• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Murtaja e zbrazjes së Shqipërisë duhet ndaluar

November 12, 2022 by s p

Ndriçim Kulla(Nderi i Kombit)

Katastrofa e tmerrshme e shpopullimit nuk ka të֝ ndalur.Kjo ka tronditur në mënyrë dramatike edhe kishën katolike shqiptare si problem më i madh social që ka mbërthyer Shqipërinë.Ajo tashti është aq e prekshme sa që ndjehet në çdo moment sapo del nga dera e shtëpisë për të shkuar në punë apo për të shkuar diku tjetër.Tashmë nuk është më e nevojshme për të kërkuar shifra apo statistika diku për tiu referuar trajtimit të saj ,për të analizuar shkaqet dhe autorët e këtij eruzioni të frikshëm që kërcënon qënien tonë ekzistenciale si komb.Po jap një dëshmi të thjesht personale.Nga pallati im ku unë banoj dhe deri në studion ku unë punoj çdo ditë që nuk është më shumë se 600 – 700 metra mbi dhjet lokale që dikur punonin normalisht tash kanë mbushur dyert dhe dritaret me shpalljet e vëna , që kërkojnë kamarjer,pastrues, banakier ,shitës etj etj. Në dy- tre klubet që unë kam frekuantuar kafen e mëngjezit vetëm apo me miqët e mi tashmë vëren një ndryshim domethënës ; shërbimi ka filluar të kryhet nga vet banakieri, që bën edhe rolin e kamarierit edhe të pastruesit. Drejtuesit e fasonerive kanë kohë që kanë vënë alarmin se dizinjatorët po ju avullojnë,puntorët gjithashtu. .Spitalet dhe qëndrat shëndetsore po bëjnë organizime tepër të sforcuara se infermierët dhe mjekët kanë ikur ose janë në procedura emigrimi.Vështirë të gjesh më dhe shofer , mekanikë ,hidraulikë ,motorristë dhe profesione të tjera. Të mbeturit , sytë i kanë andej ose janë në një dilemë ekzistenciale. Kjo është panorama më trishtuese e përshkrimit të Shqipërisë në çdo qytet dhe fshat të mbetur . Murtaja e braktisjes së këtij vëndi është e pa precedent në histori.

Ndërsa fillimi i këtij vitit të ri shkollor si në ciklin para universitar ashtu edhe në atë universitar na prezantoi qartësisht dramën më rrënqenthëse me një pykpyetje të hidhur dhe të dyfisht, të dijes dhe shpopullimit.Mbyllje masive e shkollave fillore dhe tetvjeçare në fshatrat dhe qytetet e vëndit.Ndërsa në auditorët e universiteteve publike në Elbasan,Vlorë ,Fier ,Durrës dhe Tiranë regjistrimet treguan se nuk do ketë më programe frekuentimi për fizikë,kimi,matematikë ,agronomi etj . Ska më nxënës dhe student.Kanë ikur dhe të tjerë po vazhdojnë të ikin.Krizë në mësuesi , krizë në shkencat ekzakte, krizë në kopshte ,krizë kudo.

Nuk mund të gjesh një popull të arsyeshëm në botë që shkaqet e kësaj drame rrënqethëse të mos i adresonte tek kryeministri dhe qeveria e tij .

Por pabesueshmërisht kryeministri i kësaj masakre kombëtare, kryeministri më i papërgjegjshëm i historisë së vëndit vazhdon lojën e piarit duke shpërndarë në rrjetet e tij socale që sundon kudo figura me flutura dhe imazhe të dezinjuara për një Shqipëri virtuale që ska lidhje me Shqipërinë e sotme të zymtë që i detyron njerëzit të ikin.

Cfarë po ndodh kështu ?

Rreth 7-8 vite më parë nuk ishte kështu .Kishte problem ekonomike ,kulturore dhe demokratike Shqipëria por ishte krejtësisht ndryshe.Madje shumë njerëz po riktheheshin në vëndin e tyre , duke kërkuar të ardhmen në tokën që kishin lënë disa vite më parë.

Shqipëria po zbrazet e tëra nga fryma e gjallë që mund ta mbajnë në këmbë këtë vënd .

Tani më që duket sikur kemi arritur fundin, sikur po jetojmë dhe po shohim në sy ferrin, i kemi të gjitha shkaqet të shkundemi e të zgjohemi nga ëndrra e keqe e arratisë dhe të mendojmë se përveç ferrit Shqipëria është edhe vënd që duhet dhe mund të bëhet i jetueshëm. Nga të gjithë ne. Është ai vendi i bukur, i mrekullueshëm që vështirë se mund ta gjejmë dot në mërgim. Është ajo sofra e varfër, ku shtrohet buka e ngrohtë e bujarisë dhe hahet kripa e shijshme e solidaritetit njerëzor, e njerëzve që flasin të njejtën gjuhë e që kanë të njëjtat zakone.

Murtajën e zbrazjes së Shqipërisë duhet ta ndalim.Për këtë duhet të luftojmë të gjithë me çfarë të mundemi dhe si të mundemi me të gjitha forcat krijuese ,fizike dhe mendore.Këtë duhet ta bëj dhe e ka për detyrë ta bëj me shumë forcë dhe frymëzim opozita, që në çdo demokraci është dhe instrumenti i shpresës.Timonieri famëkeq që sot ka tërë pushtetet e grabitura me timonin dhe tepsinë e kastës së tij nëpër duar po e çojnë veten në parajsën e tyre, ndërsa Shqipërinë në ferrin e saj.Opozita e Lulëzim Bashës për fat të keq 8 vjet me radhë bëri balet politikë.Nuk iu dha njerëzve fuqi dhe shpresë. Busulla e saj si misionare që duhej të ishte pati të njëjtin orientim me pushtetin.Lufta e klasve ndaj atyre që nuk ishin në portalet e qeverisjes dhe që mendonin ndryshe nga timonieri e lodhën shumicën dërrmuese të tyre duke e detyruar ta kërkonte mbijetesën jashtë atdheut të tyre.

“E çfarë ka se po ikin – thotë kryeministri ? Kjo është normale në një vend demokrtatik.Fuqinë puntore e sjellim nga Bangladeshi,Afganistani,nga India ….” Dhe fajin ciniku e gjenë jashtë pragut të shtëpisë sonë të përbashkët, që atij i ka rënë në dorë ta qeverisë.

Duhet të shpejtojmë ta ndalim.Ne vërtet u mbijetuam shekujve.Por ky pushtet duket më djallëzor se pushtuesit e huaj historikë që shkretuan disa here trojet tona.Eshtë më djallëzori sepse ka të veshur mirë dhe bukur sipas stilit ekstravagant mantelin e qeverimit shqiptar.Ndërsa projektet e duhura të qevirisjes dhe të prosperitetit të këtij vëndi janë shndërruar në zbrazje nga veriu në jug .

Njeriu dhe kombi janë dy kuptime që plotësojnë njëri-tjetrin. Njeriu përfaqëson të gjitha fuqitë e kombit të vet. Ëndrrat e tij janë ëndrra të kombit dhe shpresat e kombit janë shpresat e tij. Nëse kombi i humb shpresat, i takon njerëzve të vet që t’i dhurojnë ëndrrat dhe shpresat e tyre. Dhe përsëri prej tij të marrin shpresë, sa herë të dëshpërohen. Këtë gjë duhet të bëjmë sot ne shqiptarët për kombin tonë, pavarësisht se mund të duket paradoksale, pavarësisht se mund të duket një sakrificë shumë e madhe për t’u marrë përsipër.

Filed Under: Politike Tagged With: Ndricim Kulla

Serbia ndihmon Rusinë për thyerjen e sanksioneve, BE hesht

November 12, 2022 by s p

Shaban Murati/

Ndërsa BE vazhdon dhe i lutet Beogradit të bashkohet me sanksionet europiane kundër Rusisë, Serbia tallet dhe jo vetëm nuk i vendos sanksione, por po e ndihmon hapur Rusinë të thyejë sanksionet e BE.

Agjencia qeveritare ruse “Balkanist.ru” njoftonte në 11 nëntor 2022 se nga data 24 shkurt 2022, (e nisjes së agresionit rus në Ukrainë), e deri më sot Rusia ka hapur në Serbi 789 kompani dhe 2134 firma të reja ruse. Ky vërshim stërmadh i kompanive dhe firmave ruse në Serbi këto muaj organizohet që Rusia të neutralizojë sanksionet e BE dhe nga territori serb të zhvillojë tregëtinë ruse qetësisht me vendet europiane.

Diplomacia e BE bën sikur nuk e shikon këtë qendrim skandaloz të Serbisë në ndihmë të Rusisë dhe kundër BE. Brukseli po rrin e merret me qiqrat në Kosovë dhe se sa muaj dhe sa vite duhet të shtyjë Kosova reciprocitetin e targave për hatër të Serbisë.

Deri tani është menduar se një shtet me peshë në BE është me Serbinë. Tani e tutje mendoni që një shtet me peshë në BE është me Rusinë.

Filed Under: Opinion Tagged With: Shaban Murati

Akad. Shaban Sinani: Ardhja e koleksionit të këngëve popullore të mbledhura nga Lasgush Poradeci ndërmjet viteve 1931-1937 është në kufijtë e së pabesueshmes

November 12, 2022 by s p

Lasgush Poradeci mblodhi para së gjithash lirikë: erotike, dashurie, rrëmbimi, tradhtie, flirti, dasme. Në këtë kuptim Poradeci është shkollë më vete. Me koleksionin e tij ai e rivendosi poezinë popullore në ekuilibër, duke dëshmuar se nuk i mungonte ajo që s’mblidhej, poezia erotike, e cila vazhdoi të mbetej gati-gati tabu edhe në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të, sepse konsiderohej e pavirtytshme, e padenjë dhe në mospajtim me rendin moral. Për Poradecin më e rëndësishme nga të gjitha ishte besnikëria ndaj fjalës së popullit. Nëse populli nuk ka lënë gjymtyrë a pjesë të trupit njerëzor pa i kënduar, edhe mbledhësi duhet t’i ketë në koleksionin e tij. Lasgushi e shpërfill “namuzin gjuhësor”, në koleksionin e tij nuk ka fjalë të përjashtuara.

#AShSh

#botimiakdemisësëshkencave

Nga akad. Shaban Sinani

Për një kohë të gjatë, gati gjysmë shekulli, Lasgush Poradeci është qortuar se qendroi larg popullit, u mbyll “në kullën e fildishtë”, “qendroi mënjanë luftës”. Në tri dekadat e fundme qortimet iu kthyen në lëvdime: shkroi poezi ezoterike, zbuloi shpirtin njerëzor. Por përsëri në heshtje mbeti që Poradeci, me simbolizmin dhe modernitetin e tij, nuk pati lidhje me traditën dhe vargëzimin popullor, sepse nuk i njihte as kishte respekt për to.

Dy vëllimet e sapobotuara nga Akademia e Shkencave janë përgënjeshtrimi dhe argumenti më kokëfortë për të kundërtën.

Poradeci i ka quajtur “këngë grarishte” jo se këndoheshin vetëm nga gratë apo se ishin repertor përjashtimor i tyre, por sepse i mblodhi nga subjekte gra, kryesisht të njohura e farefis, në Dardhë, Korçë e Poradec; në Bregdet, Vlorë e Gjirokastër; në Myzeqe e gjetiu.

Poeti ynë i shpirtit lirik, i peizazhit dhe kodit naimian, nuk bëri ekspedita si etnologët, por shfrytëzoi udhëtimet dhe pushimet e tij për të mbledhur këngë “nga goja e popullit”.

Ndryshe prej shkollës së franceskanëve, që iu drejtuan epopesë heroike legjendare dhe këngëve historike (deri-diku edhe lirikës rituale-kalendarike nga Krishtlindjet në ditën e Rushajave), jo se në viset veriore nuk kishte lirikë (mjafton të kujtojmë ciklin e “kangëve të kanagjeçit” dhe “të natës së kuerit”), por se lirika jashtë interesimit të tyre, Lasgush Poradeci mblodhi para së gjithash lirikë: erotike, dashurie, rrëmbimi, tradhtie, flirti, dasme. Në këtë kuptim Poradeci është shkollë më vete. Me koleksionin e tij ai e rivendosi poezinë popullore në ekuilibër, duke dëshmuar se nuk i mungonte ajo që s’mblidhej, poezia erotike, e cila vazhdoi të mbetej gati-gati tabu edhe në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të, sepse konsiderohej e pavirtytshme, e padenjë dhe në mospajtim me rendin moral. Për Poradecin më e rëndësishme nga të gjitha ishte besnikëria ndaj fjalës së popullit. Nëse populli nuk ka lënë gjymtyrë a pjesë të trupit njerëzor pa i kënduar, edhe mbledhësi duhet t’i ketë në koleksionin e tij. Lasgushi e shpërfill “namuzin gjuhësor”, në koleksionin e tij nuk ka fjalë të përjashtuara. Ai madje mbledh edhe këngën e “gjermankës së përdhunuar” në një fshat të Korçës, jo për të përligjur ndodhinë, por sepse vetë kënga është e bukur.

Me koleksionin e tij Lasgush Poradeci prish ngado kufij e kufizime: mbledh këngë për të shenjtët – lazërore e për Shën Spiridonin; në vend të dhëndrit anonim (“Ky filani” apo “Ky N.N” në këngët e mbledhura më vonë) vendos emrin e vet “Ky Lasgushi rri mënjanë”); djemtë e çupat e lirikës së dashurisë kanë emra e herë-herë mbiemra; princesha Sofia e përgojuar për shkak të princit Wied lëvdohet për bukuri e virtyt; kryengritësi E’them Toto dhe Madhëria këndohen si të barabartë; pamja evropiane e çupës korçare (me kapellë e me parfum, me skarpina e fustane mode) shihet si model bukurie. Nuk mungojë edhe këngët dygjuhëshe, shqip e greqisht, por jo me gjuhë të ndara, të kënduara varg pas vargu shqip e greqisht.

Nga krahasimi që kam bërë me koleksionin e botuar dekada më parë nga profesori im Jorgo Panajoti dhe folkloristi Riza Hysi në Korçë e Kolonjë del se Lasgushi ka shpëtuar atë pjesë të lirikës që më vonë ose nuk gjendej më, ose nuk mund të mblidhej: këngët kishtare, folklorin fetar.

Duke njohur teorinë dhe konceptet e Herderit për folklorin, Lasgush Poradeci nuk i përfilli hierarkitë gjinore të tij. Për të koncepti se epopeha qendron në shkallë të parë dhe gjinitë e tjera qendronin në dorë të dytë ishte i huaj. Kështu, franceskanët me eposin dhe Poradeci me lirikën, plotësuan njëri-tjetrin dhe e shpëtuan këngën popullore pa gjymtime.

Në tejshkrim Poradeci ndoqi parimin e rrokjezimit sipas variantit-këngë, jo duke e lexuar si poezi. Prandaj në këngët e mbledhura prej tij ka shumë shpesh pasthirrma, dyfishime rrokjesh, madje edhe tinguj që thjesht plotësojnë masën e vargut dhe e kthejnë këngën në isometri. Mbase po të ishte mbledhur kështu edhe eposi nuk do të kishim pasur kaq shumë diskutime për të ashtuquajturën heterometri të vargur të këngëve të kreshnikëve dhe për autoritetin e dhjetërrokëshit në epos.

Duke mos ngritur kritere për rëndësinë shoqërore të personave historikë, Poradeci ia lejon vetes të prishë kufij edhe për këngët historike, cikli i tyre do t’u hapë punë historianëve sepse një pjesë e tyre bëjnë fjalë për njerëz rastësorë, hajdutë të mëdhenj, hakmarrës sipas rendit kanunor.

Me këtë botim plotësohet jo vetëm larmia, por para së gjithash tipologjia e lirikës popullore shqiptare.

www.akad.gov.al

Filed Under: ESSE Tagged With: Shaban Sinani

PATRIOTËT VIZITOJNË VATRËN NË NËNTORIN E PAVARËSISË

November 12, 2022 by s p

Shqiptarët e Amerikës vizitojnë Federatën Vatra e gazetën Dielli. Mirjeta Pasha, (Ph.D. 2020), aktualisht NSF Postdoctoral Fellow në Tufts University dhe bashkëshorti i saj Edvin Pasha, Medical Studies Student, Boston bashkë me vajzën e tyre ne klasë të parë Emily Pasha ishin sot ndër vizitorët e shumtë në Vatër me rastin e muajit të Pavarësisë. Vatra bashkon shqiptarët nga të gjitha trojet në tokën e premtuar të Amerikës. Vatra e ngrohtë, zjarri i pa shuar i atdhedashurisë mban gjallë shpirtin patriotik shqiptar përtej Atlantikut. Vatra është historia, krenaria dhe identiteti i shqiptarëve të Amerikës.

Filed Under: Komunitet

NGA AMBASADOR WISNER TE KONSULLI I NDERIT EKREM BARDHA, PJESËMARRËS NË FESTËN E FLAMURIT

November 12, 2022 by s p

Festa e Flamurit Kombëtar që përkon me 110 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë do të bashkojë të gjithë shqiptarët e Amerikës e miqtë e kombit shqiptar në një festë madhështore në New York më 27 Nëntor 2022. Ambasadori Frank Wisner, Konsulli i Nderit të Republikës së Shqipërisë në Michigan z.Ekrem Bardha, ish-Kryeministri i Kosovës z.Avdullah Hoti e shumë personalitete të shquara të politikës, diplomacisë, shkencës e botës së biznesit do të celebrojnë së bashku nën udhëheqjen e Federatës Vatra, një mbrëmje të jashtëzakonshme në nder të Flamurit të kombit tonë. Një mbrëmje madhështore ku Vatra do të nderojë figura të shquara të komunitetit dhe miqtë e popullit e kombit shqiptar.

Filed Under: Featured

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 1974
  • 1975
  • 1976
  • 1977
  • 1978
  • …
  • 2778
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT