Dr. Dorian Koçi/

Zhvillimi i shpejtë i lëvizjes kulturore pas vitit 1908, kërkoi si nevojë të ngutshme caktimin e një alfabeti të vetëm për shkrimin e shqipes. Nismën për thirrjen e tij e mori klubi “Bashkimi” i Manastirit. Në një thirrje të klubit “Bashkimi” thuhej: ” Ora e Lumtur erdhi, kur ne fillojmë punojmë të lirë dhe të papenguar pë lumturinë e kombit tonë, jo me armë dhe barut, por me penë dhe me letër. Ne duhet të fillojmë me çështjen e alfabetit- sepse ndryshe nuk do të arrijmë qëllimin e lartë-përparimin e gjuhës sonë.” (Peter Bartl, Myslimanët shqiptarë në lëvizjen për pavarsinë kombëtare (1878-1912), Dituria, Tiranë: 2006, fq. 201.)

Më 14 nëntor 1908 hapi punimet Kongresi i Alfabetit ose ndryshe Kongresi i Manastirit, në të cilin morrën pjesë 50 delegatë, ku 32 ishin me të drejtë vote dhe 18 të tjerë si pjesmarrës, të cilët nuk e gëzonin të drejtën e saj. Kongresi i Manastirit u shndrua në një kuvend të vërtetë mbarëshqiptar, në të cilin morrën pjesë delegatë nga të gjitha krahinat e Shqipërisë, nga qytetet e të katër vilajeteve, si edhe nga shoqëritë shqiptare të Bukureshtit, të Sofjes, të SHBA-së, të Egjiptit, etj.Ndërmjet delegatëve ishin edhe patriotët e intelektualët e shquar si: Luigj Gurakuqi, Mid’had Frashëri, Gjergj Fishta, Mati Logoreci, Hilë Mosi, Shahin Kolonja, Sotir Peci, Fehim Zavalani, Gjergj Qiriazi etj.Kongresi i Manastirit i zhvilloi punimet në shtëpinë e patriotit Fehim Zavalani.Kryetar i Kongresit të Manastirit u zgjodh Mid’had Frashëri, i cili u caktua edhe në Komisionin e alfabetit.Kongresi kishte si qëllim kryesor forcimin e unitetit kombëtar, njësimin e alfabetit, njohjen e të drejtave për shqiptarët dhe organizimin e veprimtarisë arsimore e politike në shkallë kombëtare.( Nuri Dragoi, Arsimi në Përmet, West Print, Tiranë: 2015, fq. 29).

Gjatë dy ditëve të para të Kongresit u caktuan mbledhje të gjera e të hapura për popullin, ku përveç intelektualve morrën pjesë edhe nxënës shkollash, si edhe banorë të qytetit të Manastirit. Këto mbledhje u shndruan në manifestime kombëtare, në të cilat u mbajtën fjalime patriotike, për nevojën e bashkimit të të gjithë shqiptarëve , gegë e toskë, myslimanë e të krishterë.( Akademia e Shkencave, Historia e Popullit Shqiptar, vëll II, Toena, Tiranë: 2002, fq. 392.)

Vendin kryesor në punimet e Kongresit e zuri çështja e caktimit të një alfabeti të përbashkët për të gjithë shqiptarët.Gjatë diskutimeve të zhvilluara pjesa më e madhe shfaqi mendimin se alfabeti që duhej të vendosej duhej të kishte si bazë shkronjat latine.Alfabeti latin shihej nga shumë përfaqësues liberalë si mënyrë për ti bashkuar shqiptarët dhe që do t’i bënte më të ndërgjegjshëm ata për trashëgiminë e tyre.( Miranda Vickers, Midis Serbëve dhe Shqiptarëve, Toena, Tiranë: 2004, fq. 92.).

Edhe Mid’had Frashëri ishte për një alfabet latin. Pas diskutimeve të shumta, lidhur me alfabetin, u krijua edhe një komision prej 11 vetësh, me patër Gjergj Fishtën si kryetar (Peter Bartl, Myslimanët shqiptarë në lëvizjen për pavarsinë kombëtare (1878-1912), Dituria, Tiranë: 2006, fq. 201), i cili nuk arriti të konklundonte në një përfundim për njësimin e alfabetit.Vendimi kryesor i Kongresit ishte miratimi i dy alfabeteve: ai i Stambollit dhe i alfabetit të përbërë vetëm me shkronja latine.

Vendimi për të përdorur bashkarisht dy alfabete u mor për të mos shkaktuar përçarje në rradhët e delegatëve dhe të shqiptarëve në përgjithësi. Kongresi ndonëse nuk caktoi një alfabet të vetëm ishte një hap i rëndësishëm përpara në rrugën e zgjidhjes përfundimtare të çështjes së alfabetit dhe ushtroi një ndikim të fuqishëm në bashkimin politik dhe përparimin e mëtejshëm kulturor të popullit shqiptar. Atë që nuk e çoi dot deri në fund Kongresi i Manastirit, e zgjidhi përfundimisht vetë jeta e popullit shqiptar. Alfabeti latin duke qënë homogjen e më i lehtë e praktik për shtyp, u përhap gjithnjë e më shumë dhe nga fundi i Luftës së Parë Botërore u bë alfabeti i përbashkët e i vetëm për të gjithë shqiptarët. Ai miratoi edhe një program kombëtar prej 18 pikash, që përmbante kërkesa me karakter politik, ekonomik dhe kulturor. Kërkesa të tilla ishin njohja zyrtarisht e kombësisë shqiptare dhe e gjuhës shqipe, përhapja e arsimit në Shqipëri, krijimi i një universiteti etj.Kongresi i Manastirit për çështjet që diskutoi e zgjidhi vlerësohet me të drejtë si kuvendi më i rëndësishëm kombëtar në historinë politike e kulturore të shqiptarëve në fillim të shekullit XX dhe Kongresi kombëtar që i hapi udhën evropianizimit të Shqipërisë.

Nga Frank Shkreli/

Me 1 Tetor, 2004 ka ndërruar jetë Dom Prekë Ndrevashaj, misionari dhe njëri prej udhëheqësve më të dalluar të komunitetit shqiptaro-amerikan dhe të mërgatës shqiptare anti-komuniste të pas Luftës së dytë Botërore, në përgjithësi.  Pas arratisjes në Itali, Dom Preka shërbeu si misionar për komunitetin shqiptar i përhapur nepër kampet e refugjatëve në Itali, duke ndihmuar shqiptarët e arratisur nga komunizmi, pa dallim feje a krahine, të vendoseshin, eventualisht, në vendet perëndimore, kryesisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.  Në fillim të 1970-ave, ai vendoset në qytetin e Detroitit, ku edhe themeloi kishën “Zoja Pajtore e Shqiptarëve”, famullinë e parë kishtare për shqiptarët katolikë në atë qytet, kur shërbeu për disa dekada deri në daljen në pension. Përveç se ka shërbyer si prift katolik në Evropë dhe në Amerikë, Dom Prekë Ndrevashaj njihej edhe si njëri prej intelektualëve më të dalluar të kohës së tij në mërgim. Si poet dhe përkthyes i talentuar, Dom Preka ka botuar revistën e drejtuar prej tij në Detroit, “Rreze Shëlbuese” dhe ka bashkëpunuar me gazeta e revista në emigracon, sidomos me revistën e njohur e prestigjoze, “Shëjzat”, të drejtuar nga miku dhe bashkpuntori i tij i ngusht, shkrimtari e poeti i njohur Ernest Koliqi.

Sipas disa burimeve, Dom Preka ka lenë pas një numër dorëshkrimesh, novela dhe përkthimesh fetare. Njëri prej bashkpuntorëve dhe bashkohas i Dom Prekës, studiuesi dhe gjuhëtari Karl Gurakuqi —Frank Shkreli: Karl Gurakuqi, mjeshtër i shqipes, mik dhe bashkpuntor i Avni Rustemit | Gazeta Telegraf — ka shkruar se At Prekë Ndrevashaj, si bir malesh që ishte, në shkrimet e tija, përdorte fjalë të rralla, që janë thjesht shqipe – gjuhën e pastër të maleve tona.  Atje ku “zakonet janë ruejt të paprekuna e gjuha ashtë mbajtun e dlirë’, ndërsa Gurakuqi porosit lexuesit që t’a rilexojnë Dom Prekë Ndrevashajn, sepse do të “vërejnë se sa bukur tingëllon shqipja kur e përdor nji pendë e mësueme”, si Prekë Ndrevashaj. 

Dom Preka ishte pra një figurë e njohur, shumë-dimensionale, atdhetar i fortë, poet e shkrimtar, bashkpunues me të gjithë, pa dallim feje a krahine, për të mirën e komunitetit tonë në mërgim, klerik i dalluar i Kishës Katolike shqiptare, megjithse me veprimtari fetare e patriotike jasht Atdheut.

Por për fat të tij ai jetoi për të parë, më në fund, shembjen e komunizmit në Shqipëri, kur ai dhe të tjerë si ai të brezit të tij, kundërshtarë të komunizmit sllavo-aziatik, që ishin të ndaluar të vizitonin vendin e tyre, si kundërshtarë të regjimit komunist sllavo-aziatik. Më në fund, Atdheu i tyre i pranoi të këtheheshin dhe të shmalleshin pas një mungese prej pothuaj gjysëm shekulli në mërgim. Dom Prekë Ndrevashaj, pas shembjes së komunizmit në Shqipëri, vizitoi shpesh herë vendlindjen, ku sikur të ishte e shkruar — të vdiste në vendin e vet – për të pushuar përgjithmonë në paqe në tokën arbërore.  Dom Prekë Ndrevashaj ndërroi jetë në Shkodër me 1 tetor, 2004: Kleriku shqiptar misionar dhe patriot i zjarrtë i Kombit, Prekë Ndrevashaj, bir i familjes së Sokol Ndrevashaj të Shoshit të Dukagjinit, e njohur, në ato anë, për urtësi e trimëri.

Është pra, pikërisht kjo datë që shënon 20-vjetorin e kalimit në amshim të Dom Prekë Ndrevashajt – një ngjarje që famullia e tij, kisha e parë katolike, që ai themeloi dhe udhëhoqi, për disa dekada –“Zoja Pajtore e Shqiptarëve”, ka vendosur ta kujtojë në nder të tij. 

Po e shënoj, paraprakisht, lajmin se Komuniteti i madh katolik shqiptaro-amerikan në Detroit të Shteteve të Bashkuara, tani nën drejtimin e të nderuarit Dom Dino Çekrezi dhe Komisioni për Shënimin e 20-vjetorit të nderuarit Prenk Ndrevashaj”, kanë vendosur të kujtojnë jetën dhe veprën e këtij burri të madh të Kombit me ceremonitë fetare të rastit dhe me një seminar përkujtimor, titulluar: “Jeta, Vepra dhe Trashëgimia e Dom Prekë Ndrevashaj”, më 8 Dhjetor, 2024. Sipas organizuesve të këtij përkujtimi solemn, përfshir meshën ceremoniale të “Rekuiem-it”, seminariu në nder të këtij burri të madh të shqiptarizmës, do të mbahet në Qendrën Kulturore, “Shën Nënë Tereza”, të kishës “Zoja Pajtore e Shqiptarëve”. Programi përmban një numër folësish të dalluar të komunitetit shquotaro-amerikan dhe më gjerë, të cilët e kanë njohur mirë dhe kanë bashkpunuar me Dom Prekën gjatë viteve e dekadave, por edhe personalitete të tjera që, në një mënyrë ose një tjetër, kanë pasur fatin ta njohin atë sa ishte gjallë, do të sjelelin kujtimet e tyre mbi këtë figurë të dalluar të mërgatës anti-komuniste shqiptare.

Në njoftim-ftesën, të përhapur me këtë rast, organizuesit e këtij seminari dhe të ceremonive fetare kushtuar Dom Prekës thuhet se, “ky përkujtim është mënyra jonë modeste, por më e sinqertë, për të lavdëruar Zotin dhe për të përjetësuar kujtimin dhe trashëgiminë e të paharruarit Primus — të parit ndër të parët — Prekë Ndrevashaj…me Zotin, që pa dyshim, e donte dhe e çmonte, thellësisht, duke ju përkushtuar, plotësisht, Atdheut dhe shqiptarëve anembanë botës”.  

Ftohen të gjithë shqiptarët, përzemërsisht, dhe pa dallime fetare a krahinore, që të marrin pjesë, të nderojnë dhe të vlerësojnë trashëgiminë dhe jetën e jashtëzakonshme misionare dhe atdhetare të nderuarit Dom Prekë Ndrevashaj. Të këtij misionari katolik, por i dashur nga të gjithë pa dallim, një promovuesi dhe mbrojtsi heroik dhe i palodhur i lirisë fetare, antikomunist, në kohën e veprimtarisë së regjimit më brutal të historisë shqiptare. Diktatura e regjimit komunist të Enver Hoxhës ishte nga më mizoret, më të rëndat, më të urryerat dhe më çnjerëzoret, sidomos, kundër klerit katolik, në veçanti, por edhe klerit mysliman e ordodoks shqiptar. Këto akte të turpshme ndaj kundërshtarëve, ishin edhe kundër vëllezërve dhe motrave liridashës të çdo sfere të jetës dhe çdo përkatësie fetare, anë e mbanë trojeve shqiptare, në përgjithësi, thuhet në ftesën drejtuar shqiptarëve të Amerikës dhe më gjërë, për të marrë pjesë në ceremoninë përkujtimore më 8 dhjetor, 2024, në 20-vjetorin e kalimit në amshim të Dom Prekë Ndrevashaj.  

Organizatorët e këtij përkujtimi të denjë për të nderuar Dom Prekë Ndrevashaj ftojnë shqiptarët e Detroit por edhe më gjerë që të marrin pjesë në këtë kujtim – duke premtuar “bukë, krypë e zemër të bardhë”: me falënderime drejtuar Zotit për dhuratën tejet të çmuar të jetës misionare dhe trashëgimisë së Dom Prekë Ndrevashaj, themeluesit të pavdekshëm të kishës dhe komunitetit të parë katolik shqiptaro-amerikan, në shtetin Michigan. Me uratën që në këtë 20-vjetor të kalimit të tij në amshim, Zoti t’ia shpërblejë veprat e tija me jetë të pasosur, por edhe me uratën që Perendia të bekojë dhe të mbrojë gjithmonë Shqipërinë, Kombin shqiptar dhe atdheun tonë të dytë, Amerikën tonë të dashur.  Në kujtim të Dom Prekë Ndrevashaj, mbrojtësit dhe strehuesit të shumë refugjatëve shqiptarë në Shtetet e Bashkuara, në Kanada, në Evropë e Australi, në një periudhë të vështirë të historisë kombëtare, kur me mijëra shqiptarë të arratisur nga komunizmi – si nga Shqipëria ashtu edhe nga Kosova — kishin mbetur rrugëve të botës, të humbur dhe të padëshiruar, të pa shtet për t’i mbrojtur, pa drejtim dhe pa shpresë për të ardhmen. 

Shpresa e të gjithë neve, në atë kohë, ishte tek Dom Prekë Ndrevashaj.  Shpresa dhe bindja jonë se ky burrë i Dukagjinit do të gjente zgjidhjen dhe do hapte rrugën për të gjithë ne — për një numër dërmues të shqiptarëve refugjatë anti-komunistë — rrugën e shpëtimit drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës, përfshir edhe qytetin industrial të Detroit, një komunitet i fortë shqiptaro-amerikan — politikisht dhe ekonomikisht — të cilit i ka shërbyer Dom Prekë Ndrevashaj për shumë vite, me përkushtim e dashuri vëllazërore shqiptare, pa dallim feje as krahine. 

Qëllimi, pra i këtij shënimi pararprak në lidhje me përkujtimin e 20-vjetorit (8 Dhjetor, 2024) të shkuarjes në amshim të Dom Prekë Ndrevashajt është që të lajmërohet komuniteti shqiptaro-amerikan, por jo vetëm, se në atë ditë, “Zoja Pajtore e Shqiptarëve” në Southfield të shtetit Michigan, themeluar dhe drejtuar nga Dom Prekë Ndrevashaj dhe komuniteti më i gjërë shqiptaro-amerikan në Detroit me rrethe do të kujtojnë jetën dhe veprën e Dom Prekë Ndrevashaj — misionarit dhe kapelanit të njohur e të dashur për të gjithë shqiptarët pa dallim feje a krahine.

Frank Shkreli

Kisha “Zoja Pajtore e Shqiptarëve” në Southfield të shtetit Michigan, themeluar dhe drejtuar nga Dom Prekë Ndrevashaj.

                            Dom Prekë Ndrevashaj me Nenë Terezen në Kishën Zoja Pajtore Shqiptarëve

Haxhi Dulla – Varshavë/

Polonia gjithmonë e ka qenë partnere mike e Shqipërisë në kulturë por edhe në ekonomi si dhe në ndërtimin e urave të miqësisë. Këtu tani disa vite me radhë mësohet gjuha shqipe në disa, Universitete, atë të Varshavës, Poznanit, por vlenë të përmendet Universiteti i Nikolla Kopernikut në Toruń ku në kuadër të Katedrës së gjuhëve ballkanike zë vend edhe gjuha shqipe. Në Poloni kanë studiuar shumë personalitete të njohura shqiptare të cilët pastaj kanë qenë përfaqësues zyrtar të Shqipërisë në Poloni në postet me të larta diplomatike.

Kam patur nderin e të bashkëpunoj me disa nga ata, duke vequar profesorin tashmë të ndjerin Enver Faja, profesorin Osman Kraja, të ndjerin Florent Çeliku, gjerë tek ish Ambasadorja dr. Shpresa Kureta. Të gjithë këto personalitete kanë lënë gjurmë të madhe në bashkëpunimin shqiptaro – polak. Sot Shqipëria po vizitohet me të madhe nga turistët e huaj, por thuhet se rreth gjysma e këtyre turistëve vijnë nga Polonia. Kjo padyshim është edhe meritë e përfaqësuesve diplomatike por edhe e komunitetit shqiptarë që me decenie jeton e kontribon në këtë vend.

Promovimi i atdheut është detyrë primare e bashkatdhetarëve tanë në Poloni.

Bashkëpunimi i përfaqësisë diplomatike të Shqipërisë me komunitetin shqiptar është në nivel të lartë.

Sot në Poloni kemi ligjërues shqiptar në disa universitete. Të përmendësh të gjitha aktivitetet e përbashkëta duhet kohë. Këtë herë do veçoja një personalitet polak që meriton vëmendje. Është fjala për Konsullin e Nderit të Republikës së Shqipërisë në Poloni, historianin e humanistin, Paweł Michalak.

Në qytetin me aglomerim më të madh pas kryeqytetit, në qendër të Polonisë, në qytetin Łódź çdo ditë valon krahas flamurit polak edhe shqiponja jonë dykrenare. Në sallat e restauruara e të bukura të pallatit, i cili ka marrë shkëlqimin e tij (dikur ishte Pallati i Dasmave)

falë konsullit Michalak është shendrruar tani në një qerdhe shqiptaro – polake, ku shpesh mbahen takime ku promovohet kultura, gjuha e traditat shqiptare.

Këtë vit duhet vequar koncertin recital të artistes shqiptare nga Kosova, profesoreshës së pianos, Lule Elezi.

Dr. Paweł Michalak si konsull kujdeset për studentët shqiptarë, duke organizuar praktika shkencore për ta, duke siguruar qëndrimin e tyre në Poloni, ndër të tjera. akomodimi, ushqimi, transporti etj. Ai është shumë i ndjeshëm ndaj vuajtjeve të njerëzve të pambrojtur dhe në nevojë. Kujdeset në mënyrë të veçantë për ta, duke ofruar përkrahje dhe ndihmë materiale. Ofron ushqime për familjet në situata të vështira financiare dhe ëmbëlsira dhe pajisje sportive për fëmijët. Ndihmoi një familje të rinovonte banesën e tyre pas një zjarri. Prej shumë vitesh mbështet financiarisht Qendrën Rajonale Vullnetare “Centerko”, synimi kryesor i së cilës është parandalimi i përjashtimit dhe margjinalizimit social.

Ndër aktivitetet e shumta të konsullit Michalak ishte edhe paraqitja e korit të fëmijëve të qytetit Łódź të cilët me rastin e festës së Pavarësisë së Shqipërisë vitin e kaluar kishin përgatitur një koncert me këngë shqiptare duke e hapur atë me himnin e Shqipërisë .

Ndërmjetësoi për krijimin e një linje direkte fluturimi mes Tiranës dhe Varshavës, që ka lehtësuar në mënyrë të konsiderueshme udhëtimin dhe shkëmbimin mes dy vendeve. Meritë e madhe e tij ishte iniciativa dhe dërgimi i vakcinave në Shqipëri gjatë pandemisë së fundit globale.

Kohëve të fundit Paweł Michalak, Konsulli i Nderit i Shqipërisë në Łódź të Polonisë, ka bërë një dhuratë të vlefshme për shkollën 9-vjeçare “Petro Poga” në fshatin Shën Todher të Lunxherisë, Gjirokastër. Dhurata e tij përfshin pesë kompjuterë të rinj dhe pajisjen e një kabineti informatike që do të shërbejë për edukimin e teknologjisë për rreth 100 nxënës të kësaj shkolle. Akti I tillë human shënon një kontribut modest por të vlefshëm për arsimin shqiptar, njëherit vazhdon lidhjet kulturore dhe shoqërore ndërmjet Shqipërisë dhe Polonisë.

Nga Rafael Floqi/

Një javë pasi Donald Trump fitoi një mandat të dytë në Shtëpinë e Bardhë, konturet e presidencës së tij të re kanë filluar të marrin formë. Presidenti i zgjedhur ka shpallur gati një duzinë të emëruar, hapat e parë drejt plotësimit të stafit të Shtëpisë së Bardhë dhe departamenteve kryesore të qeverisë. Ai gjithashtu bëri komente në media dhe në rrjetet sociale që nxjerrin në pah se cilat do të jenë prioritetet e tij me marrjen e detyrës në janar, me fokus të veçantë tek imigracioni dhe politika e jashtme. Pas një fillimi ndonjëherë kaotik të mandatit të tij të parë, Trump po hedh bazat për administratën e tij të ardhshme me një plan më të përcaktuar qartë – dhe personel të gatshëm për ta zbatuar atë. Ja një vështrim në atë që kemi mësuar deri tani.

Ekziston një ekip i vijës së ashpër të imigracionit

Disa nga emërimet e sapo zbuluara të Trump sugjerojnë se premtimi i fushatës së presidentit të zgjedhur për të dëbuar miliona emigrantë pa dokumente që jetojnë në SHBA nuk është ekzagjerim.

Stephen Miller, i cili ka qenë këshilltar i ngushtë dhe shkrimtar i fjalimeve të Trump që nga viti 2015, është zgjedhja e Trump për zëvendës-shefin e stafit të Shtëpisë së Bardhë për politikë. Ai ka të ngjarë të krijojë çdo plan për dëbime masive – dhe të ndalojë imigracionin pa dokumente dhe legal. Gjatë mandatit të parë të Trump, Miller ishte i përfshirë në zhvillimin e disa prej politikave më të rrepta të imigracionit të administratës.

Thomas Homan, ushtrues detyre i drejtorit të Agjencisë së Zbatimit të Emigracionit dhe Doganave në mandatin e parë të Trump, mbështeti politikën e presidentit për ndarjen e familjeve pa dokumente të ndaluara në kufirin SHBA-Meksikë. Tani ai është kthyer me një portofol edhe më të gjerë, si “cari i imigracionit” i Trump.

“Unë do të drejtoj forcën më të madhe të dëbimit që ka parë ndonjëherë ky vend,” tha Homan në një konferencë konservatore në korrik.

Kritikët kanë paralajmëruar se plani i dëbimit masiv i Trump mund të kushtojë mbi 300 miliardë dollarë. Në një intervistë me NBC News javën e kaluar, megjithatë, presidenti i zgjedhur tha se kostoja nuk ishte një problem.

“Kur njerëzit kanë vrarë dhe vrarë, kur bosët e drogës kanë shkatërruar vende, dhe tani ata do të kthehen në ato vende sepse nuk do të qëndrojnë këtu,” tha ai. “Nuk ka asnjë etiketë çmimi.”

Skifterët anti kinezë fluturojnë

Shumë konservatorë besojnë se Kina përbën kërcënimin e vetëm më të madh për dominimin e vazhdueshëm global të SHBA-së, si ekonomikisht ashtu edhe ushtarakisht. Ndërsa Trump ka qenë më i kujdesshëm, duke kufizuar shumicën e kritikave të tij ndaj Kinës në fushën e tregtisë, ai po e mbush ekipin e tij të politikës së jashtme me kritikë të zëshëm të Kinës.

Presidenti i zgjedhur zgjodhi kongresmenin nga Florida, Mike Waltz, një kolonel i pensionuar i ushtrisë, si këshilltarin e tij të sigurisë kombëtare – një post kyç i politikës së jashtme brenda Shtëpisë së Bardhë. Waltz ka thënë se SHBA është në një “luftë të ftohtë” me Kinën dhe ishte një nga anëtarët e parë të Kongresit që bëri thirrje për bojkotimin e SHBA-së për Lojërat Olimpike Dimërore të Pekinit 2022.

Në tetor, kongresmenja Elise Stefanik, e zgjedhura e Trump për ambasadoren e SHBA-së në OKB, akuzoi Kinën për “ndërhyrje të hapur dhe me qëllim të keq në zgjedhje” mes raporteve se hakerat e mbështetur nga Kina u përpoqën të mblidhnin informacion nga telefonat e ish-presidentit.

Ndërsa Trump ende nuk e ka emërtuar zyrtarisht zgjedhjen e tij për sekretarin e shtetit, senatori i Floridës, Marco Rubio, një tjetër skifteri kinez, duket të jetë pretenduesi kryesor për postin e lartë diplomatik. Në vitin 2020, Rubio u sanksionua nga qeveria kineze pasi ai mori masa për të ndëshkuar kombin për shtypjen e tij ndaj protestuesve pro-demokracisë në Hong Kong.

Marrëdhëniet SHBA-Kinë ishin shpesh të vështira gjatë mandatit të parë të Trump, mes mosmarrëveshjeve tregtare dhe pandemisë Covid. Administrata Biden, e cila mbajti shumë nga tarifat e Trump për Kinën dhe vendosi disa të reja, vetëm sa i qetësoi disi ujërat. Tani duket se administrata e ardhshme e Trump do të vazhdojë aty ku e la e fundit.

Roli i ri i Musk

Ndërsa lista e të emëruarve politikë të Trump rritet, ka një grup tjetër që mbetet i vogël – dhe jashtëzakonisht me ndikim.

Elon Musk, njeriu më i pasur në botë, ka qenë prezent me kohë të plotë në selinë e tranzicionit të Trump në Mar-a-Lago. Sipas raporteve të mediave, ai po këshillon presidentin e zgjedhur për kandidatët e kabinetit dhe madje iu bashkua një bisede midis Trump dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky javën e kaluar.

Të martën mbrëma, Trump njoftoi se po caktonte Musk të punonte me sipërmarrësin e teknologjisë dhe ish-kandidatin republikan presidencial Vivek Ramaswamy në një “departament të efikasitetit të qeverisë” i ngarkuar me identifikimin e shkurtimeve të reja buxhetore.

Musk ka ofruar rregullisht opinionet e tij politike në platformën e tij të mediave sociale X, duke përfshirë mbështetjen e ofertës së senatorit të Floridës Rick Scott për të qenë udhëheqësi i ardhshëm i shumicës në Senat.

Komiteti i veprimit politik i Musk shpenzoi rreth 200 milionë dollarë për të ndihmuar fushatën presidenciale të Trump dhe ai premton të vazhdojë të financojë përpjekjet e grupit për të çuar përpara axhendën e presidentit të zgjedhur dhe për të ndihmuar kandidatët republikanë në zgjedhjet e ardhshme të Kongresit.

Ndërkohë, mbetet për t’u parë se ku zbret Robert F Kennedy Jr, një tjetër figurë kyçe. Trump ka thënë se ka në plan t’i japë ish-demokratit dhe skeptikut të vaksinës, i cili braktisi pavarësinë e tij ofertën dhe miratuan republikanin, një rol për ta bërë Amerikën përsëri “të shëndetshme”.

“Ai dëshiron të bëjë disa gjëra dhe ne do ta lëmë të shkojë drejt kësaj”, tha Trump në fjalimin e tij të fitores në zgjedhje.

Prioriteti i pushtetit presidencial ndaj Kongresit

Ndërsa Trump merr detyrën, republikanët kanë kontrollin e Senatit dhe ende mund të marrin Dhomën, megjithëse me një diferencë të vogël. Megjithatë, veprimet e hershme të presidentit të zgjedhur sugjerojnë se ai është më i shqetësuar për të ushtruar pushtetin e tij presidencial sesa për të punuar me degën legjislative.

Javën e kaluar, ai postoi në mediat sociale se udhëheqja republikane e Senatit duhet të qetësojë rrugën për më shumë “emërime pushimi” presidenciale – duke e lejuar atë të plotësojë postet e larta të administratës pa miratimin e Senatit kur Kongresi nuk është në seancë. Masa do të forconte pushtetin presidencial duke nënvlerësuar rolin kushtetues të dhomës për të “këshilluar dhe miratuar” të emëruarit politikë.

Ndërkohë, presidenti i zgjedhur vazhdon t’i largohet atyre shumicës së ngushtë të Kongresit. Senatorët që kalojnë në rolet e administratës mund të zëvendësohen shpejt me emërim nga guvernatori i shtetit të tyre. Por çdo vend i lirë i Dhomës së Përfaqësuesve – të tilla si ato të krijuara nga largimet e Stefanik dhe Waltz – kërkojnë zgjedhje të posaçme që mund të zgjasin muaj për t’u planifikuar.

Disa nga këshilltarët e Trump, duke përfshirë Musk, kanë paralajmëruar se presidenti i zgjedhur mund të rrezikojë axhendën e tij legjislative nëse ai heq shumë më shumë republikanë nga dhomat.

Edhe në rrethanat më të mira, legjislacioni i Kongresit kërkon kohë, përpjekje dhe kompromis. Veprimet ekzekutive, të tilla si zbatimi i ri i imigracionit, mund të bëhen me goditjen e një stilolapsi presidencial.

Veprimet e Trump tregojnë se ai është, të paktën për momentin, më i fokusuar tek kjo e fundit.

Besnikë të shpërblyer

Trump sapo ka filluar të plotësojë mijëra vende pune që hapen me një administratë të re presidenciale, duke mos përfshirë burokratët e karrierës së nivelit të lartë që ai ka thënë se do të zëvendësojë.

Në vitin 2016, si një i sapoardhur politik, atij iu desh të mbështetej në më shumë republikanë të krijuar për role kyçe. Këtë herë, ai ka një mori kandidatësh të mundshëm me histori të dëshmuara për mbështetjen e tij dhe pas tetë vjetësh, besnikët e Trump janë establishmenti republikan.

Të martën, Trump emëroi guvernatorin e Dakotës së Jugut, Kristi Noem, si sekretare të sigurisë së vendit dhe nikoqirin e Fox News dhe autorin konservator Pete Hegseth si sekretar të mbrojtjes.

Kjo e fundit ka qenë veçanërisht e diskutueshme, duke pasur parasysh mungesën e përvojës së tij për të lundruar në burokracinë e përhapur ushtarake amerikane dhe prirjen për komente nxitëse. Për Trump, megjithatë, statusi si një i huaj dhe gatishmëria për t’u anuar në çështjet e nxehta kulturore janë një forcë, jo një e metë.

Dhe mbi të gjitha, Hegseth dhe Noem kanë qenë mbrojtës të ashpër të Trump që në fillim.

Disa nga zgjedhjet e tjera të Trump, si Rubio dhe Stefanik, ishin kritikë të Trumpit në fillim të kandidaturës së tij të parë presidenciale, por ata tani kanë shpenzuar vite duke demonstruar se fjalët e tyre të ashpra i përkasin së shkuarës.

Rubio, i cili kandidoi për president kundër Trump në 2016, mund të ketë ende ambicie të Shtëpisë së Bardhë. Trump shpesh u hidhërua me të emëruarit që dukeshin të tërhequr në qendër të vëmendjes gjatë mandatit të tij të parë, dhe madje edhe marrëdhëniet më të ngrohta mund të shkojnë keq.

Presidenti i zgjedhur i SHBA, Donald Trump zgjodhi republikanin Matt Gaetz për të shërbyer si Prokurori i Përgjithshëm, një zgjedhje që mediat amerikane e konsiderojnë si surprizë.

“Është nderi im i madh të njoftoj se kongresmeni Matt Gaetz, nga Florida, është nominuar për të qenë Prokurori i Përgjithshëm i Shteteve të Bashkuara”, shkroi Trump në një njoftim të Truth Social.

“Do të jetë një nder të shërbej si Prokuror i Përgjithshëm i Presidentit Trump!” u përgjigj Gaetz në X.

Gaetz, 42 vjeç, ka qenë një mbështetës besnik i presidentit të 45-të dhe është përpjekur të ndikojë në zgjedhjet e administratës që po bëhen në Mar-a-Lago.

Pozicioni i Prokurorit të Përgjithshëm do të kërkojë miratimin e Senatit. Me republikanët që kanë një shumicë, Gaetz mund të kalojë pa miratimin e demokratëve

Trump mund të jetë duke i dhënë një premium besnikërisë me njoftimet e tij të hershme të stafit, por presionet e qeverisjes përfundimisht do të zbulojnë nëse katër vitet e tij të dyta në detyrë përfundojnë ndryshe nga të parët.

Shkruan: Mustafë Krasniqi

Mërgimtarët shqiptarë për atdheun janë brumosur me idealet e larta kombëtare duke e ruajtur gjuhën, kulturën dhe traditën kombëtare shqiptare, ashtu siç e ndien dhe e duan. Mbi të gjitha dëshira për ta parë Shqipërinë në rrugën e suksesit dhe në tërësinë e saj të natyrshme, Shqipërinë Etnike.

Për Shqipërinë e bekuar zgjohen ndjenjat e  atdheut, duke i rikujtuar atdhetarët e kombit, ata që na e sollën lirinë dhe shpallën pavarësinë e tërësisë, të ngritur flamurin e lirisë në Vlorën heroik e deri te Prekazi i Jasharave. Këtij rrugëtimi të ndritur i dha një kuptim të plotë lufta e UÇK-së, me idealin e lartë se një ditë tërësia e Shqipërisë do të bëhej!

Për 28 nëntorin- Ditën e Flamurit Shoqata Kulturore Humanitare “Iliria”në Passau, më 02.11.2024,  mbajti një program të pasur kulturo- artistike, nën drejtimin e dr.Hamit Manxholli.  Në këtë manifestim e pranishme ishte Konsullja e Përgjithshme e Republikës së Shqipërisë, Gentiana Mburimi, kryesia dhe mësimdhënësit e LAPSh-it, bashkëkombës e aktivistë të dalluar, të cilët ndoqën programin me këngë e valle. Krahas atmosferës, me muzikë profesioniste, zgjoi një ndjenjë shpirtërore programi i nxënësve të klasave të gjuhës shqipe, që vinin nga shkollat: Passau, Vilshofen dhe Pocking.

Salla, përpos shkëlqimit që i jepnin portretet e heronjve, flamuri kuqe zi, ishte e mbushur përplot me bashkëkombës, prindër e gjyshër të cilët me ëndje duartrokitnin për fëmijët, nipa e mbesa-nxënës të shkollës shqipe dhe në fytyrat e tyre të ndezura sikur ua lexonim gëzimin e shpërthyer në thirrje: “atdheun e nderojmë duke i dërguar fëmijët në shkollën shqipe e duken e ruajtur gjuhën amtare”!

Kryetari i Shoqatës “Iliria” e.V. Passau dr. Hamit Manxholli  e falënderoj kryesinë dhe mësimdhënësit e LAPSh-it në Bavari, të cilët me sakrifica të mëdha për ruajnë vlerën më të çmuar të kombit, gjuhën amtare. Manxholli për humanizëm LAPSh-it i dhuroi një çek monetar prej 500 ero dhe i falënderoi të gjithë ata që kanë kontribuar e po kontribuojnë në ruajtjen e gjuhës amtare, gjuha e bukur e Naimit të mos harrohet te fëmijët tanë mërgimtarë! 

Urime 28 Nëntori-Dita e Flamurit brohoriste dhe vet salla!