NGA GEZIM ZILJA/
Qysh pas vdekjes së Skënderbeut, ajka e fisnikërisë shqiptare shkoi nën shpatën e turkut ose emigroi. 450 vjet nën errësirën e Turqisë, u ndalua shkrimi e libri shqip. Shto 15 vjet mbretëri dhe 45 vjet diktaturë, në mungesë të plotë të lirisë, shkaktuan një dëm i pallogaritshëm në mendjen dhe shpirtin e shqiptarëve. Frika, servilizmi, mungesa e vlerësimit për vetveten zunë vend te njeriu i varfër për hir të mbijetesës dhe deformuan dalëngadalë zemrën e shpirtin e tij, sepse instikti i vazhdimësisë së jetës është më i fortë se çdo instikt tjetër, arsye ose parim. Popujt e varfër e të paditur mësohen shpejt me zgjedhën si qetë e parmendës. Edhe sot në demokraci vazhdojmë të jemi hipokritë, të themi e të bëjmë diçka të ndryshme nga ajo që mendojmë në të vërtetë. Vazhdojmë tu shërbejmë me zell zotërinjve të rinj e të vjetër, të mos e duam e respektojmë njëri-tjetrin, të urrehemi e të zihemi si qentë e rrugëve, të mos kërkojmë falje, të mos jemi kokëulur e të përgjegjshëm. E kemi humbur me kohë udhën e zotit e të dashurisë njerëzore. Jemi në mëshirën e kryetarëve të partive, që kanë zëvendësuar edhe Zotin vetë.
Mos prit gjë o shqiptar kudo ndodhesh e punon nga ata, që pasurohen në mënyrë të padrejtë, që shembin teatrot, stadiumet, kinematë, bibliotekat e muzetë, shkatërrojnë pyjet, lumenjtë, liqenet, për të ngritur pallate e vila, që shesin e japin me qera detin, portet e tokat e atdheut pa lejen e sovranit sepse kanë si qëllim të vetëm pasurimin. Një kandidate grua që ndërron tridhjetë herë, në tridhjetë ditë fustanet, xhaketat e çantat gjatë fushatës elektorale, një kandidat, që kërkon votën e fukarait me njëqind halle e me fëmijën e sëmurë, në këmbim të parave, një pushtetar ose ish pushtetar, (nuk flas për sipërmarrësit e tregëtarët) që jetojnë në vila miliona dollarëshe, janë hajdutë, të pandershëm, mizor dhe kriminel. Prandaj qofsh i kuq, blu a mavi, o njeri, njësoj je i mashtruar dhe jeta jote nuk do të ndryshojë kushdo parti të fitojë. Ti prap do të ndihesh i fyer, i mënjanuar, i përbuzur dhe i varfër. Mitat Frashëri më kot ulërinte me thënien e tij të famshme: Nëpunësit dhe të zgjedhurit duhet të jenë shërbestarë të popullit. Ne nuk kemi dhe as kemi për të pasur nëpunës e të zgjedhur shërbestarë, por do të kemi si deri tani nëpunësa grabitqarë, të pafytyrë, që i shërbejnë vetes dhe kryetarit të partisë. Kjo ndodh se në Shqipëri nuk kemi drejtues partish por sundimtarë e pronarë të partive. Edhe në këto zgjedhje, kandidatët për deputetë u shpallën ditën e fundit, pasi dolën nga listat e xhepit të kryetarëve të partive e jo nga votuesit e thjeshtë me të cilët u tallën poshtërsisht. Të zgjedhurit, me pak përjashtime, janë njerëz të besuar apo të afërt të sundimtarëve të partive dhe nuk meritojnë votën e popullit. Ndjenja e urrejtjes që vjen nga lart poshtë, është e qëllimshme dhe ushqehet sistematikisht nga politikanët. I patë ata që u përgjakën egërsisht në qendrën e votimit në Tiranë? Nuk janë milionerë, as miliarderë. U ndeshën si armiq dhe donin ta hanin të gjallë njëri-tjetrin. U qëlluan me karrige e ç’të mundnin në prani të policisë dhe po të kishin armë jam i sigurt se do t’i shkrehnin mbi kundërshtarin politik. Kryetarët vazhdojnë të ushqejnë urrejtjen midis këtyre fukarenjve, që nuk kuptojnë se nuk po përpiqen për ruajtjen e votës së popullit, por për sundimin e pasurimin e kryetarëve, servilëve, hajdutëve e oligarkëve. Mos prisni asgjë nga kjo apo ajo klasë e sotme politike e grup deputetësh! Ata sërish do të grinden si qentë në parlament, do të hyjnë e do të dalin nga parlamenti, do të kalojnë nga një grup parlamentar te tjetri si pa të keq, në këmbim të favoreve e parave.
Kurrë nuk do të ngrihet një shtet i së drejtës derisa vota shitet e blihet si send në Pazar dhe këtë popullit ia mësuan politikanët. Kurrë nuk do të ketë drejtësi derisa kryetarët e partive do të emërojnë e ç’emërojnë sipas qejfit, kur brenda partive nuk do të votohet e nuk do të ketë fjalë të lirë. Nëse brenda partive nuk ka demokraci, nuk ka fjalë e zgjedhje të lira, mos prit o shqiptar kudo të jesh e të ndodhesh demokratizim të jetës në Albani. Para tridhjetë vitesh kur partitë shqiptare sapo kishin lindur gjëmonte thirrja: “një anëtar një votë” madje u kërkua, që në parti të lejohej, mendimi ndryshe. Por me kalimin e viteve gjithë kryetarët e partive, të rinjë e të vjetër, rritur e edukuar me ideologjinë e zhvatjes u kthyen në autokratë e sundimtarë. Zgjodhën e rekrutuan rreth vetes servilë, mashtrues, hajdutë, jo rrallë kriminelë dhe mbytën zërat e lirë. Guxoni ju pushtetarë, ministra, deputetë e shefa të shpreheni ndryshe nga kryetari i partisë ose kryeministri; kërkoni që në partitë tuaja, pozitë e opozitë, të votohet ndershmërisht, pa trysni! Do të shpalleni armik e do të flakeni si dikur kundërshtarët e Enver Hoxhës. Vetëm se nuk nuk do t’ju fusin dot në burg sepse “neni 55” është shfuqizuar. 170 vjet më parë poeti i madh gjerman Hajnrih Hajne (1797-1856) do të shpjegonte në tetë vargje në mënyrë therrëse, thelbin e një shoqërie të padrejtë dhe do të jepte mesazhin e fuqishëm: nëse nuk lufton për një jetë më të mirë, as të jetosh nuk ke të drejtë sepse jeta jote nuk ka asnjë vlerë:
Kush ka shumë, ai më shumë
Do të marrë mbi të tjerë
Kush ka pak, atij më pak
Do t’i lënë përngaherë
*
Po kush gjë prej gjëje s’ka,
Drejt te varri le të shkojë.
Se kush s’ka o rreckaman,
S’ka të drejtë as të jetojë.
Vetëm zgjimi i etjes për dituri, (Dhe drit’e diturisë /Përpara do na shpjerë… N. Frashëri) për vlerat e vërteta, respekti për pronën e familjen, dashuria për njeriun e atdheun mund ta rimëkëmbë një popull si ky yni, mund ta bëjë të jetë në gjendje të zgjedhë vetë drejtuesit e duhur, sepse ai kurrë nuk ka zgjedhur, por ka votuar, atë që i ka caktuar kryetari i partisë dhe servilët e tij.
