Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Qeveria e Kosovës e ka ndërtuar qasjen strategjike përballë Dialogut me Serbinë

by

PRISHTINË, 13 Shkurt 2023-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Qeveria e Republikës së Kosovës e ka ndërtuar qasjen e saj strategjike përballë Dialogut me Serbinë, tha sot Kryeministrit Albin Kurti në Debatin parlamentar për zhvillimet në dialogun ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë. Fjala e plotë e dërguar nga Zyra për Komunikim Publik – Zyra e Kryeministrit:

Fjala e plotë e Kryeministrit Kurti në Kuvend në kuadër të debatit parlamentar për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë

Prishtinë, 13 shkurt 2023

I nderuar kryetar i Kuvendit, z. Glauk Konjufca,

Të nderuar deputetë të Kuvendit të Republikës,

Të nderuar zëvendëskryeministra dhe ministra të kabinetit qeveritar,

Të dashur qytetarë,

Qeveria e Republikës së Kosovës e ka ndërtuar qasjen e saj strategjike përballë Dialogut me Serbinë të lehtësuar nga Bashkimi Evropian mbi bazën e dy qëllimeve fillestare:

Një, ndërprerjen e praktikës së përfshirjes së çdo çështjeje potencialisht kontestuese ndërmjet palëve në fushëveprimin e Dialogut; qëndrimi ynë ishte që maksimumi që mund të diskutohej në Bruksel ishin problemet e zbatueshmërisë së marrëveshjeve ekzistuese, pra të atyre që ishin nënshkruar para ardhjes sonë në Qeveri, dhe,

Dy, hapja e kapitullit të një procesi të bisedimeve për ndërtimin e raporteve të jashtme të fqinjësisë së mirë, parimeve të së drejtës ndërkombëtare si dy shtete të pavarura që e bazonin marrëdhënien e tyre mbi premisën e njohjes së dyanshme të shtetësisë.

Si rezultat i qasjes sonë fillestare, dhe kujdesit tonë ndaj precedentit të vitit 2013 e tutje, Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian dhe zv.Presidenti i Komisionit Evropian, Josep Borrell, për herë të parë, në më shumë se 12 vite dialog, pranoi të bëjë hapin e madh, atë të ftesës së datës 18 gusht 2022, ku e kornizoi takimin e nivelit të lartë mbi dy pika qëndrore: një, ‘Korniza e përgjithshme e marrëveshjes’, dhe, dy, ‘Çështjet aktuale’. Për herë të parë u vendos përfshirja e kornizës së përgjithshme, pra të asaj që i rregullon marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nga jashtë (ndërkombëtarisht), në formatin e dialogut të Brukselit. Takimi i datës 18 gusht ishte qartazi rezultat direkt i presionit të Qeverisë sonë që dialogu të kalojë në fazën e rregullimit ndërkombëtar të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të përqendruar në njohje reciproke e të bazuar në të drejtën ndërkombëtare, e jo në çështje të brendshme siç ishte praktika nga viti 2011 e deri në ardhjen tonë në Qeveri. Dialog për kornizën e përgjithshme të marrëveshjes, pra, jo dialog për dialog, jo dialog për menaxhim krize.

Në takimin e datës 18 gusht iu bëra të qartë Përfaqësuesit të Lartë Borrell dhe Presidentit Vuçiq që Kosova nuk do të pranojë më një Dialog që nuk është për një marrëveshje përfundimtare mbi njohjen e ndërsjelltë. Edhe pse takimi përfundoi pa një rezultat specifik në planin bilateral, ai e dha efektin e tij të menjëhershëm.

E kjo është, vizita e emisarëve me datë 9 shtator 2022, apo prezentimi i propozimit franko-gjerman.

Më 9 shtator 2022, në Prishtinë erdhën dy emisarët e lartë të Gjermanisë dhe Francës, Jens Plotner dhe Emmanuel Bonne, bashkë me lehtësuesin evropian të dialogut, Miroslav Lajcak. Ata prezantuan para meje një propozim për normalizimin e ndërmjetëm të raporteve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të bazuar në parimin e njohjes de facto dhe mbështetjen e saj në parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara (dhe parimet e qarta ndër-shtetërore të së drejtës ndërkombëtare). Emisarët dhe lehtësuesi i dialogut më kërkuan që t’i respektojë dy parime procedurale përderisa nuk ka një qartësim nga të dyja palët për ecjen përpara:

Një, respektimin e konfidencialitetit të dokumentit të propozuar nga ta derisa të ketë një avancim të procesit negociator; më lejoni të ritheksoj që kërkesën për konfidencialitet e kanë kërkuar në kuptim të një detyrimi bilateral që unë si kryeministër kam ndaj shteteve të emisarëve, dhe,

Dy, që ta konsideroja atë seriozisht, në kuptimin që mos-pranimi i tij do të ndikonte seriozisht në raportet diplomatike e politike të Republikës së Kosovës me shtetet sponsorizuese.

Edhe pse u kërkua respekt rigoroz ndaj konfidencialitetit të dokumentit të tyre, unë pata vendosur për t’i ftuar kryetarët e tri partive opozitare për t’i njoftuar me përmbajtjen e propozimit.

Propozimin franko-gjerman, që më tutje do e duhet ta quajmë evropian, e konsiderova me kujdes. Pas një analize të thelluar, konstatova që Propozimi ngërthen disa karakteristika, si në vijim:

1. Propozimi bazohet në modelin e marrëveshjes Gjermano-Gjermane të vitit 1972 dhe të shumë modeleve tjera të ngjashme të njohjeve de-facto të shtetësisë në historinë e marrëdhënieve ndër-shtetërore (psh. marrëveshja Japoni-Kore Jugore). Vetë Gjykata Kushtetuese e Republikës Federative të Gjermanisë e kishte konstatuar (në vitin 1973) që atëherë që Marrëveshja Gjermano-Gjermane ngërthente në vete njohjen de-facto të shtetësisë së njëra-tjetrës dhe njohjen e integritetit territorial nga prizmi i të drejtës ndërkombëtare;

2. Propozimi ngërthente në vete pranimin nga palët të parimit të barazisë në sistemin ndërkombëtar, i cili është parimi kyç i Kartës së Kombeve të Bashkuara sa i përket marrëdhënieve ndërmjet shteteve të pavarura;

3. Propozimi gjithashtu përcaktonte njohjen nga palët të parimeve të barazisë së sovranëve, integritetit territorial, zgjidhjen paqësore të konflikteve, në marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë;

4. Propozimi përfshinte heqjen dorë të Serbisë nga pengimi i anëtarësimit të Kosovës në çdo organizatë ndërkombëtare, që përfshin jo vetëm organizatat në kontinentin evropian, por edhe ato me shtrirje universale, si Organizata e Kombeve të Bashkuara, UNESCO apo të sigurisë sikurse NATO;

5. Propozimi përfshinte njohjen e palëve ndaj njëra-tjetrës të së drejtës së përfaqësimit shtetëror në terrenin e marrëdhënieve ndërkombëtare;

6. Propozimi përfshinte shkëmbimin e zyreve të përhershme diplomatike, në formën e legatave (që janë ambasada faktike, e që përbënin formë normale të marrëdhënieve ndër-shtetërore para luftës së dytë botërore);

7. Propozimi gjithashtu përmbante normën e njohjes së dokumenteve shtetërore që kanë efekt ndërkombëtar të shtetësisë për shtetasit, përfshirë të pasaportave, nga njëra-tjetra.

8. Propozimi megjithatë përmbante edhe dy norma që lidheshin me të drejtat e komunitetit serb në Kosovë, e para: normën që përcaktonte që komuniteti serb do të ketë një të drejtë të vetë-menaxhimit ‘në përputhje’ me instrumentet/konventat e Këshillit të Evropës, ashtu siç ka çdo komunitet minoritar në shtetet anëtare të Këshillit të Evropës; dhe, dy, formalizimin e statusit të Kishës Ortodokse Serbe, gjë që ne veçse e kemi bërë përmes njohjes së ekzistencës së Kishës në ligjin tonë për komunitetet fetare në Republikën e Kosovës.

9. Pika 10 e fundit parashihte rregullën që të gjitha marrëveshjet e Brukselit do të duhej të zbatoheshin nga palët.

Qeveria e komentoi verzionin e parë të Propozimit, dhe kërkoi avancim të tij drejt një marrëveshjeje finale me njohjen de jure në qendër të saj. Ne gjithashtu kërkuam përfshirjen e elementit të drejtësisë tranzicionale për krimet e kryera në Kosovë dhe respektin e të dyja palëve ndaj vlerave të Bashkimit Evropian, përfshirë harmonizimin e palëve me politikën e sanksioneve ndaj Rusisë (konvergjencën me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së Bashkimit Evropian), që është e rëndësishme për shkëputjen e Serbisë nga kontrolli i Moskës zyrtare.

Që në komentin e parë të Qeverisë, ne e vlerësuam Propozimin si ‘bazë të mirë’ për një diskutim të mëtejshëm. Arsyet që na shtyen të konstatonim ashtu ishin:

1. Propozimi për herë të parë vendoste në fokus marrëdhëniet e jashtme, ndërkombëtare ndërmjet Kosovës dhe Serbisë; të gjitha marrëveshjet e mëparshme kishin të bënin me çështje të brendshme të Kosovës, dhe marrëdhëniet ndërmjet Beogradit dhe punëve të brendshme të Republikës së Kosovës.

2. Propozimi bazohej në parimin e reciprocitetit të të drejtave dhe detyrimeve të palëve, pra Kosovës dhe Serbisë. Reciprociteti, që ka qenë kryefjala e Marrëveshjes origjinale gjermano-gjermane, nënkuptonte një premisë ndërkombëtare të barazisë dhe trajtimit të dinjitetshëm të palëve ndaj njëra-tjetrës. Propozimi adreson pothuajse në çdo normë të saj reciprocitetin në detyrime dhe të drejta, përfshirë, psh. sa i përket të drejtave të pakicave kombëtare, është preambula e Propozimit, fjalia e tretë;

3. Propozimi ka një gjuhë të qartë, vlerore dhe universale, që reflekton standardin e rregullimit ndër-shtetëror të raporteve politike e juridike ndërmjet shteteve të pavarura;

4. Propozimi për herë të parë ngërthente në vete njohjen de facto të shtetësisë së palëve ndaj njëra-tjetrës. Njohja de facto juridikisht por edhe politikisht (ashtu siç është interpretuar e ofruar zyrtarisht nga emisarët dhe shtetet sponsorizuese të Propozimit) është e pakontestuar në tekstin e Propozimit;

5. Propozimi përmbante obligimin që një marrëveshje finale me njohjen de jure do të realizohet në të ardhmën e afërt, dhe ajo do të jetë një detyrim për Serbinë përpara anëtarësimit të saj në Bashkimin Evropian.

6. Propozimi gjithashtu i referohej të drejtave të serbëve në Kosovë në kuptim të konventave të Këshillit të Evropës, më kryesorja prej tyre Konventa Kornizë për Mbrojtjen e Pakicave, e cila tashmë është pjesë e Kushtetutës së Kosovës (neni 22). Pra, maksimumi që do të mund të nënkuptonte një vetë-menaxhim i tillë është ajo që tashmë Kushtetuta e parasheh në nenin 22 të saj. Propozimi kryesor nuk ka asnjë referencë specifike se çfarë do të nënkuptojë një vetë-menaxhim i tillë, por përderisa tavani i lartë është Konventa Kornizë e Këshillit të Evropës, kjo nënkupton që rezultati duhet të jetë një format i garancave për të drejtat individuale (joterritoriale) të pakicave, që bazohet në individin me të drejta edhe sipas përkatësisë e jo në institucionet a monopolin territorializues të tyre;

7. E vetmja pikë shumë kontestuese është ajo që lidhet me pranimin e zbatimit të marrëveshjeve të kaluara të Brukselit, shumica nga të cilat fatkeqësisht janë marrëveshje që kanë në përmbajtje elementin mono-etnik, atë territorial dhe atë të monopolizimit të përfaqësimit të komunitetit serb në duart e Listës Serbe që kontrollohet nga Beogradi.

Unë gjykova që Plani përmbante parime të qarta të së drejtës ndërkombëtare sa i përket marrëdhënieve ndërmjet shteteve të pavarura, i referohej Kartës së Kombeve të Bashkuara si një dokument që i adresohet vetëm akterëve shtetëror të pavarur, dhe, për herë të parë, përfshinte koncepte universale e civilizuese të së ardhmes demokratike të palëve në kontinentin evropian.

Dhe tash më lejoni të kaloj edhe te vizita e emisarëve me datë 20 janar 2023, te Plani Evropian, verzioni përfundimtar.

Lehtësuesi i dialogut Lajcak, ofroi një verzion të dytë të Propozimit më 6 dhjetor 2022. Verzioni i dytë i ka adresuar dy nga komentet tona, por nuk ka lëvizur mbrapa në asnjë nga parimet që i ngërthente dokumenti i parë. Megjithatë, dokumenti kryesor kësaj radhe shoqërohej edhe me një Plan Zbatimi që kishte referencë të qartë tek një statut që do ta hartonte Ekipi Menaxhues, obligim që rrjedh nga Marrëveshja e vitit 2013, e që është një tregues i një hapi drejt krijimit të një asociacioni të komunave me shumicë serbe. Me datë 20 janar 2023, emisarët që e shoqëruan lehtësusesin Lajçak, pra emisarët amerikan, gjerman, francez dhe italian i dhanë disa qëndrime në këtë takim të dytë dhe të fundit:

-Ata ma bënë të qartë që Propozimi kryesor këtë herë është fare pranë formatit ‘merre-ose-leje’. Nuk do të lejohet praktikisht hapja apo negocimi i tij. Qëndrimi i tyre ishte që i tërë aparati diplomatik e politik i shteteve nga vinin emisarët është vënë në mbështetje të anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare, dhe nuk mund të pritet një ‘jo’ nga Kosova sepse do të hynim në një rrugë të konfrontimit me ta;

-Ata gjithashtu ma bënë të qartë që çfarëdo refuzimi i Propozimit do të shoqërohet me hapa kundërshtues e ndëshkues diplomatik për Kosovën, dhe do të krijojë dobësim serioz të mirëbesimit ndërmjet nesh dhe shteteve të tyre.

Unë ua dhashë edhe komentet e mia në verzionin e dytë qysh në fillim të atij takimi që e kemi pasur me 20 janar këtu në Prishtinë, dhe sërish në formë të shkruar. Edhe herën e parë edhe herën e dytë, komentet e mia i kanë formë të shkruar. Qëndrimi im në atë takim ishte që Propozimi kryesor është parimisht i pranueshëm por duhet përfshirë më shumë elementë garantues dhe siguresa të efektivitetit sa i përket anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare, shtimit të numrit të njohjeve dhe një sekuencim të ngjarjeve në formë të tillë që të ketë kuptim normalizimi ndërmjet dy shteteve.

Pas vizitës së lehtësuesit të dialogut, Miroslav Lajçak, me datë 6 shkurt 2023, dhe qartësimit të disa prej mekanizmave dhe elementeve të sekuencimit që do të negociohen në kuadër të Planit të Zbatimit, unë ia konfirmova që Propozimi i Bashkimit Evropian është bazë e mirë për bisedime të mëtejme dhe platformë solide për të ecur përpara. Kjo nënkupton që pranimi i dokumentit kryesor është pa paragjykim nga negocimi i Planit të Zbatimit i cili do të duhej të përfshijë elementë që kanë të bëjnë me mekanizmat zbatues, sekuencimin dhe kuptimin e disa prej parimeve që përmenden në Propozimin kryesor.
Mbi këtë bazë theksoj si në vijim:

E para, pranimi i Propozimit kryesor përbën një avancim serioz në raportet ndërkombëtare me Serbinë, si dy shtete që i njohin shtetësinë njëra-tjetrës de facto;

E dyta, plani kryesor nuk ka asnjë referencë te një Asociacion, megjithëse i referohet marrëveshjeve të Brukselit në tërësinë e tyre; dhe

E treta, tash, hapi kryesor e ku do të lindin pyetjet më serioze në ndërlidhje me Asociacionin do të jetë në procesin e negocimit të Planit të Zbatimit. Aty, qëndrimi im është që Asociacioni mund të konsiderohet nëse plotësohet 6-pikëshi apo 6 kushtet, parimet që i kam paraqitur para jush këtu një javë më parë.

15 Vjetori i Pavarësisë së Kosovës nëpër Shkollat Shqipe “Alba Life” në New York dhe Online

by

Nga Keze Kozeta Zylo/

Liria është si Kosova, s’kam më fjalë të lirë. A.Shkreli

Shkollat Shqipe “Alba Life” në të gjithë Nju Jorkun festuan me madhështi 15 Vjetorin e Pavarësisë së Kosovës.

Në javën e Kosovës

Nxënësit e këtyre shkollave performuan mjaft bukur dhe me një dashuri të madhe për Kosovën martire.
Ka qenë një javë që iu kushtua vetëm 15 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës. Nxënësit kishin përgatitur programe të ndryshme artistike me këngë, valle e recitime në të gjitha Shkollat Shqipe si në Staten Island, Brooklyn, Queens, Bronx dhe në Online. Vlen të theksohet puna e kualifikuar dhe organizimi nga të gjitha mësueset e përkushtuara që i janë bashkuar këtij Misioni Kombëtar, mësimit të Gjuhës Shqipe. Në cdo shkolle z.Qemal Zylo themelues dhe drejtues i shkollave pas përshëndetjes shfaqi në ekran deklaratën e Pavarësisë së Kosovës lexuar nga Kryeministri Hashim Thaci dhe miratuar në Kuvendin e Republikës së Kosovës, 15 vjet më parë.
Në këtë ditë të shenjtë për Kombin tonë përshëndeti në Bronx, Ushtari i UÇK-së Agim Gashi. Ai është Ushtari i UÇK-së, invalid dhe kontribues në themelimin e Shtabit Lokal të UCK-së. Fjala e tij u mirëprit me duartrokitje dhe emocione. Natyrshëm ka ende shumë punë për të bërë për Kosovën martire, por nxënësit mësojnë mirë se c’është Kosova, genocidi serb, lufta për të fituar Pavarësinë dhe ruajtja e saj në përjetësi.
Duke dëgjuar Bijtë e UÇK-së, përshëndetjet e mësuesëve, interpretimet nga nxënësit, e pamundur të më hiqej nga mendja poezia “Lirikë për Lirinë shkruar nga poeti i shquar Azem Shkreli si:
Liria është ylberi im matanë grilave/ Liria është gërshet i vashës me fjongë/ Kur rritet, e veshim nuse/ Kur eçtohemi, i pijmë shëndet nga gjiri/ Ajo është pikë në ujë, zog në qiell/ Kur flet, e kuptojmë si nënën/ Kur dhemb, dhemb në zemër/ Liria thinjet bukur, nuk plaket/ Kur vdiset, është e pavdekshme/ Kur vdes, i bëjmë vend në dhe të Atdheut/
Liria është si Kosova, s’kam më fjalë të lirë.

Gëzuar 15 Vjetorin e Pavarësisë Kosova Jonë!

12 Shkurt, 2023
New York

“SKA ME RUSI -Vladimir Putin ka krye Misionin e tij në këte jetë!” Nji interpretim!

by

Shkruen : Leonid Y. Gozman/



Ridgefield, CT. Kuptimi i titullit të masipërm “…Ai, Putin, mendon se misioni i tij është të gjunjëzojë Shtetet e Bashkueme të Amerikës, të krijojë një rend botëror në të cilin Putin do të ishte lojtari kryesor, etj. Por ai ka gabuar! Misioni i tij është shkatërrimi i Rusisë; tani ai mund të largohet i qetë”. Arsyeja? 1)Ekonomia ka ra poshtë; 2) përkeqsimi i situatës demografike; 3) prapambetja e thellë teknologjike; 4) hipokrizia gjithëpërfshirëse.
Këto janë arritjet e mbretërisë së Putinit. Lista mund të jetë shumë më e gjatë. Me luftën dhe vrasjet masive si arritje kulmore. Por kur bëhet fjalë për Rusinë- po, ai e shkatërroj ate. Vendi ku kemi lindur dhe jemi rritur nuk ekziston më” shkruen autori rus me tone pesimiste. Per autorin Gozman, Rusia putiniste ka vdekë moralisht me vetë-vrasjen në Ukrainë.
Ky shkrim ashtë botue në novoyagazetaeurope(r.m.Illyria,N .Y) Kush ashtë autori?
Emni i tij: Leonid Yakovlevich GOZMAN president i Lëvizjes Publike Gjithëruse, Bashkimi i të Gjitha Forcave të Djathta. Ai ka kundërshtuar agresionin ushtarak të Rusisë ndaj Ukrainës, atë të vitit 2014 dhe të vitit 2022. Me 25 korrik 2022, aI u arrestue dhe u mbajt në burg 15 ditë për shkak të nji postimi në Facebook, spjegon editoriali i gazetës, që, sipas autoriteteve”… denigronte imazhin e Rusisë”. Gozman ashtë sot emigrant politik në Svicër…
Në janar 2023, the Harriman Institute, Columbia University, botoi studimin e Profesor Yana Privoduka, anëtare e këtij Instituti, ku ajo adreson problemin e “shpifjeve”të “historianëve rusë ” në mediat e vendit gjatë Fazës së Parë të agresionit rus kundër Ukrainës (2014-2016). “Përpjekjet në fushën e betejës- shkruen Profesori rus në Columbia- janë vetëm nji element i luftës në Ukrainë. Agresioni parashikon nji invadim të plotë rus në Ukrainë në shkurt 2022. Kjo luftë hibride ka dimensione të shumëta që përfshijnë edhe interpretimin e së kaluemes gjatë viteve 2014-2016. Rusia shpërndan gënjeshtra jo-historike të cilat portretizojnë Ukrainën e sotme si nji shtet artificial, i falimentuem.(“failed state”). Tue paraqitë situatën në Ukrainë, mediat ruse perdorin kuadrin e Luftës II Botënore që ashtë tejet i politizuem, e diskursin politik bashkëkohor. Fushata e Donbas-it, e përkrahun plotësisht nga Rusia paraqitet si “Lufta e Vogël Patriotike”, nji përsëritje ose nji kopje e “Luftës së Madhe Patriotike.” Kjo “luftë e vogël…” kushtoi rreth 200.000 viktima deri tashti!
(Shenim: mbas disfatave fillestare e kolosale sovjetike në vitin e parë (1941-42) të agresionit nazist, lufta e rezistencës ruse u quejtë jo “Lufta kundër fashizmit” nji shprehje që nuk frymëzoi qytetarët e ish Bashkimit Sovjetik, por ishte “Lufta e Madhe Patriotike”, që mobilizoi forcat e qytetarëve rezistues deri në fitoren e plotë, me 9 maj 1945. Ukraina gjithashtu ka rezistue. SR)
“Përfshirja në diskutim e interpretimit të së kaluemes” ka marrë sot nji randësi të veçantë në justifikimin zyrtar të invazionit agresiv, anti-ligjor, dhe përdorimin e mjeteve shkatërruese për asgjasimin e objektivave paqësore të Ukrainës, me rezultat vrasjen e mijëra qytetarëve të pafajshëm dhe shkatërrimin e objekteve civile të Ukrainës, me shpresë se vuejtet e mëdha që pëson popullsia civile do të ushtrojnë presion mbi qeveritarët ukrainas me pushue rezistencën, e me pranue pushtimin ushtarak rus të Ukrainës.
Këto llogaritje ushtarake u dermuen para rezistencës heroike të mbar popullit ukrainas!
Simbas Zërit të Amerikës ka arsye me besue se lufta e paprovokueme Rusi-Ukrainë të zgjanohet me stërvitje ushtarake ruse në kufijtë me Ukrainën, dhe vlerësimi i SHBA-së se mund të jemi para nji pushtimi masiv, të mundshëm e të plotë rus në Ukrainë, mbrenda pak ditëve. Me gjithë kerkesën e Putinit që Amerikanët akoma në Ukrainë të largohen mbrenda 48 orëve, ka mundësi që të mos ndermerret nji ofensivë para 20 shkurtit, kur lojët olimpike të përfundojnë në Kinë.
Konfirmohet lajmi se ka nji rritje tjetër të trupave ruse në kufijtë me Ukrainën. Këshilltari presidencial, Jake Sullivan, deklaroi:” Ne, nuk mund të përcaktojmë tani ditën e orën e fillimit të nji sulmi, por kjo ashtë shumë e mundur të ndodhë në çdo moment”. Për çdo eventualitet Amerika dergoj mijëra ushtarë në Poloni e Rumani. Në vlerësimin e gjendjes, sekretari i shtetit Blinken tha ”…Ne vazhdojmë të shohim shenja shumë shqetësuese të përshkallëzimit rus…” Njikohësisht, Zëri i Amerikës raporton se “udhëheqsit politikë perëndimorë janë plotësisht të bashkuar , dhe do të përgjigjen ashpër nji pushtimi rus me sanksione shkatërruese ekonomike dhe tregëtare”.
Mbrenda Rusisë, ish shkrimtari personal i Putinit – i njohun me “#85233B.A.”- dha alarmin se “…ndersa Moska ndjek me sy mbyllun fitoren e përgjakëshme në Ukrainë, ka zhvillime në vend që heshtazi po ecin drejt nji solucioni ushtarak “ shkruen gazeta The Daily Beach e 26.II.2023. Me 17 janar 2023, u hap lajmi se helikopteri me të cilin udhëton Z. Putin u rrëzue në Moskë.
V.Putin ashtë i vendosun me ndertue të ardhmen njilloj si ka qenë e kaluemja e saj. Ai urdhënoi “operacionin special ushtarak” sepse besonte që ishte e drejta hyjnore “the divine right” e Rusisë me sundue mbi Ukrainën, me fshi nga faqja e dheut identitetin kombëtar ukrainas, dhe me integrue popullin ukrainas në kuadrin e Rusisë së Madhe. Për këte ai botoi nji essay të gjatë 5.000 fjalësh “Mbi unitetin historik të Rusëve dhe Ukrainasve”(korrik 2021).
Simbas V. Putinit, Bjelorusët, Rusët dhe Ukrainasit janë mbasardhës të popullit të vjetër “Rus”
Ai shkruen se (fati) i kishte lidhun ata me territor të përbashkët, gjuhë dhe fenë, krishtenimi orthodoks. “Ukraina, shkruen ai, nuk ka qenë e pavarun, sovrane“. Putin mendon se Ukraina u shkëput nga Rusia prej Bolshevikëve, 1922. Mbas vitit 1989, Perendimi e perdori Ukrainën me kercënue Rusinë, dhe zhvilloi Nazismin (sic!). E vetmja zgjidhje për Ukrainën ashte nji partnership me Rusinë. Kështu Ukraina do të ishte sovrane. “ Na jemi nji popull” shkruen Putin. Shteti rus i krijuem kerkon që Perendimi dhe zonat tokësore në Jug të Rusisë të pranojnë rolin predominant rus në Euro-Azinë. Kjo don të thotë nji sferë kontrolli e dominueme nga Rusët” nji lloj përziemje të re-integrimit territorial (pushtimit) në disa vende, dhe pozitë dominuese në sferat e sigurimit, politikës, dhe ekonomisë”shkruen diplomatja Fiona Hill,eksperte ruse në Brookings Institution”(Fo.Aff.Sept-Oct. 2022)
Problemi ngrihet me seriozitetin e pabesueshëm të Z. Putin. Ukraina e konfirmoi ate. Me 2014, Rusia okupoi Krimenë, tue fillue kështu nji konflikt të armatosun që zgjati tetë vjet (2014-2022) me rreth 14.000 viktima. Perendimi u lajmërue se Rusia ka synime për aneksime rreth e rrotull kufinjëve ekzistues, me reparue shkëputjet territoriale historikisht të njohuna si tokë ruse”. Bolshevik, komunist Russia “created” nji vend që nuk ka ekzistue ma parë, Ukrainën, tue i dhanë asaj zonen e industrializueme të Donbas-it. Nga shtypja e pësueme në diktaturën e proletariatit, shtypja e pakicave jo-ruse vazhdoi. “Per Z. Putin, Ukrainasit janë ’Nazis’ sepse refuzuen me qenë rusë” shton Profesor Fiona Hill. Para nji situate të këtill, Ukraina kerkoi të bashkohej me organizatën e NATO-s.
Por nuk ashtë kjo arsyeja e konfliktit; refuzimi i Ukrainës me u njohë si “ruse”, po! Si dhe arsyeja e Ukrainës me u bashkue me Europën si mjeti ma i mirë i mbrojtjes së tyne nga agresiviteti i Putin-it. Shkrimtari rus Sorukin e paraqet si nji car mesjetar, si Ivani i tmerrshem, dhe anti-perendimor. Ka mundësi që pretendimet tokësore ruse mund të nxisin, sidomos në Ballkan, konflikte ku kerkesat për aneksime tokësore do të jenë argumentet e agresioneve të reja.
Putin sot shpreson tek “gjenerali dimni rus” , mohimi i furnizimit me gaz dhe vajguri për të gjithë Europën rreth 400 miljonëshe do të thyej vullnetin e rezistencës ukrainase, kësaj rradhe me ndihmën e aleatit natyror, tue mohue ngrohjen dhe ujin e pijshëm për popullsinë civile ukrainase dhe europiane, sidomos pleqtë dhe fëmijtë që nuk shkojnë në front. Nji degradim moral i këtill pa dyshim që dekurajon elitën e popullit rus të ofenduem nga mungesa e plotë e arsyes njerëzore; udhëheqja ruse ka krijue atmosferën e nji para-revoltimi masiv popullor. Në këte kuadër, qendrimi i forcave opozitare vishet me nderin e madh të nji populli thellësisht njerëzor, dhe frika që shqetëson autorin Gozman ashtë plotësisht e justifikueme. Opozitarët rusë shohin degradimin moral total të atdheut që ata adhurojnë, dhe kanë parulln e tyne:”Ska më Rusi!” Me qindra mijëra rusë kanë abandonue konfortin e votravet të tyne nga nji vend që nuk e quejnë ma gjatë “atdheu i im”!
Akoma ma e shemtueme ashtë thirrje e peshkopit rus Kyril drejtue ushtarëve rusë në Ukrainë: “Vdekja në Ukrainë ju pastron nga të gjitha mëkatet”! (R.L.E. 29.IX.2022) Nji thirrje ma anti -Perendi se kjo, ashtë e vështirë me u gjetë!
Në Botën e Qytetnueme veprimtaria ruse në Ukrainë denohet pa kompromis. Megjithate, ka akoma elementë që nuk frikësohen nga kercënimi i rrezikut rus para nji situate që shqetëson OKB-në dhe mosperfillë të gjithë legjislacionin nderkombëtar të ruejtjes së paqës dhe zhvillimit të demokracisë në botë.
Ekspertë nderkombëtar janë të mendimit se pretendimet ruse tejkalojnë Europën dhe Euro-Azinë, dhe frikësohen nga ky skenar. Me 3 shkurt, Presidentja e Bashkimit Europian,Ursula von den Leyen në nji deklaratë të përbashkët me Presidentin ukrainas Z. Zelensky njoftuen se nji qendër për ndjekjen e fajtorëve të “krimeve nga agresioni në Ukrainë” do të hapet në Hague.
B.E., vitin e kaluem deklaroi Ukrainën kandidat për anëtarsim, nji vendim që zemroi Kremlinin, dhe që nuk besohet se do të kryhet para mbarimit të Luftës. Rusia duhet të mbahet si përgjegjse para Gjykatës Nderkombëtare për krimet e tmerrshme, tha Zonja von Leyden. “Prokurorët nga Ukraina dhe Bashkimi Europian po punojnë tashti së bashku në këte rol. Na po mbledhim materiale perkatëse”. Jemi para nji Milosheviq 2 ?
Tue ndjekë shembullin e Hitlerit e Milosheviqit, V. Putin përsëriti gënjeshtrat që do të justifikojshin sulmin banditesk kundër Ukrainës, dhe siguroi popullin rus se fitorja ashtë e Rusisë pa zanë me gojë humbjet e mëdha të ushtrisë ruse , pa zanë me gojë humbjet edhe ma të mëdha të popullsisë civile ukrainase, e shkatërrimin e qendrave qytetare të viktimës, Ukrainën. Por në këte rast ai kercënoi indirekt edhe Gjermaninë, shteti europian me marrëdhanje ma të ngushta me Rusinë putiniste për dergimin e tankeve gjermane ushtrisë ukrainase. ”Ne nuk dergojmë tanket tona në kufi gjerman. Por na kemi mjetet e duhuna me i dergue, dhe nuk kufizohen me dergimin e tankeve, Të githë duhet të kuptojnë këte” tha ai në Volgograd (Stalingrad). Por Presidenti Zelinsky nuk i lejoi vetes përsëritjen e nji gjykimi të këtill. “Lufta e sotme (kundër Ukrainës) nuk ashtë nji luftë (ruse) difensive,” tha ai.”Kjo luftë nuk ashtë nji përsëritje e historisë; kjo luftë ashtë realiteti ditor i atdheut tonë” (The N.Y.Times 3.II.2023).
Në paragrafin e parë të studimit të tyne “Putin’s Last Chance”(F.O.Jan-Feb.2023) studjuesët Liana Fix dhe Michal Kimmage, shprehen: ”Lufta e Presidentit rus, Vladimir Putin, në Ukrainë, synonte të ishte demonstrimi i përparimeve të kryeme nga Rusia që nga ramja e perandorisë sovjetike, 1991. Aneksimi i Ukrainës do të ishte kështu hapi i parë në restaurimin e “perandorisë ruse”. Qellimi i V.Putinit ka qenë me ekspozue SHBA-në si nji “paper tiger”(tigër prej karte), jashtë Europës Perendimore, dhe me demonstrue se Rusia, së bashku me Kinën janë të destinueme për nji rol udhëheqës nderkombëtar të ri dhe multi-polar.
Por ngjarjet morën nji drejtim të kundërt”.
Në përpjekje me përcaktue zhvillimet nderkombëtare gjatë dhe mbas agresionit rus në Ukrainë, filozofi amerikan Timothy Snyder (Yale Univ.) preferoi termin:”nihilizm”(nji doktrinë që mohon çdo bazë objektive ose reale të së vertetës”.Webster Dict.)
__________________________________________________________
(Përgatitë për botim në shenj solidariteti me populllin heroik ukrainas, nga Sami Repishti, PhD.)
_______________________________________________________________________

Kujtese hisorike…Gazeta “RILINDJA” – Prishtine- Datelindja: 12 shkurt 1945

by

Flamur Gashi/

Kontributi i gazetareve, bashkepunetoreve dhe e shumices se atyre qe punuan dhe u angazhuan, qe nga dita e pare e deri ne diten e fundit ne kete gazete, eshte me vlera te pazevendesueshme per kulturen, emancipimin dhe ngritjen e vetedijes kombetare te shqiptareve ne trojet e tyre nen ish-Jugosllavi…

Gazeta dhe Shtepia Botuese “RILINDJA”, jane gur te medhenj ne themelet e PAVARESISE dhe SHTETESISE se KOSOVES!

– Gazeta “RILINDJA”, per here te pare eshte botuar me, 12 shkurt 1945 ne Prizren.

– “RILINDJA”, eshte gazeta e pare ne gjuhen shqipe ne ish-Jugosllavin komuniste.

– Gazeta “RILINDJA”, fillimisht u shtyp ne Shtypshkronjen Shteterore ne Prizren, nga numri 1 deri ne 60-te.

– Numri 61 i gazetes faqoset dhe shtypet ne Prishtine ne Shtypshkronjen Krahinore te Frontit Popullor.

– Ne fillimet e saj, Gazeta “RILINDJA” ishte e perjavshme vetem me kater faqe, deri me 27 qershor 1948 kur fillon te shtypet dy here ne jave, diteve te diela dhe te enjteve.

– Nga nentori i vitit 1958 nis te shtypet si gazete e perditshme (nuk dilte vetem diteve te premte).

– Nga viti 1964 del çdo dite standard në 20 faqe, ndersa te shtunave dhe gjate festave 24-32 faqe.

– Me 5 shtator 1990, nga pushtetit pushtues serb u ndalua botimi i Gazetes “RILINDJA” ne Kosove.

– Per nje periudhe kohore pas ndalimit te botimit te saj ne Prishtine, Gazeta “RILINDJA” u botua ne Tirane dhe ne Zvicer.

– Pas hyrjes së forcave të NATO-s, më 12 qershor 1999, Gazeta “RILINDJA” filloi perseri botimin ne Prishtine.

– Gazeta “RILINDJA”, ka pushuar se botuari qe nga viti 2009.

– Gazetaret e Redaksise se Kultures ne “RILINDJE”, por edhe te redaksive te tjera te saj, jane bartesit kryesor te jetes politike dhe kulturore ne Kosove gjate vite ’90 e deri ne LIRINE dhe PAVARESINE e KOSOVES!

SHOQATA SHQIPTARO-AMERIKANE, “SKENDERBEJ” NË NJU JORK FESTON 15-VJETORIN E SHPALLJES SË PAVARËSISË SË REPUBLIKËS SË KOSOVËS

by

“15-VJET SHTET – PËR JETË”

Nga Frank Shkreli

Të dashur vëllëzër e motra të Shoqatës Shqiptaro-Amerikane “Skenderbej”, të nderuar miq, pjesëmarrës në këtë festim të 15-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Para se të filloj, deshiroj që të përshëndes mikun tonë të madh, të Përndershmin Ambasador William Walker, që gjëndet sot me ne. Zoti Ambasador është vërtetë kënaqësi që je me ne sot këtu. Ju, i nderuar mik, me praninë tuaj, na restauron, na ringjall besimin tonë në këtë vend të bekuar, në Amerikën tonë, në popullin amerikan dhe mbi të gjitha na ringjall besimin në

Njerëzimin. Shumë faleminderit.

Fjalët e para të Deklaratës së Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës janë: “Ne, udhëheqësit e popullit tonë, të zgjedhur në mënyrë demokratike, nëpërmjet kësaj Deklarate shpallim Kosovën shtet të pavarur dhe sovran. Kjo shpallje pasqyron vullnetin e popullit tonë…”, thuhet në deklaratën e Pavarësisë së Kosovës, (17 Shkurt, 2008 në Prishtinë).

Në këtë ditë të shenjtë të 15-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës dhe të 25-Vjetorit të Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Për Jetë – të pasqyrimit të vullnetit të lirë të popullit shqiptar — na kujtohen fjalët e At Gjergj Fishtës:

“Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë.”

Por në veshët tonë sot tingëllojnë edhe fjalët e Naim Frashërit: “Bota që kur është zënë — Shqipëria gjallë ka qenë.”

Të nderuar miq — Në këtë ditë të shënuar për Kosovën dhe për mbarë Kombin shqiptar — në 15-vjetorin e Pavarësisë së Republikës së Kosovës — le të kujtojmë dhe të përulemi me nderim e respekt para RILINDASVE TË VËRTETË TË KOMBIT, duke filluar me Gjergj Kastriotin-Skenderbe në Lezhë, Abdyl Frashërin në Prizren, bashkë me zbritjen në Vlorë të Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqit, Pandeli Cales, Isa Boletinit, e të tjerëve. Në veshët e çdo shqiptari të vërtetë kudo, sot, veçanërisht, jehon edhe kushtrimi i Adem Jasharit, e i Ibrahim Rugovës, por edhe i Bajram Currit, Ded Gjon Lulit, Mihal Gramenos dhe i Çerçiz Topullit dhe i heronjëve më të ri të Kombit që kanë dhenë jetën në luftën për liri e pavarësi të Kosovës.

Shqiptarët janë ndër të parët e njerëzimit, me një histori të gjatë e cila është e shkruar me penë, por edhe më shumë – ajo histori është shkruar me gjak.

Por, ndërsa festojmë këtë përvjetor sot – duhet të jemi të vetdijtur se çdo gjë, “Bacë nuk është Kry”. Shqiptarët duhet të ndigjojnë edhe ushtimën e kushtrimit të At Gjergj Fishtës për realizimin e shpresave të pa realizuara, kushtrimin për përjetësimin e ëndërrës shekullore të shqiptarëve:

SHQIPNIA E LIRË

Po, por nesër, me ndihmë t’Zotit,

Do ta bajmë prap Shqipni t’lirë

Prej Prevezet m’Leqe t’Hotit,

Prej Tivari në Manastir,

Edhe Flamuri Shqipnisë

Si flakë mnijet e Perëndisë

Do t’valvitet në Kaçanik.

Të nderuar miq, duhet të jemi të vetdijshëm se kjo ditë e Pavarësisë së Kosovës i ka rrënjët thellë në historinë dhe vuajtjet shekullore të Dardanisë dhe të Kombit shqiptar. 500-vjet Kosova priti!

Por megjithë problemet me të cilat përballet sot Kombi shqiptar – qofshin ato me njëri tjetrin, për fat të keq tonin, qofshin ato me të tjerët, që nuk ia duan të mirën shqiptarëve — Pavarësia e Kosovës na kujton dhe na jep shpresë sot se Shqiptaria, jo vetëm është gjallë, por është e gjallë dhe e fortë! Prandaj, festoni e gëzoni, por mos harroni!

Se kjo ditë na kujton se shqiptarët kanë qenë, janë dhe do të mbeten shqiptarë me identitetin e tyre historik në trojet e veta autoktone. Aty ku i ka vendosur Perendia në fillimin e historisë!

Kurrë nuk i kemi mbetur kujt në qafë. Kombi shqiptar nuk do asgjë tjetër veçse të jetojë i lirë e i pavarur në trojet e veta, në shtëpitë e veta pa asnjë lakmi ndaj tokave të tjerëve — në harmoni me njëri tjetrin dhe në paqë me të huajt, për rreth.

Zonja dhe Zotëri — Sot urojmë, lutemi dhe shpresojmë për ditë më të mira për Kombin e vuajtur shqiptar dhe për Kosovën. 15-Vjetë Shtet – Për Jetë! Shqiptari nuk mund dhe nuk guxon të jetë indiferent ndaj fatit të shqiptarëve kudo! Tirana zyrtare……

Të nderuar miq, le të brohorisim të gjithë — që sot e përgjithmonë: Rroftë Flamuri, Rroftë Kosova e Pavarur, Rroftë Shqipëria. Zoti bekoftë Kombin Shqiptar dhe Kombin Amerikan, në miqësi të përherëshme me njëri tjetrin!

Përzemërsisht, falënderoj Shoqatën Shqiptaro-Amerikane, “Skenderbej”, për ftesën! Qofshi gjithmonë faqebardhë!

Frank Shkreli