s p – Page 813 – Dielli

SHTRIRJA GJEOGRAFIKE E ILIRISË DHE DISA FAKTE TË VAZHDIMISË ILIRO-SHQIPTARE

August 10, 2024 by s p

Dr. ALBERT KURTI/

Hapësira gjeografike, ku banonin ilirët u njoh si Iliria. Autorët e mëvonshëm grekë dhe romak, identifikuan Ilirinë me territorin që korrespondon me pjesën më të madhe të Shqipërisë, Malit të Zi, Kosovës, pjesën më të madhe të Kroacisë dhe Bosnjës e Hercegovinës, Serbisë perëndimore e qëndrore dhe disa pjesë të Sllovenisë. Këto territore shtriheshin nga lumi Drava në veri, lumi Morava në lindje, maleve të Akrekauneve në jug dhe detin Adriatik në perëndim. Prania e elementit etnik ilir është vërtetuar arkeologjikisht nga burimet e shkruara edhe në rajonet veriore të Maqedonisë dhe të Greqisë, si në Akarnani e në Atoli. Fiset jugore të Ilirisë (Thesprotët, Kaonët e Mollosët) formonin krahinën e Epirit.

Historiani athinas Tukididi në “Historinë e Luftës së Peloponezit” në shekullin V Para Lindjes së Krishtit dhe Straboni në veprën tij “Gjeografia” i përshkruajnë banorët e Epirit si barbarë. Autorët antikë grek, çdo popullsi që nuk ishte greke i quanin barbarë, jo në kuptimin e civilizimit, por si popullsi e huaj.

Shkrimtari grek i shekullit IV p.e. sonë (Para Lindjes së Krishtit), numëron 14 fise, por nga burimet e tjera historike – epigrafike rezulton që ky numër të ketë qenë shumë më i madh. Nga fiset kryesore ilire të cilët luajtën një rol të rëndësishëm në historinë politike të kësaj krahine, përmenden sidomos Thesprotët, Kaonët, Molosët, etj.

Banorët e Epirit ishin ilirë, i përforcon akoma më shumë edhe “Letrat shqiptare të Lajbinicit”. Kemi të regjistruar gjithsej 7 fragmente letrash, ku shkruhet për shqipen me emërtime të barasvlershme: shqipja, gjuha shqipe, gjuha e shqiptarëve, gjuha epirote, gjuha e epiriotëve dhe një rast ku parakuptohet ajo.

Lajbinici i bashkohet një opinio cummunis të rretheve intelektuale të asaj kohe. Këtij bashkimi i ka dhënë shkas, sipas tij, leximin e faksimiles së Lutjes të së Dielës (Ati Ynë), në krye të së cilës mbishkruhet: Lingua Epirotica sive Albanesia (Gjuha Epirote ose/përkatësisht shqipe). Emërtimet e barasvlershme gjuhë epirote: gjuhë shqipe ka nxitur sipas tij, Lajbnicin, që të indetifikojë shqipen me ilirishten.

Në mbishkrimet e gjetura në Dodona, Nilsoni shkruante se dalin afërsisht 50 emra me origjinë ilire. Si hapësirë gjeografike Epiri i Antikitetit, përkon sot nga gjiri i Vlorës në veriperëndim deri në gjirin e Artës në juglindje, në lindje shtrihet deri në pellgun ujëmbledhës së maleve Pindi dhe në perëndim nga deti Jon.

Nga studimet më të reja të mbështetura jo vetëm në burimet e shkruara historike, por edhe të dhëna arkeologjike si dhe ato gjuhësore rezulton se trualli historik i ilirëve përfshinte tërë pjesën perëndimore të Gadishullit Ballkanik, që nga rrjedhja e lumenjve Morava e Vardar në lindje, deri në brigjet Adriatikut e detit Jon në perëndim, që nga lumi Sava në veri, deri në gjirin e Ambrakisë në jug, pra deri në kufijtë e Helladës së vjetër.

Burimet historike dhe ato arkeologjike e gjuhësore dëshmojnë për praninë e ilirëve jashtë trevave të tyre. Kështu që, në gadishullin Apenin ndodheshin edhe disa fise ilire, si Mesapët, Japigët, Daunët, Peucët, etj.

Grupe të tëra ilirësh, midis tyre dhe mesapët dhe japigët u vendosën në Itali gjatë bregut të Adriatikut dhe në krahinat jugore të saj.

Mesapët ishin fis ilir të shpërngulur rreth fillimit të mijëvjeçarit të fundit p.e.r. (Para Lindjes së Krishtit) në Italinë e jugut dhe i vendosur në Apulia dhe Kalabrinë antike.

Janë vënë re gjithashtu edhe bashkëpërkime midis mesapishtes dhe shqipes në sistemin fonetik dhe gramatikor, si p.sh.: reflektimi i (O-së) së shkurtër indoevropiane në (A), evolucioni (m) > i mbaresës së rasës njëjës të emrave në të dyja këto gjuhë.

Japigët me shumë mundësi kanë ardhur nga Iliria. Japigët kishin gjuhën Mesapët bashkë me fiset e tjera si Daunët dhe Peucët.

Artikulli është shkëputur nga libri “MISTERI I SHFAQUR” (“THE SECRET UNVEILED”).

Foto: pinterest.com

MUHAMMED YUNUS KREU I RI I QEVERISË SË PËRKOHSHME TË BANGLADESHIT DHE SHQIPTARËT

August 10, 2024 by s p

Nga Frank Shkreli/

Mediat botërore njoftojnë se Profesori Mohammed Yunus, laureat i çmimit Nobel të Paqës për vitin 2006, arrijti në Bangladesh për të bërë betimin si udhëheqës i përkohshëm i atij vendi. Z. Yunus, në moshën 84-vjeçare, arrijti në vendin e tij, vetëm disa ditë pasi Kryeministrja Sheikh Hasina – gruaja që ka qeverisur Bangladeshin me një dorë të hekurt autoritare për 15 vjet – u detyrua të hiqte dorë nga detyra e saj dhe të largohej nga vendi pas prtoestave më mëdha popullore që kërkonin largimin e saj. Ajo u detyrua të jepte dorëheqje nga detyra e Kryeministres pas protestave të forta kundër qeverisë së saj. Protestat shpesh të dhunshme, të udhëhequra nga studentët – prej të cilave mbetën të vrarë qindra protestues — u ashpërsuan, për fat të keq, dita ditës përball refuzimit të Kryeministres Hasina të jepte dorëheqjen.

Një prej kërkesave kryesore të protestave të udhëhequra nga studentët ishte që Profesori Yunus, fitues i Çmimit Nobel për Paqe (2006) të emërohej në krye të qeverisë së përkohshme – me shpresën se i ashtuquajturi “bankieri i të varfërve”, do të rivendos demokracinë në Bangladesh pas disa viteve të një regjimi autokrat në atë vend. Sipas lajmeve në mediat botërore, vendimi për të emruar Profesorin Yunus në krye të qeverisë së përkohshme është marrë pas një takimi konsultimesh midis Presidentit të vendit, Mohammad Shahabuddin, udhëheqsve ushtarakë dhe udhëheqësve të studentëve protestues kundër regjimit të kryeministres së vendit.

Në një deklaratë mbi zhvillimet e fundit dramatike politike në vendin e tij, Profesori Yunus përshëndeti “Studentët trima të cilët dolën në krye të përpjekjeve për të bërë të mundur Ditën e dytë të Fitores”, dhe falënderoi “popullin që i dha atyre mbështetjen e plotë”. “Le ta përdorim”, shtoi ai, “fitoren tonë të re” ndërsa u bëri thirrje të gjithëve që të jenë të qetë dhe të “përmbahen nga çdo lloj dhune”. Ai ftoi të gjitha partitë politike por dhe të gjithë ata që nuk merren me politikë që të jenë të qetë gjatë kësaj periudhe të vështirë në historinë e vendit të tij. “Ky është vendi ynë i bukur, që ofron shumë mundësi të shkëlqyeshme. Ne duhet ta mbrojmë dhe ta bejmë edhe më të bukur për të gjithë ne dhe për brezat e ardhëshëm”, tha ndër të tjera udhëheqsi i emëruar për të qeverisur përkohsisht vendin dhe për të organizuar zgjedhje te reja.

Profesorit Yunus, i njohur anë e mbanë botës si “Bankieri i të varfërve”, iu dha Çmimi Nobel për Paqe në vitin 2006, pikërisht, për ndihmën — që nepërmjet bankës së tij Grameen Bank, të cilën ai e themeloi në vitin 1983 — u jepte miliona njerëzve mundësinë që të dilnin nga varfëria, e të cilët nuk kishin mundësi të përdornin bankat e zakonta për marrje kredishë. Ishte, pikërisht, ky program mikro-financimesh, veçanërisht për femrat, që frymëzoi projekte të ndryshme mikrofinancimesh në dyzina vendesh në botë –- e që tërhoqi vëmendjen dhe eventualisht edhe mbështetje nga shumë udhëheqës botërorë, gjatë viteve.

Në rregull, mund të thotë dikush, por çfarë ka të bëjë me Shqipërinë dhe me shqiptarët ky bankier i të varfërve, fitues i Çmimit Nobel për paqe, me origjinë nga Bangladeshi? Ishte Janari i vitit 2013. Profesori Yunus, si fitues i Çmimit Nobel për paqe, falë ideve të tija të kredive mikro për shtresat e varfëra të shoqërisë, konsiderohej si një prej 100-personaliteteve më të njohura në botë. Në vitin 2011, qeveria shqiptare i kishte bërë ftesë atij të vizitonte Shqipërinë për të parë nga afër se si po zbatohej në praktikë teoria e tij e ndihmës teknike për hapjen e bizneseve shoqërore për shtresat më në nevojë të atij vendi.

Unë nuk di, pasi nuk e kam ndjekur zbatimin e këtij programi gjatë viteve në Shqipëri, por më kujtohet se në atë kohë komuniteti shqiptaro-amerikan në krye me organizatën më të fortë për nja dy dekada në Washington – Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC) — e mbështeti idenë e projekteve në Shqipëri të mikrofinancimeve të Bankës së themeluar nga Profesor Yunus. Mos gabofsha, sikur kjo nismë ka filluar të zbatohej në prill të vitit të vitit 2011-12, kur, aktualisht, nisën të mbështeteshin dhe të hapeshin të ashtuquajturat bizneset e para sociale në Shqipëri.

Për të inkurajuar vazhdimin e këtij programi në Shqipëri, por jo vetëm, Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC) kishte vendosur të ftojë Profesorin Yunus që të takohej me përfaqsuesit e komunitetit shqiptaro-amerikan, duke i akorduar atij, “Çmimin Për Arritje Jetësore”, në darkën vjetore gala, në shtator të vitit 2013. Ashtu siç ishte traditë çdo vit, NAAC kishte ftuar në atë darkë udhëheqsit politikë nga të gjitha trevat shqiptare, të ardhur në Nju York për mbledhjen vjetore të Asamblesë së Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara. Morën pjesë Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj, Zëvendës kryeministri i Maqedonisë, Musa Xhaferi, kryebashkiakja e Tetovës, Teuta Arifi dhe kryetari i Bashkisë së Preshevës, Ragmi Mustafa, mndër të tjerë.

Atë natë, Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan nderoi me çmime Zëvendës Ndihmës Sekretarin Amerikan të Shtetit, Philip Reeker dhe nobelistin e paqës, Muhammad Yunus, si persona që kanë kontribuar në favor të shqiptarëve kudo që ndodhen. Me atë rast, Mohammed Yunus, foli para qindra shqiptaro-amerikanëve duke shpjeguar programin e tij bankar nepërmjet shembujve konkretë se si funksionon programi i tij për kredi të vogla, për të varfërit. Profesori Yunus para audiencës në darkën e NAAC-ut qe shprehur optimist për interesimin – sidomos nga të rinjtë në Shqipëri — për këtë lloj biznesi shoqëror duke shtuar se, fillimisht kishte vërejtur një entuiziazëm shumë të madh në Shqipëri, në atë kohë.

Unë nuk mund të vlerësoj programin dhe projektet e zhvilluara në Shqipëri gjatë viteve nga Banka e Profesorit Yunus Mohammad — pasi siç thashë më lartë, nuk e kam ndjekur — por e dij se ai vet ishte shumë i interesuar për të ndihmuar Shqipërinë në atë kohë, ndërsa komuniteti shqiptaro-amerikan në krye me organizatën Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC) ishte serioz në mbështetjen e projekteve mikrofinanciare të tij që ai kishte në plan për Shqipërinë.

Për mirë ose për keq, kjo ishte lidhja e udhëheqsit të ri të përkohëshëm të Bangladeshit me Shqipërinë dhe shqiptarët – nepërmjet komunitetit shqiptaro-amerikan, kryesuar në atë kohë nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC). Është gjithashtu e vështirë të thuhet nëse emërimi tij në krye të qeverisë së Bangadeshit është diçka e mirë ose jo për të personalisht dhe për vendin e tij në këtë periudhë të vështirë politike. Çmimi Nobel për Paqe që i është dhenë atij për punën në fushën e mikrofinancës, nuk besoj se i garanton atij ose vendit të tij sukses në fushën politike. Por ajo që unë besoj është se edhe në një vend, megjithë problemet e mëdha politike, korrupsionit dhe varfërisë së madhe me të cilat përballet një shtet, siç është Bangladeshi – gjithmonë ka mundësi dhe shpresë për ndryshime pozitive. Kjo është edhe arsyeja që protestuesit bangadeshas, të udhëhequr nga studentët, nepërmjet protestash kërkuan kthimin në atdhe të Profesor Yunus Mohammed në krye të qeverisë së përkohëshme, me qëllim për të bërë ndryshimet e nevojshme politike dhe ekonomike, nepërmjet zgjedhjeve të lira dhe drejta.

Frank Shkreli* –*Autori ka shërbyer si Drejtor Ekzekutiv i Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan.

“Bankieri i të varfërve”, Profesor Mohammed Yunus, laureat i çmimit Nobel të Paqes për vitin 2006, duke folur në darkën gala të organizuar nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, pasi iu dorëzua “Çmimi për Arritje Jetësore”, me 17 shtator, 2013 në Nju Jork

Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan nderoi (2013) me çmime Zëvendës Ndihmës Sekretarin Amerikan të Shtetit, Philip Reeker dhe nobelistin e paqës, Muhammad Yunus, si persona që kanë kontribuar në favor të shqiptarëve kudo që ndodhen.

URA E IBRIT, SIMBOL I SOVRANITETIT TË KOSOVËS

August 10, 2024 by s p

Çdo tentim nga kushdo për të penguar hapjen e urës mbi Ibër, për qarkullim të automjeteve në qytetin e Mitrovicës është kundër sovranitetit e integritetit të Kosovës. Andaj në këtë drejtim duhet të reflektojnë edhe nga BE për të realizuar në praktikë marrëveshjen e dates 2 shkurt të vitit 2016, e jo duke pasur qasje të njëanshme, duke e favorizuar Serbinë, e cila si më parë edhe tash vazhdon për të qenë faktor destabilizues në regjion, sepse urat bashkojnë qytetin, ku rasti i Mitrovicës ka një mision të tillë, jo vetëm për qytetin por për tërë qytetarët e Kosovës.

Nail Draga

Në këto ditë vere me temperatura të larta qytetarët e Kosovës për të parën herë pas luftës shijuan dhe shfrytëzuan ujin në liqenin e Ujmanit, duke dëshmuar gadishmëri për lëvizje të lirë edhe në këtë territor qe më parë ishte i pa realizueshëm, ndërsa idea nga ana e Qeverisë për hapjën e Urës mbi lumin Ibër për qarkullim të makinave është mirëpritur nga qytetarët e Kosovës. Por, nga ana tjetër ka irrituar ndërkombëtaret, të cilët nuk e mbeshtesin një ide të tillë, duke theksuar se ajo duhet të zgjidhet përmes dialogut, nga del se ata vazhdojnë me qendrim të njëanshëm si më parë në favor të Serbisë, e cila dëshiron të fitojë në kohë, duke harruar se çështja e urës është çështje e brendshme e Kosovës

Konsolidimi i qeverisjës në veri

Në kohën kur Qeveria e Kosovës ka arritur të qetësojë situatën në veri nga veprimi aktiv i bandave dhe krimineleve serbë, duke qenë e pranishme institucionalisht, ku edhe popullata vendore serbe ka pranuar targat e Kosovës për makina, ka eliminuar dinarin si mjet pagese, po ashtu janë pajisuar edhe me dokumente të identifikimit(letërnjoftime, pasaporta, patent të shofereve), qarkullimi i qytetarëve dhe shfrytëzimi i ujit të Ujmanit etj., idea për hapjën e urës mbi lumin Ibër ka irrituar ndërkombëtarët , të cilët reaguan mënjëherë.

Ishin pikërisht ambasadorët e QUINT-it të cilët shkuan të premten(2 gusht)në zyrën e kryeministrit A.Kurti, duke i shprehur paknaqësinë e tyre se „në konsultim me NATO-n ura mbi Ibër nuk bën të hapët, sepse ajo është çështje e dialogut në mes Kosovës e Serbisë“.

Qeveria për hapjen e urës

Mediat informuan se pas takimit me ambasadorët e shteteve të QUINT-it dhe BE-së, Kurti ka thënë se liria e lëvizjes dhe sundimi i ligjit nuk e rrezikojnë paqen dhe sigurinë.

“Konsultimet dhe koordinimi vazhdojnë. Siç thuhet në planin e Bashkimit Evropian për rivitalizimin e urës, ura e Mitrovicës mbi Ibër do të bëhet simbol i normalizimit të marrëdhënieve në Kosovë. Në po atë plan thuhet se ‘rivitalizimi i saj do të kontribuojë shumë në lehtësimin e kontakteve ndërmjet të gjithë qytetarëve të Mitrovicës së Veriut dhe Jugut dhe kështu do të kontribuojë në shkëmbime dhe mirëkuptim’. Andaj ura duhet të hapet. Ajo është në shërbim të të gjithëve, dhe nuk është kundër askujt. Liria e lëvizjes dhe sundimi i ligjit nuk e rrezikojnë paqen dhe sigurinë, përkundrazi”, thuhet në komunikatën e Kryeministrisë.

Kurti ua ka paraqitur ambasadorëve planin e Qeverisë për hapjen e urës mbi lumin Ibër, që sipas tij “parasheh testimet për stabilitetin infrastrukturor të urës, vlerësimin e rrezikut dhe rreziqeve nga fatkeqësitë natyrore, rivitalizimin vizual të urës me qasje në urë për të gjithë, diskutimet me qytetarë dhe grupe të interesit si dhe fushatën e informimit gjithëpërfshirës mbi përfitimet dhe qëllimet e hapjes së urës”.

Kurti ka shtuar se Qeveria është për lëvizje të lirë dhe për të simbol është ura e Ibrit.

“Ura është simbol i lëvizjes së lirë, e që është vlerë dhe liri themelore e Bashkimit Evropian. Ura është simbol i integrimit, e që është punë e përbashkët e Kosovës me partnerët tanë”.

Ura s’duhet të jetë temë në dialog, Vuçiqi s’ka pse të pyetet

Në lidhje me këtë çështje presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka deklaruar se çështja e urës së Ibrit nuk duhet assesi të jetë temë e dialogut me Serbinë, duke thënë se kjo do të ishte shkelje e sovranitetit, integritetit territorial dhe kushtetutshmërisë së Kosovës.

Osmani i reagoi Bashkimit Evropian që të enjten u shpreh se çështja e hapjes së urës duhet të trajtohet në dialogun në Bruksel me Kosovës dhe Serbisë. Ajo ka thënë në Facebook se presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, nuk ka çka pyetet “se kur do të hapen urat për qarkullim në Republikën e Kosovës”.

Për presidenten, dialogu i vetëm që duhet të bëhet është brenda Kosovës mes institucioneve dhe partnerëve “që të ndërtohet plani i përbashkët i zbatimit për hapjen e urës”.

“Çështja e urës nuk duhet assesi të bëhet temë e dialogut me Serbinë. Një gjë e tillë do të ishte shkelje e rëndë e sovranitetit, integritetit territorial dhe e kushtetutshmërisë në vendin tonë. Vuqiçi nuk ka çka pyetet se kur do të hapen urat për qarkullim në Republikën e Kosovës. Dialogu i vetëm që duhet të bëhet, është ai brenda Kosovës, në mes të institucioneve tona dhe partnerëve tanë të sigurisë (veçanërisht me NATO-n) në mënyrë që të ndërtohet plani i përbashkët i zbatimit për hapjen e urës për çdo qarkullim, që ka parasysh vlerësimet e sigurisë dhe interesat e qytetarëve tanë”.

Ura çështje e brendshme e Kosovës

Nëse rastësisht ura do të ishte ne kufi të Kosovës me Serbinë atëherë do të ishte një situate tjetër, sepse për hapjen e saj duhet të ekzistojë mirëkuptimi nga të dyja palet. Por, pasi kemi të bëjmë me urën e cila është në brendësi të Kosovës, atëherë nuk ka dilemë se ura është çështje ekskluzive e brendshme e Kosovës. Çdo trajtim tjetër është përzierje në punët e brendshme dhe sovranitetin dhe integritetin e Kosovës. Pikërisht duke marrë parasysh këtë pozitë të urës e cila deri më tash paraqet simbol të ndarjës së qytetit nga QUINT-i dhe BE duhet të japin kontributin e tyre në favor të hapjës së saj e jo duke refuzuar me arsyetimin e kjo duhet të zgjidhet në procesin e dialogut Kosovë-Serbi, duke favorizuar Serbinë e cila dëshiron të fitojë në kohë, për qellimet e veta në veriun e Kosovës.

Heshtja e cila vret

Nga ana tjetër duhet cekur se ndarja e Mitrovicës në veri-jug është veprim perfid i faktorit ndërkombëtar(NATO) në qershor të vitit 1999, ku ura mbi Ibër është bërë nyja ndarëse nga ajo kohë e deri më tash. Nuk ka dilemë se një veprim i tillë është bërë me skenar e regji nga NATO e KFOR-i duke vendosur barrikadat në urë dhe penguar shqiptarët për të shkuar në shtëpi të tyre në veri.

Por përmasa të veçanta situata mori me 3-4 shkurt 2000, kur formacionet kriminale serbe të drejtuar nga “Rojat e Urës”, filluan aksionin e spasztrimit etnik të veriut të Mitrovicës nga shqiptarët.Ndonëse ngjarjet kanë ndodhur para syve të të pjesëtarëve francezë të KFOR-it, nga dhuna serbe uvranë 10 shqiptarë dhe mbi 100 janë plagosur, ndërsa u dëbuan nga shtëpitë e tyre me dhunë 11.364 shqiptarë, duke e spastruar etnikisht veriun e Mitrovicës. Për këtë masakër kundër shqiptarëve askush nuk ka dhënë përgjegjësi, ndërsa nga QUINT-i dhe KFOR-i kanë heshtur!

Në vend qe këto çështje të trajtohen me seriozitet dhe autorët e këtyre veprave kriminale të sillën para drejtësisë, nga QUINT-i paralajmërojnë se ura mbi lumin Ibër nuk bën të hapët sepse ajo është çështje e dialogut Kosovë-Serbi.

Ura e hapur eliminon simbolin e ndarjës

Nuk ka dilemë se institucionet e Kosovës janë për koordinim me BE-në për çështje të dialogut me Serbinë, por çështjet të cilat janë ekskluzive të brendshme të Kosovës, ku bënë pjesë edhe ura e Ibrit nuk duhet të presin përfundimin e dialogut, sepse Serbisë nuk i intereson dialogu por do të fitojë në kohë për qellimet e tyre politike, ndërsa ura e hapur eliminon simbolin e ndarjës ndërmjet shqiptarëve e serbëve dhe garanton qarkullimin e lirë të qytetarëve në këtë qytet.

(Gusht 2024)

SHKOLLA SHQIPE “DARDANIA”, GJUHË DHE IDENTITET KOMBËTAR TË SHQIPTARËT NË MONTREAL TË KANADASË

August 10, 2024 by s p

Valbona Ahmeti, mësuese në shkollën shqipe “Dardania” në Laval, Montreal, Kanada, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “VATRA”, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Montreal, Kanada, nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe, historisë, traditës e kulturës shqiptare dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesen Valbona Ahmeti bisedoi editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE “DARDANIA” NË MONTREAL

“Shenja e kombësisë është gjuha. Çdo komb mbahet nga gjuha. Kur një komb e humb gjuhën, humb dhe vetën” – Sami Frashëri. Në qytetin e Montrealit shkolla shqipe ekziston pothuajse 20 vjet. Shoqata Kulturore Shqiptare në Montreal e ka mundësuar hapjen e shkollës shqipe edhe pse është përballë me shumë sfida ekziston akoma. Në atë kohë shumica e shqiptarëve banonin në qytetin e Montrealit, jo larg qendrës dhe kishin mundësi t’i dërgonin fëmijët në shkollën shqipe. Tani numri i komunitetit shqiptar është rritur dhe është shpërndarë edhe në periferit e Montrealit. Prandaj Shoqata Shqiptare Kosova në Montreal mundësoi hapjen e shkollës shqipe “Dardania” në qytetin e Lavalit, ku janë frekuentuar një pjesë e madhe e komunitetit shqiptar. Kështu që më kërkuan që unë të jem mësuesja dhe pranova me kënaqësinë më të madhe. Nxënësit janë të moshave të ndryshme 5 deri në 13 vjeç kështu që tani jemi dy mësuese.

MBËSHTETJA NGA MINISTRIA E ARSIMIT TË KOSOVËS DHE SHQIPËRISË

Ministria e Arsimit të Kosovës dhe Shqipërisë kanë bashkëpunuar duke nxjerrë libra adekuate për shkollat shqipe në diasporë kështu që na ndihmojnë të zhvillojmë një mësim të mirëfilltë me nxënësit tanë. Dua të theksoj se pa ndihmën e prindërve kjo punë nuk mund të japë rezultate të mira. Po ashtu hasim në vështirësi si: largësia, mungesa e kohës për prindërit por edhe mungesa e fondeve e vështirësojnë zhvillimin e shkollës shqipe. Për ta mbajtur gjuhën shqipe ndër breza gjallë se cili duhet të kontribuojë në mënyrën e vet, qoftë me koncerte, valle, kurse apo aktivitete të tjera kulturore. Krahasuar me numrin e nxënësve shqiptar që i vijojnë mësimet në shkollat kanadeze një numër mjaftë i vogël i ndjekin mësimet në shkollën shqipe gjë që është e dhimbshme.

GJUHA SHQIPE, MISHËRIM I KOMBIT

Që ta ruajmë gjuhën shqipe në mërgatë duhet të mishërohemi kombëtarisht. Sigurisht se gjuha shqipe kudo në botë na identifikon si shqiptar dhe duhet të jemi krenar për gjuhën tonë të bukur që kemi, për flamurin dhe traditën shqiptare, prandaj duhet t’i duam dhe t’i ruajmë! Gjuha shqipe është si urëlidhëse me atdheun dhe konsiderohet si bazë e forcimit të identitetit kombëtar shqiptar. Fëmijët shqiptar në diasporë kërkojnë një vëmendje të veçantë për trashëgimin e gjuhës, kulturës shqiptare, çka që na bënë të kuptojmë se kjo është një sfidë dhe përgjegjësi e lartë.

GJUHA SHQIPE PASQYRË E KULTURËS SË KOMBIT

Dua t’a theksoj thënien e të madhit Eqrem Çabej: “Gjuha është pasqyra më e qartë e një kombi dhe e kulturës së tij”. Shoqëria kanadeze e mirëpret mendimin tonë dhe na e kanë ofruar klasën dhe mjetet që na ndihmojnë të zhvillojmë mësim të mirëfilltë. Kur flasim për kontributin e shqiptarëve deri më tani është mjaft i zbehtë por shpresoj se do të përmirësohet. Kemi nevojë për mjetet elektronike që i duhën shkollës për tu lehtësuar mësimin e mirëfilltë nxënësve.

VËSHTIRËSITË ME FËMIJËT ME DYGJUHËSI

Unë kam pasur këtë vit nxënës të moshave të ndryshme por ata që ishin të moshës 8 deri në 13 vjet flasin mjaftë bukur dhe është për t’iu falenderuar prindërve ndërsa fëmijët e moshës 5,6, apo 7 vjeç disa kuptojnë dhe flasin por ka edhe prej atyre që kanë vështërsi në të shprehurit shqip. Nuk është për tu habitur se ata në shkollë i flasin dy gjuhë tjera. Mirëpo prindërit duhet t’a kuptojnë një gjë po nëse fëmija e flet bukur gjuhën e nënës patjetër do të avancojë shpejt edhe në gjuhën frënge dhe angleze.

MËSIMI SHQIP RRIT PATRIOTIZMIN TE FËMIJËT

Unë mendoj se për rritjen e ndjenjës patriotike duhet të punojnë të gjithë si: prindërit të kontribuojnë, shkolla shqipe, aktivitetet kulturore, vizitat në vendlindje etj. Dhe kështu që ju bëjë thirrje të gjithë prindërve shqiptarë që jetojnë në mërgim që të punojnë dhe t’ua lënë trashigim këtë gjuhë mjaltë apo gjuhë perendie gjeneratave të reja sepse këta të rinjë një ditë do të n’a përfaqësojnë si në Kosovë, në Shqipëri dhe kudo në trojet shqiptare si ambasadorët më të mire të kombit tonë.

KUSH ËSHTË MËSUESE VALBONA AHMETI?

Unë jam Valbona Ahmeti, kam mbaruar mësimet në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë, drejtimi Fizikë-Kimi dhe kam punuar dy vite si mësimdhënëse në qytetin e Vushtrisë. Që nga viti 1999 jetoj dhe punoj në Montreal të Kanadas. Që 13 vite punoj si edukatore në një shkollë fillore dhe tani jam emëruar si ndihmëse e mësueses. Merrem edhe me poezi dhe deri më tani kam të botuara tri libra me poezi! Poezitë e mia mund t’i gjejë lexuesi në faqen time të fcb-ut, në disa Antologji dhe botohen shpesh nëpër gazeta të njohura si : Nacional, Orfeu, Qendrapress, Fjala e lirë etj. Poezia më bënë të ndihem mirë dhe shkruaj kohë pas kohe! Përmes gazetës Dielli iu bëjë thirrje të gjithë prindërve të komunitetit shqiptar që fëmijët t’i dërgojnë në shkollën shqipe! Mendoj se fëmijët e diasporës po nëse arrijnë ta ruajnë GJUHËN MËMË është sukses edhe i prindërve dhe i gjithë kombit tonë!

KURJER WARSZAWA (1939) / “POPULLI I SHQIPËRISË MË PRANOI SI TË TIJËN” — INTERVISTA EKSKLUZIVE ME MBRETËRESHËN GERALDINË NË POLONI

August 9, 2024 by s p

Burimi : Kurjer Wileński, e enjte, 13 korrik 1939, faqe n°4

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 8 Gusht 2024

“Kurjer Wileński” ka botuar, të enjten e 13 korrikut 1939, në faqen n°4, intervistën ekskluzive të “Kurjer Warszawa” me Mbretëreshën Geraldinë në Poloni, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Çfarë thotë mbretëresha Geraldinë për Shqipërinë dhe Poloninë

Ditën e premte, më 7 korrik, ish-mbreti i Shqipërisë, Ahmet Zogu, mbërriti në Varshavë me familjen dhe suitën e tij. Fotoja tregon momentin e mbërritjes së ish-mbretit me gruan, motrën dhe suitën e tij në stacionin kryesor hekurudhor në Varshavë.

“Kurjer Warszawa” boton një bisedë interesante që përfaqësuesi i revistës ka zhvilluar në Varshavë me mbretëreshën shqiptare, Geraldina :

Dera e mbyllur e dhomës Nr.164, në Hotel “Europejski”, u hap. Në takim, një figurë e gjatë, e hollë me një fustan blu të kaltër me jakë dhe mëngë të bardha u ngrit nga divani.

Mbretëresha Geraldinë duket edhe më rinore nga afër dhe në këtë moment me një fustan modest, me kaçurrelat e arta, të jep përshtypjen e një nxënëseje. Buzëqeshja e saj ishte thjesht simpatike, sikur të ishte shfaqur dielli në dhomë. Ajo u përgjigjet pyetjeve po me këtë buzëqeshje.

— Si ndihet tani Madhëria juaj pas sëmundjes së rëndë për të cilën patëm lajme?

— Faleminderit shumë — buzëqesh mbretëresha — tani ndihem plotësisht mirë.

— Cili ka qenë edukimi i Madhërisë Suaj — evropian apo amerikan? (Nëna e Mbretëreshës Geraldinë është amerikane.)

— Oh, shumë evropian! U diplomova në Sacré-Coeur afër Vjenës dhe vazhdova shkollimin në Hungari.

— A ka ndonjë traditë miqësie polako-hungareze në familjen hungareze të Madhërisë suaj, apo ndoshta edhe disa lidhje familjare?

— E gjithë aristokracia hungareze është e lidhur me polakët, ndaj mendoj se kam edhe disa të afërm në Poloni.

— Çfarë dinte Madhëria juaj për Poloninë dhe çfarë pa pas mbërritjes së saj?

— Oh, dija shumë, shumë për Poloninë, dija për të kaluarën e saj heroike, për luftën e kombit tuaj për liri, megjithatë, duhet të pranoj se u mahnita kur pashë vendin tuaj të bukur. U preka nga varret e fëmijëve që vdiqën duke mbrojtur Lviv, më pëlqeu shumë ky qytet heroik.

— Si u ndje në Shqipëri Madhëria Juaj, gjysmë hungareze e gjysmë amerikane?

— Si një grua shqiptare — buzëqesh mbretëresha. — Populli i Shqipërisë më pranoi si të tijën.

— A mund të shoh princin e vogël?

— Tani për fat të keq ai po fle. Mund t’ju them vetëm se ai peshon 6 kg e 300 g, se ka sy blu dhe flokë ngjyrë ari dhe se është — të paktën në sytë e saj — fëmija më i këndshëm në botë… Mendoj se është e qartë se gratë polake janë në gjendje të rrisin fëmijët e tyre, të jenë njerëz kaq të guximshëm dhe atdhetarë.

— Më lejoni t’ju bëj edhe një pyetje. Ju lutem, më falni për indiskrecionin tim, por si e takoi Madhëria juaj burrin e saj?

— Motrat e tij kaluan kohë në Hungari dhe atje u miqësuan me mua. Ato ishin ndërmjetëset (shkeset) tona.

— A e di Madhëria Juaj që ajo është jashtëzakonisht e njohur në Poloni? Madje në një nga teatrot këndojnë këngën e bukur “Geraldina”?

— Unë gjithmonë kam besuar në zemrën fisnike të kombit polak — mbretëresha buzëqesh dhe ngrihet në këmbë.

Ministri i oborrit shfaqet në prag dhe përulet, duke vendosur dorën në gjoks.

Biseda mbaroi.

Sot, Mbreti Ahmet Zogu do të kalojë nëpër Vilnius

Siç mësojmë, sot ish-mbreti shqiptar, Ahmet Zogu, me gruan dhe oborrin e tij do të kalojë përmes Vilniusit drejt kufirit të Loëvës (Lolwa-s). Një ndalesë e shkurtër është planifikuar për trenin që do të transportojë çiftin mbretëror në stacionin e Vilniusit.