dgreca – Page 5436 – Dielli

30 Tregime nga shkrimtari Vullnet Mato

May 22, 2013 by dgreca

Shkrimtari Vullnet Mato sapo ka botuar librin me tregime”Herbare Njerezore”. Libri përmban 30 tregime të shkruar nga autori kohët e fundit. Urime shkrimtarit!

Sipas njoftimit të ardhur nga Tirana libri është vënë në qarkullim në libraritë kryesore të kryeqytetit si:”Agolli”, Adrion”, “Albania” etj. Ne i kërkuam shkrimtarit Mato që të përzgjidhte një nga të tridhjetë tregimet për lexuesit e Diellit dhe ai na e plotësoi kërkesën. Ndiqeni:

SHPULLA E ËMBËL/

Tregim nga Vullnet MATO*/

Sapo dola në korridor, nga dera e klasës së katërt A, ku kisha mbaruar orën e mësimdhënies, më shkuan sytë befas te vendpushimi para kabinetit të biologjisë. Aty në gjysmerrësirë, Ermali i së katërtës B, tentoi atë çast të puthte me zor, Luljetën dhe ajo e goditi me shpullë rrëmbimthi. Kjo sjellje e pazakonshme e tij, më la pak sekonda të menduar, madje edhe të tronditur. Sepse ai nxënës ishte krijesa ime model, me të cilën kisha punuar veçmas katër vjet radhazi, për ta formuar si njeri dinjitoz, nga i cili mund të merrnin shembull të gjithë të tjerët.

E thirra Ermalin te shkallët, ku u nis të vraponte dhe i thashë, në fund të orëve të vinte patjetër të më takonte te kabineti im i letërsisë. Ai e kuptoi plotësisht që e kisha parë veprimin e tij të mbrapsht me shoqen e klasës dhe u skuq, aq sa nuk e deshi veten që kishte rënë padashur në lakun e syve të mi.

Qysh në ditët e para të ardhjes së tij nga fshati i largët malor, unë e kisha zgjedhur atë djalë të zgjuar, trupvogël, si një brumë njerëzor të pastër, për t’i dhënë formën e një njeriu me intelekt të zhvilluar, me kulturë të bollshme letrare dhe me edukatë të spikatur qytetare. Duke i ushqyer dijet e tij sistematikisht, me libra nga biblioteka ime, duke e mbajtur pranë më këshilla, deri edhe duke i dhuruar këpucët e mia të tepërta për këmbët e veshura keq. Më pas e kisha bërë “koleg” për matematikën, ku ai shkëlqente, t’u shpjegonte problemat e vështira nxënësve të klasës sime në kujdestari, gjatë orëve të studimit. Në fund të fundit, të gjitha këto i bëja, edhe për të matur veten time, se deri ku mund të arrinin aftësitë dhe mundësitë e mia njeri-formuese, si mësues me përvojë njëzetvjeçare. Por gjesti i tij i sotëm më la paksa të zhgënjyer për këtë segment të karakterit të tij të panjohur prej meje. Sepse në drejtime të tjera, ai shquhej për mirë dhe ishte bërë nxënës i dhjetës absolute në të gjitha lëndët.

U ndjeva mjaft i befasuar prej tij, jo se unë isha aq strikt e pedant, sa të mos merrja parasysh, se ai djalë, që tashmë kishte marrë pamje burrërore, me pushin e zi në mjekër dhe me shtatin e hedhur djaloshar, nuk do të lakmonte vajzat, madje edhe t’i puthte ato. Por kurrsesi pa dëshirën e tyre, të bëhej një dhunues, si ai që më kishin zënë sytë pak më parë.

Në fund të orës së gjashtë Ermali më priste kokulur te banka e parë, përballë katedrës dhe u ngrit në këmbë, sapo hyra në klasë. I thashë të ulej dhe mora karrigen time u ula përballë tij. Dukej paksa i turpëruar, por pa ndryshuar ngjyrën në atë fytyrën e njohur mirë prej meje, ku si në një ekran të ndritshëm, lexoja sesi ravijëzoheshin në ngjyra dhe shprehje të mimikës, gjithë ndjenjat e tij. Më erdhi ndërmend ajo fytyra e skuqur shumë nga turpi dhe pendimi, kur e kisha qëlluar me shpullë, si të parin dhe të fundit rast në jetën time prej mësuesi. Për shkak se kishte thyer xhamin e dritares së kabinetit të letërsisë, të kompletuar me paratë e rrogës sime, për mungesë fondesh nga drejtoria e shkollës. Mjedis, ku kisha krijuar të gjitha kushtet për të studiuar pasditeve klasa ime në kujdestari me konviktorë të ardhur nga fshatrat. Ai jo vetëm më kërkoi falje të sinqertë, për atë dëmtim pa dashje, por edhe me pendim të thellë, më qëndroi më afër se kurrë, me një dashuri, sikur të isha prindi i tij i vërtetë.

Në rastin e pazakontë të sotëm, si fillim i hodha vetëm një vështrim serioz të pjerrtë. Por ende pa arritur të hap gojën i pari, për ta akuzuar për sjelljen e tij të padenjë, ai me nuhatjen e mprehtë ku rrihte çekani i bisedës, nxitoi të më thotë:

-Më keni thënë prej kohësh, profesor, se sinqeriteti është e vetmja dhuratë që mund t’i falim njëri-tjetrit dhe unë e kam pasur këtë, si të vetmin postulat në të gjitha komunikimet e mia me ju…

-Këtë e kam konstatuar me kohë, – e ndërpreva kënaqësish që ma kujtoi atë kërkesë, – Prandaj dhe duhet të më flasësh sa më sinqerisht sot, pse ke filluar të bësh akte të tilla rrugaçërie me vajzat e klasës? Aq më keq, me Luljetën, me atë vajzë të urtë e të ndershme që nuk i pranon nga askush këto lloj sjelljesh?

Kur dëgjoi fjalën ”E ndershme” ai formoi në fytyrë një nënqeshje të lehtë paksa ironike.

– Më keni kapur mat, profesor, dhe ju lutem të më falni, por jam i detyruar të flas fare hapur, se nuk kam si të shpjegohem ndryshe. Unë Luljetën e kam dashur dhe kam shkuar me të…

Shqeva sytë mbi fytyrën e tij aq të qetë, sikur të kishte thënë thjeshtë, kam pirë një kafe me atë vajzë.

-Si the, more, si the, ma thuaj edhe një herë?

-Kam pasur marrëdhënie intime me dëshirën e saj…

Deri në ato çaste, dija se Luljeta ishte vetëm shembulli më i qartë, që na jep natyra me përsosjen e bukurisë femërore në moshën e adoleshencës, kur ajo piqet si e tillë. Madje me një pamje aq ekspresive, ajo vajzë fshatare, edhe me një fustan të thjeshtë, tregonte hire vajzërore, me të cilat mund t’i prishte mendjen çdo djali. Dhe padashur m’u kujtua, viti i parë, kur me një mikun tim që i binte organos, organizoja mbrëmje argëtimi me klasën time në kujdestari, për t’i qytetëruar fëmijët fshatarë, Luljeta e turpëruar, i hiqte duart nga supi i djalit, me të cilin kërkoja të mësonte vallëzimin në çift. Si ishte munduar tani, ajo vajzë me këtë djalë që kisha para syve, kishin shkuar deri në ekstremin fundor të formimit qytetar?!…

-Shkova me Luljetën, pas një mbrëmjeje që bëmë deri vonë në konvikt, dhe ajo ma kërkoi vetë. Duke më treguar edhe mendimin e shoqeve të saj, se ajo lloj ndershmërie, për të cilën flitej shumë, ishte vetëm një xham akulli që duhej thyer, për të mos penguar dukjen e anës femërore të një vajze. Dhe unë, që e kisha vuajtur shumë shpirtërisht thyerjen e xhamit të kabinetit, u stepa në fillim. Por duke kuptuar dëshirën dhe vendosmërinë e saj, nuk mund të mos i përgjigjesha me dashurinë time. Pastaj kur mbaruam, ajo më tha papritur, duke u përkulur për të veshur të brendshmet:

– Nuk të vij më. Kjo që bëra me ty sonte do të jetë e para dhe e fundit herë…

– Pse? – e pyeta i çuditur në kulm.

– Nuk më pëlqen ta bëj më këtë gjë.

– Po pse më erdhe, kur s’të pëlqente?

– Meqë e kishin bërë shoqet e ngushta, u bëra kurioze…

Atëherë u mendova pak, si mund ta bindja që të mos hiqte dorë prej meje.

– Do vish se s’bën, se ti më do mua!- i thashë duke qenë i sigurt për këtë.

– Nuk të dua kushedi se çfarë, kisha vetëm simpati për ty dhe kaq.

Më erdhi shumë inat nga ato fjalë, që nuk i prisja kurrsesi prej saj dhe u tregova egoist:

– Do më vish, se po nuk më erdhe, këtë që bëra sonte me ty, do ua tregoj të gjithë shokëve të klasës!…

Ajo ngriu pak sekonda, duke më vështruar me habi, pastaj tha me një zemërim tepër të madh:

-Po më hape namin, do u them edhe unë të tëra shoqeve, që t’u thonë pastaj edhe djemve të tyre, se ti e kishe sa çunat e kopshtit të kalamajve…

U tërbova, o profesor, nga ato fjalë të tmerrshme të dala nga goja e saj dhe menjëherë ia futa me shpullë turinjve. Ajo më vështroi me sy të shqyer dhe pasi u bë spec e kuqe në fytyrë, iku me vrap. Tani jo vetëm nuk më flet fare me gojë, po edhe ikën sa më larg nga unë. Po me thënë të drejtën, profesor, tani sepse kam filluar ta dua më shumë dhe i penduar për shpullën e asaj nate, që ishte një aksident i imi, desha ta afroj me puthjen që pikasët ju. Por mesa duket, ajo sot mori hakën. Dhe qoftë ashtu siç e kuptova unë, një shpullë e ëmbël, vetëm sa për hakmarrje…

E dëgjova Ermalin duke mbajtur frymën pezull nga habia dhe nuk gjeta frymë tjetër për të ndërhyrë me këshilla të panevojshme në intimitetet e moshës së tyre. Duke menduar se me ndryshimet e reja, që po u bënte koncepteve rinore faktori i jashtëm formues, me gjithë mjetet e fuqishme të kohës, unë kisha dalë jashtë lojës. Aq më tepër, atë çast ndjeva tamam, se tashmë, pak para mbarimit të shkollës së mesme dhe marrjes së dëftesës së pjekurisë, ata ishin bërë vetëveprues, sipas botëkuptimit të tyre për jetën dhe unë gjendesha veçse në pozicionin e një spektatori. Megjithatë, edhe disa kohë më pas, më mbeti një pikëçuditje e madhe në mes të trurit, si ai huri i vetëm i një gardhi të rrëzuar, nga i cili, qengjat e dikurshëm kishin fluturuar.

*Tregimi është marrë nga libri “Herbare njerëzore” të shkrimtarit Vullnet Mato, I sapo botuar në Tiranë.

Antoni Athanas – filozofia e një jete të suksesshme

May 22, 2013 by dgreca

Nga Anton Çefa*/

Hapat e parë në jetë i bëri së bashku me Shqipërinë. U lind një vit më parë se ajo dhe dora-dorës eci mbi truallin e saj vetëm për pak vite. Sepse e la. Por eci gjithmonë dora-dorës me të. E mori me vete. E mori me vete si mall, e mori me vete si dhimbje, e mori me vete si amanet dhe si dëshirë të flaktë për ta ndihmuar dhe për ta nderuar, siç ndihmon e nderon biri nënën e vet.

U rrit në varfërinë më të madhe dhe u urtësua para kohe. U urtësua jashtë bankave të shkollave dhe larg fjalës së mësuesve. U urtësua në punë.

I pajisur me dhunti të pasura intelektuale e ndjenjësore, ai që heret e pati sendërtuar një filozofi jete, së cilës i qëndroi besnik tërë jetën. Çdo njeri ka një filozofi të vetën në jetë. Është apo nuk është i vetëdijshëm për të. Shkëlqen ajo tek njerëzit e shquar. Ata e kanë më të thellë dhe më të kthjelltë. Në filozofinë e tyre zotërojnë ideale të fisme si impulse shpirtërore, shkëndijojnë vizione të dritshme si nxitje drejt së mirës dhe përvijohet perspektiva e së ardhmes si formë e saj. Këmbëngulja është ajo veti e çmueshme vullneti, që u siguron atyre përmbushjen e qëllimeve dhe si rrjedhim suksesin.

Në vitet e para të pleqërisë, kur mosha kishte bërë punën e vet, dhe pasi e pati arritur plotësisht suksesin, pra edhe kur nuk ia kishte më nevojën punës, Athanasi vazhdonte të punonte. Kështu shkurt e qartë, i qe përgjigjur një gazetari: “Çlodhem në atë që bëj. Shkurt çlodhem duke punuar. Po e lë punën, të lë jeta – kjo është filozofia ime.” 1) Nuk di ndonjë filozof të njohur, as edhe ndonjë moralist të shquar, qoftë edhe ndonjë plak të urtë, që i takon aq shpesh në malet tona, që ta ketë shpjeguar e përcaktuar kaq saktë e qartë kuptimin e jetës si qëllim dhe si mjet për të arritur diçka; me një fjalë: vlerën e punës.

Kjo filozofi e jetës së tij – padyshim – përfshin kahjen tokësore dhe atë qielloren; si stil i qartë jete që vendos marrëdhënie të drejtpeshuara mes dy botëve: asaj lëndore dhe asaj shpirtërore, asaj njerëzore dhe asaj hyjnore. Siç na e ka treguar i Përndershmi Atë Liolini : “Ka një parim thelbësor të besimit, të cilin Antoni Athanas e njihte dhe e besonte…Atë që Zoti na njeh në thellësi të qenies sonë, duke peshuar se sa e si kemi vepruar si nikoqirë të ditëve dhe viteve që na janë dhënë secilit.” 2). Vështirë të gjendet ndonjë mes nesh që t’i përshtatet më shumë se Athanasi këtij postulati biblik.

Me këtë filozofi, ai u ngjit në shkallët më të larta të suksesit dhe jetësoi atë që në këtë vend mrekullibërës quhet “American dream” (“ëndërrimi amerikan”).

Më vjen nëpër mend – marr leje të bëj këtu një parantezë – filozofia e jetës e gjeneralit amerikan James Doottle, aq e përafërt me filozofinë e jetës së Antonit Athanas. Qe udhëheqës ushtarak i dalluar, Hero i Luftës II Botërore, këshilltar presidentësh, shkëncëtar, kampion boksi, pilot i njohur në garat e fluturimeve ajrore, sidomos për akrobacitë me aeroplanë, etj. Ai ka shkruar: “Çdo njeri në këtë botë ka ardhur për të ndihmuar tjetrin. Nuk ka rëndësi se si. Ai mund të ndërtojë një urë, mund të bëjë një pikturë, të shpikë një vegël pune ose të shesë në një stacion gazi. Çështja është që ai duhet të përpiqet ta lërë botën një vend më të mirë se e gjeti. Nëse e bën këtë, jeta e tij do të jetë më e vlefshme, nëse nuk e bën atë çka është i aftë të bëjë, ai është i destinuar të mos jetë i lumtur.” Athanasi bëri të gjitha ato që qe i aftë të bëjë dhe na e la më të mirë e më të bukur botën.

Sidoqoftë, enigma e suksesit nuk mund të shpjegohet vetëm me një filozofi, sado e epërme të jetë ajo. Është energjia ajo që e sendëzon filozofinë. Energjia si aftësi fizike, por më së tepërmi si atribut shpirtëror. Dhe është pikërisht kjo e fundit që e drejton të parën. Është pikërsisht kjo energji, që ai e pati si dhunti shpirtërore, e kultivoi që në fëmijëri dhe e seliti me filozofinë e tij të jetës. Tek Athanasi, ajo u ndriçua nga një vizion i kthjelltë. Një vizion plot nxitje që buronin nga një damar i fuqishëm i një zemre të gjerë plot pajë të fisme ndjenjash humane.

Në zyrën e tij, në restaurantin më të mirë të tij, “Anthony’s Pier 4”, – dritaret e së cilës shikonin nga oqeani, si për t’i kujtuar se pas atyre ujërave të pafund, rrallë të qetë e pothuajse gjithnjë të trazuar, ishte atdheu i tij i lindjes, i ëndërrave dhe i dhimbjes, – kishte dy skulptura: atë të Skendërbeut dhe të Naimit. Shqipëria, më e afërt se kudo, më e çmueshme se kudo, më e mirë se kudo, ishte trupëzuar tek ato dy personalitete, ku rrezatonte vepra e bujshme luftarake që e formësoi dhe flakëza e ndezur apostullore, që e ndriçoi. Dashuria për Atdheun qe me siguri një nga dimensionet më të fuqishme të energjisë shpirtërore athanasiane.

Një botë e pasur shpirtërore si kjo i gjen sheshet e jetës e të punës. Ideali i pastër për atdheun dhe dashuria e pakufishme për të e lidhën me “Vatrën”. E kuptoi atë që heret, e vlerësoi, e mbajti në kraharuar dhe e drejtoi për vite e vite. Dhe “Vatra” me shenjtërinë e idealeve e bëmave të saj iu bë shkollë, iu bë zyrë, iu bë qëllim. Po me atë përkushtim besimtari e atdhetari, ai u lidh me Kishën. Me atë Kishë Autoqefale Shqiptare, që krijoi Noli. Në atë tempull feje dhe kombëtarësie, u lut dhe gjeti prehjen shpirtërore. Punoi për të, e ruajti, e pasuroi.

Në një botim të “Vatrës” për Skendërbeun, me rastin e 500-vjetorin të vdekjes, Athanasi ka shkruar: “Im atë e kishte bërë zakon të më merrte me vete në mbledhjet e degës 21 të Vatrës, në Bedford, Mass., sidomos kur ishte ndonjë mbledhje ku flisnin njerëz me rëndësi sikurse Faik Konitza dhe Peshkop S. Noli. Kështu ngjau që unë u rrita me idealet e Vatrës qysh në vjetët e para të moshës s’eme.” 3). Lidhja me “Vatrën”, sigurisht u ndikua po aq edhe nga një instinkt i fshehur në shtresat e nënvetëdijes së tij etnike: instinkti i vendlindjes dhe i çdo gjëje lëndore e shpirtërore që lidhet me të. Një manifestim i epërm i shpirtit etnik, që është i shquar, pikërisht se është i tillë.Tek të gjithë popujt dëshmohet ky instinkt; por kemi të drejtë të themi që tek populli ynë, ai është veçanërisht i theksuar. Historia e vërteton këtë. Hobhaus-i, shoku e shoqëruesi i Byron-it në udhëtimet nëpër trevat evropiane të Perandorisë Turke, në dekadat e para të shek. XIX, ka shkruar: “Asnjë vend i ri, asnjë pamje e re s’mund t’ua fshijë shqiptarëve kujtimet dhe dashurinë për malet, për miqtë dhe për fshatrat e tyre”. Dhe më poshtë: shqiptarët e konsiderojnë ndjenjën e përkatësisë etnike si tiparin “më të theksuar në karakterin e tyre.” 4).

Në gjirin e “Vatrës”, u rrëmbye nga dëshira e sakrifica vatrane për ta ndihmuar atdheun, jo vetëm në lehtësimin e varfërisë së tij fizike, por edhe për ta pasuruar atë shpirtërisht – duke filluar që nga kultivimi i vetëdijes kombëtare e deri tek mësimi i parimeve të demokracisë amerikane. E bëri të vetën kanunësinë e saj: “Të rritë në mes të shqiptarëve të Amerikës dhe me anë të tyre në mes shqiptarëve të Shqipërisë, shpiritën e ndihmës në mes të tyre edhe të dashurisë për kombësinë e tyre”, dhe “Të rritë në mes tyre nderimin dhe dashurinë për kanunet dhe institutet e Shteteve të Bashkuara dhe të forcojë marrëveshjet e miqësisë në mes të qytetarëve amerikanë dhe të shqiptarëve.” 5). Dhe këto dy qëllime të shenjta vatrane, Athanasi i shenjtëroi edhe më gjatë jetës së tij.

Vërtet nuk bëri shkollë, por arriti të bëhet mësues, bile një edukator i fuqishëm, që u mësoi bashkatdhetarëve këtu jo vetëm filozofinë e suksesit përmes punës, po edhe filozofinë e dashurisë për atdheun, përsëri përmes punës. Ai na mësoi të mos presim nga jeta, apo nga kushdoqoftë, të na japin shansin për punët e mira. Duhet ta kërkojmë atë nga vetja. Ai, milioneri i madh, na mësoi se pasuria më e madhe e njeriut nuk janë milionat; pasuria më e madhe e tij janë thesaret shpirtërore. Qenë pikërisht këto që e bënë atë të vlefshëm për shoqërinë, të lumtur për vete dhe të pashlyeshme gjurmën e tij.

Si për të na vërtetuar me personalitetin e tij madhor që “errare humanum est”, ai gjithsesi, me jetën e tij na ka dhënë një mësim të madh: të kujdesemi për një edukim kombëtar të fëmijëve. Dhe edukimi kombëtar fillon te gjuha e vijon me historinë, kulturën, duke u shtrirë në hapësirat shpirtërore të idealit, ndjenjës, vullnetit. Edhe pse, sidomos në këtë shtet të madh dhe në të gjithë botën, globalizimi po merr gjithnjë e më shumë përmasa të paparamenduara në të gjitha fushat e jetës; shpirti etnik, trashëgimia kombëtare mbetën vlera të pazëvendësueshme. Vlera jete, vlera identiteti, vlera krenarie, vlera çmimi e respekti. Po i referohem përsëri një interviste të tij. Kur një gazetar e pyeti nëse djemtë e tij e dinin shqipen, ai u përgjigj: “Sigurisht që ata nuk kanë patur një baba aq të mirë sa ç’e kisha unë…” 6). Në botimin e “Vatrës” që përmendëm më lart, Athanasi ka shkruar edhe këtë: “Unë isha tre vjeç kur ardha në këtë vënt. Im atë e kishte bërë zakon, në raste të veçanta, t’u lëçitte miqve të tij vargjet e kësaj historie epike (është fjala per “Historinë e Skendërbeut” të Naimit) dhe unë isha një nga ndëgjuesat e tij më të vegjël. Disa nga ato vargje më kanë mbetur të paharrueshëm në shpirt dhe më kanë inspiruar respekt të veçantë për Skendërbejnë si njeri dhe si hero.” 7). Çfarë mësimi i vlertë përmes pësimit!

Edhe politika – ky koc i fortë që më së shumti na mbetet në fyt ne shqiptarëve – gjet shprehjen e vet në jetën e tij. Ashtu siç e kuptonte ai. Priti e përcolli në “Anthony’s Pier 4” dhe, më thotë mendja, edhe në zemrën e tij, autoritete shqiptare të ngjyrave politike më të kundërta. Prej së bardhës te e zeza. Ndoshta edhe djallin po të qe shqiptar do ta përqafonte si engjull. Mall i gjatë e i thekshëm mërgimtari! Është kjo hise shpirti, siç duket, që bëri që në ndërgjegjen e tij politike të mos kishte barriera.

Gëzohemi që qe shqiptar. Jo aq për sa ndihmoi materialisht “Vatrën”, Kishën a edhe bashkësinë këtu dhe atdheun atje, por më së tepërmi për trashëgiminë shpirtërore që na la – një kapital mbi çdo pasuri për breznitë e sotme e të ardhme; por edhe për emrin e mirë që na la. Njerëzit e shquar janë ata që e paraqesin një komb para botës, bile që e identifikojnë atë. Një nga këto qe dhe do të jetë edhe Antoni Athanas. “Unë jam Antoni Athanas – shqiptar nga Shqipëria!” – u paraqitej ai personaliteteve më të larta amerikane. Kështu ka për të mbetur i skalitur gjithnjë emri i këtij personaliteti gjurmëlënës.

Po të ishte gjallë Lasgushi, do të vjershëronte: “Fluturoi dhe shtërgu i fundit”. Sepse ndoshta është i fundit nga bashkatdhetarët tonë që patën njohur për së afërmi dhe patën punuar me demiurgët e kombëtarësisë këtu: Konicën, Nolin, Çekrezin, Panaritin, etj. Le të shpresojmë dhe të punojmë që të mos jetë “i fundit” që eci në gjurmët e tyre, dhe të mos ketë kurrë “të fundit”, sepse Shqipëria ka e do të ketë nevojë gjithnjë për bijtë e saj shtegtarë!(Dielli-Arkiv)

Referenca

Vehbi Bajrami, “Shqiptarët e Amerikës”, N. Y., 2003, f. 332
Dalip Greca, “Lamtumirë Anthony Athanas…”, “Illyria”, 27-30 maj 2005, f. 18.
Federata Panshqiptare Vatra, “Skendërbeu 1468-1968”, përgatitur nga Edward Licho, Boston, Massachussets, 1968, f. 13
Hobhause, J. C. “A Jorney through Albania and other Provinces of Turkey in Europe and Asia, to Constantinople during the years 1809 and 1810”, London 1813, p. 70-71 and 72.
“Kanunore dhe Rregullore e Federatës Pan-Shqiptare VATRA”. Shtypur në shtypshkronjë të VATRËS në Vjeshtë të Dytë 1926; rishtypur në Dhjetor 1954, Shtator 1995, f. 1
Dalip Greca, “Shuhet Anthony Athanas, i fundmi i vatranëve të kohës së Nolit”, “Illyria”, 24-26 maj 2005, f. 19.
“Kanunore dhe rregullore e Federatës Pan-Shqiptare VATRA”, botim i cituar, f. 1.

* Poeti dhe studiuesi i Anton Cefa ishte Editor i Diellit nga viti 1994 deri ne vitin 2009. Me 29 prill 2013 ai u nderua me “Cmimin e Merites” nga Federata Vatra.

Memories of Fan Noli

May 22, 2013 by dgreca

By Anthony Athanas/

In celebrating the centenary of Fan Noli’s birth we honor a man whom many Albanians regard and revere as their greatest national hero since the legendary Scanderbeg. For those of us fortunate enough to have known him personally it is a time for reflection and remembrance of his historic achievements and contributions he made to my generation as our mentor.

But Noli was more than a great man. He was a warm, vibrant personality who moved in the company of the great world figures yet never lost the common touch. He was truly a man of all seasons – churchman, statesman, politician, author, poet, musician, scholar, orator and father figure to generations who share our heritage.

History, of course, will record his great services in the founding of an independent Albanian Church in America, his efforts to achieve an independent state of Albania, his eloquent performance at the League of Nations Conference and as Prime Minister of homeland. These achievements, however, are but part of the history of the extraordinary man. Noli’s eloquence in pleading Albania’s cause won him many enthusiastic supporters among the great statesmen of the postwar era, notably President Woodrow Wilson. Largely due to Noli’s impassioned pleas, Wilson fought vigorously for the right of Albania and other small nations to determine their own futures. The London Daily Mail, noting Noli’s great skills in diplomacy, hailed as the ablest of Balkan statesmen and suggested that his colleagues in neighboring countries could learn much from him.

By a striking coincidence, Fan Noli was born in the same month as another figure of destiny whose centenary is also being currently observed, Franklin Delano Roosevelt. They were born under vastly different circumstances, one in a modest home in European Turkey, the other in wealth and patrician surroundings of Hyde Park, New York country estate. Yet from these disparate backgrounds each became a champion of freedom.

My first knowledge of Noli came through the pages of Dielli, the Albanian language newspaper, which he had founded in Boston with his fellow patriots. I learned the Albanian language from the pages of Dielli was a small boy at my father’s knee. Father who had left our native village of Trebicka to live in Sofia, Bulgaria, had been caught up quickly in the growing movement for Albanian independence.

A few years later, in this country, he and his four brothers came under Noli’s sway. Each issue of Dielli was an eagerly awaited event in our home as the brothers avidly read the Albanian language articles, a cherished link with the motherland.

Apart from his patriotic writings, Noli was an inspiring figure in the growing Albanian community as founder of the Albanian Orthodox Church of America. From the day he celebrated the Divine Liturgy in the Albanian language at a humble Boston hall in 1908 until the end of his long life, Fan Noli remained the beloved shepherd of his flock.

Noli had two long periods of residence in Boston – from 1906 to 1920 and finally from 1932 to his death in 1965. He loved Boston for many things: the great universities, the museums, the orchestras and theatres, the libraries and the personality of the city and his people. Widely recognized as one of the foremost scholars of his day, his friendships in literary, musical, political and religious spheres encompassed the world.

My personal association with Bishop Noli flowered during the late 1930’s in affairs of our church and the Albanian community at large, especially Vatra, the organization he had founded with others. It was a friendship has left a rich legacy of memories dating from the time I first met him as a shy boy of eight at a service in his humble church located in a third floor loft on Tremont Street, Boston.

I was fascinated by the charisma of this man of immense personal charm, eloquent, persuasive, satirical at times and very witty. His rich oratorical skills thrilled congregation and countless public functions of his times. His presence as a speaker at a banquet, for instance, was certain to increase attendance dramatically. If Churchill ranks as the greatest orator of our times in English then surely Noli was his equal in the Albanian language.

Noli’s life at his austere apartment at 26 Blagden Street was Spartan. The floors were bare of rugs and the furnishing meager. A desk in his living room was his “office” and here he received a constant stream of visitors. He generally padded about in open-toed sandals as he carried on his heavy work, load of religious and scholastic endeavors.

His home was adjacent to Boston’s great Public Library at Copley Square and he shuttled happily across the street days to spend fruitless hours researching material for his voluminous literary output. I recall him telling me once that living in Boston with its rich resources for scholarship was like living in a gold mime. “You don’t take nuggests out every time but there is gold dust everywhere for the taking,” he explained.

His writings brought him praise from the literary greats of the world including novelist Thomas Mann, Sibelius the composer and George Bernard Shaw, the playwright and critic. He sent Shaw a copy of his book Beethoven and French Revolution and took great pleasure in showing me Shaw’s reply. The letter hailed the superb literary quality of Noli’s but noted agnostic went on to lament that the Bishop has devoted his life to religion rather than literature!

As a religious leader he enjoyed the respect of leaders of all the great religions of the world. Long before ecumenism enjoyed its current status, Fan Noli practiced it zealously. Our Orthodox Church was the first national church for Albanians in America but this fact did not deter him from welcoming and aiding Albanians of the Moslem and Roman Catholic faiths when they were setting up their own religious bodies in the country.

He gave warm fraternal greetings and assistance to the Moslem leader, Imam Vehbi, when he came here and similar support to the Albanians prelates of the Catholic Church. Noli was enthusiastic about their efforts and I recall him urging us to aid both groups with material aid and friendship. Noli undertook these interfaith actions because he knew the religious bodies offered a great opportunity to perpetuate the traditions of the Albanian heritage among all segments of our people. It was but one of many such farsighted steps in Noli’s career that set him apart as a man far in advance of his times.

In music, his skills in composing and the range of his knowledge were masterful. He was awarded a degree in music by the prestigious New England Conservatory of Music and was a regular patron of the Symphony and Fiedler concerts in season. On one of the Bishop’s last visits to Pier 4 it was my pleasure to introduce him to my friend Arthur Fiedler, who was at a nearby table. They immediately launched into an animated and lengthy conservation about music. Later, Fiedler confided to me that he had been amazed at the extent of Noli’s musical knowledge.

He took e deep personal interest in the lives of his people. In my case it was often marked by a sincere concern for my business success. At times, when I was planning new projects, he would voice his fears that I might be attempting too ambitious an effort. When I first showed him the site I had acquired for Pier 4 he was worried that the rather dilapidated area of that day could not be transformed successfully. In the following years when it had blossomed into a thriving center of Boston life, he was joyous that my faith in Pier 4 had been justified.

Another memory I cherish is that of his first visit to my present home in Swampscott some 25 years ago. He was struck by its spaciousness and what he termed the elegance of its furnishings. Then, with a smile, he remarked that in the Albanian homeland the churches were most beautiful buildings and the homes were often hovels. Here, he added mischeviously, the homes look like cathedrals and the churches like hovels. I decided then and there that I had better increase my financial support for the Cathedral!

In his later years, Noli retreated from his love of fine food and became a strict vegetarian, a diet he would relax for lobster and other fish if he were dinning in my restaurant in Lynn or Pier 4. At the dinner table, he was a fabulous conversationist, full of delightful anecdotes and reminiscences.

Was he a happy man? I think he found happiness in the ongoing growth of his church and the increasing prosperity of the Albanians who came to the new world. Most of all, his happiness probably came from the filial respect which his people showed him. Of course there were unhappy periods when there was controversy in church or community affairs or reverse in the long struggle for Albanian independence. Yet he held firm to his ideals and principles in good times and bad. One could not ask more.

At times a controversial figure, he sometimes created his own difficulties. Often, however, those who disagreed with him found later that history had vindicated his earlier judgements. His contributions to our people were enormous. They remain forever a proud memorial to Fan Noli.

This man, short in physical stature, was a giant in intellect and integrity. One hundred years after his birth, Noli’s brilliant flame burns brightly. For those of Albanian heritage who believe in the sacred cause of freedom to which he devoted his life, it will never flicker or die.(Dielli arciv and “Flamurtari i Kombit – 1882 – 1982”, f. 126-129)

Captions: From leftto right:ThanasChristo, Vehbi IsmailiImam, Fan Noli, Baba Rajab, Anthony Athanas, Boston 1959

FADIL ZEQIRI, PETRIT I ÇAMËRISË DHE NJË GUR NGA TË THEMELIT NË PROZËN SHQIPTARE

May 22, 2013 by dgreca

Nga Albert R. HABAZAJ*/

Akoma është e pabesueshme për ne që zgalemi i Vlorës e petriti i Çamërisë nuk fluturon më. Është vërtet e pabesueshme që pena e krijimit të ndjeshëm kombëtar nuk shkruan më, sepse ndihet që shkruan në trajtë tjetër, hyjnore. Ajo po shkon gati pesë vjet që prehet e qetë, krenare e me dinjitet për mijëra faqe të botuara me art të spikatur, me ndjenja të dhembshura e të ëmbla njerëzore. Akoma jemi të pezmatuar nga sjellje e nxituar e natyrës me atë dift burrë, siç thuhet nga anët tona, në Labëri. Ndihemi si ajo fija e barit pas tramundanës nga kjo gjëmë, ndaj rrimë kokëulur nga që na dhemb ikja e tij, edhe pse pesë vjet na duken si pesë minuta, por ne mbjellim besim në arën e tij të krijimit dhe atdhedashurisë, se do të vijojmë rrugën e bukur e fisnike atje ku ai e la. Pikërisht sot, me një cigare në buzë, buzë detit të dashur të tij, detit tim të pazvendësueshëm, buzë detit tonë me lule e furtunë, ndërsa tymi i duhanit bëhet rè, mendoj:…

Vlora, Çamëria, krijuesit shqiptarë e sidomos ata vlonjatë, të shtunën e 2 gushtit 2008, e përjetuan keq me ligështim, sepse na iku një shkrimtar i dëgjuar, një mik serioz, që dinte të këshillonte dhe të vlerësonte me drejtësi e përpikmëri. Për të lehtësuar sadopak dhembjen e papërballueshme të familjes dhe të të afërmëve për njeriun më të dashur të tyre edhe shkrimtarët e artistët e Vlorës erdhën të trishtuar e të hidhëruar nga kjo ndodhi tronditëse. Fadil Zeqiri ishte një emër në Vlorë, ishte një respekt e një dinjitet kryelartë i krijimit tonë.

Fadil Zeqiri u lind në Kaicë të Paramithisë së Çamërisë, më 15. 07. 1937. Ishte natë e shtunë, kur iku. Nuk kemi pse të kujtomë ditëikjen e tij se ai është përsëri me ne. Shovinistët grekë, gjatë Luftës së Dytë Botërore, i vranë prindërit dhë shumë të afërm të tij. Mbeti jetim dhe kështu detyrohet të vijë në Shqipëri,siç dihet me shumë e shumë vëllezër, motra, fëmijë të braktisur, pleq e plaka të rrënuara.

U strehua në Sarandë, në jetimore. Katër ditë udhëtoi për në Durrës e pastaj shkoi në Tiranë, ku dhe u rrit e u edukua në Shtëpinë e Fëmijës. Kreu Shkollën e Mesme “Skënderbej” dhe më pas, në Bashkimin Sovjetik, studioi për Marinë Detare. Pesë vjet i bëri atje, nga të cilat tre në Riga të Lituanisë dhe dy në Azerbaxhan për ABD dhe Marinë të Përgjithshme. Te “Shtegtimi i fundit” , aq mallëngjyes, prekës e jetësor, shkrimtari përshkruan jetën e tij. Ai kishte qejf të shkruante natën, pa e hequr cigaren nga buza dhe natën iku, jo si i vdekshëm, por të vijojë misionin hyjnor të Krijimit atje…

Duke qenë nga ushtarakët e parë me arsim të lartë e të plotë jashtë shtetit, kur u kthye në Shqipëri, iu ngarkuan detyra të rëndësishme, të cilat i realizoi të gjitha me faqe të bardhë. Emri i tij ka qenë nderi i Sazanit, Karaburunit, Orikumit, Vlorës e Babicës, ku shërbeu me përkushtim e devotshëri në funksion të forcave detare shqiptare. Pa u shkëputur nga puna studioi për Letërsi si dhe thelloi studimet duke përfunduar dhe Fakultetin Juridik.

Për shumë vite ka qenë pedagog në Shkollën e Lartë të Marinës në Vlorë.

Ishte kryetar i Këshillit të Përgjithshëm të Shoqatës “Çamëria”, anëtar i kryesisë së Shoqatës Atdhetare – Kulturore Mbarëkombëtare “Ismail Qemali”, ku ka qenë i ndjeshëm qëndrimi i tij kombëtar, në shërbim të rritjes së ndjenjës së atdhedhashurisë dhe respekimit deri në adhurim të simboleve të ndritura kombëtare si Pirro i Epirit, Gjergj Kastrioti, Hasan Tahsimi, Elena Gjika, vëllezërit Frashëri, Ismail Qemali, Isa Boletini e gjithë ata pishtarë drirëbërës për të orientuar shqiptarët në rrugën e diturisë, e lirisë, mirësisë e vëllazërisë, se vetëm ajo na sjell përparim.

Fadil Zeqiri mbahet mend dhe si një notar i shkëlqyer. Rekordet e tij janë të rregjistruar nga juritë sportive të kohës e shtypi ia ka evidentuar emrin e kampionit që po formatohej deri në plotësim të mishërimit të emrit tjetër të tij Miku i Detit.

Edhe vitet e fundit ai nuk ndahej nga deti; çdo mëngjez herët, ashtu shtatlartë,trupdrejt, me gjoksin përpara e ballin paralel me horizontet blu, do ta vije re (ndoshta në vetvete edhe me një xhelozi dashamirëse).

Ai mbetet në kujtesën tonë Zgalem i detit të Vlorës.

Cilësia e Fadilit, e cila na bën ne përherë ta nderojmë, është fakti se ai ishte një shkrimtar i mirë, i palodhur për fjalën e pastër, të bukur e atdhetare shqipe, qe njeri i lartë dhe një nga përfaqësuesit më të dalluar që doli nga gjiri i ushtrisë si shkrimtar me profilin e tij krijues. Fadil Zeqiri ka qenë anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë qysh nga viti 1965. Ai ka debutuar kryesisht në prozë, por ka shkruar dhe poezi, skenarë filmash, ekranizuar a botuar sidomos për interesa të ushtrisë, në radhët e së cilës kaloi tërë jetën, qysh nga fëmijëria e derisa mbushi moshën e doli në pension. Në prozë ka nxjerrë në dritë nga shtëpia botuese “Naim Frashëri” nëntë libra dhe konkretisht: “Midis dallgëve të oqeanit”, “Me vështrim nga deti” – tregime, “Shtegëtimi i fundit” – roman, “Nëndetësja 61” – roman, “Dhembi i tretë” – tregime, “Udhëtim në një hambar” – tregime, “Shënjestra dhe manushaqja” – tregime, monografinë “Ilia Dashi”, kushtuar heroit nga Poro e Myzeqesë së Vlorës, që, për të shpëtuar anijen “Sami Frashëri” nga zjarri i shpërthyer papandehur, u turr, së bashku me shokët, në mes të flakëve dhe mbeti simboli më i lartë me uniformën e marinarit përjetësuar aq me dashuri e dhembshuri nga shkrimtari i njohur Fadil Zeqiri .

Vëllimi poetik “Dallgët e zemrës” është i veçantë, sepse është i vetmi i botuar me vjersha nga autori në gjallje të tij dhe është i vetmi i botuar në vitet e kërkimit të demokracisë.

Kjo për tre arsye: e para, se shkrimtari ynë s’dinte, s’mundëte e s’donte të kërkonte sponsorë për botimin, – natyrë kjo e një krijuesi të vërtetë, pa pikël fryrje tullumbacore; së dyti, shëndeti nuk e ndihmoi; së treti: iu grisën shumë ëndërra, shumë ideale të larta, të pastra, të bukura…

Në 120 faqe libër, botuar nga “Triptik, Vlorë, më 2006 – n, janë 47 vjersha e poema, ku e para është një himn për flamurin e shqiptarëve nga Preveza në Tivar, nga Presheva në Kep të Gjuhëzës, kudo ku flitet shqip, ku ka djep e varr shqiptari. Vjersha e fundit është “Kënga e borizanit”, me idenë që vetë autori, ne të gjithë duhet të jemi ushtarë të lirisë e demokracisë; vargjet tona, shpirti ynë, dallgët e zemrës që dalin me duf, mall, me maraz e besim të jenë kënga e borizanit të ditëve që presim, të së vërtetës Demokraci.

Me romanet “Nëndetësja 61” dhe“Shtegëtimi i fundit” është nderuar edhe me çmime kombëtare. Ka botuar shumë herët në shtypin letrar të kohës, që nga gazeta “Drita”, revista “Nëntori”, apo në faqet letrare të “Zërit të Rinisë” dhe në ato të profilit ushtarak si gazeta“Luftëtari”, revista“10 korriku”, si dhe të tjera të asaj kohe si “Ylli”, “Gruaja shqiptare” etj. Një pjesë e krijimeve të tij janë botuar dhe në përmbledhje me grup autorësh, kryesisht me temën e mbrojtjes, që nxirrte Ministria e Mbrojtjes në ato kohë. Një pjesë e mirë e vëllimit të fundit, që zgjodhi për përgatitjen e librit “Dallgët e zemrës” poeti tjetër çam, i talentuari Xhemil Lato, që ka qenë emigrant në Itali, janë nxjerrë nga dy antologjitë poetike të botuara nga Shtëpia Qendrore e Ushtrisë e konkretisht nga përmbledhja me grup autorësh “Me ritmin e jetës ushtarake”, viti 1966 dhe “Shqiponjat vigjëlojnë”, viti i botimit 1969, etj.

Natyrisht autori F. Zeqiri ka dhe poezi të tjera, të shkruara më vonë, përfshi dhë vitet e pensionit, të cilat i shtohen “ritmeve ushtarake” të kohës së rinisë për ta plotësuar sadopak përmbjedhjen modeste “Dallgët e zemrës”.

Përveç se është nderuar me çmime të ndryshme lokale e kombëtare, Fadil Zeqiri është rekomanduar për studim nëpër shkollat e vendit, në periudha të ndryshme kohore, kryesisht në ciklin tetëvjeçar.

Ai është i përfshirë, së bashku me 22 shkrimtarë të tjerë, dhe në Antologjinë “Tregime të zgjedhura të autorëve vlonjatë”me tregimin mbresëlënës e kuptimplotë “Kuajt laramanë”, botuar në Vlorë, më 2006. Sipas profesor Bardhosh Gaçes, Fadil Zeqiri mbetet simboli i njeriut të penës për Çamërinë. Së bashku me Bilal Xhaferin, Namik Manen, Shefki Hysën, Xhemil Laton, Fatime Kullin, Skënder Beqirin, Mojsi Dalipin,Thabit Beqirin, Shaban Shabanin, Vjollca Staron, Mirela Dautin e pena të holla të ndjenjës artistike e shpirtit atdhetar i japin ngjyra të bukura e aromë të freskët Kopështit Kombëtar të Krijimit .

Siç shkruan në fund të librit me vjersha Fadil Zeqiri “Gjakun dhe këngën Atdheut” ia dha dhe Vlora, Atdheu, Krijimi ia ktheu shkrimtarit të mirë, njeriut korrekt dhe ushtarakut serioz me nderim në përcjelljen e merituar deri në paharrim ndaj vlerës njerëzore qytetare që mban emrin e lartë: FADIL ZEQIRI…

Kaluan pesë vjet. Më kujtohet fjala e lamtumirës që mbajti Astrit Muho: “… Në Itali u nda nga jeta, familja, fisi, kolegët…dhe tani do të mbështesë shpatullat në tokën nënë të Vlorës, që e ka patur shumë për zemër dhe kaloi 2/3 e jetës së tij plotë kënaqësi, dinamizëm dhe dinjitet njerëzor. Edhe këtë trashëgim të mirë prindëror e humbi qysh në moshë fare të re…”

Dhe tani, kur kaloj ndërmend subjektin e romanit “Shtegëtimi i fundit”, rrëmbushem; se isha i vogël, atëherë kur e lexova e kam qarë. Ata lotë dhe tani më dhembin.

Në ekranin e kujtesës ruajmë aftësitë intelektuale, si në drejtimin ushtarak dhe atë letrar (në prozë, në vargje, në monografitë, skenarët e filmave e në vjersha për fëmijë). I formuar mirë në teorinë e praktikën ë artilerisë, ai kudo që jepte mësim (si para studentëve dhe para marinarëve) përdorte një metodikë shumë efikase, që e adhuronin të gjithë. Njeri me intelekt të rrallë dhe i përgatitur më së miri, i ekuilibruar, korrekt dhe shumë njerëzor në komunikim me njerëzit, si në punë, familje e shoqëri – ky është portreti qytetar i tij. Profili krijues i tij fisnikërohet nga përkushtimi, serioziteti dhe ndihma me shpirt e besim për talentet e reja. Ishte viti 1996. Sapo kisha botuar vëllimin modest poetik “Nata me hënë” , tek “Naim Frashëri”. Katër faqe mendime me makinë shkrimi shkroi i bardhi Fadil Zeqiri dhe m’i dha me mirësjellje dhe vlerësim të lartë. Nuk i kërkova gjë, s’ mund t’i kërkoja. Ai ishte i madh, qe idhull për mua. Ato fletë të zverdhura nga koha i ruaj si visare në arkivin tim, se kanë mendimin e freskët, inkurajues e të vërtetë të krijuesit të formatuar…

Duke lidhur jetën me bijën fisnike të Beqirajve, lindën e edukuan tre fëmijë, të cilët me punë të pastër e sjellje të mirë qytetare ecin pa u shmangur sadopak nga gjurmët e prindërve të tyre. Sefiana Beqiri (Zeqiri), motra e Marubit të Çamërisë e Vlorës, fisnikut Skënder Beqiri dhe Fabit Beqir energjikut, e përballon krenarisht dhembjen për Fadilin, për atë nur që i iku asaj e të gjithëve ne. E përballon me ballin lart, si burrneshë, sepse tre fëmijët e tyre: Elma, Petriti e Rudina e vijojnë rrugën e babait të tyre denjësisht dhe të tre janë me universitet e kanë emrin e tyre të përveçëm në jetë.

…E këtu buzë detit, me sytë sa dy rruzuj loti për Fadil Zeqirin, dëgjoj një këngë, një kryekëngë, që më ngre peshë e më ndez me zjarr Atdheu:

“O ju djemtë e Çamërisë/ kudo jeni që jetoni/ Amanet’ i Perëndisë:/Çamërinë mos e harroni!”

Edhe Fadil Zeqiri nuk e harroi Çamërinë sa qe e jetoi. Ai e dinte që do të vdiste. Por amaneti i perëndisë e shpuri atje, në vendlindje. Bëri fotografi, filmoi me kamerë gurët e Çamërisë, rrënjët e shëndosha të gjakut të pastër, varret e të parëve, u çmallua me Çamërinë, por dallgët e zemrës nuk iu prehën. Loti i dhembjes bëhet gur e guri kërkon themelin të ringrihet e të mbahet muri i ndërtesës së lashtë qytetërimformuese. Epiri s’është një emër historik, ai është simbol i historisë botërore dhe Perëndi e Historisë Shqiptare. Në këtë prush ngjeu penën e shkroi Fadili, për këtë ideal të lartë rrahu zemra e tij, sepse, siç thotë dhe kënga: “Unë e dua Çamërinë/ barabar’ me shpirtin tim – ë”, edhe i paharruari Fadil Zeqiri e deshi shumë Çamërinë dhe s’e ndërrronte me asnjë tjetër në botë.

Vlorë, e mërkurë, 22 Maj 2013

*) Drejtor i Bibliotekës Qendrore “Nermin Vlora Falaschi”,

Universiteti “Ismail Qemali”, Vlorë

Një përgjigje jo e plotë e Gazetes “Mapo” për Kosullin e Nderit Ekrem Bardha

May 21, 2013 by dgreca

Nga Pjetër Jaku/

Pas shkrimit: “ Konsulli shqiptar në hetim nga FBI” të datës 16 Prill 2013, Gazeta “ Mapo” përpiqet t’i kërkoi falje Konsullit të Nderit Ekrem Bardha dhe Sekretares së tij Alma Rexhaj. Për dëmin që i ka bërë përsonalitetit të tij, z. Bardha duhej të ishte konsultuar me avokatin e tij, gjë të cilën e kërkonte me këmbëngulje sekretarja Alma Rexhaj, e bija Donika Bardha dhe miqtë e tij, që ky rast i pastër abuziv, keqdashës dhe i papërgjegjshëm të ishte ndëshkuar me ligj e jo me disa rreshta cinik si përgenjeshtrim.

Së pari: Detroit News nuk shkruan se Ekrem Bardha është në hetim dhe se Alma Rexhaj është arrestuar nga policia. Këtë e shpikin informatorët nga Detroiti, të cilët edhe më pare në komente dhe në shkrime të përsëritura e kanë shkruar në webe pa adresë si dhe në facebook, ku gjithësecili mund të postoj lloj-lloj komentesh. Mundësia e përhapjes së lajmit ( qoftë edhe të rremë, siç ishte ky rast, sjell shumë dëme për përsonin e akuzuar nga informacione si ky) bazuar në thashetheme, të cilat merren për të vërteta. Minimumi i punës së një gazetari, para se të publikoi një lajm të tillë është të sigurohet informacioni nga tri burime të besueshme e jo nga inatqarët e Ekrem Bardhës, të cilët s’po lënë gurë pa levizur për t’i marrë titullin, edhe pse kanë deshtuar në të gjitha tentativat e tyre.

Në kohen e publikimit të këtij shkrimi, Alma Rexhaj, edhe pse e ndodhur me pushime, gjate gjithë ditës prêt telefona nga prindrit dhe të njohurit në Shqipëri e këtu në diasporë se, pse dhe si është arrestuar, kur ajo qoftë edhe për një sekond të vetëm nuk ishte arrestuar, as nuk kish pse të arrestohej. Në korespodencën që Alma ka me Alfred Lelen, fillimisht ai i përgjigjet tepër shkurt dhe jo mirë: “nuk merrem me kroniken e zeze”. Ky lajm i rremë klasifikohet në kroniken e zezë, pa më të voglen përgjegjësi, kur vetëm pak ditë më vonë, po ky gazetar ( një ndër gazetarët me eksperiencë), shkruan: “…duke i besuar burimit te gazetarit qe ka shkruar lajmin, dmth Detroit News.” Gazetari që ka shkruar lajmin nuk është Detroi News, por njëri nga bashkëpunëtorët e Gazetës “ Mapo”. Duke mos qënë fare i kujdesshëm, Lela vjen në përfundimin: “Nese eshte vendi per ndjese publike, sigurisht do ta kemi guximin per ta bere edhe ate, sic kemi patur paturpesine per te botuar lajme te paverteta dhe me qellime dashakeqe.” Ndërkohë që Alma Rexhaj i deklaron qartë z. Lela: “ne menyre ligjore do ju provoj qe asnje gazete lokale apo ne asnje polici te shtetit te Michiganit nuk ka asnje record per emrin tim….asnjehere nuk kam qene e investiguar dhe jo me keq e arrestuar gjate gjithe jetes sime ne usa.”

A nuk e meriton ky lajm një ndëshkim serioz, ku të bëhët mësim për gazetarinë e papërgjegjshme shqiptare? Ç’detyrime i ka Alma Rexhaj Gazettes “ Mapo”, që t’i sjellë një shqetësim të tillë? Korespodentët “anonim” dhe gazetarët që pranojnë kësi informacionesh duhet të mbajnë përgjegjësi ligjore e jo të mjaftohen me deklaraten naïve te dates 17 Maj 2013, me titullin “ Asnje hetim per Konsullin e Nderit ne SHBA”, shkruan: “Gazeta “MAPO” i kërkon ndjesë biznesmenit Bardha dhe zonjës Alma Rexha për këto pasaktësi dhe shqetësimet që kanë rrjedhur si pasojë e këtij artikulli.” Ku, edhe në këta dy rreshta ka cinizëm dhe pasaktësi, pasi duhej thënë “ Konsullit shqiptar”, sepse,që në titullin e shkrimit të 16 Prillit 2013 thuhet konsulli e jo biznesmeni. Ekrem Bardhës dhe Alma Rexhes u duhej kërkuar falje me një përulje prej fajtori, nëse do të mjaftonte kjo. Të shqetësosh një femër deri në këtë masë, në Amerikë është shumë e denueshme, sa pronarit mund t’i mbyllej gazeta dhe informatorët mund të dënoheshin.

Ekrem Bardhës si Konsull Nderi, dhe si një ndër aktivistët më të njohur të çeshtjes shqiptare, i duhej lënë një vend i veçantë dhe hapsirë e mjaftueshme për të sqaruar rreth këtij informacioni dhe insinuatave prej nga vijnë njoftime të tilla. Një shkrim i qëllimshëm që cenon figuren e çdo njeriu, qoftë edhe pa aktivitetin e Bardhes, duhet dënuar pa as më të voglen luhatje.

E dyta:Që në rreshtin e pare të përgenjeshtrimit, shkruhet: “Në artikullin e datës 16 prill, me titull “Konsulli shqiptar nën hetim nga FBI” ka një sere pasaktësish.”

Kur thuhet ka një sere pasaktësish, duhesh ndalur konkretisht e në secilen prej tyre.Një sërë paskatësish nuk do të thotë të kërkohet ndjesë vetëm për njërën prej tyre !

Ekrem Bardha i ka të gjitha mundësitë ta gjëjë korespodentin nga Detroiti ( në mos e ka gjetur), që i ka dhënë gjithë këto pasaktësi ( një sërë ) dhe të kërkoi nga organet kopetente përballjen me ligjin, pasi ata jetojnë dhe punojnë në vendin ku jeton e punon Konsulli i Nderit. Gazeta“ Mapo” nuk kishte si t’i fabrikonte këto të dhëna, pa ia dërguar dikush nga Detroiti!

Edhe në përgjigjen përgenjeshtruese, përsëri aludohet dhe akuzohet indirekt me shprehjen: “Artikulli hidhte hije dyshimi edhe për Konsullin e Nderit në SHBA…” Si i kuptonte këto hije gazetari i “mençur” i “ Mapos”, ose bashkëpunëtori nga Detroiti?!

Ka ardhur koha që dikush prej këtyre “ korespodentëve” të përballet me lgjin, ose të shpallet publikisht, si një genjeshtar model me qellime denigruese, duke shkel të drejtën elementare të gazetarisë profesioniste, vërtetësinë e çdo fakti të publikuar.

Në emër të fjalës së lire nuk mund të abuzosh me personalitetin e askujt!

MAPO: Asnjë hetim për Konsullin e Nderit në SHBA

Në artikullin e datës 16 prill, me titull “Konsulli shqiptar nën hetim nga FBI” ka një sërë pasaktësish. Duke iu referuar Detroit Neës, MAPO raportonte mbi një skemë fajdesh në SHBA, për të cilën ishin arrestuar Tom dhe Lekë Duhani. Artikulli hidhte hije dyshimi edhe për Konsullin e Nderit në SHBA, biznesmenin e njohur, Ekrem Bardha. Pas verifikimit të informacionit rezulton se Bardha nuk është pjesë e këtij hetimi dhe se sekretarja e tij, Alma Rexha nuk është ndaluar asnjëherë nga policia amerikane. Për këtë skemë të paligjshme kredish raporti bën përgjegjës dy të arrestuarit Duhani, të pagëzuar nga FBI si “peshkaqenë kredish”. Gazeta “MAPO” i kërkon ndjesë biznesmenit Bardha dhe zonjës Alma Rexha për këto pasaktësi dhe shqetësimet që kanë rrjedhur si pasojë e këtij artikulli.