Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Phillips: Derisa Serbia të tregojë vullnet, Kurti të mos shkojë në dialog veç për hatër

by

Qasja e re e kryeministrit të ri të Kosovës Albin Kurti në tavolinën e bisedimeve me presidentin serb Aleksandar Vuçiq po shihet si e duhura dhe e nevojshmja për Kosovën nga analisti amerikan David Phillips. Megjithë këtë ndryshim të rrjedhës së negociatave nga pala kosovare, Phillips nuk sheh marrëveshje që përfundimisht iu jep zgjidhje konflikteve mes kosovarëve dhe serbëve në një të ardhme të afërt. Por, për mossuksesin e tentativave për pajtim, ai gjen fajtore Serbinë dhe personalisht presidentin Vuçiq. Në një intervistë për portalin Klankosova.tv, profesori Phillips thotë se Kosova s’ka nevojë të nënshkruajë një marrëveshje që është në dëm të saj vetëm për hatrin e dialogut. “Siç ka treguar Kurti, Kosova ka problemet urgjente: vendet e punës, drejtësia dhe pandemia COVID-19. Kosova tashmë është vend i pavarur dhe nuk ka nevojë që të negociohet statusi i saj. Detajet për një njohje reciproke ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duhet të adresohen. Derisa Serbia të tregojë vullnetin e mirë, kryeministri Kurti duhet të tregohet i kujdesshëm që të mos marrë pjesë në bisedime thjesht për hir të dialogut”. Për procesin njëdekadësh të dialogut, Phillips, i cili është edhe drejtor në Institutin e Paqes në Universitetin e Columbias në New York, pajtohet se bisedat janë më të mira sesa konfrontimet, por se atyre iu duhen ca rezultate. Për të arritur deri aty, analisti amerikan thotë se duhet të përfshihet më direkt shteti i tij, SHBA, duke emëruar një emisar presidencial që do të plotësojë emisarin europian, Lajçak, në përpjekjet e tij. Dhe involvimi i SHBA-së s’duhet të jetë vetëm emërimi i një emisari, por të ketë edhe njëfarë roli ndëshkues bashkë me BE-në për palën që nuk zbaton marrëveshje dhe pengon progresin në rrugën drejt gjetjes së paqes. “Një marrëveshje përfundimtare mund të ndodhë vetëm kur Vuçiq të kuptojë çmimin që do të paguajë për pengesat. Duhet të ketë një kosto për Vuçiqin personalisht nëse ai vazhdon të mohojë realitetin dhe të pengojë progresin”.

INTERVISTA E PLOTË:

Dialogu mes Kosovës dhe Serbisë po rifillon. Kryeministri i ri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se ky proces s’është vazhdimësi i atij që ishte deri tash. A mendoni se Kosova duhet të ndryshojë rrënjësisht qasjen në dialogun me Serbinë?

David Phillips: Dialogu ka vazhduar për një dekadë. Të bisedosh është më mirë sesa të konfrontohesh, por bisedimet kanë nevojë për ca rezultate. Ka qenë në rregull fokusi në targat, diplomat, prefiksi, etj dhe BE-ja duhet të rishikojë detajisht implementimin e 33 marrëveshjeve ekzistuese. Sidoqoftë, qëllimet e negociatave kurrë s’u caktuan. Palët duhet të pajtohet që pavarësia dhe sovraniteti janë qëllime të negociatave. Ka ardhur koha që duhet fokusuar në çështje thelbësore dhe jo në ndërmarrjen e masave për ndërtimin e besimit.

Cili duhet të jetë pozicioni i Kosovës në tavolinën e bisedimeve?

David Phillips: Siç ka treguar Kurti, Kosova ka problemet urgjente: vendet e punës, drejtësia dhe pandemia COVID-19. Kosova tashmë është vend i pavarur dhe nuk ka nevojë që të negociohet statusi i saj. Detajet për një njohje reciproke ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duhet të adresohen. Por, derisa Serbia të tregojë vullnetin e mirë, kryeministri Kurti duhet të tregohet i kujdesshëm që të mos marrë pjesë në bisedime thjesht për hir të dialogut. Kjo s’do të thotë bojkotim i bisedimeve, të cilat do të përdoren nga Serbia për të diskredituar Kosovën”.

Në takimin e parë njoftues që pati me presidentin Vucic, Kurti shkoi me katër propozime të reja. Si i patë ato?

David Phillips: Personat e zhdukur: Informacioni dhe gjetja e mbetjeve mortore janë thelbësore për të vazhduar përpara. Marrja e përgjegjësisë dhe kompensimi gjithashtu janë të nevojshme. Kryerësit e krimeve nuk kanë vend në tryezën e negociatave. Veljko Odaloviq dhe Zoran Andjelkoviq duhet të jenë në gjyq për dyshimet për krime e jo në takimet e Brukselit.

Tregtia: Bashkëpunimi ekonomik krijon bazën për ndërtimin e paqes dhe pajtimin për një periudhë afatgjate. Për të optimizuar përfitimet pozitive, marrëveshjet tregtare dhe zhvillimet në infrastrukturë nuk mund të jenë të njëanshme. Të dyja palët duhet të përfitojnë në mënyrë substanciale.

Pakti për paqe: Një marrëveshje zyrtare do të jepte një shenjë të qartë se mosmarrëveshjet duhet të zgjidhen përmes negociatave dhe jo konflikteve të dhunshme.

Reciprociteti: Serbia duhet të mbrojë dhe promovojë të drejtat e pakicës së saj shqiptare barabartë me dispozitat për të drejtat e pakicave që ekzistojnë në Kushtetutën e Kosovës dhe parimet e Ahtisaarit. Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe është i tepërt dhe nuk duhet të jetë fokusi i negociatave. Nevojitet një mekanizëm institucional për të monitoruar dhe zbatuar marrëveshjet e të drejtave për serbët e Kosovës, si dhe shqiptarët në Serbi.

Kurti para eurodeputetëve ka thënë se mungojnë autorët e dokumenteve që do të sillnin ide për një zgjidhje përfundimtare mes Kosovës dhe Serbisë. A mendoni se BE duhet të ofrojë një zgjidhje konkrete për palët?

David Phillips: Serbia nuk do të njohë sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës nëse nuk i bëhet presion. Në vend të negociatave të pafundme që nuk të çojnë askund, SHBA-ja dhe BE-ja duhet të përcaktojnë detajet e një marrëveshjeje të plotë dhe përfundimtare, më pas t’ia paraqesin atë të dyja palëve. Bashkëpunimi do të shpërblehet dhe pengesat do të ndëshkohen.

Cili duhet të jetë roli i SHBA-së në këtë proces të rinisur?

David Phillips: Bashkëpunimi transatlantik do të rrisë perspektivat për sukses. Për të përmirësuar arkitekturën e negociatave, SHBA duhet të përmirësojë diplomacinë e saj duke caktuar një të Dërguar të Posaçëm Presidencial për të plotësuar punën e Miroslav Lajçak. Pa angazhim më të fuqishëm të SHBA-së, s’ka gjasa që negociatat do të arrijnë diçka.

Sipas qëndrimeve të bëra publike edhe Kurti edhe Vuçiq kanë qëndrime shumë të kundërta. A mendoni se marrëveshja që do të sillte pajtimin përfundimtar mes kosovarëve dhe serbëve është afër?

David Phillips: Një marrëveshje përfundimtare mund të ndodhë vetëm kur Vuçiq do të kuptojë çmimin që do të paguajë për pengesat. Përtej kapitullit 35, i cili kushtëzon pranimin e Serbisë në BE me marrëdhëniet për fqinjësi të mirë, duhet të ketë një kosto për Vuçiqin personalisht nëse ai vazhdon të mohojë realitetin dhe të pengojë progresin. Ka dyshime se ai dhe vëllai i tij kanë pasuri të konsiderueshme të marra në mënyrë të pandershme nga bankat e huaja. Këto asete duhet t’i ngrihen derisa Vuçiq të pranojë të bashkëpunojë”.

David Phillips është  Drejtor në Institutin e Paqes në Universitetin e Columbias në New York. Shkrimi origjinal u botua në Klan Kosova

Në Kosovë kthehen 11 qytetarë nga zonat e konfliktit në Siri

by

PRISHTINË, 19 Korrik 2021- Gazeta DIELLI/ Behlul Jashari

Në Ministrinë e Punëve të Brendshme u mbajt konferenca për media lidhur me kthimin në Republikën e Kosovës së 11 qytetarëve nga zonat e konfliktit në Siri. Pjesëmarrës në këtë konferencë ishin ministri i Punëve të Brendshme, njëherazi Koordinatori Nacional kundër ekstremizmit të dhunshëm dhe terrorizmit, z. Xhelal Sveçla dhe drejtori i përgjithshëm i Policisë së Kosovë, z.Samedin Mehmeti. Në fjalën e tij para gazetarëve, ministri Sveçla bëri të ditur se kthimi i këtyre qytetarëve, ku në mesin e tyre janë katër fëmijë, është bërë në bashkëpunim të ngushtë në mes të institucioneve të Republikës së Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës. “Me këtë veprim, Kosova, si anëtare e Koalicionit Global, dëshmon së është partner i përkushtuar dhe i gatshëm të përmbushë obligimet ligjore, si vendore dhe ato ndërkombëtare”, tha ministri Sveçla. Më tej, ai theksoi se të gjithë personat që kanë marrë pjesë në luftime në zonën e konfliktit, kanë kryer krime si dhe ata që kanë qenë të përfshirë në çfarëdo kapaciteti në organizata terroriste, do të dalin para drejtësisë. Në anën tjetër, ai theksoi se: “ne të do ndërmarrim të gjithë veprimet e nevojshme së bashku me institucionet relevante, për të ofruar mbështetjen e plotë për rehabilitimin dhe ri-integrimin e tyre në shoqëri ”.Ndërsa, drejtori i përgjithshëm i Policisë së Kosovë, z.Samedin Mehmeti tha se falë angazhimeve të tilla, ka rezultuar që situata aktuale të jetë shumë më ndryshe, për dallim me situatën e viteve 2013 dhe 2014. Ai bëri të ditur se gjatë këtij operacioni është arritur që të kthehen gjithsej 11 persona, në mesin e të cilëve gjashtë burra, një grua dhe katër fëmijë. Po ashtu, ai theksoi se deri më tani, të kthyer nga zona e konfliktit janë gjithsej 253 persona, prej të cilëve 130 burra, 39 gra dhe 84 fëmijë.Në fund, u theksua se situata e sigurisë në vendin tonë është e qetë dhe stabile, ndërsa Policia e Kosovës mbetet e përkushtuar që sipas misionit dhe detyrave të saj, në mënyrë të vazhdueshme të angazhohet në përmbushjen e aktiviteteve dhe objektivave të parapara sipas Strategjisë për parandalimin e përhapjes së ekstremizmit të dhunshëm dhe radikalizmit.

Krijohet dega më e re e Vatrës në Ridgewood – New York

by

New York më 18 Korrik 2021 krijohet dega më e re e Vatrës në Ridgewood – New York. Takimi i themelimit të degës u prit me shumë entuziazëm nga të pranishmit. Kjo degë u themelua në kuadër të themelimit të degëve të reja që pritet së shpejti ti shtohen Vatrës si një mundësi kontributi, vlerash, bashkimi dhe organizimi në dobi të çështjes kombëtare. Nënkryetari i Vatrës z.Besim Malota përcolli mesazhin e kryetarit të Vatrës z.Elmi Berisha që dega e re dhe degët që do të krijohen në vazhdim, të funksionojnë në bazë të respektit reciprok, bashkëpunimit, etikës, vëllazërisë, frymës së Vatrës, frymës së kombit, vlerave e trashëgimisë së shkëlqyer të popullit e kombit tonë. Dega e Ridgewood – New York përbëhet nga: Bashkim Musabelliu, Xhadi Gjana, Ylli Dosku, Monda Hamitaj, Xhelal Smalaj, Ramazan Rragami, Femi Smalaj, Fari Shqarri, Abdyl Koprencka, Tatjana Gjana, Edmir Hameli, Anila Hameli, Pertef Pelenku, Vangjeli Bicolli, Vangjo Bicolli, Zoica Shehu, Haxhire Shuka, Tefta Çela, Merushe Mala, Bexhet Mala, Nazmie Lulo, Kadri Lulo, Dezi Rrezhda, Nexhip Rrezhda, Mirsa Hysa, Vali Gruda, Hysen Sejdini, Andis Shehu dhe Jovan Bicoli. Anëtarët nismëtarë të themelimit të degës janë: Bashkim Musabelliu, Xhadi Gjana, Ylli Dosku dhe Monda Hamitaj të cilët do kryejnë funksionin e drejtimit të degës deri në zgjedhjet e përgjithshme të degës para Kuvendit Kombëtar të Vatrës vitin e ardhshëm. Në fjalën e hapjes, z.Bashkim Musabelliu kryetar i grupit nismëtar të themelimit u shpreh se kjo degë do të bashkojë rreth vetes ekspertët, patriotët dhe veprimtarët më të dalluar të komunitetit shqiptar në mënyrë që të jemi një skuadër e bashkuar vlerash, intelektualësh dhe kontributorësh. Në këtë ditë të veçantë themelimi ishte i pranishëm edhe kryetari i degës së Vatrës në New Jersey z.Adem Malellari dhe Justin Bajrami nga dega e Vatrës në Hudson Valley. Takimi u përmbyll vëllazërisht me optimizmin e rritjes së anëtarësisë dhe të angazhimit të patriotëve në veprimtaritë kombëtare, publike dhe patriotike. (S.PAJA – DIELLI)

TROPOJA DHE GJEOGRAFIA E SAJ PËRBUZËSE

by

Shkruan: Sami Mulaj

Në mes të alpeve, zemra e Dardanisë së djeshme, Tropoja e sotme a Malësia e Gjakovës, siç edhe e kanë quajtur në mot, e të shumtë janë ata që e thërrasin edhe sot, është e “ dënuara “ e përhershme e gjeografisë së saj. Edhe pse Bukuria e Zotit, Tropoja me pozitën e saj gjeografike, është e përkëdhelur si rrallë kush tjetër, me Bjeshkë përrallore plot freski e gjelbërim, me pasuri të pamatshme bimore, drunore, ujore e nëntokësore dhe me një luginë pjellore të begatë ( ku Robin Hud i vërtetë mund të gjejë bukën në Lis), gjeografia e saj politike ka më se një shekull që e torturon. Edhe pse Tropoja, a Malësia e Gjakovës, në mbijetesën e Kombit tonë, si djep qëndrese me prijësa madhorë kombëtarë që nga Binak Alia, Mic Sokoli, Haxhi Zeka, Bajram Curri, Hasan Prishtina, Azem Hajdari e deri tek Tahir Sinani, i dha shumë Shqipërisë edhe Kosovës, ajo me gjeografinë e saj mbeti dhe është jetime. Skaji         Verilindor u emërtua nga gjuha e ditës në Shqipëri për rreth 100 vjet?! E skajshëm i erdhën të gjitha “shpërblimet” nga shtet pushteti shqiptar. Vetëm mos zhvillimi e varfëria nuk i mungoi kurrë. Krahasimet e turpshme në Republikën e Shqipërisë nisnin me Tropojën, si me nivelin Zero të detit, për gjithçka. Në pasqyra e grafikëe, gjithnjë Tropoja e fundit. Sa e vlerësuar ishte Tropoja e tregojnë me pak fjalë edhe këta shembuj që nuk shlyhen kurrë nga kujtesa: A mos je nga Tropoja, pyeteshin verioret kryeneç. Dil ti Tropoja në dërrasën e zezë, pyeteshin nxënësit e studentët tropojan në shkolla. Aspak interes nga mësuesit a pedagogët t’ju mësonin emrin?! Shumë ju shqiptonin emrat në mënyrë të përçudnuar, e jo vetëm në shkolla por kudo. Puno mirë, ose sillu mirë se do të çojme në Tropojë, ishte refreni i ditës i pushtetit monist kundër punonjësve e kuadrove, kudo në Shqipëri. Janë këta shembuj të tmerrshëm për të pohuar se pushtet shteti shqiptar e ka pranuar Tropojën si mish të huaj. E në anën tjetër të Kufirit?! Kosova, edhe ajo e leshoi krejtë lehtë atë cop truall të artë të saj. Edhe atje, ftohje e harresë gati shekullore për Malesinë e Gjakovës. Në Shqipëri i ndryshojnë emrin, heshtje në Kosovë( nuk ka lënë Jugosllavia?!) Është justifikim qesharak! Edhe atje në Kosovë, me gisht tregues prej Tropoje, pa ju përmend emrin: -të ardhurve nga Tropoja ju thërrisnin ose malësorë ose emigrantë ose ata prej Shqipërie a ata përtej kufirit. E pas rënies  së diktaturës është e pa imagjinueshme trajtimi i Tropojës nga dy shtet pushtetet shqiptare. Në asnjë vend të botës, po e përsëris, se në asnjë vend të Globit nuk mund të ketë një rast që qytetarët e një shteti për të shkuar në shtetin e vet a kryeqendrën e shtetit të vet, të kalojnë katër herë ( vajtje- ardhje) në dy pika kufitare dhe në të shumten e rasteve të kontrollohen tetë herë nga doganjerët! Kjo ju ndodh vetëm tropojasve çdo ditë e çdo natë, në doganën e Morinës të Punashecit për të hyrë në Kosovë dhe në doganën e Morinës të Kukësit për të dalë nga Kosova e për të hyrë në Shqipëri. E Tirana zyrtare e vlerëson luks e turizëm kulturor udhëtimin e tropojasve nëpër Kosovë për të parë Gjakovën e Prizrenin ( tropojasit e kanë detyrim jetësor të përditshëm të shkojnë në shtetin e vet, për spitale, shkolla e për punë ). Për tropojasit qënka luks një udhëtim i tmerrshëm për të shkuar në shtetin e vet, ( nëpër dy dogana e 8 kontrolle ) dhe është luks për të mbajtur pasaportën si hajmali në gji për më shumë se 100 vjet. E tropojasit mburren me Shqiptarinë, janë edhe kosovarë, janë edhe shqiptarë. Në vend që Tropoja të trajtohej mirë nga dy shtetet shqiptare, si një qingj me dy nana, ajo ka mbetur jetime, si midis dy njerkave. Pa Tropojën e tropojasit do të kishte shumë më pak Kosovë, në atë regjimin e djeshëm sllavo komunist, ku Kosovës i lihej 30 minuta kohë në javë në televizionin shtetëror shqiptar ( vetëm muzikë nga grupe amatore gati të panjohura në Kosovë). Dhe pa Tropojën, muzen e saj, pa këngën, vallen e rapsodinë dardane të tropojasve e zemrën e zhuritur të saj, për Kosovën do të kishte më pak Shqipëri në Kosovë. Është kjo lidhje zemre e Tropojës me Shqipërinë e Kosovën që kudo ku flitet e jetohet shqip Tropoja është e pranishme, frymon e ritmon Tropojë kudo në gëzimet familjare e deri në çdo organizim komuniteti në Jug e Veri, Kosovë, Shqipëri a Diasporë. Porse gjeografia e saj politike mbetet plagë shekullore. Tropoja rënkon e thërret për çdo ditë. Ajo fton dy shtetet shqiptare për të bërë MiniShengenin shqiptar e ti lënë qytetarët e saj të lëvizin lirshëm si gjithë bota. Pa pretenduar se njoh magjinë e zgjidhjes, realisht pranoj vështirësitë. Janë politike, ekonomike e juridike porse me një angazhim të madh intelektual, e dashamirësi kombëtare edhe kjo plagë shqiptare shërohet. Tropojasit si kosovarë të Shqipërisë a si shqiptarë të Kosovës, e meritojnë, pse jo edhe  një rrugë ose hekurudhë anës  Drinit që të lidhet me Shkodrën. Kjo i bën mirë edhe Kosovës, krejt rrafshit të Dukagjinit. Tropojasit e meritojnë një treg të lirë e të lehtë me Kosovën. Tropojasit e meritojnë statusin e dy shtetësisë, pra edhe të Kosovës e të njihen si dhe të nxirren në Kosovë dokumentet personale, diplomat, lejet e profesioneve e patentat e ndryshme. Tropojasit e meritojnë shërbimin spitalor e shkollimin e fëmijëve edhe në Kosovë. Ata si qytetarë të lirë e meritojnë një jetë si të gjithë qytetarët e tjerë si në Shqipëri dhe Kosovë.

Marko Kepi deklaratë për mediat: Lobi grek frikë nga Çamëria

by

Marko Kepi, kandidati republikan për Këshillin e Bashkisë Nju Jork, në një deklaratë për mediat ka sqaruar opinionin publik rreth përplasjes në Komisionin e Numërimit të votave, padinë për racizëm dhe manipulim rezultatesh si pasojë e mos numërimit të votave shqiptare. Marko Kepi akuzon Georgia  Kontzamanis, me pozicion Drejtoreshë e KQZ-së në Nju Jork e cila sipas Kepit ka provuar çdo mundësi brenda dhe jashtë ligjit që shqiptarëve në Staten Island Nju Jork mos t’u numërohen votat. Një sulm i drejtpërdrejtë ndaj Kepit së bashku me politikanë të tjerë grekë- amerikan kanë bërë të mundur mohimin e numërimit të votave të 370 shqiptarëve, e ndërsa politikanë shqiptarë në Nju Jork po heshtin. Georgia, sipas Marko Kepit është një aktiviste e Komunitetit Grek në Nju Jork dhe një nga Drejtueset e Parades Greke në Manhattan ku çdo vit marshojnë me parulla “Vorio Epiri” dhe propoganda të ndryshme. Një rast që vlen për t’u përmendur është kur Marko Kepi organizoi Paraden për Çamërinë në zemër të Nju-Jorkut, Georgia përdori pushtetin e saj brenda partisë së vetë asaj Republikane që Senatori Golden, t’a pushonte Kepin nga puna, nga zyra dhe ambientet e tij, ku Kepi për një kohë të gjatë ka qenë pjesë e stafit të Senator Marty Golden, por ky i fundit ka refuzuar në mënyrë kategorike të bëjë një veprim që i kërkohej patjetër për heqjen nga puna të Kepit. Në fushatën për Asamble që Kepi garoi kundër Michael Tannousis, ajo drejtoi fushatën e grekut kundra Kepit dhe bëri gjithçka që shqiptarët e sapo regjistruar për të votuar mos të kishin të drejtë vote në “primary” gjë që i kushtoi Kepit rreth 800 vota. Ndërsa këtë vit që matematikisht Kepi ka fituar, Georgia Kontzamanis ka ndaluar numërimin e 370 votave të shqiptarëve dhe KQZ i dha Kepit vetëm 7 ditë që ti kontaktojë 370 shqiptarë që të firmosnin formularin ku ato vërtetonin se kanë votuar dhe vota e tyre t’u numërohet. Për shkak të afatit të shkurtër kohor dhe shumë shqiptarë u gjenden në pushime, ekipi i Kepit siguroi 330 firma nga 370 që përsëri i siguronin Kepit fitoren me 130 vota plus. KQZ e Shtetit te Nju Jorkut dha urdhërin që çdo votë të numërohet me 15 Korrik. Kur filloi numërimi nga 156 zarfa që u hapen 155 vota ishin të Kepit. Në atë moment KQZ lokale Staten Island ndaloi numërimin e 175 votave që kishin mbetur dhe i quajti “të pa vlefshme”.  Sot kundërshtari i Kepit është vetëm 41 vota përpara që e çon këtë garë sipas ligjit në gjygj dhe në rinumerim të çdo vote nga fillimi i procesit. E gjitha kjo lojë po bëhet që të përfitojë  kundërshtari demokrat që Kepi të ketë sa më pak kohë të bëjë fushatë në garën gjenerale që cakton fituesin e Këshillit Bashkiak Qarku 50. Rinumërimi i votave fillon më 27 Korrik 2021 dhe seanca gjygjësore fillon më 9 Gusht 2021. Dita e votimeve gjenerale është më 2 Nëntor 2021- thuhet në deklaratën publike të kandidatit republikan Marko Kepi.