Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Dilema migjeniane: Sokrat i vuejtun apo derr i kënaqun

by

Shkruan: Skender BLAKAJ/

Duket si në përrallë-po ëndrra ishte e gjatë dhe e përgjakshme. Ama, Kosova nuk u bë Shqipëri, por u bë shtet. Edhe kjo po i lë pa gjumë ish-çifçinjtë e saj serbë, të cilët, kur e robëruan, u kthyen në padronë dhe e dhunuan barbarisht 100 vjet. Në kryeveprën e vet, “Darka e gabuar”, Ismail Kadare vetëtin e godet si rrufeja, me çështje të mëdha që janë preokupime dhe përjetime të rënda të jetës së kombit. Epiqendër gjeografike e ngjarje­ve të veprës është vendlindja e tij, Gjirokastra. Në mënyrën e tij, me plot retrospektiva, kalon nga ita­lia­nët e gjermanët aty, e nga këta te komunistët e te universi komunist, me aferat e komplotet, në të cilat Gjirokastrën duan ta bëjnë qendër. Me një penel të shpejtë, po të përndeztë, e vringëllon trazimin e qytetit me të cilin jetojnë edhe sot shqiptarët – “ai bënte që banorët e qytetit, për shkak të bujqve grekë që punonin në pronat e shqiptarëve si çifçinj, të kishin një përfytyrim të shtrajtuar jo vetëm për grekët, por edhe për gjithë greqizmin, bashkë me shtetin grek, me politikën, madje me gjuhën e tyre.” Kurse, degëzimit tjetër tronditës të kësaj teme i kthehet dy-tri herë, si një bërthame atomi, që të bën shkrumb. Sipas qëndrimeve e bisedave politike “Shqipëria s’kishte pse të futej në grindje verbazi, pa parë volinë e saj. Gjermania vërtetë ishte pushtuese, por Rusia e kuqe s’ishte më e mirë. Veç kësaj, Gjermania sillte Kosovën e Çamërinë, kurse Rusia, veç kolkozeve, nuk sillte asgjë. Madje, kishte gjasë që fjalët “Shqipëri etnike”, në fletushkat gjermane, në vend që t’i gëzonin, i kishin acaruar komunistët. Kishte gjasë që edhe padurimi për luftë andej vinte. Dhe kjo ishte e natyrshme, përderisa në krye të tyre kishte dy a tre shefa serbë, për të cilët fjalët “Shqipëri etnike” ishin mortje e shkuar mortjes… Kalo zoti gjerman ashtu siç premtove, transit. Mos më nga, s’të ngas.  Achtung! U theve brinjët Greqisë e Serbisë? Puna jote! Jepmë mua Kosovën e Çamërinë, jawohl!”

Nga këto pjesë te veprës brilante të Kadaresë, që ua përkujton shqiptarëve e të huajve se Shqipëria as nuk mbaronte aty diku te Kukësi, as te pikat tjera, le të bëjmë pak shfletime të “Letrave të konsujve serbë nga Prishtina, 1890-1912”, në kohën kur kryeqyteti i tashëm i Kosovës ishte brenda Perandorisë Osmane. Mbas Kongresit të Berlinit, 1878, me diplomaci, me pushkë e me topa, ishte vendosur njëfarë paqeje në këtë pjesë të Evropës. Perandoria Osmane i lejon Serbisë hapjen e konsullatës në Prishtinë. Shumë shpejt shqiptarët e vrasin konsullin e parë para zyrave të tij, më 1890, “sepse kjo është kapia nëpër të cilën Serbia do të arrijë në Kosovë”. Normalisht, Serbia nuk hoqi dorë, dhe nga viti 1890-1913, kur e kishte pushtuar Kosovën barbarisht, në Prishtinë si konsuj shërbyen personalitete të njohura, madje kryeintelektualë serbë. Krahasojeni me diplomacinë e sotme të Kosovës së shkretë! Këto raporte të konsujve serbë u botuan vitet e fundit në dy vëllime të mëdha dhe, natyrisht,  pa përjash­tuar tendencën tepër antishqiptare të raportuesve, janë një dimension tejet interesant për historinë tonë, po edhe për qëndrimet e habitshme të prijësve shqiptarë. Edhe pse të programuar e me mision të ngulitur që të punojnë që Kosova patjetër të bëhet Serbi, aq shpesh në raporte për Kosovën u përvidhet emërtimi Shqipëri, kurse për serbët, duke përshkruar mjerimin e tyre, theksojnë që janë bujq të patokë e çifçinj në pronat e shqiptarëve dhe që zullumin ndaj serbëve, si diçka gati e logjikshme, e bëjnë kryesisht muhaxhirët shqiptarë që i dëboi Serbia nga pronat e veta nga Sanxhaku i Nishit.

Edhe socialdemokrati serb D. Tucoviq, në librin “Serbia dhe Shqipëria”, 1914, kur përmend kërkesat dhe pjekurinë politike të shqiptarëve për pavarësi, thekson: ”E tërë Shqipëria Veriore, me kryeqendrat e saj: Shkodrën, Prizrenin, Gjakovën, Pejën e Prishtinën, brenda një apo dy muajve u pastrua prej pushtetit dhe prej garnizoneve ushtarake turke. Në Shqipëri u bë një kryengritje revolucionare e përgjithshme”. Autori tjetër, M. Obradoviq, në librin serbisht “Reforma agrare dhe kolonizimi i Kosovës 1918-1941”, përgatitur e botuar në Prishtinë më 1981, nën mbikëqyrjen e akademik Ali Hadrit, e përkufizon nocionin e çifçinjve, çfarë ishin serbët në Kosovë: “Çifçija është bujk që ka pak tokë dhe punon në çifluk. Shumica e çifçinjve, megjithatë, nuk kishin tokë të veten”. Ai citon vendimin shtetëror: “Duhet përpjekur që në afat sa më të shkurtër masat e forta e kompakte të shqiptarëve të shpërbëhen duke sjellë midis tyre së paku 50% sllavë”.  Pa trojet tjera shqiptare në Jugosllavi, shifrat vetëm për Kosovën janë tme­rruese. Nga 475.000 banorë, sa ishin më 1910,  edhe përkundër vrasjeve e dëbimeve masive që bëjnë serbët, përmes kolonizimit, në vitin 1940 numri rritet në 666.900 banorë, ose për 39.54%. Pa përmendur këtu gjithë dhunën e zhvendosjet në kohën e komunizmit.

Qeveria e Kosovës ka caktuar fonde disa milionëshe që ta dëshmojë para botës se shqiptarët nuk po e marrin tokën e Serbisë. Po, sigurisht, po i ruan derisa Beogradi t’i kryejë punët e veta.

Kosova ka pavarësinë, kushtetutën, njohjet, Shqipëria në NATO, ndërtimet, udha e kombit, asfaltet, dhe prapë jeta e shqiptarëve është aq jocilësore. Kurse krerët, në vend se me detyrat e posteve që i kanë, janë të zënë me punët e veta, të klanit, të farefisit. Privilegjet e veta, në kësi mjerimi, nguten t’i beto­nojnë me ligje. Kur e hetojnë “shkëlqimin” e zbehur, vrap në Tiranë a në Prishtinë, me qilima të kuq, me parada, fjalime e dekorata “Skënderbeu”, qytetar nde­ri, trimi i Kosovës etj., të shpërndara me lehtësi si bizhuteri të lira të buzërrugës, si parodizime me vetveten e, edhe si kapardisje shpërfillëse për miqtë e jashtëm që po na e hapin udhën e i kanë ngarkuar në shpinën e vet shpresat tona. Ndërsa lidhjet politike, ekonomike e kulturore, aq të domosdoshme për integrimet kombëtare, janë në shkallë dëshpëruese. Si protagonistë të absurdit, si do të dukej që krerët e qendrave shqiptare ta shpallnin njëri-tjetrin qytetar nderi në ndonjë nga katundet krejtësisht të boshatisura për mungesë të kushteve më elementare për jetë. E dëgjova me tmerr një analist serioz nga Tirana kur tha se në Kuvendin e tashëm të Shqipërisë 13 ish-kryepolicë të kohës së diktaturës janë deputetë, kurse në Kosovë është në qeverisje një simbiozë e rrezikshme e titistëve dhe e enveristëve, si një bashkim-vëllazërim i hershëm Beograd-Tiranë, që mund të prodhojë murtajën. Kjo duhet të evitohet, por pa stupca, siç bëjnë kombet e civilizuara, anise e zorshme. Kush mund ta harrojë 23 marsin e vitit 1989, kur shpejt bëhen 25 vjet nga dita kur Millosheviqi ia hoqi Kosovës elementet e njësisë federalformuese, dmth. atë formë shtetësie. Reagimi protestues i shqiptarëve u shua me gjak e me shumë viktima. Në skenë e në prapaskenë, këtë akt e ndihmuan edhe  shumë shqi­ptarë, madje edhe titullarë të tashëm të institucioneve të Kosovës. Ferri ynë i pastajmë dihet. M. Ahtisari e tha asokohe se ky veprim i Beogradit ishte argument i fortë për ndërtimin e Pakos së tij për Kosovën. Si pjesë e absurdeve tona, për këtë akt të tërthortë atdhetarie, ndihmësit e atëhershëm të Sllobës, rrezik që vie dita e ndoshta edhe mund të dekorohen nga Kuvendi i Kosovës.

Tash, përballë dilemës migjeniane – Sokrat i vuejtun apo derr i kënaqun – zgjidhni! Megjithatë, pavarësisht zhgënjimeve, a nuk kemi hyrë atje ku ishim moti, në orbitën përendimore, dhe së bashku me të, doemos që do të sillemi e do të lëvizim edhe na.

Dhe, jemi në prag të festave. Gëzuar!

 

Për një Republikë të Pestë të Shqipërisë

by

Nga Prof. Romeo Gurakuqi*/

Funksionimi i sistemit të qeverisjes, performanca, përgjegjshmëria dhe shpjegueshmëria e sistemit politik në Shqipëri, nuk mund të kuptohet pa analizuar marrëdhëniet që ekzistojnë në mes agjentëve kryesore institucionalë të Shtetit, që e kanë çuar vendin në prag të kolapsit funksional dhe krejt larg parametrave të një demokracie të mirëfilltë liberale. Shqipëria ndodhet prej më shumë se dy dhjetëvjeçarësh nën menaxhimin e një bashkësie politike shumë komplekse, me thelbe qytetarie e intelektualizmi të paplota, të cilës i rrjedhin pranë e pranë lumi punist, orientalist e ballkanik dhe një përrua i tharë liberal. E dallueshme për uncommon sense e vet, mungesën e përgjegjësisë për të respektuar balancat krahinore dhe religjioze, bashkësia e ka çuar vendin në pragun e një ballafaqimi civil, të cilin vetëm ajo nuk e shikojnë në derën e Shqipërisë së rrënuar tërësisht në shpirtin e saj, në unitetin e saj të brendshëm.

Shqipëria është një demokraci elektorale, por që nuk ka arritur të bëhet një demokraci liberale, seose nuk garanton respektimin e lirive civile, nuk mbron dot jetën, një operim të fuqishem të sundimit të ligjit dhe rendit, një proces zgjedhor të lirë dhe të ndershëm, nuk ka bërë një proces dekomunistizues dhe të transparencës së dosjeve të diktaturës, një shkëputje të plotë nga nepotizmi, klientelizmi e korrupsioni. Shteti shqiptar sot gjendet nën veprimin e kastave sunduese dhe kontrolluese të institucioneve, të ekonomisë dhe strukturave të padukshme, nën një kontroll të plotë të jetës së brendshme politike nga parti që janë ose klienteliste, ose jo demokratike.

Përveçse rezultat i trashëgimisë së sipërpërmendur dhe e veçorive që mban të ndrydhuna bota e prapambetur sociale e kulturore shqiptare, ajo është ndër të tjera rezultat i një kushtetute të mangët të vitit 1998, të cunguar më tej në vitin 2008. Pra, jeta politike shqiptare është prodhim edhe i sistemit të ngritur pamjaftueshmërisht. Ajo kushtetutë e ka vendosur jetën e brendshme politike para tronditjeve të thella, të cilat riciklohen, sa herë që lind nevoja e zgjidhjeve institucionale të radhës, sa herë që afrohen zgjedhje e duhet të bëhen emërime. Vendi ndodhet para nevojës për një kushtetutë të re, të detajuar, të hollësishme dhe korigjuese të sëmundjeve që po e bëjnë të vuajë Shtetin e Shqipërinë, një kushtetute që rindërton unitetin tone të brendshëm nacional dhe kulturorë.

Kësisoj, jo kthimi në kornizën konstitucionale të vitit 1998, që do i mbajë gjallë serish padrinot e së keqës në Shqipëri, pronarët e paligjshëm të pronave të Publikut, por reformimi në disa prej kapitujve themeltarë të Kushtetutës (Rolin e Kreut të Shtetit, rindërtimi i sistemit të Drejtësisë, një kapitull të gjërë shtesë mbi Krahinat dhe grupimet kulturore, përfaqësimin e tyre dhe një kapitull mbi mënyrën e krijimit të një qeverie të balancuar kulturalisht dhe krahinarisht) siç bëri Italia në vitin 2001, ose reformimi tërësor i sistemit Kushtetues nepërmjet transformimi të Republikës së pastër Parlamentare në Republikë Gjysëm-Presidenciale (President Parlamentary), do të ishte qasja më e arsyeshme. Vetëm kështu Shqipëria do të hyjë realisht në fazën e Republikës së saj të Pestë (këtë reformim e kanë bërë përgjithësisht disa prej vendeve postkomuniste që kanë synuar përforcimin e veprimit reformativ në rrugën integruese dhe kanë dashur njimendësisht vendosjen e veprimit të shtetit ligjor dhe integrimin serioz europian. Ky transformim në këto vende është kryer nën shembullin e Francës së 1958-ës që iu desh të minimizonte rolin e partive politike viktima të klientelizmit dhe korrupsionit).

Hapi i parë që do i duhet të zgjidhë shumica e re, jo pa pjesmarrjen e opozitës, mendoj se mund të jetë Reforma Konstitucionale, që do i hapë rrugën me tej reformës institucionale, reformës së sistemit gjyqësor, reformës administrative të ndarjes së re të qarqeve, bazuar në veçoritë krahinore dhe kulturore. Madje, nuk mendoj se mund të përfundohet një reformë administrative territoriale, pa kryer një reformë kushtetuese. Klasës politike shqiptare, ndihmar prej forcave të kualifikuara intelektuale të fushës së konstitucionalizmit, do i duhet të bëjë zgjidhjen në mes transformimit të Republikës, në Parlamentare me President Korrektiv (Parlamentary with President), apo transformimit të plotë të Republikës drejt Gjysëm Presidencializmit (President Parlamentary).

Në qoftë se parimisht do të mendohet që të ruhet Republika Parlamentare, ajo do të mund të transformohet së paku në Parlamentary with President, sepse kështu siç është, ndodhet në impasse të rëndë dhe në pamjaftueshmëri totale vepruese. Në këtë rast, ndryshimi kryesor që mund të bëhet në sistemin tonë është zhvendosja e pozicionit të Kreut të Shtetit, nga një institucion i dobët, në një institucion në mënyrë të moderuar i fuqishëm, ose krejt i fuqishëm, gjë që është e mundur edhe për sistemet parlamentare me mjaft shembuj në Europë. Rasti më tipik është ai i Republikës Italiane ku Presidenti i Republikës është një organ monokratik, i paanshëm, apolitik, që nuk ushtron funksione aktive të qeverisë, por ka detyren e rëndësishme për të vëzhguar nga sipër të gjitha pushtetet dhe për të respektuar ekuilibrat e parashikuara nga Kushtetuta, në mes organeve të ndryshme të shtetit. Synimi vëzhgues është që presidenti të kontrollojë që asnjë institucion të mos mbivendoset mbi të tjerët dhe të verifikojë që janë të kontrollueshme parimet dhe vlerat themeltare të sanksionuara nga vetë themeli i shtetit. Në rast se do të vendoset që Republika jonë të mbetet edhe në vijim një Republikë Parlamentare, ajo duhet të behët edhe me një institucion Presidencial të fuqishëm (Parlamentary with President), rolit i Kreut të Shtetit do të duhet të ridimensionohet; atij do të duhet t’i artikulohen dhe shtohen qartë pushtete të rëndësishme që lidhen me funksionet legjislative, ekzekutive, perveç atyre juridike që i ka, dhe njëkohësisht pushtetet ndërmjetësuese e të vëzhgimit të interesave të Publikut, që më situacionin aktual juridiko-konstitucional janë munguese (Shqipëria ka një kushtetutë Pure Parlamentary).

Palët politike shqiptare, pikërisht për këtë mungesë, kanë luajtur të qeta, pa asnjë arbiter të brendshëm dhe janë ballafaquar mes vehtes egërsisht dhe me kosto destabilizuese, sa herë interesat e tyre, jo publike e jo parimore, janë vënë përballë. Institucionit të Kreut të Shtetit do t’i duhet t’i forcohen kompetencat e nxjerrjes së akteve me drejtim presidencial, sidomos ato që kanë të bëjnë me emergjencat politike në vend. Por, sa më sipër, a është e gjitha çfarë ofron një Republikë Parlamentare me President Korrektiv?

Unë mendoj se transfomimi i sipërshënuar do të përmirësonte ndjeshëm Rolin e Kreut të Shtetit si arbitër ndër-institucional, shprehes i interesave të Publikut në tanësi dhe si garant i rendit, por se nuk do të zgjidhte një sëri sëmundjesh të rënda të Shtetit, të politikës shqiptare, nuk do të ndalonte kontrollin e politikës nga krimi i organizuar dhe monopolet dhe mbi të gjitha do ruante edhe më tutje kontrollin partiak mbi kompozimin e ekzekutivit, ndërhyrjen e partizave të vogla e simpatizantëve të tyre në rrjepjen e Ekzekutivit të Shqipërisë, e për rrjedhojë vendi do të gjendej edhe më tutje nëm një destabilitet në vijimësi, nën një transformizëm politik permanent, kapluar nga një sistem i drejtësisë nën kontrollin e ekzekutivave, të interesave të domenit antiligj të Juridikut, apo nën një trafik të dhimbshëm interesash klienteliste dhe nepotike mes individëve të institucioneve.

Në qoftë se një reformë e thellë e sistemit nuk do të ndërmerret, unë mendoj se Principal-Agency Problem do të jetë një fenomen që do ta shoqërojë edhe qeverisjen e ardhshme, pasi është kjo kornizë konstitucionale parlamentare që e prodhon.

Kësisoj unë mendoj se një reformë rrënjësore konstitucionale, që do të ndërmerrte plotësimin e të gjitha boshlleqeve ligjore dhe njëkohësisht do të parashikonte mekanizmat ligjore konstitucionale për shamngien e ligësive të sistemit politik dhe sëmundjeve të lindura nga sistemi, do të ishte një prej mënyrave të shpëtimit dhe Shërimit të Republikës, Shpetimit të Shtetit dhe institucioneve të tija tashmë shumë të kompromentuara dhe të padenja për të qenë pjesë e familjes europiane.

Unë mendoj se Republika e Pestë e Shqipërisë do të duhet të jetë një Republikë Gjysëm Presidenciale, e kuotuar teorikisht si: President-Parlamentary.

Nevoja per një republike gjysëm-presidenciale është e lidhur me kërkesat në rritje të opinionit të shëndoshë të këtij vendit për pjesmarrjen e forcave intelektuale jo partizane në qeveri, me domosdoshmërinë e një shkëputjeje më të madhe të interesave partiake nga drejtimi qeveritar, me reduktimin e incentivave për politikanet e zgjedhur në kontrollin e portofoleve ministeriale dhe departamentale. Në qoftë se do të duhet të rreshtojmë disa arsye për këtë transformim, unë do të vendosja:

1. Zvogëlimi në mos zerimi i ndërhyrjes së partive politike mbi portofolet qeveritare; kodifikimi i mënyrës dhe forcës së kontrollit të partive mbi të njejtat; 2. Nevoja e ndërhyrjes së faktorit unitet i kombit dhe institucionit përfaqësues i interesave të Publikut në kompozimin e qeverisë. Në sistemin gjysëm-presidencial kabineti do të jetë produkt i negociatave në mes Presidentit dhe Kryeministrit, e për rrjedhojë ky komponent i dytë do jetë më aktiv; 3. Dobësimi i marrëdhënieve parti-qeveri, që përbën një domosdoshmëri në sistemin shqiptar, mbasi përdorimi partizan i qeverisjes, po rrënon qendrueshmërinë administrative, performancen dhe ekspertizën e administrates, sjelljen e përgjegjshme ndaj publikut që kjo administrate duhej të mbajë; 4. Nevoja për sigurimin e kontrollit të disa portofoleve të rëndësishme nga ana të besuarve të Kreut të Shtetit dhe këtu kam parasysh, së pari, vetë Kryeministrin, që nuk mund të jetë më një sfidant i Presidentit, por një bashkëpunëtor në të mirë të interesave publike; ministrin e financave, atë të jashtem, ministrin e mbrojtjes dhe atë të drejtësisë. Të gjithë këto tagra kushtetues i japin Presidentit të Republikës, një ndikim më të madh mbi politiken dhe më shumë patronazh pushtetesh, duke reduktuar rolin e partive politike, klientelave partiake dhe atyre familjare, që në këtë vend janë bërë tmerr për njërëzit e thjeshtë që duan të kenë shpresë në të ardhmen. Ky hap, mendoj unë, është një mekanizem kushtetues që mund të ulë ndikimin e partive në ndërtimin e qeverive, sidomos mbi dikasteret kryesore të tij, minimizon kthimin e dikastereve të akorduara partive në koalicion, në domene grabitjeje partiake dhe hap rrugën drejt depolitizimit real të administrates së lartë të Shtetit. 5) Sistemi gjysmëpresidencial i formatit President-Parlamentary, hap rrugën për përfshirjen në qeveri të një përqindjeje të spikatur ministrash teknicienë, të cilët tipikisht kanë një përgatitje të caktuar administrative, janë jopartiakë dhe janë të caktuar për shkak të ekspertizës së tyre teknike. Formati i lartpërmendur hap rrugën edhe për emërimin e teknicienëve nga bashkësitë fetare minoritare, të harruara nën ombrellat partiake, madje edhe të përsekutuara në heshtjen e një shteti pa vetëdije, nga individët me paragjykime të trashëgueme nga e kaluemja. Rasti më tipik është goditja sistematike që po kryhet aktualisht ndaj qytetarëve të Shkodrës në administratën qendrore, veçanërisht në administratën e Parlamentit dhe në disa prej dikastereve kryesore. Ky është një zhvillim për t’u shënuar nga ndërkombëtarët para vendimit mbi dhënien e statusit Shqipërisë. Pozita aktuale do të duhet të kuptojë se Shqipëria është edhe atdheu i atyre që nuk aderojnë në asnjë parti politike dhe që kanë madje alergji për ato dhe për prerjet e tyre antidemokratike dhe klienteliste. Formati aktual kushtetues u mundëson partive të shmangin përgjegjësitë, përndryshe reforma në kuptimin e përshkruar më sipër i përfshin shqiptarët pa dallim në sistemin politik dhe administrativ. Ndjehem shume i shqetesuar qe administrata e re e ketij vendi nuk e kupton se Parlamenti Shqiptar eshte nje Parlament Pluralist, nuk eshte Kuvendi i RPSSH, ku punesoheshin vetem te besuarit e PPSH. Parlamenti i Republikes se Shqiperise eshte nje Parlament Pluralist dhe per rrjedhoje edhe administrata e ketij intsitucioni, pervecse pluraliste eshte edhe nje administrate e depolitizuar, ne te cilen ka vend edhe per nejrezit pa parti, te cilet perbejne shumicen e qytetareve dhe jane ata qe e respektojne me se shumti Shqiperine, Qytetarin dhe Shtetin. Shqiperia eshte edhe e atyre .Nuk e mendoja kurre qe nen justifikimin e heqjes se te paafteve, te mirenjohurve te kotesise se administrates se djeshme, senksereve dhe injoranteve te administrates se djeshme, do te goditeshin , vetem dhe vetem, qytetaret e denje e te pambrojtur te ketij vendi, te shkolluarit ne universitetet me te mira perendimore, pinjollet e atyre familjeve qe e krijuan Shqiperine, arsimin shqiptar dhe administraten shqiptare, ata qe i sherbyen me devotshmeri qytetareve dhe qe i bene te flasin sot  gjuhen shqipe. Mbi te gjitha, nuk e mendoja se nen administraten e kryministrit Edir Rama, do te ndermerrej nje gjueti e paskrupull kunder qytetareve normale te Shkodres, nga ekipet banditeske te dy partive pozitare. 6. Një element tjetër shumë i rëndësishëm që do të duhet të korigjohet në rastin shqiptar është shmangia e kontrollit politik të qeverisë nga partitë që vendosen në bashkëpunim dhe kalimi nën një kontroll të dyfishtë institucional i qeverisë, nga më shumë se një institucion i zgjedhur. Në republikën gjysëm-presidenciale karakteristike është përgjegjshmëria duale politike e qeverisë ndaj Parlamentit dhe ndaj Presidentit, gjë që përbën karakteristiken përkufizuese të sistemit miks parlamentar dhe presidencial.

Republika gjysem-presidenciale e implementuar për herë të parë me kushtetutën franceze të vitit 1958, është konceptualizuar për herë të parë teorikisht prej Maurice Duverger në vitet 1970’ (Alan Siaroff, Comparative presindencies: The inadequancy of presidential, semi-presidential and parliamentary distinction, in European Journal of Political Researche, 42, 287-312, 2003). Ky tip regjimi politik përmban tre karakteristika themelore, secila ndertuar për një funksionalitet të caktuar korigjues të sistemit parlamentar: (a) Presidenti i zgjedhur me votim të përgjithshëm, (b) zotëron pushtete të konsiderueshme dhe (c) ka përballë një kryeministër e ministra të cilët zotërojnë pushtete ekzekutive dhe qeverisëse dhe mund të qendrojnë në detyrë vetëm në qoftë se parlamenti nuk shfaq opozicion ndaj qeverisë. Nga ana e tij Giovanni Sartori, regjimeve gjysëm-presidenciale u mvesh pesë karakteristika:1. Kryetari i Shtetit (Presidenti) zgjidhet me votë popullore, për një mandat të caktuar; 2. Ai e ndan pushtetin ekzekutiv me Kryeministrin, duke krijuar kështu një strukturë autoriteti dual, strukturë, e cila përmban këto tre kritere vijuese: 3. Presidenti është i pavarur nga Parlamenti, por nuk mund të qeverisë vetëm ose drejtëpërdrejtë dhe prandaj vullneti i tij duhet të përcillet përmes qeverisë së tij; 4 në mënyrë të përkundërt, Kryeministri dhe Kabineti i tij janë të pavarur nga Presidenti për sa kohë ato janë të varur nga Parlamenti: Kryeministri dhe Qeveria janë subjekte të votëbesimit dhe mosbesimit të parlamentit dhe në të dyja rastet është e nevojshme mbështetja e një shumice parlamentare; 5 Struktura duale e autoritetit të gjysem-presidencializmit jep mundësi për balanca të ndryshme dhe zhvendosje në mbizotërimin e pushtetetit në mes ekzekutivit, nën kushtin strikt që ‘autonomia potenciale e seciles njësi përbërëse të ekzekutivit mbahet në jetë”. (G. Sartory, Semi-presidentialism: A political model at work, in European Journal of Political Researche, 31, 1994, faqe 128-137).

Nga pikpamja sistematike dhe përmbajtësore, më precise, është për mendimin tim, ndarja e Matthew Shugart, që sugjeron këto katër tipe regjimesh politike, të cilat ne, jo rastësisht i përdorëm në tekstin pararëndës: 1. Regjim të pastër Presidencial; 2. Premier- Presidencial; 3. President-Parlamentary; 4 Parliamentary with President dhe 5 pure Parliamentary (Shugart, M.S. (1993) Of Presidents and Parliaments, East European Consitutional Review 2, faqe 30-32).

Duke e konsideruar Republikën e Shqipërisë një republikë të pastër parlamentare, (tashmë të dalë mode e të dekompozueme nga funksionaliteti e efikasiteti), vëmendja jonë për reformën, nëqoftëse ajo do të vendoset për t’u kryer, do të duhet të përqendrohet në transformimin e Republikës sot drejt gjysem-presidencializmit, që në vetvehte përmban dy kategori kryesore:, atë Premier-President dhe atë President-Parlamentary. Një vend i vuajtur ky i yni, nën tiranë të vjetër e të rinj, nën korrupsionistë dhe gangsterë politikë, besoj se nuk e ka të këshillueshme të kopjojë modelin rus të një republike gjysëm-presidenciale, të tipit Premier-President. Presidenti i fuqishëm edhe konstitucionalisht në një vend si i yni, do të ishte një kondicion katastrofal i gatuar me duar e popullit dhe votën e tij. Një vend i prapambetur dhe me një traditë politike liberale të kufizuar si Shqipëria, do të pësonte kështu një dëm shumë të madh në aspektet e lirisë e ruajtjes së përgjegjshmërisë shtetërore. Shqipëria mbase do të duhej të përqendrohej më së shumti në rastin francez të gjysëm-presidencializmit, ose atë çfarë mund të konsiderohet kategoria President-Parliamentary, në të cilen Presidenti nuk ka pushtete formale për të shkarkue një qeveri që mbështetet në një maxhorancë, por ka pushtete të mjaftueshme për të ndarë me këtë qeveri pushtete ekzekutive dhe për të ndikuar në formimin e një qeverie të tillë të bazuar edhe në teknicienë. Në një rast të tillë do kishim një President që do të bashkëjetonte edhe me një Qeveri opozitare me atë shumicë me të cilën ai zgjidhet. Pozicioni i Presidentit dhe pushtetet e tij për shkarkimin e qeverisë, ndryshojnë varësisht trendit politik dhe vendosjes në linjë politike të Presidentit, Kryeministrit dhe Parlamentit. Edhe një gjë tjetër për t’u saktësuar: pushtetet e presidentit në një republikë gjysëm-presidenciale të tipit President-Parliamentary, për të shkarkuar qeverinë vertetë ekzistojnë, por ato janë vetëm një aspekt i pushtetit të presidentit dhe përdorimi i këtij pushteti në praktikë nga kushtetuta imponohet në mënyrë logjike dhe jo në mënyrë autoritare. Gjithashtu ndikimi i Presidentit bëhet krjetësisht i dallueshëm në dikasterin e punëve të jashtme, në të cilin kontrolli i çdo partie fituese duhet të zhduket plotësisht dhe pjesmarrja e teknicienëve në diplomaci duhet të jetë i vetmi kriter përzgjedhjeje. Shqipëria ka vuajtur dhe po e vuan ende këtë. Mjafton të shikosh vetëm projektimet e papërshtatshme të realizuara nga ekzekutivi aktual në muajin e fundit në diplomaci, për të kuptuar se jemi në një rreth vicioz ripërsëritjeje të kotësisë, injorancës, tarafit, borxhit dhe afinitetit politik me të djeshmen diktatoriale.

Në fund duhet të theksojmë se në rastin e përzgjedhjes së Presidentit, duhen kuotuar edhe dy parametra plotësues: a. kriteret intelektuale, qytetare dhe gjithpërfshirëse të statures presidenciale; dhe b) ndërtimi i Institutit të Impeachment-it.

Publiku dhe ndergjegja e dlirët qytetare e intelektuale e këtij vendi, janë të interesuar që sistemi të ndryshojë, të bëhet më kompatibël, më demokratik, më i kontrollueshëm nga masa e gjërë e zgjedhësve. Mendoj që situacioni aktual i sistemit me një regjim parlamentar kaq të dobët sikurse është ai i krijuar nga kushtetuta shqiptare e 1998, nuk e plotëson këtë deshirë të përhapur në shoqëri. Janë vetëm partitë e mykura shqiptare, me demokraci të brendshme të shkatërruar, ata që e ruajnë këtë status quo kushtetuese dhe ligjore, mbasi fatet e tyre janë të lidhura reciprokisht në ruajtjen e kësaj kornize, të këtij kontrolli, të këtij fuzioni anarkik ekzekutiv-legjislativ dhe kësaj përgjegjshmërie foshnjërake në zgjedhjet parlamentare. Por Shqipëria nuk është e tyre.

*Romeo Gurakuqi

Universiteti Europian i Tiranës, Instituti iHistorisë Bashkëkohore

Tiranë, 11.12.2013

 

LOJA E RREZIKSHME E VASIL BOLLANOS PËR ANEKSIMIN E JUGUT TË SHQIPËRISË

by

Ne Foto: Vasil Bollano duke shpalosur Flamurin e Vorio-Epirit ne Himare/

Nga Arben LLALLA/

 Ditët të fundit po flitet se kryetari i OMONIA-s dhe ish-kryetar i bashkisë së Himarës Vasil Bollano të zgjidhet me votat e këshilltarëve shqiptar të Qarkut të Vlorës kryetar i këtij qarku. Shqetësuese janë zërat se nëse zgjidhet Bollano a do të ketë incidente në këtë qark sepse Vasil Bollano njihet si provokator që ka shkaktuar nxitje të urrejtjes etnike midis popullit shqiptar dhe atij grek. Vasil Bollano nuk është thjeshtë një emër, as një kryetar i një shoqatave etnike të grekëve në Shqipëri, por ai është një njeri që përgatit kurthe kundër çdo gjëje shqiptare. Nëse vërtetë Vasil Bollano zgjidhet me votat e shqiptarëve të Vlorës jam i bindur se ai do sjelli shumë provokime ndaj kombit dhe kulturës shqiptare gjatë viteve që do drejtoj këtë këshill. Prandaj për politikanët shqiptar që kanë vendosur të zgjidhin ekstremistin Vasil Bollano me votat e vlonjateve në krye të këtij qarku po sjellim disa të dhëna nga aktivitetet antishqiptare ndër vite të Vasil Bollanos kur drejtonte bashkinë e Himarës. Nuk ka qenë rastësi që Vasil Bollano vetëm 15 ditë përpara që Shqipëria të marri statusin kandidat për anëtarësim në BE të deklarojë publikisht se në Shqipëri jetojnë të regjistruar nga OMONIA rreth 300.000 grek.

Ngritjen në karrierën politike Vasil Bollano e filloj duke bërë aktivitete antishqiptare, duke deklaruar se jugu shqiptar banohet nga 300.000 grek dhe duhet të shpallet Autonomia e Jugut të Shqipërisë. Vasil Bollano udhëtoj nëpër disa shtete për të krijuar lidhje me ekstremistët greke, me një greqishtje të çalë Bollano deklaronte se do shpallë Autonominë në Himarë, por populli i Himarës e dënoj më 2011 me votën e lirë duke e nxierr në pension.

Gjatë vitit 2008 Vasil Bollano bëri disa takime me Babis Harallambos, një politikan grek që i përket grupacioneve ekstremiste, Harallambis drejton që nga viti 1981 shoqatës e Autonomisë së Vorio Epirit dhe organizon aktivitete për aneksimin e jugut të Shqipërisë. Bollano ka qenë njeri nga mbështetësit e fortë të shoqatës ekstremiste të minoritarëve grek Rinia e Vorio Epriti që e drejtonte Theofan Kaliviotis, ish-këshilltar në qeverinë Berisha 2009-2013.

Më 26 shkurt 2011, Vasil Bollano zhvilloj një vizitë në prefekturën e Thesalisë duke bërë disa takime me qëllim për të propaganduar Autonominë e Vorio Epirit. Ai në mbrëmje beri një takim me anëtarë të shoqatës autonomia e vorio epirit “PIRRO”, ku mbi kryet e Bollanos qëndronte flamuri i Autonomisë së Vorio Epirit.

Pjesëmarrja e Vasil Bollanos në aktivitetin antishqiptar ishte një veprim i hapur antikushtetues dhe një injorim që i bëhet Republikës së Shqipërisë për vetë faktin se Bollano ishte në atë kohë kryetar i bashkisë së Himarës.

Gjatë aktivitetit Vasil Bollano mbajti edhe një fjalim patriotik për çështjen e Vorio Epirit.

Kur është dashur të dënohej nga Gjykatat e Shqipërisë për korrupsion Vasil Bollano, ai nxirrte gjithnjë nga portofoli i tij një foto që e ka bërë më 2009 me zëvendëspresidentin amerikan Xhon Bajden. Me këtë foto i bënte presion edhe Berishës si mik i Bajdenit, por e vërteta e asaj foto është krejt ndryshe. Më 4 Nëntor 2009 kisha ortodokse në SHBA shtroj një darkë ku të ftuar kanë qenë mbi 2.000 persona, midis tyre Bollano dhe Bajdeni, me këtë rast Bollano i shtrëngon dorën z.Bajden dhe dikush me telefon i bëri një foto mikroskopike që Vasil Bollano do ta shfrytëzonte ndër vite për presione primitive me politikanët injorantë. Sot po të pyesim zëvendëspresidentit z.Xhon Bajden nëse i kujtohet Vasil Bollano i Himarës, ai do të përgjigjej se për herë të parë dëgjon për qytetin e Himarës, ndërsa njerëz me emra Vasilas ka dëgjuar, por Bollano nuk ka dëgjuar kurrë.

Në përfundim pyetja ime për ata që do ta votojnë Vasil Bollanon dhe do ti dhurojnë një postë të lartë shtetëror është

Nëse Vasil Bollano zgjidhet kryetar i qarkut të Vlorës a do ta shpalli e Autonominë e Vorio Epirit më 17 Shkurt 2014 me rastin e 100 vjetorit të shpalljes së saj nga ushtria dhe policia e Mbretërisë Greke? Kush na garanton se një gjë e tillë nuk do të ndodhi në Shqipëri, kur e dimë se kemi një shtet me struktura të brishta të zbulim dhe kundërzbulim kombëtar? Kur shumica e deputetëve shqiptar punojnë vetëm për xhepat e tyre duke shitur edhe ndonjë pjesë të Shqipërisë të tkurrur në shekujt e kaluar.

 Vasil Bollano, shefi për “Vorio Epirin”

 Vasil Bollano nuk është vetëm kryetar i OMONIA-s ai mban disa poste në organizatat ndërkombëtare greke që punojnë dhe luftojnë për Autonomisë së Vorio Epirit. Më 13 dhjetor 2009 është zgjedhur anëtarë i Bordit drejtues të Federatës Mbarë Epiriotase të Evropës, dhe është shefi për “Vorio Epirin”. Zyrat e kontaktit të shefit Bollano për “Vorio Epirit” janë në Sarandë, rruga nr.3 , tel. 003558522522, email v-ipiros@panipirotiki.eu

Gjithnjë shefi i “Vorio Epirit” Vasilis Bollanos kur e ka parë veten e tij se do përballet me ligjin për shkeljet në bashkinë e Himarës dhe mund të përfundojë në burg për korrupsion mafioz ai ka vrapuar në Amerikë, Australi dhe Gjermani për të kërkuar mbrojtje nga Lobi grek. I akuzuar disa herë për përvetësim të pronave, korrupsion, shkeljen e Kushtetutës së Shqipëri Bollano ka ditur të përfitojë nga darkat dhe koktejet që organizohen nga Lobi greko-amerikan për t’ju mundësuar ndonjë fotografi me personalitete botërore deri tek zëvendëspresidenti amerikan Joen Biden. Për këtë takim me sekonda të shoqëruar edhe me një foto Vasil Bollano shfrytëzoj një mbrëmje të organizuar nga Patriakana e Stambollit më 4 nëntor 2009, për nder të Patriarkut Egumenik Bartolomeios.

Gazetari grek provokon State Department SHBA për “Vorio Epirin”

Një nga personalitetet që e ka mbështetur Bollanon në Amerikë ka qenë gazetari grek tashmë i ndjerë Llambros Papandoniu i cili punonte gazetar i Greqisë pranë zyrës së informacionit të Departamentit Shtetëror Amerikan (State Department) si qindra gazetar të vendeve të botës pranë këtij departamenti. Gazetari Llambro Papandoniu gjithnjë me pyetjet e tij ka provokuar përfaqësuesit të shtypit State Department rreth “Vorio Epirit,” Vasil Bollanon dhe pavarësisë së Kosovës.

Më 28 shator 2007, Brifingun ditor të Departamentit të SHBA gazetari grek parashtron pyetje ndihmësit të zëdhënësit z.Tom Casey mbi Shqipërinë.

LlambroPapandoniu pyet: Gjykatat në Shqipëri vazhdojnë tu japin tokat dhe pronat e pakicës greke shqiptarëve. Sot ka pasur shumë protesta në qytetin grek të Himarës. Z.Casey, meqë qeveria shqiptare nisi një fushatë të re kundër grekëve në Epirin e Veriut. A keni ndonjë koment në kornizat e të drejtave të njeriut, për të cilën SHBA është shumë e interesuar?

CASEY përgjigjet: Z.Lambros, nuk jam i njoftuar me incidentin specifik të cilit i referoheni. Por do të kisha thënë gjithsesi, çfarëdo veprimi që ndërmerr qeveria e Shqipërisë apo ndonjë qeveri tjetër, pritja jonë do të ishte që ato veprime të ndiqen në bazë të ligjeve të atij shteti, të ndjekin normat dhe procedurat e vendosura dhe sigurisht që të jenë në pajtim me kushtetutën. Nuk e kam lexuar Kushtetutën e Shqipërisë kohëve të fundit. Por me sa më kujtohet ajo ofron një garanci të përgjithshme dhe të mirë për të drejtat themelore të njeriut.

Në 18 Dhjetor 2007, përsëri gazetari grek Papandoniu provokon zëvendësin e zëdhënësit të Departamentit SHBA z.Tom Casey me pyetje mbi Himarën dhe pakicën greke.

Lambros Papantoniou pyetje: Z.Casey, cila është politika e SHBA rreth pakicës greke në “Epirin e Veriut” në Shqipëri, meqë ditëve të fundit i tërë rajoni i Himarës është nën sulmet e turmave shqiptare, që kanë shkatërruar 35 kisha greke dhe kanë terrorizuar grekët?

Casey përgjgijet: Z.Llambros, nuk kam kurrgjë të re t’u ofroj për sa u përket çështjeve që kanë të bëjnë me integritetin territorial të secilit vend në rajon.

Sigurisht, besoj se është me rëndësi të gjitha shtetet e Ballkanit të kujdesen për mbrojtjen e të drejtave të pakicave dhe lirive fetare. Është ky një parim i përgjithshëm të cilit i aderojmë dhe e promovojmë. Nuk kam diçka specifike lidhur me këto incidente individuale.

Më 19 mars 2009, përsëri Llambro Papandoniu parashtron pyetje provokuese zëdhënësit të Departamentit z.Robert Woord mbi burgosjen e Vasil Bollanos.

Llambros pyet: Z.Wood, prefekti i Himarës në “Epirin e veriut”, Vasilis Bolanos është nën sulme të vazhdueshme nga ana e qeverisë shqiptare të Sali Berishës. Pa ndonjë arsye z.Bollanos do të burgosen qartazi për arsye politike. E di që sekretarja Hillary Clinton ka mendime të ndryshme sa i përket gjyqësisë shqiptare. Edhe njëherë do ti kërkojë menjëherë qeverisë të SHBA të ndalojë këtë plan politik jopopullor të Shqipërisë?

Z.Wood përgjigjet: Nuk kam dijeni për këtë çështje z.Llambros. Më vjen keq.

Llambros pyet: Por a mund ti përgjigjeni kësaj pyetjeje? Meqë është e rëndësishme.

Z.Wood përgjigje: Nuk jam i sigurt që është pyetje. Cila është pyetja?

Llambros pyet: Pyetja është që prefekti i Himarës do të shkojë në burg për çështje politike. Kërkoj ndërhyrjen tuaj për të ndaluar këtë lëvizje.

Z.Wood përgjigjet: Nuk do ti përgjigjem kësaj pyetjeje. Ju nuk parashtruat pyetje. Ju bëtë kërkesë.

Llambros pyet: Jo, pyetja është se ai veç më do të shkojë në burg për çështje politike.

Z.Wood përgjigjet: A më pyesni apo më tregoni çka të bëj? Nuk jam plotësisht i sigurt.

Llambros pyet: Pyetja është që ai do të shkojë në burg për çështje politike. Kjo bëhet me gjykim. Dhe unë do të kisha dash ju të ndërhyni.

 

Legjioni i vetëmohuesve të kombit

by

Shkruan: Fahri Xharra/

Kush jemi dhe çka duam? A flasim ate ,që e mendojmë apo a e mendojmë ate që  po na  turpëron?Turpi  në kuptimin, që unë po mendoj nuk është i turpshëm për “ të dashurit”tonë, se ata po na e sigurojnë vendin në parajsë. Neve si shqiptarë që jemi ,na duhet vetë të jemi të devotshëm dhe se biletat e botës së amshuar  i kemi të siguruara. Por ,kjo që po ndodhë me ne ,a është turp ndaj miqëve tanë? A është turp ndaj ardhmërisë sonë të pa sigurt?

Ç ka duhet të vepron mbi ne që të na bënë të qartë ,se nuk jemi në një udhë të drejtë? Çka duhet të ndizet mbi ne që të na kthjellon ,që të na jep pak dritë për të kuptuar se jemi në rrugen e mashtrimit? Humnerës gjithëkombëtare të përgatitur nga “ miqtë “ tanë shekullorë ,veq që nuk iu është prerë shiriti.Po kush do t`a prenë shiritin ?

Çka është Legjioni i Nderit?  Nderimi më i lartë qytetar dhe ushtarak  në Francë. Ai  i ipet për meritë të gjithë qytetarëve në të gjithë sektorë t e aktiviteteve të vendit. Kjo dekoratë ,nuk është e rezervuar vetëm për francezët ,por mund të ipet edhe për të huajt të cilët i kanë shërbyer interesave të Francës. Urdhëri kombëtar i Legjionit të Nderit ka qenë dhënë nga Napoleon Bonaparta. Ligji votoi këtë urdhër me 19 Maj 1802.

Përderi sa Franca e ka këtë Urdhër ,atëherë ndoshta do të pajtoheni me mua që ne duhet të krijojmë Legjionin e Vetëmohimit Shqipëtar ,në mënyrë që nga ata zgjedhim më të merituarit për prerjen e shiritit të  Humnerës Gjithëkombëtare Shqipëtare.

Autorët ,nuk po i përmendi , por sipas copëzave të  të prera nga shkrimet e tyre mund të vini në përfundim se për kë e kam fjalën: “………Midis xhehenemi, thellë. Midis xhehenemi e ka vendin, sepse ajo nuk ka besuar Allahun, nuk e ka besuar Pejgamberin, nuk e ka besuar Kuranin… Edhe nëse e ka besuar Allahun, ajo e ka besuar me të meta, jo të plotë. Allahu nuk ka të meta. Të thuash se Allahu ka djalë, ajo është e metë. Allahu nuk e pranon atë adhurim”. “Siç ka thënë Pejgamberi në hadith, Allahu nuk i bënë zullum myslimanit. Kur bënë punë të mirë myslimani, Allahu i jep në këtë dynja dhe e shpërblen në ahiret. I jep në këtë dynja, e ruan prej kaderreve, prej të këqijave, i jep evladë, fëmijë, ia shton pasurinë dhe të tjera të mira në këtë dynja myslimanit…” “Ndërsa qafirit thotë a.s s. Allahu ia kthen të mirën në këtë dynja, në mënyrë që kur të del para Allahut del duarthatë, dhe s’ka kurgjë. Pra, në këtë dynja ia ruan shëndetin, ia shton pasurinë, i jep evladë, i jep qetësi shpirtërore, i jep autoritet, pozitë, është deri diku i lumtur… Tana këto i ka pasur Tereza. Ka pas derën çelë, ku ka dashtë me shku, pa pare në këtë dynja, me hëngër çfarë ka dashtë, me pi çfarë të dojë, burra kënd të don me i ndërru. Pra, ka pas të mira në këtë dynja plotë ajo, autoritet sa të dush, vetëm se ata e kanë të ndaluar fenë normalisht, pra ia ka dhënë Allahu në këtë dynja të gjitha. Dhe kur të del para Allahut, në ditën e kiametit, nuk ka kurrgjë…”…….

..”Nuk është e vërtetë se jam ngritur me “nervozizëm” kundër mbajtjes së portretit të shenjtores, Nëna Terezë, në institucionet e Kosovës; e vërtetë është, vetëm, se jam ngritur dhe ngrihem pa nervozizëm kundër përdorimit politik të emrit, të portretit dhe të veprimtarisë së misionares e humanistes, Nëna Terezë, prej disa fondamentalistëve fetarë dhe disa koniunkturistëve politikë gjithnjë për interesat e tyre fetare, në rastin e parë dhe pushtetore, në rastin e dytë”. Kemi shqiptarë me identitet katolik, shqiptarë me identitet ortodoks, shqiptarë me identitet mysliman, shqiptarë me identitet protestant dhe shqiptarë me identitet ateist, por të gjitha këto identitete të veçanta, më të ngushta, më të vogla, në sajë të të përbashkëtave të përmbajtura në secilin prej tyre bashkohen në atë përgjithësinë, në atë të përgjithshmen, në atë të tërën që i themi IDENTITETI KOMBËTAR SHQIPTAR. Ai që i ka të qarta këto, ai që ka kuptim për marrëdhënien e të veçantave me të përgjithshmen, nuk do të akuzojë se po ndan shqiptarët në të krishterë dhe në myslimanë…”.

..”Po t’i shohim shqiptarët e sotëm ata shkojnë e vijnë në Turqi, Greqi, Serbi, Maqedoni, Itali e gjetkë, ku punojnë por edhe ku takohen me turq, grekë, serb, italianë e maqedonas e hanë gjellë turke e sallatë greke, ngasim makina evropiane apo aziatike, hanë ushqime greke maqedonase, italiane lexojnë libra të përkthyera nga shumë gjuhë dhe po kështu shohin filma e dëgjojnë muzikë me origjina të ndryshme; por përdorin edhe shumë mallra kineze, shkollat më të mira në Tiranë i kanë turke etj. Si është e mundur që ata, megjithatë, kur vjen puna për identitetin e tyre harrojnë shumë nga këto pasurira që ndërtojnë jetën e tyre të përditëshme dhe theksojnë e glorifikojnë ato pak gjëra që i bëjnë të ndryshëm nga të tjerët, deri në urrejtje e armiqësi?”. miti i Skënderbeut është një konstrukt historik, i ndërtuar në një kohë të caktuar dhe në një kontekst të caktuar luftash dhe urrejtjesh nacionale. Për këtë arsye, ai është konstruktuar si mit disa herë. Herën e parë, si mit në emër të krishterimit, kur u mbiquajt “kalorës i krishterimit”, kurse 2-3 shekuj më vonë u rimor në emër të nacionalizmit. “……

….“28 nentori eshte nje feste xhahile, si festat qe kishin arabet para-islamik. Eshte nje feste qe tregohet te jete feste e nje grupi etnik – shqiptareve. Por nese shihet me vemendje, 28 nentori nuk mund te jete as feste etnike, pse etnia shqiptare ne 28 nentor 1912 humbi lavdine e privilegjet qe kishte nen Kalifatin Osman dhe u kthye ne nje popullate injorante, te perbuzur dhe te shtypur te Evropes. U nda, u vra e u perdhunua per 100 vite me radhe qe nga nentori i vitit 1912 kur ushtrite osmane u munden ne Evrope e deri me sot kur shqiptaret jane halelaresit e Evropes dhe ne vendet e tyre, Kosove dhe Shqiperi, sundon Katolicizmi. Te festosh 28 nentorin eshte pabesi ndaj Islamit dhe Ortodoksise, pasi nga kjo date e tehu, shqiptaret muslimane dhe ortodokse u ndane me dhune nga Kalifati dhe Patriarkata e Stambollit. Fete e tyre u prishen, ju imponuan doke dhe rrefime katolike dhe u kthyen ne raja te katolikeve. Te festosh 28 nentorin si musliman, eshte njesoj sikur francezet e Kanadase te festojne vitin 1759 kur u pushtuan nga britaniket. Per muslimanet qe mendojne thelle, 28 nentori duhet te jete dite vajtimi dhe jo dite gezimi. Nuk ka gezim kur pushtohesh, humbet privilegjet e ndahesh nga Kalifati i Islamit. Hadithi i profetit Muhamed thote qe qe nga ky moment fillon mallkimi..”……

A na duhet me të vërtetë një mohim i vetvetës?  A na duhet me të vërtetë një mallkim i vetvetës?

Fahri Xharra,

11.12.13 Gjakovë

Shkupi nuk është serb, jasht Car Dushani!

by

”Shqiptarët janë autokton, të cilët gjatë gjithë dyndjeve të popujve, e rujatën tipin dhe karakterin e vet në mënyrë të theksuar. Ata u bënë ballë sulmeve të romakëve dhe mësymjeve të dendura të sllavëve ” -Dr. Bransisllav Nushiqi , shkrimtar sërb/

Shkruan: Fahri XHARRA/

Segregacioni kombëtar dhe gjuhësor në Maqedoninë është shumë ndjellakeq; është për t`ardhur keq që një pushtet i një shteti që mbahet në këmbët prej qelqi nuk e don që të vërtetn e së vërtetës  ta sheh me sy të kthjellët. Ka raste kur syri vuan nga shkurtpamësia ,atëherë vehen syzat pasi që na është caktuar dioptria. Shkurtëpamësia politike rrjedhë dhe si e tillë është ose  nga mosdija ose qëllimet që prekin shumë largë por pa një përllogaritje të saktë për atë “largëpamësi”. Është për t`ardhur keq që në një shtet ku shqiptarët janë   ata që janë  ,qofshin musliman apo ortodoks që janë , e bëjnë një numër aq të madh sa që më të gjitha mjetet e mundshme mundohet të mëshifet; bëhët një segregacion kombëtar dhe gjuhësor ndaj tyre.(fxh) Historikisht është e vërtetuar që shtetet nuk shkatërrohen mbrenda natës. Farët e shkatërrimit të tyre janë të mbjellura thellë në institucionet shtetërore. Por ç´po ndodhë më Maqedoninë?

E humbur në ëndrrën e rastësishme të të qenurit shtet , humbë edhe obligimet që dalin nga  ajo.Pellazgët kishin pas thonë që një e mirë e arrijtur pa mund , ndodhë që të shkakton të vjellura  që s`kan të ndalur. Dhe kjo po ndodhë vazhdimisht me këtë shtet të rastësishëm.

Duke mos pasur as gjë të vetën ti prezantoj botë , duke u munduar që të krijon artificialisht një certifikatë të lindjes si komb e si shtet , po zhytet për ditë e më shumë në errësirën e historisë , dhe  e ka të vështirë të del nga labirinthët e saj.

Sa qesharake aq edhe e rrezikshme është çasja e saj në vjedhjen e historisë së të tjerëve  për të krijuar një imazh karshi botës ,  një imazh të rrejshmë për vetvetën.

Dhe populli sllavo -maqedon ( po prej një kombi të pagëdhendur lind  një pushtet po ashtu  i topitur) , i vetdijshëm për të kaluarën e saj herë si bullgar e herë si serb,; herë -evski , herë si -ov e hiq si -iq i duartroket këtij kapërcimi shtetëror në  kopshtin e historisë të popullit vendas , atij shqiptar.

Të kotë e kanë  sllavët  maqedonisë që janë si bishti i sllavëve të krijojnë njëidentitet kombëtar me një gjuhë të që si e thoshte Z.Edith Durham e fillon me bullgarisht dhe e zien me serbisht. Të kotë e kanë të mbijetojnë me rrenat dhe mashtrimet e tyre.

Juve sllavëve të Maqedonisë Titoja iu mësoi keq të kaluarën e juaj; por edhe me ne veproi në të njejtën mënyrë.  Pse po e them këte? Ju kujtohet Republika e Krushevës , Kryengritja e Ilindenit ? Pito Guli me shokë? Pra viti 1903.  Edhe keta ishin shqiptarë;por edhe këta turku nuk i deshti,dhe i shkatërroi. E mjera Perandori ! mendonte se do të jetë përjetësisht në këto toka..

“Mbretëria serbe, nga viti 1913 deri në vitin 1941 ushtroi politikë tepër barbare ndaj popullsisë shqiptare, të besimit fetar mysliman, ortodoks dhe katolik, por edhe ndaj popullsisë maqedonase. Bile, maqedonasit as që i njihte për popull, kurse shqiptarët myslimanë mundohej t’i tjetërsonte në turq. Por ama, përqendrimin fillestar asimilues pushtuesi serb e koncentroi ndaj popullatës shqiptare me besim ortodoks, duke e shpërdoruar për këtë politikë asimiluese edhe kishën nacionaliste serbe dhe besimin e tyre, prandaj shqiptarët ortodoks i pat “konvertuar” zyrtarisht në serbë.”

Dhe tani si ortak me një përbindësh , sllavo maqedonasit mundohen të shpëtojnë nga e vërteta shqiptare duke u  bashkuar me serbët ,me një popull që nuk i pranon as neve e as ata .

Por, e vërteta është një lloj ujë i nxehtë që del nga toka, i cili shkrin dëborërat dhe akujt që ka përqark, i bën për vete dhe shtohet duke shkuar dhe sado që mund të ngrijë duke u ftohur ajri, pa kaluar shumë kohë prapë bëhet siç ka qenë (ujë i rrjedhshëm) – ka thënë Sami Frashëri.

15 përmendore ilegale të “Shkupi 2014” ( INA) Zhernovski(Kryetar Komune Qender) tha se për vendosjen e disa përmendoreve nuk ka asnjë dokumentacion, por vetëm se janë vendosur si pjesë e pazareve politike dhe që tani po nxisin tensione ndëretnike dhe ndërmjet qytetarëve. Ai me këtë rast ka përmendur edhe përmendoren e Car Dushanit, që sipas tij është antiligjore, pasi që ajo nuk është paraparë në planin urban dhe të detajuar në Urën e civilizimeve mbi lumin Vardar, ku janë vendosur edhe përmendore të tjera.(INA).
Përmendorja e Car Dushanit  vërtetë që është antiligjore si përmendore, por është një paralajmërim se,jeni të nënshtruar !

Nuk ruhet identiteti me figura të huazura të historisë së pushtuesve.

Fahri Xharra ,11.12.13 Gjakovë