s p – Page 1766 – Dielli

Vendimi për lirinë e Kosovës

March 20, 2023 by s p

Dr. Lulzim Nika/

Në këtë muaj, 24 vjet më parë, pra më 20 mars të vitit 1999, në zyrën ovale të Shtëpisë së Bardhë, ishte marrë vendimi historik për Kosovën. Presidenti Bill Klinton, në konsultim me stafin e tij, kishte vendosur për opcionin ushtarak kundër forcave ushtarake serbe që bënin krime kundër popullsisë shqiptare në Kosovë. NATO-ja, zyrtarisht e filloi luftën e parë kundër një shteti, që nga themelimi i saj në prill të vitin 1949. Kjo ndërhyrje bëri korrigjimin e historisë tragjike të shqiptarëve në Ballkan që zgjati afër një shekull, nga ndikimi i Rusisë që favorizonte zgjerimin e shteteve sllave në Ballkan. Shqiptarët, nga Kosova më 1999, janë larguar dhunshëm nga ushtria serbe. NATO-ja ndërhyri pikërisht për të ndaluar këto krime dhe deportimin e dhunshëm të shqiptarëve nga Kosova. Aleanca me SHBA-të, duhet të jetë e përjetshme, për sigurinë e shtetit të Kosovës. Këto dokumente dëshmojnë vendimin dhe vendosmërinë e SHBA-ve për çlirimin e Kosovës. Përjetësisht, do t’u jemi mirënjohës ndaj atyre grave dhe burrave, që u flijuan dhe u bënë gurthemel i lirisë së Kosovës.I përjetshëm qoftë kujtimi, respekti e vlerësimi për ta!

Arkimandriti* Theofan dhe Pashka e parë postkomuniste në ish Katedralen e re të Ungjillëzimit në Tiranë

March 20, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

Episodi i hapjes së ish Katedrales të Ungjillëzimit dhe mbajtja e Pashkës së parë postkomuniste në Tiranë karakterizohen nga një atmosferë pasigurie por edhe guximi dhe shprese të përmasave kombëtare. Në atë kohë e ardhmja ndonëse “e prekshme” ishte e paqartë dhe e paparashikueshme por megjithatë mbarte në vete një perspektivë premtuese për shqiptarët dhe Shqipërinë – një nga temat që po qëmtojmë në bisedën tonë me Arkimandritin Theofan të Katedrales Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit në Boston

Mes shërbesave të shumta ndaj besimtarëve në periudhën e Kreshmës së Madhe për përgatitjen e Pashkës së Shenjtë në Katedralen Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit në Boston, Arkimandriti Theofan sjell në kujtesë Pashkën e parë në Tiranë pas ndërrimit të sistemit në Shqipëri. “Vetëm nga binaja e jashtme dhe stili arkitekturor mund të mendoje se ajo kishte qenë kishë sepse ish Katedralja e re e Ungjillëzimit në Tiranë ishte kthyer në sallë fizkulture,” thotë Arkimandriti Theofan. “Historia e saj si kishë kishte qenë jetëshkurtër,” vëren Urata, “sepse u ndërtua dhe inagurua në vitin 1964 dhe shërbeu vetëm tre-katër vite si e tillë përpara se të mbyllej në 1967,” që përkon me vitin e parë të lindjes së tij. Pas dy dekadave, fati do bashkonte përsëri pinjollin e familjes patriote të njohur dhe respektuar Koja me Kishën Ortodokse, nga ku do përcaktohej më së shumti drejtimi që mori jeta e tij. Stërgjyshi i tij, Pavllo Koja ishte një nga bamirësit dhe përkrahësit e mëdhenj dhe të rëndësishëm të Komunitetit Ortodoks të Tiranës dhe kontribuesi kryesor për ndërtimin e Kishës së Shën Prokopit.

Pas përfundimit të studimeve të lartë në Fakultetin Ekonomik në Tiranë 1988-1989, ai u emërua Inspektor në Kontrollin e Lartë të Shtetit në fabrikën e Azotikut të Fierit. “Mund t’ju kujtohet se në atë kohë vjedhjet e shpërdorimet kishin arritur përmasa të jashtëzakonshme aq sa gjatë rrugës përgjysmoheshin thasët e uresë përpara se të vinin te magazinat ku vazhdonte firasja në stacionin e vjetër të mallrave të trenit në Tiranë, aty ku më kishin caktuar të punoja. Po atë vit dolën nenet përkatëse për atë që quhej “demokratizimi dhe sistemi multipartiak” si edhe mësuam se “do hapej feja”. Unë nuk aderova dhe nuk kam qenë asnjëherë anëtar i asnjë partie politike. Por u ndihmova nga rrethanat meqë dy xhaxhallarët e mi, Skënder dhe Pavllo Koja, anëtarë të Këshillit Kombëtar për krijimin e grupit të Partisë Demokratike morën nismën për riaktivizimin e jetës fetare në Shqipëri. Ne ishim Grupi nismëtar për hapjen e institucioneve fetare. Anëtarësia ishte aq e vogël sa gishtat e dorës, por me ne u bashkuan shumë të tjerë midis tyre edhe pensionistë ordotoksë. Atëherë morëm në dorë çelësat e Katedrales së Ungjillëzimit, ndërtesë e cila ishte kthyer në sallë palestre për atletikën e Klubit Sportiv “17 Nëntori,” kujton Arkimandriti Theofan.

“Binaja” ndodhej te Fusha e Zezë, e njohur ndryshe si “Parku i xha Tomit” në fund të rrugës së “Kavajës” në Tiranë, por përveçse nga ana e jashtme dhe stili arkitekturor nuk kishte shenja të tjera identifikuese të saj si kishë. Detajet e imëta me të cilat ai e risjell momentin e hyrjes në mjediset e brendshme duke nisur nga kubeja e plasaritur te xhamat e thyer dhe gjithë gjendjen e mjerueshme të saj janë rrënqethëse: “Brenda kishës, afreskot e pikturuara nga motrat Androniqi dhe Sofia Zengo në gjithë hapësirën e saj, ishin mbuluar me gëlqere pas mbylljes së kishës. Mirëpo Motrat Zengo, mbase kishin pasur një vegim nga lart, sepse i kishin mbuluar me vernil ose lyer me llak afreskot prandaj pastrimi i pikturave në mure ishte deri diku i thjeshtë. Për afreskot e tavanit nevojitej të gjenim mjete të tjera, ndërsa për ta kthyer kishën në gjendje të pranueshme funksionale duhej edhe më shumë punë përfshirë edhe disa zgjidhje krijuese zdrukthtarije siç ishte ngritja e parketit që ndan Altarin nga Naosi, pjesa ku rrinë besimtarët e cila është e ndarë nga vendi i Ikonostasit me tre shkallë. Ato jo vetëm ishin sheshuar plotësisht por mbi to kishin vënë parket.” Në sajë të aftësive tona improvizuese dhe me ndihmën e të njohurve u arrit të krijohej ose rikrijohej dekori i një pjese të kishës për të kryer shërbesat e Pashkës së parë pas rrëzimit të sistemit të mëparshëm. “Me parketin e përdorur në sallë u improvizua rikrijimi i Ikonostasit. Me ndihmën e komshiut tim, i cili ishte shefi i Zyrës së Financës të Kombinatit të Përpunim Drurit “Misto Mame” ku prodhohej një material që quhet “letër imitacion druri” që përdorej për mobilje, siguruam disa topa të mbështjella. Vumë blloqe betoni që i shtruam rreth e qark Altarit duke u vënë përsipër dërrasa që të ngrinim sheshin nja 40-50 centrimetra mbi nivelin e dyshemesë, ku do të ecte Papa Gaqi Petri. Ideja ishte gjeniale por edhe e rrezikshme! I ndjeri Papa Gaqi, prifti 80 e ca vjeçar i kishës, i cili kishte mbetur gjallë, vinte rrotull Altarit, por e mbanin nga të dy krahët dy vetë dhe e ruanin se mos binte kur ecte mbi platformën e improvizuar si mbi një “tra ekuilibri”. Këto janë të dokumentuara edhe në disa fotografi të asaj kohe. Pra në të tilla kushte i bëmë shërbesat e para dhe Pashkën e parë të cilën e mbaj mend si tani dhe pse kanë kaluar më shumë se njëzet vjet. Kishte aq shumë njerëz sa në disa raste dikujt i digjeshin flokët nga qirinjtë që mbanin në duar ngaqë nuk kishte vend dhe hapësirë të mjaftueshme për të gjithë mes një zhurmë të hatashme sikur të ishe në kosheren e bletëve. E mbaj mend që u kthyem në shtëpi me qirinjtë e ndezur dhe me vezët e kuqe. Ndonëse kishim ardhur nga ora tre a katër e mëngjesit, vetëm pak orë më vonë, të parët që telefonuan për të na vizituar dhe uruar Pashkët ishin disa miq myslimanë të familjes.”

Por ishte viti 1991 dhe “sigurimi i shtetit shqiptar ishte ende i fuqishëm dhe vepronte me metodat e veta ndaj anëtarëve të grupit,” vëren Arkimandriti, i cili është pjesëtar i një brezi që u lind dhe rrit në periudhën e mohimit të besimit dhe mungesës së institucioneve fetare ku trumbetohej me të madhe vetëshpallja e Shqipërisë “i vetmi vend ateist në botë”. Një prej veprimtarëve të grupit nismëtar për hapjen e institucioneve fetare, Thoma Çomorra, i cili ishte pensionist, u zhduk për një javë dhe as familja dhe asnjeri nuk e dinin ku ishte dhe çfarë kishte ndodhur me të, vazhdon të tregojë Urata. “Thoma Çomorra, i cili vinte nga një familje e respektuar nga bregu, ishte një erudit. Ai kishte kryer katër fakultete njëherësh në Rumani, dhe ishte martuar me një shtetase rumune, Zoica, me të cilën jetonin në Tiranë bashkë me dy djemtë e tyre. Asaj i kishin kërkuar të largohej nga Shqipëria dhe nuk ia dhanë kurrë nënshtetësinë shqiptare por ajo kishte refuzuar ta linte familjen dhe prandaj për vite me radhë i duhej të paraqitej çdo muaj në degën e policisë së Tiranës. Siç mësuam më vonë, Thomai ishte rrëmbyer nga operativët e sigurimit. Sali Berisha dhe disa drejtuesë të Këshillit Kombëtar të PD-së paraqitën notë proteste duke kërkuar lirimin e anëtarit të rrëmbyer. Më pas Thomai vetë na tregoi se e kishin mbajtur mbyllur në një ndërtesë ku i bënin presion që të mos hapej kisha dhe të hiqte dorë nga puna e grupit. Por Thomai ishte një patriot i paepur dhe nuk u tërhoq kurrë,” përfundon rrëfimin hyrës Arkimandriti Theofan.

Shënim: Ndonëse fonetikisht titulli paraqitet të jetë Arhimandrit, këtu kemi ruajtur termin e përdorur nga Fjalori i shqipes së sotme: Arkimandrit~i -Titulli më i lartë për murgjit dhe kryetarët e manastireve

Foto të dërguara nga Arkimandriti:

Foto e Kupolës Qendrore me afreskot origjinale të motrave Zengo gjatë funksionimit të Katedrales së re të Ungjillëzimit (1966) dhe foto e Kupolës Qendrore me afreskot e zhdukura të motrave Zengo mbas kthimit të saj në palestër gjimnastike (1985)

Motrat Sofia (majtas) dhe Androniqi Zengo (djathtas) piktoret e Kishës së Ungjillëzimit në Tiranë (1964-1965)

Pamje e jashtme e fasadës së ish Katedrales së re të Ungjillëzimit në gjendje të degraduar mbas kthimit dhe funksionimit të saj për 23 vite si palestër gjimnastike 1991

“Liria ka emër” organizon Marsh për drejtësi në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së

March 20, 2023 by s p

Prishtinë, 19 mars – Të dielën, më 2 prill, në Prishtinë, platforma “Liria ka emër”, organizon Marsh qytetar dhe solidarizues në mbështetje të luftës së drejt të UÇK-së dhe ish-krerëve të saj, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi dhe bashkëluftëtarët e tyre në Hagë.

Marshi do të niset nga sheshi “Zahir Pajaziti” dhe do të vazhdojë në drejtim të sheshit “Skënderbeu”.

Ideatorët e platformës “Liria ka emër, Eliza Hoxha dhe Ismail Tasholli, kanë thënë se ish-krerët e UÇK-së nuk janë duke u përballur me procesin gjyqësor për shkak të emrave të tyre të përveçëm, por për shkak se me emrat e tyre lidhet epoka më e ndritur e historisë sonë të re.

“Përkundër se populli shqiptar ka qenë viktimë e një lufte të imponuar, me vite të tëra, proceset gjyqësore të pabaza, i kanë përndjekur ndër vite ish-pjesëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kulmi i të cilave manifestohet me procesin e Dhomave të Specializuara, në të cilat aktualisht po mbahen ish krerët e UÇK, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi dhe bashkëluftëtarë të tjerë”, ka thënë Eliza Hoxha.

Më tej, ajo ka shtuar se duke qenë plotësisht koshient se drejtësia si parim, është e paanshme, e plotë dhe manifeston të vërtetën, ajo beson në drejtësi, si dhe pret një epilog të drejtë të këtij procesi gjyqësor.

“Gjithsesi, duhet të jemi edhe koshient, se përpjekja për ta ndryshuar historinë e luftës sonë çlirimtare, është përpjekje e pabazë dhe e pamundur dhe ne, nuk duhet ta lejojmë që të ndodhë. Prandaj, me rastin e fillimit të procesit gjyqësor kundër ish krerëve të UҪK-së, në emër të solidaritetit me heronjtë tanë, më 2 prill, ju ftojmë për një Marsh solidarizimi për drejtësi. Për drejtësinë që e kërkojmë dhe kundër padrejtësive të reja”, ka thënë Hoxha.

Ideatori tjetër, Ismail Tasholli, ka thënë se Ushtria Çlirimtare e Kosovës ka bërë luftë të drejtë për mbrojtjen e jetës së njerëzve dhe për lirinë e vendit tonë dhe kjo është një e vërtetë historike të cilën duhet ta ruajmë si të tillë, sepse është një e vërtetë e gjithsecilit prej nesh – është e vërteta e Kosovës.

“Megjithatë, përbrenda vetë nesh, e kemi për obligim që të vërtetën historike e dinjitetin tonë kombëtar ta mbrojmë me përkushtim dhe pikërisht për këtë qëllim”, ka thënë Tasholli.

Me këtë rast, Tasholli ka ftuar të gjitha grupet shoqërore që të solidarizohen dhe të marrin pjesë në këtë Marsh, sepse kështu manifestojmë krenarinë dhe bindjet tona të palëkundura për drejtësinë që duhet të triumfojë ashtu siç ajo duhet të përputhet me të vërtetën e Epokës së lavdishme të UҪK-së.

“Siç kemi ditur të ecim me hapa drejt Evropës dhe botës së qytetëruar perëndimore, ashtu siç edhe kemi ditur të bashkëpunojmë e të jemi të hapur për drejtësi, ngjashëm dimë dhe duhet të tregojmë kulturën tonë qytetarë në solidarizim dhe mbrojtje të vlerave tona historike”, ka thënë Tasholli.

Liria dhe pavarësia e Kosovës qëndron mbi sakrificën e pashembullt të luftëtarëve të lirisë, por edhe mbi sakrificën e popullsisë civile që gjatë viteve 1998-1999, ishte subjekt i një gjenocidi shtetëror të organizuar nga regjimi i Millosheviqit.

Eliza Hoxha tha se ne nuk mund t’i harrojmë skemat e krimeve të ushtrisë dhe policisë serbe, të cilat kanë qenë prezente kudo nëpër Kosovë dhe janë ushtruar brutalisht ndaj burrave, grave, pleqve, të rinjve, të rejave dhe fëmijëve.

“Kjo sakrificë në mes tjerash kuptohet përmes mbi 11 mijë viktimave civile, mes të cilëve 1.133 fëmijë, në mijëra të zhdukur, prej të cilëve, mbi 1600 vazhdojnë të jenë të pagjetur, në dhunimin e rreth 20 mijë viktimave të dhunës seksuale, me fokus gratë dhe vajzat, spastrimin etnik, shpërngulje të dhunshme nga shtëpitë dhe nga Kosova të mbi 1 milion shqiptarëve. Dhe, në vend se të kishim llogaridhënie për këto krime të rënda në përmasa gjenocidi, kriminelët nga mesi i paramilitarëve, policëve, ushtarëve dhe ushtarakëve serbë, në shumësi janë amnistuar apo nuk kanë dalë para përgjegjësisë”, ka përfunduar Hoxha.

Marshi solidarizues për drejtësi dhe në mbështetje të ish-krerëve të UÇK-së, do të nisë nga sheshi “Zahir Pajaziti” dhe do të vazhdojë në drejtim të sheshit “Skënderbeu”.

Kryeministri Kurti takoi ambasadorët e akredituar në Kosovë

March 20, 2023 by s p

Prishtinë, 20 mars 2023

Me ftesë të tij, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, bashkë me zëvendëskryeministrin e parë, Besnik Bislimi, priti ambasadorët, të ngarkuarit me punë, shefat e misioneve diplomatike dhe zëvendësambasadorët e akredituar në Kosovë.

Në këtë takim të gjerë e të përbashkët, ai i informoi ata për ecurinë e bisedimeve të shtunën në Ohër të Maqedonisë së Veriut, dhe për rezultatin e arritur aty me rastin e dakordimit publik për aneksin e zbatimit të Marrëveshjes Bazë.

Në tekst të Aneksit të dakorduar në Ohër thuhet që Kosova dhe Serbia angazhohen plotësisht për t’i respektuar të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe Aneksit, dhe për t’i zbatuar të gjitha detyrimet e tyre përkatëse – që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi – në mënyrë të përshtatshme dhe në mirëbesim. Aty po ashtu thuhet se Kosova dhe Serbia pajtohen që të gjitha nenet të zbatohen në mënyrë të pavarur nga njëra-tjetra.

Kryeministri Kurti theksoi se delegacioni i Republikës së Kosovës kanë qenë maksimalisht të përkushtuar dhe konstruktiv, por edhe kreativ me oferta e propozime që u refuzuan nga pala tjetër, e cila, sikurse në Bruksel me 27 shkurt, përsëri refuzon të nënshkruajë.

Rruga për procedimin e aplikimit të Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës dhe në Bashkimin Evropian është e hapur.

Sa i përket anëtarësimit në Këshillin e Evropës, Kosova tashmë ka numrin e nevojshëm të votave të shteteve anëtare, ndërkohë që departamenti ligjor i Këshillit ka konfirmuar se nuk ka asnjë pengesë juridike për anëtarësimin e plotë të Republikës së Kosovës në këtë organizatë të rëndësishme.

Irene Breznica zgjedhet kryetare e Shoqatës së Bashkësisë Shqiptaro- Kanadeze në Toronto

March 20, 2023 by s p

Shani Pnishi/

Në praninë e rreth njëqind anëtarëve të saj, Shoqata e Bashkësisë Shqiptaro- Kanadeze në Toronto organizoi kuvendin e saj të rregullt zgjedhor. Mbledhja u nda në dy pjesë; e para e prezentimeve të cilën e udhëhoqi Alfred Hasimaj dhe të dytën, atë zgjedhore të cilën e udhëhoqi Saimir Lolja.Në fillim kryetari në largim z. Bujar Zejnullahi tregoi në mënyrë të organizuar të gjitha aktivitetet në mandatin e tij katërvjeçar, ku nuk kaloi pa përmendur edhe aktivitetet e jashtëzakonshme të shoqatës gjatë pandemisë COVID-19, ku shoqata kishte gjetur megjithatë mënyra të tjera të organizimit të saj. Midis pandemisë kishte marrë nismën për porositjen dhe shpërndarjen e disa maskave me motive kombëtare shqiptare, të cilat do t’i dhuroheshin falas bizneseve esenciale shqiptare që operojnë në Toronto. Maskat me ngjyra të kuqe dhe të kaltra ishin punuar nga stilistja shqiptare Tatjana Kaci- Sherifaj. Z. Zejnullahu përmendi se gjatë mandatit të tij shoqata ka shënuar edhe 30- vjetorin e themelimit. “Personalisht ndihem i priviligjuar dhe krenar që kam qenë pjesë dhe vazhdoj të kontribuoj vullnetarisht në një shoqatë kulturore dhe kombëtare me historinë më të vjetër në Kanada. Jam mirenjohës për të gjithë themeluesit, drejtuesit, anëtarët e bordit ndër vite, dhe mbështetësit e vazhdueshëm të saj nga themelimi e deri me sot.”- tha z. Zejnullahi. Ai më tutje përmendi edhe bashkëpunimin e vazhdueshëm që ka patur me udhëheqësit e kaluar të kësaj shoqate ku theksoi se në Këshillin e Nderit të shoqatës, disa prej të cilëve ishin të pranishëm në kuvend si Murat Hashani, Roland Lelaj, Saimir Lolja, etj. Ai me krenari përmendi se komunikimi me shumicën e ish-drejtuesëve dhe anëtarve të bordit është aktiv. Raportin e financave për delegatët e pranishëm e paraqiti financieri Rex Rexhepi, ku u përqëndrua tek të ardhurat e anëtarësimeve, sponsorëve, si dhe harxhimet thelbësore të shoqatës gjatë këtij mandati.Në pjesën e dytë u mbajtën zgjedhjet ku anëtarët e përgjithshë zgjodhën të trembëdhjetë anëtarët e rinj të bordit: Irene Breznica, Amarda Selimi, Rex Ferati, Bruna Mersini, Emiljana Zenelaj, Oriana Naska, Perparim Kapllani, Anisa Arra, Elbunit Bugacku, Nora Marku, Lindita Kalo, Flora Selmani dhe Eranda Zoga.Në një mbledhje të shkurtër me vetëm një rend dite, pra zgjedhjen e kryetarit, anëtarët vendosën në mënyrë unanime për të zgjedhur kryetare Irene Breznicën, një aktiviste dhe anëtare e bordit të shoqatës prej shume vitesh. Në deklaratën e parë të saj si kryetare, znj. Breznica falënderoi të pranishmit dhe kryesinë e re për besimin e dhënë duke theksuar se ka qenë e përfshirë me komunitetin shqiptar që si fëmijë. Irena njihet si aktiviste e palodhshme, e cila ka qenë e lidhur me komujnitetin shqipatr në Toronto që si fëmijë. Në një intervistë të saj të mëparshme dhënë gazetës “Diaspora Shqiptare” ajo ndër të tjera thekson: “Unë shkoja në shkollën shqipe në Toronto dhe recitoja poezi në ahengje të ndryshme të komunitetit tonë. Pastaj isha pjesë e një grupi vallëzimi, cili në rininë time gjithashtu interpretonte nëpër aktivitete të këtij komuniteti. Në disa raste, kam kryer edhe punën e konferencieres në gjuhën shqipe e angleze. Siç e thashë burri im gjithashtu më inkurajoi që të bashkohesha në kryesinë e SHBSHK të Torontos, ku tashmë po bëhen rreth tetë vite aktivizim, ndërsa në mandatin e fundit jam zgjedhur edhe nënkryetare, punë të cilën e kryej me kënaqësinë më të madhe. Besoj se edhe në të ardhmen do ta japë kontributin tim në ruajtjen e kulturës dhe traditës shqiptare në Kanada”.Në mbledhjen e ardhshme të kryesisë zgjedhen edhe krerët tjerë të shoqatës, si nënkryetari, sekretari, arkëtari dhe financieri.