• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

The Unstoppable Resilient You

August 19, 2023 by s p

Anila Niklos, M.Ed, CDP/

“Where–if anywhere–do our actual limits lie?” ― Steven Kotler, The Rise of Superman: Decoding the Science of Ultimate Human Performance.

When the New Year 2020 entered our lives, it was hyped and branded as the best year ever. But did it really pan out to be exactly that?! We all know the answer to that question. As our lives seem to be on halt, overwhelming frustration, newfound challenges, and pain are all a part of our new daily experience.

One way or another, we are standing in the crossroads of chaos and feel the need to reevaluate our lives emotionally, physically, financially and spiritually to name a few aspects. We also might feel a lack of clarity for what is next and that alone creates fear. The question I have– which you might also be wondering– should we accept the fear that is looming over our horizons and transferring inside our beings or should we open our arms and welcome the beginning of a new life?

Let’s suppose we embrace the new beginning. What kind of skills, attitudes, traits and values do we need to possess in order to thrive in the new beginning? As someone who not only studied the concept of new beginnings but also underwent several of them, I feel it important to share with you what I found impactful and vital.

Elect Courage Over Fear – If you were to search the meaning of courage you would learn that courage is “the ability to do something that frightens one, or strength in the face of pain or grief.” Actually, fear supports our capacity to keep ourselves safe and it is a human prehistoric response. However, the courage I am speaking of has to do with the ability to understand what the danger is but to choose strength in the face of overwhelming change, pain and grief. In other words, utilize fear to understand what scares you, the thing that creates limitations, mental, emotional, or physical ones. Then grab your courage which equips you with strength mentally, emotionally and physically. Thus, situating you for a healthy approach towards the new beginning.

Embrace Compassionate Curiosity – Allow yourself to apply compassionate curiosity towards the new beginning. Learn more about it by being open-minded and non-judging. The moment one judges someone or something he/she/them has/have lost the ability to clearly see the new beginning in its full potential. The scope of it might become distorted, and as a result lead to an inaccurate evaluation of the new beginning. In our new life, we simply must make sure we fully understand and compassionately interact with the new beginning.

Practice Wellness Attitude – Right now, most of our daily habits are off. Someone might be experiencing days and nights becoming one. Others might be caring for loved ones who might have become ill, while others might be experiencing pain from loss of loved ones, loss of employment, loss of status, loss of themselves as they knew it. As such, it is crucial to be present and apply a wellness attitude, now more than ever. What are some of the things you need to do to stay healthy and strong, not only for yourself but also for the people who rely on you? Develop a wellness attitude based off of your answer to this question. Take care of yourself daily so you can take care of other loved ones.

Understand the Power of Positivity – It is impossible to remain unaffected under precarious circumstances. By remaining positive one can create a positive story around what happened. Make sure to minimize the negative effect of life events by practicing the power of positivity. Learn how to express the situation you might be in by giving it a positive spin. Create a new story, a story filled with positivity.

Surrender to Your Destiny – Have faith about what is happening! Be silent and listen to the whisper. There might have been signs along the way warning one of the changes coming up. Our lifestyles might have been so incredibly busy, loud and fast that the whisper could not be heard– making us feel blindsided. Surrender to your destiny. Stop. Reflect. Listen. Take a few moments to experience deep breathing. Be quiet and listen. The whisper is telling you, surrender to your destiny– I know what I am doing with you. Be courageous and surrender to it.

Lifelong Learning Is a Must – “The ability to learn faster than your competitors is the only sustainable competitive advantage.”― Steven Kotler, The Rise of Superman: Decoding the Science of Ultimate Human Performance – More than ever before, we all understand the new beginning(s) call for new skills and for new masteries. Make sure you make lifelong learning a part of your everyday life. Set aside time to learn new skills, ones that will equip you with feeling contemporary. There is no worse image than one of looking outdated based on your skills. Lifelong learning is a muscle, we must exercise it.

Create New Dreams – How many of you feel that you lost your dream(s)? How many of you stopped dreaming after your dream(s) did not come to fruition? Dare to dream a new dream. This voyage called life is made of dreams and it is in that dreaming that you enjoy what could be– for yourself and for others. Do not forget, our environment is ever changing. There is a deeper reason beyond your dream causing it to not come to fruition as you had hoped. There is a bigger dream in the works for you. Dream large and dream often. Dreaming is a form of appreciating life and what life has to offer.

Love Helping Others – For me helping others came natural at a very young age. Later on, I learned that helping others has great benefits for the person that is offering the help. To my surprise, I embraced the studies without any doubt. My experience with helping others has provided much contentment, happiness and a sense of achievement. Oh, and by the way, while helping others, I also expanded my network. I was asked to work for incredible companies, met outstanding role models and made a difference for different communities. I can’t endorse it enough– the process of helping others. Love what you do while helping others, and love the people you are helping.

Harnessing Your Unbreakable Spirit – How would you assess your spirit? Where do you stand? How many times have you qualified yourself as falling down and how did you pull yourself up? The very meaning of resilience stands in the ability to bounce back. As a former dancer, I recall times in which I had to have tough conversations with myself. I learned that I had to get up, pull myself together and go at it again, try again. I practiced sometimes as many as 8 hours daily. I was very critical of my moves to thrive to perfection levels. But what helped me most was my unbreakable spirit. Every time I fell, I got up again. My spirit would not break. There were days that I was sick but my spirit was so unbreakable that I practiced as though nothing was hurting. The power of one’s unbreakable spirit is undeniable. Build it with love and make it your most important trait and value. All the steps we talked about in this piece would not be possible without your unbreakable spirit.

As the new beginning is bestowed upon us, I encourage all of us to look at it with fresh eyes. Reevaluate yourself, your dreams, your desires, your wants, your loves, your traits, your values. In this slower time, many of us have had time to do things otherwise we would not have been able to do. Pay attention to the impact they have in your life.

How is it making you feel?

What is it bringing up to the surface?

Are there things you wish you would have done differently?

Knowing what you know now, what do you wish to see next?

What makes sense for your given situation?

Are you practicing positivity or are you becoming overwhelmed?

Do you have a support system at this time, someone you could talk with and confess your most inner fears, obstacles and challenges?

What do you feel can be most helpful during the time of new beginnings?

Ask yourself questions and remember not to judge. Tailor your resilience plan to meet your personal and professional needs. I will say goodbye for now by sharing the following quote:

“Scientists who study human motivation have lately learned that after basic survival needs have been met, the combination of autonomy (the desire to direct your own life), mastery (the desire to learn, explore, and be creative), and purpose (the desire to matter, to contribute to the world) are our most powerful intrinsic drivers—the three things that motivate us most. All three are deeply woven through the fabric of flow.”

― Steven Kotler, The Rise of Superman: Decoding the Science of Ultimate Human Performance.

Filed Under: ESSE Tagged With: ANILA NIKLOS

PERSE KA RENDESI PER MEDIAT RASTI I BASTISJES SE GAZETES NE KANZAS?

August 18, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

Autoritetet në Kanzas duhet t’i kthejnë pajisjet, kompjurat e redaksisë dhe celularët e gazetarëve, të konfiskuara gjatë bastisjes nga forcat e rendit javën e kaluar. Ndërsa hetimet e çështjes vazhdojnë, shumë shoqata civile dhe gazetarë në mbarë botën shikojnë këtu ngjashmëri dhe jehonë me atë që po ndodh me mediat në vende të tjera.

Një gazetë lokale dhe rajoni i policisë së një qyteze të vogël në Kanzas janë në mesin e debatit për çështjen e lirisë së fjalës. Bastisja e gazetës amerikane The Marion County Record (Fletorja e Qarkut Marion) në Kanzas u dënua me forcë nga mbrojtësit e shprehjes së lirë. Dy ditë pas veprimeve policore në Kanzas, shoqatat e të drejtave civile si edhe agjencitë më të mëdha të lajmeve përfshirë Associated Press, CNN, New York Times e shumë të tjera po ndjekin zhvillimet e këtij incidenti të vetëdijshëm për domethënien e tij për gazetarët, mediat dhe shoqërinë në përgjithësi. 

E drejta e shprehjes dhe liria e fjalës janë të garantuara në Kushtetutën amerikane. Kur vjen fjala në raste të caktuara detajet krijojnë tablo ku shfaqen shumë nuanca me rëndësi. Kontrollet dhe konfiskimet e forcave të rendit në redaksitë e lajmeve janë akte shumë të rralla në Shtetet e Bashkuara. Bastisja e zyrave të redaksisë, shtëpisë së pronarit, dhe redaktorit përgjegjës së The Marion County Record javën e kaluar në Kanzas janë dënuar me forcë nga shoqatat e mbrojtjes së fjalës së lirë. Autoritet njoftuan se konfiskimi ishte pjesë e hetimeve lidhur me metodën sesi gazeta arriti ta merrte dhe si do e përdorte një dokument me të dhëna personale për pronaren e një restoranti vendor dhe nëse këtu janë shkelur të drejtat e saj si person privat. 

Sipas deklaratës së avokatit Joel Ensey që përfaqëson gazetën, policia nuk kishte të dhëna të mjaftueshme për të arsyetuar bastisjen e zyrave të gazetës dhe konfiskimin e pajisjeve elektronike nga autoritetet e rendit. “Si rrjedhojë, i kam paraqitur një kërkesë gjykatës për kthimin e evidencave materiale të mbledhura prej tyre. Po ashtu kam kërkuar nga forcat e rendit t’i kthejnë të gjitha pajisjet te pronarët përkatës,” njoftoi avokati.

Policia në bashkëpunim me zëvendës-shefin e ruajtjes së rendit për qarkun bastisën zyrat e redaksisë, shtëpinë e pronarit dhe redaktorit përgjegjës si edhe banesën e anëtares së Këshillit Bashkiak duke marrë në posedim kompjuterët, telefonat celularë dhe pajisje të tjera. Ndërkohë zyra e hetimeve në Kanzas që bashkëpunon me njësitë e ruajtjes së rendit në nivel shtetëror ka njoftuar se hetimet vazhdojnë. Ekspertët për legjislacionin dhe Amendamentin e parë të Kushtetutës e quajtën kthimin e kompjuterave dhe celularëve të gazetarëve “një hap premtues” që megjithatë “nuk mund të kompensojë shkeljen e lirisë së garantuar të fjalës.”   

Incidenti i ka sikletosur qeveritarët që nga njëra anë deklarojne se respektimi i lirisë së fjalës është një nga shtyllat e shoqërisë dhe nga ana tjetër thonë se mbështesin veprimet e forcave të rendit. Fletorja ka publikuar shkrime që kanë pasur në qendër të vëmendjes zyrtarë  dhe pronarë biznesi duke zbuluar fakte nga jeta private që kanë çuar në falimentime të bizneseve prandaj banorët mbajnë qëndrim jo fort përkrahës ndaj gazetës.

Mllefi ndaj medias në Shtetet e Bashkuara, shpesh i ushqyer nga politikanët, ka shkuar në rritje deri në mundësinë e ndërprerjes së kronikave apo mbulimit të ngjarjeve. Në muajin prill, shefi i policisë në Oklahoma u inçizua gjatë një diskutimi me zyrtarët e qarkut në lidhje me vrasjen e gazetarëve. Në qershor dy gazetarë të Karolinës Veriore u dënuan për shkelje dhe sipas Fondacionit për Lirinë e Shtypit kjo ndodhi ngaqë ata kishin raportuar për spastrimet policore në një kamp të të pastrehëve ku u arrestuan për shkak se kishin qenë aty pas orës 10 kur parku mbyllet.

“Na takon ta ngremë zërin për gazetën në Kanzas duke qenë të vetëdijshëm për bjerrjen e demokracisë në shumë vende anë e mbanë botës,” tha Kathy Kiely, Drejtuese e Studimeve për Shtypin e Lirë në Shkollën e Gazetarisë së Universitetit të Mizurit.

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Rafaela Prifti

VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE NË MËRGATËN SHQIPTARE TË AMERIKËS, Z.EKREM BARDHA DHUROI 10 MIJË DOLLARË PËR VATRËN

August 18, 2023 by s p

Ekrem Bardha, veprimtari i shquar i çështjes kombëtare, patrioti dhe aktivisti i madh i komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës,

Konsulli i Nderit të Republikës së Shqipërisë në Michigan dhuroi 10 mijë dollarë për Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA. Një akt i lartë bujarie e fisnikërie si kontribut në jetëgjatësinë e VATRËS si histori, si trashëgimi shpirtërore e materiale, si identitet si krenari dhe lavdi e shqiptarëve të Amerikës. Kontributi për Vatrën është kontribut për kombin shqiptar dhe komunitetin.

Familja Bardha mbështet VATRËN që prej vitit 1917 ku babai i tij Sulo Bardha ishte anëtar i Vatrës në Boston, mik e bashkëpunëtor i ngushtë i Faik Konicës.

Në çdo kohë kur kombi dhe komuniteti ka pasur nevojë, familja Bardha ka qenë një mbështetje e jashtëzakonshme, e kudondodhur.

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA, gazeta Dielli dhe mbarë komuniteti i vatranëve i shpreh mirënjohje të thellë dhe falenderim të përzemërt z.Ekrem Bardha për dhurimin dhe mbështetjen e pakursyer që i ka dhënë Vatrës në çdo nisëm e fushatë. Sa herë që Dielli ka pasur nevojë, Ekrem Bardha ka qenë i pari në listën e përkrahësve duke ndihmuar në jetëgjatësinë e regjistrit mediatik më të vjetër në të gjitha diasporat shqiptare në botë.

Përulësit faleminderit z.Ekrem e familjes Bardha dhe nderim të veçantë për kontributin dhe mbështetjen për më shumë se 1 shekull të Diellit e Vatrës posaçërisht.

Filed Under: Featured Tagged With: Ekrem bardha

LETËRSIA GOJORE NË LABËRI DHE FORMAT RAPSODIKE TË  TË SHPREHURIT TË SAJ

August 18, 2023 by s p

MSc. Albert HABAZAJ/

1. Letërsia gojore në Labëri

        Sipas ndarjes krahinore tradicionale, Labëria është një ndër krahinat etnografike më të mëdha etnografike, që përfshihet në njërën nga dy grupet e mëdha të krahinave etnografike të popullit shqiptar, Toskërisë, që kap hapësirat në krahun e majtë të Shkuminit deri në skajin më jugor, në Çamëri, deri në gjirin e Artës në Jug.

        Labëria ka qenë dhe mbetet një trevë etnokulturore. Asnjëherë ajo nuk ka qenë njësi administrative e bashkuar. Kur themi Labëri nënkuptohet ajo trevë kulturore ku këndohet me marrës, kthyes, hedhës 

dhe iso dhe ku i vdekuri qahet me ligje elegjiake e melodi të përvajshme. Në Labëri vajtohet duke kënduar. Jo më kot në Labëri ka mbetur shprehja frazeologjike: “e ka qarë”, pra e ka thënë bukur, deri në përsosmëri. Poezia e kënduar si pjesë e letërsisë gojore që ndryshe quhet edhe letërsi popullore, ka qenë më prezente në kohën kur njerëzit akoma nuk dinin shkrim dhe lexim, kështu që gjërat e shkruara kanë qenë të rrëfyera gojarisht, ndërsa ndjenjat e njerëzve janë kënduar me zë, sipas melodive që thurnin banorët. Kur themi që kënga labe është shumë e lashtë, nënkuptojmë që ajo ka lindur qysh kur në këto hapësira me male, fusha, dete e lumenj, janë shfaqur banorët e parë, burri dhe gruaja e parë. 

        Kënga labe ka disa mënyra të kënduari: me një zë, me dy, tre dhe katër zëra. Ajo ka edhe monofoninë: vajet, ninullat, borohitjet, logatjet, mërmërimat këndohen në monofoni, që janë forma fillimtare e të kënduarit në Labëri. Kënga labe është dialektike dhe nuk lë shteg interpretimi tjetër kur dëshmon: “Do ja themi një zë,/ të na bëhen dy zë [zëra]”. Pra, polifonia labe ka lindur nga monofonia. Kënga labe është pjesë e së tërës shpirtërore të kënduar, të cilën, njëri nga studiuesit më të mëdhenj të muzikës shqiptare dhe ballkanike, etnomuzikologu i parë shqiptar, Ramadan Sokoli si dhe studiuesit e folklorit Spiro Shetuni, Beniamin Kruta, Agron Xhagolli etj. e kanë quajtur Polifonia labe. Etnomuzikologu Haxhi H. Dalipi e ka quajtur këngë shumëzërëshe. Nocionin këngë shumëzërëshe e ka përdorur në vend të nocionit këngë polifonike (për hir të shqipërimit), ndërsa nocionin këngë tradicionale e ka përdorur në vend të nocionit këngë popullore (për hir të përshtatjes me terminologjinë etnomuzikologjike ndërkombëtare. 

E vërteta e jetuar dhe rrjedha logjike të shpie te burimi, që polifonia labe apo shumëzërëshi lab  ka lindur nga monofonia. Përveç tipareve përbashkuese me polifoninë popullore shqiptare në përgjithësi, polifonia labe, sipas Spiro Shetunit, ka katër tipare themelore përveçuese, si: karakteri recitativ, karakteri pentatonik, karakteri kontraktues dhe karakteri i thjeshtë zanor.

         Në letërsinë gojore zotëron kënga polifonike, ndërsa nga instrumentet muzikore më të përhapura ishin dhe janë fyelli dhe cula dyjare. Mbështetur në traditën e të parëve, veçojmë një fyelltar fenomenal, i cili, qysh në vitin, 1973, në moshën 14-vjeçare në Festivalin e Dytë Folkorik Kombëtar të Gjirokastrës, shkëlqeu me frymën e tij hyjnore. E kam fjalën Vendim Kapaj “Mjeshtër i Madh”, apo mësuesin e tij Nazër Kongjinaj që në Festivalin e 73-shit ishte student në Universitetin e Gjirokastrës dhe magjepsi Kalanë dhe qytetin. Po kështu kemi unikalin e letërsisë gojore, të shprehur me formën e rapsodisë së krijuar aty për aty të kënduar si interpretim monofonik, Tomorr Lelo “Mjeshtër i Madh”. 

         Vlen të ndalojmë pak tek veterani i arsimit dhe folklorit burimor instrumental të Labërisë. Nazër Kongjinaj është një nga instrumentistët më të shquar popullor, i cili ka dhënë ndihmesë të dukshme në zbukurimin e jetës shpirtërore të popullit, në edukimin e lartë artistik, estetik, si dhe në edukimin atdhetar të brezave për mbi një gjysmë shekulli. Qysh në Festivalin e Dytë Folklorik Kombëtar të Gjirokastrës, tetor, 1973, kur ende ishte student, Nazëri mori pjesë në këtë ngjarje, më të madhen kulturore-artistike në rang Republike dhe shkëlqeu në intrepretimin e mrekullueshëm të melodive popullore të trevës së tij dhe mbarë Labërisë. Ky artist popullor i veçantë në profesion është mësues dhe për dekada të tëra ka shërbyer në sektorin e arsimit, duke u radhitur ndër mësuesit më të dalluar e të devotshëm jo vetëm në shkollën e vendlindjes së tij, Brataj, por në mbarë rrethin e Vlorës. Merita e këtij artisti popullor qëndron, në faktin se, edhe pse i ka kaluar të 70-at, nuk e ka ndërprerë veprimtarinë folklorike, duke bërë një jetë aktive në shumë ngjarje artistike – kulturore në Vlorë e gjektë dhe që dhuntitë e pasionin e tij i transmenton tek talentet e reja, të cilat Nazëri i zbulon me dashuri dhe punon me durim e mjeshtëri për ta përcjellë brezave këtë traditë. 

        Kënga polifonike labe ka dhe emërtime të tjera si: shumëzërëshi labërisht, polifonia vokale apo isopolifoni. Ajo është pjesë e muzikës popullore shqiptare/ folklorit shqiptar dhe ka si veçanti mbivendosjen e dy a më shumë vijave melodike me fizionomi të përcaktuar vokale, në disa raste shoqëruar dhe me instrumentet që cituam, zhvillimi i të cilave kryhet në mënyrë vertikale (harmonike). Kënga polifonike në Jug është në bazën e shoqërimit të valleve të burrave dhe grave. 

          Format e të kënduarit për letërsinë gojore në Labëri janë kryesisht me këngët tre – dhe katër zërëshe, që ekzekutohen në grupe të veçanta burrash e grash, por edhe në grupe të përziera, ku kemi solistë marrësin, kthyesin, hedhësin dhe grupin që mban iso (burdoni), “ia bën eee”, “ia mbush”, sipas emërtimit popullor. 

          Letërsia gojore e kënduar në Labëri shquhet për një mori stilesh, që kanë emërtimet kryesore gjirokastriçe, himarioçe, vlonjaçe etj., të cilat në organigramën artistike kanë hierarkinë e shtrirë horizontale në stile muzikore të specifikuara sipas njësive etnografike kryesore.

          Terminologjia e pasur popullore për funksionin e zërave, strukturat e shumta tipologjike, dendësia dhe përhapja e gjerë territoriale, lidhjet me kulturën muzikore polifonike të lashtësisë së vonë ilire, janë dëshmi të origjinalitetit dhe të karakterit autokton të polifonisë labe. Nga 25 nëntori 2005 “Polifonia popullore shqiptare” u fut në listën e “Kryeveprave të trashëgimisë gojore të njerëzimit” të mbrojura nga UNESCO.

2. Format rapsodike të shprehurit të letërsisë gojore në Labëri

         Nëse në letërsinë gojore të kënduar në pjesën veriore të Gegërisë ende zotëron gjinia e poezisë epike me tendencë atë epiko-lirike, në Labëri zotëron gjinia e poezisë lirike dhe më pak ajo liriko-epike, ndërsa tek – tuk vërehen reminishenca të poezisë epiko-lirike. Emërtimi rapsod është më i përdorur në Veri, por edhe në Jug është përdorur për ata që thurnin këngë të gëzueshme aty për aty në dasma, ceremoni të ndryshme festive apo edhe këngë të dhembshme për një të rënë, të vrarë në luftë për liri etj. Emërtimi rapsod vjen nga greqishja (qep, thur odé/ këngë. Grekët e vjetër quanin rapsodë recituesit e këngëve popullore rreth heronjve, perëndive dhe gjysmëperëndive. Në Labëri, rapsodët popullorë quhen ndryshe edhe vjershëtorë. Ata i thurin me mjeshtëri vargjet dhe tradicionalisht i këndonin po vetë, ndërsa sot në përgjithësi tekstet e tyre i këndojnë solistë që dallohen si marrës me zë të bukur, të ëmbël, të kumbueshëm e të fortë, artistët popullorë të përfshirë në grupe të ndryshme mbi bazë fshati apo grupe mikse me këngëtarë të zgjedhur nga komunitete të ndryshme që kanë afri në mënyrën e të kënduarit të kësaj poezisë popullore etj. Në Veri rapsoditë e traditës janë krijime poetike me karakter epik ose heroik që këndohen nga vetë rapsodët, përgjithësisht këngët e vjetra të letërësisë sonë gojore, që njihen si “kangë kreshnikësh” ose “kangë lahute” dhe kanë protogonistë heronjë legjendarë të eposit popullor si Gjeto Basho Mujin, Gjergj Elez Alinë etj. gjithashtu ka rapsodë të talentuar që krijojnë këngë të bukura të shoqëruara me çifteli ose lahutë për akte heroike të bijve të Shqipes, peizazhe lirike të jetës apo balada të trishtueshme etj.

          Ndërkohë në Labëri është pak më ndryshe situata folklorike. Letërsisë gojore të trashëguar nuk i njihet autori. Dallon lakonizmi në këngët e vjetra labe, që në pak vargje të thjeshta në shfaqje, por të ngjeshura në mendimin e qartë poetik, mund të njihesh me bëma, personazhe e ngjarje të tëra, qoftë nga bota lirike, me këngët rituale, të punës, lirikat familjare, lojëra fëmijësh etj., këngë satirike dhe humoristike, këngë dashurie, dasme, vaje e këngë të përvajshme, këngë për nizamët dhe kurbetin apo dhe nga bota epike me këngë legjendare dhe balada, epika historike me këngë për qëndresën antiosmane gjer më 1830, këngë kushtuar Lëvizjes Kombëtare Shqiptare (1830-1870), këngë për mbrojtjen e Pavarësisë së vendit (1912-19200 këngë për Luftën e Vlorës, këngë të viteve 1924-1939, këngë për luftën Italo-Greke (1940-1941), këngë kundër shfrytëzimit ekonomiko-shoqëror dhe motive të tjera, këngë të kaçakëve, kolanën e këngëve të Pasçlirimit (1945-1990), si dhe këngët e shumta të periudhës së mbas viteve 1990. Sot, në Labëri këndohen masivisht këngë tipologjike të formës rapsodike në lëmin e lirikës me nënfushat e saj.

        Fillesat e rapsodisë në Labëri mund të themi se nisën në vitet 1920-1930 dhe morën hov mbas viteve 1970. Ndërkohë, që tradita rapsodike në këtë trevë starton me Neço Mukën, Xhebro Gjikën, Mato Hasanin, Nase Benin, Tartar Zekën, Arshi Xhelili, Rrapo Meto, Sheme Sadiku, Xhemil Veli Duka, Sinan Mullahu, Selim Hasani, Sheme Vela, Mustafa Luçi, Isan Sejdini etj, të cilët, gjatë jetës, vijuan dhe udhëtimin folklorik të rapsodëve të shek. XIX, Demir Ago, Mystehaku (Vlonjati), Qazim Ademi, Muharrem Bufi, Sinan Habazi, Sino Xheli, e jo shumë të tjerë, të cilëve u dihet emri, se shumica e rapsodëve popullorë të traditës në Labëri i përkasin anomimatit dhe kanë autor, kompozitor, interpretues dhe bartës popullin, si emërtim kolektiv.

Të gjithë rapsodët që u shfaqën në 20-30 e para të shek. XX, përbëjnë gjerdanin e artë të Epikës popullore labe në Luftën e Vlorës, 1920. “Këngën për këtë epope e kanë kënduar, së pari, ata që kanë marrë pjesë në atë luftë me armë në dorë e me këngë në gojë. Vërejmë se, shumica e krijuesve kanë qenë pjesëmarrës në ngjarje. Këngët historike të Njëzetës, na vijnë si rrëfim popullor në vargje, me rimë e melodi, si narracion, si tregim.

            Cikli i Epikës Historike për Luftën Kombëtare të Vlorës, 1920, na duket sikur është ditar në vargje i luftës për këtë ngjarje historike me rëndësi kombëtare, për Kotën, Gjormin, Llogoranë, Kaninën, Qafën e Koçiut, për Vlorën e heroizmat e trimave të saj si Selam Musai, Zigur Lelo, Kanan, Maze, Sado Koshena e shumë yje të pashuar që derdhën gjakun për liri. Ja një fragment kënge ngritur dhe kënduar Nase Beni nga Vunoi i Himarës, i njohur nga historia si trim, i njohur nga folklori si krijues edhe këngëtar, me të cilin mateshin biblilat e malit: “Nata e pesë qershorit/ Allaturka, ora tre,/ Ndizet gjaku’ arbërorit,/ Ndizet e bëhet rrufe./ Zigur Lelua na thotë:/ “Djema, hidhuni mbi ta!? O burra, brenda në Kotë,/ Ta dinë kush jemi nà,/ Ta marrë vesh një botë,/ Që s’para bëjmë shaka/ Çave para si flamur,/ Kapedan, more Zigur!”

Fjala e humbet vlerën kur shpalosen visare folklorike si: “-Kanan, t’u prish bukuria/ – Le të rrojë Shqipëria!”

Përsëri nga patrioti dhe luftëtari poet Nase Beni: “Evropa shkruajnë e thonë:/ “Ç’është kështu si dëgjojmë?/ “Po bënet dufek në Vlorë,/ shqipëtarëtë lëftojnë/ me një mbret dyzet miljonë./ Zënë jesirëna thonë,/ zënë jesirë italjanë”/ “Po me se lëftojnë vallë?/ se topa e armë s’kanë,/ as vaporë e aropllanë!”/ “Me sëpata e me hanxharë,/ dufeqet lidhur me gjalmë,/ fishekët në xhep i mbajnë,/ në tri ditë pak bukë hanë;/ po s’ka tabje e istikamë,/ top vapor e aropllanë,/ t’i përgjunjë ata asllanë./ Në pëjetçi dhe për armë,/ asnjë mungesë nuk kanë,/ marrën nëpër italjanë,/ në të vrarë e në të gjallë,/ nëpër depotë ku janë,/ me to rrëzojnë aropllanë!.

Vërtet, që kënga labe, në rastin konkret, epika popullore labe nuk është armë, por për Njëzetën pati peshë specifike frymëzimtare të lartë sa për 10 pushkë, sepse ndikoi fuqishëm në moralin e forcave vullnetare të Çlirimit.

E, kështu, një shekull më parë kaluar, me krenarinë e motivuar të labit dhe me nderin e Çlirimtarit, luftëtari dhe rapsodi popullor Mato Hasani, me trimat e pushkës e këngës, hoqi vallen: “Nuk e bëjmë kabull na/ të jemi për nën-ë botë”!

           Jo se nuk ka patur rapsodi të kënduara përpara viteve ’30 të shek. XX, por revolucionin e vërtet në formë dhe në përmbajte e bëri Neço Muka me një tufë me këngë lirike shumë të bukura si “Katina nina-nina”, “Erdhi prilli, ç’u shkri bora”, “Qielli i zi” etj., në ballë të së cilave shndrin kryekënga “Vajza e valeve”, një rapsodi e gjatë, ardhur në disa motërzime. 

Jo thjesht se është ndër dallëndyshet e para të pasurimit të këngës labe, por se është vërtet një perlë polifonike, si dhe në nderim të letërsisë gojore në Labëri, këngës himarioçe, labe dhe këngës popullore shqiptare në përgjithësi, po citojmë disa vargje nga kënga e shumë njohur me tekst të të jashtëzakonshmit Neço Muko, 

“Vajz’ e valeve”.

Vajz’ e valeve, 

zëmëra s’ia mban

mbi një gur anës së detit

qan, e zeza qan

e mjera, qan e zeza qan.

Pret atë që pret 

dhe një dhëmbje ndjen

Gjithë bota ven’ e vinë, 

po ai nuk vjen, 

e mjera, po ai nuk vjen.

Pranvera arriu, 

një mëngjez të qet’

shkojn’ e vijnë dallandishet, 

vajza u thërret,

e mjera, vajza u thërret:

“Ju të bukur, zoq, 

tek ju kam një shpres’

ju që shkoni det’ e male 

dua t’u pijes,

e mjera, dua t’ju pijes:

Mos e patë ju, 

rron apo nuk rron

Ndonjë lajm a ndonjë letër, 

vall’ a më kujton, 

e mjera, vall’ a më kujton?!    etj….

          Duke ju referuar traditës së të parëve tanë, rapsodët e Labërisë janë shquar edhe në të ashtu quajtura këngë “hidh e prit”, këngë që konsistonin në një mënyrë komunikimi me vargje, veç jo duke u recituar por duke i kënduar. Këto lloj këngësh kanë qenë pjesë e dasmave apo muhabeteve të ndryshme dhe ishin pronë e disa prej bejtexhinjve që kishin dhunti ti thurnin vargjet aty për aty, disa herë edhe si një mënyrë shpotitëse apo me humor të hollë.

Në jo pak raste këto lloj këngësh kalonin edhe kufijtë etikë të komunikimit duke u bërë shkak për prishje të muhabetit apo dollisë në trapezë.

       Në pragvitet 1970 rapsodia labe filloi përhapjen dhe u shtri nga Tragjasi, në Tërbaç, në Dukat, Vranisht, Bënçë, Pilur, Fterrë, në gjerësi e thellësi të Labërisë. Ky riformatim gjeofolklorik ka nisur me rapsodi dhe këngëtari marrës i Tragjasit Beqir Laçe, i cili thuri këngën e parë rapsodike, recitative, që më tej u përsos dhe artistikisht nga rapsodi, më saktë të shprehemi nga poeti popullor Hamdi Pulo i Tragjasit. Kemi parsysh këtu jo vetëm tekstin të shtrirë në disa strofa por edhe mënyrën e të kënduarit, duke vërejtur si e trajton prijësi i këngës atë në një mënyrë recitative, ndryshe nga marrja tradicionale.

Më pas kjo mënyrë të shprehuri u pasua nga rapsodi Kujtim Mici i Tërbaçit me këngën: “Ç’i gjet’ zakonet që pamë” e cila lindi si shprehje e letrësisë gojore në formën e rapsodisë së kënduar në grup miks në funksion të lëvizjeve të reja të kohës kundër zakoneve prapanike dhe paragjykimve fetare (1967), që, për atë periudhë kohore u trajtua si një evolucion i të kënduarit në gjithë Labërinë.

Ç’i gjet’ zakonet që pamë,

Që na pat’ lënë Turqia?

Bënej dasëm në mëhallë,

Kërcit dollm’ e revania!… [mars 1970]

         Me kalimin e viteve, poezia e tyre fitoi vlera të mirëfillta letrare dhe muzikore, saqë u bënë emra të shquar të këngës labe rapsodike krijues të dinjitetshëm si Kujtim Mici i Tërbaçit, Hamdi Pulo i Tragjasit, Maliq Lila i Bënçës dhe sidomos Lefter Çipa i Pilurit.

 Duhet thënë se Bardi i gjallë i Bregdetit, Lefter Çipa i dha poezisë gojore një shkëlqim të artë si në asnjë periudhë tjetër të mëparshme. Sidomos me këngën e  “Bejkës së bardhë”, por e dhe me të mirënjohurat “Shko, moj shko kuac’ e kuqe”, “Zoga Kaçake në mal”, “Shqipëri, pse të qan syri?!”, “O në të marça moj manushaqe”, “Vijnë djemtë nëpër vapë”, “Bilbil i vëndeve të mia”, “Njëzet e tetë mijë yje”, “Kënga jonë, këngë djepi” etj, të mirënjohura jo vetëm në Labëri, me të drejtë Lefter Çipën e bënë të quhet princ i poezisë popullore shqiptare, sepse si autor dhe kompozitor i teksteve ai mbetet një aset i trashëgimisë së kulturës popullore dhe pasurimit të saj të pëlqyeshëm nga komuniteti jo vetëm labëror. 

          Tani detashmenti i rapsodëve të këngës labe vjen më i plotësuar nga ana arsimore dhe janë më të kualifikuar nga ana e krijimit të tekstit poetik për këngë; të tërë janë me arsim të mesëm, ndër ta ka shumë me arsim të lartë. Shquhen si ustallarë të këngës labe në formë rapsodike: Muhamet Tartari i Vranishtit, Feti Brahimi i Lapardhasë, Teno Leno i Fterrës, Zaho Balili i Rexhinit, Llambro Hysi i Kallaratit, Arap Mero i Bratit, Pelivan Bajramaj i Drashovicës, Meleq Kapllani i Kaninës, Tomor Lelo i Smokthinës, Kastriot Muçaj i Velçës, Lefter Haxhiraj i Armenit, Dule Havari i Dukatit, apo brezi më i ri që ka stafetën e krijimit rapsodik mbi bazën e traditës duke e pasuruar atë më tej siç mund të përmendim: meteorin e ndritshëm Nertesi Asllanin e Bolenës me Kristo Çipën e Pilurit, Nexhip Serën e Bratit, Felek Bletën e Vërmikut, Sejmen Gjokolin me “Bilbilin”, Albert Habazaj me “10 Shqiponjat e Tërbaçit” etj.

         Vërejmë se letërsia gojore e ardhur nëpërmjet poezisë popullore të Labërisë na shfaqet si dëshmi të ekzistencës së banorëve dhe krijimtarisë së tyre.

        Struktruralisht, rapsoditë labe janë ndërtuar në vargje relativisht të gjatë, përgjithësisht monologjike, por nuk mungojnë as ato dialogjike, me tingull e muzikë sidomos në motivet e pafundme lirike, ku ndihet se rapsodia ka ritmikë më të madhe, ndaj shpesh herë është përcaktuar si gjuhë ritmike. Rapsodët e traditës kanë ditur të përzgjedhin nga hambari i mëparshëm artistik i popullit figurat, fjalët, mendimet poetike, frazeologjitë, figurat artistike për t’i derdhur në vargje, për të ngritur e ndërtuar “këngët tamam”, duke kompozuar një mozaik të pasur vijash melodike aq të arrira dhe të dashura. 

Ka ca këngë lirike të qëndisura aq bukur dhe me vargje të kursyera, që në mënyrë lakonike të mrekullojnë me qëndismat e tyre të shpirtit. Ja një këngë e qepur nga Xhebro Gjika [1900-1978]: “Atje lart, në bokërrimë/ Një saba, pa dirë mirë./ Trëndo, leshra trëndelinë/ Mbi vetull lidhur shaminë./ Vajtonte atë të zinë/ Shtatë vjet harroi shtëpinë./

Se mbet’ nizam në Janinë/ Janinë nizam i mbeti./ Trëndon në merak e treti/ Sa u tha si degë plepi”.

Këtë tekst të vjetër burimor e kanë përditësuar duke e prurë në kohë si valle lirike për nizamët Ansambli Folklorik “10 Shqiponjat e Tërbaçit”.

Natyrë rapsodike ka edhe kënga lirike elegjiake “O komandant Shpendi”, e cila është një njësi folklorike relativisht e re, paraqitur për herë të parë në Festivalin Tradicional Folklorik “Hasi Jehon”, në  Gjonaj – Has, komuna Prizren, Kosovë, edicioni i 34-t, natën e dytë, e premte, 05.05.2023.

Ja teksti i plotë: “O komandant Shpendi – fluturim lirie”

Këngë elegjiake për Dëshmorin e Atdheut Skerdilajd Bardhyl Llagami (Komandant Shpendi): Tiranë, 31 tetor 1969-Bogovinë, Tetovë, 29 Qershor 2009

Teksti: Albert Habazaj, këngë elegjiake për Dëshmorin e Atdheut Skerdilajd Bardhyl Llagami (Komandant Shpendi): Tiranë, 31 tetor 1969 – Bogovinë, Tetovë, 29 Qershor 2009; kënduar nga grupi “10 Shqiponjat e Tërbaçit”, Urdhëri “Naim Frashëri”

marrëse: Antoneta Goxho Mehmetaj dhe Evgjeni Habili Seferaj, 

kthyese: Shpresa Kapo Çelaj, 

hedhëse: Hava Çelaj Muçaj, 

në iso: Liri Gaçe Shkurtaj, Liljana Rrapi Kapaj, Meme Ribaj Habazaj, Fatmira Hodo Skendaj, Flutura Nanaj, Lavdie Goxho Xhaka, drejtues artistik Albert Habazaj;

Vanë njëzet vite

Skerdilajd i motrës,

Të kërkoj si qyqe

Qiejve të botës.

O Shpirt, elegjinë

Ta këndoj me vaje,

Mbulojë ke lavdinë

O vëlla me halle!

Lirinë zbukuruar

Me gjak tënd e kemi.

Ku ke fluturuar

O Komandant Shpendi?!

Dhe mali nga vendi

Luajti nga dhëmbja,

O Komandant Shpendi,

Shpendi yn’ me ëndrra!..

Si zog të pranverës

Tirana të nisi,

Lugin’ e Preshevës

Një yll ta qëndisi.

Prizreni, Tetova,

Sipër, mal i Sharrit,

Me shpresa të njoma,

Trim i Idealit.

Dhe në Bogovinë

Një dre po derdh lot,

Kurorë me dafinë

Të thur motra sot.

Luan guri vendit

Gur shkëmbi Babai,

Amanet i Shpendit

Jehon skaj më skaj…

Për nga struktura ajo është e ndërtuar me 8 strofa 4 vargjëshe, në 6-rrokshin popullor, i cili është varg tipik lirik që ka shtrirje edhe në këngët elegjiake, vajet a këngët e përvajshme, me rimë të kryqëzuar abab

         Si përfundim mund të shprehemi se kënga labe ardhur në formën e rapsodisë lirike apo edhe liriko-epike do të ketë jetëgjatësi, jetë aktive, sepse lirika popullore labe ka vlera artistike dhe estetike, spikat për ngjyrat vokale lokale të forta, të veçanta, të ëmbla, të pëlqyeshme nga komuniteti lab dhe jo lab, brenda dhe jashtë gjeografisë etnofolklorike të krahinës së Labërisë, si pjesë e së tërës shqiptare.

Filed Under: Reportazh

NË CILËN KOHË PO JETOJMË?

August 18, 2023 by s p

IMG_2987.jpeg

Nga Haxhi Zeneli/

Po jetojmë në një trend të ri,ku për një periudhë të shkurtër kanë ndryshuar shumë gjëra nga jeta dhe mënyra e së jetuarit. Pas shumë të tjerash, ne po jetojmë në një kohë ku shumica e rinisë kërkon famë, duke mos konsideruar aftësit, e duan atë me çdo kusht, ju është imponuar, dhe bëjnë të pa mundurën për ta arritur atë. Për ta bërë këtë sot është më lehtë se asnjëherë, na ofron teknologjia një mjet që e shtërngojmë në duart tona dhe nuk e lëshojmë për asnjë minut, pra një mjet që sot quhët,”smundja e shekullit”, që ka infektuar miliona njerëz, duke ju shtuar zilin për famë, që sa më shumë të dukesh”cool”, ajo të bënë të dalish edhe sa më lakuriq para popullit. Vendet e varfura, kopjojnë emisione të ndryshme nga vendet me standarte të larta që janë shumë më të avancuara. Janë duke ju imponuar qytetarëve të vetë një standard jashtë realitetit dhe vlerave të tyre, vetëm që të ju tërheqin vemendjen, kjo po ndodhë në çdo skaj, duke ju imponuar ndjeksëve të tyre ”hero” të rrejshëm, personazhe që populli i merr të vërtetë, duke injoruar faktin e “show businessi”, që nuk kanë për qëllim ngritje vlerash, në fakt ato tallën me normalitetin, sepse ideja është që të bëhesh sa më shumë pjesë e komenteve dhe qendër e vemendjës së një dite, një jave apo edhe një muaji, por jo më shumë se aqë, sepse asgjë nuk jeton gjatë. Tashti ke një konkurencë të madhe nga të tjerët që mundohën të bëjnë të njëjtën gjë, ky është trendi i sotëm që e duan shumica, është një kohë e: ”likes dhe klikes”, që po e vuajn shumë të rinjët e kohës.Por kësajë grackë nuk i shpetojnë as disa mosha të shtyra me super ego, që nuk janë askush por duan të bëhen dikush.Nuk janë vetëm individët, janë edhe mediat institucionale që duan të bëhën promotore të antivlerës, vetem për të bërë emër. Disa media apo portale, për të tërhjekë sa më shumë”klikime”, kanë angazhuar gazetar  vetëm për të nxjerrur emisione ”thash e theme”pa asnjë vlerë, dhe nga aty nxjerrin tituj në ballina sa më tërheqës, të shkëputura apo të formuluara jashtë kontekstit, tituj të pa vërtetë, dezinformues, mashtrues, denigrues, amoral, vetëm që të ju tërheqin vemendjen publikut, luajn me fatin e njerzëve, i përdorin dhe në fund të shtrydhur si limon i qesin në mbeturina, vetem për ”klikime”. Nuk e kanë aspak gajlen se i poshtrojnë, njollosin njerëzit,shkatrrojnë familje, rrezikojn jetën e dikujt, kjo fare nuk ju bënë përshtypje.

Një pikëpyetje e madhe, se për çfarë jetojnë njerëzit sot, ku është baza dhe motivi i tyre? Ku është motivimi për punën, për kreativitetin, për idenë, për planifikimin ekonomik të mirëqenjës, për planifikimin familjar në të mirën e shoqërisë, të atdheut, pra ku janë këto? Përse duhët të ndjekim mediat televizive me aqë kuriozitet dhe apasionim të çmendur ndaj personazheve të imponuar nga mediat që e kanë për sa më shumë shikushmëri dhe ”klikime”.

Kjo pyetje është e vështirë, bile edhe shpesh herë nuk marrim përgjigje edhe nga fushat e specializuara që mirren me këto probleme. Standardet kanë ndryshuar, dhe për ata që janë në frymen e fundit të mbajtjeve të traditave vendore, kamerat e mshefura ju kanë hyrë edhe në dhomat e gjumit, iku koha kur njrëzit mundoheshin të ruanin”ftyrën”, tek komshiu, lagja, fshati, qyteti apo edhe mbarë kombi i tyre, kjo është zbehur, dhe është drejt avullimit. Sot ta kërkosh këtë nga gjeneratat e reja apo më mirë të themi nga pasardhësit tanë, ti quhesh i prapambetur dhe njeri me fobi, bile të kundërvihën me pyetjet: “se ku jeton ti”, ose të paska ngelur ora? Ka hyrë në modë, që sa më i ndryshëm të jesh, më pikpamje dhe mendimet tuaja, me një fjalë sa më i çoroditur, ti bëhesh më i famshëm, sa më shumë sekrete nxjerr nga jeta personale, bëhësh më i klikuar ,sa më kontraverës je, aqë më i kërkuar bëhesh për mediat.

Andaj kjo është ajo koha që ne po e jetojmë, ju pëlqen apo jo, zilija ndaj anormalitetit na zhveshi lakuriq, për shumicën e atyre që deri më tani kanë jetuar jetë normale. Sot sa më normal që je nuk ta varë kush, jemi të ndarë , për një pjesë kjo është: “vlerë”kurse për një pjesë tjetër e pa vlerë.

Filed Under: Fejton Tagged With: Haxhi Zeneli

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 1508
  • 1509
  • 1510
  • 1511
  • 1512
  • …
  • 2778
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT