Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

TË MOS I MBYLLET FRYMA SHTYPIT

by

Nga Frank Shkreli/
Kjo javë është mbushur me aktivitete kushtuar fjalës së lirë dhe lirisë së shtypit që do të kulminojnë me Ditën Ndërkombëtare të lirisë së shtypit më 3 Maj, 2014. Aktivitetet filluan në Washington të organizuara nga Departmenti amerikan i Shtetit, nga Kombet e Bashkuara në New York, dhe UNESCO do të mbajë një konferencë ndërkombëtare dy ditore me 5 dhe 6 Maj në Paris. Ndërkohë, aktivitetet në mbrojtje të lirisë së shtypit gjatë kësaj jave, përfshijnë edhe mbledhjen këtë javë në kryeqytetin Tallin të Estonisë mbi lirinë e internetit, të organizuar nga qeveria estoneze.
Dita Ndërkombëtare kushtuar lirisë së shtypit është shpallur nga Asambaleja e Përgjithëshme e Kombeve të Bashkuara në vitin 1993 dhe është caktuar të shënohet çdo vit me 3 Maj. Kjo është një ditë kur në të gjithë botën festohet zbatimi i parimeve themelore të lirisë së shtypit, rëndësia e medias në një shoqëri të lirë dhe integriteti i vet gazetarisë, në zhvillimin e një shoqërie demokratike. Njëkohësisht, është një rast për të vlerësuar dhe për të komentuar mbi gjëndjen e lirisë së shtypit anë e mbanë botës dhe është një ditë e caktuar kur liria e medias mbrohet nga sulmet ndaj pavarësisë së saj, ndërkohë që kujtohen dhe nderohen gazetarët të cilët kanë humbur jetën në krye të detyrës.

Tema e aktiviteteve të këtij viti është: Liria e medias për një të ardhëme më të mirë. Liria e fjalës, dhe rrjedhimisht liria e shtypit dhe medias në përgjithësi, është një e drejtë themelore e njeriut, siç përcaktohet qartë në artikullin 19 të Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut. Zbatimi i këtyre parimeve bazë të lirisë së shtypit nga shtetet dhe qeveritë, të cilat kanë nënshkruar Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut, nevojitë gjithashtu edhe gazetarë profesionistë të cilët e kryejnë punën e tyre duke u bazuar në standardet më të larta etike dhe profesionale të gazetarisë, duke botuar ose duke transmetuar në mënyrë të pavarur dhe pa ndërhyrje, informacione të sakëta, të paanshme dhe objektive, duke paraqitur kështu edhe opinione të ndryshme për trajtimin dhe zgjidhjen e problemeve me të cilat përballet shoqëria. Media, me të vërtetë e lirë dhe e pavarur, do të duhej të shërbente si një pasqyrë, jo vetëm për vet shoqërinë por për më tepër edhe për udhëheqsit politikë të cilët mund të kenë humbur lidhjet dhe komunikimin normal me njëri tjetrin, si dhe kontaktet me shoqërinë, interesat e të cilës ata janë zgjedhur t’i mbrojnë dhe t’i përfaqësojnë.
Këtu në Amerikë, Dita Ndërkombëtare e Lirisë së Shtypit shënohet çdo vit, madje edhe nga nivelet më të larta të qeverisë. Edhe sivjet, sipas një njoftimi nga Departmenti Amerikan i Shtetit, (DASH) Shtetet e Bashkuara filluan aktivitetet e tyre me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Lirisë së Shtypit të premtën më 25 Korrik, në Misionin e Amerikës pranë Organizatës së Kombeve të Bashkuara në New York, në mbrojtje të gazetarve ose mediave që censurohen, që sulmohen, që kërcënohen ose veprimtaria e të cilëve shtypet. Me aktivitetet e tyre, përfaqsuesit amerikanë, përpiqen gjithashtu që të tërheqin vëmendjen e botës ndaj fatit të gazetarëve dhe për tu bërë thirrje qeverive që shtypin lirinë e gazetarëve, që të mbrojnë dhe të promovojnë të drejtën universale të lirisë së fjalës, bazuar në angazhimet që ata kanë marrë me nënshkrimin e konventave ndërkombëtare. Në kuadër të aktiviteteve në mbrojtje të lirisë së shtypit që do të kulminojnë me 3 Maj, përfaqsuesja e Shteteve të Bashkuara pranë OKB-së, Samantha Powers, e cila ishte vet gazetare dhe si e tillë kishte mbuluar luftën në Bosnje, para se të emërohej krye-diplomatja e Shteteve të Bashkuara në OKB, të premtën mbajti një fjalim në ”Overseas Press Club” ku tha se, “Gazetaria e mirë dhe e dobishme — e bazuar në punë të rëndë dhe në standarde të larta etike të gazetarisë — shërben si një sitë ose filtër që na nevojitet të dallojmë gënjeshtrat nga realiteti.” Ajo tha se qeveritë që shtypin ose që përpiqen të pengojnë lirinë e medias, janë ato qeveri ose regjime që, “nuk kanë besim në legjitimitetin e tyre, ose të cilave në sytë e popullit u mungon kredibiliteti në politikat e tyre.” Andaj, për të ndaluar kritikat ndaj politikave të tyre, regjime të tilla, tha ajo, barazojnë — kundërshtimet ose kritikat legjitime ndaj politikave të pushtetarëve — me tradhëti ndaj vendit, dhe si përfundim përpiqen të kontrollojnë, të korruptojnë dhe të frikësojnë shtypin dhe gazetarët me lloj-lloj masash që qeveria ka në dispozicion. Ambasadorja amerikane theksoi gjithashtu se disa qeveri bëjnë ç’mos që të manipulojnë shtypin, duke paguar ose duke kufizuar botimin e gazetave, ose duke manipuluar me lejet e transmetimit dhe të botimit, duke ua dhënë ato një numëri të preferuar miqësh dhe përkrahsish të tyre. Ajo përmendi rastin e Turqisë, e cila sipas ambasadores amerikane, “megjithëse mban zgjedhje të lira, lajmi i kohëve të fundit për përpjekjet e qeverisë turke për të kufizuar veprimtarinë e internetit dhe vendimi i asaj për të ndaluar ”Twitter”, u përhap anë e mbanë botës. Por ajo shtoi se — më pak është i njohur fakti se, sipas Organizatës për Mbrojtjen e Gazetarve, vitin e kaluar, tha ajo, Turqia ishte në vendin e parë me numrin më të madh të gazetarve të burgosur në botë”. Edhe presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, kohët e fundit ka marrë masa të jashtzakonshme për të shtypur lirinë e fjalës në vendin e tij, ndër të tjera, duke ndaluar transmetimet perëndimore dhe duke u përpjekur të bllokojë edhe internetin. Nga ana e saj, Ambasadorja amerikane pranë OKB-së, Samantha Powers ritheksoi përkrahjen e administratës së Presidentit Obama ndaj lirisë së shtypit si një pjesë përbërse dhe e vazhdueshme e politikës së jashtëme të Shteteve të Bashkuara, duke thënë se, “Çdo ditë, diplomatët tanë demonstrojnë mbështetjen e tyre për të drejtën që njerëzit kudo,duhet të jenë të lirë të shprehin mendimet e tyre, të jenë të lirë të botojnë dhe të transemtojnë pa frikë, se do të ndëshkohen si përfundim i veprimtarisë së tyre gazetareske.”

Përfaqsuesja amerikane tha para “Overseas Press Club” në New York” se, “Çdo demokraci — përfshirë edhe demokracinë tonë — përballet me sfida, por ndryshimi është se demokracia posedon mbrenda sistemit të saj mjetet për tu përballur me zgjidhjen e problemeve nepërmjet alternativash të ndryshme, (përfshirë shtypin e lirë e të pavarur)….ndërsa autokratët mund të ofrojnë vetëm ruajtjen e status quosë, të interesave dhe privilegjeve të tyre, si dhe të miqëve dhe të bashkpuntorëve të tyre të ngushtë”. Ajo tha se ne besojmë se, heret ose vonë, gënjeshtrat e diktatorëve do të zbulohen nga gazetarët të cilët nuk duhet të pushojnë së kërkuari të vërtetën. Ambasadorja Samantha Powers përfundoi fjalimin e saj kushtuar Ditës Ndërkombëtare të lirisë së shtypit në botë, duke cituar Winston Churchillin, i cili ka thënë se, “Shtypi i lirë është roja vigjilente e të gjitha të drejtave të tjera të njeriut, të drejta të cilat çmohen dhe respektohen nga njerëzimi”. Liria e shtypit, sipas Churchillit, “është armikja më e rrezikshme e tiranisë.”

Rëndësia e lirisë së shtypit është sot aq e rëndësishme, ndoshta më e rëndësishme, se sa ka qenë ndonjëherë më parë. Shumë qeveri anë e mbanë botës, ndonëse shtihen si mbrojtëse të lirisë së medias, vazhdojnë të shtypin ose të pengojnë lirinë e fjalës dhe të abuzojnë me të drejtat e njeriut dhe të gazetarëve duke përdorur lloj-lloj taktikash, përfshirë tatimet. Nuk jam në dijeni të ndonjë aktiviteti, zyrtar ose jo-zyrtar, në Shqipëri ose në Kosovë për të shënuar këtë ditë, por në kontekstin shqiptar, dje lexova një kryeartikull të gazetës Telegraf të Tiranës, në të cilin thuhej se ditët e fundit, qeveria shqiptare paska marrë një vendim të bërë publik nga ministri i Financave, nepërmjet të cilit u bënë publike rregullat e tatimit mbi vlerën e shtuar apo si njihet atje shkurt me termin, TVSH, që prekë rëndë median. Autori e akuzon vendimin e qeverisë si një masë që “kërkon të falimentojë mediat që po nxjerrin çdo ditë lakuriqësinë dhe babëzinë tuaj.” Dashtë Zoti që kjo të mos jetë një masë presioni apo frikësimi nga ana e qeverisë ndaj lirisë së medias në Shqipëri dhe ndaj botuesve dhe gazetarëve që mundohen – nën rrethana edhe ashtu shumë të vështira — sado pak të ruajnë parimet e gazetarisë së lirë e të pavarur, pa i komprometuar ato? Vall, mos është kjo një masë e tërthortë, por e qëllimshme për t’i bërë presion medias dhe lirisë së veprimit të saj, duke e bërë punën e gazetave edhe më të vështirë se ç’është tani? A nuk mund të ishte ky një vendim pak më i favorshëm për median? Andaj, përballë këtij vendimi të ministrit shqiptar të Financave të njoftuar para disa ditësh, a mund të thuhet në këtë përvjetor të Ditës Ndërkombëtare të Lirisë së shtypit, që po shënohet në më shumë se 100-vende të botës – se qeveria shqiptare është me të vërtetë dhe sinqerisht e vendosur, që në përputhje me konventat ndërkombëtare, po mbështetë fjalën e lirë dhe lirinë shtypit — si në parim, ashtu edhe në praktikë?

Sa është lënë ” pas dore” Siria nga fillimi i krizës në Ukrainë?

by

Numri i refugjatëve në Liban arrin shifrën prej mbi një milionë sirianë që përbënë një të pestën e numrit të përgjithshëm të këtij vendi.- Kushtet e strehimit janë jashtëzakonisht johumane, që as përafërsisht nuk i plotësojnë as kushtet higjienike e të mos flasim për ndonjë shtrat apo ushqim që është i pamjaftueshëm/
Nga XHAVIT ÇITAKU
Informacionet që arrijnë nga vendi i futur në luftë civile- Siria janë tronditëse dhe siç duket kjo gjendje nuk po ua tërheq vëmendjen në nivel të duhur perëndimit dhe shteteve tjera të fuqishme, të cilat këtë shtet e kanë lënë “pas dore” duke mos gjetur ndonjë zgjidhje bile të përkohshme nëse për asgjë tjetër, për hirë të atyre miliona njerëzve që tash e një kohë të gjatë jetojnë nën kërcënimin e armëve të kalibrave të ndryshëm e deri të ajo gjendje që ka raste kur vdesin edhe nga uria. Shkas për këtë sigurisht se është gjendja eksploduese në Ukrainë, e cila mund të këtë pasoja të rënda jo vetëm në rajon por edhe më gjerë. Ç’është e drejta, varësisht nga rëndësia dhe pesha që mund të këtë për paqen, sigurinë dhe stabilitetin ndërkombëtar një rajon i krizës, perëndimi dhe SHBA-të është ajo forcë që vlerëson me këtë rast se përparësi duhet dhënë zgjidhjes së atij problemi dhe atë sa më shpejt që është e mundur në mënyrë që të pengohet përshkallëzimi i situatës. Këtë përparësi dhe fokus të interesimit tash për tash e ka Ukraina e ballafaquar me aneksimin e territorit të saj nga Rusia hegjemoniste, e cila ka pretendime territoriale edhe ndaj shteteve të tjera fqinje. Megjithatë, do theksuar se ka vend për një angazhim e aktivitet diplomatik, politik dhe humanitar edhe për Sirinë të kapluar nga flakët e luftës, për të cilën gjë tregojnë informacionet që arrijnë nga vendi i ngjarjes e sidomos brengos braktisja e vendit e një numri jashtëzakonisht të madh të sirianëve. Sipas të dhënave më të reja mbi një milionë refugjatë nga Siria kanë ikur dhe janë vendosur në Liban. Gjysma e tyre janë fëmijë. Ky numër kaq i madh i këtyre refugjatëve përbënë një të pestën e numrit të përgjithshëm që ka ky vend fqinjë i Sirisë. Gjendja e këtyre njerëzve me halle të mëdha është e mjerueshme sepse është e pamundur që të gjendet ndonjë strehim që do të mund të shtyhet një ditë në tjetrën. Në të vërtetë, në vendet ku ata janë të strehuar mbretëron një gjendje johumane. Ata janë të vendosur nëpër kthina e pjesë tjera të papërshtatshme që as përafërsisht nuk i plotësojnë as kushtet higjienike e të mos flitet për ndonjë shtrat apo ushqim të mjaftueshëm. Familjet me fëmijë të vegjël janë shumë të dëshpruara për shkak se përkundër përpjekjeve maksimale për të gjetur ndonjë banesë qoftë edhe njëdhomëshe, këtë nuk po e arrijnë dot, ngaqë kapacitet e Libanit janë shumë të kufizuara për t’u dalë ballë këtyre kërkesave enorme. Nga kjo gjendje alarmante në kampet e refugjatëve lexojmë edhe një lajm tjetër tmerrues që e kanë shënuar agjenci të ndryshme të lajmeve. Fjala është për një grua e cila tenton të bëj vetëvrasje duke ia futur vetës flakën në shenjë proteste për mos afrimin e ndihmës së nevojshme për burrin e saj shumë të sëmur. Po ashtu rrëfimi tjetër është edhe më tmerrues kur një familje shtatëanëtarëshe u mbyt në det në përpjekje për të ikur nga ajo gjendje katastrofale që mbretëron në Siri.
Libanezët po e bëjnë të pamundurën për t’iu dalë në ndihmë fqinjëve, por humbjet e mëdha në ekonomi në shumë prej një miliardë e 700 mijë dollarësh gjatë vitit të kaluar , që janë pasojë e kësaj situate lufte në Siri, është e pamundur që të ndihmohet më shumë kjo popullatë. Turistët nuk e vizitojnë më këtë shtet nga frika se mos po iu ndodh më e keqja, ndërsa investitorët e huaj as që shprehin ndonjë interesim për të ngrit farë objekti ekonomik në këtë vend.
Njerëzit në Siri vazhdojnë ta braktisin vendin dhe t’ ia mësyjnë shteteve në kontinente të ndryshme, ndërkaq, të dhënat më të reja të organizatave për mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut bëjnë me dije se deri me tash mbi 150 mijë veta kanë humbur jetën, prej tyre mbi tetë mijë janë fëmijë. Lufta në këtë vend ka hyrë në vitin e saj të dytë të tragjedisë. Dhe gjatë kësaj kohe fëmijët sirianë nuk përjetuan diçka më të mirë pos këtij tmerri, ndaj edhe një gjeneratë e tërë do ta humb perspektivën nëse faktori ndërkombëtar nuk reagon fuqishëm. Është e palogjikshme që Libani të bart vetëm këtë barrë kaq të rëndë të kësaj katastrofe humanitare. Ndërgjegjja po peshon mbi “ kokën” e të gjithë atyre që mund të ndihmojnë këtë popull.
Dhe krejt në fund. Lexova edhe këtë: të shkruash për islamistët dhe terroristët, kjo shkon mirë, për shkakun se kjo në asnjë rrethanë nuk parashikon një luftë të përgjithshme botërore. Sigurisht se lufta civile në Siri nuk rrezikon paqen dhe stabilitetin ndërkombëtar, por në këtë rast kemi të bëjmë, në rend të parë, me veprime e aktivitete humane që duhet të ndërmerren për të shpëtuar atë popullatë nga ai tmerr që nuk i dihet e as shihet fundi.

Një vizitë e kërkuar si nostalgji për Beogradin

by

Shkruan: Enver Bytyçi/
Akademiku i Kosovës, shkrimtari Mehmet Kraja, shkruan diku se kur takoi më 1991-in Nexhmije Hoxhën, ajo nuk e kishte fshehur nostalgjinë e saj për Beogradin: „Ah Beogradi, një qytet magjepës, midis Danubit dhe Savës“. Ajo e kishte vizituar kryeqytetin serb në vitin 1946 duke shoqëruar bashkëshortin e saj, diktatorin shqiptar, Enver Hoxha, e ndoshta bukurisë së vizitës së parë i kishte shtuar dhe udhëtime të tjera më pas, derisa më 28 qershor 1948, pra në ditën e Shën Vodovdanit serb, bashkëpunimi, e për pasojë vizitat e kontaktet fizike, u ndërprenë.
Kjo nostalgji e shoqëroi venë e diktatorit deri në ditët e sotme. Por ditë për ditë po bëhet e ditur se nostalgjikët nuk i përkasin vetëm periudhës së miqësive të mëdha e „të pathyeshme“ të kohës së komunizmit. Lajmet që vijnë nga Presheva në Tiranë janë vërtetë sa të idhëta, edhe shqetësuese. Nostlagjik i Beogradit duket se është vetë kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, i cili prej gati pesë muajsh e ka bërë refren dëshirën e tij për ta vizituar kryeqytetin e Serbisë, madje në formën e një kërkese të pakthyeshme e të pakusht në negocime. Në janar të këtij viti mediat serbe dhe ato shqiptare u morën gjatë me një vizitë të parashikuar të zotit Rama për t´u bërë në Beograd brenda shkurtit. Më vonë marrim vesh se për këtë është bërë fjalë në dhjetorin e vitit të kaluar.
Ishte një lajm i pazakontë, po të kemi parasysh se të gjitha vizitat e zotit Rama janë bërë pa paralajmërime mediatike ose me paralajmërime disa ditë ose disa orë para tyre. Madje kështu ndodhi edhe me vizitën në Berlin, e cila u njoftua tri-katër ditë para nisjes së delegacionit shqiptar, gjë të cilën ai e shiti si „modesti“ të tij për të mos u mburrur me ftesa të tilla, qofshin ato edhe të kancelares gjermane, Angela Merkel. Ndërkaq mediat afër kryeministrit dërguan në Berlin reporterë e gazetarë specialë dhe sollën në vëmendje të opinionit publik kohën e vizitave të diktatorit shqiptar jashtë vendit ose të pritjes nga ana e tij të delegacioneve të vendeve mike, si në rastin e vizitës së Nikita Hrushovit ose të Çu En Lait në Tiranë. Aq shumë lavde, metafora, krahasime dhe imagjinatë lavdëruese u shfaq në reportazhet e Top Kanalit, sa nuk patën të krahasuar me reportazhet e vizitës së diktatorit në Kukës e Tropojë më 1970, apo në Gjirokastër më 1978-ën. Modestia shpesh herë na del kështu si farsë dhe përpjekje për të manipuluar publikun. E tillë ishte dhe vizita e fundit në Vatikan, për të cilën kryeministri njoftoi se kishte qëndruar në audiencë me Papën më shumë se një orë, kur Barak Onama pati shansin para disa javësh të qëndronte vetëm 20 minuta me kreun e Vatikanit.
Historia e kësaj vizite në Beograd, të paralajmëruar rreth katër muaj më parë, shkon çdo ditë duke u sqaruar më tej falë përpjekjeve të gazetarëve në Preshevë. Janë autoritetet e Beogradit ato që po na bëjnë me dije se kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, nuk ka patur ftesë për të shkuar në Beograd, por ka kërkuar vetë të bëjë një vizitë të tillë zyrtare në Serbi. Në gazetën „Danas“ të Beogradit, ai, para një jave ka thënë se, „Më lejoni të theksoj se e kam mirëpritur ftesën e ardhur nga Qeveria e Beogradit….“ duke shtuar „Besoj se vizita do të realizohet në kohën e duhur, që uroj të jetë një kohë e shpejtë, gjithsesi pas përfundimit me sukses e në të mirën e popullit serb të procesit politik në vendin e tyre“. http://ëëë.shekulli.com.al/ëeb/p.php?id=45717&kat=87
Por gazetarët e agjensisë së lajmeve „Presheva jonë“ kanë investiguar më tej dhe korespondenti i saj në Nish ka zbuluar faktin se kryeministri i Shqipërisë nuk kishte asnjë ftesë prej homologut të tij për të bërë vizitën e shumpritur në Beograd. Ai thotë se për këtë vizitë kërkesa është bërë nga zoti Rama. Në të vërtetë këtë fakt e kishte pohuar vetë ministri i Punëve të Jashtme të Serbisë, Mrkiç, kur thotë se “Kryemnistri shqiptar ka kerkuar të vijë në Beograd. Mbetemi me shprese se kjo vizitë do të realizohet kah pranvera, kah pjesa e dytë e muajit mars… » (“Albanski premijer tražio da dođe u Beograd!”). Edhe gazetës „Shqip“, Mrkiç thoshte shprehimisht „Rama është i mirëpritur në Serbi. Unë isha në Tiranë dhe e shijova mikpritjen e miqve tanë shqiptarë… ». Ai bën me dije se kjo vizitë ishte synuar të bëhej që në dhjetor të vitit të kaluar, dmth para pesë muajve. Dmth, „meqenëse Rama këmbngul të vijë ne Beograd, neve, qeverisë së Beogradit, nuk na mbetet tjetër, veçse ta mirëpresim“.
Zoti Rama e justifikon shtyerjen e vizitës në Beograd me zhvillimet politike në Serbi dhe mesa duket nuk ia ka ënda të shohë disa aspekte të tjera të procesit diplomatik e politik. Agjenda e Beogradit duket se nuk është t´i bëjë shërbimin e duhur mikut dhe mysafirit të rrallë nga Shqipëria, por se si ta kapitalizojë sa më shumë nga pikëpamja politike dhe nacionale këtë vizitë. Nëse vemë re botimet në Beograd dhe njoftimet e komentet rreth kësaj vizitë duket qartë një përpjekje për të barazvlerësuar vizitën e zotit Rama me vizitën e diktatorit shqiptar, Enver Hoxha, të zhvilluar në vitin 1946. Paralelizmi midis këtyre dy vizitave mund të interpretohet thjesht si simbolikë, dmth, se pas ish-kryeministrit Enver Hoxha, i pari kryeministër shqiptar që viziton kryeqytetin serb është kryeministri aktual, Edi Rama. Por nuk duket që ky krahasim të jetë vetëm simbolikë. Dihet tashmë politika servile e udhëheqësit komunist, Hoxha, ndaj udhëheqësit komunist jugosllav, Tito. Edhe vizita e tij në Beograd njihet si një vizitë servile dhe nënshtruese, siç kanë qenë të gjitha vizitat, takimet e lidhjet e diktatorit me aleatët e tij të mëvonshëm, Bashkimin Sovjetik dhe Republikën Popullore të Kinës.
Një konotacion të tillë po merr tashmë vizita e zotit Rama. Fakti se në Beograd po e „tradhëtojnë „ hapur zotin Rama, duke i mëshuar shumë idesë se „Jo, ne nuk e thirrëm, ai dëshiron (për mua këmbngul) të vijë e vizitojë Beogradin“, dëshmon se ekziston një ngjashmëri e tillë me atë të vitit 1946. Dhe nëse shihen qoftë dhe pak prirje të tilla, gabimi politik e diplomatik i Tiranës zyrare do të ishte shumë herë më i dënueshëm sot, sesa para gati 70 viteve, qoftë dhe thjesht për shkak se pozita e shqiptarëve sot është e duhet të përceptohet krejt e ndryshme nga ajo e vitit 1946. Kryeministri i Shqipërisë shkon në Beograd si përfaqësues i një vendi me prestigj e autoritet të barabartë ose më të madh sesa prestigji i shtetit serb, ndërkohë që më 1946 Jugosllavia ishte caktuar në Jaltë si „kujdestare“ e Shqipërisë. Ky prestigj dhe autoritet në rritje i vendit tonë është produkt i paraardhësve të zotit Rama, rezultat të cilin ai nuk duhet të guxojë ta zhvleftësojë.
Nga ana tjetër, se zoti Rama këmbngul të vizitojë Beogradin, madje me insistim, duket qartë për shkak të injorimit prej tij të një rregulli diplomatik. Shkuarja e zotit Rama në Beograd, ende pa tentuar asnjë prej kryeministrave të Serbisë për ta vizituar Tiranën, injoron një realitet të hidhur dhjetravjeçar në marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Serbisë. Si rregull në diplomaci ai që ndjehet më shumë fajtor shkon dhe „falet“ te pala tjetër. Vizita e zotit Rama ka simbolikën e shfajësimit për ato që kanë ndodhur në 100 vitet e shkuara midis të dy vendeve e dy popujve. Madje këtë ai e thekson në një farë mënyre edhe në intervistën që i ka dhënë gazetës së Serbisë „Danas“. Gazetari i drejtohet disi me provokim, kur pyet: – Si ndiheni në rolin e Kryeministrit shqiptar, i cili pas gati shtatëdhjetë viteve do të vizitojë Serbinë? Herën e fundit kur një kryeministër shqiptar ka qenë në Bograd, ka qenë vizita e Enver Hoxhës në vitin 1947, dhe atë si mysafir i Josip Broz Titos dhe i federatës të atëhershme jugosllave. Dhe zoti Rama përgjigjet: „Ndihem me fat që jam njëri prej Kryeministrave të asaj, që pas marrëveshjes Kosovë-Serbi, mund të quhet koha e re e rajonit. Ndjej mirënjohje për të gjithë punën e sakrificën e njerëzve, pa rëndësi kombësia a nacionaliteti, pa rëndësi profesioni apo krahu politik, që bënë të mundur këtë kohë. E di që ka shumë faktorë që bëjnë ndryshimin, që sot na vendos në një kontekst krejt të ri, dhe unë jam posaçërisht i gëzuar që më jepet shansi, përsa i përket përfaqësimit të Shqipërisë, që të ndryshojmë marrëdhëniet mes vendeve tona në këtë kontekst. Kemi humbur kohë. Por ajo që mendoj tani, nuk është sa vite kanë kaluar, çfarë nuk kemi bërë, por sa vite kemi përpara dhe sa shumë kemi për të bërë. Do të doja të sjell në vëmendje se 2014 është viti i parë pa konflikte të hapura në historinë e Ballkanit dhe përkimi i këtij viti me 100 vjetorin e Luftës së parë Botërore, që nisi pikërisht në Ballkan, është mjaft domethënës për të pasur idenë e plotë të ndryshimit historik që ka ndodhur me marrëveshjen mes Kosovës e Serbisë“.
Kjo përgjigje nuk i dha drejtpërdrejt atë që priste gazetarit të „Danas“, por na sjell para faktit se kryeministri shqiptar ndjehet përgjegjës për atë që ka ndodhur në marrëdhëniet midis shqiptarëve dhe serbëve në këto 100 vite. Në mos më shumë, së paku po aq sa edhe politika në Beograd. Ndërsa udhëtimi prej mbi 700 km nga Tirana në Beograd i bën de facto më shumë përgjegjës shqiptarët sesa serbët për atë që ka ndodhur në një shekull. Pikërisht këtë aspekt të qasjes në marrëdhëniet midis të dy vendeve janë përpjekur ta evitojnë në Beograd, duke mos dashur që kryeministri i Serbisë të ishte i pari mysafir në Tiranë e pas tij të shkonte atje kryeministri i Shqipërisë. Paraardhësi i Ramës, për të mos prishur këtë raport marrëdhëniesh refuzoi ta vizitonte Beogradin sa kohë që ai qëndroi në krye të ekzekutivit shqiptar.
Natyrisht që është një objektiv dhe qëllim madhor ndërtimi i një rajoni në paqe, në stabiltet, në liri, harmoni e të integruar. Por ndërsa qeveria jonë e kërkon këtë harmoni me Serbinë, nuk dëshmon as më të voglën përpjekje për të vendosur ekuilibrin politik brenda vendit që ajo qeveris. Dhe ajo çfarë është kryesore: Më shumë se Tirana, Beogradi duhet dhe ka nevojë të dëshmojë ekuilibrin e marrëdhënieve të tij me fqinjët dhe vendet e rajonit. Rama në kët rast i jep qeverisë së Serbisë një shans të shtuar në përpjekjet e saj për t´u shfaqur para partnerëve europianë si „viktimë e sjelljes së pahijshme të të tjerëve ndaj saj“, e si „vend dhe popull me koncepte e mentalitet protestan“, në marrëdhëniet e saj me Europën. Ndërkohë që Tirana zyrtare i shton shanset që të rriten dilemat në Europë, nëse „shqiptarët kanë gjë të përbashkët me protestanizmin e Martin Luterit, apo jo“, në kuptimin e qytetërimit perendimor.
Dikush mund të besojë se zoti Rama do ta shfrytëzojë vizitën e tij në Beograd për t´i dhënë Bashkimit Europian më shumë prova të politikës së tij stabilizuese, me qëllim marrjen në qershor të statusit kandidat për në BE. Po një investim në një piramidë të ndërtuar e të vlerësuar tashmë në të gjitha raportet perendimore e të të gjitha organizatave ndërkombëtare, besoj se është i pamenduar, i pabazuar, i pasukseshëm. Në vend të kësaj energjitë e kryeministrit duhen adresuar te marrëdhëniet e tij me opozitën, te heqja dorë nga uzurpimi i të gjitha pushteteve, te lufta kundër trafiqeve e korrupsionit brenda të tijëvë e jashtë partisë së tij, te konsensusi politik i sinqertë dhe pa dredhi me kundërshtarin e tij politik…. te…. gjithçka që ka të bëjë me konsolidimin e demokracisë liberale e finksionale në këtë vend.
Ndërkohë midis Tiranës dhe Beogradit qëndron Prishtina, pra Kosova. Më 1946 Tito ia “mori” me të mirë Hoxhës Kosovën. Në mënyrën e tij perfekte, se “nuk do të na kutojë Serbia”. Tani në Beograd thuhet se “Nuk e njohim Kosovën si shtet të pavarur, sepse nuk na kuptojnë serbët”, duke bërë një ndarje midis politikës dhe qytetarëve serbë. Se do të ndodhë kjo, duket edhe nga deklarimet e zotit Rama, deklarime të pavendosura dhe dyzuese. “Për ne Kosova është një shtet i barabartë me shtetet e tjera në rajon”, shprehet kryeministri shqiptar për gazetën “Danas”. Kushdo do të shtronte pyetjen: Pse për ne?! Pse jo dhe për të gjithë të tjerët, për vendet e BE-së, të NATO-s, të rajonit?! Pse jo dhe për vetë Serbinë?! Mos mes këtyre rrjeshtave Rama dëshiron të justifikojë politikën e bllokimit, të provokimit dhe të destabilizimit të Serbisë ndaj Kosovës, politikë e cila vijon edhe pas nënshkrimit të marrëveshjes së 19 prillit 2013 midis Prishtinës e Beogradit?! Mos ndoshta ai e justifikon mosnjohjen e shtetit të Kosovës nga ana e shtetit të Serbisë?!
Në këtë kontekst vizita e kreut të ekzekutivit shqiptar në Beograd është më shumë se një vizitë e dështuar. Për më tepër është një vizitë, e cila ia heq mundësinë qeverisë serbe që të shfaqë ndjesë për krimet e mëdha kundër shqiptarëve. Eshtë një vizitë, e cila ndihëmon në vendosjen e paternalizmit të Beogradit mbi Prishtinën e forcimin e ndikimit të të tij në Tiranë. Eshtë një vizitë, e cila kapitalizon lidhjet e vjetra të Shqipërisë me lindjen, si dhe shton shanset për diversion të vazhdueshëm të lindjes në Shqipëri. Shumëkush do të thoshte se “Tashmë jemi një vend i NATO-s dhe kjo është e pamundur”. Por rasti i Greqisë, një vend anëtar I NATO-s që nga vitit 1952, dëshmon se kokën ajo e ka pasur e vazhdon ta ketë në lindje e trupin në Perendim. Ne nuk duam një vend të tillë. Shqiptarët duan një vend të merituar në dy komunitetet më të mëdha perendimore, në dy aleancat më demokratike të botës e njëkohësisht më të fuqishme të globit, në NATO dhe në Bashkimin Europian.
Ndërkaq ka njerëz që thonë gjithashtu se “ Edhe Serbia është për integrimin në BE”. Por politika e saj është plotësisht e ngjashme me politikën greke, duke tentuar që kokën ta mbarë në Moskë dhe trupin në Bruksel. Madje duke u bërë urë lidhëse midis Moskës e Brukselit, sigurisht në ndihëmë të ambicieve të Kremlinit në Ballkan. Nëse zoti Rama përmend integrimin rajonal si kusht të integrimit europian, kjo maksimë vlen më shumë për Serbinë, të njohur tashmë si destabilizuese e raporteve ndërshtetërëore në rajon, sesa për Shqipërinë, e njohur dhe e çertifikuar si restauruese e politikave konstruktive në marrëdhëniet rajonale.
Përfundimisht mund të shkohet në përfundimin se një vizitë e kërkuar me ngulm për në Beograd, një vizitë nështruese dhe faljekërkuese pa bërë asnjë faj, është dhe mbetet një vizitë e motivuar nga nostlagjia për marrëdhëniet e vjetra midis të dy vendeve tona. Makiazhi i tregut të lirë, i lidhjeve të ngushta rajonale e të tjera si këto, janë thjesht produkti për tregun mediatik, për të prodhuar moderacion, nga një personalitet politik, i cili vetëm moderacion në sjelljet e tij me partnerët e brendshëm, duke filluar te partia qe drejton e përfunduar te opozita, nuk prodhon.

Të ushqesh frikë

by

Nga Sami MILLOSHI/
Çfarë nuk po na dëgjojnë veshët?!!! Drejtoria Arsimore e Tiranës, u paska kërkuar mësuesve që ata të dorëzojnë librezat e pagesave të energjisë elektrike në drejtoritë e shkollave. Qëllimi? Të mësohet nëse e kanë paguar apo jo ata faturën e energjisë elektrike në shtëpitë e tyre.
Unë këtë çudi nuk e kam dëgjuar dhe nuk e besoj se ka bërë vaki në ndonjë vend tjetër të rruzullit tokësor. Ca kohë më parë, pata dëgjuar se Ministria e Brendshme kishte kërkuar që ata qytetarë që nuk kanë paguar gjobat që u ka vënë policia për arsye të ndryshme, nuk do të lejoheshin të dilnin jashtë kufijve të Shqipërisë.
Pasi njeriu njihet me këtë lajm, pyetja e parë është: “More, po çfarë i duhet Ministrisë së Arsimit nëse unë i paguaj apo jo dritat? A është kjo puna e saj në bazë të ligjeve që ka një shtet normal nga trutë e kokës?” Nuk e besoj se ka njeri me dy pare mend në kokë që të thotë se Ministria ka bërë mirë. Pse? Sepse nuk është punë saj. Është komplet problem privat i mësuesit në rastin konkret.
Ta supozojmë se një mësues nuk ka paguar energjinë. Ka organe të caktuara që e detyrojnë atë me ligj ta paguajë. Është sistemi i gjykatave që futet në lojë. Kur shuma e mospagesës është e madhe, gjykata mund të vendosë edhe për konfiskim pasurie. Të merr makinën, të merr shtëpinë, të merr nga depozitat bankare, etj, etj,. Kështu bëhet në një shtet ligjor. Të paktën, kjo është atmosfera që përjetoj dhe di unë këtu në Amerikë.
Po pse e bëjnë kështu, pse e anashkalojnë gjykatën? Sepse padrejtësisht e paragjykojnë si “të korruptuar”. Dhe në vend të ligjit fusin një urdhër ekzekutiv, të një zyrtari të rëndomtë të hierarkisë arsimore, që nuk ka kurrfarë forcë ligjore. Përveçse të një “force” iluzore, për të futur frikë te mësuesit, që nëse nuk paguajnë energjinë e kanë të rrezikuar edhe vendin e punës. Thjesht fare, duan ta bëjnë mësuesin e gjorë të ketë frikë zyrtarin që ka përsipër, i cili merret me mend, ka “moral” të lartë dhe “garanci” 100 % se ai vetë, pra zyrtari, e ka paguar faturën e energjisë. Po ky, ky zyrtari kujt do t’i dëshmojë se e ka paguar faturën e energjisë? Nëse është drejtor i drejtorisë arsimore, i bie që t’ia tregojë faturën Ministres, dhe kjo e fundit nga ana e vet, sigurisht, i duhet t’ia tregojë Kryeministrit.
Jo, kjo nuk është rruga e ndërtimit të shtetit ligjor. Kjo është rruga e mbjelljes së Frikës. Frikë nga zyrtarët e ulët, ndaj zyrtarëve më të lartë, frikë nga qytetari ndaj zyrtarit, frikë, frikë, frikë gjithandej. E megjithatë, askush nuk ka siguri që nga ushqimi i kësaj frike faturat do të paguhen…. Po ta zëmë se nuk do të paguhen edhe pas “kërcëllimit të dhëmbëve” të drejtorëve ndaj mësuesve, çfarë do të ndodhë? Do t’i pushoni mësuesit automatikisht? Mbi ç’ligj? Ku do të shkojnë nxënësit? Ku do t’i gjeni mësuesit e tjerë? Do t’i merrni nga rruga dhe do t’i shpallni mësues? Kjo është të futesh në labirintet e katrahurës dhe nga një problem i pazgjidhur, të prodhosh probleme të tjera edhe më të mëdha. Dhe mbi të gjitha, kjo do të thotë të prodhosh urrejtje për zgjidhjet voluntariste, që në thelb nuk janë zgjidhje ligjore.
Kur ia tregova këtë lloj “ndëshkimi” një miku tim këtu në Amerikë, ai bëri një spirale shakaje duke më drejtuar disa pyetje: “Po nëse mësuesit i kërkohet të paraqesë raportet seksuale me gruan? Po nëse i kërkohet të raportojë nëse e ka shëtitur qenin apo jo? Po nëse i kërkohet të raportojë se çfarë kanalesh televizive shikon? Po nëse i kërkohet të raportoje kë ka miq në Facebook? Po nëse i kërkohet të deshifrojë ëndërrat që ka parë natën e kaluar? Po nëse i kërkohet të përpilojë një plan strategjik për t’i vënë fre ambicieve të Putinit në Ukrainë??”.
“Miku im, shkove shumë larg me këto pyetje, i thashë. Por, gjithsesi ti ke të drejtë. Nëse i kërkohen të gjitha këto, ai do të duhet të jepte atë përgjigjen që jepte në diktature: Edhe jetën ia jap Partisë”. Me fjalë të tjera, të ktheheshim nja 30 vjet mbrapa dhe të humbnim kohë. Siç zakonisht kemi humbur.

Filozofija e nacionalizmit mistik të Putinit

by

Veprimet e fundit por edhe ato të mëparshme të Putinit e kanë bërë shumë të kujdesshëm Kryetarin e SHBA-ve Barak Obama që të mos e thirrë Rusinë për t’iu bashkuar “ fuqisë rajonale” dhe kështu mund të konstatohet se këta burrështetas nuk janë partner të barabartë/
Nga XHAVIT ÇITAKU/
Samiti i mbajtur në Gjenevë në mënyrë të qartë dëshmoi përfshirjen e drejtpërdrejtë të Rusisë në territorin e Ukrainës dhe shi për këtë partnerët u pajtuan që të filloi plani i çarmatimit të grupeve të armatosura pro- ruse që i kanë zënë ndërtesat qeveritare në pjesën lindore të këtij vendi. Mirëpo, separatistët pro- rus nuk duan t’i ulin armët. Ndaj, shlirshëm mund të thuhet se situata në Ukrainë është serioze. Shumë serioze.
Tani pretendohet se lufta e ftohtë është rikthyer. Këtë term e kemi të njohur tash e njëzet vjet më parë. Rritje tensioni mes Rusisë e Perendimit mund të jetë një shenjë alarmante. Nga shumë debate që po zhvillohen lidhur me krizën e kapluar nga aneksimi i territorit ukrainas nga Rusia , vlen të përmendet ai që po zhvillohet nga intelektualët gjerman të cilët me të drejt pyesin nëse Gjermania është në të vërtetë shtet perëndimor apo lindor. Ç’është e drejta, për shumë njerëz në perëndim krahasimet e gjendjes aktuale janë në shpërpjesëtim me pretendimet se tani kemi të bëjmë me rikthimin e Luftës së Ftohtë sepse , nëse mund të thuhet kështu, konflikti i fundit i madh është “ “ fituar” nga perëndimi. Putini është ai që Luftën e Ftohtë e ktheu prapa, por në të njëjtën kohë edhe Rusinë e ktheu prapa. Sa mund të jenë të sakta pohimet se Putini “ mbanë mend shumë deri sa ishte punëtor i shërbimit sekret KGB, për poshtërimin rus gjatë kolapsit ekonomik, pastaj grabitjet oligarkike dhe zgjerimi i NATO-s deri në kufijtë e Rusisë që është një dimension që flet shumë për fillimin e kësaj krize. Dhe shtrohet pyetja se në këtë situatë të imponuar nga Rusia a mund të jenë si partner të barabartë kryetari i SHBA-ve Barak Obama dhe ai rus Vladimir Putin. Zatën, kjo është arsyeja kryesore pse Obama tregohet kaq i kujdesshëm për të thirrur Rusinë për “ fuqi rajonale. Pra, sillesh kah të sillesh Rusia nuk mund të jetë një partner i barabartë as i perëndimit e as i SHBA-ve.
Putin përpiqet me siguri të “gatuaj” diçka vet, por edhe të marrë diç edhe nga filozofët e vjetër rusë. Pra, filozofia e tij është nacionalizmi mistik i kohës kur Rusia ishte bashkësi e shpirtërave. Historiografia e komunizmit e mbërthen veprimin e Putinit dhe asesi një formë e nostalgjisë kombëtare si një ëndërr e një rusi që besonte në diçka. Fakt është se simitizmi i Putinit nuk është një histori e madhe e botës. Kjo, në të vërtetë, është një histori që ka të bëj me vetë Rusinë.
Prapë po i kthehemi Luftës së Ftohtë. Ka mbaruar ajo, apo është aktuale edhe tani. Mendoj se ajo ka mbaruar që moti dhe është “ fituar” nga perëndimi, sepse ajo çka shihet e po ndodh është diçka tjetër. Kuptohet, ideologjitë e perëndimit dhe lindjes janë diametralisht të kundërta, por lidhjet e tyre ekonomike janë të forta. Tash edhe Rusia edhe SHBA-të janë më të forta se sa ishin dikur, edhe moralisht edhe financiarisht. Historia në këtë rast nuk mund të përseritet. Kjo mund të jetë një “ triller spiunazhi”, por një “ triller spiunazhi” i formës së re.
Dhe krejt në fund. Mafiozët rusë dhe oligarkët mund të ndërhyjnë si “ djem e burra” të këqinj kudo e kurdo në territorin e tyre sepse kjo i takon natyrës së fuqisë dhe ideologjisë së pushtetit të tyre i përcjellë me karakterin e tyre të pastër të lakmisë. Është vështirë për të përshkruar më shumë dimensionin e mafiozëve rusë të goditur nga “ paratë” në shuma miliardësh. Sigurisht se në këtë punë është e përzier edhe qeveria e regjimit rus dhe për të çorientuar popullin nga kapitullimi ndaj kësaj strukture të rrezikshme, Putini zgjodhi aneksimin e Krimës, por ndoshta edhe pjesëve tjera të Ukrainës. Nuk është vetëm kjo. I ardhur në pushtet sipas dëshirës së tij me ndërrim funksionesh sikur të ishte pronë e tij, populli rus nuk e pëlqeu këtë dhe është e natyrshme se e dënon këtë me gjithë forcën. Thënë konkretisht, reputacioni i tij kishte rënë në pikën më të dobët dhe për ta ngritur atë u deshtë të aneksoj toka të huaja. Kësisoj kishte vepruar edhe Daçiqi me prangimin e dy policëve kufitar të Kosovës dhe arrestimit e dënimit me burgim të shumë qytetarëve të pafajshëm të Luginës së Preshevës. Kësaj i thonë politikë sllave. Caku qëllohet në taborin e huaj. Dhe siç dukët këto aktivitete çmendurake po “hutojnë” popullin për t’ua dhënë votën e për t’i përkrahur haptas. Edhe ky është një nacionalizem mistik sllav apo jo. Po ashtu edhe historiografi e komunizmit.