dgreca – Page 5709 – Dielli

SULEJMAN ALIKO KUÇI I SHKRUAN OTTO BISMARKUT NË GJERMANI

November 11, 2012 by dgreca

Dokumenta, në kuadër të 100 vjetorit të Pavarësisë- Duke hulumtuar nëpër tetë librat e Seit Alikajt/

Nga Enver Lepenica/

Seit Alikaj është i njohur si një nga agronomët e shquar të Shqipërisë dhe si drejtues dhe organizator i zoti i ekonomive bujqësore. Pas vitit 1990, ai na shfaqet si studjues i thellë i historisë së fshatit të tij Kuçit të Vlorës, duke botuar plotë tetë libra, sejcila mesatarisht prej 400 faqesh ose të tetë librat kapin 3186 faqe.

Këto libra përfshijnë 25.209 emrat e 136 fiseve të Kuçi, me 2900 fotografi, janë paraqitur skemat gjeneralogjike të 136 fiseve me 6 deri në 15 breza. Vetëm këto të dhëna mjaftojnë për të thënë se këtë punë voluminoze dhe të mundimshme mund ta bënte vetëm një njeri me vullnet të hekurt si Seit Alikaj.

Personalite të kulturës, si Prof.dr. Thoma Çomara, Dr. Pavllo Gjidede, Prof. Dr. Besnik Baraj, Prof. Dr. Vedat Shehu, poeti Izet Çuli etj kanë bërë vlerësime të larta për veprën e Seit Alikajt, sepse sipas Perandorit të Romës, Julian Qesarit “Kush merret me gjenealogjinë e fisit të tij, merret me gjenealogjinë e botës, ndaj meriton lavdinë”. Në tetë librat z. Alikaj ka përshkruar me hollësi me fakte dhe dokumenta historinë e një prej fshatrave më të mëdha të Shqipërisë.

Librat e Seit Alikajt janë shkruar e botur nga nje intelektual me interesa të gjera kulturore, pra që ka synuar të zbulojë, të ndriçojë dhe të evidentojë vlerat e ngjarjeve historike që paraqesin rëndësi jo vetëm për historinë e fshatit, por më gjerë, historinë e Labërisë dhe të Shqipërisë. Në këtë drejtim, përveç ngjarjeve të tjera historike, ai evidenton personalitete të shquara si Zenel Gjolekën (1812-1852), udhëheqësin e kryngritjeve të mëdha kundër Perandorisë Osmane, etj. Për herë të parë ka zbuluar e botuar në librin e tij të tretë, fotografinë e heroit tonë të madh Zenel Gjolekës.

* * *

Një nga këta personalitete të shquara, që Seit Alikaj ka përshkruar në librat e tij është edhe Sulejman Aliko Kuçi (1813 – 1880), i cili ka kryer “Zosimenë” e Janinës dhe më pas institutin e Stambollit “Huku Idare”.

Ky atdhetar e luftëtar i lirisë, së bashku me Myslym Gjolekën (1835-1880), kanë firmosur Memoradumin e Janinës, dokumenti i parë ku i është kërkuar Portës së Lartë autonomia e Shqipërisë.

Ai ka qenë një ndër figurat qëndrore të Lidhjes Shqiptare të prizërenit,1878, dhe ka qenë dy herë kryetar i delegacionit të kësaj Lidhje, në mbledhjet që u organizuan në Korfuz, ku është biseduar për të krijuar një ushtri shqiptaro-greke për të luftuar kundër Turqisë, por që marrëveshja nuk u arrit, për faj të palës greke.

Sulejman Alikua ka luftuar për liri kundër grekëve në Jug, në vitin 1852 ka luftuar në Veri kundër ushtrisë malazeze, ku ra heroikisht udhëheqësi tyre legjendar Zenel Gjoleka.

Në protestën që Lidhja Shqiptare e Toskërisë u bëri Fuqive të Mëdha, më 28 janar 1879, ku kundështohet ndryshimi i kufijëve në favor të Greqisë, krahas emrave të Abdul Frashërit, Mustafa Pashë Vlorës, Sheh Ibrahimit, Skënder Vrionit, etj gjejmë edhe emrin e Sulejman Aliko Kuçit.

Sulejman Alikua dhe Musa Bodua nga Dukati, me dyzet kuaj, kanë shoqëruar e përcjellë Abdul Frashërin në takimet që ai bënte me popullin, si në Fier, në takimin e Frashërit më 1879, në Kuvendin e Dibrës më 1880 etj.

Kështu vazhdoi udha e atdhetarit Sulejma Aliko Kuçi i shquar veçanërisht në vitin 1878 kur mbahet Lidhja e Prizërenit dhe lufta e popullit shqiptar hyri në një fazë të re të organizuar.

Shqetësimi këtij atdhetari dhe largpamësia e tij për fatet e atdheut duket edhe në letrën që ai i ka shkruar Kancelarit gjerman Otto Bismark, letra të cilat i ka zbuluar Seit Alikaj, që rrjedh nga ky gjak dhe i ka publikuar në librin e tij të tetë “Sulejman Aliko Kuçi”, Tiranë 2010, f. 75-76. Po që të kuptojmë rëndësinë dhe vlerën e këtij personaliteti të historisë sonë duhet të dijmë se cili ishte Otto Bismark (1815-1898) që i shkruan Sulejman Alikua?

Burrë shteti i gjermanisë, është quajtur ”Kancelar i Hekurt”. Si ministër-president dhe ministër i jashtëm i Prusisë në kohën e Vilhelmit I, nga viti 1862, Bismarku ka qënë në krye të përpjekjeve për bashkimin e Gjermanisë, duke bashkëdrejtuar luftrat me Danimarkën (1864), Austrinë (1866), dhe Francën (1870-1871) me qëllim që të arrihej ky synim. Si kancelar i Perandorisë së re Gjermane (1871-1890) vijoi të sundonte skenën politike, duke bërë të miratohen ligjet që synon të thyenin ndikimin e Kishës Katolike brenda vendit dhe duke përforcuar pozitën e Gjermanisë si fuqi europiane nëpërmjet krijimit të një sistemi aleancash. Bismarku u detyrua të jepte dorëheqie më 1890 pas një mosmarrëveshje politike me Vilhelmin e II. Për nder të tij kryeqyteti i Dakotës Veriore, në SHBA buzë lumit Misuri ka emërtimin Bismark.

Ja pra këtij burri të shquar të historisë botërore i shkruan, shqiptari nga Kuçi i Vlorës Sulejma Alikaj:

“Shkëlqesisë së tij: Princit Otto Bismark, Kancelar i Gjermanisë, BERLIN.

I nderuar Princ!

Unë që ju dërgoj këtë letër, të më falni, jam Sulejman Aliko Kuçi, qytezë e lashtë në Labëri të Albanias, nën sundimin e Sulltanit të Turqisë…

Ju e dini se ne, shqiptarët, kemi vendosur të mblidhemi, më 13 qershor 1878, në një kongres – lidhje që do ta quajmë “Lidhja e Prizërenit”, zonë me etnitet shqiptar në juridiksionin e Serbisë.

Siç e dini, Shkëlqesëia Juaj, grekët e vjetër, përmes filozofisë së tyre thoshin: “Kush kërkon të vertëtën mund ta gjejë përmes diskutimit në Agora”. Ne jemi të bindur të gjithë të dërguarit përfaqësonjës të Shqipërisë në Prizëren se, nga Ju do të mbrohemi e do të frymëzohemi për të hedhur hapat e para të pavarësisë nga Perandoria Osmane…

Jeta jonë në liri është kusht i dhuratës së natyrës dhe, të rrosh i lirë, duhet të bazohesh në urtësi e zgjuarsi gjë që ne nuk na mungon.

Kam bindjen e plotë se i ngarkuari Juaj për ndjekjen e punimeve të Lidhjes tonë, zoti Franshauer do t`ju japë sqarimet e duhura dhe ne shpresojmë se në Kongresin e Berlinit, që do të mbahet së afërmi Ju, Shkëlqesi, do t`ja bëni të qartë përfaqësisë së Stambollit.

Jemi në pritje të përgjigjes Tuaj, Shkëlqesi.

Me respekt të veçantë Sulejma Aliko Kuçi d.v.”

Kancelari Gjermanisë Otto Bismark i ktheu këtë përgjigje Sulajman Alikos:

“I nderuas Sulejman Aliko Kuçi,

Letra Juaj më frymëzoi së tepërmi. Me ta marrë, sekretaria e kabinetit tim, zonja Anna J. Skieber, ma dorëzoi brenda ditës…

Ajo letër ishte shkruar nga një atdhetar i madh i popullit të Shqipërisë, nga Sulejman Aliko Kuçi, bashkëshok e nxënës me shkëlqesinë Abdul bej Frashëri në “Zosimea” të Janinës. Të dy ju jeni mendjendritur, diplomatë e filozofë, me kulturë të gjerë…

Përpjekja e palodhur juaja, për të gjetur të vërtetën, nuk është një nevojë intelektuale, por një kërkesë morale. Liebingu, ka të drejtë për fjalët e tij rreth pasionit moral drejt së vërtetës, pa të cilën asnjë pengesë nuk frenon shoqërinë për të vënë në jetë interesat e çastit e të përspektivës.

Ju jeni shqiptar i madh. Respektet e Mija të veçanta. Otto Bismark d.v.”

Për Sulejman Aliko Kuçin, këtë atdhetar të madh siç e cilëson Bismarku, ende të pa vlerësuar kanë shkruar Prof. Dr. Bardhosh Gaçe, studjuesi grek Panajotis Trugaros, arvanitasi kronikan Andreas Dhimitriadhis, historiani Antonio Beluçi, arvanitai Aristidhis Koljas, gazetari raguzian Gilio Loccini etj.

Për më gjerë e ftoj lexuesin tu drejtohet tetë librave të vlefshme të Seit Alikaj nga Kuçi.

* * *

Këto dy letra të pa njohura, që gjetëm në librin e Seit Alikaj ” Sulejman Aliko Kuçi”, me rëndësi për historinë e Labërisë dhe të Shqipërisë na tërhoqën vëmëndjen dhe prandaj vendosëm t`i bëjmë publike me anën e këtij artikulli. Nga ana jonë u pyet Seit Alikaj se cili është burimi këtyre letrave dhe ai na shpegoi se:

”Prof. Dr. Thoma Çomara nga Vunoi i Vlorës, pas vitit 1990, duke qenë se bashkëshortja e tij ishte rumune, martuar gjatë kohës që ai ishte student në Bukuresht, jeton në Bukuresht dhe merret me studime. Gjatë kërkimeve të tij në Arkivin Qëndror të Shtetit Rumun në arkivin Timishoara në dosjen M-16/3-4, Berlin, 28 qershor 1878 dhe M/163-4-5, Berlin, 30 qershor 1878, ka gjetur dy letrat e sipër përmëndura, të cilat m`i dhuroi mua me bujari, për t`i bërë publike në librat e mi.

PA KTHIMIN E PRONES TEK I ZOTI NUK KA INTEGRIM

November 11, 2012 by dgreca

Në emër të pronarëve të ligjshëm falendrojmë intelektualët patriotët në emigracion,që në Tetor 2012 hapën në internet adresën elektronike defendingproperty.com . Në këtë sit të përbashkët për shoqatën Pronësi me Drejtësi” dhe shoqatën “Bregdeti”, juristët tanë kanë paraqitur prioritetet dhe filozofinë e shoqatës një pjesë të vogël nga reagimet tona dhe të mediave si dhe disa video nga një mori të tillash. Brenda pak kohe, në këtë sit, shumë qytetarë brënda dhe jashtë kufijve, pasi marrin informacion real, shprehin opinionet e tyre.

Ftojmë drejtuesit Sali Berisha dhe Edi Rama që po mbajnë peng demokracinë që të reflektojnë në domosdoshmërinë e korigjimit të standardeve të dyfishta që ka zbatuar politika me pronat në zona të ndryshme të Shqipërisë. Për shak të karakterit antipronar të nenit 8 të ligjit 7501, prej 20 vjetësh vazhdon të pengohet zgjdhja e kthimit fizik të pronës tek i zoti. Mos respektimi i të drejtës së pronësisë pas vitit 1991, ka shkaktuar jo 4 apo 6 viktima por një bilanc lufte me të vrarë dhe të plagosur që politikanët nuk e përmendin. Ky fakt i dhimshëm është denoncuar nga ish kryeministri z. Pandeli Majko si krim kolektiv i politikës për vota dhe për pushtet.

Nga drejtuesit e forcave të reja politike, mos respektimi i të drejtës së pronësisë është denoncuar publikisht si qëndrim abuziv që i shërben pasurimit të kryetarëve që kanë privatizuar partinë dhe mos kthimi i pronës është vlerësuar krim dhe tradhëti kombëtare. Këto janë të vërteta por ky deklarim nuk mjafton për të plotësuar pikën 10 të raportit Fule. Për këtë duhen dhe veprime konkrete.

Aktualisht z. Sali Berisha dhe z. Edi Rama janë dy peng-mbajtësit e integrimit. Nëse ata dhe cilido deputet që nuk i mungon patriotizmi, do të rivlerësojnë këshillat e shqiptuara prej zonjës Hillary Clinton gjatë vizitës së saj në 1 Nëndor 2012 në Tiranë për pasojat e korrupsionit dhe do të eksplorojë sitin e shoqatës do të kuptojnë se zonja Clinton është treguar jashtë mase e butë me kryetarin e maxhorancës dhe me kryetarin e opozitës. Këta dy drejtues të politikës janë në rrugë të gabuar për faktin se me këtë qëndrim mohues ndaj të drejtës së pronësisë ata po dëmtojnë interesat kombëtare.

Shoqata ka insistuar dhe vazhdon të insistojë për përfundimin e kthimit fizik konform kushtetutës dhe pastaj kompensimin, ndërsa politikanët që kanë nën kontroll mediat dhe pratë, deri tani kanë arritur ta mashtrojnë opinionin publik dhe ndërkombëtar sikur problemi i pronave është zgjidhur. Ne jemi shprehur vazhdimisht se prej 12 kërkesave të BE, shumë prej tyre janë zgjidhur por problemi i pronës është përkeqësuar. Politikanët pushtojnë ekranet dhe gazetat me deklarata ku thuhet se kanë zgjidhur problemin e pronave por kanë mbetur pa kryer disa kompensime që ata me të fituar votat do ti realizojnë shpejt. Kryeministri Sali Berisha nuk guxon të deklarohet për zbatimin e detyrimeve kushtetuese dhe kthimin fizik të pronës tek i zoti sipas nenit 181 të kushtetutës. Kjo sepse në këto 20 vjet prona është shfrytëzuar nga të dy krahët e politikës për blerje votash në fushatën elektorale dhe për të përvetësuar prona të paluajtëshme. Për të maskuar përfitimet abuzive që kanë bërë oligarkia e politikanëve, ata i japin prioritetit kompensimit dhe.nuk flasin për kthim fizik dhe për nenin 181 të kushtetutës.

Rol kyç në respektimin e të drejtave tona për pronën e trashëguar luajnë ambasadorët me deklarimet dhe relacionet për qeveritë e tyre. Ndjej detyrimin moral të falenderoj publikisht ambasadorin hollandez dhe Qeverinë Hollandeze, që ka vlerësuar seriozisht ankesat tona dhe kanë vepruar konkretisht, duke kritikuar publikisht, lidhur me situatën e mos respektimit të të drejtës së pronës. Por nuk kuptohet se sa dhe si menaxherët e politikës kanë arritur që ta detyrojnë Bankën Botërore, FMN, Usaid dhe disa ambasadorë kryesorë, të qendrojë me gojën mbyllur ose të bëjnë ë, ë, ë, ë, ndaj situatës alarmante me pronat dhe të justifikojnë rrugën e gabuar të Qeverisë. Kërkesa për zgjedhjet e lira dhe të ndershme dhe votimi i tre ligjeve edhe nga opozita, janë të rëndësishme por këto janë shumë herë më pak të rëndësishme në krahasim me detyrimin e shtetit për të zbatuar kushtetutën, për të ekzekutuar vendimet e gjykatave dhe për të kthyer tek i zoti pronën që ka grabituar sistemi sllavokomunist. Integrimin e Shqipërisë e mban të bllokuar shteti që shkel kushtetutën, që nuk kthen pronën e grabitur tek i zoti dhe nuk zbaton vendimet e gjykatave por edhe opozita që nuk po shprehet duke e detajuar në programin e saj zgjidhjen e këtij problemi themelor të shtetit ligjor dhe të drejtave të njeriut.

Nëse në SHBA nuk do të zbatohej një vendim Gjykate i formës së prerë atëhere Presidenti jep dorëheqje. Cila është zgjidhja në shtetin Shqiptar, që nuk zbaton me dhjetra vendime të gjykatave vendase dhe as vendimet e Gjykatës së Strasburgut ? Mos vallë duhet të heshtim dhe të përkulemi para hajdutëve dhe të votojmë majtas apo djathtas ?

Nëse politikanët shqiptarë apo ndërkombëtarë do vazhdojnë të mos marrin në konsiderate ankesat dhe argumentat tona dhe do të flasin për zgjedhje të lira dhe të ndershme dhe miratim ligjesh me 3/5 por nuk do flasin për kthim me prioritet të pronës konform kushtetutës dhe dokumentave të shtetëzimit komunist; nëse politiknët do vazhdojnë të flasin për kompensim për të anashkaluar kthimin, ne e denoncojmë këtë rrugë se kjo është shkatërim me koshiencë i strukturës kombëtare dhe i demokracisë . Kjo rrugë është kalim i butë nga diktatura në kleptokraci. Këto nuk janë gabime por politikë pa moral që çon në imoralitet dhe kriminalitet. Eshtë i lutur ambasadori i BE dhe OSBE dhe grupi që përgatit informacionin për komisionerin Stefan Fule, të rivlerësojnë ankesat tona për pronën. Fakti që prona ka qenë dhe vazhdon të jetë burimi kryesor i korrupsionit të administratës shtetërore, i sistemit gjyqësor dhe shkak i disa mijëra jetëve të shuara dhe se situata e pronës përkeqësonet vazhdimisht tregon se ajo duhet rivlerësuar në pikat e pa zgjidhura dhe më kryesorja nga 12 kërkesat e BE.

Shqipëria është në kontrast me të gjitha vendet e tjera ish komuniste që e kanë zgjidhur problemin e pronës duke u bazuar në kthimin fizik. P.sh. Qeveria Çeke ka kohë që ka kthyer fizikisht pronat shtetasve dhe në 8.11.2012 vendosi ti kthejë pronat klerit. Nga ky vendim 17 komunitete fetare gjithësej do rimarrin pronat e tyre të paluajtshme me një vlerë prej 2,9 miliard Euro. Përveç kthimit fizik të pronës, një shumë ekuivalente prej 2,3 miliard Euro do t’i paguhet komuniteteve fetare si dëmshpërblim financiar për konfiskimin. Ky dëmshpërblim do paguhet gjatë një periudhe prej 30 vjetësh.

Në të mirë të Shqipërisë dhe të moralit politkqë duhet të drejtojë vendin, ftojmë drejtuesit Berisha dhe Rama që të bien dakort për një zgjidhje të përgjithshme në bllok të problemit të pronës, me të njëjtin standard në të gjithë vendin, duke u bazuar në parimet morale dhe juridike, të shprehen për platformën, për studimet dhe zgjidhjet që ka propozuar shoqata, duke marrësi shembull vendet ish komuniste por të kenë në konsideratë veçanërisht nenin 181 të Kushtetutës.

Sipas Friedrich A. Hayek, ekonomist dhe filozof i shquar dhe Fitues i Çmimit Nobel në Ekonomi, Prona private është garancia më e rëndësishme e lirisë.” Sipas Milton Friedman, ekonomistit më me ndikim dhe fitues i çmimit Nobel në Ekonomi, të drejtat e pronës janë “më themeloret e të drejtave të njeriut dhe një themel esencial për të gjitha të drejtat e tjera njerëzore.” Ludwig Von Mises, ekonomist dhe filozof i shquar që influencoi Hayek dhe Friedman është shprehur se ” nëse programi i liberalizmit do të kondensohej në një fjalë të vetme, do të duhet të lexohej: prona, që do të thotë, pronësia private e mjeteve të prodhimit…Të gjitha kërkesat e tjera të liberalizmit rrjedhin nga kjo kërkesë themelore.” Rrjedhimisht populli shqiptar, në afro 25% të siperfaqes në rang vendi, ku prona nuk është kthyer në kufijtë e para grabitjes komuniste, sipas dokumentave të shtetëzimit që shteti i disponon, për pronarët e ligjshëm shkelen liria dhe të drejtat themelore, ata nëpërkëmben dhe ju bëhet ’zbor’nga pushtetarët dhe zyrtarët e korruptuar. Ky është problemi më i ngutshëm në prag të 100 vjetorit të Pavarësisë dhe të vendimit të BE për miratimin e statusit kandidat per Shqipërinë.

Kryetari Shoqatës Kombetare të të shpronësuarve

”Pronësi me Drejtësi”

Rrapo Hajredin Danushi

HYSNI PEJA „ARNAUTI“ QË S’NJIHTE FRIGËN

November 11, 2012 by dgreca

Skruan Eugen SHEHU/

Veçanërisht ne shqiptarët po jetojmë jo pa ankth rrëzimin e miteve . Them veçanërisht , pasi , të sunduar prej diktaturave (Enveriste – Titiste) nga më të egrat dhe të pakuptimtat në krejt Europën Lindore , vumë në piedestale idole të rremë . Mekanizmi i sofistikuar i tabuve , veprojnë në mënyrë të „përkryer“ , duke vlersuar personalitetet apo jetë krejt të zakonshme vetëm nëpërmjet kritereve politike.Ishin ato që vendosnin nëse duhej të ngjiteshe në podiumet – piedestal apo të dergjeshe nëpër qelitë e ftohta të burgjeve. Pre e këtij mekanizmi ( të denjë natyrisht për obskurantizmin mesjetar) ishte pos të tjerash edhe jeta e HYSNI PEJËS , këtij burri të mençur dhe trim .

Ka lindur në Shkodrën e kulturës dhe të traditave të hershme qytetare , në vitin 1889 . Do të edukohej që në fëmijëri me atdhedashurinë e thellë. Tek e mbramja do të ishte një brisk i shëndetshëm në trungun e një prej familjeve të dëgjuara të Kosovës. Gjyshi i tij Hasan Peja ,ka qenë pjesmarës në disa kryengritje ndaj Portës së Lartë.Edhe pse osmanët u rrekën t’i afronin tituj dhe poste në perandori , kurrsesi ata nuk ia dolën dot. Me dekret të veçantë të Vezirit të Madh , Hasanin e dëbojnë nga Peja familjarisht duke e çuar në Shkodër , natyrisht edhe këtu nën ruajtjen direkte të autoriteteve perandorake . Fryma dhe ndjenjat e thella të dashurisë për atdheun , Hasani do t’i transmetonte tek i biri i tij Tahiri , e më së fundi ky tek i biri i tij Hysniu . Kjo përcjellje nga brezi në brez e një dashurie kaq tokësore për Pejën , për shtëpitë dhe rrugët e saja , për njerëzit bujarë e trima , do të rezononte më pas në krejt jetën e Hysniut .

Mbasi mbaron me rezulltate mjaft të larta Akademinë Ushtarake të Stambollit , në vitin 1912 , kthehet për pak ditë në Shkodër. Impresionet i ka të Mëdhaja .Shkodrën e kishte lënë gati fëmijë ndërsa tani me një barrë vitesh në supe.Largohet prej qytetit të dashur , ndërsa në intimitet u kishte thënë njerëzve të shtëpisë :“Shkollën vërtet ma dha Turqia e duhet me shërbye me nder,por vendi im është këtu në Shqipëri“. Ndërkaq , Lufta e Parë Botërore , do ta hidhte fatin e djaloshit prej Peje nëpër sa e sa lutëra siç i hedh fortuna kaiket prej druri në gjirin e dallgëve të detit.Kaukazi dhe Iraku , Odesa dhe Persia do të hynin në vallen makabre të kësaj lufte duke vënë në provë karakterin e „arnautit që nuk di çfarë është frika“. Në mbarim të kësaj lufte ka marrë disa dekorata e për më tepër është ngjitur lartë në shkallët e hierarkisë ushtarake . Tek Hysni Peja kanë qenë kurdoherë të ndërthurura natyrshëm zgjuarsi,trimëria por edhe kthjelltësia e mendimit.Falë aftësive të tij plot kulturë e dinjitet , në fillim të vitit 1920 caktohet me detyrën e lartë të shefit të drejtorisë së protokolit në Ministrinë Turke të Luftës.

Gjithsesi gradat dhe nderimet askurrë nuk shëmbëllyen për të si klithmat e serenave të Circës që donin ta ndalnin vrapin e Odiseut drejt Itakës.Shqipëria e krijuar nga Zoti ,me Pejën , Shkodrën dhe Prevezën do të ishin Itaka e Hysniut deri në çastin e mbramë.Fund e krye vepra e tij u ndiçua prej mendimit se Shqipërinë do ta bënin vetëm bijtë e saj , me diturinë , diplomacinë,por edhe trimërinë e tyre.Kthehet në Shqipëri në mesin e vitit 1920. Shqiptarët ndër kohë kishin nisur të shkruanin epopenë e Vlorës.Ata kursesi nuk mund të pranonin që Adriatiku i kaltër i tyre të patrullohej prej italianëve dhe për më tepër gjiri i Vlorës së lashtë të ndjente zgjedhë të huaj.Hysniu tashmë e kuptonte se gjithshka , edhe dituritë edhe aftësitë , edhe trimëria duhej vënë në shërbim të atdheut.

Me kërkesën e disa ushtarakëve të Lartë të Ushtrisë Kombëtare , caktohet në detyrën e instruktorit të parë për pregaditjen e kuadrove ushtarake në garnizonin e Tiranës. Orienton saktë vartësit përballë detyrave , sjell shembuj dhe përvojë prej betejave ku vetë ka qënë pjesmarës , kontrollon në çdo kohë nivelet e kujdo.Ndër kohë është mjeshtër që di të përcaktojë në kohë dhe hapsirë peshën e përvojës së luftrave të tjera , të bashkëlidhura me situatën në Shqipëri , terrenin dhe cilësitë e vyera të luftëtarëve tanë.

Pushtimi fashist në vitin 1939 e indinjon pa masë.Është në radhët e para të rezistencës që populli ynë i bëri këtij pushtuesi.Por këtë qëndrim e paguan duke mos ju rezervuar asnjë detyrë në ushtrinë kombëtare,prej komandës së lartë të asaj kohe.Gjithsesi aso kohe Veriu i Shqipërisë londineze ishte ende i kërcënuar nga ushtritë serbe. Është kjo arsyeja që Hysni Peja caktohet në detyrën e perfektit të Kukësit dhe rrethinën e saj. Por gjithmonë , „nderret“ nuk do t’ja zbehin askurrë dashurinë për atdheun.Misionin e tij e sheh kurdoherë të pashkëputur nga detyra , ciladoqoftë ajo.

Ka inicuar sëbashku me disa patriotë kuksjanë , punimin në bronx të bustit të Gjergj Kastriotit dhe ka vendosur pikërisht 28.nëntorin.1939 si ditë të inaugurimit të tij.Ardhur prej Shkodre e Puke , prej Prizrenit e Dibre , prej Lume dhe Hasi , mijëra shqiptarë kanë duartrokitur daljen në shesh të Hysni Pejës e sidomos fjalët e pakta e të ngrohta që ai tha.“… Me rastin e kësaj dite , jam i lumtur që pata fatin me zbulue fytyrën e heroit të madh kombëtar ,Skenderbeut,në këto vise që ka me ngjallë shpresa dhe ëndërime që çdo kosovar ushqen në zemrat e veta.Në këtë fytyrë shkruhet historia e shkëlqyeshme e popullit tonë,në të këndohet sakrifica e stërgjyshërve tanë..z.Kryetar i bashkisë,t’i kushtoni kujdesin më të madh që ky monument të jetë përherë burim i sakrificës dhe trimërisë dhe vështrimi i tij të jetë ideali i përhershëm i djelmënisë sonë.Rroftë kujtimi i tij i përjetshëm !“.

Detyra si prefekt i Kukësit nuk e ndalon kurrsesi të shkojë në Prizëren e të ngrejë aty një administratë shtetërore me elementë atdhetarë e të shquar.Natyrishtë duke shfrytëzuar edhe miqësitë e gjyshit dhe babait të tij , disa prej kullave këtu i kthen në shkolla pa harruar në asnjë rast që në dyert e këtyre shkollave ku do të cicëronin prizrenasit në shqip të valvitej flamuri shqiptar pa sëpatat e liktorit.Si ushtarak i talentuar nuk do të kursehej për organizimin e ruajtje të kufijve shqiptarë të kërcnuar prej fqinjëve.Arti ushtarak popullorë do të përbënte në këtë organizim jo vetëm një ngazëllim për të shkuarën por më tepër shpresa dhe siguri për anën ekzistenciale të kufijve tanë.

Por edhe këtu do ta linte punën mes. Një shkresë e administratës së lartë shqiptare e urdhëron trimin e Pejës të largohet nga Kukësi dhe të shkojë në qytetin e Korçës në vjeshtën e vitit 1941 . Pjestarët e një rryme të vagullt komuniste do të përballeshin me nacionalistin Hysniun në atë kohë,por ky me anë të gjykimit të mprehtë do të dinte t’i zbrapste pa i fyer.Në biseda me miqtë nacionalistë korçarë do të shprehej ; „Korçarët e duan atdheun e tyre njësoj si ne kosovarët.Kush i di luftërat e patriotëve të Korçës dhe Kolonjës kundër grekërve e kupton këtë“.

Edhe pse i caktuar me funksione të larta nga qeveria shqiptare me prirje italiane,Hysni Peja do të kishte kurdoherë si far nëpër tallazet e kohës nacionalizmin.Gjatë kësaj kohe ai do të vihej në krye të atdhetarëve shqiptarë duke ngritur zërin kundër spastrimeve etnike dhe vendosjes së kolonëve serbë në Kosovë dhe Maqedoninë shqiptare.Bile me kërkesën e vet kërkon të shkojë në Pejë për të ndihmuar sado pak në përballjen që populli i Kosovës i bënte genocidit serb.

Pranvera e vitit 1943 do të vinte përsëri në provë aftësitë ushtarake dhe atdhedashurinë e Hysni Pejës.Në detyrën e komandantit të xhandarmërisë,në Pejë,ai kurdoherë troket në kujtesën e bashkëqytetarëve të tij duke i ftuar ata të ngarendin drejt aspiratave të bashkimit kombëtar.

Krahas detyrave ushtarake , që ishin tepër të mprehta në ato kohë , Hysniu bën përpjekje për çeljen e shkollave shqipe kudo ku „fëmijët pejanë,ndjejnë nevojën me u arsimua“.

Janë ende të panjohura mjaft letra të tij të dërguara personaliteteve të arsimit kombëtar shqipëtar. Brenda të cilave jehon thirja prej patrioti, e Hysniut për të bërë ç’është e mundur që gjenerata më e re kosovare të rritej e ditur.Kuptohej që ky shqetsim i birrit të Pejës lidhej me vizionin e tij për të nesërmen e Kosovës të ndarë padrejtësisht nga shteti amë. Edhe pas kapitullimit të Italisë fashiste , Hysniun do ta gjejmë përsëri në rradhët e ushtrisë sonë kombëtare.Fjala e tij tanimë zinte vënd jo vetëm në rradhët e atdhetarëve dhe popullit por edhe në mbarë hierarkinë ushtarake të asaj kohe.Tepër i vëmendshëm ndaj zhvillimeve politike dhe ushtarake të vitit 1944,në disa raste ai nuk do t’i përfillte urdhërat e dhëna prej komandës gjermane. Ndërkohë në bashkëpunim me nacionalistët shqiptar,organizon në Tiranë biseda dhe takime ilegale ku denoncon si fashizmin ashtu edhe komunizmin duke paraparë te të dy këto rryma tragjedinë e popullit të vet dhe për më tepër ëndrrën e pushkatur të bashkimit kombëtar.

Kur komanda e lartë gjermane ndeshet në veprimtarinë atdhetare të Hysniut,kërkon që ai të paraqitet për të dhënë llogari.Nërkohë,miqtë e Pejanit trim,e këshillojnë të kalojnë në ilegalitet e të punojë në këtë mënyrë për organizimin ushtarak të forcave nacionaliste.Gjatë kësaj periudhe,Hysniu mban do kontakte dhe me forcat nacionalçlirimtare shqiptare pa paragjykuar asken,por gjithmonë duke vlersuar se bashkimi i shqiptarëve do të ishte më se i domosdoshëm në luftën kundër pushtuesit.

Për veprimtarinë e tij të thellë kombëtare,guximin dhe sakrificat e bëra në kuadër të bashkimit të trojeve etnike,populli i Shkodrës,do ta zgjidhte Hysni Pejën si deputet të vetin në zgjedhjet e 2.dhjetorit.1945. Shumkush prej zgjedhësve do të besonte jo vetëm tek aftësitë e tij ,por sidomos tek ndershëria,veti kjo e përcjellë në vite,prej derës së tyre që në Pejë. Është pikërisht karriga e deputetit ajo që e zhgënjen atë. Asambleja Kushtetuese jo vetëm që do t’i hapte udhë „mrekullive“ të komunizmit,por më së pari do të godiste elementët e nacionalizmit dhe demokracisë shqiptare që po kërkonte të lindte.

Pa përfillur aspak ardhmërinë e karierës së tij , Hysni Peja me logjikën e fakteve i drejtohet Asamblesë Kushtetuese me një letër ku denoncon hapur linçimin e lirive dhe të drejtave themelore të kombit shqiptar.Ndërkohë që për kte trim të Pejës , ky akt do të ishte një shërbim krejt human për popullin e vet, mirpo për komunistët e shitur tek titoja do të binte si bombë në terrin e diktaturës që po gatuhej.

Do të mjaftonte vetëm kjo letër që për atdhetarin , ushtarakun dhe burrin e mençur Hysni Pejën të fillonte kalvari i vuajtjeve të denja për t’u rrëfyer në stilin shekspirian. Hiqet emri i tij nga çdo protokoll,hidhet baltë dhe pluhur duke bërë përpjekje për të goditur kësisoj nacionlizmin e ndershëm shqiptar.Ushtaraku i denjë ai që i fali vitet më të bukura dhe krejt mundin ngritjes , funksionimit dhe modernizimit të ushtrisë shqiptare u harrua plotësishtë.

Në kënetën e Durrësit ku e çuan të internuar,kte burrë të lavdisë popullore,ai nuk doli kurrë më nga shtëpia deri në nëntorin e vitit 1963,kur edhe mbylli sytë përjetësishtë..

Kjo heshtje paradoksale më në fund triumfoi.

Bern-Zvicër

SHQIPTARIA NE 100 VJETORIN E MADH

November 11, 2012 by dgreca

Nga Ajet Nuro*/

Prej kohësh kam dashur të shkruaj diçka për 100-vjetorin e Pavarësisë së shqiptarëve, për 100 vjetorin e krijimit të shtetit të tyre pas 500 vjetë roberie otomane. Dhe ja, ku me një seri shkrimesh dua të shprehem për atë se si po e gjenë kombin tone ky Jubile i madh. Sigurisht që këto janë mendime personale dhe kuptohet që ndoshta nuk përmbushin standartet e të gjithëve atyre që do kenë rastin t’i lexojnë…

100 –vjetori i Pavarësisë është Jubileu i të gjithë shqiptarëve.

Ndonëse në atë nëntor të vitit 1912, Ismail Qemali ngriti flamurin në Vlorë për të shpallur të pavarura të gjithë territoret shqiptare të okupuara nga Turqia e ndonëse atij iu bashkua edhe Isa Boletini, krahina apo vilajeti i këtij të fundit nuk do kishte të njëjtin fat si dhe ajo pjesë që do të përbënte Shqipërinë zyrtare. Viti 1913 do të linte jashtë Shqipërisë toka shqiptare që tash janë të (ç)integruara në 5 shtete të tjera. Sigurisht që Kosova dhe aneksimi i saj nga Serbia ishte edhe goditja më e madhe që iu bë çështjes shqiptare. Megjithatë, Jubileu i madh i 100-vjetorit të Pavarësisë e gjen sërish Kosovën të lirë dhe pa Serbinë mbi kokë. Dhe, pikërisht 100-vjetori i Pavarësisë, është rasti më i mirë për të bërë bilancin dhe për të parë perspektivën e çështjes sonë kombëtare.

Çështja kombëtare në këtë Jubile pavarësie

Në këtë 100-vjetor të Pavarësisë së shqiptarëve, çështja e tyre kombëtare është më e avancuar se kurr. Dhe, shqiptarët ngado që janë i ka kapur një entuziazëm i jashtëzakonshëm. Flamuri ynë kombëtar është bërë i pranishëm kudo dhe duket se ai është bërë edhe simboli i zhvillimit të mëtejshëm të çështjes së tyre. Por, entuziazmi bie shpejtë kur nuk ka një plan, kur nuk ka një program të qartë për t’u realizuar. Më keq akoma kur ka dhjetra plane që çorodisin këdo. E në këtë katrahurë futet dhe politika dhe llogaritjet politike… parti me simbole kombëtare, parti që premtojnë zgjidhje të çështjes kombëtare … filozof që pasi nuk shesin dot më Marksin dhe Engelsin tek shqiptarët, kanë gjetur një mjet për t’u dalluar nga të tjerët, matrapaz që kanë gjetur një rast për të realizuar planet e tyre personale…

Në harkun e këtij shekulli, kombi ynë ka bërë përpjekjet maksimale për t’ia arritur të ketë shtetin e vetë dhe mbi të gjitha të riparoj pjesërishtë një gabim të shkaktuar nga politika europiane e shekullit të kaluar, kur me vendime arbitrare, tokat shqiptare iu dhuruan fqinjëve tanë. Personalitetet historike më të mëdha të dala nga kombi ynë, janë pikerisht ata që sakrifikuan gjithçka kishin në emër të shqiptarisë dhe që luftuan për flamurin tone kuq e zi, simboli i bashkimit kombëtar. Por nga ana tjetër, presioni i të huajve të interesuar drejtë për drejtë apo edhe tërthoras në ndarjen jo vetëm të tokave shqiptare por edhe të shqiptarëve vetë mes tyre, nuk kanë reshtur për të punuar në ndarjen e tyre. Aty ku ata nuk mundën t’i ndajnë sipas besimit fetar, e bënë këtë në ndarje provinciale. Prova më e mirë është teoria serbe se shqiptarët e Kosovës, nuk janë njëlloj si shqiptarët e Shqipërisë. Të qenit ndryshe, të qenit jo si shqiptarët e atdheut mëmë, mund të n’a bind se ata nuk ke pse i bashkon, nuk ke pse i mbron, nuk ke pse flet për një komb. Ata janë ndryshe. Dhe kjo propagande e bënë punën aq mirë sa i kish bindur një pjesë të të huajve (sidomos para viteve ’90 dhe në fillim të viteve ’90 se shqiptarët e Kosovës, sado që të ankoheshin, nuk kishin të drejtë, sepse ata siç thonë edhe serbët janë … janë … janë …

Edhe më keq, propaganda serbe ka mundur të futet edhe në teoritë e ndonjë shqiptari nga Kosova, që nuk heziton të n’a paraqesi teorinë e një kombi kosovar, këtë herë ndoshta jo mbi paragjykime negative ala-serbe, por mbi bazën e ndonjë vlere dhe veçantie që e dallon për mirë këtë pjesë të popullsisë shqiptare të quajtur « kosovare ». Unë do të thosha se teoria e një kombi kosovar është më e rrezikshme edhe se teoria serbe e veçantisë së shqiptarëve të Kosovës, sepse nëse teoria serbe shkakton zemërim tek shqiptarët, ajo ka shërbyer për të afruar shqiptarët me njëri-tjetrin (sidoqoftë ajo ka ndikuar për keq që qarqet vendimmarrëse në kancelaritë më të fuqishme të botës…), teoria e « kombit kosovar » hap rrugën e përçarjes me efekte të pariparueshme. Personalisht, fjalën « kosovar » në vend të shqiptar si pjestar i një kombi do t’a quaja fyes. Nëse mua më thonë « lab » për të treguar origjinën time nga një krahinë me tradita dhe patriotike siç është Labëria kjo do të përbënte kënaqësi e madje përkëdhelje për mua, por do të ishte fyese nëse do të thoshin « ai nuk është shqiptar por lab » do t’a quaja fyese. Dhe nuk ka dhuratë më të mirë për Serbinë se një ndarje e tillë mes shqiptarëve të Kosovës dhe shqiptarëve të tjerë që banojnë në Ballkan përfshi këtu shqiptarët e Shqipërisë Londineze…

Nëse teoria e kombit « kosovar » mbështeten në teoritë e ndarjeve ballkanike siç janë ndarja mes maqedonasve dhe bullgarëve apo ndarja mes malazezëve dhe serbëve, bashkimi i Italisë bëri krijimin e një kombi dallimi mes përbërësve rajonal e provincial do çudiste të gjithë botën. Pasi Italia u bashkua, thënia e Garibaldit « Italinë e bëmë, tani duhet të bëjmë italianët » është monumentale. Përball këtij fakti, homogjeniteti i shqiptarëve është i pashoq. Shqiptarët nga Kosova, Maqedonia, Shqipëria apo Çamëria, kanë një gjuhë të përbashkët, një histori të përbashkët, mentalitet të përbashkët dhe dallimi i vetëm është qëndresa që shqiptarët e Kosovës i bënë Serbisë dhe serbëve gjë, që i bëri ata edhe më të fortë edhe më atdhedashës por gjithësesi jo ndryshe. Nëse, ata janë ndryshe nga shqiptarët e tjerë, mos duhet të quhen më të afërt me serbët?

Orientimi gjeo-strategjik i shqiptarëve

Nëse ka një gjë që shqiptarët duhet të kenë një emërues të përbashkët mes tyre është orientimi gjeostrategjik i shqipatarëve dhe lidhja e aleancave strategjike me të tjerët. Ne nuk kemi lidhje gjaku apo gjuhe me të tjerë kombe (një arsye më shumë për të mbajtur njëri-tjetrin si shqiptarë) kështu që n’a duhet të kemi dhe ne aleancat tona, miqtë tanë për të përballuar ditë të këqia siç ndodhi në fund-shekullin e kaluar. Në vitin 1999, pa mohuar qëndresën e faktorit kombëtar, le të jemi të ndërgjegjshëm që pa aleatët tanë perëndimor me Shtetet e Bashkuara në krye, ajo që në hartat e sotme të botës (jo të gjitha) njihet si Republika e Kosovës, do të kishte qenë një copë histori që mund të përmblidhej me një frazë : Këtu ka qenë ish Krahina Autonome e Kosovës, nën Ish-Jugosllavinë, e tash është pjesë e Republikës Serbe…

Dikur një bashkëbisedues më tha : « Ti je filo-amerikan? » Pa një pa dy, iu përgjigja me një po që nuk linte dyshime në këtë pikë. Ndonëse unë nuk e pyeta, ( a nuk duket pak vulgare t’i drejtohesh me pyetjen, po ti me kë je sikur t’a pyesim për ekipin e futbollit për të cilina i bënë tifozllëk?) ai dihet që është filo-oriental. Një parantez të vogël. Nëse dikush më quan filo-amerikan (dhe nuk kam asnjë problem të jetoj me një fakt të tillë) kjo ka të bëjë me një sërë shkrimesh që unë kam shkruar për Amerikën për sistemin politik aty, për ekonominë, për ndarjen dhe ekulibrin e pushteteve sipas « check e balance » dhe sidomos për politikën e tyre të jashtëme sidomos qëndrimin e tyre historik ndaj kombit shqiptar. Demokracia amerikane ka lënë pa gojë francezin Alexis de Tocqueville që, dy shekuj e ca më parë u çudit me demokracinë këtij shteti të ri aq sa shkroi librin « Demokracia në Amerikë » me qëllim që dhe kombi i tij dhe ata që do lexonin « Demokracia Amerikane » të mësonin prej saj. Dhe të them të drejtën, ndonëse e pranoj me gjithë qejf epitetin « filo-amerikan » unë jam po aq kritikë ndaj tyre, po aq sa një do të ishte një mik i tyre që ua do të mirën. Pra, unë nuk kam ndonjë arsye të jem një mik pa kushte. Kështu, besoj se kur flasim për shqiptarët që nërgjithësi janë ashtu su dhe unë « filo-amerikanë », arsyeja mud të gjendet tek fakti që shqiptarët e ëndërrojnë një demokraci ala-amerikane apo edhe perëndimore dhe, pse t’a mohojmë, se ata kanë gjetur tek ata një aleat natyrel që i ka ndihmuar në kohët më të vështira të ekzistencës së tyre, në kohën e presidentit Wilson dhe në fund të shekullit të kaluar nën presidencën e Klintonit e Bushit.

Bashkëbiseduesi im i përmendur më sipër, nuk ka lënë tribunë ku i është dhënë fjala, që të mos mbroj teorinë se ne shqiptarët duhet t’i kthehemi historisë sonë të përbashkët me turqit dhe Turqinë. Asgjë e keqe nëse kjo do të ishte në kuadrin e fqinjësisë së mirë, në kuadrin e bashkëpunimit rajonal, në bazë të reciprociteti e në kuadrin e dy vendeve anëtare të NATO-s. Por, jo, sipas këtyre « shkencëtarëve », Turqia duhet të jetë violinë e parë në marrdhëniet e Shqipërisë me botën. Ju kujtoj se Turqia dëshironë t’i bashkohet BE-së por ende pa sukses. Rezultatet ekonomike të fundit të këtij vendi, që duhet përshëndetur, gjithashtu nuk janë një arsye për t’a quajtur vendin kryesor nga i cili duhet orientuar politika jonë e jashtëme. Kur them politika jonë kam parasysh dy qeveritë shqiptare që nuk duhet t’a orientojnë politikën e jashtëme sipas cikleve ekonomike që janë fenomene kalimtare.

Bashkimi i shqiptarëve?

Nëse së fundi është hedhur teoria e marrjes shembull në marrdhëniet Serbi-Kosovë, të dy Gjermanive të ndara pas Luftës së Dytë Botërore, më natyrale do të ishte që këto marrdhënie dhe sidomos zgjidhja (ribashkimi) t’i vishen dy shteteve shqiptare të Ballkanit. Shqiptarët i ndanë me forcë, i detyruan të okupohen nga serbët dhe tash i kanë ndarë. Ku qëndron e keqja e ribashkimit të tyre. Por, as (ri)bashkimi nuk është gjëja më e thjeshtë që mund të bëhet një kombi që në këtë shekull ka vuajtur aq shumë ku nga të tjerët dhe ku nga vetvetja. Ndihma më e madhe që mund t’i bëhet çështjes kombëtare është padyshim respektimi i vetvetes që do të thotë respektimi i shtetit ligjor, respektimi i institucioneve dhe i mekanizmit të përzgjedhjes së përfaqësuesve të popullit. Dy janë përbërësit që do të garantojnë suksesin e bashkimit kombëtar : 1. Dëshira e popullit shqiptar për t’a bërë një gjë të tillë dhe 2. Përshtatja e klasës politike ndaj një relaiteti të till. Ndoshta do të duket absurde por ja që klasa politike ka fjalën e saj në një projekt të till siç është çështja e ribashkimit kombëtar. Nëse elementin e parë e kemi gati dhe mund të themi se shqiptarët janë gati që sot të hedhin një hap përpara, klasa politike shqiptare është pak e vonuar dhe e pa-aftë të ndjek shqiptarët në këtë projekt madhështor. Ata politikanë që trumpetojnë me të madhe çështjen kombëtare e bëjnë për të fituar ndonjë pikë që mund të kthehet në votë. Ata politikanë që duan t’a bëjnë vërtetë ribashkimin, nuk kanë nevojë të bërtasin, mjafton të veprojnë konkretisht dhe pa u kërkuar leje të tjerëve.

Një shekull më parë shqiptaria, përkatësia në një njësi si kombi, gjuha dhe historia e përbashkët, bëri që shqiptarët të bashkohen për të krijuar shtetin e tyre, duke u ngritur mbi dallimet fetare, krahinore, dialektore etj etj. 100 vjetë më vonë është pikërisht kjo fjalë magjike, shqiptaria, që i thërret të bashkohen në një, që i thërret të ndërtojnë një të ardhme të përbashkët. Gëgë, tosk malci jallia / janë një komb m’u da s’duron ishte motoja e para një shekulli … lab, çam e kosovarë, janë një komb/ s’abn me diskutu… duhet të jetë motivi i pas një shekulli përpjekjesh…

Ajet Nuro

Montreal – Tiranë – Prishtinë, shtator , tetor 2012

anuro@albemigrant.com(Tribuna Shqiptare)

“NJË KOMB, NJË GJUHË, NJË KULTURË”

November 11, 2012 by dgreca

Në prag të 100-vjetorit të Pavarësisë- Libri është përgatitur: Dr. Ibrahim Gashi/

Nga Prof. MURAT GECAJ/

Dje në mesditë, në sallën “Alakd Buda”, të Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë, u oranizua përurimi i veprës së re të Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare, me qendër në Tiranë, “Një Komb, një Gjuhë, një Kulturë”. Ajo ishte përgatitur nga i ndjeri dr. Ibrahim Gashi dhe u botua në SHB “Vest Print”-Tiranë, me drejtues Eduard Vathin. Kishin ardhur akademikë e profesorë, “Mësues të Popullit” e “Mësues të merituar”, punonjës të arsimit, kulturës e shkencës, nga trojet shqiptare të Ballkanit e diaspora dhe mndia e shkruar e ajo elektronike e tjerë.

Pas Hamnit Kombëtar, drejtuesi i programit të veprimtarisë, Qani Sulku, ia dha fjalën e rastit, në këtë tibim, drejtorit të IIKSH, Rezart Gashi. Ndër të tjera, ai u ndal një mjaft veprimtari të këtij institucioni vullnetar, si brenda vendit dhe në trojet shqiptare të Ballkanit e në diasporë. Veprimtari kulmore e këtij Instituti ishte Konferenca e Parë Mbarëkombëtare, me temë “Studimi i mundësive të përafrimit, deri në njësim, të programeve e teksteve mësimore, në të gjitha shkollat e trojeve amtare e në diasporë”, mbajtur në Tiranë, në shtator 2011. Temat e 30 refereuesve në atë tubim, i redaktoi dhe i përgatiti për botim Dr. Ibrahim Gashi, kryetar i Komisionit Qendror të IIKSH e i Bordit të tij, i cili fatkeqësish tu nda nga jeta më 9 maj 2012. Në vazhdimësi, punuan një grup kolegësh dhe u arrit që këto ditë vepra të dalë në qarkullim, në prag të 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Më tej, në emër të Akademisë së Shkencave të RSH përshëndeti prof.dr. Emin Riza, i cili theksoi punën e thelluar kërkimore, studimore e botuese në fushën e shkencës, nga dr. Ibrahim Gashi dhe e vlerësoi këtë vepër një arritje të re kolektive për trajtimin e çështjheve të ndyrshme, sidomos për gjuhën, tekstet e traditat kombëtare. Duke e përshëndetur punën e secilit, ai i lexoi edhe emrat e gjithë bashkatutorëve. Për vlerat e shumanshme të kësaj vepre foli edhe prof.dr. Hulusi Hako. Ai nënvizoi se kjo vepër lidhet organikisht me punën e palodhur, frymëzuese e organizuese të të ndjerit Dr. I.Gashi, duke u bërë kështu tani e tutje atë, pronë dhe mjet të mbrothësisë sonë mbarëkombëtare, duke plotësuar kështu edhe një dëshirë të madhe e amanet të tij.

Në emër të kyesisë së Shoqatës së Arsimtarëve të Shqipërisë përshëndeti znj. Yllka Beçi, e cila tha se Dr. Ibrahim Gashi ishte arsimtar dhe veprimtar shembullor, studiues e botues i palodhur edhe në ndihmë të shkollave shqipe, me tekste e botime të tjera. Ai u dallua në punën dhe veprimtaritë e disa institucioneve e shoqatave, si të SHASH e Shoqatës “Tirana”, në Institutin Shqiptar të Mendimit e Qytetërimit Islam (AIITC) e tjerë.

Po kështu, kryetari i Shoqatës atdhetare-kulturore “Tirana”, z.Arben Tafaj, nënvizoi veprimtarinë e palodhur shoqërore të dr. Ibrahim Gashit, shprehur kjo gjë dukshëm me ndjenjat fisnike e atdhetare. Për këtë arsye, duke e vlerësuar lart tërë punën dhe përkushimin e tij, ai i dorëzoi familjes titullin “Mirënjohja tiranase”, shoqëruar me motivacionin përkatës.

Prof.dr. Emil Lafe, në fjalën e tij, u ndal në punën e përkushtuar të dr.I.Gashit në dejtimin e Komisionit Qendror e të Bordit të IIKSH. Po kshtu, nënvizoi disa nga vlerat kryesore të kësaj vepre të re, duke cituar dhe emrat e 30 autorëve të saj, të cilët janë profesorë e doktorë shkencash, studiues e shkrimtarë dhe peronalitetetjerë të letrave, jo vetëm nga Shqipëria e trojet shqiptare të Ballkanit, por dhe nga diaspora. Në vazhdim foli M.Gecaj, i cili solli kujtime nga takimet e bashkëpunimi me autorin e përmbledhjes, përmendi mjaft vepra të tij të botuara ose të lëna dorëshkrim dhe pastaj tha: “E falënderoj nga zemra birin e Dr.Ibrahim Gashit, Rezartin, drejtor i Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare, që ngulmoi dhe u kujdes pandërprerje, që ky libër ta shihte dritën e botimit, duke patur edhe ndihmën e kolegëve! Kështu, tani ne jemi disi më të qetë, se me këtë vepër nderojmë, kujtojmë dhe vlerësojme sadopak punën e përkushtuar, atdhatare e profesionale, të këtij kolegu e mikut tonë, të dashur e të paharruar”.

Me interes u ndoq përshëndetja e dr. Nail Dragës, studiues dhe botues i njohur në Ulqin të Malit të Zi. Ndër të tjera, ai kujtoi edhe udhëtimin e një grupi të IIKSH, me dr. I. Gashin atje, në vitin e kaluar,si dhe Konferencën, që u mbajt në shtator 2011 në Tiranë, me pjesëmarrje të veprimtarëve nga të gjitha trojet shqiptare të Ballkanit e diaspora. Më tej, për nevojën e bashkëpunimit dhe me diasporën shqiptare në Turqi foli shkrimtari i ri, Ahmet Okçun. Ai premtoi se, në periudhën vazhduese do t’i përkushtohet këtij qëllimi, në përbërje të IIKSH. Kujtime nga jeta në arsim e dr. I. Gashit solli studiuesi i njohur Uran Butka. Ai nënvizoi edhe disa nga vlerat atdhetare, arsimore, kulturore e shkencore të kësaj vepre të re. E frymëzuar ishte fjala e mësuesit dhe poetit Namik Selmani, i cili në këtë vepër ka ndihmesën e çmuar për trajtimin e çështjes së pazgjidhur të Çamërisë.

Në vijim u laxua një mesazh mjaft i ngrohtë, dëruar posaçërisht për këtë tubim, nga z. Sadik Elshnai, kryetar i Shoqatës atdhetare e kulturore “Bijtë e Shqipes”, në Filadelfia të SHBA. Në pamundësi ardhjeje, në këtë veprimtari të IIKSH, i kishin dërguar përshendetjet dhe mesazhet e tyre, disa persona të veçantë, si: Sokol Demaku: Qendra Atdhetare-Kulturore Shqiptare “Migjeni” (Suedi); Shefqet Hoxha, “Mësues i Popullit” dhe Isa Halilaj, “Mësues i merituar” (Tiranë); Prof. Skënder Skënderi dhe prof. Gani Pllana (Prishtinë); Viron Kona: shkrimtar e publicist, në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës (Tiranë); Halil Haxhosaj: arsimtar dhe poet i njohur (Gjakovë); prof. Musa Kraja: rektor i Akademisë Pedagogjike (Tiranë); Hysë Hasa dhe Vlashi Fili: shkrimtarë (Amerikë) dhe të tjerë.

Po kështu, emocione të forta shkaktoi te të pranishmit leximi nga Enkelejda Gashi i mesazhit, që u kishin drejtuar pjesëmarrësve në këtë përurim dy bijat e dr. Ibrahim Gashit, Ardiana e Entela, emigrante në Amerikë. Ndër të tjera, ato nënvizonin cilësitë e mrekullueshme të babait të tyre, bashkëshort e prind shembullor, si dhe studiues i palodhure pasionant për çështjen kombëtare shqiptare. Për këtë gjë, foli me mallëngjim edhe bashkëshortja e bashëapunëtorja e tij, arsimtarja e metodistja, Liliana Gashi. Gjithashtu, ajo i falëndroi nga zemra të gjithë bashkautorët e veprës në fjalë dhe pjesëmarrësit në këtë përurim.

Gjatë veprimtarisë, familjes Gashi iu dhuruan libra nga autorë të ndryshëm, si dhe një grup famijësh u dhanë atyre buqeta me lule të freskëta. Pastaj, të gjithë së bashku, morën pjesë në koktejin e organizuar nga familjarët e dr. Ibrahim Gashit, i cili do të mbetet përherë në kujtesë edhe me këtë vepër të re kolektive të IIKSH, të cilën ai e ideoi, e redaktoi dhe e bëri gati për botim.

Tiranë, 11 nëntor 2012