Nga Ramazan Çeka/

“Shekulli i Parë – një festë e kujtesës kombëtare në Gjenevë”.

Gjeneva, një tjetër dritare shqiptare në zemër të Evropës. Një qytet që mban në gjirin e vet kulturat e botës, ku zemra shqiptare rreh me forcë e krenari, shqiptarët dëshmuan sërish se rrënjët e tyre janë të thella – të lidhura ngushtë me historinë, identitetin dhe krenarinë kombëtare.

“Shekulli i Parë”, vepra e autorit Sejmen Gjokoli, “Mjeshtër i Madh” bëri stacionin e katërt të rrugëtimit të tij, në një nga qytetet më simbolike të diasporës shqiptare – Gjenevë.

Ky libër është më shumë se faqe letre, është një pasuri për kujtesën tonë kolektive. Një dritare që e mban ndezur zjarrin e shqiptarizmës. Është një udhëtim nga rrënjët, nga gjaku e historia, drejt kujtesës që nuk duhet të shuhet kurrë.

Nën kujdesin e Shoqatës së Studentëve Shqiptarë dhe Komunitetit Shqiptar të Gjenevës, ky promovim u kthye në një rrëfim emocional, ku fjalët, muzika dhe kujtimet krijuan një përvojë të paharrueshme.

Z. Sejmen Gjokoli – ruajtës i trashëgimisë shpirtërore, ndau një pjesë të shpirtit të tij. Në sallë, fjalët rridhnin si rrëfim i një populli që nuk harron.

Të jesh pjesë e një ngjarjeje ku ndjehet fuqishëm shqiptaria, përtej kufijve amë, është një privilegj. Ky libër është një homazh për ata që ndërtuan themelet e lirisë dhe unitetit.

Të pranishëm në këtë ngjarje të veçantë ishin personalitete të shquara të diasporës dhe përfaqësues të komunitetit shqiptar, si Znj. Floreta Kabashi, Konsulle e Republikës së Kosovës në Gjenevë, Znj. Monika Zguro, diplomate nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Bernë, Musa Jupolli Kryetar i Shoqatës së Krijuesve Shqiptarë, Veli Genc Berisha – Hora e Skënderbeut- Zvicër, si dhe aktivistë të shoqërisë civile, miq të librit, dhe dashamirës të kulturës shqiptare që bashkuan zërin për një kauzë të përbashkët – ruajtjen e identitetit shqiptar në mërgatë.

Fjalën e mirëseardhjes e mbajti znj. Afërdita Krasniqi, një nga aktivistet më të shquara të Komunitetit Shqiptar të Gjenevës, njëkohësisht dhe moderatore e këtij eventi, e cila në krah pati edhe Kryetaren e Shoqatës së studenteve shqiptar.

Në këtë natë nderimi, nuk mund të mungonte një homazh për profesor Astrit Lekën – një udhërrëfyes shpirtëror, një zë që frymëzoi dhjetëra nisma kulturore në Gjenevë.

Kjo mbrëmje është një dëshmi e gjallë se, edhe larg atdheut, ne nuk harrojmë kush jemi.

Dokumentari për 100-vjetorin e Pavarësisë solli një tjetër valë emocionesh. Rrugët e Vlorës, zërat e mitingjeve, fytyrat e historisë, gjithçka u rikthye me krenari në sallën e UniMail-it.

Në çdo tingull, ndjejmë mallin e të parëve. Në çdo këngë, një histori që nuk duhet harruar.

E veçanta e kësaj mbrëmjeje ishte bashkëpunimi ndër breza – ku rinia shqiptare në Zvicër u bë zëri i së kaluarës dhe shpresa për të ardhmen.

Dhe kur fjala takon tingullin, lind magjia. Grupi muzikor “Hareja” sjell në skenë atë që ne e ndjejmë në zemër – Shqipërinë.

Më pas nën magjinë e muzikës performuan edhe disa muzikantë të mrekullueshëm, të ardhur nga Lozana. Muzika përshkoi mbrëmjen si një lutje për identitetin tonë.

Pas performancës së shkëqyer të “Bareshës”, fjalen e mori z. Sejmen Gjokoli, i cili mes duartrokitjeve foli për rëndësinë dhe faktet që pasqyrohen në librin e tij “Shekulli i Parë”.

Veprimtari i shquar Ali Mehmeti – një zë që frymëzon, përshëndeti këtë udhëtim që nuk është vetëm kulturor, por thellësisht shpirtëror.

“Shekulli i Parë” nuk është thjesht një libër. Është një udhëtim – nga zemra e Shqipërisë në zemrën e diasporës. Një kujtesë e fortë se historia jonë nuk është pluhur arkivash, por frymë që duhet të jetojë në çdo brez.

Kur bashkohemi, ne nuk jemi thjesht shqiptarë – jemi historia vetë që ecën, flet dhe këndon. Pa rrënjë, nuk ka drejtim. Pa kujtesë, nuk ka identitet.

Autori i librit z. Sejmen Gjokoli falënderoi auditorin dhe shoqërohet me këngë, valle dhe dashuri. Kërcime popullore, përqafime, autor që jep autografe.

“Shekulli i Parë” – një kujtesë që jeton. Faleminderit që e bëtë Gjenevën pjesë të këtij rrugëtimi krenar. Shqiptaria jeton përmes jush!

I am happy to announce that PS 108 in the Bronx is now accepting registrations beginning with kindergarten classes for the 2025–2026 school year!

Students will learn in both Albanian and English 5 days a week, taught by certified educators in a NYC Public School. This program supports bilingual development, academic success, and cultural pride.

Location: 1166 Neill Ave, Bronx, NY

Registration Deadline: May 2025

To register: 718-863-9829

For more info:

Mark Gjonaj –

347-398-6161

Drita Gjongecaj –

917-733-8434

Don’t miss this unique opportunity – enroll your child today!

*_Preserving our language will protect our unique identity and rich culture!_*

_ Please share on all social media platforms to help spread the word!_

*****

Të nderuar miq,

* MË NË FUND!*

Shkolla publike e parë me Gjuhë të Dyfishtë Shqip-Anglisht në NYC FULL-TIME, fillon shtator 2025!

Jam i lumtur të njoftoj se PS 108 në Bronx tani po pranon regjistrimet duke filluar me klasat e kopshtit për vitin shkollor 2025–2026!

Nxënësit do të mësojnë në gjuhën shqipe dhe angleze 5 ditë në javë, me mësues të çertifikuar në një shkollë publike në NYC. Ky program ndihmon në zhvillimin e aftësive dygjuhëshe, përmirëson rezultatet akademike dhe ruan kulturën dhe identitetin.

Adresa: 1166 Neill Ave,

Bronx, NY

Afati i regjistrimit: Maj 2025

Për të regjistruar: 718-863-9829

Për më shumë informacion:

Mark Gjonaj –

347-398-6161

Drita Gjongecaj –

917-733-8434

Mos e humbni këtë mundësi të veçantë – regjistroni fëmijën tuaj sot!

*_Ruajtja e gjuhës sonë do të mbrojë identitetin tonë unik dhe kulturën e pasur!_*

Behar GJOKA*/

Petro Marko është shkrimtari më përfaqësues i dy kohëve, i dy mendësive të qëndrimit ndaj letërsisë, si dhe i vlerësimeve dhe anatemimeve të shqiptuara më herët, duke mbetur një rebel i përjetshëm, në jetë dhe letërsi. Ky autor, qysh në krye të herës, ndonëse në fillesa lëvroi poezinë dhe prozën e shkurtër, ndërkaq hyri dhe mbeti si një gur themeli i romanit , duke mbetur në altarin e letrave shqipe si kontributi më i vyer shkrimor prej tij, që simbas teorisë letrare, pason një zhanër tjetër, tanimë të fshirë nga mundësia e lëvrimit: “…epopeja është zhdukur dhe është dashur të tretet në një formë plotësisht të re, në roman…”, një proces që kohë më parë ngjau në letërsinë botërore, si dhe pak më vonë ky akt përlindës, ndodhi edhe në letrat shqipe, madje, gati – gati njëherit duke shënuar pjekurinë e tyre, në harkun e bashkëkohësisë, me lëvrimin e tipologjisë së larmishme të romanit.

Shfaqja e P. Markos në vitet ’30, si pjesë e brezit të shkrimtarëve të kësaj kohe, ku bënte pjesë edhe Migjeni, meteori i Brezit të Viteve ’30, ndërkohë, që ishte vetëm caku parak, dhe veçmas sendërtimi i përmasave shkrimore në lëvrimin e romanit në periudhën e bashkëkohësisë. Pa asnjë dyshim këto piketa të pranisë së tij, janë dy shenjat më të rëndësishme të referimit dhe qenësisë si shkrimtar. Tehu ekzistencial i letrave shqipe, në laminë e romanit, gjeti te P. Marko, pamëdyshje njërin nga lëvruesit e zot që iu përkushtua këtij zhanri, si dhe njërin nga mjeshtrat e shkrimit të prozës së gjatë, me jo pak kualitete shkrimtarie, të shpërfaqura estetikisht në disa prej teksteve romanore, që trashëgojmë prej tij.

Pohimi i bërë në këto kohë nga studiuesi Bashkim Kuçuku, kur shprehet: “Romanet e Petro Markos për cilësinë e artit të rrëfimit, që u ngrit në shkallare të lartë, të paarritur deri atëherë, për origjinalizmin dhe risitë, në rrafshin brenda letrar, kanë luajtur rol të rëndësishëm në formësimin e romanit shqiptar…” , gjë që më në fund, në mendimtarinë e studimeve letrare, përvijon përmasat e romancierit. Edhe vetëm për këtë aspekt, pra si një lavrues i gjerësishëm i zhanrit më të gjatë të prozës, që kapërcen dhjetëra tekste romanesh, e veçmas kontributi i vyer për konsolidimin e tipareve moderne të zhanrit të romanit, sidomos me tekstet, Hasta la vista, 1958 (pavarësisht strukturës klasike, në frymë përçon kohën e përplasjeve dhe dukjes së kahjeve moderne), Qyteti i fundit, 1960, Një emër në katër rrugë, 1973 (edhe pse kaloi në karton po atë vit), Nata e Ustikës, 1989, që botohet i plotë si dorëshkrim, tanimë me titullin Një natë e dy agime, në vitin 2002, romani për fëmijë Shpella e piratëve, 1964, e ndonjë tjetër, të cilët do të duhet të rilexohen në kontekstet e reja, e prej asaj gjendje, të rivlerësohet në meritat që bart përvoja shkrimore e Petro Markos, në shqiptimin e vlerave estetike në këto vepra.

Përvijimi i shenjave moderne, në disa prej romaneve të autorit, gjithnjë si akt rileximi, nuk do të thotë të heshtet, për faktin që disa romane të shkrimtarit, si Halimi, Ultimatumi, Të thjeshtët, Stina e armëve, e ndonjë tjetër, botuar në vitet e bashkëkohësisë, vetvetiu në pjesën më të madhe të hapësirës tekstologjike, janë përfshirë në rrjedhat e realizmit socialist, duke hyrë pashmangshëm në vorbullën e dysisë, të shkrimit brenda dhe jashtë modelit zyrtar, të realizmit socialist, një tipologji shkrimi e atyre konteksteve. Sa i përket qëndrimit të shkrimtarëve bashkëkohës të autorit, vlen të sillet në vëmendje një konkluzion domethënës: “Për ç’i takon zilisë deri edhe Aristoteli i lashtë e dinte që ai pikëllim i madh për çfarë mund të kenë të tjerët më të mirë se ti e gërryen dhe e bren vetë zilarin si ndryshku hekurin. Në një proces të tillë gati-metafizik zilia nuk mbetet veçse thesari i shpresave të zhgënjyera, i talenteve të lindura të vdekura, i sukseseve të dështuara. Ndërkaq, i rrethuar prej saj, shkrimtari ynë i dashur duket sikur i ka mbledhur një mbas një gurët me të cilët e kanë qëlluar a thua se ka qenë i vetëdijshëm që me ta do të ndërtohet një ditë piedestali i monumentit të tij…” , si një protretizim i kohës dhe madhështisë së jetës dhe veprës së P. Markos.

Në distancë kohore kupton, që kushdoqë botoi atëherë, nuk e shmangu dot këtë prani, të një gjendje të dyzuar dhe mbi të gjitha të detyrueshme. Vlerësimet e natyrës së përgjithshme: “Petro Marko e jetoi jetën si një njeri që kurrë nuk gjeti qetësi në luftën për idealet njerëzore…” , ndërkaq e përplotësojnë portretin e shkrimtarit të paepur në jetë dhe letërsi, adhuruesin e lirisë. Me vlerë mbi rolin e nevojës për tu ndalur gjerësisht në krijimtarinë e autorit, në të gjithë dimensionet kreative, është edhe ideja: “Petro Marko nuk është studiuar në strukturën komplekse të historisë së letërsisë shqiptare, por as edhe për profilin e tij të larmishëm, për të cilën duhet kohë, studime dhe angazhime studimore të zonës së epërme…” , si një parakusht për të depërtuar në universin e gjerë…

*Pjesë nga parathënia e librit.

Bujar Leskaj/

Themeluesi, anëtari i kryesisë së PD, student demokrat aktiv që nga takimi me Ramiz Alinë e deri tek organizimi i PD në Shkodër, Arben Broci; të rinjtë veprimtarë të PD: Nazmi Kryeziu, Bujar Bishanaku dhe Besnik Ceka u vranë pabesisht, sepse guxuan t’ia thonë pa frikë diktaturës se koha e saj kishte përfunduar njëherë e mirë dhe shqiptarët kishin zgjedhur Lirinë dhe Demokracinë!

Në 2 prill 1991 u plagosën gjithashtu 87 qytetarë, të cilët protestonin kundër grabitjes së votës së lirë dhe dhunimit të zgjedhjeve të 31 marsit nga partia- shtet.

Heronjtë e 2 prillit nuk janë vetëm heronjtë e Shkodrës, djepit të qëndresës antikomuniste dhe demokracisë! Ata janë heronjtë e gjithë Shqipërisë!

Ëndrra, dëshira, guximi dhe përpjekja e Arben Brocit dhe e të gjithë atyre që sakrifikuan jetën dhe derdhën gjakun e tyre për ta bërë Shqipërinë një vend të lirë, qëndrojnë në themelet e ndërtimit të shtetit demokratik, të cilin kemi ende shumë punë për ta ndërtuar!

34 vite më pas, emrat e 4 martirëve të 2 prillit, thërrasin në ndërgjegjen tonë për të na thënë se e keqja ende nuk është mposhtur!

Përulem përpara veprës e kujtimit të përjetshëm të martirëve të 2 prillit!

See insights and ads

Boost post

All reactions:

2323

Prof. Dr. Fejzulla Berisha/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” është një nga organizatat më të vjetra dhe më me ndikim të diasporës shqiptare, e cila ka luajtur një rol kyç në mbrojtjen e të drejtave kombëtare shqiptare dhe në ndërkombëtarizimin e çështjes së Kosovës. Që nga themelimi i saj në vitin 1912, “Vatra” ka ndikuar në politikën e jashtme të SHBA-së në lidhje me shqiptarët, duke qenë një faktor vendimtar në disa momente historike kyçe. Ajo ka shërbyer si një urë lidhëse midis shqiptarëve dhe institucioneve amerikane, duke ndihmuar në krijimin e një perceptimi të favorshëm për çështjen shqiptare në qarqet politike dhe diplomatike në Uashington.

Në këtë analizë të detajuar, do të shqyrtojmë me gjerësi kontributin e “Vatrës” në çështjen shqiptare, duke përfshirë lobimin për njohjen e pavarësisë së Shqipërisë, përpjekjet për të mbrojtur shqiptarët e Kosovës në periudha të ndryshme historike, rolin e saj gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj, si dhe ndikimin që ka pasur në procesin e çlirimit dhe pavarësisë së Kosovës. Po ashtu, do të trajtojmë edhe angazhimin e “Vatrës” pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës dhe sfidat e saj në raport me qeveritë e Kosovës dhe politikën amerikane.

I. THEMELIMI I “VATRËS” DHE ROLI NË ÇËSHTJEN SHQIPTARE (1912-1945)

1. Lidhja me Pavarësinë e Shqipërisë (1912-1913)

Federata “Vatra” u krijua në Boston nga një grup patriotësh shqiptarë, të cilët e panë të domosdoshme organizimin e diasporës shqiptare në Amerikë për të ndikuar në zhvillimet politike në atdhe. Themeluesit kryesorë të “Vatrës” përfshinin figura të shquara si Fan Noli, Faik Konica, Kristo Dako dhe të tjerë, të cilët ndanë një vizion të përbashkët për krijimin e një organizate të fuqishme që do të vepronte si një institucion përfaqësues i shqiptarëve në SHBA.

Lobimi për njohjen e Shqipërisë – Në vitin 1913, përfaqësuesit e “Vatrës” ndërmorën një fushatë intensive për të lobuar pranë Departamentit të Shtetit të SHBA-së dhe fuqive të mëdha evropiane për njohjen e Shqipërisë si shtet i pavarur. Me anë të peticioneve, memorandumeve dhe takimeve me diplomatë të huaj, ata kërkuan të sigurojnë njohjen ndërkombëtare të Shqipërisë dhe të shmangin copëtimin e mëtejshëm të territorit të saj.

Misioni i Fan Nolit në Evropë (1919) – Gjatë Konferencës së Paqes në Paris, Fan Noli, si përfaqësues i “Vatrës”, u përpoq të ndërgjegjësonte fuqitë e mëdha për rëndësinë e ruajtjes së pavarësisë së Shqipërisë dhe për të mbrojtur Kosovën nga rreziku i aneksimit nga Serbia. Ai loboi për mosndarjen e Shqipërisë dhe për garantimin e të drejtave të shqiptarëve jashtë kufijve shtetërorë.

2.Mbështetja për Shqiptarët e Kosovës nën Mbretërinë Serbo-Kroate-Sllovene (1918-1941)

Pas vendimeve të Konferencës së Londrës në vitin 1913, një pjesë e madhe e shqiptarëve mbetën jashtë kufijve të shtetit shqiptar, kryesisht nën sundimin serb. Kjo situatë krijoi një krizë të vazhdueshme për shqiptarët në Kosovë dhe viset e tjera shqiptare nën Jugosllavi.

Denoncimi i kolonizimit serb – Në vitet ’20 dhe ’30, “Vatra” përdori gazetën e saj “Dielli” për të denoncuar kolonizimin serb në Kosovë dhe dhunën sistematike ndaj popullsisë shqiptare. Përmes raportimeve të hollësishme dhe analizave politike, gazeta “Dielli” informonte komunitetin ndërkombëtar për represionin e ushtruar ndaj shqiptarëve nga autoritetet jugosllave.

Ndikimi në politikën amerikane – Në vitin 1928, “Vatra” i dërgoi një memorandum Departamentit të Shtetit të SHBA-së, ku përshkruhej gjendja e vështirë e shqiptarëve në Kosovë dhe bëhej thirrje për ndërhyrje diplomatike për të mbrojtur të drejtat e tyre.

II. “VATRA” DHE LUFTA E DYTË BOTËRORE – MBROJTJA E ÇËSHTJES SHQIPTARE (1941-1945)

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, “Vatra” vazhdoi të ndjekë me vëmendje zhvillimet politike që prekën Shqipërinë dhe shqiptarët e Kosovës. Përfaqësuesit e “Vatrës” mbajtën kontakte me qarqet politike amerikane për të siguruar që çështja shqiptare të mos anashkalohej në përfundimet e luftës.

Lobimi në SHBA kundër rikthimit të Kosovës nën Jugosllavi – Pas Konferencës së Jaltës (1945), përfaqësuesit e “Vatrës” kërkuan nga administrata amerikane që të mos lejonte aneksimin e Kosovës nga Tito.

Fan Noli dhe Çështja Shqiptare – Në vitet ’40, Fan Noli vazhdoi përpjekjet diplomatike për të mbështetur çështjen shqiptare dhe për të parandaluar izolimin e Shqipërisë nga Perëndimi.

III. “VATRA” DHE LUFTA E KOSOVËS (1980-1999)

Me shpërbërjen e Jugosllavisë dhe rritjen e dhunës ndaj shqiptarëve në Kosovë, “Vatra” intensifikoi përpjekjet për të ndërkombëtarizuar çështjen e Kosovës në qarqet politike amerikane.

Lobimi në Kongresin Amerikan (1991-1992) – Përfaqësuesit e “Vatrës” u takuan me senatorët amerikanë për të ndërkombëtarizuar çështjen e Kosovës dhe për të ndikuar në politikën amerikane ndaj Serbisë.

Mbështetja për UÇK-në (1998-1999) – Gjatë luftës së Kosovës, “Vatra” mbështeti ndërhyrjen e NATO-s dhe organizoi tubime në SHBA për të ndërgjegjësuar opinionin amerikan mbi masakrat serbe në Kosovë.

IV. “VATRA” PAS PAVARËSISË SË KOSOVËS (2008-2025)

Pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008, “Vatra” ka vazhduar të mbështesë lobimin për njohjen ndërkombëtare të Kosovës.

Mbështetja për integrimin e Kosovës në NATO dhe OKB.

V.“VATRA”, NJË ALEAT I PËRHERSHËM I KOSOVËS

Nëse Kosova dhe diaspora shqiptare arrijnë të bashkëpunojnë më ngushtë me “Vatrën”, ndikimi i shqiptarëve në politikën amerikane do të jetë edhe më i fuqishëm.