Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Avni Hafuzi e jetësoi sheshin, tavolinën e mundjes dhe bustit të Skënderbeut në Eger të Hungarisë

by

“Busti i Skënderbeut në shesh është planifikuar të vendoset në fund të marsit ose nga gjysma e prillit, që sheshi Skënderbe të ketë edhe kryeheroin tonë, Skënderbeun. Ne jemi të gatshëm ta realizojmë dhe do të jetë ditë e madhe e historike, si dhe do ta jetësojmë, sportin e mundjes, që ka filluar nga kryeheroi ynë.“

Edhe një ngjarje e madhe, edhe një pjesë e historisë po shkruhet nga diaspora shqiptare. Të hënën e datës 05 shkurt, në prag të 16 vjetorit të pavarësisë së Kosovës, po jehon lajmi edhe ate me siguri të plotë, falë punës e angazhimit të sinqertë e me plot shpirt, nga veprimtari, modest e i punës, z. Avni Hafuzi, se u vendosën dy tabelat e sheshit në qytetin Eger afër Budapestit, në dy gjuhë shqip dhe hungarisht me emrin e kryeheroit tonë Skënderbeu. Në këtë solemnitet morën pjesë disa personalitete hungareze, në mesin e tyre edhe z.Attila Farkas, nënkryetar i bashkisë së këtij qyteti dhe miq të z.Hafuzi. Edhe z.Hafuzi e ndau këtë gëzim përmes një lajmi me foto në Facebook, duke shkruar „Dje në sheshin Skënderbej në Eger, bashkë organizuam vendosjen e tabelave dygjuhëshe me flamujt përkatës, ku shkruhet emri i sheshit. Ky shesh, pas mbjelljes së pemëve dhe vendosjes së këtyre tabelave, është zbukuruar edhe do të bëhet edhe më i bukur e madhështor me vendosjen së shpejti të tavolinës për mundje dore, e në fund të bustit të heroit tonë kombëtar!“ Edhe vetë, nënkryetari i bashkësisë së Eger, z. Attila Farkas e pasqyron në faqen e tij në Fb duke shkruar: „

Këtë mëngjes, falë Konsullit të Nderit të Shqipërisë Avnija Hafuzi kanë mbërritur dhe janë vendosur të ekspozuara shenjat e emrit të rrugës Skenderbeg.

ük Si rezultat i viteve të fundit, ne e kemi forcuar marrëdhënien tonë edhe më afër, kështu që zona publike në zonën time zgjedhore është pasuruar me zona të reja.

Në nëntor mbollëm pemë në vend me konsullin, dhe së shpejti zona para këndit të lojërave do të zgjerohet me një tavolinë të mundjes së dorës në natyrë, pllakat e sheshit dhe busti i Skënderbut“.

Për t`u informuar më shumë në lidhje me këtë ngjarje ne bashkëbiseduam, me veprimtarin e njohur, z.Avni Hafuzi, që jeton e vepron në Hungari dhe ja se çka na tha ai ndër të tjera: „

„Siç dihet, Sheshi „Skënderbe“ më 15 shkurt të vitit 2000 është emëruar. Ne patëm filluar së bashku nga viti 1999 në ambasadën e Shqipërisë në Hungari me ambasadorin e atëhershëm, z. Adhurim Resuli. Bashkë me iniciativën tonë e kemi biseduar, që ta kemi një bust të Skënderbeut dhe një shesh në Hungari. Në ate kohë nuk patëm mundësinë që shpejt ta realizojmë, por nuk u ndalëm dhe e gjetëm mbështjen te kryetari i qytetit Eger, z. Dr.Nagy Imre. Në shkurt të vitit 2000, Siç dihet ish presidenti i Shqipërisë, Prof.dr. Rexhep Mejdani erdhi dhe ne e inaguruam sheshin „Skënderbe“ dhe ishte ish ministri hungarez, z.Torgyàn Jözsef. Ishte padyshim një ngjarje e madhe. Nga viti 2000-2024 sheshi „Skenderbe“, nuk ka pasur tabela. Tash nga e hëna e 5 shkurtit i kemi tabelat në dy gjuhë dhe popullata apo vizitorët munden të orientohen më mirë. Me datë 17 janar, për çdo vjet, kam vendosur kurorë lulesh në sheshin „Skënderbe“. Duke kaluar koha dhe duke e parë se po shkojmë nga pleqëria, jam munduar edhe më shumë dhe duke forcuar kontakte me bashkësinë e qytetit, në vitin 2008-2009, propozova bashkë me ambasadorin Florian Nova nga Ambasada e Shqipërisë, që të kemi edhe më shumë ide të realizueshme për sheshin „Skënderbe“. Kemi krijuar miqësi të mirë me drejtues të qytetit të Egerit dhe do ta mbajmë për jetë.

Propozova dhe bëra kërkesën që ta kemi bustin e Skenderbeut në sheshin Skenderbeu. I kam të gjitha dokumentet. E dorëzova në votim te këshilli bashkiak i qytetit Eger dhe e votuan, pra të gjithë njezëri e pranuan kërkesën time.

Pastaj ishin procedurat tjera. Pasi mora pëlqimin komisionit, konkretisht pas disa muajve e dorëzova përsëri projektin tashmë, se si do të dukej dhe në votim te këshilli bashkiak dhe pastaj e fillova punën e bustit të Skënderbeu. Për bustin e Skënderbeut fillimisht kam folur me skulptorin, tashmë të ndjerë, z.Agim Rada i përjetshëm i qoftë kujtimi. Por për fat të keq ai ndërroi jetë. Por, projekti duhet vazhduar dhe nuk u ndala, bashkëbisedova me skulptorin z.Julian Musollari, koleg i të ndjerit, dhe e mori përsipër dhe e përgaditi bustin. Busti i Skënderbeut është i veçant që do të vendoset në Eger të Hungarisë. Ka një pamje madhështore e punuar me shumë finesë. Edhe diçka dua të shtoj, te sheshi, kur e bëra kërkesën e bustit e bëra paralel edhe për tabelat e rrugës, që të jetë me dy gjuhë hungareze dhe ate shqipe me dy flamuj. Falënderoj shumë edhe bashkëshorten time dhe gjithë fëmijëte mi, me një fjalë familjen time, që pata mbështetje dhe kam edhe sot e kësaj dite. Familja më ka ndihmuar shumë, që krahas punës për të mbajtur familjen, të mos ndalem edhe në çështjen kombëtare.

Me datë 02 mars me rastin e 2 Mars 1444, kur Kuvendi i Lezhës hodhi themelet e bashkimit të shqiptarëve, do të bëhet edhe përurimi i dy tabelave të rrugës në shesh. Po me ketë datë mundja e dorës, pak kujt ndoshta i ka shkuar mendja, se ky sport vjen nga Skënderbeu. Ne e dijmë, se Amerika, pra amerikanët, aty në vitin 1968 e kanë organizuar, apo kanë themeluar organizatën e Mundjes së dorës, por sporti vjenë nga kryeheroi ynë. Çdo sportist, mendon se ky sport vjen nga Amerika, por në realitet vjen nga Skenderbeu. Linkun e filmit të Skënderbeut ia kam dërguar shumë personaliteve për tu bindur dhe aty shihet ku Skënderbeu i provon ushtarët e tij, duke thyer dorën, pra sport me mundje, për ti shikuar ushtarët e tij, se cili e ka dorën më të fortë, ti jap shpatën më të rëndë dhe ti jap kali.

Kam filluar fushatën në Hungari, që ky sport të përmendet se Amerika e ka themeluar organizatën e sportit, por është zbuluar nga Skënderbeu. Do të bëhet promovimi i tavolinës së mundjes së Skënderbeut dhe do të marrin pjesë garues të shumtë, që do të garojnë, se kush e ka dorën më të fortë, ta trashëgojmë këtë sport. Aty do të ndahen edhe medalje, nga vendi i parë i dyti dhe treti. Në diplomën e fituesve, do të shihet edhe portreti i Skënderbeut dhe gjëra të tjera interesante. Zyrtarisht, pra më 2 mars 2024 do të filloj fushata e mundjes së dorës, se ky sport është nga heroi ynë kombëtar. Busti i Skënderbeut në shesh është planifikuar të vendoset në fund të marsit ose nga gjysma e prillit, që sheshi Skënderbe të ketë edhe kryeheroin tonë, Skënderbeun. Ne jemi të gatshëm dhe do të jetë ditë e madhe e historike“. Në një përshkrim lajmi, shumë lajme brenda tij, secili më i mirë se tjetri. Pllakat e Sheshit u vendosën, pastaj do të vendoset edhe tavolina e sportit të mundjes dhe të dihet botërisht, se ky sport vjen nga Skënderbeu si dhe kulmi i suksesit do të jetë në fund të marsit apo në mes të prillit, ku busti i Skënderbeut përjetësisht do të jetë në qytetin Eger në afërsi të Budapestit në këtë shtet mikë të kombit tonë. Me një fjalë, KonsulI nderi z.Avni Hafuzi i cili është i përfshirë në encikopedinë hungareze, i graduar me mirënjohje e mirënjohje, nga shteti hungarez dhe ai i Shqipërisë. Shkurt e shqip, mbi 50 mirënjohje të veçanta për kontributin e tij kombëtar në të gjitha fushat e jetës, nga ai atdhetarë, historikë, humanitarë, kulturorë dhe sportiv. I kanë kushtuar hungarezët edhe libër në gjuhën hungareze, këngë e poezi, bëmirësit preshevar, z.Avni Hafuzi. Shpirti i tij buron si krua nga lartësitë më të mëdha të kodrinave shekullore, por pa e humbur freskinë dhe qëllimin. Sheshi Skënderbe është një shesh në qendër të Tiranës dhe është me afërsisht 40 000 m² sheshi më i madh i Shqipërisë. Këtë emër e ka marrë në viti 1968. Pas Tiranës, Prishtinës e Shkupit, është edhe në Eger të Hungarisë, falë mundit e kontributit të veçant, të z.Avni Hafuzi me miq hungarez. Ky është shembulli më i mirë i mundshëm, se miqësia arrihet, por duhet ruajtur me miqtë tanë ndërkombëtarë dhe tash e tutje, sheshi Skenderbe në Hungari do të jehoj me pllakën e shkruar edhe në gjuhën shqipe, tavolina e mundjes e Skënderbeut dhe shpejt edhe busti i Skënderbeut. Të shkruash e të shkruash për këtë ngjarje është pak, sepse do të mbetet në historinë tonë kombëtare, si një arritje e madhe. Preshevari im, z.Avni Hafuzi, edhe kësaj here, por edhe gjithmonë, do ta përmendim emrin tënd dhe emri jot do të jetë i gravuar nëpër institucionet tona, herë do kurë dhe dëshira jonë është, sa të kemi gjallë fizikisht. Ke shkruar histori me dekada edhe ate me fakte ku e ke një kala me histori pa u ndalur me shumë sfida dhe mbi të gjitha, pa e rrahur gjoksin e suksesit, por me modesti dhe duke shpërndarë meritat në mesin e komunitetit tonë, pra mërgatës sonë në diasporë e konkretisht asaj në Hungari, ku je edhe duke jetuar e vepruar, që kurrë nuk e ke ndarë nga Shqipëria, Maqedonia, Kosova, Mali i Zi apo nga Lugina e Preshevës, sepse na bashkon gjuha. Pra, që të gjithë janë vëllezër. E gjithë mërgata jonë në Hungari e ka përkrahur shumë dhe z.Hafuzi i është mirënjohës dhe me këtë rast na kujton, njërën nga veprat më sublime të kryeheroit tonë kombëtarë: „Lirinë nuk e solla unë, por e gjeta këtu në mesin tuaj“. / TEKSTI: DASHNIM HEBIBI, FOTO NGA FB, A.HAFUZI

16 vjetori i Pavarësisë së Kosovës festohet në New York

by

Koncerti Gala i Përvitshëm dedikuar Pavarësisë së Republikës së Kosovës dhe muzikës së mirëfilltë Shqiptare!

Në këtë vit epik së bashku me ju festojme për të 6-ën herë në mënyrë dinjitoze, duke e shndëruar kështu këtë ngjarje në simbol të ruajtjes së vlerave dhe traditës sonë!

VATRA DO FESTOJË 16 VJETORIN E PAVARËSISË SË KOSOVËS

by

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” në nder të 16 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Republikës së Kosovës, në Selinë Qendrore të Vatrës me adresë: 2437 Southern Blvd, Bronx, NY 10458, më 17 Shkurt 2024, ora 11 Am, do të organizojë një festë dedikuar ngjarjes historike për mbarë kombin shqiptar, shpalljen e Kosovës shtet të pavarur e sovran.

Në këtë ditë të shënuar do paraqiten kumtesa historike rreth pavarësisë e rrugëtimit 16 vjeçar të shtetit të Kosovës në liri, nga Prof.Dr. Roland Gjini, Frank Shkreli, Dr. Paulin Marku, Dr. Naim Musliu, Dr. Lulzim Nika dhe Halil Ahmeti. Në nder të kësaj ngjarje festive patrioti i shquar i Dardanisë, vatrani z.Toni Musaj në Vatër do të përgatisë një koktej për të gjithë të pranishmit.

Ftohet komuniteti dhe media që të marrin pjesë.

Punësimi dhe Karriera në 2024 bazuar në 14 rekomandime

by

Erion Muça*/

1. Ndihmoni nxënësit të identifikojnë dhe zhvillojnë prirjet dhe talentet duke i mbështetur ti promovojnë kështu suksesi i tyre do të jetë i garantuar. Kjo do të stimulojë konkurencën e kohëve moderne e rritur ndershmërinë dhe meritokracinë. Duhet hequr dorë nga cilësimi i aktivëve si harrakatë dhe hiperaktivëve si të prapte duke minimalisht ndrydhur dhe maksimalisht bullizuar. Mbështesni rritjen e mesatares së nxënësve duke vlerësuar çdo përpjekje të tyre për diferencbërje nga të tjerët bazuar në prirje dhe projekte duke i mbështetur në ide dhe iniciativa të pavarura dhe lërini ekselentët të ecin vetë si dhe dinë pasi talenti është rrallëherë ekselenti dhe shpeshherë ai gjendet ku s’ta pret mendja, e po aq shpesh bllokohet nga paragjykimet dhe steriotipet.

2. Zgjidhni zanatet, profilet dhe degët e perspektivës për ti patur si zotësi dhe profile pune. Shmangni degët për pasion nëse ai është i lidhur me zbulimin e një planeti të ri apo ato që zgjidhen në mungesë informacioni, se na sugjeron shoqja, shoku apo se familja mendon kështu dhe kështu do bëj. Më mirë lexoni, dëgjoni dhe kuptoni veten mbi atë që doni vërtet të jeni dhe të bëni e se çfarë kërkohet më shumë në treg duke marrë një vendim sesa të vuani pasojat e mendimeve personale të të tjerëve që fatkeqësisht shpeshherë kthehen në dëmin tuaj më të madh.

3. Identifikoni kompanitë dhe sipërmarrjet që po përmirësohen dhe “zënë mend” nga kriza e burimeve njerëzore dhe jo ato që kanë mbetur prapa e i duket sikur ja ke nevojën e të thonë “po të mbajmë me bukë”. Rritja artificiale e pagave nga këto tipologji kompanish është më tepër e kushtëzuar nga rrethanat dhe që në rastin e parë të jeni të sigurtë që të ngarkojnë përgjegjësinë e 5 pozicioneve që të amortizojnë shpenzimet e shkaktuara me pagën e lartë.

4.Jini analitikë dhe arsyetoni para se të punësoheni nëse sipërmarrja ose nuk ka standartet e duhura në kohën e IA ose nuk bën përpjekje për ti krijuar dhe zhvilluar ato, lidhur me sistemet e promovimit të brendshëm, mekanizma fiks të incentivimit me sisteme bonusesh dhe benefitesh mbi bazë produktiviteti, performance, rezultatesh apo edhe eksperience të gjatë në një sipërmarrje për punonjësit.

5. Matni dhe njihni që pa filluar një punë mentalitetin dhe qasjen e drejtimit të një sipërmarrje.

Ka shumë rëndësi se si do ndjeheni në punë, sa do rriteni dhe zhvilloheni në të, sa vlerë ka puna dhe profesionalizmi juaj për sipërmarrjen pasi vetëm paga nuk e mbulon dhe justifikon mungesën e motivimit deri në zhgënjim që mund të keni nga ambienti i brendshëm pesimist dhe mbytës.

6. Negocioni për pagën pasi tregu vendas dhe europian ka uri për punonjës dhe ky është momenti juaj për të vendosur kushtet e punës dhe barazisë në marrëdhënien lidhur me të.

Niseni pritshmërinë nga niveli i pretenduar i pagës pasi është instrument i cili nuk është fiks por objekt i personalizuar diskutimi mbi bazë kombinimi mes pretendimit, mundësisë, interesit të ndërsjelltë, kërkesave të sipërmarrjes dhe markës personale e profesionale të punonjësit.

7. Merrni përsipër përgjegjësi të drejtpërdrejta vetjake mbi punën por sidomos për rezultatet pasi çdo sipërmarrje do zhvillim dhe ju duhet ta garantoni me punën tuaj atë që në start duke e prirë drejt suksesit.

8. Kujdes.. kërkoni cilësi pune dhe jo mjafton ta keni atë.

Puna duhet të shoqërohet medoemos me një profesion dhe zanat. Shmangni sa më shumë të mundeni sa jeni në kohë dhe në rini, punët e thjeshta apo ato që mund të gjeni lehtësisht për të marrë një pagë por që nuk ju bëjnë të përfundoni duke përfituar një profesion apo zanat pas përvojës së gjatë dhe rezultateve të arritura. Ndonjëherë sakrifiko pak duke kërkuar në menyrë inteligjente punën sesa ecja me shprehjen “të futësh këmbët” kur mungojnë masivisht sistemet e promovimit të brendshëm në shumë sipërmarrje duke rrezikuar të mbetesh në një vend dhe në një profil e nivel pune për shumë vite.

9. Ruani veten që mos katandiseni nga profesionistë në numra.

Mos e lini veten në dorë të tregut e kërkesës t’ju hedhë dhe t’ju presë gjithandej nga nevoja për punë që keni. Ruani staturën dhe përpiquni gjithmonë të punoni minimumi në punë të lidhura me degë të afërta dhe të ngjashme me fushën e arsimit, kualifikimeve dhe zanatit që keni duke çeduar minimalisht vetëm një nivel më poshtë formimit që keni për tu përshtatur me një punë të caktuar. Mos bëni një punë e cila ju rrëzon deri në shkatërrim arsimin, investimin, arritjet profesionale duke ju vrarë ëndrrat dhe besimin që do jeni një ditë të sukseshëm. Sakrifica më e madhe sot është të dish dhe të jesh i ndërgjegjshëm sesa vlen e çfarë potenciali ke dhe sesi ti përshtasësh me një profesion apo zanat, me të cilin të punosh si për veten si freelancer apo profesionist i vetëpunësuar ashtu dhe tek tjetri. Nëse do punosh ke tjetri duhet ti parashtrosh modelin, pretendimin dhe standartet e tua si ato të duhurat e pse jo ti kërkosh llogari sipas mundësisë dhe rastit, se pse ka mbetur 100 vite prapa lidhur me motivimin e vlerësimin e punonjësve.

10. Zhvilloni aftësitë multifunksionale, ato multiskills dhe ato që lidhen me komunikimin, prezantimin dhe zgjidhjen e problemeve. Me to dhe me aftësitë për tu përshtatur me ndryshimet e shpeshta dhe ambjentuar shpejt me to duke zoteruar në kohë reale tempin dhe punën që keni për të bërë, keni arritur të keni në dorë disa armë të forta për ti vënë në dispozicion të punëdhënësit dhe prezantuar si asete personale dhe profesionale shumë të vyera.

11. Përditësoni profesionin, njohuritë dhe aftësitë që keni çdo ditë, javë dhe maksimalisht muaj lidhur me punën që bëni apo profesionin e zanatin që keni. Me automatizimin, robotizimin, digjitalizimin, kodimin dhe shumë më tepër me prezencën e Inteligjences Artificiale në shumë sektorë dhe industri po lindin çdo ditë 500-600 pune, profesione dhe profile të reja. Këto profile janë zgjatime, shtojca dhe komponentë të kohës në dukje të ngjashme dhe plotësuese me profilet tradicionale por që mospërditësimi mbi to është thelbësisht skualifikues dhe ju nxjerr me thjeshtësinë me të madhe dhe menjëherë totalisht jashtë tregut.

12. Mësoni të përdorni inteligjencën artificiale dhe zhvilloni sa gjykoni aftësitë në sigurinë kibernetike pasi janë mjete pune efiçente nëse jeni “shoferë të zotë” në profesionin dhe zanatin që keni. Në këtë menyre do dispononi mjetet e duhura mbrojtëse për të penguar si ata që “fusin hundët në punët e të dhënat e të tjerëve” ashtu edhe do jeni të përgatitur në luftën e aktualitetit përballë lajmit të fundit lidhur me risitë e IA në dobi të njerëzimit.

13. Papunësia e të rinjve do të ulet kur të gjithë ata që punojnë në punët trende të kohës online me dëshirë dhe vetëdije të deklarojnë të ardhurat e fituara sepse e kanë një motiv të fortë për ta bërë dhe do kenë të gjitha lehtësirat e duhura. Papunësia do ulet nëse do rishikohet taksa e vetëpunësimit që hyn në fuqi në Janar 2024 lidhur me mundësi start-upesh individuale me bazë inovacionin dhe kreativitetin. Papunësia do ulet kur ritmet dhe niveli i emigracionit të ulet progresivisht dhe kur shifrat e natalitetit të shënojnë një epërsi logjike rritje përballë mortalitetit. Papunësia e të rinjve do të ulet nëse do mbështetet në një sistem unik vetëpunësimi i të rinjve dhe financohet me kusht që pas mbështetjes përmes një plani biznesi të mund të ketë ecuri dhe stabilitet për ti siguruar zhvillimin e sipërmarrjes dhe vazhdimësinë e saj në menyrë të pavarur. Papunësia e të rinjve do të përmirësohet nëse talentet do të ndihmohen me politika publike dhe skema konkrete suporti për praktikat dhe eksperimentet teknike që ti patentojnë shpikjet dhe projektet e tyre duke i komercializuar ato. Papunësia e të rinjve do të ulet nëse do të edukonim fillimin e aksesit me punën që 15-16 vjeç dhe të rregullonim mekanizmat për të zgjeruar fashën e mundësive dhe kushteve të të miturve në punë dhe shumëfishimin e kategorive të punëve duke lehtësuar dhe burokracirat e sipërmarrjeve kur duan të punësojnë një 15-16 vjeçar. Papunësia e të rinjve do të ulet nëse do të krijohen dhe funksionojnë skemat dhe strukturat standarte fikse dhe të konsoliduara të identifikimit dhe kultivimit të prirjeve dhe talentit që në klasën e 7-8. Papunësia do të ulet po të ekzistonte informacioni kombëtar i ofertës për punë ku çdokush do njihte kapacitetin real të tregut. Në këtë aspekt të rinjtë do të kishin mundësinë të ballafaqonin talentin dhe prirjet e tyre përballë kërkesave të tregut që të nxirrnin llogaritë e tyre e merrnin një vendim në fund. Nëse këto politika dhe masa mbështetëse, fiskale dhe sociale nuk ndërmerren atëherë objektivi shumëvjeçar për ta ulur nën 20% papunësinë e të rinjve 15-29 vjeç do të mbetet serish objektiv i së ardhmes.

14. Në të gjitha rastet pavarësisht profilit, punës apo profesionit që keni duhet të përpiqeni të jeni më të zotët në atë që bëni.

Puna flet vetë pavarësisht se çfarë natyre ka apo cilit lloji dhe kategorie i përket apo sa e vështirë bëhet në kushtet e tregut vendas suksesi përmes sinqeritetit, përkushtimit, profesionalizmit dhe ndershmërisë.

Behuni profesionistë në punën që bëni dhe më të mirët sesi e bëni atë dhe promovojeni fort atë që jeni. Vetëm kështu modelet e deformuara të vipllëkut injorant, të vetëshpallur e të pamerituar, në shpërfillje të meritokracisë dhe profesionalizmit, do të na duken të gjithëve në 2024 si makth i së shkuarës dhe pjesë e një përralle të së kaluarës.

*Pedagog dhe Studiues i Çështjeve të Karrierës dhe Punësimit.

Një urë për të nesërmen…

by

Agim Baçi*/

Çfarë nuk e mundim dot, e që i dorëzohemi edhe pse nuk e dimë se kur? Vdekja vijon të jetë mbretëria e cila na pret, ndaj ne na mbetet veçse ta mendojmë. Nuk është dashuri, por s’të braktis kurrë. E vetmja që të afrohet edhe më shumë me rritjen tënde. Por, a është vërtet mbyllja e qepallave fundi i njeriut? Kim Mehmeti, përmes rrëfimeve të gjyshes, na ndërton një histori tjetër për të shkuarën e njeriut, duke e lidhur vdekjen jo me atë fiziken, por me emrin e tij, kujtimin e tij, me “hijen e lënë pas”.

“Jo vetëm kur shoh ndonjë kullë, por edhe kur dëgjoj të flitet për meritat e ndonjë personaliteti të dalluar nga e kaluara jonë, mua sërish më rikujtohet gjyshja dhe rrëfimet e saj që bartnin në vetvete edhe porosinë se nga gjitha bëmat jetësore të banorëve të fshatit tonë, duhej mbajtur mend vetëm ato që peshonin rëndë në kandarin e njerëzores dhe të mirësisë për të gjithë fshatarët. Pra, më rikujtohen ngjarjet për të cilat më me ëndje dhe më së shpeshti rrëfente gjyshja, ngjarje, hija e të cilave shtrihej edhe përtej kohës kur kishin ndodhur, bëma të cilat dëshmonin të vërtetën se jeta e njeriut nuk matet vetëm me ditë, muaj e vite, por me gjurmët që lë pas ai që nuk është më në këtë botë, pra më ringjallen në kujtesë rrëfimet për veprat e banorëve të këtushëm që e bënin njeriun të mos vdiste atë ditë kur e varrosnin, por atëherë kur zbehej kujtimi për të, kur nuk kishte kush dhe pse ta kujtonte”. (Kim Mehmeti, “Shpërngulja e të vdekurve”, “Saras”, 2015)

Sukën dhe Rekën e Epërme Kim Mehmeti na i sjell jo si fshatrat e tij apo e të parëve të tij, por si kryeqendrat e gjykimit të botës shpirtërore. Tregimet e gjyshes dhe të Fatushes, në romanin “Shpërngulja e të vdekurve”, janë bartja e së paharrueshmes së duhur, që na vë në lëvizje e që i jep kuptim hapave, janë ura mes të shkuarës dhe asaj që na duhet ta rrokim për nesër, për t’u dhënë kuptim hapave tanë.

Kim Mehmeti gjendet në hullinë e tij stilistike, mes folklorit dhe realizmit magjik. Balada e tij artistike ka urën e vet të fjalëve, ku nga njëra anë qëndron e shkuara dhe në anën tjetër e ardhmja. Nuk ka ndonjë ndarje mes kohërave, por ka një kohë të përbashkët që mund ta kalojë atë urë – është koha e njeriut që vlen të mos harrohet, që ka se ç’të shënojë në të shkuarën e tij. Kim Mehmeti tenton të ftojë lexuesit e tij në kalanë e botës që mbetet, në atë që s’duhet ta shmangim kurrë.

E mundura dhe e pamundura flenë thuajse në të njëjtin shtrat, dhe është vetë Mehmeti që u jep udhë, mes tregimeve të gjyshes dhe të Fatushës, si dy kohë që kanë nevojë të bëhen bashkë, për të nxjerrë në pah vetitë e kohës së njeriut. E të dyja lodrojnë mes ironisë dhe autoironisë, si për të shpjeguar se brenda njeriut janë të gjitha e i takon atij të pikturojë fytyrën e vet, me të cilën do të mbetet apo do të harrohet.

Vetë autori të fton në hapësirën e imagjinatës, por në pyllin e tij të rrëfimit është ai rojtari i fantazisë. Është një rrëfim joshës që të hedh mes reales dhe ireales, mes ëndrrës dhe zgjimit. Është qëndistar i rrëfimit, duke besuar se liria që ka marrë nga motmotet u takon edhe lexuesve të tij, duke i ftuar të mendojnë më shumë për të vërtetat që jep sesa të besojnë tek ajo që rrëfen.

Në rrëfimet e tij janë pikëpyetjet për jetën, për mbijetesën, për gjakun, për dashurinë. Kështu që bartja e arkëmortit nuk është veçse bartja e arkamaneteve, e dëshirave të të parëve, e lidhjes me atë çka na jep emrin, çka na jep krenarinë prej njeriu, i cili duhet të njohë hapat e tij e të dijë se nga i vjen ai trok që dëgjon për së brendshmi.

E shkuara dhe takimi me vetveten mbeten dy rrugëtime të pashmangshme – të pashmangshme sa vetë vdekja. Kim Mehmeti ka vendosur të sjellë, përmes prozës së tij, gruan si pëlhurën më të mirë ku shënohen këto rrugëtime, duke i besuar asaj përcjelljen e domethënies së udhëtimit në kohë të njeriut.

Personazhet e Kim Mehmetit nuk pranojnë të flenë në shtratin e fatalitetit, edhe pse e dinë forcën e fatit të tyre, të domosdoshmërisë për të pranuar atë që të ndodh, si e vetmja gjë që s’mund të shmangej nga askush, i fortë apo frikacak në qoftë ai.

Ftesa për të ruajtur qetësinë përballë rrëfimeve të gjyshes, është ftesa për të qenë i duruar derisa të vijë ora e udhëtimit të duhur. Rrëfimi i së shkuarës tek proza e Kim Mehmetit vjen si një urë për të nesërmen. Është një prozë që lyp kohën e vet, duke kërkuar të na rrëfejë se beteja për kombin, gjuhën dhe besimin, mbeten ndër dashuritë e pafundme të njeriut. Është një betejë që ka nevojë për më shumë sesa të gjallët, për më shumë sesa bashkëkohësit. Është një kohë që ka të bëjë me atë çfarë dëshirojmë të jemi. Dhe, pa të pashmangshmen nuk do mundemi kurrë ta dimë se ku është e nesërmja.

*(Shënime mbi romanin “Shpërngulja e të vdekurve” të Kim Mehmetit).