s p – Page 2727 – Dielli

BOTA MES DOZËS SË TRETË TË VAKSINËS DHE VALËS SË KATËRT TË PANDEMISË

August 9, 2021 by s p

Blerta Muço, Doktorante në Fakultetin e Mjekësisë Würzburg, Gjermani, rrëfen ekskluzivisht për gazetën ‟Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, situatën e pandemisë aktualisht në Gjermani, tendencën e rritjes së numrit të infektimeve në pjesën më të madhe të botës, frikën e një vale të katërt në vjeshtë, efektet në shëndetin mendor të pandemisë, kërcënimin e botës nga variant Delta dhe variantet e tjera, situatën në Kosovë, Shqipëri dhe trojet shqipfolëse. Me Blerta Muçon bisedoi Editori i ‟Diellit” Sokol Paja.

GJERMANIA PO KALON NJË FAZË DELIKATE TË PANDEMISË COVID-19

Gjermania po kalon në një fazë delikate të pandemisë COVID-19. Gjatë muajit të fundit, ka pasur rritje të dukshme të numrit të infeksioneve të reja. Por, vihet re një diskrepancë e vlerës së incidencës në shtetet e ndryshme federale. Bavaria, Bundesland-i ku unë jetoj dhe punoj, shënon aktualisht një prej vlerave më të ulta të numrit të infeksioneve të reja në mbarë Gjermaninë. Bundesland-e të tjera si p.sh. Hamburg, Berlin e kanë kaluar pragun e më shumë se 30 infeksione të reja të regjistruara për 100,000 banorë në 7 ditët e fundit. Në të njëjtën kohë, numri i pacientëve të kujdesit intensiv po rritet pas një periudhe të gjatë relaksimi. Vlen të theksohet se në të gjitha shtetet federale, virusi kryesisht po qarkullon në grupmoshat nën moshën 35 vjeç (15-34 vjeç). Mosha mesatare e vdekjeve dhe hospitalizimeve me Coronavirus nuk ka qenë kurrë aq e ulët sa në këtë moment. Kjo shpjegohet kryesisht me faktin që fushata e vaksinimit për individët mbi 60 vjeç nisi më herët. Aktualisht nuk ekziston mungesë e vaksinave dhe çdo individ mbi 12 vjeç mund të vaksinohet vullnetarisht. Vendosja e një vaksinimi të detyruar është përjashtuar, por së fundmi po ndiqen politika stimuluese për të nxitur qytetarët ti drejtohen qëndrave të vaksinimit.

FRIKA E NJË VALE TË KATËRT TË PANDEMISË NË VJESHTË

Është e vështirë të parashikosh fundin kur momentalisht flasim për tendenca të rritjes së numrit të infektimeve në pjesën më të madhe të botës. Por, duhet theksuar se sa më e lartë kuota e të vaksinuarve, aq më e zbutur mund të jetë rrjedha e një vale të katërt në vjeshtë. Ndryshe nga viti i kaluar, virusi gjen një popullatë më të përgatitur. Për më tepër, pjesë të mëdha të grupeve të rrezikut tashmë janë të armatosur kundër patogjenit përmes një vaksinimi të përfunduar. Instituti Robert-Koch, agjensia kërkimore përgjegjëse për kontrollin dhe parandalimin e sëmundjeve, parashikon se infeksionet e reja tani do të ndodhin kryesisht midis atyre që ende nuk janë vaksinuar.

MBROJTJA PËRMES VAKSINËS DHE KOHËZGJATJA E SAJ

Në bazë të studimeve më të fundit shkencore, vaksinimi kundër koronës zvogëlon dukshëm rrezikun e infektimit dhe ul numrin e kurseve të rënda të infeksioneve që përfundojnë në hospitalizime dhe humbje jete. Vaksinat e miratuara deri më tani kanë qenë shumë efektive në testet klinike. Aktualisht 62.2% e popullsisë gjermane janë vaksinuar, ku 8.1% janë ende në pritje të dozës së dytë. Objektivi kryesor është arritja e një kuotë vaksinimi prej 85 – 95%. Ende nuk ka një vendim zyrtar, por po diskutohet për një dozë të tretë përforcuese duke filluar nga shtatori, veçanërisht për grupet më të rrezikuara. Një dozë e tretë e vaksinës, 6 muaj pas vaksinimit të dytë, përforcon edhe mbrojtjen kundër të ashtëquajturve “Variants of Concern”, si psh varianti Delta.

PANDEMIA COVID-19 DHE EFEKTET NË SHËNDETIN MENDOR

Që nga fillimi i pandemisë, më shumë se 150 milionë njerëz janë infektuar me COVID-19 dhe më shumë se 3 milionë kanë vdekur prej tij. Por a jemi në gjendje të deshifrojmë kostot e problemeve të spektrit mendor? Jeta e përditshme e shumë njerëzve ka ndryshuar ndjeshëm për shkak të mbylljes së plotë të jetës shoqërore me pak ose aspak mundësi të tjera socializimi apo argëtimi. Kjo mund të shkaktojë stres, gjendje ankthi, depresione dhe pasiguri tek njerëzit me një sëmundje mendore ekzistuese, si dhe tek njerëzit pa histori të mëparshme. Reduktimi i kontakteve sociale dhe vet-karantina po bëhen vatër e rrezikshme e rritjes së dhunës dhe abuzimeve në familje. Prandaj një sfidë, për nga rëndesia e barazvlefshme me atë të vaksinimit të popullatës, është puna paralele e qendrave sociale dhe të luftës kundër dhunës në familje.

KËRCËNIMI I BOTËS NGA VARIANTI DELTA DHE VARIANTET E TJERA

Viruset ndryshojnë vazhdimisht përmes mutacionit dhe shfaqja e varianteve të reja të një virusi është e pritshme. Ndonjëherë variantet e reja shfaqen dhe zhduken. Herë të tjera, variantet e reja bëhen përcaktuese të dinamikës së pandemisë. “Variants of Concern”, pjesë e të cilit është dhe varianti Delta, karakterizohen nga një virulencë më e lartë dhe kështu përhapen më shpejt dhe në mënyrë më efektive. Aktualisht, varianti Delta po luan një faktor dominant, duke shkaktuar 84% të infektimeve të reja në Gjermani. Njerëzit të cilët nuk janë vaksinuar plotësisht kundër COVID-19 janë më të rrezikuar ndaj varianteve të reja. Delta mund të mos jetë varianti i fundit i virusit me rrezik të lartë. Mënyra më e mirë për të ngadalësuar shfaqjen e varianteve të reja është të zvogëloni përhapjen e infeksionit duke marrë masa për të mbrojtur veten, përfshirë marrjen e një vaksine COVID-19 kur është e disponueshme.Vaksinat e autorizuara të COVID-19 mbrojnë kundër Delta dhe varianteve të tjera të njohura.

SITUATA NË KOSOVË, SHQIPËRI DHE TROJET SHQIPFOLËSE

Që prej fillimit të pandemisë, kontributi im aktiv ka qënë në Gjermani prandaj e kam të veshtirë të flas me fakte nga përvoja personale për trevat shqipfolëse. Megjithatë, lidhjet me Tiranën i mbaj të forta përmes prindërve. Në këtë stad të pandemisë është shumë e rendësishme nxitja e politikave pro vaksinimit, si p.sh. duke hapur qendra vaksinimi në zonat më të populluara apo duke avantazhuar të vaksinuarit në evente publike. Derisa të paktën 80% e popullsisë të ketë mbrojtje imune përmes vaksinimit ose shërimit, relaksimi i mëtejshëm i masave do të çojë sërish në rritjen e numrit të rasteve. Prandaj është e rëndësishme që hapja e mëtejshme të realizohet me kujdes e me hapa të vegjël. Përvoja ka treguar se edhe masat e thjeshta të tilla si distanca, higjiena, mbajtja e maskës dhe ajrosja mund të mbrojnë kundër infeksionit.

DOKTORATURË NË FUSHËN E ONKOLOGJISË

Prej më shumë se 2 vitesh, paralelisht me studimet e mjekësisë, jam e angazhuar me kërkime shkencore për të mbrojtur PhD/Doktoraturën në fushën e onkologjisë. Një projekt ky sa ambicioz, aq edhe impenjativ. Subjekti i studimit janë ndryshimet në biologjinë e tumorit të kancerit të gjirit para dhe pas menopauzës. Analiza retrospektive e mbi 5000 rasteve të pacientëve na mundëson vendosjen e një korelacioni midis nënllojeve gjenetike të kancerit të gjirit me statusin menopausal. Këtë vit botuam në disa prej revistave dhe portaleve më prestigjoze në botën e mjekësisë, artikullin me titull “Toksicitetet e hershme dhe të vonshme dhe çrregullimet përkatëse socio-mjekësore pas trajtimit onkologjik të kancerittë gjirit-Implikimet dhe Vlerësimi i Kërkesës së Rehabilitimit”. Artikulli është lehtësisht i aksesueshëm në rrjet në gjuhën gjermane dhe angleze. Ndërkohë, vazhdoj të punoj intensivisht për publikime të tjera shkencore.

KUSH ËSHTË BLERTA MUÇO?

Menjëherë pas përfundimit të gjimnazit “Sami Frashëri” në Tiranë, në sektorin dygjuhësh shqiptaro-gjerman me rezultate të shkëlqyera dhe mbrojtjen e gjuhës gjermane, fillova studimet e mjekësisë në Universitetin Julius-Maximilians-Universität Würzburg në Gjermani. Vendimi për tu larguar nga Shqipëria me studime në moshën 18 vjeçare, nuk ishte i lehtë, por sot pranë përfundimit të studimeve me vlerësimet maksimale nga pedagogët, i jam mirënjohëse më shumë se kurrë familjes sime për mbështetjen e pakushtëzuar. Gjatë studimeve kam kryer praktika të shumta në disa spitale si: spitali universitar i Würzburg, spitali universitar i Goethe-Universität Frankfurt, Juliusspital. Gjatë vitit të 6 të studimeve, i cili në Gjermani njihet si viti i praktikës, pata fatin që përmes bursës Erasmus, të punoja në fushën e kirurgjisë për Radboud Universitair Medisch Centrum në qytetin Nijmegen, Hollandë. Momentalisht po punoj për departmentin e kardiologjisë në Spitalin Universitar të Würzburg. Paralelisht me studimet e mjekësisë dhe punimet për doktoraturën, punoj si asistent-pedagoge në Fakultetin e Mjekësisë dhe ndihmës mjeke në Spitalin Universitar të Würzburg. Me përfundimin e studimeve këtë fundvit, nis një rrugëtim i ri për mua, ai i specializimit në klinikë. Mjekësia është padyshim ëndrra ime e fëmijërisë. Por me përfundimin e studimeve, bashkë me ëndrrën timen po realizoj një pasion të madh të babait tim, i cili duke jetuar në periudhën e errët të komunizmit e pati të pamundur të zgjedhë degën e studimeve, pavarësisht rezultateve të shkëlqyera. Babush, kjo është për ty! Por jo gjithmonë ka qënë mjekësia kryefjala e jetës sime. Fëmijëria ime është e mbushur me shumë nota muzike. Kam studiuar për 9 vite piano në shkollën e muzikës “Servete Maçi” duke fituar disa here çmime të para në Shqipëri e rajon e duke luajtur në koncerte të panumërta. Për gjatë viteve të studimit parauniversitar në Tiranë, jam shpërblyer me burse për rezultatet e shkëlqyera nga Bashkia Tiranë. Kjo intervistë për mua ka një vlerë sentimentale të veçantë, pasi unë jam mbesa e të ndjerit Musa Hajro, themelues i organizatës pararendëse të Vatrës, të njohur si “Koshere”. Si e tillë, gazeta Dielli ka qënë për familjen time një shkëndijë e shpirtit përgjatë viteve të errë ta të izolimit komunist. Ftesa për këtë intervistë, për vet kontekstin familjar më ka emocionuar, por dhe ngarkuar me përgjegjësi për të çuar përpara misionin tim në shkencë e mjekësi. I ndjeri Musa Hajro, ishte presidenti i parë i Qendrës Shqiptare të New York-ut, qëllimi i të cilës ishte promovimi i kulturës dhe gjuhës shqipe përtej Atlantikut. Edhe pse larg atdheut, Musa Hajro nuk i rreshti kurrë përpjekjet për të mbajtur gjallë lidhjet me rrënjët dhe vlerat shqiptare. Ai ka qënë një nga financuesit kryesorë të krijimit të shkollës së parë shqipe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe ndër atdhetarët e shquar të kohës që vazhdimisht ka dhuruar ndihma për trevat shqiptare. Sot, pothuaj një shekull më vonë, jam shumë e lumtur dhe krenare me historinë e familjes sime që në çdo kohë ka investuar në kulturë e shkencë, pa i harruar kurrë rrënjët.

NDËRMJET SHBA DHE RUSISË NJË NDESHJE E RE NË AFGANISTAN

August 9, 2021 by s p

Nga FRANCO VENTURINI

“Corriere della Sera”, 3 gusht 2021 Përktheu Eugjen Merlika

Afganistani është I njohur për kartvizitat e tij vdekjeprurëse. Shumë e quajnë “Varri I perandorive”, sepse ka mundur anglezët, sovjetikët e tani amerikanët. Të tjerë kujtojnë Lojën e Madhe (The Great Game) që gjatë gjithë shekullit XIX vuri në kundërshtim Britaninë e Madhe me Rusinë cariste. Britanikët, që deshën të krijonin një Shtet-jastëk në Afganistan, pësuan humbje të mëdha e i u desh të braktisnin Kabulin më 1842. Po mirë, Loja e Madhe ka rifilluar. Protagonistë janë Rusia e Putinit dhe Amerika e Biden-it. Ky i fundit është në vështirësi më të mëdha. Jo sepse opinion public i ShBA është kundër tërheqjes, por më shumë sepse i duket e papranueshme një humbje shumë e bujëshme, shumë afër palosjes. Biden-i duhet të fitojë së paku një vit në të cilin talebanët të mos hyjnë ushtarakisht në Kabul dhe dhunimet e sigurta të të drejtave njerëzore (mbi të gjitha kundër grave) duhet të largohen sa më shumë të jetë e mundur.

Ndërsa talebanët përparojnë gjithandej dhe rrethojnë qytetet (edhe Heratin, ku ishin italianët), është e dukëshme që trupat afgane nuk janë në gjëndje të qëndrojnë për kohën që i duhet Biden-it. E vetmja zgjidhje, atëherë do të jetë sigurimi i një mbështetje të gjërë ajrore. Por nga do të nisej, mbasi është braktisur baza e stërmadhe e Bagramit? Ndoshta nga Emiratet. Ndoshta nga Katari. Por do të shërbente një bazë e re m’e afërt. Në Uzbekistan, në Kirgizi? SHBA janë në ndjekje të rrezikut të zemërimit të një tjetër lojtari. Putini don të përfitojë nga tërheqja amerikane, megjithë kujtimin e shëmtuar të tërheqjes sovjetike nga vetë Afganistani më 1989. Lëviz në të gjithë zonën për të fuqizuar ndikimin e tij, për të thënë se Rusia, jo Amerika në ikje, duhet të jetë garanti i sigurisë së rajonit. E ndërkaq miklon talebanët, për t’i përdorur kundër Islamit fondamentalist që kërcënoka Azinë Qëndrore të “tij”. Ne evropianët shohim nga larg.

“Corriere della Sera”, 3 gusht 2021 Përktheu Eugjen Merlika

IPESHKVI GJON NIKOLLË KAZAZI, ZBULUESI I PARË I LIBRIT TË PARË SHQIP, “MESHARI” DHE “SHËNIMET E GJON NIKOLLË KAZAZIT” TË JUSUF BUXHOVIT

August 9, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli/

Javën që kaloi, Konferenca Ipeshkvnore e Shqipërisë dhe Radio Vatikani në gjuhën shqipe shënuan 269-vjetorin e të kaluarit në amshim të Ipeshkvit Gjon Nikollë Kazazi, i cili ka ndërruar jetë më 5 gusht, 1752. Pak shqiptarë mund ta dinë, por Ipeshkvi Kazazi konsiderohet si personi i parë që zbuloi librin e parë shqip, “Mesharin” e Gjon Buzukut. Në një njoftim të Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë me rastin e këtij përvjetori thuhet se në vitin 1740, gjatë kërkimeve të tij në Arkivin e Vatikanit, Kazazi zbuloi veprën monumentale të kulturës shqiptare “Mesharin” e Gjon Buzukut, botuar në vitin 1555. Zbulimi tij do të mbetej në hije deri më 1909, kur studjuesi arbëresh Pal Skiroi do ta rigjente veprën e parë në gjuhën shqipe, po në këto arkiva, nën shënimin “Katalogu: R.G. Liturgia III,194”.

Gjon Nikollë Kazazi ka lindur më 2 janar 1702 në Gjakovë. Karriera e tij studimore fillon me studimet teologjike në Kolegjin Ilirik të Shën Pjetrit dhe më pas në Kolegjin e Shën Palit në Fermo dhe në Loreto të Italisë, ku edhe ka përfunduar studimet. Në vitin 1727 Gjon Nikollë Kazazi mori titullin Doktor në Filozofi e Teologji. Po atë vit, ai do të shugurohej meshtar dhe në moshën 41 vjeçare do të shugurohej ipeshkëv i Shkupit. Në vitin 1743 botoi veprën “Përmbledhje e shkurtër e doktrinës kristiane”. Thuhet se Ipeshkvi Gjon Nikollë Kazazi ishte studiuesi i parë shqiptar që metaforikisht çeli udhën për të gjithë studiuesit e mëvonshëm drejt Arkivit të Vatikanit, kryesisht, arkivit të “Propaganda Fide”.

Ndërkaq, në këtë përvjetor, Jusuf Buxhovi, historiani, autori, gazetari, intelektuali dhe aktivisti politik nga Kosova, është autor i romanit, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, (Botimi i Plotësuar nga Shtëpia Botuese Faik Konica”. Pas disa botimeve e ribotimeve të mëparshme, romani ribotuar i plotësuar është përkthyer kohët e fundit në italisht nga Lilian Cuka dhe është promovuar në Romë në fillim të qershorit që kaloi, nën moton “Historia e zhdukjes së një populli”, para një audience përfaqësuese kulturore dhe intelektuale italiane, ku morën pjesë edhe ambasadorët e Republikës së Kosovës dhe Shqipërisë, përfaqësuesi i Ipeshkvisë së Kosovës dhe të arbëreshëve të Italisë, ndër të tjerë. Botimi në italisht i kësaj vepre të autorit Buxhovi pason përkthime në disa gjuhë dhe disa tjera që thuhet se janë në fazën përfundimtare të përkthimit në anglisht, frëngjisht, sllovenisht dhe spanjisht. Sa i përket përkthimit në gjuhët e huaja të romanit të tij, “Shënimet e Nikollë Kazazit”, historiani i shquar shqiptar Z. Buxhovi është cituar të ketë thenë se “Kjo i ndihmon letërsisë shqiptare që të afirmohet në përmasat ndërkombëtare, veçmas kur kjo bëhet me një vepër që shpalos dramat e saj të brendshme në rrethanat ekzistenciale — në një hapësirë të ndeshjeve të perandorive dhe besimeve — ku politika dhe besimet luftojnë për hapësirë dhe dominim të përhershëm.”

Botimi në italisht i këtij libri u promovua në Romë, ndërsa Ambasada e Republikës së Kosovës në kryeqytetin Italian, me këtë rast, shprehej në faqen e saj të internetit se, “Është nder të promovosh historinë e Kosovës përmes rrëfimeve të fakteve historike, të cilat për shekuj me radhë na kanë bërë krenarë për identitetin tonë. “Për ty Toka ime – Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, e shkrimtarit dhe historianit tonë të mirënjohur, Jusuf Buxhovi, tani botuar edhe në italisht nga shtëpia e njohur botuese, Armando Editore, ka kontribuar në forcimin e rrënjëve evropiane të popullit tonë”, thuhej në njoftimin e Ambasadës së Republikës së Kosovës në Romë me rastin e promovimit të romanit, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit të autorit Jusuf Buxhovi.

“Është një vepër e shkruar në një mënyrë të pabesueshme intensive”, vlerëson botuesi italian dhe shton se titulli “Të përkas ty, o toka ime”, mund të jetë slogani mbi të cilin autori ndërthurë një përmbajtje të dendur, me bashkëbisedues me vlera, ku ndodhet një vend i tronditur, i ndërlikuar, i dhunuar, në të cilin politika dhe feja janë në garë për të kapur hapësirat e tyre dhe për të bërë prozelitizëm. Reflektimi me përmbajtje të lartë, e drejton lexuesin në mendimet e rafinuara të autorit për të krijuar më pas përshtypjet e veta personale.”

Ndërsa Radio Vatikani ka transmetuar një intervistë, Majin që kaloi, me kuratorin e botimit, publicistin Giovani Cederone, i cili veprën e Buxhovit të përkthyer italisht e ka cilësuar si një monument të rëndësishëm letrar që nxjerr në pah identitetin shpirtëror dhe kulturor të shqiptarëve të lidhur me qytetërimin perëndimor, por njëherësh pasqyron edhe dramën e një populli që vazhdimisht i nënshtrohet përpjekjeve të huajve për t’i dominuar ata. Ndërkohë, Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në një shkrim vlersues të romanit, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, e ka cilësuar veprën e Jusuf Buxhovit, si “një prej romaneve tona më të mira bashkohore”. Vlerësimi i plotë i Dr. Rugovës mund të lexohet në këtë link, për ata që janë të interesuar: Rugova për librin e Buxhovit: “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” ndër romanet tona më të mira (kultplus.com)

Por le t’i këthehemi figurës së Ipeshkvit Gjon Nikollë Kazazit në përvjetorin e vdekjes së tij dhe protagonistit të romanit të shkrimtarit dhe historianit, Jusuf Buxhovi, njëri ndër më të mirët historian të Kombit shqiptar. Ashtu siç ka ndodhur gjatë gjithë historisë së shqiptarëve kur klerikët katolikë – përveç veprimtarisë së tyre fetare – janë marrë edhe me mbrojtjen e kulturës dhe të gjuhës shqipe, ashtu edhe Gjon Nikollë Kazazi, gjatë gjithë jetës së tij, krahas thirrjes së tij fetare në shërbim të Zotit dhe besimtarëve, Imzot Gjon Nikollë Kazazi, sipas Radio Vatikanit, “Kultivoi me pasion e urtësi edhe aspektin kulturor, posaçërisht shkrimin në gjuhën shqipe. Këtu kishte si qëllim shkrimin e botimin në gjuhën e popullit të tij, pra shqip, të librave me përmbajtje shpirtërore, biblike si katekizmi, doracakët uratësh, librat liturgjike por edhe gjurmimin e rrënjëve të lashta të kombit të tij shqiptar”. Kështu, gjatë qëndrimit të tij në Romë, në vitin 1740, imzot Gjon Nikollë Kazazi zbuloi në Bibliotekën e Propagandës Fide të Vatikanit, të vetmin ekzemplar të ruajtur deri më sot të ‘Mesharit’, të dom Gjon Buzukut, botuar në vitin 1555. Po atë vit, 1743, imzot Kazazi botoi edhe katekizmin e tij, “Doktrina E Kërshten”.

Kryeipeshkvi Gjon Kazazi shkoi disa herë në Romë për tu takuar me Papën si dhe me përfaqësues të dikastereve të Selisë së Shenjtë në Vatikan. Radio Vatikani shqip i cilëson si tepër të rëndësishme dhe me vlerë të madhe kishtare e historike raportet që imzot Kazazi ka sjellur personalisht në Vatikan apo që i ka dërguar Vatikanit në vitet 1743-1744 e gjatë viteve tjera më vonë, në cilat informon Papën mbi situatën tejet të rëndë të krishterëve jo vetëm në në trojet shqiptare por edhe në vende tjera ballkanike që ishin nën sundimin e perandorisë osmane, thuhej në programin e radio Vatikanit kushtuar këtij kleriku të madh shqiptar. Kryeipeshkvi i Shkupit shqiptar, Gjon Nikollë Kazazi ka vizituar Romën për herë të fundit më 1750 sepse ai ndërroi jetë me 5 gusht te vitit 1752, duke lënë gjurmë të pashlyera, jo vetëm në historinë e Kishës shqiptare, si bari dhe edukator i klerit e i popullit, por edhe në historinë e albanologjisë, si zbulues i parë i librit më të vjetër të shtypur në gjuhën shqipe, që njihet deri me sot si “Meshari” i Dom Gjon Buzukut.

Duket se përkthimi në italisht i romanit “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” ka berë jehonë të madhe në qarqet kulturore të Italisë dhe më gjerë. Jusuf Buxhovi ka njoftuar më heret se së shpejti libri, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, do të shëndërrohet në film botëror në italisht, ndërsa zbuloi se për këtë nismë tashmë ai

ka nënshkruar disa kontrata paraprake me një ndër shtëpitë filmike më të njohura të Italisë për realizimin e filmit bazuar në “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, një ngjarje kulturore që do të dëshmojë për lidhjet e identitetit shpirtëror dhe kulturor të shqiptarëve me qytetërimin perëndimor.

Po e mbylli këtë përkujtim në përvjetorin e vdekjes së Kryeipeshkvit të Shkupit shqiptar Gjon Nikollë Kazazi me një fragment të shkurtër nga romani “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” të autorit Jusuf Buxhovi — me një këshillë që vlen edhe sot se, “Do të jetë mëkat i madh që dëshmitë tona për t’i bërë ball të ligës së pashembullt, të mos shënoheshin…Në atë gjysëmterr që mezi përballohej nga drita e dobët e qiririt, gjeta fletoren dhe gjithë drithërimë hudha fjalët e para: …unë Gjon Nikollë Kazazi, i biri i Pjetrit, i lindur në Gjakovë, në ditën e dytë të motit të madh një mijë e shtatëqind e dy, me ndjenjën e përulësisë më të thellë para të Madhit si dhe të përgjegjësisë së plotë që ka njeriu për të vërtetën, duhet të dëshmoj rreth një mynxyre të madhe që na ka rënë në kokë…Ne pra, i madh e i vogël, nga dita e sotit i jemi nënshtruar një rrethimi të tmershëm, që vjen fare papritur me kërcënimin që të mbesim të shkëputur përgjithmonë nga bota…Ky kërcnim lidhet me shfaqjen e murtajës për të cilën thuhet se ndodhet midis nesh, sado që ajo ende nuk është dëshmuar. Sprovat e Zotit janë të mirëseardhura dhe të mirëpritura, por shumëçka që këtu lidhet me sëmundjen, sikur len për të dyshuar se ajo është pjellë e ligësisë së robit…Megjithqë me kohë çdo gjë do të sqarohet, ne duhet t’i bëjmë ballë të ligës që vjen nga robi, nga që këtë e kemi për detyrë pa marrë parasyshë rreziqet me të cilat ballafaqohemi…Në këtë rrugë kemi për detyrë që të ushqejmë shpresën, por edhe të gjejmë rrugët që çojnë të zgjimi i ndjenjës së kundërvenies së të ligës që na kërcënon deri në asgjasim… Këtë nuk do ta kemi të lehtë, por nuk kemi shtegdalje tjetër…Natën e mirë, trishtim, por edhe shpresë…”

Fragmenti nga romani i Jusuf Buxhovit, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” – është këshillë edhe për t’u ballafaquar me gjëndjen sot në trojet shqiptare: Ballafaqim me të keqën, sidomos me të keqen që vjen nga robi, nga njeriu vet, që të mos t’i nenshtrohemi asaj të keqeje dhe të mos dorëzohemi para saj! Të shënohet e kaluara me qëllim që të mos harrohet dhe të përballemi me të kaluarën e ligët, si pjesë e “përgjegjësisë së plotë që ka njeriu ndaj së vërtetës” dhe detyrimi që të gjithë kemi si individ dhe shoqëri për të dëshmuar dhe për të mbrojtur të vërtetën, sa u përket “sëmundjeve” që kanë kaplluar shoqërinë shqiptare edhe sot e e kësaj dite e që janë “pjellë e ligësisë së robit”, të — pushtetarëve autoritarë modernë — dhe nuk janë sprova të Zotit…”. Kjo është e Vërteta që duhet të dëshmojmë të gjithë, për të pasur sadopak shpresë për një të ardhme më të mirë për shqiptarët në trojet e veta!

Frank Shkreli

Historiani dhe Shkrimtari Jusuf Buxhovi, autor i romanit, “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, përkëthyer kohët e fundit në italisht dhe gjuhë të tjera evropiane, ndërkohë pritet që libri të shërbejë si bazë për një skenar filmi, muajin që vjen, nga skenaristë të njohur italianë.

A picture containing text

Description automatically generated

Fletë të “Mesharit” (kopje digjitale) të Gjon Buzukut, sjellë dhuratë Bibliotekës Kombëtare nga Papa Françesku, gjatë vizitës së tij në Shqipëri, Shtator, 2014

Autori Jusuf Buxhovi me mikun dhe bashkpuntorin e tij të ngusht gjatë viteve, Dr. Ibrahim Rugova –Rugova për librin e Buxhovit: “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” ndër romanet tona më të mira (kultplus.com)

Presidenti dekoron “Nderi i Kombit” xhudistët olimpikë të Kosovës D’Istria Krasniqi, Nora Gjakova dhe trajnerin Driton Kuka

August 9, 2021 by s p

9 Gusht 2021, Presidenti Ilir Meta vlerëson me Dekoratën “Nderi i Kombit” xhudistet kosovare D’Istria Krasniqi dhe Nora Gjakova si dhe trajnerin e tyre, Driton Kuka. Me anë të një ceremonie solemne, Presidenti i Republikës, Sh.T.Z. Ilir Meta vlerësoi sot me Dekoratën e lartë “Nderi i Kombit” dy xhudistet kampione nga Kosova, fituese të “Medaljes së Artë” në Lojërat Olimpike “Tokyo 2020”, D’Istria Krasniqi dhe Nora Gjakova, si dhe trajnerin e tyre, Driton (Toni) Kuka. Kreu i Shtetit çmoi sportisten D’Istria Krasniqi, me motivacionin: “Në shenjë vlerësimi për rezultatet e shkëlqyera si fituese e Medaljes së Artë në Lojërat Olimpike Verore të Tokios 2020, në sportin e Xhudos, duke treguar aftësi profesionale dhe talent të padiskutueshëm. Me mirënjohje për pasionin dhe përkushtimin e saj duke dëshmuar cilësi të rralla si sportiste e nivelit botëror, duke ngritur lart krenarinë kombëtare.”. si dhe sportisten Nora Gjakovën, me motivacion: “Në shenjë vlerësimi për rezultatet e shkëlqyera si fituese e Medaljes së Artë në Lojërat Olimpike Verore të Tokios 2020, në sportin e Xhudos. Me mirënjohje ndaj talentit dhe personalitetit të saj, që e shndërroi në një shembull frymëzimi për sportistet e reja, duke ngritur lart krenarinë kombëtare”. Po ashtu, Presidenti Meta vlerësoi me Dekoratën “Nderi i Kombit” trajnerin e tyre, Driton (Toni) Kuka, me motivacionin: “Në shenjë vlerësimi për talentin dhe personalitetin e gjithanshëm të treguar në sport, me arritjen e rezultateve të larta në sportin e Xhudos, duke fituar me sportistet e tij medaljet e arta në Lojërat Olimpike Verore të Rios 2016 dhe Lojërat Olimpike Verore të Tokios 2020. Me mirënjohje për punën dhe kontributin e tij në sportin e xhudos, që është kthyer në shembull frymëzimi për të rinjtë e të rejat, duke ngritur lart krenarinë kombëtare”. Në fjalën e Tij përshëndetëse drejtuar autoriteteve të larta të sportit të Kosovës dhe Shqipërisë, sportisteve kampione olimpike dhe familjarëve të tyre, kolegëve dhe të pranishmëve në ceremoninë e vlerësimeve, Presidenti Meta u shpreh: “Kur Majlinda Kelmendi mori ‘Medaljen e Artë’ në Rio, të gjithë shqiptarët u emocionuan. Ishte një ngjarje e jashtëzakonshme, sepse ishte hera e parë që Kosova prezantohej në një veprimtari të tillë dhe me shumë sukses, duke tërhequr mjaft vëmendje. Por tani, kur kemi dy të ‘arta’ nga Tokio, sigurisht që nuk kemi të bëjmë thjesht me një ngjarje dhe me një talent të jashtëzakonshëm, siç ishte dhe është Majlinda Kelmendi, por kemi të bëjmë me një projekt të jashtëzakonshëm, me një vazhdimësi dhe një strategji, me një punë tepër profesionale, por edhe shkencore. Dëshiroj të shpreh falënderimin më të përzemërt për D’Istria Krasniqin, për Nora Gjakovën dhe për Driton Kukën, tre personalitete dhe kampionë të jashtëzakonshëm, të cilët sot kam privilegjin t’i vleresoj me Dekoratën e Lartë “Nderi i Kombit”, për arritjet e tyre madhështore në sportin e xhudos, për këtë diplomaci të jashtëzakonshme sportive që ju keni bërë, ashtu sikurse ishte dhe aderimi dhe prezantimi me sukses i Kosovës në UEFA dhe në FIFA. Këto triumfe dhe ‘Medalje të Arta’, kanë dhënë një kontribut të shkëlqyer për imazhin e Kosovës, për të shtuar respektin ndaj saj në botë edhe nga ato vende që ende nuk e kanë njohur, sepse tashmë njohin fuqinë dhe ambicien e këtij vendi, që prezantohet denjësisht përmes këtyre kryeshqiponjave si Majlinda Klemendi, D’Istria Krasniqi dhe Nora Gjakova, si dhe gjithë ekipi i shkëlqyer i xhudos, së bashku me “arkitektin” Driton Kuka. Faleminderit për atë frymëzim që u keni dhënë të gjithë shqiptarëve, e sidomos të rinjve dhe të rejave, fëmijëve për të qenë plot ëndrra që këto ‘Medalje të Arta’ të shtohen nga shumë të tjera jo vetëm në xhudo, por edhe në sportet e tjera, jo vetëm nga Kosova, por edhe nga Shqipëria dhe shqiptarët kudo ku janë në botë!”

President.Al

IT IS TIME FOR PRESIDENT BIDEN TO SAY ENOUGH IS ENOUGH

August 7, 2021 by s p

A NATO membership for Kosova, visa liberalization and full EU recognition is the only solution

By MA. AGIM ALIÇKAJ *

“Albanians suffer from short memory, so short that after a short time they call their butchers friends.”- LEO FREUNDLICH

I chose this quote of Austrian publicist, politician, and author of the document on Serbian crimes “Albanian Golgotha”, not as proof of Albanian “national stupidity,” but to reveal to the democratic world the human values of the Albanian nation, the values that are lacking in Serbian society. The Serbian rulers in coordination with the Serbian church and the Academy of science and culture have pursued their policies of hegemony, chauvinism, inhumanity and aggressive hostility against others. This has been open and well-documented. Detailed plans to exterminate the Albanian population and to annex Albanian lands have been published by Serbian representatives over the years, dating from Načertanije (1884) of Ilija Garašanin to the infamous memorandum “The Expulsion of the Albanians” (1937) by Vasa Cubrilovic. Terrifying facts show the implementation of these sick ideas by systematic killing of the civilian population and forceful expulsion of hundreds of thousands of Albanians to Turkey and other countries in the world. This long-term effort has culminated with the Serbian genocide against Albanians in 1999.

After all these miseries, the question arises: how can one talk in equal terms to an enemy so unrepentant, obscene and dangerous? A state guilty of atrocities, led by politicians whose views cannot be distinguished from those of the war criminal Milosevic, and who show no remorse. If anything, they are showing frustration that their goal of getting rid of all Albanians was not fulfilled. A chauvinist government that declares openly that Serbia will never recognize the independence of Kosova – their only sincere declaration. The rest of their statements of “cooperation” are simply lies and propaganda with the intention to manipulate the international community.

Logically, the side that behaves like an enemy should be treated as an enemy. There should be no talks with Serbia until it recognizes the crimes committed, asks forgiveness for the genocide, hands over its war criminals, returns the bodies of the massacred civilians, and pays war reparations. On the other hand, the democratic world expects an unconditional dialogue which Government of the Republic of Kosova cannot ignore. In these circumstances, the dialogue has to continue, but it should be real and based on facts and equality.

Serbia can and must be defeated with the power of arguments, armed with justice and truth with the support of the international community. The democratic world, who is appeasing Serbia, should be confronted with the very principles and values of diversity and inclusion, which it has been cultivating and promoting continuously and which they cannot ignore, deny or violate openly.

Building and strengthening the state of Kosova should be a priority, based on a real possibility that the dialogue with Serbia will continue forever. The need to fight corruption is urgent and should be done without compromise. Talented, educated and professional experts should be employed based on their capabilities and performances. All state institutions need to be improved, while setting strong foundations for effective health and social services. The economic development should look toward Albania and other friendly countries, as well as those who don’t express open hostility against Kosova. Law and order should be strengthened. The legal framework that regulates foreign investments should be simplified while offering competitiveness and quality. All these elements will make Kosova’s position stronger in the dialogue and everything else.

The Kosova delegation led by Prime Minister Kurti has wisely and competently started the difficult dialogue with the hostile and abnormal Serbian state. Seeking responsibility for the past and constructive peaceful proposals for the future are the right strategy and the only formula for victory.

AMERICAN INVOLVEMENT IN DIALOGUE IS ESSENTIAL

Dialogue can be led by Europe, but can never be successfully concluded without direct participation of the United States of America. The Albanian people love and trust America and view it as a symbol for democracy, strength, fairness and justice. Without America there will be no real justice for Kosova and no guarantees for the implementation of any agreement. Strategic interests of the American nation, most of the European nations and the Albanian nation are very much aligned. America is the only country that can confront Russian support for Serbian domination in the Balkans.

Mediators in dialogue must be impartial. This is the minimum that European representative Mr. Miroslav Lajcak does not meet. With his request for amendment of the constitution of the Republic of Kosova in order to implement anti-constitutional agreement for pure Serbian associations, he has come out against Kosova and the multi-ethnic European and American values. He looks more like a Serbian spokesperson than a mediator in the conflict.

We expect President Biden to urgently appoint an American representative who must get involved immediately in the ongoing Brussels talks. It certainly should not be someone like Mr. Palmer. He is an accomplished foreign affairs politician but with family ties to Serbia. This disqualifies him from being an impartial mediator. In the absence of the former pro-Serbian American ambassador Grenell, he showed his true stance by putting pressure on Kosova to implement the failed Washington agreement and no pressure on Serbia, who has already violated it without any hesitation and consideration for America.

Mr. Grenell’s so called agreement for “normalization of the economic relationship” between Kosova and Serbia is one of the strangest agreements ever “negotiated“. It is an illusion to pretend that economic relations between an aggressor and the victim can be normalized, while the aggressor does not recognize and openly tries to destroy the victim. Mr. Grenell orchestrated this charade to help Serbia and get the Serbian-American vote for President Trump but still, lost the election. The Republic of Kosova was saved by the American people this time.

LOBBYING IN AMERICA

There is only one way to hold accountable undiplomatic, biased politicians like Mr. Grenell-lobbying in Washington through the US Congress. Pro-Serbian politicians and diplomats like Grenell can be called in Congressional hearings to explain their views and relationship with anti-American, pro-Russian countries like Serbia. And, there is only one Lobby who can do it properly- the Albanian American Civic League led by two impressive personalities, national Albanian rights activists and experts, former congressman Joe DioGuardi and Shirley Cloyes DioGuardi. Among many accomplishments, the League has successfully confronted Secretary of State Lawrence Eagleburger who had sympathies and ties to Serbia and stopped Ambassador Robert Gelbard from declaring Kosova Liberation Army a terrorist organization.

The Albanian American Civic League is the only registered, uncompromising Albanian-American lobbying organization in Washington. The League’s work in Washington for the independence of Kosova and on behalf of the human and political rights of all Albanian people has been legendary. This can be verified by visiting its website aacl.com. Almost every American Senator and Congressmen such as Biden, Dole, McCain, Lantos, Gilman, Hyde, Ros-Lehtinen among many others were informed by the League and came to support the Albanian quest for freedom and democracy.

This historical work of the Albanian American Civic League has still to be evaluated and properly recognized by our nation, especially by the Republic of Kosova. The expectation is that President Vjosa Osmani and Prime Minister Albin Kurti will do the right thing, the one that their corrupt predecessors failed to do, start the process of building a Statue and naming a square or an important street in Prishtina dedicated to Joseph J. DioGuardi and Shirley Cloyes DioGuardi. Without it the history of the independence of Kosova will not be true and complete.

Every Albanian-American has a right and a duty to help our both nations in its own way. However, it is very important not to confuse lobbying with diplomacy. The representatives from our Homeland are there to perform diplomacy. To get necessary support on important issues from the US officials, they can present facts and arguments in closed meetings without any unnecessary public confrontation.

Lobbyists are not there to be diplomatic. They are American tax payers who have the right to promote policies or challenge possible wrong policies of certain administration through the US Congress. It really doesn’t make sense to support and praise officials like Ambassador Grenell for “doing a great job”, while he, in coordination with sell-out politicians of Kosova, was ruining democracy in Kosova and trying to give Serbia access to the Albanian lands. That is not lobbying on behalf of a nation. It appears to be an opposite, anti-lobbying activity to get favorable treatment from an US official for personal gain.

UNFAIR AND UNJUST SOLUTION CANNOT BE IMPOSED ON KOSOVA BY ANYONE

There is no power in the world that can impose an unfair and unjust solution of the conflict with Serbia against the will of the people of Kosova. One of the gravest mistakes in a long confrontation with Serbia was that the Albanian people have always been on the defensive, without any plan or strategy, responding to the organized Serbian state terrorism. With new Kurti government in place everything is changing. America and Europe now have a strong partner to work with. A well-prepared strategy in dealing with Serbia should be based on following:

– The territorial integrity and the sovereignty of the Republic of Kosova cannot be negotiated by anyone and with no one. The people of Dardania have paid for it with blood and sacrifice. PERIOD. PIKË. TAčKA. (for all parties to understand)

– Serbian demands for associations of purely ethnic municipalities within the state of Kosova are baseless and unnecessary. They are in sharp contradiction with the multi-ethnic values of the Western civilization. Kosova would become an unfunctional country dependent on Serbia forever. They should never even be discussed. PERIOD. PIKË. TAčKA.

-The Republic of Kosova has no obligation to implement the Brussels agreement for Serbian ethnically clean associations and Washington agreement for economic stabilization. All countries break harmful agreements all the time. Serbia has already broken Washington’s agreement and most agreements.

– Serbia should be treated as an aggressor who has lost the war. It should undergo a process of pacification and denazification. It is necessary to be cured of the disease of hate for other nations and the illusions for land-grab and domination in SE Europe.

– Serbia must be pressured to admit and apologize for genocide against Albanian civilian population. Kosova has the right to sue Serbia for genocide and also demand the investigation of President Vuciq and other Serbian politicians who were part of Milosevic’s regime. His statement that all sides are guilty is ridiculous and unacceptable.

– it is about time that Europe understands that their policy of appeasing Serbia to bring it out of the Russian influence has failed. A strong economical, political and diplomatic pressure will be successful.

– Any negotiations with Serbia should never be about the internal affairs of the Republic of Kosova, they should be only about two neighboring countries issues and relations.

– The rights of the Serbian minority in Kosova should be addressed properly, regularly and directly with their representatives in the presence of international mediators (excluding Russia). The principle of reciprocity and equality should be applied to protect the rights of the Albanians living in their ancestry land in South Serbia.

– The extra-territoriality demand for the religious orthodox places of worship and cultural monuments is baseless. They are part of the national and cultural treasure of the country of Kosova. They have been protected and preserved by the Albanian people throughout history. A joint commission of international historians and scholars should be formed to research and study historical facts, to finally put to rest the nationalist Serbian medieval myth claiming Kosova as “the cradle of the Serbian civilization”. This false claim has been misused for too long by Serbia to justify chauvinistic policies and state-sponsored violence.

In reality, it is easy to prove the undeniable truth that, as the patriot Bardhyl Mahmuti put it “Kosova is the cradle of the Serbian barbarism and genocide against the Albanian people”, PM Kurti said “Serbia entered Kosova with genocide and left with genocide” and we all believe “Kosova is the grave of the Serbian nationalism, chauvinism, barbarism, hegemonism, expansionism and uncivilized behavior”.

WHO CARES IF SERBIA DOESN’T RECOGNIZE THE INDEPENDENCE OF KOSOVA

The people of Dardania voted massively for President Vjosa Osmani and Prime Minister Albin Kurti mostly for two especially important reasons: fighting corruption and standing up to the Serbian enemy. The voters expect them to emerge victorious from the dialogue with Serbia as well as to build and strengthen the statehood of the Republic of Kosova. If they fail in any of them, they will lose their popular support. Any constructive criticism by the opposition and political opponents should be taken into consideration, evaluated, and properly answered. Any insults and unprincipled criticism should be ignored completely.

The latest threats of another war by Serbian chauvinists are empty. With the establishment of the NATO forces in SE Europe, the time of wars has passed. What is more likely to happen is the extended hostile activity by Serbia in different ways and using various methods, exploiting religious and other concerns of the Serbian minority, potential infiltration of certain regions of Kosova with Serbian hooligans and bandits to incite unrest and so on. It is imperative for the Albanian nation to be ready to defend itself with all necessary means and counter any Serbian attack.

The reality is that if the people of Kosova and other Albanian lands are organized and acting as one nation, they are much stronger than Serbia. They have the unconditional support of the patriotic and powerful diaspora. Who cares if Serbia doesn’t recognize the independence of the Republic of Kosova?! Within the lifetime of our generation alone, from 1981, Kosova has endured and resisted Serbian state terrorism for two long decades. Since 1999, following another two decades after the liberation from Serbia, Kosova continued its life without Serbian recognition. It has fared quite well even with a string of bad governments after the death of the historical President Ibrahim Rugova. With the new uncorrupt capable government of PM Albin Kurti and President Vjosa Osmani in charge, Kosova can continue building its glorious path for a better future without Serbian recognition, for as long as there is life on Earth.

The national reunification of the Albanian people always was and remains the desire and the ideal of the greatest patriots of our nation. It is a legitimate need and a right of the Albanian nation, unjustly divided by World Powers led by Russia, living in six different countries today. This is something that Europe and America know and understand very well. It is not about changing the borders with force against the norms of the democratic world. It can and should be achieved gradually, peacefully, with a free movement and cooperation in all fields and all levels, with the final noble goal of becoming part of the European Union.

This is meaningfully in stark difference with the well-planned dark project of “Greater Serbia” which was pursued by Serbia by murdering and massacring hundreds of thousands of people, through ethnic cleansing and territorial annexation.

IN CONCLUSION

While the dialogue goes on, the possibility of Serbia recognizing Kosova’s independence through talks is unrealistic. In order to protect American strategic interests and bring its investment in Kosova to a successful conclusion, it is time for President Biden to say enough is enough, same as President Bush did in June of 2007. No one knows the situation in the Balkans and the conflict between Kosova and Serbia better than President Biden. Give the most pro-American country in the world membership in NATO, convince 5 remaining EU countries to recognize Kosova’s independence, approve visa liberalization and start the long process of Kosova’s entry in the European Union.

There is nothing that Serbia and Russia can do to stop it. On the other hand, this might help Serbia come to terms with reality, begin with necessary changes of joining civilized democratic world and accepting the fact that the independence of the Republic of Kosova is eternal.

It is time for both US and EU leadership to stop corrupt and authoritarian, possibly criminal rulers of Serbia led by Vuciq and his destructive collaborators, PM Rama of Albania, PM Zaev of North Macedonia and Milorad Dodik of Bosnia, from promoting Serbo-Russian hegemonic interests in the Balkans and destabilizing whole Europe. Their so-called “Balkan open” agenda is directly against European and American interests.

The Albanian nation is peaceful, freedom loving, enduring, invincible and unbreakable, with great traditions and high human values. As one of the oldest civilized nations in SE Europe, Albanian people have given to the world many great personalities like Skanderbeg, who for 25 years defended Europe from invading Ottoman Empire and Saint Mother Teresa, the symbol of humanity and care for people in need all over the world.

*Member of the Executive Board of the Albanian American Civic League and the Council of Vatra.