kredi, mallra e ushqime në vlerë prej afro 14 miliardë dollarësh), mandej me arkitekturën e sigurisë (Nato, që do të ngrihej pas idesë çërçilljane të Perdes së hekurt, 1949), dhe me asistencë kultivimi politik të demokracisë. Qarkullonte, tashmë, ngutshëm shprehja apotheotike “përtrirje materiale”, sepse duhej të shprishte ekuivalencën paraprake të saj që kishte shpikur imagjinata negative naciste. “Materialschlacht”, krahas mortit kolektiv, ishte nocioni programatik për asgjësimin e të mirave materiale të armikut, si taktikë ndihmëtare për gjunjëzimin e tij. Rinisja e një jete të mirëqenë duhej, njëkohësisht, të zvetnonte agjitacionin e bolshevistëve që, si rregull, vigjëlonin gjasën e nxënjes së idesë në gjëndjen e demoralizuar dhe skamnore të turmave. Sovjetët imnspironin e nxisnin grupe ekstreme majtiste për të destabilizuar botën e “kalbur” kapitaliste, porse do të ndeshej me doktrinën e Trumanit (Harry S.Truman, President i Shteteve të Bashkuara), të vitit 1947, që angazhohej “të mbështeste gjithandej kombet e lira nga ataku i pakicave të armatosura”! Pikërisht për këtë, do t’rrjedhonte më e lehtë ringritja infrastrukturale e ndërtesave, fabrikave, udhëve e shkollave të bëra hi e pluhur, sesa ana tjetër vitale e misionit madhor: rikuperimi shpirtëror i njeriut!

E mëtej, beteja e tretë e kurorëzuar prapë, kje triumfi në Luftën e ftohtë dhe disfata spektakulare e komunizmit. Ajo do ti printe frontit paralel kundër së “Perandorisë së të keqes”. Si u quajt drejtësisht (nga  furiozi Ronald Regan) shteti lubi i Sovjetëve. Përmes prangash vorfnore që i shtrëngonte gara e pandjekshme në armatim (“Lufta elitare e yëve”), do të gërryhej përtokshëm ngreha mizore e carëve të kuq. Shkërmoqja e Murit berlinez dhe bashkimi i dy Gjermanive i pararendnin ashtu, si një sihariq historie, bashkimit të të dy Europave: të vjetrës, të lirë dhe të së resë, të shtypur e robnuar 50 vjet nën sundin e zotërve barbarë të Kremlinit! Berlini i ri (që kishte bërë katarsis e nuk ushqente më andrrallat e “shpirtit superior që do të përtrijë botën”) merrte përsipër rolin e Piemontit për tu dhënë krahun e për të këndellur jo veç bashkëkombësit e saj, por mbarë fqinjësinë e sfilitur.

Dhe kur dukej se dielli do ndrinte të gjithë, në zemër të kontinentit të harbuar, kishte ende terr. Populli i viktimizuar në altarin e paqes së pistë të një “Belle Époque”-e të dytë dëshirake, (si e thotë diplomati anglez në përfundim të Konferencës së Londrës, 1913), ishte pranguar ende nën zinxhirët e pushtimit serbian, barbarë e të vjetër sa bota. Ishte një epigon i vonë e voglan, i shartuar egërsisht nga mbeturinat ariozofike dhe frymësia testamentale e Naçertanies hegjemoniake, me emrin përjetësisht të urryer, Millosheviq, që orvatej me hekur e gjak të përligjte stau-quo-në koloniale edhe në Rendin e ri, të vranshëm e të pakthim. Kishte provuar të pamundshmen, holokaustin e dytë në mbarim mijëvjeçari. Por, Amerika, në gjurmë flijimi, gati biblik, të vetë shqiptarëve, do ta fitonte dhe këtë betejë: betejën për ndreqjen e ligësive fatale të europianëve miturakë, për mëvetësinë e Kosovës dhe arkivimin e gjithmonshëm të Jugosllavisë serbiane, sajesë e trilluar burgëtare nga ruso-francezët për ta vënë në unazë rrethimi hapsirën jetike gjermanike. E, pra, kishte bërë dhe betejën e katërt sublime për Europën: lirinë dhe natyrshmërinë e saj.

Në fakt, mëvetësia e Kosovës nuk është akoma epilogu, kapitulli i fundmë i lirisë së Europës. Ka gjithnjë popuj a pjesë të tyre (shqiptarë në Iliridë, Malit të zi, Preshevë, pastaj baskë të shumëvuajtur, katalonës, skocezë…), për të cilët kuptimi dhe shija e lirisë janë një ëndërr e ndaluar.

3.

“Koncerti” i Fuqive të mëdha të Europës (si shkruan H.Münkler) patën dikur dy tipe ose nivele kufijsh: kufijtë e qartë e të paprekshëm të shteteve territoriale dhe, poashtu, kufijtë e tjerë alternativë të perandorive koloniale. Europa e sotme, ndërkaq, ndërdyshet midis kufijsh të shteteve territoriale dhe kufirit të jashtëm, kuazi-perandorak të saj, krejt fluid e i pahorizont! Dhe pikërisht ky është, shpesh, nyjëtimi i orientimor: hapi i pasigurtë dhe e ardhmja e amullt e saj. Nëse më parë kufijtë kolonialë kishin prerje të rreptë, por nuk përfaqësonin njësojshmëri identitare, Europa tani ka përmasë e strukturë tjetër: gjeografia (kufijtë) dhe filozofia (vlerat) mund të pleksen në një tërësi traditash e asimetrish të pashmangshme, po të bukura dhe unike të saj.

Së mbrami, pra, a kanë marrë mësim europianët për të mos krijuar kriza e nyjëtime që nuk mund ti zgjidhin vetë? E prapë: a do laurohen ata ngadhnjimësisht apo, si kurdoherë, do të jetë sërish Amerika që do ta bëj këtë për Europën, e cila konfirmohet a goditet këtoditshëm në votrën e Kijevit?

Real-Politika, mbi të cilën Putini mbajti një leksion shkollaresk, ka përcaktuar përherë marrëdhëniet ndërkombëtare. E drejta, etika a parimet janë përfillur, ose është parë ashtu, vetëm kur kanë përkuar me interesat e zhveshur. “Bota tjetër” ku, sipas kancelares Merkel vegjeton Putini, është e vërtetë dhe e arsyeshme (konsideron kolumnisti i “Sternit”). Është, vijon ai, bota e të mashtruarit në vitet 90-të, kur mori premtimin jokontraktual se sistemi i Nato-s nuk do të përshtrihej në Lindje dhe tani, aspiratës së rishfaqur, iu gjegj me Politikën e Fuqisë, që së paku, Flota 200 vjeçare e Detit të Zi, të mos bjerë në radiusin e tyre. Cila do të jetë hullia, poashtu, real-politike e Europës dhe protektorit të saj ndanë revanit rus? Do të pozicionohet maturisht si pledon, bie fjala, Laschet i CDU-së diktuar nga sensi i përfitimeve (gati 200 miliardë dollarë europianë gjenden “në flakë” në Rusi), ose me abstinencën absolute të majtistëve dhe ekologjistëve, që i pat bezdisur zbarkimi i aleatëve në Kosovë (viti çlirimtar 1999) dhe tash lexojnë Krimenë si faturë për të? Apo, ndoshta, me Politikën e pashmangshme të Fuqisë, që nuk nënkupton përherë vringëllimën e armëve?

Europa? Do të bëj ajo politikë krye në vete? Dhe a ishte vrulli lindor vetëm ide e menagjim i saj? Vështirë e besueshme!

Sidomeqenë, Rusia despotike, e njëj populli të skamur e nëpërkëmbur, që hodhi gurin e precedentit me ngasjen dinake për ta turbulluar Europën, nuk bën të dalë e fituar kurrësesi! Do të ishte, që s’mund të jetë, një traumë kundërhistorike dhe, rrjedhimisht, një brejë në portat e trandura të perëndimit të lirë.

Berlin, mars 2014

 

Studiuesi, diplomati dhe pedagogu Dr. Pjetër Ndoc Pepa (1942 -2014)!?

by

Këto ditë pranvere qyteti martir i Shkodrës, me tradita të lashta historie dhe kulture, humbi sot një bir të denjë të vetin. Me vdekjen e Dr. Pjeter Pepës, bashkëqytetarët tanë, kanë humbur një intelektual të nderuar dhe respektuar. Prof. Pepa, gjatë gjithë kohës, hulumtoi dhe punoi papushim si bleta punëtore, me përkushtim dinjitoz, për të nxjerrë në dritë të Diellit, malin e madh të kalvarit dhe mundimeve mbinjerëzore, që kaloi mbi shpinën e përvuajtur qyteti ynë. Pikërisht, gjenocidit e madh dhe më makabër në llojin e vet, të ushtruar padrejtësisht prej 1944-1990, nga diktatura dhe diktatori ndaj djepit të qytetërimit dhe identitetit të pastër shqiptar Shkodrës dhe Shqipërisë, studiuesi shkodran Dr. Pepa, e mblodhi dhe botoi në shumë libra më profile të ndryshme./

Nga Klajd Kapinova/

Ditë dhimbje për vendlindjen

Dr. Pjetër Pepa (1942), lindi në qytetin e Shkodrës, në lagjen e famshme Arra e Madhe, ku, kreu mësimet fillore e të mesme. Në vitet 1960-1965, kryen me rezultate të larta Fakultetin e Mjekësisë, dega Stomatologji. Ai emërohet mjek stomatolog, në klinikën e qytetit të Shkodrës.

Falë pasionit për mjeksinë, merr pjesë aktive, në sesionet e para shkencore në shkallë vendi, që zhvillohen në vitin 1967, në vendlindje e rrethet të tjera të Shqipërisë, sidomos ato të Fakultetit në kryeqytet.

Në vitet 1969-1970, shërben në lokalitetin e thellë malor të Dukagjinit, ku, vijon të mbledhë materiale e botojë tema shkencore, përkthime e botime të ndryshme.

Gjatë vitit 1974, specializohet pranë Katedrës së Stomatologjisë për Ortodonti. Falë pasionit të spikatur, për dijën dhe kulturën kombëtare dhe të huaj, ai jep provimet pasuniversitare, në gjuhët: italisht, frëngjisht, rusisht etj.

Më vonë, me dëshirë të madhe mëson gjuhën e bukur gjermane. Pengohet, për motive politike, të mbrojë disertacionin, për gradën Doktor i Shkencave, të cilën e merr në vitin 1992, me temën: “Epidemiologjia e sëmundjeve stomatologjike në fëmijtë e qytetit të Shkodrës”.

Në periudhën 1990-1997, përfshihet në proçeset demokratike, duke u zgjedhur deputet i Kuvendit Popullor për dy Legjislatura rradhazi.

Profesor Pepa, kryen detyrën e diplomatit si Ambasador i Shqipërisë pranë Selisë së Shenjtë (Vatikan), Romë gjatë vitit 1997.

Më 1998, kthehet në profesion të lirë dhe përkohësisht si pedagog i jashtëm, pranë Fakultetit të Mjekësisë, në profilin e Ortodontisë.

Botimet e para shkencore, i ka filluar në vitin 1966, në revistat periodike: “Shëndeti”, “Shëndetësia Popullore”, “Buletini Shkencave Mjeksore”, “Buletini Stomatologjik”, në organet e shtypit periodik, ku, ka botuar artikuj të karakterit historik dhe kulturor. Eshtë autor i afro 100 botimeve shkencore.

Studiuesi Dr. Pepa, ka botuar, disa libra politikë dhe kulturorë. Ka qenë antar i Këshillit Shkencor të rrethit të Shkodrës dhe Kolegjumit të Stomatologjisë, pranë Ministrisë së Shëndetësisë, për periudha të ndryshme kohore.

Në vitin 1972, ka përfunduar me sukses kursin 3-mujor në Universitetin Shteteror Tiranë, ku, ka dhënë disa provime mbas universitare, në Fakultetin e Histori-Filologjisë për gjuhët perëndimore, si: italisht, frëngjisht dhe gjermanisht.

Dy vjet më vonë, më 1974, është specializuar pranë Katedrës së Stomatologjisë për Ortodonti.
 Për 10 vjet, ka drejtuar në mënyrë profesionale repartin e shërbimit të fëmijëve në qytetin e lindjes.

Gjithashtu kujtojmë, se ai mbante detyrën e Shefit të Shërbimit të Pedodontisë, pranë ‘Universitetit Shqiptar’ (Albania University) dhe Shefi Sektorit Shkencor të Departamentit të Stomatologjisë të Universitetit.

Duke parë punën e madhe shkencore historike, mbi shumë figura të shquara të klerit katolik shqiptar dhe njohur nga afër jetën dhe veprën e shumë martirëve, studiuesi Dr. Pepa, ishte Anëtar i Komisionit Historik, për Kanonizimin e Martirëve Shqiptarë, për Selinë e Shenjtë në Vatikan.

Për punë me përkushtim dhe merita civile, ai është dekoruar nga Presidenti i Republikës me “Medaljen e Trimërisë”.

Dr. Pjetër Pepa, ishte i zgjedhur nga Kuvendi Popullor, me detyrën e Anëtarit të Bordit Drejtues të Institutit Studimor për Krimet e Komunizmit në Shqipni.

Botime të autorit

 I – Botime shkencore:

1.   “Të njohim sëmundjet stomatologjike”, 1980.

2.   “Stomatologjia praktike” (Përkthim), 1981.

3.   “Anomalitë e numurit të dhëmbëve”, 1981.

4.   “Epidemiologjia e sëmundjeve të gojës tek fëmijtë”, 2002.

5.   “Stomatologjia Terapeutike” (Përkthim, 600 faqe), Për botim.

II – Botime politike:

6. “Dosja e diktaturës”, 1995.

7. “Paggine sulla dittatura”, Terlizzi, 1998.

8. “The Criminal File Of Albania’s Comunist Dictator”, 2003.

9. “Tragjedia dhe Lavdia e Kishës Katolike ne Shqipëri”, 2007.

10. “Dosja e Diktatures e plotesuar”, Ribotim,  2009.

 III – Botime kulturore:

11. “Pranë dhe Larg”, 2000.

12. “Proverba nga gjithë bota”, 2001.

13. “Gjosho Vasija – Meteor i humorit shqiptar”, 2001.

14. A. Shopenhauer, “Arti si të jemi të lumtur” (Përkthim), 2001.

15. A. de Mello, “Urtia popullore e Lindjes” (Përkthim), 2002.

Quod non feccerunt Barbari feccerunt Barbarini (Atë që nuk e benë të huajt e bënë barbarët tanë)

 (Refleksione rreth librit të Dr. Pjetër Pepës: “DOSJA E DIKTATURËS” (“The Criminal File Of Albania’s Comunist Dictator”), Ribotim i plotësuar me dokumente të reja, Tiranë, 2009)

“Kur një shkrimtar e qortuan, se kishte marrë një skenë nga tragjedia e dikujt, ai u përgjigj:  Ishte një vajzë, që e largova nga shoqëria e keqe, për t’a dërguar tek një më e mirë. Mora dhe unë dëshmi e fakte, deklarata e këshilla, mendime e thënie proverbiale, nga dijetarë e profetë, filozofë e martirë e si lule të bukura i grumbullova dhe i thura në kete “kurore”, që si këngë e mjelmës, vepër e parë dhe e fundit, ia kushtova dhëmbjes shqiptare.”

Dr. Pjetër Pepa, Ish Ambasador i Shqipërisë së Selinë e Shenjtë në Vatikan

Me këtë hyrje, autori në vitin 1995,  plot 19 vjet më parë, boton librin: “Dosja e Diktaturës”, një ndër veprat më të bukura dhe të sukseshme për lexuesit shqiptarë në vendlindje dhe diasporë.Në mënyrë sintetike dhe dokumente origjinale arkivore, studiuesi i palodhur Dr. Pjetër Pepa, na jep me fakte tronditëse historinë e martirizimit të bijëve më të mirë të popullit shqiptar. Hulumtuesi shkodran, përmes malit të pafund të dosjeve, ofron para lexuesve mbarëshqiptarë fakte autentike, që nxjerrin në pah peshën e madhe të pasqyrimit të diktaturës së egër komuniste në Shqipëri, prej vitëve 1944-1990.

Për këtë vepër, ambasadori italian në Shqipëri i asaj periudhe, diplomati Dr. Paolo Foresti, do të shkruante:

“…Ky libër, është një deshmi e mrekullueshme mbi një nga çastet më tragjike të jetuara nga Shqipëria gjatë diktaturës enveriste. Për të gjithë ata, që pyesin si nuk u revoltuan shqiptarët ndaj një rregjimi kaq përvers, shifrat e këtij gjenocidi të dokumentuar në faqet e këtij libri mbetën përgjigja më bindëse….”.

Ndërsa  Kardinal i Parë, në trojet etnike shqiptare tash 2000-vjet të krishtërimit ndër shqiptarë, Shkëlqësia e Tij Imzot Mikel Koliqit (1902-1997), do të shkruante:

“Të lumtë! Një meritim i madh, për të mbetë në histori. Populli, që vjen mbas nesh, ka për të pa me dokumenta ç’ka asht ba në vendin tonë. Në veçanti Mons. Gjini, ka kenë një  figurë e shqueme. Ngjarjet i kam ndjeke nga burgu dhe me pikëllim thojsha: A do të vinte ajo  ditë, që të dalë pafajësia e atyne njerëzve fatkeq!?. Tash po vdes kondend, se e pashë me sytë e mi, që ti e bane këtë me librin tënd.”

“Në kohë mllefesh dhe inatesh”- do të shkruante, po për veprë në fjalë Mandela i shqiptarëve, Kryetari i Kuvendit Popullor, shkrimtari Pjetër Arbnori, është fisnikëri të zbulosh të vërtetën, për martirët dhe viktimat e rena nën kosën e diktaturës. Studiesi pasionant Dr. Pjetër Pepa, me punën e tij shkencore dhe voluminoze, ka bërë një punim serioz, që duhet marrë si shembull nga historianët, që punojnë të ndriçuar nga faktet dhe liria.”

Ky libër, që u prit aq mirë nga lexuesi, pothuajse u zhduk (ble) menjëherë nga vitrinat e librarive edhe pse viti i botimit ishte 1995, ai do të botohej  i përkthyer italisht me titullin: “Paggine sulla dittatura -Terlizzi 1998”, dhe në anglisht, me titullin: “The Criminal File Of Albania’s Comunist Dictator” – në vitin 2003.

Duke e mbyllur librin me ngjarjet tronditëse të 2 Prillit 1991, në qytetin e tij të lindjes (Shkodër), në paragrafin e tij të fundit autori, do të shkruante:

“Eshte ky “post – scriptumi”, i birit tënd, që nesër për të vërtetën, që rrëfeu mund të përfundojë në një tufë lulesh …”.

Por jo. Ishte premtuar, që të ndodhte ndryshe. Hulumtuesi i palodhur Dr. Pjeter Pepa, mbasi kalonte disa vite në politikën shqiptare (deputet i Kuvendit Popullor), pak kohë në diplomacinë shqiptare (Ambasador pranë Selisë së Shenjtë), e më pas në profesion të lirë dhe pedagogjik, nuk do të ndahej nga shkrimet e shumta, në organet e ndryshme të shtypit, në internet dhe botimet, qofshin ato kulturore, politike apo shkencore.

Një tjetër vepër madhore kuptimplote dhe shumë e mirë është: “Tragjedia dhe Lavdia e Kishës Katolike në Shqiperi” (2007), ku, mbas dhjetë vitësh hulumtime dhe kërkime të gjata në arkivat e të gjitha niveleve brënda e jashtë vendit, Dr. Pepa, në dy vëllime (me rreth 1500 faqe), paraqet denjësisht dhe gjerësisht gjithë gjenocidin e madh, që pësoi Kleri dhe Kisha Katolike në Shqipëri, gjatë 50 viteve të diktaturës ateiste komuniste.

Ndërsa “Dosja e Diktatures”, iu dhurua përsonalisht me autograph Atit të Shenjtë, Papa Gjon Palit II, me rastin e dorëzimit të Letrave Kredenciale  dhe Të Lumes Nënë Terezës, me rastin e ngjarjeve tragjike të vitit 1997 në Shqipëri. Është me interest ë theksohet, se ky dy-vëllimesh i vyer, autori Pepa, ia përkushtoj pikërisht dy figurave madhore, për Vatikanin dhe Botën, Të Lumturuarve Papa Gjon Pali II dhe bijës apo krenarisë mbarëshqiptare Nënës Terezes, i cili, ia dorëzon përsonalisht në vitin 2009 Papa Benediktit XVI, në Shjeshin e Shën Pjetrit në Romë…

Në fundvitin 2009, studiuesi i palodhur Dr. Pjetër Pepa, rishfaqet  mbas 15 vjetesh, me  ribotimin e veprës: “Dosja e Diktaturës”, e plotësuar dhe përmirësuar në cilësi dhe përmbajtje, duke shtuar në vepër edhe pjesën e dytë, në paraqitjen e së cilës shkruan:

“Plot 15 vjet më parë, fillova të qemtoj ndër arkiva dhe të mbledh materiale historike, për tubime përkujtimore, që çuan shpejt në një libër, që me sugjerimin miqësor të një poeti (Visar Zhitit), mori titullin: “Dosja e Diktatures”, që u pëlqye dhe më përgëzuan gjithandej.

E thashë, që në fillim, se ajo që permblodha nuk ishte veçse maja e një “ajzbergu” të asaj diktature. Mblodha me vonë dhe botova tjera materiale dhe pas 15 vjetesh, tashti qe po behet ribotimi i “Dosjes”, mendova të fus edhe diçka, që u mblodh e u shkrua gjatë kësaj periudhe 15 vjeçare.

Pra, të bëhet një dalje përtej asaj periudhe 15-vjeçare, të bëhet një kalim i shpejtë nëpër tjera raste të dhimbshme e tragjike, që pësuan fatkeqet e pafajshem gjatë asaj diktature të zezë. Rastet që shtohen, tashmë në pjesën e dytë, i përkasin shtrirjes kohore disa vjeçare dhe kanë kryesisht figura të shquara klerikësh e intelektualësh.

Shpresojmë, që kjo t’i ketë shtuar diçka me vlerë “Dosjes së Diktaturës”, që u prit kaq mirë nga lexuesi i parë. Urojmë të ja kem arritur qëllimit.”

Pas kësaj hyrjeje të pjesës së dytë, futemi sërish në “qeli e burgje”, për të vuajtur më të pafajshmit, që torturohen e vritën barbarisht jo nga të huajt, por nga vetë shqiptarët, duke aplikuar mjerisht atë thënjen lapidare: “Quod non feccerunt Barbari feccerunt Barbarini.” (Atë që nuk e benë të huajt e bënë barbarët tanë) dhe, sërish edhe në këtë pjesë, lexuesi tronditet, kur në copëza të shkurta e konçize lexon e jeton çaste të dhimbshme, për të gjithë ata, posaçërisht klerikë, që vuajtën, u torturuan e vdiqën nën egërsinë e një diktature të paprecedent.

Cilët janë disa nga temat e librit?

Lexuesi, menjëherë do të përballet me tituj tronditës si: “Kleriku që e hëngrën qentë e Sh’Palit, Mirditë – Dom Mark Gjani”, “Visaret e Kombit të përgjakur nga diktatura – At Bernardin Palaj”, “Bab e bir të denjë për njeri – tjetrin – Hafiz Ali Kraja (Tari) e Mehdi Kraja”, “Si e pushkatuan në Permet meshtarin e ri – Dom Dede Maçaj”, “Si u vra i katërti i universit Gazullian – Dom Nikoll Gazulli”, “Ikja nga Ferri i pushkatimeve –  Imz. Zef Shestani, Imz. Frano Karma, Imz. Zef Oroshi etj.

Sërisht vijojnë momentet e ankthit, tek lexon, si: “Vdiq apo e helmuan oratorin e sapo shuguruar – D. Matish Lisna”, “Kardinali fatkeq shqiptar – Dom Kolec Prendushi”, “Martirët e Revolucionit famkeq kulturor – Dom Zef Bici, Dom Mark Dushi, Dom Shtjefën Kurti”, “Nga altari tek morgu i studentëve të mjekësisë – fati tragjik i një kleriku – Dom Mikel Beltoja”, “Meshtari që dihej si i vdekur – At Anton Luli”, “Recquiem për autorin e këngës ‘Kacurrelat e tu’ – seminaristin Gac Çuni”, “Si u mbyt në tortura Dom Engjell Deda?”, “Si u pushkatua Imzoti më i ri i botës – Imzot Gjergj Volaj”, “Si u pushkatuan misionarët gjerman – Dom Alfons Tracki e Dom Zef Marksen”, “Odiseja e klerikut patriot nga Mirdita – Dom Nikoll Kimza”, “Funerali që solli shumë viktima – Imz. Gasper Thaëi”, “Kleriku i parë martir nga Korça – At Papa Pandi”, “Meshtari, që u detyrua të ndërpresë rrugën meshtarake – At Petraq Isaku”, “Si vdiq në tortura i pari ipeshkëv katolik – Imzot Frano Gjuraj”, “Të mbyturit ndër tortura – në Koplik: Dom Aleksandër Sirdani e Dom Pjetër Çuni; në Lezhë: At Serafin Koda, Dom Jak Bushati etj.”, “Kleriku i parë martir i diktaturës komuniste – At Lekë Luli”, “Si e vranë regjentin – P. Anton Harapi”, “Klerikët shqiptare nën plumbat e komunistëve jugosllavë – At Leonard Tagaj, At Bernardin Llupi, Dom Nikoll Tusha”, “U mbyt baltërave të Maliqit – At Josif Papamihajli”, “Si e vranë kolegun – Dom Luigj Pici etj…”

Libri mbyllet me materialin historik, që i kushtohet “Gjenocidit komunist mbi Klerin katolik ne Shqipëri”, ku, ndër të tjera autori Dr. Pepa, paraqet, që në hyrje sakrificën e tyre me fjalet: “Ata bënë nëntë shekuj shkollim të lartë në pesëdhjetë e pesë universitete në dhjetë shtetëve të botës për Atdheun e tyre. Ata u shperblyen me pesëmbëdhjetë shekuj torturë, hetuesi e burgje nga Atdheu i tyre!”

Më poshtë, me dokumenta e fakte rrënqethëse diplomati studiues Dr. Pjetër Pepa, rrëfen se  çfarë ndodhi me Klerin Katolik në Shqipëri, duke paraqitur një tabelë shumë të shkurtë, por tepër domethënëse:

Nga të gjithë ata që diktatura gjeti gjallë, rezulton se:

1.   Janë pushkatuar 29 klerikë (13%)

2.   Janë  mbytur  ndër  tortura 29 klerikë (13%)

3.   Janë burgosur dhe internuar 93 klerikë (41%)

4.   Kaluar ndër kriza mendore deri në çmendi 6 klerikë (3%)

5.   Janë detyruar të arratisën ose s’jane lejuar të kthehen në atdhe 35 klerikë (15%)

6.   Janë përjashtuar nga shërbimi 19 klerikë (8%)

7.   Kanë vdekur në ankth e dhimbje pjesa e mbetur 15 klerikë (7%)

Këto dhe shumë si këto, veç sa tjerash, si: replika politike me Ramiz Alinë, Nexhmije Hoxhën, politikanë të kohës etj., lexuesi do të ketë mundësi t’i shohë tashmë në faqet e “Dosjës “ së ribotuar.

Janë rreth 500 faqe dhimbje e sakrifice, vuajtje e gjakderdhje, hetime e tortura, dënime e pushkatime të shkruara me një ndjenjë të veçantë dashurie e faljeje kristiane, që hulumtuesi i kujdeshmëm Dr. Pepa reflekton, në çdo faqe e në çdo figurë të përshkruar.

Lexuesi gjithashtu,  mund të mësoj me dhimbje e dashuri  në këtë libër, që sapo ribotohet me materiale, që dalin për herë të parë nga arkivat e Mininistrisë së Punëve të Brendshme (Sigurimi të Shtetit ose Policisë Sekrete të Shqipërisë) e shumë burime tjera arkivore brenda e jashtë vendit.

Në mbyllje, libri paraqet disa nga opinionet e falënderimet, që i kanë ardhur autorit, mbas botimit të “Dosjës” së parë  nga qytetarët shqiptarë brenda e jashtë atdheut, por edhe prej ambasadorëve të vendeve të tjera të botës, titullarë të Selisë së Shenjtë në Vatikan etj.

Një kopertinë e bukur e mjaft domethënëse e përpunuar nga piktori i talentuar Jozef Martini, dhe një biografi e shkurtë për autorin, që hijshëm e shoqëron këtë vepër historike.

Ribotimi i librit, u mundësua nga Ministria e Kulturës, Turizmit, Rinisë dhe Sporteve dhe u botua me profesionalizëm, nën kujdesin e Shtëpisë Botuese “Kumi”.klajdkapinova@yahoo.com