Astrit Lulushi/

Dihet se ‘Common Sense’ i Thomas Paine frymëzoi Revolucionin Amerikan dhe pushtoi Amerikën koloniale në 1776. Edhe pasi shpërthyen armiqësitë e armatosura midis kolonistëve amerikanë dhe forcave britanike në 1775, shumë kolonistë të shquar dukeshin hezitues për të marrë në konsideratë idenë e shkëputjes nga Britania dhe në vend të kësaj këmbëngulën se ata ishin ende subjekte besnikë të saj, edhe pse i rezistonin asaj që panë, si ligjet e saj tiranike dhe taksat e padrejta.
Por një broshurë e vetme prej 47 faqesh – ekuivalenti i shekullit të 18-të i një libri me kapak – bëri shumë për ta ndryshuar shpejt këtë dhe për ta zhvendosur ndjenjën amerikane drejt pavarësisë. Common Sense, shkruar nga Thomas Paine dhe botuar për herë të parë në Filadelfia në janar 1776, ishte pjesërisht një polemikë e ashpër kundër padrejtësisë së sundimit nga një mbret. Por autori i saj bëri gjithashtu një argument tjetër se amerikanët kishin një mundësi unike për të ndryshuar rrjedhën e historisë duke krijuar një lloj të ri qeverisjeje në të cilën njerëzit ishin të lirë dhe kishin fuqinë për të sunduar veten.
“Ne kemi çdo mundësi dhe çdo inkurajim për të formuar kushtetutën më fisnike më të pastër në faqen e dheut,” shkroi Paine. “Ne e kemi në fuqinë tonë për të filluar botën nga e para.”
Shekuj para ekzistencës së internetit, Common Sense arriti të bëhej virale, duke u shitur rreth 500,000 kopje. Deri në fund të Luftës Revolucionare, rreth gjysmë milioni kopje ishin në qarkullim në të gjithë kolonitë.
Duke promovuar idenë e përjashtimit amerikan dhe nevojën për të formuar një komb të ri për të realizuar premtimin e tij, pamfleti i Paine jo vetëm tërhoqi mbështetjen publike për Revolucionin, por i vuri udhëheqësit e rebelimit nën presion për të shpallur pavarësinë. Dhe madje edhe pas fitores ndaj britanikëve, ndikimi i Paine vazhdoi dhe disa nga idetë e tij gjetën rrugën e tyre në Kushtetutën e SHBA dhe Ligjin e të Drejtave.
Pamfleti provokues i Paine ishte suksesi i parë i vërtetë në jetën e tij. I lindur në 1737 në Angli në një familje me vështirësi financiare, atij iu desh të linte shkollën në moshën 13-vjeçare për të punuar si çirak. Pastaj, për një periudhë të shkurtër punoi si marinar në një anije private në moshën 20-vjeçare dhe u përpoq dhe dështoi të fillonte një biznes artizanal. Ai arriti të gjente një punë në qeveri si mbledhës taksash, por u pushua nga puna dy herë, herën e dytë pasi drejtoi një fushatë të pasuksesshme për paga më të larta. Përpjekjet e tij të dështuara për të lobuar në Parlament e lanë atë me një pikëpamje të zbehtë për sistemin britanik të qeverisjes.
I zhveshur nga perspektivat në moshën 37-vjeçare, ai e bindi Benjamin Franklinin, të cilin e kishte takuar në Londër, t’i jepte një letër rekomandimi dhe emigroi në Amerikë. Kur Paine mbërriti në Amerikë në 1774 dhe gjeti punë si gazetar në Filadelfia, kolonitë tashmë ishin në trazira për kundërshtimin e përpjekjeve të Britanisë për të vendosur taksa të reja dhe për të kufizuar tregtinë. Paine i dëshmoi të gjitha dhe mendoi se këta njerëz ishin të pjekur për një revolucion.
Në 1775, me inkurajimin e Franklinit, Paine filloi të shkruante një broshurë që do t’i nxiste amerikanët të shkonin përtej rezistencës së thjeshtë ndaj autoritetit britanik. Ai i inkurajoi ata të kuptonin se nuk ishin britanikë, se ata ishin amerikanë.
Paine fillimisht donte ta quante pamfletin e tij The Plain Truth, por redaktori i tij, e bindi atë ta emëronte Common Sense. Kjo shprehje përshtatet me një nga nocionet më të rëndësishme të Paine, që amerikanët duhet t’u besojnë ndjenjave të tyre, në vend që të zhyten në debate abstrakte politike.
“I Plotfuqishmi na ka ngulitur këto ndjenja të pashuara për qëllime të mira dhe të mençura”, shkroi Paine. “Ata janë ruajtësit e figurës së tij në zemrat tona.”
Qëllimi i qeverisë ishte t’i shërbente popullit. Paine e përshkroi qeverinë si një “të keqe të domosdoshme”, e cila ekzistonte për t’u dhënë njerëzve një strukturë në mënyrë që ata të mund të punonin së bashku për të zgjidhur problemet dhe për të përparuar. Por për ta bërë këtë, duhej t’u përgjigjej nevojave të njerëzve.