s p – Page 2425 – Dielli

MBI LIBRIN E LEONORA LAÇIT “SKENDER IMER THAÇI MES SHQIPËRISË, KOSOVES DHE MALIT TË ZI”

February 3, 2022 by s p

Nga Fatbardha Mulleti Saraçi/

Duke lexuar librin me titull “Skender Imer Thaçi mes Shqipërisë, Kosovës dhe Malit të Zi”, pata mbresat nga ky libër që tregon për humanizëm, për heronj njerëzor. Në libër përshkruhen shumë ngjarje dhe shumë linja por unë do ndalem në disa prej tyre. Të bën përshtypje figura madhështore e nënë Bades, që mbeti e ve në një moshë të re, me dy binjakë, e cila provoi burgosjen së bashku me familjen.Kjo veçori e nënës Bade gjendet tek shumë nëna shqiptare, ato mbeten shembulli i përkryer i humanizmit njerëzor, sepse AJO mbetet baza e familjes që edukon e rrit fëmijët duke i dhuruar shumë dashuri. Dashuri e transmetuar tek gjenerata e re afirmon një të ardhme më të mirë.Të lindësh të rritësh njeriun është mrekullia më njerëzore sepse “Njeriu u krijua që të bëhet një fillim, siç ka thënë Shen Agustine, dmth nëna rrit breza të rinj, që janë e ardhmja…Një nënë stoike, sakrifikoi jetën e saj për shkollimin e edukimin e binjakëve të saj.. Formoi tek ata ç’është ndershmëria, u mësoi që vlerat më të mira arrihen vetëm me anë të punës, përcoi humanizmin dhe tregoi që me shembullin e saj si prindi duhet të punojë dhe sakrifikojë për fëmijët.Tjetër linjë është ajo e veprimtarisë humanitare të Skender Thaçit. Nuk kishte sesi të ishte ndryshe, rritur me dashuri për kombin për shqiptarinë. Ai si Drejtor Ekzekutiv i Shoqatës Shqipëri Austri ku puna dhe ideali i përbashkët e bashkoi me znj.Graf, të dy bashkë punuan pa u ndalur për zbutjen e dhimbjeve të popullit shqiptar. Për 29 vite kjo shoqatë do ishte shpresa, frymëzimi, besimi për shumë qytetar shqiptar, për një jetë më të mirë në Shqipëri e Kosovë. Duke lexuar këtë libër mbushesha me krenari se si punohet për të ndihmuar shtresat në nevojë.Linja tjetër, familja e tij e shendetshme. Skenderi i ka vendos qellime të qarta vetes dhe suksesi që ka pasur në jetë, familja e shëndosh, rrugët e drejta në të cilat ka orientuar fëmijët e vet e bëjnë atë një prind shembullor e të kujdesshme.Më ka bërë përshtypje kapitulli mbi takimet e Skender Thaçit për të rënë në gjurmët e të atit, Takimi me miqtë e babait të tij Imerit është një vepër madhështore. Është njohja me të kaluarën, me disa zotërinj që kishin provuar burgjet e kampet e punës së detyruar.Të kuptosh në biseda me ta se sa e rrezikshme ishte errësira dmth mosdija, mosnjohja e së vërtetës. Ballafaqimi me diktaturën totalitare dhe si duhet të punosh për reflektimin. Kjo për mua është kujtesa, të tregosh të vërtetat. Ata miq të babait të tij nuk i moren me vehte, dëshmuan, rrefyen perjetimet e veta.Prania ime këtu nuk është rastësore, jam këtu sepse autorja e librit është mike imja për pothujse një dekad, studiuesja Leonora Laçi autore e disa librave. Bashkëpuntorja e palodhur dhe e pandashme e imja. I mbetëm mirënjohëse për ndihmesën që ka dhënë në librat e mijë. Kam një kërkesë që ky botim të mos ngelet me kaq, kjo dëshmi e një pune kolosale të bamirësisë të vihet sa më në pah përmes artit e pikturës, por dhe kalvari i familjes të bëhet frymëzim për aktorë e regjisorë për ta realizuar në film për ta përjetsuar e ngrirë në kujtesat njerëzore përjetësisht.

Lamtumirë Agron Isufi

February 3, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo

Ai i dha familjes së tij në Amerikë dhuratën më të bukur, ate të Lirise dhe mundësisë…

Këto ditë u nga nga jeta papritur nga një goditje në zemër në moshën 67 vjeçare, Agron Isufi me banim në Staten Island, lindur, më 31 Maj 1954, Kavajë. Ishte një lajm shumë i dhimbshëm për familjen e tij të madhe dhe për gjithë shoqërinë që e njihnin prej vitesh. Nuk do t’i harrojmë bashkë me Qemalin lotët e fëmijëve, të vëllait Kujtimit, të afërmëve si dhe të motrës së tij Olimbise më të voglës në funeral home e cila na tha: “Ishte më i madhi i fëmijëve dhe na ka mbështetur shumë, i madhi vuan tërë jetën”.

Të lesh Atdheun, familjen është goditja më e rëndë shpirtërore që mund të pësojë njeriu përmendte shpesh Agroni në bisedat tona të here pas hershme në mjediset e kolegjit BramsonORT në Brooklyn ku dhe u njohëm dhe prej atëhere vazhdoi me plot pasterti miqësia jonë me Agronin dhe familjen e tij. Ai merrte pjesë gjithmone në aktivitetet që organizonim në kolegj dhe ndihej krenar. Agroni kishte ardhur vetëm në Amerikë pikërisht në ditën e rënies të kullave binjake, më 11 shtator 2001. Këte fakt e përmendte shpesh dhe thoshte sikur i sollëm me vehte dhimbjet, traumat këtu në këtë vend të bekuar. Ai erdhi pas nje kohe të gjatë sakrificash nëpër Europë për 9 muaj rresht, dhe i është dashur të flerë jashtë në të ftohtë dhe në acar. E bija e tij Shpresa tregoi se një dië dimri babi me shokum e vet dhe djalin e tij Eltonin kanë qenë në Francë dhe i ka zënë një ngricë dimri jashtë, ata nuk kishin ku të flenin përveçse në rrugë. I ftohti i madh nuk linte as çakmakun të ndizej, dhe djali i shokut të babit, Eltoni ishte gati duke ngrirë. Babi mori një kosh plehrash ku gjeti disa letra dhe veç brenda në kosh mundi të ndizte një zjarr që u ngrohën dhe për fat nuk vdiqen nga acari i dimrit atë natë.

Heroin tonë thonë vajzat nuk e ndalën acaret të vinte në Amerikë. Ëndrra e tij e gjatë vazhdoi për të sjellë me përpjekje e luftë bashkëshorten e tij Medaijen dhe të pesë fëmijët.

Bashkimi me familjen ishte dita më e lumtur e Agronit. Fati e bëri të mundohej përsëri, pasi bashkëshortja e tij Medaija vetëm në moshën 45 vjeçe u nga nga jeta duke lëne pas një tufë fëmijësh të vegjël si Eliona, Oltiana, Erjoni, Shpresa, dhe Vullneti. Sa të vegjel ishin në atë kohe, ndërsa në ditën e përcjelljes së të Atit të tyre i shikoja të rritur.

Në eulogjinë përcjellëse e bija e tij Oltiana tha se: “Maturia e tij dhe dëshira për të bërë mirë ishin rritur shumë më herët se nga vetë ai. Duke qenë se Babi ishte fëmija i parë ai i vuri shpatullat punës, atje në Mokërr të Senishtës në Pogradec. Që rreth moshës 12 vjeçare dhe më parë, në mënyrë që të lehtësonte barrën e rëndë të vuajtjeve që sistemi komunist kishte hedhur mbi familjen e tij. Ai tregonte se si shkonte në mal për të marrë dru jo njëherë por disa herë në ditë, si e kalonte ditën vetëm me një copë bukë të thatë me sheqer, që dhe atë e kishin me kursim, si nuk kishin as një shishe për te mbushur ujë dhe si shuante etjen me ujë shiu nëper lugje gurësh. Edhe pse këto histori mbanin shumë mundim Babi ndjehej krenar me vetëveten që i kishte kaluar ato sfida, sepse sakrifica e tij kishte ndihmuar që motrat dhe vëllezërit të kishin një jetë sadopak më të lehtë se ai.

Ai shpesh herë na kujtonte se arsyeja e vetme pse e la vendlindjen e tij ishte vetëm për te ardhmen tonë, për të na dhënë mundësinë për të ecur përpara dhe për te arritur shumë ëndrra që atij veë ja kishte bërë të ndaluara deri me persekutim të familjarëve të tij sistemi komunist.

Rruga e Babit drejt Amerikës ishte me shumë sfida, ai udhëtoi për gati nje vit nëpër shumë shtete si Spanje, Venezuele, dhe Francë për të arritur qëllimin e tij. Gjatë kësaj periudhe ai tregonte se shumë herë kishte fjetur neper stole ne rruge me nje cope kartoni si batanije, se shumë here nuk e dinte se ku do përfundonte, dhe se po aq shumë herë e vendoste se nuk do të kthehej kurrë mbrapsht dhe se do ti jepte familjes se tij dhuraten me të bukur, ate të Lirise dhe mundësisë! Babi gjithmonë i kujtonte me shumë respekt ata-ato që e kishin ndimuar përgjatë kësaj rruge dhe thoshte se në jetë ka me të vërtetë njerëz të mirë!

Fjala baba ka qenë dhe do të jetë imazhi me të cilin do të jemi përjetë krenar. Fjala baba për ne ishte dhe fjala nënë, pas humbjes së nënës tonë të dashur Medaije. Fjala baba për ne ka qenë emri që kemi adhuruar dhe dora që na ka mbajtur të bashkuar. Ne ngelemi gjithmonë të përulur përpara emrit të babait tonë Agron Isufi, për dashurinë e fortë dhe të pafund që na fali.

Babai ynë Agron Isufi sot po largohet vetëm me trupin e tij. Ai do të jetojë në zemrat tona dhe të fëmijëve tanë përjetë si një baba me zemër të madhe, dhe me një përkushtim të papërshkruar. Duke e falënderuar të madhin Zot që ishim fëmiëjt e një njeriu aq të nderuar, i lutemi atij që shpirti i babait tonë të dashur të prehet në paqe dhe të jetë bashkuar me nënën tonë.

Agron Isufi iku nga kjo botë duke përmbushur ëndrrën e tij për të pesë fëmijët që i edukoi, i rriti me sakrifica dhe i integroi me kulturë në Amerikë, vend që i dha Lirinë dhe mundësinë për gjeneratat e ardhshme.

Dritë të pastë shpirti Agron Isufi!

Lamtumirë!

2 Shkurt, 2022

Staten Island, New York

Mos e shit Portin e Durrësit zoti kryeministër!

February 3, 2022 by s p

Gezim Zilja/

Ç’janë këto fletë e zarfa derë më derë o Edvin Beu, alias kryeministri ynë? Po pyet popullit tonë të telendisur e varfëruar, për punëra të qeverisë, kur ky pret të mjel dhinë a delen të ushqejë fëmijët? Je bër si Fidel Kastrua qëmoti Edvin Bej me ato fjalimet “korr e mos lidh.” Tetë vjet në timon na ktheve te përsheshi me dhallë sa trahanaja na duket luks. Nuk e patëm kështu kur more bejllëkun. Tani do mendjen e fukarasë me demek do qeverisësh me popullin, që është ca sylesh me thënë të drejtën, po jo aq sa mendon ti. Me qënë se jemi te “këshillimi popullor” bej efendi, pse nuk u këshillove për Portin e Durrësit, që po ua jep falas Alabbar-ëve dhe Emaar-ëve? Ka plot ekspertë në Shqipëri, që i dinë këto punë dhe u dhimbset Shqipëria, po ti je bërë jo bej e kryebej por edhe inxhinier, arkitekt, historian, albanolog, urbanist, ambientalist, doktor, profesor, romancier, infermier, financier, portier e refer. Me një fjalë e ke kthyer qeverinë në kotec pulash, ku këndon zotrote, si kaposhi i Përrallës së Plakës, që pillte vetëm flori. Ju po projektoni shndërrimin e Portit të Durrësit në një lloj Dubai të Evropës dhe ndërtimin e portit të mallrave në Porto Romano. Zhurma e demagogjia bëhet për kullat në portin e Durrësit, në qindra hektarë tokë të dhënë falas. Gjithë të tjerat janë në ajër ose në kokat e sëmura të qeverisë o Beu ynë sepse:

1. Qeveria para së të japë leje për të shpërbërë Portin e Durrësit, duhet të marrë mendim nga agjencitë e specializuara: Kapiteneria e Portit, Agjencia Portuale Durrës, Universiteti dhe Akademia e Detit, përfaqësitë studimore, që merren me ndërtimin e porteve, përfaqësuesit e Bashkisë, Prefekturës, Komunitetit të Durrësit, grupet e interesit në tërësi etj. Ky është ligj kushtetues. Pas kësaj mund të vazhdohet puna e qeverisë për dhënie lejeje, që Porti i Durrësit të kthehet në Dubai, e të ndërtohet një tjetër mallrash në Porto Romano. Një rast i tillë po ndodh në Kroaci, ku porti ekzistues po kthehet në port turistik. Në Rijeka, Kompania vëndase ACI-Gitone në bashkëpunim me kompaninë gjermane LÜRSEN po përfundojnë dokumentacionin për ndërtimin e marinës në porto Baros në Rijeka dhe porti i konteinerëve po ndërtohet në Jug të portit ekzistues, në një thellësi uji prej 30m. Ky vendim është shoqëruar me konsultime publike me grupet e interesit, operatorët portualë, stivadorët, agjensitë detare dhe spedicionere, pilotët dhe shërbimet ndihmëse, si dhe me botën akademike. Në ndërtimin e portit turistik të Rijekës nuk janë planifikuar ndërtime banesash dhe kullash si në Durrës. Kostua e parashikuar e ndërtimit do të jetë 54,5 milion USD dhe do të jetë një koncension 30 vjeçar. Këto të dhëna mund t’i gjejë kushdo në internet.

2. Përse porti i jahteve dhe kullat o Beu ynë nuk ndërtohen në Porto Romano, duke e kthyer atë copë tokë në Dubain durrsak? Nëse Alabbari ktheu shkretëtirën, ku piqet kulaçi në diell, në një parajsë, çfarë e pengon atë, që një vend mesdhetar dhe të bekuar si Porto Romano, ta kthejë në parajsë!? Përse ai kërkon me çdo kusht Portin e Durrësit, e ky pas tre mijë vjetësh të ngrejë leckat në krah e t’ia mbathë 6,5 km larg, në Porto Romano?

3. Pse nuk bëhet me tender ky investim gjigand por i jepet të parit, që ofron projektin, preventin dhe paratë? Kjo është shkelje e ligjit shqiptar për tenderat. Le të bëjmë një llogari. Sipërfaqja e truallit të portit 80ha e llogaritur me 2000 ero/m2, sipas vlerës së tregut, arrin 1.6 deri në 1.8 miliard euro. Gjatësia e kalatës së portit është 2.200 metra dhe vlera e tij si port, së bashku me investimet e kryera aty, llogaritet rreth 1.3 miliardë euro. Porto Romano sipas projektit kushton 500 milionë euro dhe është investim i qeverisë shqiptare. Arabët do të investojnë 2 miliardë euro, pothuaj aq sa ia dhuron qeveria me truallin falas. Për të ndërtuar portin e ri shqiptarët do të shpenzojnë. (1.8+1,3 +0,5) = 3.6 miliardë euro. Shkurt edhe një idjot e kupton se çfarë po ndodh. Përgjigju bej efendi se populli është i zemëruar dhe do të dijë se ç’bëhet me pronat e tij.

4. Portet nuk ndërtohen me kërkesën e sheikëve dhe palaçove të qeverisë që shkojnë në Dubai e sillen si zorraxhinjë te Nustreti, por nga kërkesat e tregut, leverdia ekonomike dhe pozita gjeografike. Zhvillimet e sotme në transport dhe në logjistikë kushtëzojnë ndërtimin e anijeve, rrjedhimisht dhe të porteve. Tendenca e ndërtimit të porteve është të presë anijet e dhjetëvjeçarëve të fundit përfshirë dhe kontejnerët. Në Selanik ka një port modern, që është në gjendje të presë edhe anijet e kontejnerëve të tonazheve të mëdha. Në Rijeka po ndërtohet porti i kontejnerëv me një thellësi tridhjetë metra. Thellësia maximale e Portit të Durrësit është 11.5m kurse në Porto Romano për arsye gjeografike dhe teknike nuk mund të kalohet thellësia 7.5 metra dhe gjatësia e kalatave nuk mund të kalojë 200m. Ekspertët thonë se në Porto Romano nuk mund të ndërtohet dot një deep port ( Port i thellë) ku të ankorohen anijet kontejnere të tonazheve të larta. Atëherë si do të bëhet “ Porti më i madh në Ballkan dhe një shëmbull në Mesdhe mbi transportin modern detar në Porto Romano” sipas cicërimave të ministres Balluku?! Pyetja që shtrojnë specialistët është: nëse ka një deep port në Selanik, po ndërtohet një deep port në Rijeka, i aftë për të pritur anijet e gjeneratës së fundit të konteinerëve, atehere kujt do t’i shërbente ky port me thellësi 7.5 metra? Si ta quajmë këtë: padituri, babëzi apo tradhëti kombëtare? Veç kësaj një port nuk mund të imagjinohet pa lidhje me autostradë dhe hekurudhë të paktën me vendet e rajonit?! Kur do t’i bësh, e me çfarë parash të gjitha këto o beu ynë? Nëse plani i qeverisë vihet në zbatim asnjë anije kontejnerësh e dhjetëvjeçarëve të fundit nuk mund të ankorohet në Porto Romano. Biznesmenëve tanë dhe vëllezërve kosovarë do t’u duhet të shkojnë në Selanik apo Rijeka dhe atëherë asgjë nuk mund të korrigjohet. Për aq kohë, thonë ekspertët, ( jo gomerët) që Shqipëria nuk është në gjendje të ketë një Deep Port, Porti i Durresit mbetet e vetmja mundësi, që mos të pengohet lëvizja e panderprerë e mallrave. Dështimi i projekteve të tilla e çon në falimentim një shtet të vogël e me arkat bosh si Shqipëria.

PS. Sipas burimeve të sigurta “Emaar Group” dhe qeveria e Emirateve të Bashkuara Arabe janë tërhequr nga ndërtimi i Portit Turistik të Durrësit. Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë e ka pranuar zyrtarisht se as kompania e njohur dhe as Emiratet nuk janë pjesë e projektit. Në vend të “Emaar Group”, në portin e Durrësit, Mohamed Alabbar ka sjellë një tjetër kompani të tij, të regjistruar në ishujt Cayman, si kompani offshore. Më hollësisht për këtë aferë do të shkruajmë herën tjetër.

ANTIKUSHTETUTSHMËRIA E SHKATËRRIMIT TË PRONËS PRIVATE NË SHQIPËRI PREJ VETË SHTETIT

February 3, 2022 by s p

Editorial nga SOKOL PAJA/

Çështja e pronës private në Shqipëri dhe pronës në tërësi është një ndër problemet më madhore me të cilat është përballur qytetari, shteti, shoqëria dhe ekonomia shqiptare që pas shembjes së komunizmit. Pamjet e tmerrshme të dhunës policore ndaj qytetarëve që mbronin pronën nga shëmbja prej fadromave të shtetit, pushtuan median në Tiranë dhe hapsirën mbarë shqipfolëse. Pleq, plaka, gra shtatzëna, fëmijë, gra e burra tërhiqen zvarrë prej shtetit në mes të ftohtit të janarit. Mundi i qyetarëve ndër dekada shembet me goditjen brutale të një fadrome shtetërore. Nënë Liza Marku teksa u filmua kur policia e tërhiqte zvarrë tek “5 Maji”, në dëshminë e saj në Komisionin Parlamentar të Ligjeve tregoi barbarinë dhe makabritetin e ndërhyrjes shtetërore mbi pronën private të banorëve te “5 Maji” në Tiranë. Liza Marku nxori para shqiptarëve fytyrën e vërtetë të shtetit përbindësh në Shqipëri. Investimi, mundi e djersa e secilës familje shqiptare nuk mund të shkatërrohet me një të rënë të lapsit, por duhet të mbrohet, konvertohet dhe shpërblehet me vlerën reale të tregut e për çdo transformim duhet të drejtësi ashtu si çdo familje e nderuar shqiptare e meriton. Shembjet selektive, hakmarrjet me anë të shtetit, devijimet e projekteve me anë të korrupsionit, dhuna, presioni, tërheqja zvarrrë, paniku, frika, tensioni nuk duhet të jenë mënyra qeveritare të zgjidhjes së halleve të qytetarëve, por dialogu, dëgjesa publike dhe prirja për zgjidhjen më të mirë të mundshme në dobi të interesit qytetar dhe ligjit, jo shtetit korruptiv dhe oligarkëve të pallateve. Në emër të zhvillimit urban dhe rural, pas çdo pojekti shkatërrimesh të pronës private prej shtetit në Shqipëri, fshihet mafja e tenderave, mafja e betonit, përqindjet e oligarkëve etj. Çdo transformim për projektet zhvëllimore të qytetit duhet përkrahur kur këto projekte vijnë për të mirën e qytetarëve dhe të komunitetit, por kur nuk ka transparencë në marrëdhënien shtet-qytetar-plan-projekte zhvillimesh, përzier kjo me arrogancën dhe dhunën shtetërore, janë të papranueshme në një shoqëri demokratike. Nëse i referohemi ligjit, shkatërrimet e pronës si në rastin e “5 Majit” janë të kundraligjshme pasi Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë si ligji themeltar i shtetit shqiptar në Nenin 11 pika 1 thuhet: “Sistemi ekonomik i Republikës së Shqipërisë bazohet në pronën private e publike, si dhe në ekonominë e tregut dhe në lirinë e veprimtarisë ekonomike”. Neni 11 në pikën 2 thuhet: “Prona private dhe publike mbrohen njëlloj me ligj”. Neni 37 i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë në pikën 1 thuhet: “ Paprekshmëria e banesës është e garantuar”. Neni 41 i Kushtetutës në pikën 1 thuhet: “E drejta e pronës private është e garantuar”. Neni 42 i Kushtetutës në pikën 1 thuhet: “ Liria, prona dhe të drejtat e njohura me Kushtetutë dhe me ligj nuk mund të cenohen pa një proces të rregullt ligjor”. Trajtimi mizerabël i qytetarëve prej institucioneve shtetërore duke filluar nga Bashkia e Tiranës e institucionet zinxhir, janë në kapje flagrante të paligjshmërisë. Jo më kot Ambasadorja Amerikane në Shqipëri Yuri Kim duke ditur kaosin me pronat në Shqipëri, i pat kërkuar drejtorit të Agjencisë Kadastrale Lame gjatë takimit më 8 Qershor 2021, ligje dhe rregullore të qarta, procese transparente dhe gjykata të pastra që të tërheqin investime më të mëdha dhe do të hapin mundësi më të mëdha ekonomike për më shumë njerëz dhe investitorë të huaj. Sjellja arrogante dhe brutale e shtetit ndaj qytetarëve shqiptarë ka rritur numrin e padive të pronësisë në Gjykatën e Strasburgut duke i shkaktuar buxhetit të shtetit një dëm të madh ekonomik. Kryeqyteti i shqipërisë Tirana është kthyer në një metropol supër e shtrenjtë dhe e pa aksesueshme për njerëzit normal të qytetit. Tirana, një qytet i ndërtuar në mënyrë të shëmtuar dhe të tmerrshme nga pikëpamja arkitekturore, urbanistike dhe infrastrukturore. Qeveria e zhytur dhe e kapur në korrupsionin e Inceneratorëve pasi që kontrollon mediat, opozitën e përçarë, shoqërinë civile, opinionin publik të kamufluar me propagandë qeverisëse, favorizon çdo akt të dhunshëm shtetëror dhe e zvogëlon pasojën dhe ndikimin e reagimin në sytë e publikut. Gjuha urryese, fyese e denigruese e kryetarit të Bashkisë Veliaj duke i quajtur qytetarët e tij si zaptues e shpellarë, përbëjnë një akt të paprecedentë në historinë e qeverisjes vendore, një akt jo njerëzor dhe jo human, mizori e rracizëm ndaj qyetarëve të tij. Tirana e zhytur në trafik, smog dhe helme, është shëndërruar në një qytet që të vret, pa ajër, pa hapsira rekreative, pa oksigjen. Në çdo cep të kryeqytetit shqiptar shfaqet tmerrshëm fytyra e pangopësisë, grykësisë dhe makutërisë së këtij sistemi oligarkik dhe korruptiv me prapavijë shtetërore. Përgjimet e tmerrshme të kryetarit të Bashkisë së Tiranës Erjon Veliaj në tentativë për të zaptuar Federatën Shqiptare të Futbollit tregon kapjen e shtetit prej kryetarit të Bashkisë teksa në përgjime flet se Bashkiaku Veliaj ka në dorë SPAK-un, policinë, prokurorinë etj. Ndërsimin e institucioneve të Pavarura Ligjzbatuese Kushtetuese ndaj kundërshtarëve nuk e bën askush tjetër vetëm ai që e ka kapur shtetin kokë e këmbë. Beteja e Veliajt kundër FSHF në të vërtetë është betejë për fushat e sportit që ti kthejnë pallate korruptive për miqtë e tyre oligarkë. Fotografimi i Ministres Elisa Spiropali me biznesmenin Salillari që merr tenderat kryesore shtetërore tregon edhe një herë kapjen korruptive të shtetit prej oligarkëve të qeverisë. Shteti i së drejtës dhe shteti ligjor nuk mund të ngrihet mbi padrejtësitë që u bëhen qytetarëve të pambrojtur prej “fadromës” dhe arrogancës së shtetit që shkatërron të drejtën kushtetuese të pronësisë individuale. Akti i shëmtuar, i tmerrshëm, përbuzës dhe i neveritshëm i dhunës bashkiake, shtetërorë dhe policore mbi banorët e “5 Majit” duhet të ngrejë në protesta masive të gjithë qytetarët e Tiranës të cilët kërcënohen prej fadromave të Bashkiakut Veliaj ku në emër të zhvillimit, këto shkatërrime mbajnë erë korrupsion dhe oligarki që kap shtetin prej fyti çdo ditë e më fort, çdo ditë e më shumë.

RIVALITETI POLITIK PËRBALL DY PERSONALITETE TË NJË GJAKU, ISMAIL QEMAL VLORA DHE SYRJA BEJ VLORA, SIPAS DOKUMENTEVE AUSTRO-HUNGAREZE

February 3, 2022 by s p

Dr. Paulin Marku

Ndryshimet e legjislacionit te vitit 1908 hapen një proces te gjate dhe reformues ne Stamboll qe përfshinte dhe elitën politike shqiptare. Pas shpalljes se Kushtetutës se vitit 1908, me një vendim të Këshillit të Posaçëm pranë Portës së Lartë, shpallet edhe amnisti e përgjithshme perandorake. Të gjithë ata që ishin të dënuar për veprimtari politike me burgosje për arsye politike apo te dënuar ne mungese pasi autoritetet nuk kishin arritur ti kapnin për shkak se gjendeshin ne arrati, si ne rastin e Ismail Qemalit kishin te drejte te rikthehen ne atdhe. Një nder ta, qe përfitonte dhe i linte e drejta për t’u rikthyer ne Shqipëri dhe për t’u angazhuar drejtpërdrejt me politike aktive ne vend ishte edhe Ismail Qemal Vlora. Deri ne shpalljen e këtij vendimi perandorak, ai e kishte te ndaluar te rikthehej ne viset shqiptare apo kudo tjetër brenda Perandorisë Osmane. Nëpërmjet faljes, dispozite ligjore qe ju jepte të drejtën që t’i riktheheshin të gjitha të drejtat civile dhe administrative dhe përfituan edhe shqiptarët e larguar politikisht në emigrim. Disa krerë te zonës, si bejlerë dhe agallarë të Vlorës i drejtuan një telegram Ismail Qemalit, ku i kërkonin të rikthehej në vendlindje. Padyshim qe edhe Ismail Qemali e mirëpriti dhe dëshira e tij ishte e madhe për t’u rikthyer ne Shqipëri. Kjo mbështetje dhe interes i shfaqur haptazi ne sanxhakun e Vlore-Berat dhe ne te gjitha viset e tjera shqiptare, ngjalli një fare xhelozie dhe rivaliteti te hapur midis Syrja bej Vlorës. Po ashtu shqiptaret nuk mbështesnin as vëllain e Syrjait, Ferid Pasha, i cili deri ne gusht te vitit 1908 mbajti postin e larte ne hierarkinë e Perandorisë, Vezirit të Madh.

Krerët shqiptarë ishin të ndarë, disa synonin që nëpërmjet bashkëpunimit politik me xhonturqit të arrinin të fitonin të drejtat e mohuara ndër shekuj, dhe të tjerë që vepronin individualisht pa bashkëpunuar me Turqit e rinj.

Një kandidature e forte dhe qe mund te ishte nje opozitar i forte i xhonturqve, ishte kandidatura e Ismail Qemalit qe shfaqte rivalitet në elitën politike shqiptare dhe në radhët e Komitetit xhonturk. Ne dokumentin e vjeneze zyrtare, diplomati austro-hungarez në Vlorë, Kraus shprehej për eproret e tij, se, tri ditë para se të kthehej në Vlorë Ismail Qemali, ishte kthyer edhe Syrja bej Vlora për qëllime politike. Në relacion thuhej se kthimi i tij në vendlindje ishte që të vinte kandidaturën për deputet kundra kushëririt Ismail Qemal Vlora. Kraus pohonte se i rezultonte që S. Vlora po mbillte një frymë ndasie dhe kjo po jepte efekte të shpejta. Në vazhdim të opinionit rreth kushërinjve Vlora, ai shprehej se Syrjai do të bënte agjitacion kundër Ismail Qemalit në Stamboll dhe të ishte koherent me qarqet qeverisëse, ndërsa Eqremi do t’a mbante atë korrent në vazhdimësinë e ngjarjeve. Syrja bej Vlora shihej me sy të mirë nga ata, i cili gëzonte dhe mbështetjen e Portës së Lartë për shkak të postit shtetëror që mbante dhe falë marrëdhënieve familjare që i jepej si vëllai i ish Vezirit të Madh, Ferid Pasha. Këtë e pohonte dhe konsulli rus nga Janina, në letrën e dërguar ambasadorit rus në Stamboll, ku shprehej, xhonturqit bënin përpjekje për të penguar zgjedhjen e Ismail Qemalit për deputet, në mënyrë që të favorizonin Syrja bej Vlorën pasi e shikonin më pranë politikës së tyre, Syrjain sesa Ismail Qemalin. Po ashtu, Isamil Qemali nuk konsiderohej si një përkrahës i madh i politikes Austro-Hungareze.

Po ashtu, në njoftimin e datës 30 shtator 1908 Vlonë, pohohet se Syrja bej Vlora nxitoi për të përshpejtuar situatën për të dalë deputet. Ai përdori mjetin e ndezjes së antagonizmit fetar që ndër shqiptarët gjithnjë bënte efekt, i cili me gjithë skemat e vëllazërimit midis muhamedanëve dhe ortodoksëve të këtushëm (Vlorës) pas përtëritjes së kushtetutës, ekziston akoma ma gjatë në të dy anët. Në opinionin e tij, diplomati shprehej se Syrjai do të bënte agjitacion anti-Ismail Qemalit në Stamboll, ndërsa Eqremi do t’a mbante atë korrent në vazhdimësinë e ngjarjeve.[1]

Syrjai konsiderohej si kandidat i mundshëm për te dale deputet ne vitit 1908 edhe fale mundësisë që i jepej si vëllai ish (Vezirit te Madh), Ferid pasha si dhe në sajë të marrëdhënieve me pallatin mbretëror qe i kishte koherent me qarqet qeverisëse.[2] Syrjai dhe vëllezërit e tij, deri para pak kohësh konsideroheshin si mbështetës të zjarrtë të regjimit të vjetër, gjë që merrej për keq nga bashkëkombësit e tyre. Por nuk duhet harruar se qëndrimi kundër Pallatit mbretërorë dhe qeverisë së Stambollit, do të kishte pasoja jo vetëm në humbjen e posteve drejtuese të larta që ata mbanin dhe të mirë paguara nga Stambolli por edhe eksilimin e konfiskimin ose së pakut lanjen pas dore të çifligjeve të tyre të gjëra në sanxhakun e Beratit, ndoshta edhe gjëra të tjera më të dëmshme.

Diplomati austriak, shprehej se, Syrjau Beu ishte një mbrojtës i vendosur i unitetit dhe integritetit të Shqipërisë. Ndonëse Syrjai nuk u shpreh se e dëshironte fundin e Perandorisë por ai ishte shprehur para diplomatit austriak se “ në qoftë se ditët e Turqisë janë të numëruara, ai dëshironte që vetëm Austro-Hungaria të merrte në dorë fatet e Shqipërisë, pasi vetëm qeveria e saj do t’u siguronte shqiptarëve integritetin e tyre, kombëtarë dhe fetar”.[3]

Ndërsa, ne popull kandidatura e Syrja bej Vlora* konsiderohej e dobët përballë kushëririt te tij, I. Qemali. Ky i fundit gëzonte respekt nga bejlerët, cifligët dhe mbarë populli i zonës. Sipas dokumentit, Vj 18-6-617, Vlonë, më 17 shtator 1908, NO. 42,diplomati Klaus pohonte se,arritja e Syrja beut në Vlorë për të vendosur kandidaturën nuk u prit me ndonjë mbështetje të gjërë, jo më shumë se 10 veta thuhet në dokument. Nëpërmjet të biri të tij, Eqrem beu u kishte dërguar letra të gjithë agallarëve të qytetit ku lindi dhe atyre në Kaninë, mytesarifit të Beratit, Azis pashë Vrionit dhe mitropolitit ortodoks që ta përkrahnin kandidaturën e tij, por letra nuk u prit fort mirë.[4]Ndërsa Ismail Qemali u prit nga 39 notabilet (paria e zonës) e Vlorës të cilët nuk e takuan aspak Syrja bej Vlorën. Ne këto rrethana te vaktë mbështetëse ne popull, dashur e padashur, ishte i detyruar të hiqte dorë nga sigurimi i një mandati për deputet nga në vendlindja ose te pranonte humbjen qe pritej te ishte e thelle përballë kushëririt te tij, Ismail Qemali. Por Syrjaja edhe pse beri te gjithë fushatën përgatitore për te dalë kandidat ne zgjedhjet parlamentare te vitit 1908, u tregua i zgjuar dhe hoqi dorë me nder ne momentin e fundit dhe hapi lajmin se ai do të reflektonte për mandatin në rast se I. Qemali nuk do ta pranonte mandatin e tij.[5] Referuar dokumentit, Vj 18-6-616, Vlonë, më 16 shtator 1908, NO. 41,Diplomati Austro-Hungarez përshkruante fushatën politike dhe strukturat organizative ne Kazanë e Vlorës, te cilat ishin te ndarë në 9 rrethe zgjedhjesh dhe popullata kishte shfaqur interes për pjesëmarrje ne zgjedhje. Kandidaturat e mundshme që përfliteshin ishin Ismail Qemal bej Vlora, Syreja bej Vlora dhe Ymer pashë Vrioni[6] por me i mbështeturi dhe qe gëzonte reputacion ne zone ishte Ismail Qemali. Zgjedhjet u zhvilluan në data të ndryshme gjatë muajve nëntor-dhjetor të vitit 1908. Një pjesë e mirë e shqiptarëve mbështeste programin elektoral të partisë ”Bashkim e Përparim” me kandidatët xhonturq. Rolin kryesorë në zgjedhjet e vitit 1908 e patën xhonturqit dhe për këtë arsye kryesisht u zgjodhën deputetë kandidatë të listës ”Bashkim e Përparim”, apo ata kandidat të mbështetur nga xhonturqit si dhe ndonjë subjekt politik që gëzonte reputacion në popull. Krahas fitores së thellë të listave xhonturke, u bë e mundur që të hynin në parlament përfaqësues me kombësi të ndryshme, përfshirë shumë deputetë nga katër vilajetet, Kosovë, Shkodër, Manastir e Janinë[7], kryesisht ishin bejlerë, hoxhallarë dhe njerëz me influence te madhe ne zone. Ajo qe evidentohet ne dokumente është se vetëm një pakice e vogël e përfaqësuesve nga krahinat shqiptare, nga ku mund te veçoj deputetet si, Ismail Qemali*, Hasan Prishtina, Nexhip Draga, Shahin Kolonja etj…, përfaqësonin forcat patriotike shqiptare[8], të cilët shfaqen hapur kundërshtitë ndaj politikës xhonturke dhe u rreshtuan në krahun e opozitës parlamentare dhe mbronin interesat kombëtare.

[1]Vj. 18-6-619, NO 48/res, Vlonë, më 30 shtator 1908, f. 51.

[2]Vj. 18-6-619, NO 48/res, Vlonë, më 30 shtator 1908, f. 52.

[3]Vj. 18-6-619, NO 48/res, Vlonë, më 30 shtator 1908, f. 53.

*Syrja bej Vlora, Ish Drejtor i Përgjithshëm i Tatimeve Indirekte në Stamboll,kishte tre vëllezër me pozita të larta në Stamboll dhe me marrëdhënie të mira me Pallatin Mbretëror, nga të cilët njëri vëlla Ferid Pasha ishte ish Vezir i Madh, Neshat pasha, Nemik beu.

[4]Vj. 18-6-617, NO 42, Vlonë, më 17 shtator 1908, f. 46

[5]Vj. 18-6-617, NO 42, Vlonë, më 17 shtator 1908, f. 47.

[6]Vj. 18-6-616, NO 41, Vlonë, më 16 shtator 1908, f. 44.

[7]Historia e Perandorisë Osmane…, f. 552-553.

* Në zgjedhjet parlamentare të 1908 në sanxhakun Berat-Vlorë dolën këto rezultate: Ismail Qemali Vlora (57 vota), Azis pashë Vlora (52 vota), Ymer pashë Vrioni (33 vota), Nushat be Vrioni (3 vota), Hajredin afeni Cakrani (3 vota). Dy të parët u zgjodhën deputet. Për më tepër shih: AIH, Vj, 18-6-625, nr. 76, f. 67-69. Vlonë, më 24/11/ 1908.

[8] Historia e Shqipërisë…, Vëllimi II, f. 426-427. Po ashtu në Historia e Popullit Shqiptar…, f. 397.