Exhibit of paintings by Albanian artist Ali Miruku will open Friday

September 27, 2016 by dgreca

Exhibit of paintings by Albanian artist Ali Miruku will open Friday at the Cultural Center at Ponte Vedra Beach/

For the first 35 years of his life, Albanian-born artist Ali Miruku was forced to paint what the government wanted him to paint in a style the government dictated.Miruku was one of 10 artists selected to be trained and employed under the strict direction of the Albanian communist government. His job was to document the lives of workers and to create monumental images of Albania’s past. Having graduated from the Arts Academy of Albania in 1979, he was expected to create “socialist realism,” said his daughter, Arjola Miruku.

“Everything goes through the state,” she said. “Everything goes through a screening process.”

The results were often impressive: Breathtaking images of workers at a hydro plant. Vivid depictions of Albanian warriors battling the Ottoman empire. Six of his paintings are in the Albanian National Gallery of Art. One was chosen to illustrate a postage stamp.

But he still chafed at the demands bureaucrats placed him. Things changed in 1989 with the fall of Albania’s communist government. He would move to Switzerland, then to the United States. He spent nine months in Ponte Vedra Beach in 1993, then returned permanently in 1997.

Meanwhile, his art became “more and more modernist and expressionist,” his daughter said.

Many of these more modernist paintings adorn the walls of the home he shared with his wife, Suzana, before his death at age 59 in February 2014. Many of them will soon be on display at the Cultural Center at Ponte Vedra Beach in “Freedom,” an exhibit that opens with a reception from 6-9 p.m. Friday.

Ironically, the artistic freedom that Miruku enjoyed before moving permanently to the U.S. became more limited by his choice to live in Ponte Vedra Beach. Others advised him to move to New York where his more abstract work would be celebrated, his daughter said. But Miruku wanted his children — Arjola and her brother Erjon — to go to good schools. So he chose to stay in Ponte Vedra Beach.

But in Ponte Vedra Beach, people weren’t interested in abstract paintings by an Albanian artist, Arjola Miruku said. So his landscapes and portraits reverted to a more realistic style, in some cases almost photorealistic.

“I paint what the dollar wants,” he told his daughter.

His early days in the U.S. were a struggle. To put food on the table, he worked construction. He applied for a job as a dishwasher at the Athens Cafe on the Southside. But the restaurant owner learned of Miruku’s artistic talents and hired him to do an interior mural for his business. After he saw what Miruku could do, the owner told him he couldn’t hire him as a dishwasher and commissioned him to do more murals for the restaurant.

In 1996 he went to work for Creative Environs (now Environs), a company that specializes in scenic art, murals, sculptures and three-dimensional signage. His first work for the company was a mural for Adventure Landing on Beach Boulevard. From 2005-2009 he worked as an artist and sculptor for Sally Corp., which makes dark rides and animatronics.

He became a passionate American resident. And he continued to paint, both commissioned works for his clients and more personal work for himself.

He came a very long way from the boy who at 8 asked his father to buy a box of paints, only to have his father tell him he could feed a family for a day and half with the money those paints would cost. But his father relented and bought him the paints and gave him his life as an artist, a life that is now to be celebrated.

Lena Gjonaj Catalic-“Zonjat shqiptare” ne Nju Jork”

September 26, 2016 by dgreca

Lena Gjonaj Catalic dhe perkushtimi i saj ne Klinika Illyria në Nju Jork/

Nga Flora Nikolla/

Tirane, 26 Shtator/ATSH-Flora Nikolla/.- Dashuria, kujdesi, përkushtimi i Lena Gjonaj Catalic, kishte nisur ne fakt shume kohe me pare qe kur ajo erdhi shumë e re në Nju Jork, dhe në sajë të këmbënguljes , arriti të vazhdonte kurse dhe shkolla deri sa u diplomua në “Administrim Spitalor”. Lena thotë se e thirren qe ishte nder te parat qe do te krijonin nje Klinike per shqiptaret te cilen e quajtën Klinika Illyria , pasi ky emër përfshinte të gjitha trevat ku jetonin shqiptarë dhe e ishte një emër gjithëpërfshirës. Klinika nisi të tërheqë pacientë shqipëfoles por dhe nga treva të Ballkanit si Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Madeqedonia, Bosnja . Klinika nisi funksionimin e saj fillimisht për fëmijë dhe në vitin 2006, në sajë të këmbënguljes së Lenës dhe për të rriturrit. Ka qënë kënaqësi për Lenën, që gjatë 20 viteve, ka parë ndryshime të mëdha tek punonjësit e spitalit Jakobi, ku ka kam ndihmuar si, mjeke, infermiere, teknike laboratori, punonjëse sociale, sekretare e këshilltare siguracionesh, etj. Klinika jo vetëm jepte kujdes shëndëtësor, por u bë qënder kulturore e komunitetit shqiptar, ku pacientët e familjet e tyre, merrnin këshilla për probleme të jetës në emigrim, si nga mbushja e formularëve për taksat, aplikime per insuranceat mjekësore, letra reference për të gjetur pune. Sot, të dy djemtë e Lenës , janë të shkolluar e të martuar me fëmijë. Sandri ka një kompani ndertimi, gruaja e tij mbaruar shkollën për Stalin e marketing dhe kanë dy vajza binjake, Sementha e Teffeny. Gjoni, ka rol drejtues në një kompani të madhe Agjensi Immobilare në Nju Jork. Ai është i martuar me Justinën, mësuese dhe kanë tre femijë. Kur doli në pension, djemtë i dhuruan një makinë. Ishte një surprizë shumë e bukur që e emocionoi shumë . Lena Gjonaj Catalic, eshte pjese e librit “Zonjat shqiptare” ne Nju Jork”, promovuar te shtunen e kaluar ne Symphoni Space ne Nju Jork, ne nje mbremje te mrekullueshme , ne prani te Presidenti te Republikes, z. Bujar Nishani .

F.N : A mund të tregoni në këtë intervistë kohën dhe pse ju së bashku me familjen erdhët në Amerikë

L. C : Në Amerikë erdha në 12 Mars të vitit 1973, në moshën 20 vjeçare. Kisha një djalë 2 vjeç Sandrin dhe isha shtatëzanë me djalin e dytë, Gjonin i cili lindi në Amerikë. Jam lindur e rritur në Ulqin ku mbarova studimet në shkollën e mesme . Sipas zakonit, u martova e re, sapo mbarova shkollën në një familje me tradita shqiptare, bujare, e mikripritëse. Tek, familja e burrit, jetonim të gjithë bashkë, në një shtëpi të madhe buzë lumit Buna, shumë afër, Detit Adriatik. Kryesisht merreshim me rritjen e pemëve frutore dhe bujqësi. Nikolla, bashkëshorti im, merrej me matjen e ujit të Bunës , ndërsa në muajt e verës, i kushtoheshim turistëve që vinin në Ulqin kryesisht nga veriu i Evropës. Në vitet 60-të, udhëheqësi i ish Jugosllavisë, Tito lejoi qytetarët, te pajiseshin me pashaporta. Disa anëtarë të familjes, vendosën të provojnë emigracionin në Evropë dhe në Amerikë për një jetë më të mirë dhe me mundësi për shkollimi për fëmijët. Kështu, im shoq dhe unë, lamë Ulqinin dhe u shpërngulëm në Itali, ku jetuam 2 vjet në pritje të na aprovohej viza për në Amerikë, ku jetonin anëtarë të familjes.

F.N : A ishte i vështirë fillimi i jetës në NY dhe si e kujtoni ju atë

L. C : Kur mbërritëm në Amerikë, më 12 Mars 1973, kisha djalin, Sandrin 2 vjeç dhe isha shtatëzanë me Gjonin, djalin e dytë. Kisha marrë me vehte , kunatën, motrën e burrit dhe nipin e burrit . Të dy i martova dhe u kujdesa si të ishin fëmijët e mi. Prindërit, nana Pashka , babë Kola, vëllai im Lazri me familjen, kishin vite në Amerikë, dhe na ndihmuan të stabilizoheshim. Lazri, punonte në ndërtesën Rock Feller Center, e cila sapo kishte mbaruar dhe ku kishte nevojë për punë. Nikolla nisi si punëtor në këtë qëndër, ku punoi deri sa doli në pension 40 vjet më vonë. Apartamentin e parë e kemi patur në Arthur Avenue. Nikolla kishte rrogë të mire, ai paguhej çdo të premte dhe ne na dukej çudi që me rrogën e tij , paguanim qiranë, përballonim shpenzimet e jetës së përditeshme dhe kursenim para mënjanë.

Arthur Avenue, në atë kohë, ishte një lagje ku jetonin kryesisht italianë, të vendosur në këtë zonë në fillim të shekullit të 20-të. Kudo flitej italisht, në rrugë, dyqane, në banesa ku jetonim. Kështu, e patëm të lehtë integrimin për arsye sepse komunikonim italisht me ta, e nuk e ndjenim mos dijen e gjuhës angleze. Mbaj mënd se Arthur Avenue në vitet 70’, ka qënë një lagje ku njerëzit njihnin njëri- tjetrin dhe kishin besim, duke qënë lagje shumë e sigurtë. Meqënëse ne ishim Katolikë nga feja, gjetëm mikëpritjen në Kishën e kësaj zone , e cila ndikoi pozitivisht në imtegrimin tonë. Kursi i parë përgatitor që bëra ishtë për Parukiere. Isha e lumtur që nisa menjëherë punë . Nëna më ndihmonte për djemtë e mi që ishin të vegjël. Punova disa vjet dhe kjo ishte ndihmë për gratë shqiptare, të cilave ju pëlqente rregullimi që ju bëja , sidomos vajzave kur martoshin . Më thërrisnin në shtëpi, t’ju rregulloja flokët dhe t’i bëja nuse. Ndonjë vajzë nuk ishte fort e bukur, por kur e rregulloja dukej shumë ndryshe . Shpesh , më pyesnin, po çfarë ju bën varzave që dalin nusë të mrekullueshme . Unë i rregulloja më gjithë shpirt , më pëlqente puna dhe sot kam merak të punojë me flokë dhe me fytyrë. Më vonë nisa të koordinoj punën me burrin tim. Kur punoja ditën ai punonte natën. Në këtë mënyrë, ishim gjithmonë pranë djemve tanë për t’u kujdesur për mbarëvajtjen dhe edukimin e tyre. Jo vetëm se punoja por nisa të mendoj për edukimin tim të metejshëm . Çdo ditë të shtunë e të dielë, shkoja në kurse në universitetet lokale për gjuhën angleze dhe kompjuter sepse synoja të punoja në sistemin administrativ.

F.N : Ju keni punuar ne spitalin Jakobi në Bronx , një spital ku kurohen shumë shqiptarë . A mund të na tregoni fillimin e punës tuaj ?

L. C : Mbasi aplikova shumë herë tek Jacobi, e vetmja mundësi që m’u dha ishte të punoja në mirëmbajtjen e spitalit, provizorisht, si zëvëndësuese, në Prill të vitit 78-të. Në atë kohë nuk flisja mirë anglisht, dhe kasha problem me leximin e gjuhës. Edukimin fillor e kisha bërë në shqip, tetëvjeçaren dhe gjimnazin në Serbo-Kroatisht. Për të folur dija italisht e pak frengjisht, por gjuha angleze nuk kishte asnjë ngjashmëri me këto gjuhë dhe ishte e vështirë pasi shkruhej ndryshe nga çfarë flitej. Një nga detyrat që kisha si mirëmbajtëse, ishte të mblidhja gazetat e vjetra e të përdorura. Gjithmonë mbaja ndonjë gazetë që më dukej interesante, sidomos gazetën Aquaria, gazetë që shkruante për yjet dhe çdo gjë që ndodhte me ta. Kur kisha pushimin e drekës, mundohesha t’i lexoja e të kuptoja diçka. Mbaj mend një infermiere, Mrs Singleton që më shikonte çdo ditë me gazetë në dorë. Një ditë, më thotë, përse nuk rregjistrohesh në shkollë për të ndjekur studimet e larta? M’u duk çudi dhe ju përgjigja: “Unë jam grua e martuar dhe kam dy djem për të rritur, shkolla bëhet në moshë të re ! Ajo mu përgjigj se në Amerikë shkohet në shkollë në çdo moshë, bile dhe në pleqëri, dhe kjo nuk është turp, por është normale! E kështu, sa herë më shikonte më pyeste: U rregjistrove? Çfarë pret ?

Një dite u ula të bisedoj me tim shoq, për t’i treguar se kisha interes të vazhdoja shkollën dhe si kisha folur me infermieren në punë. I erdhi çudi e me tha: po ti e ke mbaruar gjimnazin, tani e ke punën e mirë, çfarë të duhet më shkolla? Unë e vazhdova shkollen dhe nuk i tregova askujt . Në momentin që Spitali hapi kurse specializimi për njohuri në kompjuter dhe sistemin e kartelave mjekësore, u regjistrova në Kolegj, për të vazhduar këtë dege që tani quhet “Administrim Spitalor”. Nuk e harroj momentin kur mora diplomën, e për më tepër si fluturova nga gëzimi kur nuk i besoja vetes. Nikolla, burri im, bëri gosti dhe thirri të gjithë familjen. Nëna ime u gëzua shumë dhe i rrodhën lotë kur më tha, jam e kënaqur bija ime që vazhdove shkollën, se e kam patur merak në zemër që të martuam të re.

F.N : Cilat janë tiparet që ju dallojnë në punën tuaj ?

L. C : Fillova punë si sekretare në Shërbimin e Pediatrisë në spital. Puna ime ishte rregjistrimi i pacientit në kompjuter dhe përgatitija e kartelës nga ana demografike e siguracionit mjekësor përpara se mjeku të shihte pacientin.

Në këtë shërbim Pediatrik, vinin shpesh nëna shqiptare me femijët e tyre, kryesisht nga Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Bosnja etj,që kishin pak kohë që kishin emigruar në Shtetet e Bashkuara. Ata vinin tek unë kur kishin nevojë për t’u vizituar e për t’i drejtuar për proçesin e vizitës në spital. Shteti Amerikan kishte një program WIC për të ndihmuar nënat e reja me femijë të cilat jo vetëm nuk dinin gjë për këtë program, por kishin një lloj hezitimi të shkonin për të marrë ndihma si psh “qumësht pluhur për bebe” djath, e produkte të tjera të lejuara. Unë i doja shumë fëmijet, por kur vinin nënat shqiptare, biseda zhvillohej jo vetëm në regjistrimin e të dhënave demografike, por edhe në marrje e dhënie këshillash për rritjen e fëmijëve. Ato më tregonin shqetëtsimet e tyre, më kërkonin ndihmë si të aplikonin për punë, si të gjenin shkolla për të mësuar gjuhën. Atëherë komuniteti shqiptar ishte i vogël , nuk kishte qëndra të komunitetit ku njeriu të merrte informacion të plotë. Nuk kishte internet, gazeta shqip dhe kështu informacioni ishte shumë i kufizuar.

Shpesh mblidhja në grupe dy a tre nëna dhe ju flisja për ndihmat e NY, për nënat me fëmijë dhe që nuk ishte turp të rregjistroheshe. Mbushja e formateve, ishte proces shumë i vështirë për shumë nëna të cilat nuk kishin edukimin e duhur të shkruanin emrin e tyre. Unë i ndihmoja në mbushjen e formularëve dhe aplikacioneve për programet e ushqimit të fëmijës, pa të cilat këto nëna nuk do të arrinin kurrë të merrnin ndihmën e duhur që ju takonte! E ndieja veten krenare e të gëzuar kur fillova t’i shikoja që nisëm të shkonin në zyrat e ndihmave e sidomos kur filluan këto nena të ndihmonin shoqet, motrat e kushërirat e tyre në këtë sistem të komplikuar të rrjetit spitalor.

Nga që isha e vetmja sekretare që flisja shqip e sërbokroatisht, shpesh herë më ndodhte që nënat më kërkonin të shkoja në dhomën kur vinte rradha t’i vizitonte mjeku. Kështu mjekët pediatër më bënë pjesë të vizitës së tyre me pacientin. Shpesh nuk mundesha të haja darkë në punë sepse u shtua shumë kërkesa për të përkthyer. Aq shumë u mësuan nënat me mua saqë vinin e mi thonin ankesat për fëmijet, pa u parë akoma tek mjeku. Duhet të isha e kujdeseshme dhe mundohesha që punën si sekretare ta beja me kujdes dhe pun si përkthyese e si ndihmëse për nënat që e bëja vullnetarisht, të mos binin ndesh me njëra –tjetrën.

F.N : Një ditë , themeluesi i Klinikës Illyria e cila u ndërtua brenda spitalit Jakobi, ju propozoi hapjen e një qëndre për refugjatët kosovare të mbas luftës. Cilat do ishin paskëtaj marrëdhëniet tuaja më klinikën Illyria ?

L. C : Në vitin 1997 më thirrën ne drejtori, e me thanë se nje mjek amerikan do të hapë një qënder për kujdesin e refugjateve kosovare mbas luftes, kryesisht familje të sjella nga Kosova nëpërmjet Bazes amerikane nga Fort Dikxs. Klinika nisi funksionimin e saj vetëm për fëmijë , e më vonë në vitin 2006 dhe për të rriturit e mbarëvajtjen e klinikës shqiptare.

Në vitin 1999, Klinika mori formë dhe funksion të plotë. Ne vendosëm ta quajmë, Klinika Illyria, sepse ky emër përfshinte të gjitha trevat ku kanë jetuar popullsi shqiptare dhe ishte emër gjithëpërfsjirës. Kjo klinikë nisi të tërheqë jo vetëm pacientë shqipëfoles por dhe nga treva nga Ballkani si Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Madeqedonia, Bosnja. Një popullësi e sapoardhur nga këto zona filluan të gjejnë vetveten dhe jo vetëm sherbim të mirë mjekesor, por dhe suportin shoqëror e një ndihmë që ju duhej .

Me rritjen e numrit të pacienteve , mbas një viti, filloi të punoje dhe Dr. Shandley e cila vazhdon të jetë mjeke në Klinikën tonë dhe sot e kësaj dite. Ajo gëzon respekt e dashuri nga të gjithë pacientët. Megjithatë shqetësimi im ishte se, megjithëse këta fëmijëve në moshë të njomë e deri në adoleshencë morën ndihmë mjekësore e shoqërore, linte për të dëshiruar kujdesi për prindërit e tyre, të cilet jo vetëm nuk shkonin rregullisht tek mjeku ,por kur shkonin përsëri ktheheshin tek klinika shqiptare për t’u “siguruar” se u ishte dhënë drejtimi i duhur.

Unë insistoja që krahas mjekëve pediatër, të kishte dhe mjekë të familjes të cilët mundet t’u përgjigjeshin kërkesave të prindërve . Kështu, në vitin 2006 , Klinika Illyria, nisi të vizitojë edhe të rritur. Në klinikë nisi punë një mjeke amerikane , filloi punë mjekja shqiptare që sapo kish mbaruar specializimin, Evia Nano. Klinika u bë me katër mjekë dhe numri i pacientëve u rrit për ditë, për arsye sepse ishte shqipfolëse. I gjithë stafi Illyria, dhe për pacientët ishte ndihmë e madhe që flitej gjuha amtare. Klinika jo vetëm jepte kujdes shëndëtësor, por u bë qënder kulturore e komunitetit shqiptar, ku pacientët e familjet e tyre merrnin këshilla e orientime për shumë probleme të jetës në emigrim, nga mbushja e formave për taksat apo aplikime per insuranceat mjekësore, apo letra reference për të gjetur pune. Kam kënaqësi të them se gjatë 20 viteve të fundit kam parë ndryshime të mëdha tek punonjësit e spitalit, ku mund të them se në vitet 90-të mund te ishim ndoshta 2 ose 3 veta që punonim e tashmë janë rreth 100 punonjës në spital. Unë kam ndihmuar në të gjitha fushat si, mjeke, infermiere, teknike laboratori, punonjës sociale, sekretare e këshilltare siguracionesh, etj. Gjëja më e bukur ështe se shumica e këtyre punonjësve kanë qënë e janë pacientët që kanë qënë e janë pacientë të klinikës Illyria.

F.N : Në shumë vitë punë te kjo klinikë … cilat ishin raportet tuaja me pacientët shqiptarë ? A keni ndonjë ndodhi të cilën mund ta tregoni në këtë intervistë ?

L. C: Një rast që më vjen ndërmend, ka qënë me një paciente të sapoardhur nga fshatrat e Kosoves. Ajo ishte 13 vjeç dhe erdhi me prindërit e saj shumë të alarmuar se i kishin thënë se vajza kishte kancer dhe se duhej që të bëntë chemotherapy. Po ata jo vetëm që nuk e kuptonin mirë se çfarë ishte, por kishin frike se mos vajza ju bëhej më keq në se do t’i nënshtrohej regjimit të kurës për kancer. Unë i shoqërova në disa mbledhje familjare që bëri spitali që do jepte Chemio therapy në Manhattan, Spitali Columbia Presbyterian. Ishim rreth 12 vetë në mbledhje, e unë isha e tensionuar sepse po përktheja diçka që kishte të bënte me jetën e një fëmije, por nga ana tjetër, kisha prindër të cilët kishin një kuptim të kufizuar të sëmundjes e metodave që do përdoreshin për këtë sëmundje. Gjithashtu nëna e vajzes, insistonte që fëmija të bëhej operacion e t’i hiqej krejt sëmundja. Mjekët mundoheshin të shpjegonin se sa e rëndësishme ishtë të bëhej Chemio, ndërkohë që prindërit nuk firmosnin për kurën.

Në atë moment u mora leje mjekëve që ishin në mbledhje; u thashe se në se kishte mundësi të flisja vetëm për vetëm me nënën e fëmijës për disa minuta. Në fund të bisedës, nënë e fëmijes më tha: fëmija im është si të ishte fëmija yt . Nëse ti më thua se do kishe bërë të njëjtën gjë për fëmijën tënd, atëherë unë do të bëj “çka më thotë Lena”. Kështu u mbyll mbledhja. Pas 10 vjetësh, kjo vajzë ka mbaruar universitetin, e shpesh here vinte me nënën e saj, për të më përshendetur në zyrë! Pacientët kanë jo vetëm respekt por besim të plotë në ndihmën që ua japim me gjithë shpirt! Per mua dhe mijëra pacientë që janë vizituar tek ne, Illyria gëzon respekt të veçantë!

F.N : A ju mungon tani Illyria ?

L. C : Në Janar të vitit 2015 pata probleme shëndetësore dhe mbas dy operacioneve të vështira mu desh të shkëputesha nga puna. Më mungon shumë puna në klinikë, pacientët dhe kolegët e punës. Megjithatë me shpirt e zemër jam në Klinikën Illyria, dhe mbaj kontakt shumë të shpeshtë me stafin e mjekët e klinikës Illyria më mungon shumë, se kam vuajtur shumë që kur u themelua klinika. Ka qënë përgjeqësi e madhe, si në fillim kur e krijuam veç për të vegjëlit dhe më shumë pergjegjësi , kur u krijua për të rriturit. Shpesh, kur mendoj për atë kohë kur u krijua klinika them: sa shumë energji që paskemi patur nga i madhi Zot . Një njeri që duhet t’u japë pëgjigje ,një njeri që duhet t’u japë përgjigje edhe 30 familjeve në ditë, shërbim mjekësor si, ndihmë jetësore . Po ashtu , grave shqiptare që ju shërbeva plot dashuri, respekt pa marr para sysh, kush janë cilës fe i përkasin , kujt vendi , të gjitha për mua ishin të njëjta .

F.N : Ju jeni një nënë e suksesshme, sepse edhe fëmijët tuaj janë të tillë, djali juaj ka një biznes të vetin …

L. C: Të dy djemtë e mi janë të shkolluar e janë të martuar me fëmijë. Sandri ka kompaninë e tij të ndertimit, gruaja ka bërë shkollën për Stalin e marketing dhe kanë dy vajza binjake, Sementha e Teffeny. Gjoni, është djali im i cili ka rol drejtues në një kompani të madhe Agjensi Immobilare në Nju Jork. Ai është i martuar me Justinën që është mësuese dhe ka tre femijë. Kenny, Nichels, Gjianna . Djemtë e mi kanë një marrëveshje kulturore mes njëri-tjetrit , kështu që gjithmonë kanë respekt për familjen . Kur dola në pension, djemtë e mi, Sandri e Gjoni, më dhuruan një makinë para derës së shtëpisë. Ishte një surprizë shumë e bukur që më emocionoi shumë . Kisha shpëtuar nga një operacion i rëndë dhe kur u operova, djemtë e nuset , nipat e mbesat, ma mbushën dhomën me lule . Djemtë e mi janë shumë respektueshëm dhe i ndihmojnë shumë njerëzit, duke ju dhënë punë dhe çdo gjë për jetesë. Jam krenare për arritjet e tyre.

F.N : Cilat janë marrëdhëniet që keni sot me vendlindjen tuaj ?

L. C : Me vendlindjen time Ulqinin, kam mbajtur lidhje të afërta. Kur isha në marrëdhënie pune, pushimet verore i kaloja në Ulqin, jo vetëm për t’u çmallur me njerëzit e vendlindjen por për t’i mësuar fëmijet e mi me gjuhën, zakonet e dashuri për vendlindjen e të parëve. Tani që kam dalë në pension, me Nikollën kemi ngritur shtëpi në trojet tona, ku kalojmë një pjesë të mirë të vitit. Shpesh na vizitojnë fëmijët nga Amerika, nipër e mbesa, gjatë muajve të verës. Për ne si prindër e gjyshër, është kënaqësi e madhe që i kemi mësuar fëmijët, me respekt e dashuri e dhëmbshuri për Atdheun.

F.N : Cili mendoni se duhet të jetë imazhi i gruas shqiptare në shekullin e XXI ?

L. C : Këto vite e breza që kam kaluar, jam dëshmitare e një ndryshimi themelor, në gruan shqiptare. Arsimimi dhe emancipimi i brezave të lindur e rritur në Amerikë, krahasimisht me gratë emigrante te cilat vijnë nga zona të thella të Ballkanit , të cilat hasin vështirësi më të mëdha kur vijnë si emigrante sepse shpesh në këto zona ruhen traditat e vjetra, e gratë janë më pak të shkolluara, nuk flasin gjuhën, nuk janë në marrëdhënie pune, E ndiej se për këtë pjesë të popullsisë, të sapo ardhur, ka një rrugë të gjatë të akultururimit e të integrimit në shoqërinë perendimore Amerikane.

Gratë shqiptare janë shumë të afërta me familje, ato vendosin para vetes familjen e nevojat e familjes para vetes , gratë shqiptare janë ndryshe nga gratë e tjera . Gruaja shqiptare ka traditë, nder kujdesin ndaj fëmijëve deri në martesë, gruaja shqiptare nuk i thotë djalit ose vajzës , ik tani se ke mbushur 18 vjeç. Këto e bëjnë gruan shqiptare shumë ndryshe se gratë e tjera . Këtu mendoj se hyn në punë formimi i qendrave kulturore dhe edukuese te pajisura me punonjëse sociale e ndihmëse të komunitetit.

Diaspora- Rrugëtim i mbarë i Abetares shqip në Austri

September 24, 2016 by dgreca

Rrugëtimi 5 vjeçar i abetare (A-B-C Fibel) së parë shqipe në Austri. Tekst mësimor i standardeve bashkëkohore krahas gjuhëve tjera amtare në Austri. I vetmi tekst shqip në katalogun e teksteve mësimore falas për nxënësit shqiptarë./

Hazir Mehmeti, Vjenë/

Nga interesimi i shumë kolegëve nga vende në dy seminaret e fundit po japim informata dhe udhëzime didaktike. Teksti porositet vetëm tek Weber E. Verlag përmes internetit nga të gjitha vendet
Në projektin “Alfabetizimi” në Austri disa vite më parë krahas gjuhëve tjera hyri dhe abetarja për gjuhën shqipe si gjuhë e tretë e të ardhurve. Kjo rrodhi falë botimit të materialeve mësimore në faqen elektronike dhe prezantimit të tyre me sukses në seminaret e rregullta për mësuesit e 25 gjuhëve amtare në Austri. Hapja paraprake e punëtorisë (Workshoop) për gjuhën shqipe në seminar për herë të parë u krijua mundësia e kontakteve me autor, botues dhe përkrahësit e botimit.
Hartimi vazhdoi paralel në tri gjuhë nga autor mësues me punë drejtpërdrejtë në mësimin e gjuhës amtare për disa vite derisa u arritën standardet e caktuara sipas kërkesave ligjore, didaktike e metodike. Nga vlerësimi i tri komisioneve ABC-Fibel –abetarja në shqip merr notë shumë të mirë dhe pranohet si tekst i përshtatshëm nga Ministria e Mësimit të Austrisë. Botuesi i njohur i teksteve mësimore Weber E. Verlag e boton krahas atyre në gjuhën turke e bks dhe tani është i vetmi tekst mësimor në gjuhën shqipe në katalogun e teksteve mësimore për fillore në Austri. U prezantua në seminaret për gjuhë amtare në disa qytete në Austri:Vjenë, Graz, St.Pölten, ku zgjoi interesim tek mësuesit e gjuhëve amtare.si dhe në seminaret në Ulqin, Kallaba e së fundi në seminarin e Shkodrës.

     Abetarja shqip në Austri ka përparësi të shumta për alfabetimin në shqip të lidhur me atë në gjuhën e shkollës, apo alfabetizimi dygjuhësor siç quhet ndryshe. Një nga standardet e shkrimit të tekstit për ciklin e ulët janë shkronjat nga tipi i shkrimit “shkrim shkolle” (Schulschrifft) ku ato dallohen mirë për moshën e fëmijës. Figurat e mëdha me ngjyra e madhësi të kapshme për syrin e nxënësit fillestar të cilat mundësojnë pasurimin e thesarit gjuhësor në shqip në gjuhën e shkollës.
    Secila shkronjë ka tri faqe: Faqja e parë fillon me metodikën teknike të shkrimit të shkronjës e cila gjendët në fillim të emrit të figurës përkatëse. Teknika e paraqitur me shigjeta sipas radhës me numra e lehtëson shumë shkrimin nga ana e nxënësit. Ushtrimi vazhdon me tërheqjen e vijave në hijezimin e shkronjës përkatëse e pastaj me shkrimin e pavarur të saj. Kjo metodë është e njëjtë edhe në gjuhën e shkollës dhe disa gjuhë tjera me alfabetin latin.
    Ky është hapi i parë, respektivisht, stacioni i parë i të mësuarit të shkronjës. Në disa abetare kjo mungon dhe fillohet me tekstin për lexim sikur nxënësi ta ketë mësuar diku më parë, kur dihet se alfabetizimi, pra zhvillimi i një shkronje bëhet në klasën e parë. A-B-C Fibel (abetarja) e ndihmon shkrimin dhe kuptimin e shkronjës, tingullit përkatës paralel në të dy gjuhët, veçan kur është koordinimi i mirë me mësuesen e klasës. Kjo u tregua në praktikën e deritashme në punën time si autor dhe mësues. Askush nuk i vëren më saktë përparësitë dhe të metat e tekstit se sa vet mësuesi.
    Vijëzimet e sakta për shkrim të germave e shtojnë efektin dhe sigurinë e fëmijës gjatë teknikes së shkrimit. Në secilën shkronjë përsëritet alfabeti me radhën e shkronjës e ngjyrosur që mësohet për dallim nga të tjerat. Teksti i lehtë fillestar prej disa fjalëve gradualisht do shtohet në shumë fjali sipas shkronjave të mësuar. Fjalët janë të lidhura me figura që e lehtësojnë mësimin.
    Në faqen e dytë, secila figurë ka nën te tre rrathë në të cilët nxënësi do gjen tingullin që i përgjigjet shkronjës së mësuar: në fillim, në mes dhe në fund. Nxënësi e thotë me zë të qartë emrin e figurës e pastaj në njërin nga rrathët e shënon me një plus në rrethin përkatës. Në pjesën e dytë të tekstit kur janë mësuar shumica e shkronjave, shkruhet emri i figurës pa shkronjën që mësohet të cilën do e shkruan nxënësi dhe do ta lexon emrin e saj. Mësimi i emrave të figurave në grup nxënësish mund të bëhet në formë loje: Cili di më shumë, shëno e fito! Kjo e nxitë kureshtjen e fëmijëve. Faqja e dytë, po ashtu, paraqet “stacionin” tjetër, ku nxënësve mund t’u jepen figurat e nxjerra nga teksti në formë “loje letrash”. Përgatitjen paraprake e bënë mësuesi/ja. Faqja me figura skanohet, sipas dëshirës mund të zmadhohen për gjysmë (50%) në skenar, shtypen dhe prehen me radhë, dhe në folimin në aparatin përkatës, do kemi figurat shumë të bukura të prera në masën e caktuar nga mësuesja. Kjo e shton interesimin pasi nxënësi i prek ato, krijon kontaktin e nxënësit me figurat dhe shkronjat. Abetarja –ABC Fibel e mundëson këtë pa pasur nevojë mësuesja të humbë kohë kërkimi në internet. Pra kemi pasurim elementesh në abetare të cilat nuk i kemi pasur gjerë me tani, alfabetit vertikal, leximin vertikal të fjalëve dhe emrave të figurave përkatëse nuk e kanë abetaret /Fibel/ në gjuhët tjera dhe kjo është vlerësuar në disa seminare në Austri si abetare më e kompletuar, më e përshtatshme për alfabetimin dygjuhësor.
       Faqja e tretë e shkronjës përkatëse është më e pasur me tekst leximi të shoqëruara me figura dhe vizatime. Pasi të lexohet teksti mund të ushtrohet të shkruarit në hapësirat e vijëzuara. Të lexuarit e përcjell me përshkrim e shton aftësinë e të kuptuarit logjike dhe lidhmërinë me ato që nxënësi ka mësuar në gjuhën e shkollës. Elemente argëtimi ka në secilën shkronjë, me çka nxënësi ka mundësi relaksimi e freskimi.
    Në Austri shkrimi në fillim është i shtypit, pa zgjatime të panevojshme ku theksi bie në lexim dhe në metodologjinë e shkrimit e të kuptuarit. Bukurshkrimi nuk mësohet në klasën e parë as në semestrin e parë të klasës së dytë, ai fillon të mësohet tek në semestrin e dytë të klasës së dytë apo në klasën e tretë (gjermanisht –lateinisch). Kjo formë i përgjigjet shumë mirë dhe mësimit në shqip pasi shkronjat i kemi nga tipi i njëjtë i shkrimit. Ngjashëm është edhe në Suedi, sipas temës “Alfabetizimi në gjuhën amtare” nga mësuesja me përvojë atje, Fatmire Ismaili.   Pra, mbi këto baza janë hartuar në të tri gjuhë Fibel –Abetare, mes tyre dhe ajo në shqip. Të gjithë ata mësues që kanë mbaruar mësuesi për ciklin e ulët e kanë të qartë se çfarë do thonë alfabetimi (alfabetizimi), si e kur bëhet dhe rëndësinë e tij. Ata mësues që kanë mbaruar dhe shkollime superiore e që nuk janë të pakët në diasporë, nuk e kuptojnë sa e si duhet këtë, nuk e njohin teknikën e shkrimit dhe nuk i dallojnë elemente parimore didaktike për klasat e ulëta. Seminaret e obliguara janë të mirëseardhura në përcjelljen e ndryshimeve të formave didaktike e metodike në përputhje me teknologjinë e kohës. Mësuesit në Austri e kanë këtë mundësi.   Abetarja e “përbashkët” e proklamuar më shumë nga politika se sa nga praktika, nuk ka elemente fillestare praktike për zhvillimin e një shkronje. Ajo më shumë është tekst leximi se sa abetare për alfabetizim, andaj mësuesit i duhet përgatitje e materialeve të shumta shtesë, sa i ka kushtet mësuesi tek ne, dihet. Nëse për vendlindjen, ku mësohet vazhdimisht vetëm shqip, deri diku, mund disi të gjendet mësuesja, për mërgatë ku nxënësi mëson një orë ose dy orë fare pak do ndihmon. E them nga praktika ime shumëvjeçare me disa abetare dhe është fat i mirë që zgjedhjen e tekstit nga plan programi i klasës e bënë mësuesja sipas rrethanave vendore.
    Si përfundim: Abetarja-ABC- Fibel në Austri ishte pjesë e projektit të mbikëqyrur nga ekspert e arrirë falë aktivitetit në hartimin për disa vite të materialeve mësimore të autorit, për çka është krenari të kemi një tekst të tillë paralel me gjuhët tjera amtare në Austri.

Për çfarë do flasi diaspora me kryeministrin? – JEP DHE TI OPINIONIN TEND!

September 20, 2016 by dgreca

Nga Ilir Levonja/ Florida, SHBA/*

Eshtë një pyetje që të vjen në parvaz të mëndjes. Ta mbush vështrimin. Por me lule gjëmbaçësh. Janë një sërë pashpjegueshmërish, që fillojnë nga aludimi prej fëmije, i këtij burri të lumtur. Kampionit të bojkotit. Me atë sinkron muzikor vidjo prej buçkoje që e konsideron gjithçka si hera e parë. Pra si një risi qeveritare. Për të patur prezent aty diasporën.

Janë një sërë hamendësimesh gjëmbaçore…, të cilat duhet të jesh emigrant e t’i ndjesh. Ndryshe është një show i radhës. Nga ato që po e ia zgjasin ndjesinë se ne shqiptarët jemi vërtet të pafat, karshi kombeve të tjerë. Aty me ne janë sllavët përshembull. Erdhën, u forcuan. U diktaturuan. U vranë, u vranë edhe me ne. U ndanë në shtetë më vete. Na përfshinë edhe ne. Që u vetpakicuam me qejf partish. Aq sa kemi plot vetullusha me seli dhe cigare. Që flasin në emrin e kombit. Pra sllavët… Por prapë janë më mirë se ne. Në daç me integritietin institucional, lëvizjen e lirë në botë. Në daç me infrastrukturë e mirëqënie ekonomike.
Ne veç të ankohemi se na dhëmbin brinjët, dimë. Të vrasim njëri-tjetrin përditë.
Janë një sërë e tërë pashpjegueshmërish e hamendësimesh.
Çfarë është diaspora për një vend?
Përse shoqëria na quan emigrantë? Dhe qeveria diasporë?
Përse njerëzia na shikon si frymëzim ekonomik? Dhe qeveria si Banka turistësh? Përse na trefishohen biletat kur vimë në muajt e verës? Dhe përse kemi aeroportin e vetëm. Të vetmin më të shtrenjtin.
Përse njerëzia na konsideron se jemi larg. Dhe nuk dimë gjë, kur kritikojmë qeveriun? Dhe përse qeveriu na buzëqesh hidhët, kur i themi të vërtetën?
Përse bëhemi mollë reklamash kur kapim suksesin? Dhe përse jemi njerëz të paemërt. Kur…? Kur fillojmë të pastrojmë banjot, të lajmë pjatat! Të shërbejmë. Të zëmë e të ngrihemi. Duke jetuar fizikisht këtu-aty-atje. E duke mos hequr mëndjen, dridhmën e zemrës nga vendi amë.
Për çfarë do flasi diaspora? Madje për herë të parë?! Pasi asaj, apo neve na vjen ndoht nga ky koncept. Pikërisht nga këto pak detaje mendësie që solla më sipër. Ndoht’ sepse tek ne ka vdekur mendësia e diçkaje si të për herë të parë. Qysh sapo shkel dheu e huaj. Ti mund të kesh qënë edhe vet emigrant makaronash. Por emigrant qokash, vizash pa teklif. Jo emigrant, përndjekjesh. Emigrant malesh. I mbytur, rraskapitur. Nga ata që shitën çfarë mundën për një vizë. Emigrant llotosh. Apo maunesh. Pjestar i fshesësh. I anijeve të mbytura. Eh sa të tjera.
Kur thua për herë të parë. I lyen me bojë e i bën pis kot, përpjekjet shpirtërore të djemve të atij dheu. Kur sjellin aty deri senatorë nga kusbabaja e botës, Amerika. Siç ishte rasti i fundit, i zotit Bajraktari me senatorin Engel. Nuk janë kontakte të para. Jo… janë të mijraparëmbëdhjeta. Sa e sa e të tjerë punuan për të strehuar, pritur. Ndihmuar në qëndrën e Fort Dixie, në New Jersey, në majin e 1999-ës. Çfarë fletore të hap. E të dëshmojnë se mendësia mbi konceptin si e parë, si i parë…., ka vdekur.
Për çfarë? Për një lloj neverie që ka zënë fill e po bëhet hendek, midis ne zogjve shtegtarë dhe njerëzisë në dheun amë?
Hë…, re…, erdhët ju për të na dhënë mënd? A e di se si më tha, një bujtinar. Diku në një anë rruge. -Ja sa të ikni ju, pastaj të pimë pordhët Edi Ramës.
Për çfarë do flasi diaspora me një qeveritar shqiptar?!
Mund të ndodhi që Kryeministri në një sfond të kuq masiv. Tu flasi me orë të tëra për rilindjen urbane. Ta dish zemrat e tyre do shtrydhen pasi nuk u ka mbetur më gërçkë ku të varin mëndjen.
Dhe ashtu si rëndom tu rrëfejë vendet nga ata vinë. Tu dëshmojë se si fliten gjuhët në vendet ku ata jetojnë e punojnë. Tu demonstrojë punën me orë të zgjatura. Prej ekzemplari bojkotues.
Dhe që tani hiqet sikur u merr shpirtin, atyre që nuk shkojnë në punë. Por që përpikmërisht firmosin diku.
Për çfarë, mund t’i flasësh një emigranti. Apo një diasporisti nga Anglia. Që përcolli Gordon Brown-in nga shef në qytetar. Për shkak të statutit të partisë. Për çfarë një diasporisti nga Franca, që lufton përditë me terrorin. Ndërkohë ti shemb me dru një investitor të huaj. Për çfarë një diasporisti ta zëmë që ka humbur fëmijën nga droga. Kur ti e ke kthyer Shqipërinë në hambar të kanabisit. Në vendin e punëtorëve të tipit brigada të ndëshkuarish me punë të detyruar. Me brigada që flen luginave me çadra plastmasi.
Madje për këtë…, kushdo që disponon mund të postojë foto. Poshtë këtij statuti. Në mënyrë të atillë që, disporistët të kenë materiale reale. Shembuj konkret nga stanet e kanabisit.
Për çfarë parshmërie do i flasësh? Për atë që shqiptarët, me shpenzimet e tyre. Prodhojnë, blejnë abetare. Hapin vullnetarisht shkolla. Japin mësim po vullnetarisht. Si e si për hatër të atdheut.
Çfarë modeli do u sjellësh? Kuvendin? Klasën politike? Marrëdhënien, komunikimin. Respektin institucional….? Apo përvojën opozitarizmit dhe të aleancave me keqardhje se ndryshe nuk fitohet. Nuk vimë dot në pushtet?
Për çfarë?
Për rritjen e borxhit publik.
Diasporistëve, u kanë rënë të ndenjurat në ujë, kryetar. I thonë gjërat troç. E troç jetojnë. Po ju kur u pyet për vilat. Për makinat? Për drogën. Për meritokracinë partiake etj. Bëheni nervoza.
Kur ju thua se, këtej e andej, nga vimë ne diasporistat. Në politikë vjen, dëshmon. Fiton ose nuk fiton platforma jote. Ikën natyrshëm. Dhe shkon në burg po natyrshëm. Ti aty, soji yt në përgjithësi…, të thonë se, më do populli mua.
Për çfarë do flisni, do flasim. Ndaj që në krye është një show me destinacion dështimin e radhës. Jo tuajin lartësi, por të shoqërisë shqiptare.

PS:PS: 3 Vjet te shkuara Edi Rama u beri thirrje mjekeve shqiptare qe ksihin emigruar neper Bote, qe t’i thonin”Po Shqiperise”…I mblodhi, u mbajti fjalim, u fotografua me ta….Cfare ka ndodhe 3 vjet pas atij takimi?.

Lexes: JEP DHE TI OPINIONIN TEND!

Diaspora: Një histori krijimtarie letrare me vlera në Austri

September 20, 2016 by dgreca

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë “Aleksandër Moisiu” përgatit antologjinë e dytë “Iliricum 2” në shqip e gjermanisht./Ne Foto: Anton Marku, Hazir Mehmeti, DanKosumi, AmirJanuzaj, Besim Xhelili, RagipDragusha (dhjetor 2011, Vjenë)

Nga Hazir Mehmeti, Vjenë/

Studentet shqiptarë të fillimshekullit të 20-të në Austri me veprimtarinë e tyre shkencore, letrare, artistike e mbi të gjitha kombëtare lanë gjurmë në bërjen e kombit dhe shtetit shqiptarë. Ata formuan shoqata, themeluan revista e gazeta, botuan tekste e kalendar kohe duke u bërë të pavdekshëm në historinë kombëtare. Dhe jo rastësisht këtu, kur dihet se Vjena ishte njëra nga qendrat e kulturës evropiane, vend i veprimtarisë së shumë figurave nga historia e kultura shqiptare, mes të cilëve shkëlqen nisma në studimet e albanologjisë nga albanologët gjerman meNorberJockline madh i pasuar nga nxënësit e tij, studiues të njohur si Eqrem Çabej. Ata trasuan rrugën e studimeve dhe krijimtarisë letrare pikërisht këtu. Rrethana e reja të kohës bënë që veprimtaria letrare e artistike të jetë pjesë e kohës deri në ditët e sotme.
Madhështitë nuk krijohet vetëm, por në grupe, ato përzgjedhin ngjashmëritë dhe nxisin energji kolektive e cila na duhet në shërbim të njerëzores e kombit. “Ne shqiptarët jemi popull i befasive të këndshme”-tha bacë Adem Demaqi. Kështu dhe në Vjenë. Secili krijues një copëz historie, një copëz dhembje. Atdheu ishte gjithkund i plagosur dhe njëra nga plagët shekullore ishte mërgimi.
Se njeriu ynë do kujtohet pareshtur, dhe jo vetëm kjo, por ai do jetë frymëzim i brezave në gjurmët e tij në shoqërinë e re. Dhe pikërisht kjo do argumentohet nga nisma që do vjen prej poetit Anton Marku i cili deri atëherë kishte botuardisa përmbledhje me poezi, i prezantuar në Antologjinë e krijuesve kombesh të ndryshme në Austri. Ai ishte këmbëngulës në qëllimin e tij të pastër e më rëndësi. Në vazhdim rrodhen kontaktet e para deri tek takimi i grupit themelues në të cilin uleshin për herë të parë së bashku me detyrë koheAnton Marku,Hazir Mehmeti, Besim Xhelili dhe AmirJanuzaj. Kjo ngjarje vjen pas disa dekadave pauze të aktiviteteve letrare e artistike në nivel shoqate përkatëse në Vjenë.Takimet e radhës zgjeruan rrethin e kontakteve me krijuesit tjerë Zaim Toska, RagipDragusha, DanKosumi, EdonaRamadanifrutë i të cilave do jetë themelimi e Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Krijuesve “Aleksandër Moisiu” në Austri. Me pëlqimin e të gjithëve kryetar zgjidhët Besim Xhelili, poet i cili kishte botuar përmbledhje poetike në vendlindje. Vendimi i godituri grupit u dëshmua me punën madhore të Besimit në vazhdimësi. Pas pak javësh aktiviteti Shoqata regjistrohet pranë organeve austriake me 2 dhjetor 2011, kurse tubim promovimi u mbajt para publikut më 14 janar 2012 në të cilin mori pjesë, krijues, student, diplomat, mysafir nga disa shoqata nga disa qytete. Me këtë rast Ambasadori i parë i Republikës së Kosovës në Austri Dr.SabriKiqmari i cili në fjalën e tij tha: “Hegeli mbron mendimin se populli që nuk gjënë njohje, i duhet të prodhoj njohjen, përmes bërjes së historisë. Një mendim i tillë gjenial ju përshtatët shumë zhvillimeve në kombin tonë. Detyrë e shkrimtarëve dhe artistëve është jo vetëm pasqyrimi i së kaluarës së ndritshme të kombit tonë, por edhe orientimi i tij drejt së ardhmes”.

Salla e mbushur në Institutin eAfroaziatik në Vjenë do hynë në historinë e re të kontakteve me krijues nga shumë vende e kombe që fillon nga aty. Ata që e nënvlerësojnë shkrimin e historisë le të mësojnë e respektojnë të sotmen dhe për nesër. Dhe një herë do përtëritet emri Aleksandër Moisiu me rikujtim të madhështisë së Lekës së Madh, respektivisht Aleksandrit të Madh të antikës.Derisa në fillim Shoqata kishte vetëm 9 anëtar në vitin 2013 ajo kishte 27 anëtarë. Në vazhdim të aktiviteteve krijuesit e shoqatës organizuan dhe u prezantuan nëpër orë të ndryshme letrare në Austri, Gjermani, Hungari, në vendlindje etj. Si fryt i një bashkëpunimi të mirë dolën nga botimi, në gjuhën shqipe dhe në gjermanisht, antologjia e parë e titulluar „Illyricum I“ i përcjellë me dhjetëra tituj krijimesh personale të 28 autorëve: Besim Xhelili, Anton Marku, Hazir Mehmeti, AmirJanuzaj, EdonaRamadani, RagipDragusha, DanKosumi, Gazmend Freitag, ZefNdrecaj, Teuta Rexhepi, Driton Murati, Majlinda Zenelaj, Vehbi Haliti, Isa Kosumi, Haxhi Morina, Bajram Krasniqi, Mërgim Osmani, Xhenc Bezhi, DestanGashi, RamizSelimi, Haxhi Muhaxheri, Driton Smakaj, HalitRamadani, Zaim Toska, IzriRexha, Prekë Brahimi, MairIstrefi,

Dr.ViliMinarolli, Ambasador i Republikës së Shqipërisë në Austri, rreth Shoqatës mes tjerash shkruan: „Të krijosh art është dhunti. Por, të krijosh art kombëtar , kur je me vite me radhë larg atdheut është dashuri për vendlindjen dhe popullin tënd. Kjo është një ndjenjë e përbashkët që ju bashkon të gjithëve juve krijuesve shqiptarë në Austri dhe që na e prezanton si një krijesë të gjallë me revistën tuaj të sapo lindur “Iliricum I”.

Në mbledhjen e 1 korrikut 2013 kryesia vendosi të ndryshon emrin në Lidhje të Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë “Aleksandër Moisiu” në Austri (LSHKSHA).Gjatë gjithë jetës së saj LSHKSHA ka shpreh gatishmërinë për bashkëpunim me të gjitha Shoqatat, Subjektet, Klubet, Lidhjet dhe grupimet e ngjashme, qoftë shqiptare apo të huaja që veprojnë në Austri po dhe jashtë saj. Deri më tash ka të nënshkruar Memorandume bashkëpunimi me Shoqërinë e Akademikëve Shqiptarë në Gjermani “Dija”, me “Lëvizjen e Gruas Shqiptare”, Linz, me Lidhjen e Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Gjermani, Shoqatën Integruese dhe Kulturore „Stublla“, Graz, Shoqatën Shqiptaro – Austriake „Skënderbeu“, Kapfenberg, Shoqatën Shqiptare „Dy Korriku“, WienerNeustadt. Vazhdimisht të gjithë të interesuarit si krijues, autorë, shkrimtarë, artistë e krijues tjerë i kanë dyert e Shoqatës të hapura dhe janë të mirëseardhur.Në Kuvendin e rregullt zgjedhor u bënë disa ndryshime në marrjen e detyrave ku kryetar zgjidhet poeti Anton Maku, dhe kryesia e Lidhjes.

Disa aktivitete me rëndësi
Botimi i “Iliricum I” në gjermanisht i përkthyer nga Dr. KurtGostentschnigg dhe promovimi në qendrën e P.E.N –Club në Vjenë nën përkrahjen e kryetarit të saj HelmuthHelmuth A. Niederle .i cili Illiricuminnë gjermanisht, e quan “gur themeltar në marrëdhëniet me krijuesit shqiptarë në Austri”. Organizimi i orës letrare në bashkëpunim në Austri me shkrimtarin e njohur ArifDemolli, i iniciuar nga KulturKontaktAustri dhe i financuar nga bashkëvendësi ynë, biznesmeniAkiNuredini, Promovimin e revistës “Pelegrin“ në Vjenë. Takim me Adem Demaçin në Vjenë me rastin e 100 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë, e ku mori pjesë dhe Kryetarja e shkrimtarëve të Austrisë Sidonia Gal. Me vlera ishte bashkëpunimi me shkrimtarin e njohur austriak PeterPaulWiplinger, dhe mbajtja e leximeve letrare të përbashkëta me lexime në të dy gjuhët. Nga lidhjet me shkrimtarë miq austriak, krijuan kushte për afirmimin e krijimeve letrare nga radhët e anëtarëve të Lidhjes me ç ‘rast pranohen anëtarë të P.E.N. Club të Austrisë poetët Anton Marku e Besim Xhelili, kurse jo larg pritet pranimi i tjerëve.
Lexime në dy gjuhët në bashkëpunim me Shoqatën Literaturhaus në Salzburgme autorë: Xhenc Bezhi, ZefNdrecaj, Teuta Rexhepi, Anton Marku, Besim Xhelili, EdonaRamadani, RagipDragusha und DanKosum ora letrare mbjtur në Shoqërinë Austriake për Letërsi, orë letrare në Grac e organizuar së bashku me Shoqata Integruese Humanitare e Kulturore “Stublla”, pjesëmarrja në themelimin e „Lidhja e Krijuesve dhe ShkrimtarëveShqiptarë në Mërgatë në qytetin e Koblenzit në Gjermani.
Ora letrare në Linc e organizuar në bashkëpunim me “Lëvizjen e Gruas Shqiptare” në Linz,Ekspozita me piktura, vepra të Gazmend Freitag dhe ora letrare nëOsteriaAllora ku drejtuesi i saj z.FranzPfeffer do shprehet: “Hera e parë zëri i shqiptarëve në Galerie Studio 38 të Vjenës. Pastaj ora letrare në Budapest e organizuar nga aktivist e veprimtarë shqiptar dhe e përkrahur nga Katedra e Albanologjisë, organizim i drejtuar nga shkrimtari Driton Smakaj. Ministri për Diasporë z.IbrahimMakolli në fjalën e tij porosit:“ Bashkë do të arrijmë që ajo që sot na duket e pamundur ta bëjmë të mundur“. Në këtë orë letrare morën pjesë zj.Mira Hoxha, ambasadore e Republikës së Shqipërisë në Hungari dhe Sami Ukelli, Ambasador i Kosovës në Hungari.Orë letrare në qytetin e Baden-it në bashkëpunim me shoqatën kulturore “17 shkurti’’; Orë letrare nëKnittelfeld në bashkëpunim me shoqatën kulturore “Dardania’’Pritje në Ambasadën e Shqipërisë nga Ambasadori RolandBimo i Besim Xhelilit, RagipDragushës dhe Ajet Shirës.Ora letrare në ,,InterkulturelesZentrum’’ në Vjenë -Promovimi i librit në gjuhën gjermane të anëtarit tonë ZefNdrecajt në Schlladmingsi dhe i veprave të autorëve Hazir Mehmeti dhe Besim Xhelili në ambientet e Ambasadës së Kosovës në Austri; Organizimi i konkursit të parë letrarë për autorë shqiptarë në Austri;Ora letrare në Bashkinë e 9-të Vjenë gjatë ,,Javës së Integrimit’’; Ora letrare e organizuar nga shoqata turke ,,Dialog’’ nga Vjena dhe ajo e mbajtur në “LulishTheater” në Vjenë; Pjesëmarrja në Samitin e Parë të Diasporës në Tiranë etj. Do veçoja promovimin e romanit “217” të shkrimtarit Driton Smakaj i cili jeton e vepron në Hungari, Majlinda NanaRama promovim romanit “Perandori”. Ishte me vlerë takimi me studiuesin e veprës së AleksandërMoisiutIsak Guta nga Gjermania. Hapje horizontesh afirmative ishte d bashkëpunimi me P.E.N Clubin në Austri respektivisht kryetarin e saj shkrimtarin e njohur Helmuth A. Niederle, Takimet me kryetaren e P.E.N -Klubit në Shqipëri zj.EntelaKasi, shkrimtare. Leximet në disa gjuhë në bashkëpunim me shkrimtarë në gjuhën turke por kombesh të ndryshme:Mehmeti Meti Zekin, HuseyinSimsek; nga Kenia shkrimtarja e njohur disidente PhiloIkonya, nga Polonia MarzannaDanek,
Vargu i aktiviteteve letrare është i gjatë, një plotësim me vlerë në kalendarin historik të shqiptarëve në Austri. LSHKSH ia ka arritur të ofroj vlera bashkëpunimi me krijues kombesh të ndryshme që jetojnë në Austri. Veçan me vlera të mëdha është ngritja e urave të bashkëpunimit me krijuesit austriak që shkojnë dhe përtej rrethit letrar e artistik, kur dihet mbështetja e madhe që kombi shqiptar pati gjatë historisë së tij të vështirë.