Prof. dr. Roland Gjini

Universiteti “Aleksandër Xhuvani” i Elbasanit/

Shefqet Daiu, avokat në profesion, ishte një ndër katër delegatët e Elbasanit, së bashku me Lef Nosin, Qemal Karaosmanin dhe Mid’hat Frashërin, që morën pjesë në Kuvendin e Vlorës dhe firmosën aktin e Pavarësisë më 28 nëntor të vitit 1912. Ndërsa Dervish Bej Biçaku, një figurë tjetër e Elbasanit që firmosi këtë akt, përfaqësonte Peqinin në këtë kuvend. Shefqet Daiu lindi në Elbasan në vitin 1882 në një familje me tradita të njohura qytetare e atdhetare. Mësimet e para i mori në qytetin e lindjes, në shkollën “Idadie”. Arsimohet më tej në Stamboll dhe në vitin 1905 nis po këtu studimet për drejtësi. Gjatë viteve që studioi e ndejti në Stamboll ai kreu një aktivitet të dallueshëm atdhetar. Kështu, mbështeti dhe përshëndeti mbajtjen e Kongreseve të Alfabetit në Manastir në nëntor të vitit 1908 dhe të Kongresit të Shkollave Shqipe të Elbasanit të shtatorit të vitit 1909. Pas Përfundimit të studimeve dhe diplomimit, kthehet në Atdhe. Fillimisht emërohet prefekt në Skrapar e, më pas, në Pogradec. Gjatë kësaj kohe nuk i shkëputi asnjëherë lidhjet me qytetin e tij të lindjes, Elbasanin. Ndihmoi dukshëm në organizimin e Kongresit të Elbasanit si dhe kontribuoi edhe financiarisht në ngritjen dhe funksionimin e shkollës Normale të këtij qyteti.

Kryengritja antiosmane e vitetve 1910-1912 e gjen në zonën e Dibrës, ku këtu krahas aktivitetit të tij politik si mbështës i kryegritësve shqiptarë të kësaj krahine, punon fuqimisht për përhapjen e shkollave dhe arsimit shqip, duke shpërndarë tekste në gjuhën shqipe. Përkrahu aktin e shpalljes së pavarësisë ne Elbasan më 25 nëntor të vitit 1912. Ishte ky aktivitet i spikatur patriotik i tij, që populli i Elbasanit e zgjodhi si një ndër katër delegatët që do t’a përfaqësonte në Kuvendin e Vlorës. Duke e ndjerë veten të vlerësuar, ai në pak ditë arriti të udhëtonte në një kohë rekord, në kushtet e transportit të asaj kohe, nga Dibra e të arrijë në Vlorë në momentin e duhur. Në këtë kuvend roli i tij nuk u kufizua thjesht në nënshkrimin e Aktit të Pavarësisë. Kongresi e caktoi atë si shkrues të dytë, përkrah Luigj Gurakuqit, ku Shefqet Daiu shkroi në turqisht aktet dhe procesverbalet e këtij Kuvendi.

Pjesëmarrjen e tij në këtë ngjarje të rëndësishme në historinë e kombit shqiptar ai do ta përjetonte me një emocion të thellë, gjë e cila la gjurmë të thella për një kohë të gjatë në kujtesën e ndërgjegjen e tij. Kjo duket qartë në një shkrim të tijin, me titull Flamuri e Dita 28 Nanduer, të botuar në gazetën “Elbasani” të datës 28 nëntor 1922, me rastin e 10 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë. Përveç përjetimit të brendshëm emocional për këtë ngjarje, në këtë shkrim, me një elbasanishte të pastër, ai përcjell edhe vlerësimet më të mëdha për rolin e Ismail Qemalit të këtë kuvend. Ja disa pjesë nga ky shkrim: “Tepër i thyer nga rryma e luftës, shumë i lodhshëm nga mundimi i udhëtimit, fort i menduem për plotësimin e detyrës, por ne me një shpresë të fortë qi bante të harrojë çdo gja tjetër, ndodhesha i kërrus’ ndë tryes’, gati për të shkrue, nji për nji bisedimet e kongresit të primë e të mbledhëm ndën kryesin’ e të paharrushmit z. Ismail Qemal Vlorës.

Një heshtje e mirë, një qetësi e plotë kishte pushtue sallonin. Delegatët pritshin fjalën e kryetarit qi s’vonojë ma në të hapmen e kongresit… Fjala nisi dhe kur ishte në mbarim, kur po thohesh “Shqipni mbë vehte” “Shtet i pa varëm”, një brohori e madhe, një “Po Besa Bes’” e përsëritsme prej të gjithë kongresistvet, bani Shqiponjën, at’ minutë, të hapi krahët për herë të parë pas një robnie afro pesë shekujsh dhe të valojë me madhështin’ e parë të Krujës. Tashi ma edhe vaja e nanavet, motrave e nusevet qi kishin lanë të dashmit e tyne në luftë, u kthye në gas e brohori…Gëzimi i përgjithshëm ishte i madh sot dhit’ vjet kur sundimi i Flamurit ishte kufizuem me qeverinë e përkohshme istorike të Vlonës; por sot asht ene shumë më i math kur shofim se ideali komtar mbërrini nëpër udhë të natyrshme, deri në shkallën institucionale qi po lëshon rraja për dit’ si në për fusha ashtu në malsina.

Asht i math themi gëzimi sot se Shqiponja simjet i hapi krahët e saja mbi gjithë kufinin e caktuem padrejtësisht më 1913 dhe e thuri çerdhen me gur kufini. Flamuri me valimin e vet të lirë e përhapi sundimin mbi tokën e lanme shqiptare,… i mbështetëm mbi të drejtat ndërkombëtare, sot po i thotë Adriatikut: “Jam ende un’ sundues” i tat, si ma para.

Sikur nomerisht aji qi sundon nji pasuni të kufizume, ka të drejtë në gjith’ ç’ka ndodhet ndën atë pasuni, kështu ene populli shqiptar, sot, po munt të vërtetoj’ at’soj të drejte me ofertat që i bahen qeveris’ së tië për konçesionet e metalevet të tokës Shqiptare.

Simjet, në fund të vitit të dhittë të ngritjes së Flamurit, populli shqiptar me ndihmën e vet bujare, shef të përhidhet Flamuri, ene për er’, naltë mbi areopllane qi çajnë qillin, si me dash me i çu të fala dhe shpresa vllazënve të ronbuem… Shefqet Daji”

Në këtë shkrim, Daiu, përveç se ngre lart veprën e Ismail Qemalit dhe Ditën e Pavarësisë, në mënyrë konçize e të drejtpërdrejtë thekson dëmin që iu bë Shqipërisë nga Fuqitë e Mëdha në vitin 1913, që lanë jashtë kufijve të shtetit shqiptar mbi gjysmën e popullsisë e trojeve shqiptare, duke e cilësuar vendimin e tyre të padrejtë.

Nga ana tjetër, vlerëson politikën shqiptare të kohës, e cila me maturi, për të përligjur e legalizuar pavarësinë e Shqipërisë ndoqi rrugën institucionale dhe zbatoi në drejtën ndërkombëtare në ngritjen e shtetit të saj sovran. Gjithashtu, ai përmend edhe faktin tjetër, që tashmë shqiptarët janë zot të vetes dhe janë të aftë të përdorin për vete pasuritë natyrore të vendit të tyre dhe të mos bien pre e lakmive të vendeve të huaja, të clët me anë të konçesioneve kërkojnë rrëmbimin e këtyre pasurive. Aktin historik të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë ai e vlerëson si një shembull frymëzimi për popujt e tjerë ende të sunduar nga ndonjë fuqi tjetër sot në botë. Kjo duket në fjalët e shkruara në këtë artikull: “… shef të përhidhet Flamuri, ene për er’, naltë mbi aeropllanë qi çajnë qillin, si me dash me i çu të fala dhe shpresa vllazënve të ronbuem”.

Pas Kuvendit, Qeveria e përkohshme Vlorës, në shtator të vitit 1913, e emëron Shefqet Daiun nënprefekt të Fierit. Në vitet 1914-1920, përveç se ushtroi profesionin e avokatit, ai punoi me vullnet edhe për përhapjen e arsimit kombëtar në Elbasan e më gjerë. Sipas studiuesit Kujtim Bevapi, në vitin 1919 Daiu hartoi dhe botoi veprën “Abetare për shkollat fillore t’ulta djemsh e vajzash”. Ky tekst shkollor dallohet për një metodikë të veçantë dhe të re, të zbatuar për herë të parë në shkollat tona fillore.

Vlerësoi mbajtjen e Kongresit të Lushnjes dhe vendimet e marra nga ky kongres. Në vitet 1921-1923 u zgjodh deputet i Parlamentit të parë shqiptar, duke u rreshtuar në grupimin politik “Pleqësuer”, përkrah Shefqet Vërlacit, i cili drejtonte këtë forcë politike në Elbasan. Veprimtarinë e tij politike dhe letrare ai nuk e reshti gjatë edhe viteve ’20-30-të të shekullit të kaluar. Për rreth 20 vjet ishte deputet në parlament si përfaqësues i Elbasanit. Duke qenë njohës i disa gjuhëve të huaja, si turqisht dhe italisht, Daiu publikoi disa artikuj e studime të karakterit sa politik aq edhe social në shtypin e kohës, veçanërisht në revistën “Kopështi letrar”. Bashkëpunoi me Aleksandër Xhuvanin dhe organizuan shoqërinë kulturore “Qarku Letrar”, e cila botonte edhe revistën e sipërpërmendur. Në vitin 1938 bëri një sprovë si përkthyes me vëllimin “Ç’është Kurani”, duke e pajisur atë edhe me një pasthënie për ta bërë atë më të qartë para lexuesit.

Gjatë Luftës Antifashiste vazhdoi të ushtrojë profesionin e avokati.

Megjithëse ishe përkrahës i Shefqet Vërlacit, i cili u bë kryeministër i vendit menjëherë pas pushtimit nga Italia fashiste, Shefqet Daiu nuk u angazhua në asnjë post apo detyrë shtetërore. Me mbarimin e Luftës, ishte ndër të parët të cilit iu sekuestrua pasuria e paluajtëshme, edhe shtëpia. Duke mos u mjaftuar me kaq, regjimi i ri që erdhi në fuqi e arrestoi dhe e burgosi në vitin 1945 me akuzën e “kolaboracionistit”, vetëm se kishte qenë përkrahës i vijës politike të Shefqet Vërlacit. U dënua me 30 vjet burgim. Kushtet e vështira të burgut dhe qëndrimi i ashpër që u mbajt ndaj tij, bënë që një vit më pas, në vitin 1946, të ndahet nga jeta brenda ambienteve të burgut, në moshën 64 vjeçare.

Sistemi i ri politik i vendosur pas mbarimit të Luftës së Dytë Botërore, pra regjimi komunist, figurën e tij, ashtu si të shumicës së firmëtarëve të aktit të Pavarësisë, e denigroi, ndërsa familjarët e tij përjetuan përndjekjen dhe luftën klasore. Vetëm pas ardhjes së demokracisë, pra pas vitit 1992, Shefqet Daiu mori vlerësimin dhe meritat që i takonin. Për këtë ai është nderuar e dekoruar nga Këshilli Bashkiak i Elbasanit dhe nga Presidenti i Republikës.

Foto: wikipedia.org

Lekë Mrijaj/

Në kuadër të 100-vjetorit të martirizimit të firmëtarit të Aktit të Pavarësisë, atdhetarit, poetit dhe publicistit të shquar Alois (Luigj) Gurakuqi, ndërmora një kërkim të thelluar shkencor në fondet arkivore të kohës, me synimin për të nxjerrë në dritë dokumente të pazbuluara më parë, të cilat mund të plotësojnë mozaikun e portretit të kësaj figure të jashtëzakonshme të historisë sonë kombëtare.

Gjatë kësaj pune kërkimore, pata fatin të zbuloj një dokument tejet të rëndësishëm, pra, një letër origjinale e datës 21 qershor 1917, e firmosur nga vetë Alois/Luigj Gurakuqi, e ruajtur me përkushtim në arkivat e vjetër, por e paekspozuar deri më sot për publikun e gjerë dhe studiuesit. Ky zbulim përfaqëson një dritare të hapur drejt mendimit, ndërgjegjes qytetare dhe vizionit kulturor të Gurakuqit, duke na mundësuar të depërtojmë më thellë në universin e tij shpirtëror e intelektual, në një periudhë tepër të ndjeshme për fatet e Shqipërisë.

Letra e gjetur (tê cilin mund ta shihni dhe lexoni nê faksimil) e paraqet Gurakuqin në një dimension që historiografia shpesh e ka anashkaluar në atë të edukatorit moral dhe vizionarit kulturor. Në këtë dokument të vitit 1917, ai i drejtohet Drejtorisë së “Zoja e Shkodrës”, një ndër organet më të rëndësishme të shtypit kulturor të qytetit, i cili luante rol kyç në formimin e ndërgjegjes qytetare, në forcimin e ndjenjës kombëtare dhe në edukimin shpirtëror të mbarë trevave shqiptare. Letra është shkruar me një ton të përkushtuar miradije dhe falënderimi, ku Gurakuqi e përgëzon me sinqeritet themelimin dhe vijimin e botimit të kësaj përkohshmeje, duke e cilësuar atë si një instrument të domosdoshëm për përhapjen e dritës kulturore dhe për ndërtimin e një shoqërie me themele të shëndosha morale e arsimore. Për Gurakuqin, periodikë të tillë nuk ishin vetëm faqe të shtypit, por qendra ndriçuese të jetës qytetare, institucione të cilat bartnin përgjegjësi të lartë edukative në një kohë kur kombi shqiptar po përballej me sfida të mëdha shoqërore, identitare dhe politike.

Në përmbajtjen e letrës del qartë shqetësimi i tij i thellë për dukuritë e shthurjes që po prekin rininë e kohës, fenomen të cilin ai e përshkruan si një rrezik serioz që cënon themelet morale të shoqërisë shqiptare. Ai i kushton rëndësi të veçantë ruajtjes së virtyteve, zakoneve të mira dhe vlerave familjare, duke e parë rininë jo vetëm si bartëse të së ardhmes, por si pasqyrën më të ndershme të ndërgjegjes së kombit. Në këtë kontekst, Gurakuqi beson se periodiku “Zoja e Shkodrës” mund të shërbejë si një epiqendër udhërrëfyese, një busull morale dhe një mbështetje e fortë për ata që kërkojnë të edukojnë më të rinjtë me frymë të pastër, me disiplinë shpirtërore dhe me dashuri për atdheun.

Një aspekt jashtëzakonisht domethënës i dokumentit të gjetur është dhurimi prej 20 koronash që Gurakuqi ia bashkëngjit letrës. Megjithëse modest në vlerë monetare, ky gjest ka një simbolikë të thellë atdhetare e kulturore, duke treguar se Gurakuqi nuk ishte vetëm një njeri i fjalës, por edhe i veprës. Ky akt i thjeshtë, por i madh në kuptim, dëshmon për shpirtin e tij të përkushtuar dhe për besimin e tij të palëkundur se kultura dhe arsimi kishin nevojë jo vetëm për përgëzim, por edhe për mbështetje konkrete, për vepra që ushqejnë idealet kombëtare dhe ndërtojnë ura të forta mes brezave.

Analiza ime e këtij dokumenti sjell në dritë një dimension të ri të Alois/Luigj Gurakuqit, pra, atë të mendimtarit të thellë kulturor, të një njeriu që e kuptonte se një shoqëri e shëndoshë nuk ndërtohet vetëm mbi politikë, por mbi moral, edukim, kulturë dhe vlera shpirtërore. Në tekstin e letrës, përveç mesazhit të qartë për përkrahjen e shtypit kulturor, bie në sy një mendësi që kapërcen kohën: bindja se qytetërimi shqiptar duhet të mbështetet mbi dritën e dijes, mbi forcën e karakterit dhe mbi përkushtimin ndaj së mirës së përbashkët. Ai është i vetëdijshëm për rreziqet që shoqëria shqiptare duhet të përballojë, por njëkohësisht shpreh edhe besimin e palëkundur se përmes institucioneve të tilla kulturore, populli shqiptar mund të ecë drejt një të ardhmeje më të ndritur, më të drejtë dhe më të denjë.

Ky dokument i zbuluar e ndriçon figurën e Gurakuqit në një këndvështrim të ri. Ai nuk shfaqet vetëm si firmëtar i Pavarësisë, si politikan apo si publicist, por si një njeri i brendshëm i kulturës, një prijës shpirtëror, një edukator i heshtur që punonte për të mirën e kombit me maturi, përkushtim dhe largpamësi. Kjo letër dëshmon se pas veprave të tij të njohura qëndronte një frymë e thellë humane dhe një besim i pashkëputur në rolin e kulturës për ndërtimin e ndërgjegjes kombëtare.

Në këtë 100-vjetor të vrasjes së tij, ky dokument i zbuluar, studiuar dhe analizuar merr vlerën e një amaneti kulturor. Ai na thërret që të rilexojmë me seriozitet të kaluarën tonë, të rivlerësojmë figurat tona kombëtare dhe të kuptojmë se kultura, morali dhe edukimi janë shtyllat pa të cilat asnjë komb nuk mund të mbijetojë. Ky dokument rrezaton dritë mbi një epokë, mbi një ideal dhe mbi një njeri që përfaqëson një prej themeleve më të qëndrueshme të ndërgjegjes shqiptare. Flijimi, vizioni, maturia dhe dashuria e tij për Shqipërinë mbeten të pashuara dhe udhërrëfyes për brezat që vijnë.

P.S. Faksimili i dokumentit origjinal të letrës së 21 qershorit 1917 gjendet i ruajtur në arkivin përkatës dhe paraqitet këtu si dëshmi e drejtpërdrejtë e studimit shkencor.

Veri Talushllari/

Shoqata SKËNDERBEJ USA në NY-NJ në festë. Restorant PINE në Bronxdale Avenue në Bronx, Nju Jork, mbushet me zërat dhe kënaqsinë e takimit të shokëve e miqve të vjetër, kolegë në vitet kur shërbenim në radhët e Ushtrisë Shqiptare, familjarëve dhe miqve tanë. E kënaqsia e gëzimi shtohet kur sheh të rinj e të reja që u bashkohen prindërve dhe të njohurve të tyre tashmë të moshuar për ta bërë festën më të bukur, më të gëzueshme. Nën tingujt e muzikës dhe zërit të DJ dhe këngëtarit të mirënjohur në të gjitha trevat ku flitet shqip, Argjend Lloga, festa fillon me Himnet “Rreth Flamurit të Përbashkuar” dhe “The Star-Spanglet Banner”, që rreth 100 të pranishëm i këndojnë me dorën në zemër.

Zj. Dirka Xhakolli uron mirëseardhjen dhe Presidenti i Shoqatës Gëzim Shentolli flet për 28 Nëntorin, atë ditë të shënuar kur Skënderbeu, Heroi ynë Kombëtar por edhe heroi i anëtarëve të Shoqatës sonë, që si nxënës dhe studentë ushtarakë kemi studjuar në shkollat me emrin e tij, – – arsyeja pse Shoqata jonë mban emrin e tij të ndritur- flet për Nëntorin 1912 kur Plaku i mënçur, Ismail Qemal Vlora e deklaroi Shqipërinë të Lirë dhe të Mosvarme nga sundimi gati 500 vjeçar otoman, evokon Nëntorin 1944 kur shqiptarët si pjesë e Koalicionit Antifashist me Anglo-Sovjeto-Amerikanët, me armët e bijve e bijave më të mirë, çliruan Atdheun nga nazifashistët, dhe 28 Nëntorin 1955 kur lindi Heroi Legjendar Adem Jashari. Flet edhe për 4 Dhjetorin 1912, Ditën e Ushtrisë Shqiptare, rrugën e saj në këto 113 vite dhe pak më gjatë për sfidat e saj në ditët tona si pjesë e Aleancës së Atlantikut (NATO), dhe disa lajme të mira për një buxhet në rritje për modernizimin e armëve e shërbimeve si dhe për fuqizimin e industrisë ushtarake.

Nga Filadelfia, nga Forumi Ushtarak, pjesë e Shoqatës Atdhetare “Bijtë e Shqipes”, Kryetari, Niko Salavaçi sjell përshëndetjetjet e kolegëve dhe shokëve tane dhe vë në pah veprimtaritë e përbashkëta që kemi bërë dhe rëndësinë e tyre. Një moment emocional u krijua kur Kryetari i Organizatës së Veteranëve të UÇKsë për ShBA dhe Kanadanë, Astrit Huskaj solli përshëndetjet e Hashim Thaçit dhe shokëve të tij që padrejtësisht mbahen në Hagë dhe i dha Shoqatës SKËNDERBEJ USA në NY-NJ një Çertifikatë Mirënjohje nga OVL e UÇKsë në Prishtinë nënshkruar nga Kryetari Hysni Gucati.

Më pas për rreth 4 orë salla u mbush me tingujt e këngëve e valleve shqiptare, nga Veriu në Jug, dhe të pranishmit kënduan e vallzuan, ju gëzuan menysë së pasur, u çmallën me njëri tjetrin, dikush tregoi për udhëtimin në dheun mëmë, dikush për të rejat nga takimi vitin e shkuar, një i tretë, i ardhur vetëm pak kohë më parë në ShBA interesohet për punë për vete apo për fëmijë, aty më tej dëgjon biseda për shëndetin, e patjetër fotokujtime, etj. Po bie mbrëmja dhe pas një fotoje të përbashkët i urojmë njëri tjetrit ” Gëzuar festat!” dhe “Mirë u takofshim në gëzime të tjeta”.

By Agim Aliçkaj/

Setting December 28 as the election date by President Vjosa Osmani was a realistic and fair proposal, which was accepted by the majority of Kosova’s political parties.

The Constitution requires the president to be independent and non-partisan, but this does not mean he or she must be neutral. He or she should lean toward and support issues that are in the interest of the people and the state. If these issues align with the actions of a particular political party, that is completely acceptable.

Criticism toward President Vjosa Osmani for allegedly favoring one party over another is unfounded. Throughout her mandate, she has fulfilled the duties required by the Constitution. Those parties whose actions did not serve the interest of the state have no right to complain about anything.

Regarding the setting of the election date, it is impossible to satisfy everyone, and no date is ideal. If December 28 enables greater voter participation, especially from the diaspora, this is very good and should not hinder anyone.

Choosing a place to live is a personal and family matter for each individual. It is a private decision that no one has the right to interfere in. Criticism in this regard comes only from individuals without family upbringing, incapable of solving their own problems, or affected by greed, spite, jealousy, and other mental illnesses.

Kosova and the diaspora have been and remain inseparable in both good and difficult times. They need and depend on each other. The resistance of the Albanian people against the Serbian fascist occupier and the struggle for freedom would have been far more difficult, or even impossible, without the support of our legendary diaspora. It continues its historic mission today with dedication and pride.

Our centuries-old enemy, hegemonic Serbia, along with its vassals, has never hidden its desire and efforts to eradicate the Albanian people. Serbian regimes prepared their infamous projects even in writing, with care and detail, coordinated with the Serbian Church and the Academy of Sciences. The forced expulsion of Albanians backfired like a boomerang. The diaspora did not forget the homeland, but became even stronger, striking back at Serbs consumed by hatred toward Albanians.

Therefore, no one has the right to deny the diaspora the right to participate in the country’s elections. Even if there are arguments for possible bias toward one party or another, this is irrelevant. The diaspora’s vote is guaranteed by law. It is the duty of every party to act wisely, with concrete proposals and actions, to attract voters.

Voters from the diaspora can be considered more independent and more determined in their positions. They are economically stable and enjoy greater personal security in the democratic countries where they live.

Kosova’s political parties can easily win over the diaspora through clear and concrete work and actions in the interest of the state. The diaspora understands the struggle for power. But when that struggle turns into resistance against the state with the aim of weakening or eliminating a political opponent, it becomes incomprehensible and unacceptable.

With all respect and admiration for the KLA freedom fighters, led by Commander Adem Jashari, and for the parties that emerged from it—PDK, LDK, NISMA—I must say with pain that the leaders of these post-war parties have failed completely in politics. The same, with great respect for the democratic movement of President Ibrahim Rugova, can be said about the current leadership of the LDK.

These parties failed in government due to uncontrolled corruption, unnecessary submission to international actors, and needless concessions to Serbia’s hostile demands. Their many failures as the opposition are even more incomprehensible and unacceptable. They cannot be justified.

Their monstrous blockade of forming the parliament, rejection of any coalition or cooperation with the governing majority, but especially the refusal to approve the budget, the failure to pay RTK salaries, and refusing to ratify agreements for international benefits make them unelectable for most diaspora voters. Their attempts to blame current Prime Minister Albin Kurti for everything do not convince the diaspora.

Meanwhile, Vetëvendosje with Guxo and Alternativa, led by Prime Minister Albin Kurti, despite some concessions—especially to accommodate part of the opposition—have achieved major results in strengthening democracy, expanding sovereignty, preserving territorial integrity, and fortifying the state. The dismantling of parallel structures, the destruction of many Serbian gangs in northern Kosova, and the defeat of Serbian terrorist forces in Banjska are historic achievements.

Based on the contacts and information I have from all sides, I believe and hope that the diaspora, especially in America, together with voters in Kosova, will deliver a strong blow to the opposition parties in the December 28 elections so they wake up, change, and begin to work properly for the good of the people and the state. At this moment, they offer nothing good for Kosova. On the contrary, all facts show that voting for them is an unforgivable mistake that would make possible the return of Serbia to Kosova.

Dardanian Kosova cannot be turned back. The people of Kosova will not allow the freedom won with blood and countless sacrifices to be affected. Freedom is more valuable than personal, group or party interests, as well as unfair international pressures for geopolitical interests. The freedom and independence of the Republic of Kosovo is above all.

KOSOVA DHE MËRGATA JANË NJË DHE TË PANDASHME

Nga Agim Aliçkaj

Caktimi i datës 28 dhjetor për mbajtjen e zgjedhjeve nga Presidentja Vjosa Osmani ishte një propozim realist dhe i drejtë, i cili u pranua nga shumica e subjekteve politike të Kosovës.

Kushtetuta kërkon që presidenti i shtetit të jetë i pavarur dhe jopartiak, por kjo nuk do të thotë se ai/ajo duhet të jetë neutral. Ai/ajo duhet të anojë dhe të mbështesë çështjet që janë në interes të popullit dhe të shtetit. Nëse këto çështje përputhen me veprimet e një partie të caktuar, kjo është krejtësisht në rregull.

Kritikat ndaj Presidentes Vjosa Osmani se po favorizon një parti apo tjetrën janë të pabazuara. Gjatë gjithë mandatit të saj, ajo ka përmbushur detyrimet për të cilat e obligon kushtetuta. Ato parti, puna dhe veprimet e të cilave nuk i kanë shërbyer interesit shtetëror, nuk kanë të drejtë të ankohen për asgjë.

Sa i përket caktimit të datës së zgjedhjeve, është e pamundur të plotësohen dëshirat e të gjithëve, dhe asnjë datë nuk është ideale. Nëse 28 dhjetori mundëson pjesëmarrje më të madhe të votuesve, veçanërisht atyre në diasporë, kjo është shumë e mirë dhe nuk duhet të pengojë askënd.

Zgjedhja e vendit të jetesës është e drejtë dhe çështje familjare personale për secilin. Është vendim privat në të cilin askush nuk ka të drejtë të përzihet. Kritikat në këtë drejtim vijnë vetëm nga individë pa edukatë familjare, të paaftë për të zgjidhur problemet e tyre, ose të prekur nga lakmia, inati, xhelozia dhe sëmundje të tjera mendore.

Kosova dhe diaspora kanë qenë dhe mbeten të pandashme si në situata të mira ashtu edhe në të këqija. Ato kanë nevojë dhe interes për njëra tjetrën. Rezistenca e popullit shqiptar kundër pushtuesit fashist serb dhe lufta për liri do të ishin bërë shumë më të vështira, ose edhe të pamundura, pa mbështetjen e mërgatës sonë legjendare. Ajo vazhdon misionin e saj historik edhe sot me përkushtim dhe krenari.

Armiku ynë shekullor, Serbia hegjemoniste, me vasalët e saj, kurrë nuk e ka fshehur dëshirën dhe përpjekjet për shfarosjen e popullit shqiptar. Regjimet serbe i përgatitën projektet e tyre famëkeqe edhe me shkrim, me kujdes e hollësi, në koordinim me Kishën Serbe dhe Akademinë e Shkencave. Dëbimi i detyruar i shqiptarëve u është kthyer si bumerang. Mërgata nuk e harroi atdheun, por u bë më e fortë, duke i goditur në kokë serbët e sëmurë nga urrejtja ndaj shqiptarëve.

Prandaj, askush nuk ka të drejtë t’i mohojë diasporës të drejtën për të marrë pjesë në zgjedhjet e vendit. Edhe pse ka argumente për anim të mundshëm nga njëra ose tjetra parti, kjo është e parëndësishme. Vota e mërgatës është e garantuar me ligj. Është detyrë e çdo partie të veprojë me mençuri, me propozime dhe veprime konkrete, për të tërhequr votuesit. 

Votuesit nga diaspora mund të konsiderohen më të pavarur dhe më të vendosur në qëndrimet e tyre. Ata janë ekonomikisht të qëndrueshëm dhe gëzojnë siguri më të lartë personale në shtetet demokratike ku jetojnë.

Partitë politike të Kosovës mund ta fitojnë lehtësisht mërgatën përmes punës dhe veprimeve të qarta dhe konkrete në interes të shtetit. Mërgata e kupton luftën për pushtet. Por kur ajo luftë shndërrohet në rezistencë kundër shtetit me qëllim dobësimin ose eliminimin e kundërshtarit politik, ajo bëhet e pakuptueshme dhe e papranueshme.

Me gjithë respektin dhe admirimin për luftëtarët e lirisë të UÇK-së së lavdishme, të udhëhequr nga Komandanti Adem Jashari, dhe për partitë që dolën prej saj—PDK, LDK, NISMA—më duhet të them me dhimbje se udhëheqësit e këtyre partive pas lufte, kanë dështuar plotësisht politikisht. E njëjta gjë, me shumë respekt për lëvizjen demokratike të Presidentit Ibrahim Rugova, mund të thuhet edhe për udhëheqjen e sotme të LDK-së.

Këto parti dështuan si qeveri për shkak të korrupsionit të pakontrolluar, nënshtrimit të panevojshëm ndaj ndërkombëtarëve dhe lëshimeve të panevojshme ndaj kërkesave armiqësore të Serbisë. Dështimet e tyre të shumta si opozitë janë edhe më të pakuptueshme dhe të papranueshme. Ato nuk mund të arësyetohen.

Bllokimi monstruoz i formimit të parlamentit, refuzimi i çdo forme të koalicionit apo bashkëpunimit me shumicën qeverisëse, por veçanërisht mosmiratimi i buxhetit, mospagesa e pagave të RTK-së dhe mosmiratimi i marrëveshjeve për përfitime ndërkombëtare, i bëjnë ato të pavotueshme për shumicën e votuesve të diasporës. Përpjekjet e tyre për t’ia lënë fajin kryeministrit aktual Albin Kurti për gjithçka nuk e bindin diasporën.

Ndërkaq, LVV me Guxo dhe Alternativa, të udhëhequra nga Kryeministri Albin Kurti, pavarësisht nga disa lëshime, sidomos për ta afruar një pjesë të opozitës, kanë arritur rezultate të mëdha në forcimin e demokracisë, zgjerimin e sovranitetit, ruajtjen e integritetit territorial dhe forcimin e shtetit. Çmontimi i strukturave paralele, shpartallimi i shumë bandave serbe në veri të Kosovës dhe thyerja e forcave terroriste serbe në Banjskë janë arritje historike.

Bazuar në kontaktet dhe informacionet që kam nga të gjitha anët, besoj dhe shpresoj që mërgata, sidomos kjo në Amerikë, në zgjedhjet e 28 dhjetorit, bashkë me votuesit në Kosovë,  do t’u japë një goditje të fortë partive opozitare që ato të vetëdijesohen, të ndryshojnë dhe të fillojnë të punojnë siç duhet për të mirën e popullit dhe të shtetit. Në këtë moment, ato nuk ofrojnë asgjë të mirë për Kosovën. Përkundrazi, të gjitha faktet flasin se vota për ta është gabim i pafalshëm që do ta bënte të mundur kthimin e Serbisë në Kosovë.

Kosova Dardane nuk mund të kthehet prapa. Populli i Kosovës nuk do të lejojë që liria e fituar me gjak dhe sakrifica të panumërta të preket. Liria është më e vlefshme se interesat personale, grupore apo partiake, si dhe se presionet e maskuara me lajka mashtruese ndërkombëtare për interesa gjeopolitike. Liria dhe pavarësia e Republikës së Kosovës është mbi të gjitha.

Dr. Evarist Beqiri/

Sagës së Pavarësisë po i vinte fundi. Ismail Qemal Vlora dhe delegatët u nisën nga Trieste drejt brigjeve shqiptare, më 19 nëntor me anijen austriake “Brünn”. Në mbrëmjen e 20 nëntorit 1912, nën dritën e hënës vezulluese që po shkëlqente në brigjet shqiptare, pranë Kepit të Rodonit ose Kepit të Skënderbeut, ata zbritën tek anija tjetër austriake “Wurmbrand”, ku kaluan natën para zbritjes në Durrës. Nën yjet e netëve magjike të vjeshtës shqiptare, Providenca kishte parashikuar që ata para se të kurorëzonin misionin e tyre të shenjtë në Vlorë, duhet që të bënin një ndalesë të fundit, pikërisht para Kështjellës dhe Kishës së Heroit tonë Kombëtar, në Rodon. Heroi kombëtar i dha bekimin hyjnor Ismail Qemalit, në vjeshtën e artë të shqiptarizmës.

Ja si e kujton këtë çast një pjesëmarrës në këtë ngjarje, Dhimitër Zografi: “Në të njëjtën ditë me delegatët e Bukureshtit mbërritën në Trieste edhe Ismail Qemali me Luigj Gurakuqin. Ata sollën lajmin se Vlora ishte bllokuar nga grekët, ndaj duhej të niseshin menjëherë drejt Durrësit pa u mbyllur ende kjo rrugë. Në dispozicion të delegatëve shqiptarë, Austria kishte vënë vaporin special “Graf Wurmbrandi”.” Misioni i tyre do të kishte mbrojtjen e Austrisë dhe Italisë. Në Trieste blenë armë dhe municione dhe u nisën drejt Shqipërisë.

Në Durrës, Ismail Qemali nuk dëshironte të vonohej aspak. Ai shpjegoi gjendjen aktuale të Shqipërisë. “Turqia i lau duart nga Ballkani,” – u tha ai, – “por që Shqipëria të mos bjerë në një robëri tjetër duhet të ngrejmë flamurin dykrenor kuq e zi, dhe të shpallim vetëqeverimin e Shqipërisë të mirëpritur edhe nga Fuqit e Mëdha…”. Një çast gjithë mbledhja mbeti e hutuar. Ajo që dëgjuan nga goja e Ismail Qemalit ishte mes së besueshmes dhe të pabesueshmes.

Faktikisht, asnjëra nga Fuqitë e Mëdha nuk kishte ndërmend që të na falte Pavarësinë. Nëse ajo nuk do të bëhej në atë moment të fundit, nuk do të mund të realizohej më kurrë. Nëse Ismail Qemal Vlora nuk do të kishte mbledhur patriotët nga mbarë trojet shqiptare atë fund nëntori në Vlorë, me siguri që Shqipëria do të copëtohej njëherë e mirë midis fqinjëve grabitqar.

Prandaj, Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë duhej të bëhej me çdo kusht, gjallë a vdekur. Vetëm në këtë mënyrë Fuqitë e Mëdha do t’i njihnin të drejtat legjitime të shqiptarëve. Sepse nëse ka diçka që historia e njerëzimit na mëson, është fakti që çdo betejë për lirinë njerëzore është fituar me anë të forcës.

Pavarësia e Shqipërisë i ka themelet tek lufta shekullore për liri, tek sakrificat dhe gjaku i derdhur ndër shekuj nga shqiptarët. Austro-hungarezët e mbështetën Ismail Qemalin, sepse ishin të vetëdijshëm që ai ishte i vetmi udhëheqës që mund t’i përbashkonte shqiptarët në këtë moment historik. Ata u pajtuan me krijimin e Shqipërisë së pavarur, pavarësisht përmasave të saj. Fuqia e perandorisë austro-hungareze ndikoi që çështja shqiptare të gjente një zgjidhje, qoftë kjo edhe e pjesshme. Megjithatë, trojet shqiptare u copëtuan brutalisht, duke lenë jashtë kufirit gjysmën e popullsisë etnike shqiptare.

Ismail Qemali, me trishtim, do të shprehej: “Në qoftë se shqiptarëve nuk do t’u mjaftojnë forcat për të zmbrapsur sulmin e padrejtë [të fqinjëve], […] , atëherë ata nuk do ta humbin shpresën se kombet e qytetëruara të Europës dhe sidomos Fuqitë e Mëdha, të cilat … do ta njohin drejtësinë e synimeve tona. … Edhe nëse diplomacia nuk do t’i njohë menjëherë të drejtat e shqiptarëve, koha do t’i njohë ato patjetër më vonë.”.

Në intervistën e dhënë për gazetën më të madhe austriake të kohës “Neue Freie Presse”, në Vjenë më 8 nëntor 1912, Ismail Qemali shpalosi idetë e tij për politikën që do të ndiqte shteti shqiptar në raport me fqinjët ballkanikë. Ai e krahason pretendimin e Serbisë për të pasur një port në Adriatik, njësoj sikur Zvicra e rrethuar me male, të thoshte se, meqë nuk ka dalje në det, nuk mund të ekzistojë dot në qoftë se nuk i jepet porti i Gjenovës.

Ismail Qemali deklaron më tej se, Shqipëria e pavarur do të jetë një shtet me rreth dy milionë e gjysmë banorë. Ky shtet duhet të përfshijë të tërë Vilajetin e Shkodrës, pjesën shqiptare të vilajetit të Janinës, pjesën shqiptare të Manastirit, pjesën perëndimore të Manastirit përreth Ohrit, Dibrën, Elbasanin, Korçën, sanxhakun e Pejës me Gjakovën, sanxhakun e Prizrenit, një pjesë të Sanxhakut të Shkupit dhe një pjesë të sanxhakut të Prishtinës. Duke marrë si model “fanarin e lirisë” në botë ShBA-të, Ismail Qemali tha se: “Kryeqyteti i Shqipërisë mund të ishte Elbasani, për arsye të pozitës së tij qendrore, por rol të madh mund të luante edhe Vlora, ku mundtë shkonte hekurudha. Elbasani mund të jetë Uashingtoni, ndërsa Vlora, Nju Jorku ynë.”