• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

NDERIM DHE RESPEKT PËR PATRIOTIN DHE VATRANIN E PËRJETSHËM AGIM KARAGJOZI

April 1, 2021 by dgreca

NGA ELMI BERISHA/

Kryetar i Federates Panshqiptare te Amerikes”VATRA”/

Sot u bënë 3 vite që kaloi në jetën e pasosur z.Agim Karagjozi, nacionalisti, patrioti i spikatur, atdhetari i shquar dhe vatrani i përjetshëm. Ai e udhëhoqi familjen më të madhe patriotike në Diasporë, Vatrën për dy dekada. Unë kam pasur fatin jo vetëm ta kem mik të vyer por dhe të konsultohem herë pas here për çështjet e Kosovës dhe më gjërë. Z.Karagjozi ishte burrë me vision, kishte mençuri dhe fisnikëri të veçantë si shqiptar dhe patriot. Zgjuarsia e vizioni i tij largpamës janë edhe sot model për çdo drejtues. Vatra, vatranët dhe të gjithë shqiptarët do ta kujtojnë me nderim e respekt këtë figurë të lartë patriotike që i tejkalon caqet e kohës dhe të një shteti. Ing.Agim Karagjozi, për veprimtari të shquar në shërbim të atdheut, u nderua me titujt më të lartë të kombit si “Nderi i Kombit”, “Qytetari i Nderit i Gjirokastrës”, “Urdhërin e Shqiponjës” dhe me Medaljen e “Lidhjes së Prizrenit” nga Presidenti Ibrahim Rugova. Ai ushqeu dhe trashëgoi në Vatër frymën patriotike, antikomuniste, frymën vatrane dhe unifikuese ndër shqiptarë. Z.Agim Karagjozi i dha Vatrës energjitë e shpirtit të tij, modelin e tij dhe parimet e shenjta e të shtrenjta shqiptare.

 Z.Agim Karagjozi përgjatë gjithë veprimtarisë së tij u dallua si patriot i paepur, si intelektual i lartë, si njeri bujar, si vatran e patriot i devotshëm. Vatra me në krye z.Agim Karagjozi ishte kudo dhe kurdo, e kërkonte interesi Kombëtar, ku e kërkonte Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Çamëria, Malësia dhe viset e trevat tona kombëtare.

Z.Agim Karagjozi kishte një dashuri të veçantë për Kosovën. Gjatë luftës ai së bashku me ekipin e Vatranëve vizitoi të plagosurit dhe dërgoi ndihma mjeksore dhe dollarë të mbledhura nga vatranët për çlirimin e Kosovës.

Trashëgimia e Agim Karagjozit është vlerë jo vetëm për Vatrën e sotme por shërben si model lidershipi edhe për brezat vatranë e shqiptarë në Amerikë. Agim Karagjozi ishte drejtuesi model i përkushtimit, sakrificës dhe dashurisë për atdheun. Kurdoherë përgjatë veprimtarisë së tij, vendosi interesin e Kombit në gjithçka e mbi gjithçka.
Nderim e mirënjohje të thellë këtij miku dhe Zoti e shpërbleftë me parajsë shqiptarin dhe patriotin e madh Agim Karagjozi.

New York, 1 Prill 2021

Filed Under: ESSE Tagged With: Agim Karagjozin, Elmi Berisha, Kujtojme

ANTENA

March 30, 2021 by dgreca

NGA MARJANA BULKU/

Antena …përkon me një moment të veçantë të jetës time ,maj -qershor 1993 , e kur ndër të tjera vendlindjes time Peshkopi , do ti vendosej Antena, investim i Këshillit të Rrethit të asaj kohe e ku së fundmi qytetarët do mund të shihnin disa kanale televizive më shumë pas një kohe të gjatë izolimi të shumëfishtë.

…Më vjen në mendje shpesh antena edhe si koncept edhe si objekt . Antena si koncept mbeti gjallë jo vetëm në memorje por edhe në sjelljen tonë duke e deformuar ato , ndërsa e dyta ,objekti antenë do të kujtohet gjithmonë si objekt i munguar apo misterioz, i mbetur në tentativë e padyshim si një relike që na mbajti gjallë kureshtjen tonë naive dhe përherë fëmijnore mbi të panjohurat përtej izolimit tonë shekullor.

Të vetmohuar nga bota përtej nesh e cila e megjithatë ekzistonte me të mirat dhe të këqijat e saj , antena brënda nesh u shndërrua në një “ organ jetësor” nëpërmjet të cilit mund të ndiqje jetën e tjetrit, dëshirat, lëvizjet, ëndrrat për liri apo shijet e fshehta për muzikë, art, kinematografi.

Kjo shtojcë “ organike “ shprehje e varfërisë mendore e intelektuale nisi të zëvendësonte proçese që njeriun e bëjnë thelësisht njeri : si të menduarit, të reflektuarit apo të analizuarit me veten dhe për veten ,pasi vetvetja nisi të zëvendësohej me “ po tjetri çfarë bën, ha , pin , mendon apo ëndërron , pasi për veprime nuk bëhej fjalë pasi ato kishte se  kush ti kontrollonte.

Shndërrimi në mendësi i këtij instikti të nxitur ( aspak të lindur ) do tē linte pasoja të jashtëzakonshme në sjelljet njerēzore duke kushtëzuar shpesh herë edhe veprimet dhe ndërveprimet e tyre.Duket sikur as liria nuk ka efekt mbi individët që jetojnë me këtë shtojcë jo organike që ndjek dhe përndjek tjetrin .Nuk është aspak rastësore xhelozia, fyerjet, imitimet, kopjimet sjelljet euforike, poshtrimi i tjetrit, denigrimi, mohimi, viktimizimi, etj janë të gjitha derivat i  ekzistencës së “ antenës brenda vetes” , asaj që në një mënyrë apo në një tjetër është shprehje e palirisë dhe e varësisë individuale nga ajo kolektive tipar ky që lind inferioritetin dhe e bën njeriun të dobët, pre e veprimeve të tjetrit , përgjues dhe përgojues duke ia zbehur aftësitë krijuese dhe reflektuese të cilat do ta shndërronin atë në më kreativ nëse do ti kushtonte më shumë kohë vetvetes nëpërmjet mendimit, meditimit dhe plot efekteve të tjera që burojnë prej këtyre akteve thellësisht njerëzore.

Për objektin antenë , reliken primitive që na e sillte botëzën fshehtësisht në ekranin gri dhe sytë e etur të ëndrrave tona të fikura mendoj gjatë edhe pse pak është shkruar. Të gjithë e kujtojmë nga një të tillë , e fshehur , prej telash që gërshetoheshin , alumin gjysëm reflektues , në interferencë konstante me realitetin po aq gri e të pabojë si ekranet e kohës, e plot e plot mundime të tjera për shpresë sinjali, figura me xixa, zëra të largët të panjohur , të ndaluar. Disave kjo lloj antene nuk u funksionoi dot  kurrë , sepse ajo tjetra , antena brenda vetes dikujt ( fqinjit, farefisit apo klientit misterioz ) ishte fuqiplotë . Antena, kjo relike e kujtesës tonë kolektive mbeti e largët ndërkohë kur ne e kishim kaq jetike informacionin, kulturën , njeriun me tërë universin e vlerave që zoti ia ka falur qëkurse e krijoi duke i dhënë tiparet e llojit mendimtar dhe krijues,reflektues dhe debatues, kureshtar i arsyeshëm dhe kërkues të drejtash dhe lirish.

Antena ky objekt kërkues  , le të jetë sensor i ndjesive të munguara të njerëzores brenda dhe jasht nesh, i atyre cilësive që jetës i japin ngjyrat e munguara , ato që asaj ia dhunoi koha, njerëzit pre e saj apo viktima të saj . 

Filed Under: ESSE Tagged With: Antena, Marjana Bulku

SHTEGUT PRIJ

March 29, 2021 by dgreca

NGA ATENA BISHKA/ Pas ditësh të prushta e netësh zagushie ngopur në pudrën e përskuqur, me të cilën Çeliku i Partisë na i gostiste mushkëritë prej vitesh, një rrebesh i beftë nate kish fashitur përkohësisht zjarrminë duke e lënë agimin të mbërrinte në paqe të freskët e të qelibartë. Me rrugë frymëmarrjeje të acaruara e të enjtura alergjie prej ditësh, kisha gjetur më në fund qetësi falë puhizës së bruztë të atij mëngjesi veror. Papritur më bëhet se dëgjoj dikë të ngjisë shkallët që të sjellin në verandë. Është im atë. Kur u gjendëm përballë njeri-tjetrit, s’di se cili prej nesh u çudit më fort, ngase si tim eti, edhe mua, të dyve njësoj s’para na këndej zgjimi herët. Im atë më ftoi me zë të ulët t’i shkoja pas, sepse kishte diçka për të më dhënë, që me siguri mua dhe sime motre do të na pëlqente. Aq u desh që fantazia të më kurdisej. A ka vallë lumturi më të madhe se të vrasësh mendjen të gjesh se ç’mrekulli do të jetë ai send misterioz që e paskan bërë ndër mend të ta dhurojnë që në pikë të mëngjesit? Tani, sado i çmuar të jetë e cilido qoftë ai, natyrisht, zor të barabitet me pritshmëritë fluturake pa anë e cak të fëmijës brenda teje. Mirëpo s’kisha nga ta dija se ajo dhuratë e paparashikuar, do t’ia kalonte me gjithë mend çdo fantazie, madje edhe atyre më të pamundurave, që ishin degdisur prej kohësh në kushedi ç’kthinëz zemre që s’guxoja ta vizitoja më. Im atë, me sa duket e kish gjetur shtegun që të shpinte pikërisht atje dhe fantomën e fantazisë e kishte jetësuar dhe e kish shndërruar në nje send që rrinte përpara meje e gati sa s’më thoshte “hë, merrmë, pra, në duar!” Ishte një radio-kasetofon! Edhe sot nuk e di se si mundi Drini (kështu quhej) ta gjente rrugën për në shtëpinë tonë. S’kishte rëndësi për mua marka, cilësia dhe ku ish prodhuar ajo pajisje, mjaft të ishte kasetofon. Për më tepër kishte edhe radio me valë AM dhe FM. Mund të regjistroja, pra, prej programeve radiofonike si të ma kishte ënda. Asaj vere, falë Drinit që s’e shqisja krahut si të ish ndonjë bebe me të cilën s’pushoja së vërtituri me orë të tëra nëpër shtëpi, në kërkim stoik të pozicionit më të mirë që të mund të më ndërlidhte me stacione të përtejme, zbulova për fat muzikën dhe poezinë e Leonard Cohen, të cilat i përjetoja dhe ende i përjetoj si të ishin kod a porosi që s’duhet lënë të të shpëtojë, përcjellë si pëshpërimë sekrete sendërtuar enkas për veshin tim brenda një dhomëze të shenjtë rrëfimtare. Drini ynë modest që shpesh më shndërronte në statujë të dylltë me ta gjetur pozicionin që diktonte antena, arrinte ta sendërtonte këtë përvojë si të ishte komunikim i kulluar dykahësh. Çka më përcillte Cohen futej në ato gjëra që me të rënë në pus të zemrës s’dalin më që andej. S’mund ta dija atëhere se shumë mote më vonë, vendi i tij Kanadaja (që e njihja veç përmes një shënimi dy-paragrafësh në Le Petit Larousse të 1970-ës, që e kishim në shtëpi), do të ishte edhe i imi. S’mund ta dija ende se Montreal-in dhe peizazhet e St. Lawrence-it do t’i shëtisja si ai dikur me Susanne-ën e këngës, se madje do të ndodhesha disa metra larg tij në sallë të koncertit, dhuratë prej time bije. Dua shumëçka që ka krijuar Leonard Cohen. I dashur për mua është veçanërisht albumi i fundit “You want it darker” (2016). Sot kam ngecur te “Steer your way”. Shqipërimi im është më poshtë.

SHTEGUT PRIJ – Leonard Cohen (2016)

Shtegut prij ndër rrënoja

të Altarit dhe Pazarit

Shtegut prij ndër rrëfenja

të Krijimit dhe Rrëzimit

Shtegut prij tej Binave

që lartohen përmbi lëtyrë

Mot pas moti

Muaj pas muaji

Ditë pas dite

Mendim pas mendimi

Zemrës priji tej së Vërtetës

që gjer dje e pandehje

Për Mirësinë e Llagartë

dhe Urtësinë Udhërrëfenjëse

Zemrës priji, zëm’r shtrenjtës

përtetj grave që ke blerë

Mot pas moti

Muaj pas muaj

Ditë pas dite

Mendim pas mendimi

Shtegut prij përmes sëmbimit

që edhe më i vërtetë se ç’je ti vetë është

Që Gjedhen Kozmike ta ka troshitur

që çdo fushëpamje verbuar ta ka

Dhe, të përgjërohem, mos më nguc atje të vete

në pastë Zot atje, a jo

Mot pas moti

Muaj pas muaji

Ditë pas dite

Mendim pas mendimi

Ata ende mërmërisin, të shenjtët shkëmbinj

e malet të shtangur në vaj shkrehur

Ashtu si ai që shpirtin dha, për ta bërë njeriun hyjnor

edhe ne shpirtin të japim, që çerturinat çmimlira t’i bëjmë

Dhe thuaje ti Mea Culpa-n

që mendsh kushedi do të ketë shpëtuar

Mot pas moti

Muaj pas muaji

Mendim pas mendimi

Shtegut prij, O zemër-o

ndonëse të drejtën t’ia kërkoj asfare s’e kam

Kujt për zot detyrës

askurrë s’i doli

Kujt e di se dënimin tashmë e ka marrë

kujt e di se plumbi ka për ta zënë

Mot pas moti

Muaj pas muaji

Ditë pas dite

Mendim pas mendimi

[Shqip © Atena Bishka]

Filed Under: ESSE Tagged With: Atena Bishka, Leonard Cohen, You want it darker

Rrëfim nga kujtesa fëmijërore- 22 vjet nga Masakra e Belegut

March 29, 2021 by dgreca

Rrëfim nga kujtesa fëmijërore- 22 vjet nga Masakra e Belegut

Shkruan: Endrit BINAKAJ /

(I mbijetuar i Masakrës së Belegut, autor i dy librave për masakrën)/

Masakra e Belegut 29 mars 1999/

Ndonëse kanë kaluar më shumë se dy dekada nga momenti i ndodhjes së Masakrës së Belegut, memoria ime ka ngelur e freskët, ende e qartë si kristali i një fëmije që sapo kishte mbushur 9 vjet. Ende në shiritin e kujtesës sime më rrëshqasin natyrshëm ato skena vuajtjesh, maltretimesh, frikë nga e panjohura, se po vriteshim tash a tash.

Sa herë që vjen 29 marsi, dhe jo vetëm, unë kthehem në marsin e vitit 1999, në vitin e rëndë të vrasjeve, torturave, masakrave deri në shfarosje totale, por edhe të kthesës së madhe të shqiptarëve për fitoren e luftës për liri. Kthehem dhe shndërrohem në Endritin 9 vjeçar, në Belegun e djegur e të shkatërruar, në Kosovën e kapluar më flakë e erë gjaku të njomë.

E kujtoj si sot, ishte ditë e hënë marsi, pranvera kishte lëshuar rrënjë, pemët kishin filluar të çelnin sythet e tyre, fushat dhe kodrinat po rinoheshin me petkun e gjelbëruar. Por, vetëm qielli nuk ishte në sinkron me token. Ai po shfaqej i zymtë, retë e zeza e kishin pushtuar vendin tim, kukuvajkat po paralajmëronin tragjedinë e madhe. Dita e 29 marsit 1999 ishte kobshme për vendlindjen time, si fëmijë atëbotë e them pa modesti më bëhej sikur e kisha mposhtur frikën, me siguri qe po, e kisha mposhtur, krismat e plumbave dhe gjëmimet e topave ishin bërë tinguj të zakonshëm për veshin tim, tanket dhe autoblindat e paramilitarëve me helmeta ishin bërë pamje e përditshme e syve të mi.

E kujtoj futjen e policisë brenda oborrit të shtëpisë sime, pushtimin e tij nga paramilitarë serb me tyta armesh mbi civilë shqiptarë që të vetmin mëkat që kishin bërë ishte se po jetonin në tokën e paraardhëseve të  tyre që kishin jetuar brez pas brezi këtu, në atdheun tonë autokton. Të hutuar e në ankth, na mblodhën të gjithë, u nisëm në karvanin e pa kthim drejt qendrës së fshatit, duke ecur rrugës, një autoblind na printe e ne ishin në mes, anash ecnin në këmbë me armë të gjata ushtarët serbë të armatosur deri në dhëmb, ndërsa në fund të kolonës qëndronte edhe autoblinda tjetër, si për ta siguruar rrugën se tufa e shqiptarëve civil që po shkonte drejt ferrit, të mbërrinte e sigurt atje. Rrugës në asnjë moment nuk ia lëshova dorën nënës sime, e cila tashmë kishte barrë të rëndë të kujdesej për mua dhe motrën, babai nuk e dinin se çfarë i kishte ndodhur, siç nuk do ta dinim deri në qershorin e vitit 1999, e mendonim si të vdekur, ashtu siç na vinin lajmet në Shkodër, ku qëndrova me familje për tre muaj si refugjat. Rrugëtimi i ferrit nga shtëpia deri në vendin e grumbullimit në qendër të fshatit, ishte i tmerrshëm, çdo gjë po digjej, qiellin e atij muzgu tragjik po e ndriçonin flakët e shtëpive që po digjeshin në çdo skaj të rrugës kafshë të ngordhura, kukama e dënesje nënash, në prani të familjes kishin pushkatuar në pragun e shtëpisë, Naim e Nezir Vishajn, po ashtu edhe profesor Daut Aliçkajn. Tmerri i vërtetë kishe filluar. 

Të hutuar dhe në ankth, policia dhe ushtria serbe kishin filluar aksionin e plaçkitjes, torturës dhe maltretimit të banorëve jo vetëm të Belegut por edhe të fshatrave tjera që lufta i kishte degdisur për ato momente në Beleg. Atë natë marsi, burrat u ndanë nga gratë dhe fëmijët. Në çdo moment pritej pushkatimi dhe therja jonë, nuk ndodhi atë natë, sikur ishte vullnet nga Zoti që ne fëmijët dhe gratë të shpëtonim, për ta treguar e rrëfyer vuajtjen tonë për liri, por nga pushkatimi nga paramilitarët serbë nuk shpëtuan 46 burra që nga mosha 16 vjeçare e deri tek pleq të shtyrë në moshë. 

Në mëngjesin e 30 marsit, filloj eksodi i madh për në Shqipëri, në rrugën pa kthim. Ishte momenti i fundit kur fëmijët po i shikonin fytyrat e baballarëve të tyre, çast i trishtueshëm kur nënat po merrnin mallin me veti për bijtë e tyre që nuk do t’i takonin kurrë. Momente prekëse që i kisha përjetuar si fëmijë, është shumë e vështirë të gjesh ndonjë përshkrim adekuat të asaj ndjesie, e dhimbshme, e tmerrshme sa që edhe lotët ishin shterur e zëri kishte ndërruar tonalitetin, nuk mund as të bërtisje.

Në natën e 29 marsit, për të vazhduar edhe më 30 mars 1999, ishin ndaluar nga forcat serbe 46 burra për t’u ekzekutuar më pas, jo vetëm banorë të fshatit Beleg por dhe të fshatrave tjera përreth që lufta i kishte zënë aty atë ditë marsi.

Ky është një përshkrim i shkurtër i gërmuar thellë nga kujtesa e një fëmije që sapo kishte filluar ta jetoj pranverën e nëntë, i atij skenari të tmerrshëm të Masakrës së Belegut, e cila llogaritet si njëra nga krimet më të llahtarshme të regjimit serb në luftën e fundit në Kosovë.

Nga 46 të ekzekutuarit në këtë masakër deri më tani janë identifikuar vetëm 12 trupa, ndërsa pjesa dërmuese, pra 34 mbesin ende të zhdukur. Ndonëse dihen autorët e krimit të cilët i kam dokumentuar në dy librat e mi për këtë masakër, përsëri drejtësia vendore e sidomos ajo ndërkombëtare nuk kanë bërë asgjë në zbardhjen dhe dënimin e merituar për autorët e këtij krimi makabër.

Dëshmitarët e Masakrës së Belegut, disa herë i kanë deponuar dëshmitë dhe faktet e tyre në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë, por ende nuk ka ndonjë proces gjyqësor ndaj kriminelëve që vranë, masakruan dhe torturuan banorët e fshatit Beleg.

Sot, 22 vjet nga momenti i ndodhjes së Masakrës së Belegut, familjarët, të afërmit e të ekzekutuarve në Beleg mbesin me ankth, në pritje të ndonjë lajmi për trupat e tyre, varret kanë mbetur të hapura, me epitafe të shkruara, por mungojnë një grusht eshtra. Kaq kërkojnë familjarët e tyre, që sadopak t’iu zbutet dhimbja, si një vend për t’i ndje më afër, se per t’i vajtuar ata nuk e meritojnë, janë martirë të kësaj toke të lirë.

Aktualisht në të gjithë vendin janë të zhdukur rreth 1643 persona, Serbia e di saktë vendndodhjen e tyre, andaj duke qenë se jemi në prag të një marrëveshje me shtetin armik, si një i mbijetuar i masakrës dhe si qytetar i kësaj Republike iu bëj apel dhe thirrje në emër të gjithë familjarëve që t’i bëhet presion Serbisë për kthimin e të gjitha eshtrave të personave të zhdukur në Kosovë.

Familjarët e të rënëve jo vetëm në Beleg por edhe në nivel të Kosovës, asnjëherë nuk do të jenë të qetë përderisa kriminelët nuk e marrin dënimin e merituar.

Ankthin ata e kanë bërë pjesë të jetës, tash e 22 vjet.

Ky ankth shpresoj të mos vazhdoj në pafundësi.

Lavdi të rënëve në Masakrën e Belegut!

Të rënët në Masakrën e Belegut

Deri më tani nga Masakra e Belegut janë të identifikuar këta persona:

  • Shaqë (Curr) Binakaj
  • Hysni (Curr) Binakaj
  • Nezir (Ibish)Vishaj
  • Naim (Daut) Vishaj
  • Daut (Murat) Aliçkaj
  • Gëzim (Selmon) Vishaj
  • Jetmir (Arif) Mazrekaj
  • Qazim (Osë) Hulaj
  • Sadri (Adem) Zukaj
  • SHefqet (Curr) Belegu
  • Shaban (Haxhi) Kadriaj
  • Ali (Haxhi) Kadriaj

Ndërsa, shumica e të rënëve në këtë masakër ende nuk janë gjetur. Dhe, ende nuk dihet se KU JANË:

  • Zymer (Miftar) Binakaj
  • Brahim (Adem) Zukaj
  • Hamid (Dervish) Zukaj
  • Rexhep (Lum) Neziraj
  • Faton (Hasan) Vishaj
  • Fatmir (Halil) Vishaj
  • Ramë (Shaban) Kilaj
  • Sadri (Hajdar) Vishaj
  • Mujë (Isuf) Vishaj
  • Malë (Isuf) Vishaj
  • Zenel (Ukë) Vishaj
  • Hazir (Himë) Zukaj
  • Shaban (Ramë) Nitaj
  • Nekë (Halil) Binakaj
  • Hajdar (Hamëz) Mazrekaj
  • Ali (Avdyl) Mazrekaj
  • Bashkim (Lush) Hadergjonaj
  • Afrim (Lush) Hadergjonaj
  • Xhevdet (Bajram) Hadergjonaj
  • Muhamet (Bajram) Hadergjonaj
  • Mehmet (Halil) Tolaj
  • Xhevat (Ukë) Tolaj
  • Misin (Hajdin) Tolaj
  • Arif (Haxhi) Mazrekaj
  • Isa (Tahir) Tolaj
  • Sahit (Bekë) Mazrekaj
  • Hasan (Sahit) Mazrekaj
  • Sundim (Sahit) Mazrekaj
  • Naim (Hysen) Tolaj
  • Ragip (Osmon) Morina
  • Beqir (Idriz) Dervishaj
  • Tafë (Bekë) Dinaj
  • Smajl (Ramë) Ukëhaxhaj
  • Haxhi (Shaban) Kadriaj

Filed Under: ESSE Tagged With: 22 Vjet, Endrit Binakaj, Masakra e Belegut

AN UNUSUAL DAY…

March 19, 2021 by dgreca

By Dita Gjuraj/

As we grow up and age we forget much of our childhood, or rather we file most of it away somewhere in the back room of our memory. But there are some days that are different, somehow more significant and often come to mind during our lives. In my case, I have many such memories, the kind that never recede into the fog of time. I’d like to share one of those with you today.

One day when I was about 6 years old, a man knocked on the door of our little room calling my father’s name:

“Gjuro, they want you to be at the office of Interior Affairs tomorrow morning promptly at 9 O’clock. Promptly!” he said sternly.

“Of course,” said my father opening the door, “would you like to come in friend?”

The man looked embarrassed.

“They sent me. That’s just how it is Gjuro,” he said lowering his eyes.

“Don’t worry, I do understand. That is how it is,” answered my father.

The man turned around and left. My father closed the door and leaned his back against it. He just stood there for a while looking at me sitting on the bed, waiting to hear him tell me what had just happened. He saw I was ready to start crying so he came over and sat next to me, kissed me on the top of my head and said not to be afraid. He said that it was nothing to worry about, just a thing to do tomorrow. That made me even more scared, and I started bawling at the top of my lungs. He hugged me and tried to assure me, but I just couldn’t stop. At some point he took me by the shoulders, shook me lightly and asked me if I was a little kid or his best confidant. Didn’t work. He then asked the ultimate question, are you or are you not an Albanian? That did it, as usual. I stopped crying.

He was not well. That year he spent a lot of time in his sick bed but all in all, he was better than I remembered seeing him in the past. That day the little dank room with the leaky roof and earthen floor, felt even colder than usual. We played cards at the rickety table my grandfather cobbled together from some leftover boards he got from a construction site. At dusk my mother came home from work, tired and probably very hungry. She only took a small piece of old bread and half an onion as lunch when she left at five in the morning. Her work was at the brick factory, transporting unbaked bricks to the kiln and finished ones from the kiln to the loading dock, in a wheel barrel. Men’s work, babi called it, but she had to work there to keep us alive. Whenever she found better work UDBA, the state security police, would order her fired. Another method of applying pressure on my father to work for them. He refused and they made us suffer for it. She always stood firmly behind him no matter the cost. Sometimes I think she hated them even more than he did. So, that day my tired mother came home to my father looking grim, grinding his teeth, and to me crying. Before he could say anything, I ran to her arms and started babbling:

“They are going to take babi away! They came … they said to go tomorrow …”

She wrapped her arms around me and asked my father what had happened. He wanted her to sit down first, which she did as I clung to her like a wild little animal. Then he told her of the man’s visit and the order to appear at the bad place in the morning. She looked calm but a tear ran down her right cheek.

They started discussing the situation and all the possible outcomes the next day could bring. Mama wanted to go with him, but my father rejected the idea. She kept insisting, citing the fact that he had been in political prison, had been tortured, poisoned, that he needed a witness to whatever they intended to do to him the next day. She went on and on until he finally stopped her, told her it was his decision to make, and she was not to come. He said, this had to be handled calmly and smartly and being stubborn and hotheaded could cost us her freedom too. He told her, though he loved her for all that, it wasn’t going to be helpful in case … If things went bad for both of them, what would happen to me? She finally relented.

“You go to work as usual. I won’t give them the satisfaction of seeing us afraid or desperate. We stay strong. I will see if Sefa’s daughter Meri can keep Dita with her till I come back, or you come from work…”

“No!” my mother snapped, “you take Dita with you. They wouldn’t dare … with the child there …”

“Mica, why would you think the child being there would make a difference to such people? You know who and what they are. I don’t want her exposed to … such things, at this age,” said my father stroking my hair.

“I say take her with you, Adem. She has to know, even at this age, who her enemies are and what to expect …,” she paused for a second, “to start learning what her personal and national heritage is, what it costs.”

They argued a while and my mother won. It was decided, I would go with babi to that place. I didn’t really understand what that place was, but I understood it was bad. No one slept that night. Well, I probably did but I am sure neither of them slept. The next day, my mother went to work at daybreak. Babi and I got out of bed a couple of hours later. He boiled some water in the little red pot, poured it into our dented basin, added some cold water to it and helped me wash up. Then he washed up and shaved. He put on his good shirt, the one that had not sewn-up holes in it. It was old but whole, unlike the everyday one with all those stitches. He put a dab of oil on his raggedy shoes, the only pair he owned, to make them look a bit … well, a bit better than they were. I too had a second garment. Besides my everyday dress that had once been the material of mom’s skirt, I had a little lightly used dress that had come in a package sent by babi’s cousin in America. Everything else was sold to pay rent on the room, coal for winter and the bill for bread at the bakery. After we finished dressing babi made our tea, a bit of sugar burned in the little coffee pot with the long handle and doused it with water. He crumbled some old bread into my cup and served it as breakfast. After much begging and crying not to make me eat it, I ate some and we were off to that place. I was terrified but determined to fight them, and the whole world if need be, to protect babi.

Walking to our destination my father exchanged greetings with quite a few people along the way. An old gentleman who knew life before the new era bowed slightly and raised his hat to my father from across the street. My father saluted him in return. In truth, most people in the city liked my father and most, openly or secretly, admired his courage and determination. But yes, there were some hateful rats too.

So, dressed in the best we owned we arrived at the old, gray building sitting smack in the center of town. The City Police occupied the first and second floors, the horrible people had the top two. The basement was a temporary detention facility and God knows what was in the subbasement … We walked up the three steps, entered the lobby and stopped at the reception desk where a uniformed policeman sat. He asked why we were there and my father told him that he was summoned by the “comrades” on the third floor. The man looked at my father and then at me, shook his head in agreement and called upstairs to find out to which office we should go. He spoke for a couple of minutes and then told us to wait till someone comes down to get us. A few minutes later the police officer got up and brought his chair to where we were standing.

“Gjuro, I know you’re sick. Take my chair till they come downstairs. With them who knows when that’ll be. The child can sit on your lap.” Then he added almost whispering, “I am sorry, with all my heart.”

My blood ran cold, and I must have looked like I was about to start crying when my father said, very softly:

“That was about me being sick, not about today. Understand? Anyway, you are my strength, I am depending on you being Albanian today. Don’t ever let them see they can hurt us because if they know that, they will hurt us.” I nodded.

He thanked the policeman, shook his hand and then sat down. After a few minutes of looking and walking around the lobby I climbed onto his lap and he wrapped his arms around me tightly. We waited and waited. The policeman called up again. Same response, wait. I noticed my father breathing heavily and I could feel his heart beating harder and faster. He took out the asthma pump from his pocket and sprayed some medicine into his mouth. I was getting scared again, what if they take him, what if he gets sick and dies … The policeman brought him a little glass of water. Besides a nod from my father nothing was said. A few minutes later he was breathing better. After an eternity of waiting and imagining the worst I could conceive of at my age, something finally happened. A tall, hefty man dressed in a blue suit walked into the lobby laughing and joking with a well-dressed blonde in heels. The policeman hurriedly walked up to him and said something. The man turned around with a big smile:

“Gjuro, man, why are you here today? Something we can do for you?” he said and laughed loudly. My father took me off his lap and stood up slowly.

“I was asked here today by your office Mr. Nikolic,” my father answered, emphasizing the word “asked”.

“Asked here, by us? No man, that can’t be right. If you were sent for, I’d be the one to know. Right? You must have made some kind of mistake, right? Unless you want to talk about something? Could that be it? If it is, I’m at your disposal. What do you say?” he added a laugh here and there as he spoke.

“No, no thank you. No need to waste your time. I can’t think of a single thing to talk to you about. You’re probably right. I must have misunderstood something yesterday. Are we free to leave?”

“Gjuro! What’re you saying, man? Yugoslavia is a free country! You can go anytime. You can, of course, come back here again, and again. And again. You must know by now; we like you here. Don’t tell me you don’t see us as friends?” he didn’t laugh here, just looked at us with those icy blue eyes of his.

“Of course, I do, and particular friends at that, Mr. Director. So, thank you and goodbye,” and we started walking towards the door. I could hear my father exhale in relief. I was puzzled by this exchange. I knew they were anything but friends, so what was all that about? Eventually I learned the meaning of cynicism and defiance. A couple of steps away from daylight, the man loudly called us back. We stopped, turned around and walked towards him. My blood was freezing in my veins. I could only guess what my father was feeling at that moment. As we got to where the man stood, the blond still at his side, he put his hand in his pocket and brought out a few coins. He patted me on the head and offered them to me. Back then it was customary to offer coins to children of relatives and friends as a sign of affection. For candy or ice cream, the adults would say. But a gift from this man! As a child I had a bit of a potty mouth, so I was ready to plaster him with some choice words, but my father squeezed my hand, so I’d look up at hm. He nodded and looked at the man. I understood, took the coins and thanked the monster.

“A well-mannered child, Gjuro. Bravo. We shall make a fine little comrade of her, someday.” He laughed and walked up the stairs. I hated what he said. I looked up at my father’s face. It was stony, dark and he was grinding his teeth so hard I could hear it. We walked outside and I think we both breathed a sigh of relief. But we knew it was fleeting, temporary relief. About fifty feet away from the entrance a woman with a naked baby in her arms was asking for alms. We stopped in front of her, and my father said:

“Dita, I think we should give those coins to the little boy. What do you think?”

Somehow, I understood. I walked up close to the mother, gave her the coins and a big smile. She blessed us and my father blessed her and the baby in return. The giving made me happy but the fact that it was the coins the callous man gave, made me grateful to the lady for taking them. My father looked at me and called me his carbon copy. That was the best gift ever.

Just then a neighbor’s boy on his old, rickety bicycle rode up and started jabbering about his dad’s place on the list to buy a car. The list was yards long, but the government knew giving people something to hope for meant they’d be happy to tow the line. Anyway, my father told him to go to the brick factory, find my mom and say we’d be waiting for her at home. The boy wanted a bribe, an ice cream cone when my father had the money. Bargain struck, he set off on his errand.

On our way home one of my father’s shoes finally gave up the ghost. It split in two right on the street. I thought he would have been embarrassed but it didn’t look like he was. He picked up the sole and holding me by the hand calmly walked to a nearby store, in his sock. He asked the clerk for a bit of string and the man obliged. Then my father placed the sole on top of the string, put his foot with the top part of the shoe still on it onto the sole and tied the two pieces tightly together.

“That should hold till we get home. After that we shall see what God has in store for us.” He smiled at me, but I think he was in all sorts of pain that day. I know for sure; I was.

As we walked slowly towards our little hovel of a home, we saw the old gentleman again. As always, he smiled, bowed slightly and raised his hat to my father. My father reciprocated with a snappy salute.

Filed Under: ESSE Tagged With: AN UNUSUAL DAY, Dita Gjuraj

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 211
  • 212
  • 213
  • 214
  • 215
  • …
  • 606
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT