Shkencëtari ndërkombëtar nga Drenica e Shqiptarisë, në modelin e tij Çitaku, zbulonë kompetencat e Lidershipit për botën perëndimore (USA, CA, UK, A, D, CH) në Mjekësi dhe Shëndetësi

November 7, 2022 by s p

Pra ca javësh Prof. Dr. Fadil Çitaku, PhD, MME (Unibe), i lindur dhe i rritur në Drenicë të Shqiptarisë, i cili jetonë në Zvicër dhe ligjeronë në shkollimin e lartë të Zvicëres qe 23 vite, ka botuar librin “LEADERSHIP COMPETENCIES IN MEDICINE AND HEALTHCARE: Scientific based development of 63 leadership competencies, which can be learned and applied”.

Bazuar në teorinë e shkencës së lidersipit sipas Çitakut (Çitaku et al. 2012, et al. Çitaku et al. 2020, Çitaku, 2022), rreziku më i madh që i kanoset botës sot janë liderët që udhëheqin dhe nuk posedojnë kompetenca të lidershipit. Profesor Çitaku në studimin e tij shkencor, për të zbuluar kompetencat e lidershipit investigoi gjashtë shtete përndimore, tri gjermano-folëse (Austria, Gjermani dhe Zvicera) dhe tri anglo-folëse (Kanda, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Britania e Madhe). Në studimin e tij ishin të përfshirë njerëz në pozitat kryesore në fushat ku ata vepronin. Të gjeturat e këtij studimi u publikuan në revistën prestigjioze shkencore British Medical Journal (BMJ, 2012) dhe zbulimi i këtij modeli i dha shkencës së lidershipit një ngritje të madhe duke dëshmuar se, kompetencat e lidershipit mund të studiohen empirikisht.

Modeli i kompetencave të lidershipit Çitaku përmban pesë komponente: përgjegjësia sociale, inovacioni, menaxhimi i vetvetes, menaxhimi i punës dhe orientimi i drejtë. Në këto pesë komponentë janë të përfshira 63 kompetenca të lidershipit, të cilat janë të operacionalizuara dhe mund të mësohen. Profesor Çitaku para ca javësh e publikojë Libribrin“LEADERSHIP COMPETENCIES IN MEDICINE AND HEALTHCARE: Scientific based development of 63 leadership competencies, which can be learned and applied” në të cilin pëfshihen 63 kompetenca të lidershipit, të bazuara në shkencë, të cilat mund të mësohën nga lideret/lederët aktual dhe oto/ata që aspirojnë pozita të lidershipit në mjekësi dhe shëndetësi. Duke marrë parasyshë së mjek¨sia/shëndetësi në tër botën ka sfida të mëdha lideret/liderët e kësajë fushe janë të pa pregaditur ti përballojnë këto sfida. Ky libër është publikuar enkas për këta adresatë dhe është 100% i bazaur në shkencë. Ky libër është duke u blerë më shpejtësi të madhe nga liderët e mjekësisë dhe dhe shëndetësisë dhe është pritur mjaftë mirë nga kritikët shkencor nga e tër bota. Një nga shkenctarët eminet të fushës së lidershipit, nga Kanada për librin e profesor Çitakut shkruan si vijonë “” Dr. Fadil Çitaku, Ph.D. — An interesting read that brought my curiosity and passion for healthcare leadership to terms with my rekindled appreciation of statistics. Some interesting parallels between this model (social responsibility, innovation, self management, task management, and justice orientation) with the LEADS framework developed by the Canadian College of Health Leaders. (Leads Self, Engages Others, Achieves Results, Develops Coalitions, Transforms Systems)….Yours is a serious, well-designed, thoughtful study. I especially enjoyed the tables in section 4 (pp 165 – 171) that suggest what warning signals to consider in leaders. I hope you plan to build a broader curriculum or commercialize some of these ideas. Too often, financing, system structure, regulation, or policy are the focus of reform instead of the leadership competencies themselves. Best regards, ML”

Libri “LEADERSHIP COMPETENCIES IN MEDICINE AND HEALTHCARE: Scientific based development of 63 leadership competencies, which can be learned and applied” mund të porositet në Amazon, duke klikuar këtë link: https://www.amazon.com/-/de/dp/B0B6XKV94P/ref=sr_1_1…

At Ilia (Katre) Nuk e Ndante Ortodoksinë nga Meshimi Shqip, Tani kjo i Takon Pasuesve të Tij

November 3, 2022 by s p

Rafaela Prifti/

Mitropoliti Ilia (Katre) (1937-2022) kreu i Dioqezës Shqiptare Ortodokse të Amerikës i kishte të pandara përkushtimin ndaj besimit kristian nga edukimi teologjik dhe meshimin në gjuhën shqipe, detyrë e cila tani u takon pasuesve të tij.

Kur At Ilia ndërroi jetë në 6 tetor 2022 në moshën 85 vjeçare, shërbimet fetare të riteve ortodokse nisën nga data 10 në kishën shqiptare të Shën Trinisë në Boston vazhduan te mesha e funeralit, e cila u transmetua nëpërmjet platformës elektronike nga kisha ortodokse greke Shën Joan Pagëzori në Las Vegas dhe përfunduan në datën 15 me një ceremoni private të përcjelljes për në banesën e fundit nga kisha greke e Shën Gjergjit në Sault Ste. Marie në varrin e familjes Katre në vendlindjen e tij në Miçigan. Udhëtimi i fundit nëpër këto vende përfaqëson një hartë të pjesshme të shërbesës dhe jetës së tij në Amerikë sepse Hirësia e tij meshonte gjithashtu në Kanada dhe në Shqipëri. Hierarkia më e lartë klerike ia bëri nderet e duhura dhe e quajti ndarjen e tij nga kjo botë “humbje të rëndë për Ortodoksinë në Amerikë.” Dielli online botoi njoftimin mortor shoqëruar me një biografi shumë të përmbledhur dhe më pas një kronikë të zgjeruar. Për ta plotësuar portretin e Atit Ilia por edhe për të menduar për orientimin e mëtejshëm për kishën, ky shkrim përqendrohet në disa momente të karrierës së tij.

Mitropoliti Ilia i Shën Trinisë së Bostonit të poshtëm (South Boston) ishte i vetëdijshëm për efektin që ka gjuha në mbrujtjen e vlerave shpirtërore dhe kombëtare. Në biografinë e tij komponenti edukativ është i pranishëm në rolin e tij si këshilltar shpirtëror i trupit studentor në Universitetin Northeastern (NEU), si drejtues e prezantues i një programi radiofonik në shqip si edhe kontribues në gazetën shqipe Drite e Vertet. Kaq shumë i jepte rëndësi gjuhës dhe aq mirë e kishte përvetësuar shqipen, ndonëse ishte lindur dhe arsimuar në Amerikë, sa i bënte besimtarët të mendonin se atë e kishte “gjuhën e parë”. Rev. At Andrew (Rubis) i Kishës së Shën Joan Gojartit në Filadelfi tregon me humor sesi e mbante të qeshurën kur shqiptarët i thoshin: “Sa mirë e ka mësuar anglishten At Ilia!”

Në një moment reflektimi mendova se është me vend që shkrimi kushtuar Hirësisë së ndjerë të jetë në shqip në vend të anglishtes. Më shumë se nderim ndaj tij është njohje e një komponenti identifikues me misionin e At Ilias, të cilën e ka shprehur me rrjedhshmëri në ceremoninë përkujtimore të 100 vjetorit të meshës në gjuhën shqipe të Imzot Nolit në Boston. (Xhirimet dhe videoklipi nga gazetari Ardian Murraj) https://youtube.com/…/UgkxdKsxsdhAJo4mx-MEgHD3yNIA-cUm9Hbg

At Ilia nuk kishte qenë në ndonjë meshë të Nolit dhe ishte takuar me të vetëm një herë, por e quante meshimin në shqip “një akt të një rëndësie të pazëvendësueshme” “aq sa ta festojmë pas 100 vjetëve,” vërente ai. Tek përkthimet e Nolit të librave teologjike origjinale nga greqishtja, ai vlerësonte jo vetëm bukurinë e veçantë të tyre në gjuhën shqipe, por edhe edukimin me ortodoksizëm të brezave të tjerë. Si fëmi ai dhe vëllai binjak, të lindur në një familje emigrante shqiptare, ishin frymëzuar nga prifti i kishës ortodokse greke Shën Gjergji në Sault Ste. Marie, në Miçigan, ku mësuan shqip dhe greqisht. Të dy u bënë priftërinj, me tituj Mitropoliti Makarios i Torontos dhe Mitropoliti Ilia i Filomelionit dhe meshuan në të dy gjuhët.

Ilia Katre ndiqte studimet në Seminarin teologjik Kryqi i Shenjtë në Brukline, Masaçusets në kohën kur Noli, pak i shtyrë në vite, meshonte në Boston. At Ilia shprehte adhurim për figurën dhe veprën e Fan Nolit, sepse “i dha jetë dhe gjallëroi si besimin ndaj fesë ashtu edhe ndjenjat kombëtare patriotike”. Vlerësimi mund të tingëlloj paksa paradoksal duke u nisur nga ndarja kishtare ku Noli mori “përsipër organizimin e kishës shqiptare nën kishën ruse,” për ta shkëputur nga Patrikana greke, ndërsa At Ilia, u hirotonis prift nga Peshkop Marku në Kishën e Trinisë së Shenjtë (Bostoni i poshtëm) në vitin 1962 dhe kur u bë vejan në vitin 2002, u dorëzua peshkop në Dioqezën Ortodokse Shqiptare të Amerikës nën Patrikanën Ekumenike dhe u ngrit në rangun e Kryepeshkopit me titullin Mitropolit në 2019. Megjithatë qysh në vështrim të parë shfaqen disa ngjashmëri që gjenden të renditura tek paraqitja e shkurtër historike që jep vetë Fan Noli në librin Fiftieth Anniversary of the Albanian Orthodox Church in America 1908-1958 (Pesëdhjetë vjetori i Kishës Ortodokse Shqiptare në Amerikë 1908-1958) ku përshkruan kushtet në të cilat u dorëzua prift nga Mitropoliti Platon në Nju Jork dhe nisi misionin shqiptar në Boston si degë e Kishës ruse në Amerikë. “Programi i tij (Nolit) ishte, së pari, të meshonte në gjuhën që kuptohej nga besimtarët, pra të përdorej shqipja në vend të greqishtes në kishat ku kishte besimtarë shqiptarë, së dyti të kishte priftërinj dhe peshkop shqiptarë në vend të atyre grekë të cilët ishin agjentë politikë të një shteti të huaj, së treti të themelohej Kisha Autoqefale në Shqipëri.” (përkthimi i autores, faqe 5) Noli e quante shkëputjen ose “emancipimin nga Patriku i Konstantinopolit absolutisht të domosdoshëm për shkak se (Patriku) ishte drejtues politik dhe fetar i grekërve nën sundimin turk.” (përkthimi i autores, ibid) Për sa i takon dy pikave të para, Mitropoliti Ilia nën juridiksionin e Patrikanës Ekumenike ishte i vetëdijshëm si për rëndësinë e meshimit në gjuhën shqipe ashtu edhe për përgatitjen e priftërinjve shqiptarë. Mesha e tij e fundit më 17 shtator 2022 ishte dita kur plotësoi një nga dëshirat e tij të shumëpritura, dorëzimin prift të At Andrew (Andrea) (Rubis) në Kishën e Shën Joan Gojartit në Filadelfi. “Ai thoshte “Përpara se të vdes dua të dorëzoj Andrean prift!” dhe ashtu u bë,” tregon At Andrew me një ndjenjë lehtësimi për dëshirën e plotësuar të Hirësisë. Dorëzuar dhjak qysh në gusht 2008, prifti Andrea tregon sesi gjatë meshës, Mitropoliti Katre i ulur në ndenjëse, dukej sikur flinte, por në përfundim të shërbesës, e merrte mënjanë At Andrew dhe i kërkonte shpjegime duke e pyetur “Përse e bëre këtë kështu?”. Kujdesi dhe vëmendja edhe ndaj hollësive në dukje të parëndësishme ishin pjesë e metodës së punës së tij. “Ai kishte zotësinë ta ndiqte mbarëvajtjen e shërbesës me detaje edhe atëherë kur ti mund të mendoje se nuk e kishte mendjen aty. Unë habitesha kur shikoja se nuk i kishte shpëtuar asgjë nga mesha,” pohon At Andrew gjatë bisedës sonë. Pa hyrë në krahasime, ai këtu shpjegon shkurt dallimin e kishës kanunore si një trup këshilltar, në të cilën një peshkop nuk mund të jetë më vete. Është referencë që lidhet me natyrën e ligjit kanunor, strukturën e organizmit dhe juridiksionin e kishës – një pikë e fortë diverguese për klerikët dhe dioqezën sot. “Edhe pse unë dhe ai kishim qëndrime të ndryshme,” thotë shumë i nderuari At Artur Liolini, Kancelar Nderi i Katedrales së Shën Gjergjit në Boston, “At Ila ishte mësues i mirë për pasuesit e tij. Ai kishte kulturë të gjerë në liturgjinë ortodokse ashtu si edhe në trashëgiminë shqiptare.”

Mitropoliti Ilia argumentonte se vlerësimi i figurave duhet të bëhet në kontekstin kohor e historik të kohës, në mënyrë të paanshme dhe me kritere objektive: “Qëndrimet e njeriut mund të shikohen vetëm në raport me rrethanat e kohës kur jetoi dhe jo jashtë atij konteksti.” Ndërsa i shikonte cilësitë e Nolit të trupëzuara në veprën e tij jetëgjatë, parësore midis tyre ishte zotësia e tij si prijës. “Noli ishte njeri i shumëanshëm, me kulturë të jashtëzakonshme dhe i hapur për mundësi të mëtejshme, që e dallon atë si drejtues. Veprimtaria e tij nuk u kufizua vetëm në Amerikë, por edhe jashtë, nuk u përqendrua vetëm në një sferë por në disa, si në atë politike, gjuhësore, fetare.” Kontributi i secilit do t’i mbetet kohës dhe brezave që vijnë por sidoqoftë mund të pranojmë se vlerësimi për Fan Nolin është në mënyrë të panshmangshme i ndërlidhur me misionin e kishës atëherë dhe çfarë mesazhi përcjell për orientimin e kishës sot. Mitropoliti Ilia e konsideronte veten pasues të Nolit kur pohonte: “Ne jemi trashëgimtarë të punës dhe veprës së tij, sidomos ne klerikët shqiptar e peshkopë që meshojmë në gjuhën shqipe. Çdo njeri në kohën e tij jep ndihmën e vet për ecurinë e kombit dhe të shtetit gjë për të cilën historia do ta gjykojë më vonë.”

Aurorja falenderon për kontaktet Michael Gregory Comptroller i Dioqezës Shqiptare, Kisha Ortodokse në Amerikë (Albanian Archdiocese – Orthodox Church in America)

Shqiptarët në New York u takuan me “heroin” e lirisë së Kosovës Gjeneralin Amerikan me katër yje, Wesley Clark

October 31, 2022 by s p

Alketa Ktona Veshi

30 Tetor 2022 New York/

Shoqata Shqiptaro – Amerikane “Skënderbej’Inc. sot mori pjesë në takimin e komunitetit Shqiptar me “heroin” e lirisë së Kosoves Gjeneralin Amerikan me katër yje, Wesley Clark, I cili ishte Komandant Suprem I Forcave të NATO-s që udhëhoqën bombardimet e ushtrisë Serbe në Kosovë për 78 ditë.

Takimi u zhvillua ne Staten Island shoqëruar me emocione të forta. Sejcili pjesëmarës u përlot nga madhështia e figurës, thjeshtësia njerëzore e fjalët prekëse që dilnin prej thellësisë së zemrës. Fëmijë që I shprehnin mirënjohjen Gjeneralit për mbështetjen dhe çlirimin e Kosovës, mbushnin me lot sytë e heroit që mundi bishën Serbe. Prezantuesja e aktivitetit citoi: “Gjenerali Clark ish Komandanti Suprem I Aleances për Europen, ju jeni ushtaraku më I dekoruar në rang kombetar por dekorimi më I lartë që ju u dedikohet është “hero” I kombit shqiptar. Heroit të lirisë që shpetoi kombin tonë nga zgjedha e eger Serbe nuk ju thanë sytë nga lotët përgjatë gjithë takimit. Kombi ynë shquhet për virtytin e mirënjohjes, dhe atë e tregoi sot e më së miri komuniteti në atë sallë. Me gjithë madhështinë e merituar Gjenerali vlerësoi ndihmën e UÇK-së dhe njëherësh dy luftëtarët e lirisë së Kosovës të pranishëm në sallë të cilët janë dhe anëtarë të shoqatës “Skënderbej”Inc. Blerim dhe Qerim Gjocaj u angazhuan familiarisht në luftimet e UÇK-së ku Qerimi humbi njërën dorë. Gjenerali ndau me të pranishmit kujtime të dhimbshme nga lufta e Kosoves dhe Genocidit më të egër të kohës, atij Serb.

Gjenerali vlerësoi ushtarakun e mbrojtjes së paqes dhe lirisë zotin MAX ROSE I cili ka shërbyer në luftën e Afganistanit. Ai kandidoi në vitin 2018 për Kongresin Amerikan dhe kur askush nuk mendonte se ishte e mundour ai suprizoi me fitoren e tij. Max ka dhenë prova se punon zellshën pavarësisht çmimit për zhvillimin e New York-ut dhe Amerikës. Ai ka marë medaljen nga Sekretari I Mbrojtjes për shërbim të shquar publik I cili është çmimi I dytë më I lartë dhënë nga Sekretari I Mbrojtjes për punonjësit federalë jo në karierë.

Gjenerali Clark kërkoi mbështetjen nga komuniteti shqiptar, për ti mundesuar sërisht vendin në Kongresin Amerikan zotit MAX ROSE, “Ne duhet ti japim mundesinë sërisht njerëzve që punojnë”, citoi Ai. MAX ROSE ka qënë pranë dhe ka kontribuar për komunitetin shqiptar përgjatë gjithë karierës së tij politike. Mes shkëmbi përqafimesh, mirënjohje e falenderimi u ndamë me heroin e luftës së Kosovës Gjeneralin Clark.

Varfëria dëshmi e pabarazisë sociale

October 29, 2022 by s p

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare te Luftës kundër Varfërisë (17 tetor) nga ana e mediave në Mal të Zi janë prezantuar të dhëna statistikore që dëshmojnë në mënyrë transparente gjendjën sociale se varfëria është bërë dukuri kronike të një e katërta e qytetarëve, që kërkon zgjidhje nga institucionet qeveritare në nivel lokal dhe ate shtetëror.

Nail Draga

Ndonëse sipas kushtetutës Malin i Zi është shtet social, varfëria është e theksuar, duke dëshmuar se një kemi të bëjmë me krizë ekonimike ku me të rrezikuar janë qytetarët me të ardhura të ulta. Të gjithë jemi dëshmitarë se trajtimi i temave të tilla siç duket është bërë preokupim i mediave në Mal të Zi, duke prezantuar të dhëna të cilat dëshmojnë pabarazisnë sociale, dukuri e cila është bërë kronike në vend por pa përgjigje nga institucionet qeveritare për të gjetur zgjidhje optimale për këtë kategori të qytetarëve.

Çdo i katërti qytetar në zonën e varfërisë

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Luftës kundër Varfësrisë, 17 tetorit sipas të dhënave në Mal të Zi në këtë vit 77 qytetarë e kanë pritur me shumë së një milion euro në llogaritë e tyre në banka, ndërsa rreth 140.000 qytetarë varfëria iu rri mbi kokë, nga del se çdo i katërti qytetar është i varfër.

E dhëna se qytetarët më të varfër ne vend nga ana e shtetit marrin ndihmë prej një korrikut të këtij viti 76.56 eurove për indvid si dhe 145.55 euro për familje me pesë apo më shumë anëtarë. Ndërsa ndihmë materiale në qershor të këtij viti e kanë shfrytëzuar 6.648 familje me 22.481 anëtarë, që janë në gjendje të nevojës sociale.ndërsa popullsia e pa punë është e kërcënuar nga varfëria, ndërsa institucionet qeveritare nuk bëjnë asgjë për që kjo gjendje të zbutet, dëshmon gjendjen e vështirë sociale të qytetarëve në këtë vend.

Shteti social vetëm në letër

Ndërsa në sajë te të dhënave të mëhershme nga Drejtoria e statistikës (Monstat), është dëshmuar që në Mal të Zi rreth 28.000 qytetarë nuk kanë për ushqim e pije, ndërsa çdo i katërti do të thot 146.000 të qytetarëve janë të kërcnuar nga varfëria sociale apo 23.6% të tyre, ndërsa në rrezik nga varfëria e përhershme është 15.6% e popullsisë, apo 96.000 individë.
Nga ana tjetër të dhënat janë alarmuese sepse çdo i treti fëmi është në varfëri, ndërsa një e katërta e qytetarëve gjenden në zonën e varfërisë, ndërsa shumica më e madhe e tyre jetojnë me preokupimet e të jetuarit në kohë të krizës së rritjes së çmimeve të ushqimit elementar pa llogaritur të dhënat tjera që për kohën janë luks i veçantë.

Nga situata e tillë sociale del qartë se Mali i Zi nuk shtet i drejtësisë e barazisë sociale por shtet i monopoleve politike , ku dominon korupcioni që është shkak i varfërisësë qytetarëve.

Raportët e përgjithshme shoqëroe dëshmojnë se në Mal të Zi është vend tipik i monopoleve politike, manipulimeve dhe korupcionit, dukuri e cila në mënyrë serike prodhon varfëri të qytetarët.

Kuzhinat popullore si zgjidhje

Ekzistimi i kuzhinave popullore në Mal të Zi nuk janë risi por dukuri të njohura, të cilat mundohën të zbusin varfërinë e pranishme të qytetarëve të cilët janë të rrezikuar në aspektin social. Kështu në qytetin e Tivarit funksionon kuzhina populllore e cila gjatë ditës ndanë 250 racione qytetarëve në nevojë, numër i cili vjen duke u rritur vazhdimisht.Në lidhje me këtë çështje udhëheqësit e kësaj kuzhine kanë kërkuar ndihmë për ushqime nga donatorë të ndryshëm dhe kanë pasur sukses, ndërsa nga subjektët shtetërore nuk kanë asnjë ndihmë, jo vetëm në nivel lokal por edhe shtetëror.

Mungon kartoni social

Eshtë për çdo kritikë qendrimi mohues nga institucionet qeveritare siç Ministria e punës dhe çështjeve sociale të cilët këtë çështje nuk e kanë trajtuar me seriozitet, për të zbutur kategorinë e qytetarëve të rrezikuar në aspektin social. Madje askush nuk e trajton implemntimin e kartonit social ku çdo shërbim komunal do të identifikonte qytetarët në nevojë, që iu nevojitet ndihma sociale.

Por, si më parë edhe tash ndihma sociale është politizuar, sepse në prag të fushatave zgjedhore, ndihma sociale iu është ndarë familjeve të ndryshme e cila si bazë ka pasur përkatësinë politike, e cila ka siguruar numër të konsideruar votash për subjektet politike, si në nivel lokal dhe ate shtetëror. Raste të tilla ka kudo, ku as Ulqini nuk paraqet përjashtim, dukuri e cila nuk është e panjohur për qytetarët.

Nxënësit kanë nevojë jo vetëm për libra

Nga viti i kaluar shkollor për të parën here nxënësit në shkollën fillore marrin falas tekstet shkollore që ishte një veprim i qelluar i qeverisë, por duhet theksuar nxënësëve iu mungojnë mjetet mësimore, shujta shkollore, bileta e udhtimit, që do të ishte në favor të politikës sociale. Nga ana tjetër mbulimi i shpenzimeve për çërdhet e fëmijeve si dhe financimi dhe ndarja e bursave për nxënës dhe student me gjendje të pavolitshme sociale, do të ishte një impuls për të zbutur problemet e varfërisë. Nga ana tjetër si zgjidhje nuk duhet përjashtuar edhe ndarjën e bonave social për mijëra familje për të siguruar ushqimet elementare.

Dallime në aspektin regjional

Situata aktuale ekonomike dëshmon qartë se dallimet në mes të pasurëve dhe të varfërve vjen duke u thelluar. Në këtë aspekt ekzitojnë dallime të mëdha edhe në aspektin regjional, ku veriu I Malit të Zi është në pozitë të pavolitshme. Në sajë të anketimt të qytetarëve, disa nuk hezitojnë të theksojnë se më shumë se gjysma e qytetarëve të Bijellopolës janë të varfër, sepse kanë vështirësi ta përballojnë muajin, sepse jetojnë nga pensionet minimale dhe ndihma sociale, nga del se kemi situate alarmante, andaj kërkojnë ndihmë nga organet lokale e shtetërore. Dhe nga një situate e tillë për qytetarët ku papunësia është dukuri e pranishme vite me radhë, ku për të rinjët shpëtimi I vetëm është emigrimi në botën e jashtme.

Shumica e punëtorëve janë raste sociale

Duke marrë parasysh se në periudhën e tranzicionit në Mal të Zi, në emër të privatizimit janë shkatërruar objektët ekonomike, si ata industriale e ajo e ndërmarrjve e repartëve të ndryshme ku është bërë një plaçkitje e përgjithshme.Një veprim i tillë me mbeshtetjen e qeverisë ka ndikuar që të pa punë të mbesin më mjiëra të punësuar, qe ka ndikuar në varfërinë e përgjithshme të qytetarëve. Dhe nuk ka si të jetë ndryshe kur shumica e punëtorëve janë bërë raste sociale, nga del se në kategorinë e të varfërve është çdo i katërti qytetar në Mal të Zi.

Mungon strategjia e pushtet kundër varfërisë

Ndonëse në fushatën zgjedhore të zgedhjeve të 30 gushtit 2020 si risi për fituesit e zgjedhjeve ishte miratimi i ligjit kundër pasurisë së paligjshme, përveç fjalëve diçka konkrete deri më tash nuk është realizuar. Sepse nëse një ligj i tillë po të miratohej, nuk ka dilemë se një numër i të pasurve do iu konfeskohej pasuria e cila do të ishte dhuratë për qytetarët e varfër, duke ndihmuar pozitën e tyre sociale. Por, në këtë aspekt është emërgjente që të punohet strategjia e qeverisë kundër varfërisë, çështje e cila ka munguar deri më tash.

Po ashtu theksojmë se në vendet demokratike tatimohen të pasurit dhe ato mjete dedikohen për rastët sociale. Një veprim i tillë do të ishte në favor të kujdesit qeveritar për këtë kategori të qytetarëve sikurse veprohet në vendet me qeveri dhe pushtet të konsoliduar, duke zbutur nevojat dhe dallimet sociale të qytetarëve.

(Tetor 2022)

LIBRI “ARBËRESHËT“ I REXHEP RIFATIT PROMOVOHET NË BERN

October 28, 2022 by s p

Hazir MEHMETI/

Organizuar nga Lidhja e Krijuesve dhe Shkrimtarëve në Mërgatë. Libri “Arbëreshët – fotosintezë e shpirtit tim” , me parathënie nga Dr. Prof. Antonio Bellusci. Redaktore dhe përkthyese në italisht Dr. Ornla Radovicka.

Bern, 15 tetor 2022. Veprimtaria hulumtuese mbi arbëreshët e gazetarit dhe veprimtarit të njohur Rexhep Rifati u pasurua në veprën e tij “Arbëreshët- fotosintezë e shpirtit tim”. Kjo vepër u promovua në një atmosferë emocionuese e respekti ndaj gjakut të shprishur arbëresh shekujve dhe autorit të librit në 80 vjetorin e lindjes së tij. Prej 80-të pranverave të tij Rexhep Rifati ndau me shpirtin arbëresh 50 prej tyre, duke filluar që nga mosha e tij studentore, atëherë kur jeta e tij merrte orientimin e saj në shërbim të kombit.
Promovimit i dhanë shije personazhet e ardhur enkas nga Kalabria me grupin e tyre artistik “Gjaku i Arbrit”, drejtuar nga profesor Michele Greco përcjell me foto-kollazh nga vendbanimet arbëreshe.
Të pranishëm ishin Ambasadori i Republikë së Shqipërisë në Zvicër Z. Ilir Gjoni, Ambasadori i Republikës së Kosovës në Zvicër, Z Sami Ukelli. Përfaqësuesit konsullor dhe diplomatik, mes Shukrije Ramadani, bashkëshortja e Heroit Agim Ramadani. Ishin të pranishëm veprimtarë e krijues nga Zvicra, Austria, Gjermania, Franca, Italia. Ambasadori Ilir Gjoni në emër të tre ambasadorëve shqiptarë në Zvicër, përshëndeti aktivitetin dhe uroi autorin. Ai me respekt për veprimtarinë e Rexhep Rifatit, shtoi: ”Bacës Rexhë i uroi një jetë gjatë e të lumtur dhe njëkohësisht i shprehi mirënjohje për kontributin e tij. Mbi gjysmë shekulli Baca Rexhë ka kontribuar me modesti, por me profesionalizëm. Vepra që flasin vetë, vepra të punës së tij patriotike, njëra nga të cilat është edhe vepra e tij që po promovojmë sot.” Ambasadorët i ndanë mirënjohje Rexhep Rifatit për veprimtarinë e tij me rëndësi kombëtare. Dr. Ornela Radovicka, redaktore e librit, përcolli përshëndetje për të pranishmit nga At.Antonio Belushi. Ajo foli mbi strukturën dhe mesazhin e librit mes tjerash shtoi se Libri i autorit Rexhep Rifati “Arbëreshët…” është produkt i udhëtimeve të tij tek ngulimet arbëreshe në territorin e Italisë. Struktura e librit shtrihet në një linjë horizontale në dy binarë; imazhe dhe rrëfime të cilat shoqërohen me të dhënat historike e studimore, plotësohen dhe gërshetohen me njëra tjetrën. … Osman Osmani, drejtues i platformës Prointegra.che foli mbi veprimtarinë e platformës si mbështetëse e shumë projekteve, edhe e librit të autorit Rexhep Rifati. Musa Jupolli, kryetar i Lidhjes së Krijuesve dhe Shkrimtarëve Shqiptarë në Mërgatë: “Edhe unë sot jam arbëresh dhe shpesh bisedoj me Jeronim De Radën. Kur gazetari është fotograf dhe kur fotografi është gazetar, quhet Rexhep Rifati. Fotografia histori arti, histori jete. Në udhëtimet e Rexhep Rifatit jeta merr kuptim. Rexhep Rifati me aparatin e tij na i solli arbëreshët me ngjyrat e dritës ku çdo fotografi flet me shpirtin e personazheve, me dashurinë për artin, arkitekturën, kulturën dhe historinë e tyre.” Mentor Thaqi, poet, lexoi vargje nga poezitë e tij “Unë jetoj në gjuhë, e ti ku? dhe “Ec djalosh”. Kryesia e Lidhjes… shpalli anëtarë nderit të saj At. Antonio Belushin dhe simbolikisht i dhuroi atij një plis Kosove.
Autori i librit, Rexhep Rifati në fjalën e tij falënderoi të gjithë ata që e ndihmuan në projektin e tij, familjen e tij. Në veçanti falënderoi grupin artistik të ardhur veçantë rasti “Gjaku i Arbrit”. “Në ditëlindjen time të 80 -të, duke iu falënderuar familjes, miqve, kolegëve e dashamirëve, sot nxora ekzemplarin e parë (mostër) të librit më të ri: “ARBËRESHËT fotosintezë e shpirtit tim» (shqip dhe italisht), kushtuar motrave dhe vëllezërve arbëreshë, pas vizitës që i bëra të gjitha 52 vendbanimeve, gjegjësisht bashkive arbëreshe, që më dhanë aq shumë forcë, kurajë e dashuri, sa sot ta ndiej vetën shumë më të ri! Zaten, ky ishte edhe projekti im jetësor, filluar gjysmë shekulli më parë kur në Kalabri isha për herë të parë si absolvent i Albanologjikut të Prishtinës. Ndaj, edhe me këtë rast, falënderoj të gjithë ata që më shoqëruan në këto udhëtime, duke falënderuar në veçanti misionarin, intelektualin dhe atdhetarin arbëresh, Prof Dr. Antonio Belluscin (Belushin), për fjalën e tij shumë përmbajtjesore e inkurajuese, redaktoren dhe përkthyesen, profesoresha Ornela Radovicka si edhe Skender Hajdarin redaktorin teknik, të të tria librave të mija monografike, të cilin në një masë e ndjej edhe si bashkautor. Të gjithë ata që më uruan në këtë përvjetor jubilar, me dëshirën që të gëzojnë shëndetin, lumturinë e prosperitetin dhe lumturinë e përhershme në familje. Drejtimi i programi i bë nga Nazmi Jakurti.

Publiku që mbushte sallën përcolli me duartrokitje të gjata këngët arbëreshe të kënduara nga grupi “Gjaku i Arbrit”, ku dallohej këngëtari Michele Greco me zërin e tij karakteristik. Gjithmonë këngët arbëreshe janë të bukura, emocionuese. Ato burojnë nga zemra dhe shpirti i djegur nga malli për tokën mëmë, për Shqipërinë. “Kur jemi të bashkuar, Skënderbeu zbret nga qielli”. A ka simbolikë e porosi më të fuqishme për çdo shqiptarë?

Të gjitha të ardhurat nga shitja e librit, sikurse edhe atyre më parë i dhurohen fondit të bursave studentore në Kosovë, themelues i të cilit është pikërisht Rexhep Rifati. Ja ky është Bacë Rexhep Rifati Ynë që shndritë forcë e energji për gjithë ne.

Faleminderit Baca Rexhë!
Shëndet e suksese të reja!