ESSE – Page 165 – Dielli

Rikthimi në Shtëpinë e përbashkët Evropiane ose shtegtimi i sprapsëm i idesë evropiane mes shqiptarëve

July 26, 2022 by s p

Dr. Dorian Koçi/

Miti i Evropës i ngjizur këtu në Ballkan ku ajo e gënjyer nga Zeusi i shndërruar në një dem pranon ti hipi sipër për të rendur me të , duke mos marrë kështu vetëm një vendim personal por duke filluar dhe bazat e një ideje evropiane që do ngazëllonte dijetarë të shumtë që nga Herodoti e deri tek etërit e Evropës së bashkuar, përfshi dhe ata shqiptarë.

“Jakë o dritë e bekuar që lind andej ku perëndon” do të shkruante Naim Frashëri duke shprehur qartë jo vetëm adhurimin e tij për Perëndimin por dhe influencën e kulturës evropiane, që kish influencuar aq shumë në botëkuptimin e një plejade të tërër atdhetarësh shqiptarë.

Shqipëria tashmë nis udhëtimin drejt “tokës së premtuar” ashtu si Evropa në mitin e vjetër. Shqiptaret besojne ne idene evropiane, ne po i rikthehemi andej prej nga na kane shkeputur dhunshem…

Ilustrimi është hartë e vjetër e Europës e shekullit te XVI, vepër e humanistit Heinrich Bünting dhe është realizuar ne vitin 1582. Harta mban titullin Europa Regine (Europa Mbretëreshë)dhe simbas traditës klasike është e paraqitur si grua e kurorëzuar mbretereshë.

Harta e Buntingut, e cila mbështetet mbi një paraqitje më të hershme te saj nga hartografi Johannes Putsch e vitit 1537, paraqet mes atyre pak vendeve europiane, edhe Arbërinë (Albania) e cila gjatë asaj epoke kishte emër të madh në Europë, si rezultat i rezistencës antiosmane.

Kjo hartë ndodhet ne hollin e Parlamentit Europian dhe është shprehje simbolike e bashkimit të kontinentit tonë qysh me fillimin e epokës moderne (e cila fillon me Rilindjen Europiane). Arbëria në mesjetë nuk ishte e njohur vetëm nga rezistenca antiosmane, pasi harta me përfishirjen e saj, respekton një mit të vjetër të kontinentit tonë. Një nga vëllezërit e Europës ishte Kadmi, themeluesi i Tebës( Thiva e sotme në Greqi). Ai u vu në ndjekje të motrës së vet dhe pasi nuk e gjeti , u ndal duke themeluar qytetin e Thives. Ai konsiderohet si shpikësi i alfabetit grek dhe ndërtuesi i mureve të mëdhenj të qytetit.

Sipas Bibliotheca, libër që përmblidhte në tre vëllime gjithë mitet e antikitetit, botim shekullit të II pas Krishtit, në moshë të madhe ai u tërhoq nga pushteti si mbret i Thivës dhe sëbashku me Harmoninë, duke u shndrruar në gjarpërinj, u vendosën në brigjet e liqenit të Lyhnidës( liqeni i sotëm i Ohrit). Nga martesa e tyre lindi një djalë Illyrion që u bë paraardhësi i gjithë fiseve ilire.

Iliria dhe Arbëria ishin pjesë përbërëse e memories kulturore dhe historike e qytetërimit europian, ndaj Arbëria , imazhi i së cilës qe përforcuar dhe nga betejat e Gjergj Kastriot Skënderbeut zë një vend të rëndësishëm në hartë.

Diga e Skavicës – gjëja e fundit që i duhet Shqipërisë

July 25, 2022 by s p

Autor: Andrey Ralev, Biodiversity campaigner

Source: https://bankwatch.org/blog/skavica-dam-the-last-thing-albania-needs

A person holding a microphone

Description automatically generated

Në vend që të rrisë sigurinë e saj energjetike, Shqipëria po shtyn ndërtimin e më shumë hidrocentraleve, duke çuar në humbjen e mijërave hectare të tokës së tyre dhe në zhdukjen e mundshme të maces se eger e cila eshte më e rrallë ne Evropë dhe drejt zhdukjes. A do ta konsiderojë vërtet financimin e Skavicës Korporata Financiare e Zhvillimit Ndërkombëtar të SHBA?

Një pjesë e zonës që do të përmbytej nga hidrocentrali i Skavicës. Foto: Andrey Ralev.

Projektet e hidrocentraleve Greenfield sjellin rreziqe serioze për njerëzit dhe natyrën, të cilat shumë shpesh i tejkalojnë përfitimet ekonomike. Në rastet më të këqija, sipërfaqe të mëdha toke përmbyten, shumë njerëz duhet të braktisin atdheun e tyre, lumenjtë shndërrohen në rezervuarë artificialë, kafshët e egra zhduken dhe vendi mbetet me borxhe të huaja dhe një sistem energjie të cenueshëm nga klima.

Duke marrë parasysh të gjitha këto kritere, diga e planifikuar e Skavicës në Shqipëri është jashtëzakonisht e dëmshme. Megjithatë, sipas qeverisë shqiptare, Korporata Ndërkombëtare Financiare e Zhvillimit të SHBA (DFC) po shqyrton financimin e saj, edhe pse projekti do të përfshihej në listën e projekteve kategorikisht të ndaluara të DFC-së.

Shqipëria mbështetet shumë në hidrocentralet, me 95 për qind të energjisë elektrike të prodhuar në vend të prodhuar në këtë mënyrë. Prodhimi i saj vjetor i energjisë elektrike ka vuajtur nga mungesa e ujit për shkak të ndryshimeve klimatike dhe do të përkeqësohet edhe më shumë sipas Bankës Botërore. Shqipëria duhet të investojë në efiçencën e energjisë, impiantet e erës dhe diellore dhe rindërtimin e digave ekzistuese, në vend që të ndërtojë më shumë të njëjtat hidrocentrale.

Lugina e Dibrës nën ujë

Projekti i hidrocentralit të Skavicës përfshin një digë të madhe të ndërtuar në një grykë të pacenuar me shkëmbinj të lartë pranë fshatit Skavicë në bashkinë e Kukësit. Ndikimet më të theksuara do të ishin në bashkinë Dibër. Rezervuari i madh do të ndikojë, sipas bashkisë, deri në 15,138 hektarë (58 milje katrorë) tokë, kryesisht tokë bujqësore dhe pyje, por edhe 41 fshatra. Me disa mijëra njerëz të zhvendosur, Skavica mund të ketë ndikimet më të këqija sociale nga çdo digë e ndërtuar në Evropë në shekullin e 21-të.

Deri më tani, nuk ka asnjë informacion zyrtar për projektin dhe vendndodhjen e digës, pasi vlerësimi i ndikimit mjedisor dhe social (VNMS) pritet të përfundojë në fund të vitit 2022. Por sipas promotorit të projektit, Korporata Energjetike Shqiptare ( KESH), diga ndoshta do të jetë 147 metra e lart.

Vendime të marra larg syrit të publikut

Në korrik 2021, në dukje pa asnjë procedurë tenderimi, u nënshkrua një kontratë paraprake midis KESH-it shtetëror dhe gjigantit amerikan të ndërtimit Bechtel për fazën e parë të projektit që përfshin kryerjen e hetimit teknik, ndërtimin e rrugëve hyrëse për ndërtim dhe kryerjen e një vlerësimi i ndikimit mjedisor dhe social (VNMS). Kësaj i parapriu një ligj i posaçëm i miratuar në parlament (nr. 38/2021), me emrin e shoqërisë të përfshirë në ligj, duke eliminuar kështu prokurimin dhe konkurrencën e hapur. Tashmë, një ligj i ngjashëm i posaçëm për godinën e Teatrit Kombëtar është cilësuar si antikushtetues nga Gjykata Kushtetuese shqiptare.

Bechtel ka fituar famë në Evropën Juglindore për përfshirjen e saj në disa projekte të pasuksesshme dhe/ose të shtrenjta, si në Kosovë, Rumani dhe Maqedoninë e Veriut. Kjo ngre rrezikun e korrupsionit të mundshëm dhe dyshimet për vlerën për paratë e projektit, si dhe kuptimin e vlerësimit të ardhshëm të ndikimit në mjedis. Nëse marrëveshjet për projektin janë aranzhuar tashmë me dyer të mbyllura, atëherë VNMS-ja është e detyruar të dalë me përgjigjen ‘e duhur’, pavarësisht nga gjetjet e saj aktuale.

Banorët vendas kanë organizuar shumë protesta në Shqipëri dhe SHBA kundër impiantit të planifikuar dhe vendimmarrjes. Në vitin 2020, policia gjobiti dy nga organizatorët e një proteste të tillë, “si një mënyrë”, pretendojnë ata, “që institucionet të trembin popullin që të mos reagojë ndaj vendimeve zyrtare”. Grupi në Facebook Kundershtimi ndaj digës së Skavicës ka pothuajse 4000 ndjekës dhe një peticion është nënshkruar nga më shumë se 2000 persona.

Macja më e rrallë në Evropë u zhduk

Përveç ndikimeve të pashmangshme negative në komunitetet lokale dhe shkeljes së të drejtave të tyre njerëzore, diga do të përmbyste gjithashtu fushat e përmbytjeve, pyjet dhe kullotat përreth lumit ku shumë specie të kërcënuara në pjesën tjetër të Evropës janë të zakonshme.

Por një nga kafshët është veçanërisht e rrezikuar, në fakt është macja më e rrallë në Evropë. Rrëqebulli i Ballkanit (Lynx lynx balcanicus) ka më pak se 40 individë të mbetur në natyrë. Gryka e Drinit të Zi, e cila ka shkëmbinj të paarritshëm dhe pyje larg fshatrave, është e vetmja zonë ku rrëqebulli mund të kalojë midis Parkut Kombëtar të Mavrovës në Maqedoninë e Veriut dhe malit të Munellës në Shqipëri. Ndërtimi i digës do të izolonte dy popullatat e vetme të qëndrueshme dhe do t’i dënonte ato në zhdukje.

Diga e Skavicës do të përmbyste gjithashtu pyllin më të gjerë të fushës përmbytëse në Shqipëri – pyllin përgjatë lumit Drin i Zi i përbërë nga alderi i zi (Alnus glutinosa), plepi i zi (Populus nigra) dhe shelgjet (Salix sp.). Është habitat prioritar sipas Direktivës së BE-së për Habitatet. Ruajtja e këtij pylli është i nevojshëm për të ruajtur më shumë karbon në tokë, veçanërisht kritik në vendin me shkallën më të lartë të shpyllëzimit në Evropë (që çoi në vendosjen e ndalimit të prerjeve në 2015).

Është për t’u habitur që Shqipëria ende po e shtyn zhvillimin e hidrocentraleve. Hidrocentrali nuk do të zgjidhë krizën energjetike të vendit dhe do të rrezikojë jo vetëm natyrën dhe kafshët e egra, por edhe dibranët që do të detyrohen të lënë pas shtëpitë e tyre dhe tokat nga të cilat varen. Do të bëhet më e vështirë ndërtimi i hidrocentraleve të rinj në të ardhmen, për shkak të cenueshmërisë së klimës, biodiversitetit unik të rajonit dhe rezistencës publike. Nisur nga situata e mësipërme, presim që Korporata Ndërkombëtare Financiare e Zhvillimit të SHBA (DFC) të përmbahet nga financimi i hidrocentralit të Skavicës.

–

Fushata Save the Blue Heart of Europe synon të mbrojë lumenjtë më të vlefshëm në Ballkan nga ndërtimi i hidrocentraleve. Fushata koordinohet nga OJQ-të Riverwatch dhe EuroNatur dhe po drejtohet së bashku me organizata partnere nga Ballkani.

Memuaristikë nga arkivi personal i të ndjerit Tasim Çiftja, intelektual i burgosur dhe i përndjekur nga regjimi dikatorial

July 25, 2022 by s p

Komandanti Ballist

nga Tasim Çiftja (1925-1993)

Shënim: Në 4 Gusht 1945, 77 vjet më parë u ekzekutua me varje në litar Nezir Muzhaqi. Ky shkrim është një homazh i hershëm për këtë luftëtar patriot të cilin autori e ka shkruar menjëherë mbas rënies së diktaturës për të tërhequr vëmendjen e studiuesve.

Në organizatën mbi 50 vjeçare të Ballit Kombëtar, atdhetare autentike e populit shqiptar, bënin pjesë udhëheqës të pastër, të ndershëm, të flijimit për Atdheun, pa prapamendime apo plane karrieriste. Ata i zgjodhi nevoja urgjente e shpëtimit të Atdheut nga pushtuesi shtatëprillist dhe synimet shoviniste fqinje, për të cilat, përvoja luftarake për Pavarësi, nuk linte ekuivoke.

Atë, Mit’hat Frashërin, pranoi populli shqiptar në krye të punës.

Komandantët e formacjoneve luftarake, pa përjashtim vullnetare, qenë profesorë të ndritur të rinisë shkollore, të cilët, mbasi kryen studimet nëpër Evropë, braktisën karrierën, për t’i shërbyer pushkës shqiptare mbi armikun: Abaz Ermini, Hysni Lepenica, Skënder Muça e të tjerë. Vasil Andoni la gjithashtu katedrën profesoriale, devotshmëria atdhetare e vendosi në krahun e djathtë të kryetarit Mit’hat.

Nuk është vendi këtu të bëjmë përshkrime reportazhiste dukurore , e kemi fjalën për njërin nga komandantët e ndritur: Nezir Muzhaqi, ish-liceisti, që kthehej nga Franca për të luftuar për lirinë e atdheut, si mijëra të tjerë, si brezi rinor i asaj kohe të cilit shorti i takojë të vetëngarkohet me flijimin.

Inkuadrimi i komandant Nezirit me Ballin Kombëtar ka qenë:

Shkojnë në malet e pamposhtura të Sopotit të deleguarit e kryetarit Mit’hat Frashëri, për të organizuar qëndresën në malet e Elbasanit. Qenë njerëz të ndritur të kohës, i patën kushtuar atdheut gjithçka qysh në rininë e tyre. U zhvilluan bisedat në ato shkrepa shqiponjash, ku erërat e lirisë zotëronin mbi topat e armikut.

Kuvendi vuri gisht mbi djaloshin liceist, sypatremburin e kulturuar, luftëtarin plot devocjon atdhetar. Në mbarim të fjalës së tyre, asaj nate me fllade lirie për shpëtimin e kombit, n’ato thellësi shkëmbore ku banonte familja e ndritur e Muzhaqve, babai Met Muzhaqi foli:

-Merreni djalin, e shkollova për jetën e re e të pavarur të Shqipërisë, tani Shqipëria është në rrezik, po ja fal Atdheut, hallall!

Kështu u pagëzua komandant Neziri. Një ish-liceist u pranua nga malësorët vullnetarë të vihet komandant. U rradhit ndër komandantët e tjerë ballistë që patën lënë katedrat profesorjale, për t’ju gjendur pranë pushkës shqiptare.

Jo rastësisht më ndodhi të interesohem për këtë figurë kombëtare, për të cilin dija vetëm aq sa mund të të mësojë amaneti i dënuarit me vdekje në litar, që në një pikë rastësore tha:

-Duajeni Shqipërinë, ndriçojeni, se ajo nuk ka vdekur me ne, ajo do të rrojë gjithmonë.

Të tjerat që fola mësipër, i kam marrë po n’ato kohra nga të tjerë, asgjë nga komandant Neziri.

Do të dalin dokumenta, kujtime okulare, për të regjistruar qëndrimin shqiptar deri në fund, të qetë po të papërkulur në botëkuptimin e tij atdhetar ballist, deri në fund tel me besimin tek rinia e ardhme, ndonëse vetë komandant Neziri ishte vetëm 27 vjeç përpara litarit.

Ineptokracia në mes nesh

July 25, 2022 by s p

Shqiprim Pula/

Sistemet politike njihen si koncept bashkëjetese politike dhe se demokracia njihet si më pak e dëmshme për lirinë e individit apo grupit të caktuar, sepse fakti i bërjes së kritikave apo kundërshtimit të aspekteve të caktuara të saj, tregon nivelin e ulët të dëmshmërisë kundrejt diktaturave apo regjimeve totalitare. Jo rrallë, kemi parë e identifikuar se disa politikanë të caktuar të cilët ngrisin zërin kinse për të mbrojtur liritë individuale dhe demokracinë, rrëshqasin në të tillë, që heshturazi kufizojnë liritë individuale e cenojnë demokracinë.

Po ҁfarë në të vërtet është ineptokracia në mes nesh? Partitokracia ka bërë që veprimi civil qytetar edhe të ngulfatet hera herës, e një lloj manuali rezistence sikur ka munguar qoftë edhe për të definuar të ardhmen civile, politike, sociale e kulturore; kjo, për shkak të mospërcaktimit të qartë të koncepteve politike ndër nesh e mes nesh. Madje partitë politike (partitokracia) kanë krijuar makineri të shumta që të sjellin në pushtet kandidatë të paaftë, dhe u kanë dhënë vlerësim për rëndësinë në jetën politike më tepër se sa për dobishmërinë e tyre. Për shkak të paaftësisë së tyre jemi gjendur përpara skenareve e shqetësimeve serioze shoqërore, por, duke mos i kritikuar e denoncuar!. Jo rrallë, jemi gjendur të zhytur në paaftësinë politike por në fuqinë politke të politikanëve të caktuar, të cilët kanë qenë të paidentifikuar konceptualisht, të deklaruar si të djathtë por në shumë gjëra si të majtë, të deklaruar thellësisht si zë mbi barazinë midis grave e burrave por praktikisht të bazuar në kuota e përqindje, apo të deklaruar si fetar por me plotë dyshime mbi fenë. Prandaj, si shoqëri, jemi ndodhur para një teatri politikë pa skenar e me aktorë amatorë.

Ineptokracia i atribuohet grupit apo grupeve të politikanëve të paaftë, politikanë që nuk zotrojnë cilësitë e nevojshme për të qenë në gjendje të qeverisin me vendin në mënyrë të kënaqëshme, por, të krijuar për një sistem i llojit të riprodhimit të demagogjisë, për shkak të paaftësisë për të siguruar jetesën pavarfëri e me një mirëqenie në tërrësinë e saj, po mbi të gjitha, të mbështetur e votuar nga ajo kategori votuesish të paemancipuar politikisht apo me një nevojë financiare kundrejt votës. Përkufizim më përbajtësor e të plotë mbi ineptokracinë e ka dhënë shkrimtari dhe filozofi francez, Jean d’Ormesson, i cili thotë; “ineptokracia është sistemi i qeverisjes në të cilin ata që janë më pak të përgaditur për të qeverisur zgjidhen nga ata që janë më pak të përgaditur për të prodhuar”. Këtë lloj sistemi nga të paaftët në politikë, duhet shmang si koncept jetese politike, për hir të ardhmërisë, ashtu sikur, zgjidhja e ҁdo problemi është t’a gjejmë, t’a vlerësojmë e propozojmë si mënyrë për t’a zgjidhur atë. Ineptokratëve politikë, nuk duhet dhënë mbështetjen që e kërkojnë por atë që e meritojnë, largimin e tyre përmes votës, sepse, vendi gjindej prej vitesh ndërmjet premtimeve të brendshme e karshi dobësisë së jashtme.

Të përkufizohet saktësisht situata në të cilën gjendemi është e vështirë!!! ngase, gjendemi të zhytur në momente kritike si komb e shoqëri, mbase, edhe mund të ketë zgjidhje politike, por jo pa bindje politike të të gjithëve mbi parimet dhe qëllimet pankombëtare shqipëtare.

Platforma e pakompletuar e Kosovës, po krijon perceptim të gabueshëm mbi gjoja rrezikimin e serbëve

July 20, 2022 by s p

Shkruan Mehmet PRISHTINA

Nëse dialogu me Serbinë qenka përcaktuesi kryesor i procesit euro-integrues të Kosovës, dhe nëse Serbia ka qasje bllokuese ndaj Kosovës, atëherë si duhet të sillet BE? Çka duhet të ndërmerr Brukseli që kjo qasje e Beogradit të mos vazhdojë deri në pafundësi, ndërkohë që e ardhmja evropiane Kosovës të varet, jo nga anagazhimet e saj për të ndërtuar shtet ligjor, me të gjitha kapacitetet demokratike, por nga teket e Serbisë.

Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut shënuan një hap të rëndësishëm në procesin eurointegrues, pas fillimit të negociatave për anëtarësim në BE. Ky është një lajm tepër i veçantë për gjithë rajonin, sidomos për shqiptarët, sepse vlerat evropiane tash e tutje marin një kuptim më thelbësor, mu në kohën kur kërcënimet e jashtme dhe të brendshme për destabilizim të Ballkanit Perëndimor janë më evidente se kurdo herë më parë.

Një përfituese e tërthortë i këtij procesi gjithsesi është edhe Kosova, për shkak se hapen mundësitë që edhe vendi ynë të jetë më afër axhendës evropiane për zgjerim, por edhe për shkak se tash e tutje reflektorët e BE-së do të përqëndrohen më tepër tek çështjet e pambyllura me Serbinë.

Megjithatë, nëse i referohemi gjendjes momentale do të shohim se procesi i dialogut me Serbinë duket të jetë pengesa e Kosovës për shumë procese, përfshi edhe përfitimin e statusit të vendit kandidat për BE dhe liberalizimin e vizave.

Ndonëse, kryeministri Albin Kurti është zotuar se brenda këtij viti Kosova do të aplikojë zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian, kjo nuk është kurrfarë garance që shteti ynë mund ta marrë statusin e kandidatit pa e përfunduar dialogun me Serbinë.

Pra, gjithçka është e varur nga Serbia, gjegjësisht nga vullneti i saj për të demonstruar konstruktivitet në raport me Kosovën, gjë që tani për tani nuk po ndodhë.

Në një situatë të tillë kur Serbia nuk është gjithaq e interesuar të jetë pjesë e BE-së dhe ka qasje bllokuese ndaj Kosovës, si duhet të sillet Brukseli?

Çka duhet të ndërmerr BE që kjo qasje e Beogradit të mos vazhdojë deri në pafundësi, ndërkohë që e ardhmja evropiane e Kosovës të varet, jo nga anagazhimet e saj për të ndërtuar shtet ligjor, me të gjitha kapacitetet demokratike, por nga teket e Serbisë.

Nëse i hedhim një sy procesit nëpër të cilin ka kaluar Maqedonia e Veriut, dhe sidomos stagnimit të saj për shkak të problemeve që i ka shkaktuar Bullgaria lidhur me çështjet identitare maqedonase, do të vërejmë se qasja e BE-së erdhi duke evoluar në favor të një zgjidhjeje kompromisi, ku e fituar doli sërish Maqedonia e Veriut.

Fillimisht Bullgaria ishte tepër rigjide në qëndrimet ndaj Maqedonisë së Veriut, duke e kushtëzuar atë të heq dorë nga disa elemente qenësor të identitetit nacional, siç janë gjuha, historia, heronjtë kombëtarë etj.

Në shikim të parë fitohej përshtypja se asnjëherë nuk do të tejkalohet hendeku bullgaro-maqedonas, mirëpo ndodhi ajo që edhe skeptikët nuk e kishin parashikuar. Bullgaria e hoqi veton, kurse Maqedonia e Veriut u zotua se do t’i përfshijë bullgarët në preambullën e Kushtetutës së saj. Për rrjedhojë u hapën negociatat për anëtarsim në BE.

Në rastin e Kosovës në raport me Serbinë, analogjia e mësipërme mundet të përdoret si model, por edhe të bëhen disa përjashtime.

Fillimisht cilat janë ato përjashtime dhe ku nuk mund të vie në shprehje analogjia:

E para, Serbia nuk është anëtare e BE-së dhe nuk është në pozitën e Bullgarisë që t’i vendos veto Kosovës dhe të nxjerr kushte sipas kutit të saj;

E dyta, në mes të Kosovës dhe Serbisë nuk ka çështje të pazgjidhura identitare dhe për pasojë procesi eurointegrues nuk mund të mbahet peng i këtyre çështjeve;

E treta, Bullgaria nuk kishte kurrfarë pretendimi juridiko-kushtetues ndaj Maqedonisë, siç ka aktualisht Serbia, e cila ende nuk e ka hequr Kosovën nga Kushtetuta e saj dhe e ka mohuar kategorisht njohjen e saj si shtet;

Brukseli, siç ka pohuar edhe emisari i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi Miroslav Lajçak, po punon për një marrëveshje gjithëpërfshirëse, ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e marrëdhënieve, por ende nuk është definitive nëse njohja e Kosovës do të jetë pjesë e dialogut në Bruksel. Sipas Lajçakut, Kosova e Serbia duhet të dakordohen nëse do të ketë apo jo njohje reciproke në procesin e dialogut.

Krerët shtetëror dhe intitucional, si dhe spektri i gjerë politik-opozitar e shoqëror i Kosovës duhet të ndërtojnë një platformë e cila do të saktësonte shumë çështje dhe do të mbyllte disa dilema sa i përket problemeve me Serbinë që po paraqiten si pengesë për procesin eurointegrues të shtetit tonë.

Së pari kjo platformë duhet ta ketë një formulim të qartë se Kosova duhet të dialogojë me Brukselin e jo me Beogradin sa i përket temave mbi pakicat dhe konform standardeve europiane të merr zotime për mbylljen e këtyre temave.

Së dyti, nëse Serbisë i lejtohet të ketë qasje paternaliste ndaj serbëve të Kosovës, atëherë me automatizëm një e drejtë e tillë duhet t’i njihet edhe Kosovës sa i përket shqiptarëve në Jug të Serbisë.

Platforma e re e Kosovës, e cila do të saktësonte shumë tema dhe do të përmbyllte disa dilema, duhet t’i përmbajë patjetër këto elemente të qenësishme, sepse tryeza e bisedimeve me Serbinë do të ngelte e mangët nëse nuk shtrohet çështja e reciprocitetit edhe në trajtimin e minoriteteve në shtetet përkatëse.

Kjo platformë gjithashtu duhet të jep sqarime shtesë edhe sa i përket pozicionit të Kosovës në kontekstin rajonal e evropian, duke e afirmuar aspiratën e saj properendimore, si garancë e ruajtjes së baraspeshave gjeopolitike, ndërkohë që Serbia vazhdon të mos iu bashkohet sanksioneve të BE-së ndaj Rusisë.

Këto dhe çështje të tjera duhet t’i thuan më zëshëm zyrtarët e Kosovës, të cilët po i shohim shpesh në Bruksel, por edhe në takimet me diplomat të rëndësishëm amerikanë e botërorë.

Këto duhet t’i thuan edhe përfaqësuesit e opozitës, të shoqërisë civile si dhe të botës akademike e intelektuale.

Në shtypin ndërkombëtar mungojnë autorët nga Kosova, të cilët do të argumentonin më gjithanshëm dritë-hijet e raporteve me Serbinë. Kjo ka shumë rëndësi, sepse ende në një pjesë të diskursit publik evropian ekziston perceptimi i gabueshëm mbi cënimin e të drejtave fetare të serbëve ortodoksë në Kosovë, përfshi edhe Manastirin e Deçanit, i cili në hartat e Europa Nostra figuron si trashëgimi fetare gjoja e rrezikuar.

Është i pakuptimt madje absurd ky pasivitet i autorëve të Kosovës, të cilët gabimisht e kanë kuptuar se mbrojtja e atdheut nga propaganda e keqe është vetëm detyrë e qeverisë dhe intitucioneve shtetërore.

Për të painformuarit që jetojnë në Londër, në Bruksel, në Paris, në Berlin etj. perceptimi mbi Kosovën krijohet mbi atë çka thotë propaganda serbe dhe ata do të vazhdojnë të ngelin të painformuar dhe të dezinformuar nëse autorët e Kosovës nuk e paraqesin anën tjetër të medaljes, e cila mund të jetë komplet e ndryshme nga tymnaja serbe që hidhet mbi qiellin e kthjelltë të Kosovës.

Prishtinë, 20 korrik 2022