ESSE – Page 430 – Dielli

Papa: lumturia e shenjtëria qëndron në gjeste të vogla

September 28, 2015 by dgreca

…Në Dublin, Dita e Familjes 2018/

“Fjala e Zotit na fton të gjithëve të marrim pjesë në profecinë e besëlidhjes ndërmjet një burri e një gruaje, që lind jetën e zbulon Zotin”. Kështu foli Papa Françesku në homelinë e meshës, që mbylli Takimin VIII Botëror të Familjeve në Filadelfia. Qindra mijëra njerëz, ardhur nga pesë kontinentet, u lutën me Atin e Shenjtë, i cili theksoi se lumturia e shenjtëria lidhen me gjeste të vogla. Më pas, lajmi se Takimi i ardhshëm Botëror i Familjeve do të mbahet në Dublin të Irlandës, në vitin 2018. Por të kthehemi në meshën e mbrëmshme.

Filadelfia, SHBA-të, bota, u ndalën në lutje me Papën. Në fotografitë, që tashmë qarkullojnë nëpër të gjitha mediat, shihet qartë një lumë njerëzish, por edhe feje, që mbushi Benjamin Franklin Parkway. Qindra mijëra njerëz, të kthyer me duar të bashkuara në lutje, nga Kryqi mbi Eakins Oval, gjysëmqarku nga ku familjet, të shtunën, festuan dhe u lutën me Atin e Shenjtë. Në elter, së bashku me klerin e pranishëm, Papa Françesku kremtoi meshën e madhe, që mbylli Takimin e Familjeve, pasi përshkoi në mesin e turmës entuziaste, rrugën që e çoi nga seminari i Shën Karl Borromeut në shesh, gjatë së cilës, si zakonisht, bekoi, puthi e përkëdheli fëmijë e të rritur:

“Zoti, Ati ynë, – pohoi Papa – nuk lejon ta mundin në bujari e mbjell, mbjell praninë e tij në botën tonë”.

Dashuria e Zotit

Zoti na ka dashur i pari, vazhdoi Ati i Shenjtë, duke u thënë familjeve t’i besojnë Hyjit e ta lëshojnë gjithë vetveten në duart e Atij, që nuk zhgënjen. Kujtoi fjalët e Jezusit: “Mos e pengoni të mirën, përkundrazi, ndihmojeni të rritet”. Nënvizoi se lumturia dhe shenjtëria qëndron në gjestet e vogla, siç thuhet në Ungjillin sipas Markut:

“Kushdo t’ju japë të pini një gotë ujë në emrin tim… nuk do ta humbë shpërblimin”.

Gjestet e vogla

Në jetën e familjes, kjo kërkesë shihet në gjestet vërtet minimale, të cilat mund edhe të mos vihen re aspak në jetën e përditshme:

“Janë gjeste dhembshurie, dashurie, mëshire”.

Një pjatë e ngrohtë me gjellë, bekimi para gjumit, një përqafim… Janë gjeste familjare, vuri në dukje Papa, që tregojnë kujdesin për detajet e çdo dite dhe i japin jetës shijen e shtëpisë. Feja, shtoi, rritet kur jetohet e plazmohet nga dashuria:

“Prandaj, familjet tona, shtëpitë tona, janë kisha të vërteta shtëpiake: janë vendi i përshtatshëm, në të cilin feja bëhet jetë e jeta bëhet fe”.

Ndërtimi i shtëpisë së përbashkët

Papa Françesku nënvizoi se Jezusi na kërkon të mos u vëmë fre këtyre gjesteve të vogla të mrekullueshme, madje dëshiron që t’i shtojmë e t’i shkaktojmë. Duhet ta lemë veten në dorën e Shpirtit Shenjt, theksoi sërish Papa, sepse Ai na sfidon ta kuptojmë pse jetojmë e çfarë duam t’u lemë trashëgim fëmijëve:

“Shtëpia jonë e përbashkët nuk mund të tolerojë ndarje shterpe”.

E këtu, Ati i Shenjtë e ftoi edhe një herë krejt familjen njerëzore të kërkojë një zhvillim të gjithanshëm e të qëndrueshëm:

“Bijtë tanë, të gjejnë tek ne pika referimi për bashkimin e jo për ndarjen. Bijtë tanë, të gjejnë tek ne njerëz të aftë të bashkohen me të tjerët, që të lulëzojë kudo gjithë e mira, që ka mbjellë Ati Qiellor”.

Besëlidhja e burrit me gruan

Në një botë të lodhur nga përçarjet e katastrofat, Papa Françesku e sheh familjen si diçka profetike dhe e ftoi atë t’i hapë dyert e zemrës e ta përtërijë fenë në Fjalën e Zotit. Gjithashtu, i ftoi të gjithë të marrin pjesë në profecinë e besëlidhjes ndërmjet një burri e një gruaje, që lind jetën e na zbulon Zotin.

Dublin 2018

Në fund të meshës, përshëndetja e kreut të Këshillit Papnor për Familjen, imzot Vincenzo Paglia, i cili lajmëroi se Takimi i ardhshëm Botëror i Familjeve do të mbahet në Dublin të Irlandës, në vitin 2018.

REFLEKSION PËR SHTATË FJALSHIN & E RESHIDA ÇOBËS

September 27, 2015 by dgreca

Nga Hasan SELIMI/

“Luginës së gjinjve,/

Hutuar dallgë e bardhë, /

Harroi bregun”. /

E nderuar Reshidë. Fort bukur ky lloj përkufizimi klasik dhe krejt filozofik. Nuk ka çka mendon tjetër njeriu vetëm misterin e kësaj strofe me nga dy fjalë. Mundem me i thënë vetëtimë, mundem me i thënë koncentrimi filozofik i çdo ngjarjeje.

Jeta vazhdon dhe njeriu duhet të ketë optimizëm. Thellësia e mendimit të vargut që ju bëni lenë me gojë hap çdo lloj kritiku sa do i shkathtë të jetë. E lenë me gojë hap se nuk di se çka me thënë tjetër, se çka me thënë më parë për këtë pamflet. Ja “Luginës së gjinjve” e kush nuk ka kaluar nga kjo anë me lëngun e jetës të dhënë nga nëna. E kush nuk hutohet, kur nëna gjirin fëmijës ia tregon. Nga ëmbëlsia dhe nga nevoja njeriu gjindet i pa asnjë pretekst tjetër vetëm me emocionin e gëzimit në gulçin e shpresës.

Gjinj ka çdo nënë njeri, gjinj ka edhe nëna kafshë. Fëmijë ka nëna njeri, fëmijë ka edhe nëna kafshë, bile edhe shpend. Njësoj është. Dhimbje dhe dashuri ka nëna njeri, dhimbje dhe dashuri ka nëna kafshë, apo shpend. Në të gjithë gjinjtë ka jetë, në të gjithë gjinjtë ka dashuri, në të gjithçka ka gjinj, ka edhe seks ,sepse pa seks nuk do kishte gji, sepse pa seks nuk do të kishte lindje dhe pa lindje nuk do të ketë emocion gëzimi për gjirin e nënës.

Këtu më kujton Oshon, njërin nga filozofët më të kohës. Ai e shpjegon me një imtësi filozofike të pakrahasueshme zhvillimin dhe seksin, dashurinë dhe konfirmimin material deri tek fëmija që do të thërrasë nënë.

Që të mos zgjatem tek i madhi Osho, ne duhet të përcjellim shtatë fjalët e poetes Reshida Çoba si një skenë në vazhdim, si një kapardisje për gjinjin e vet. Ju lutem kuptoni dhe mos e shpërdoroni poeten se Ajo po flet në Vetën e Parë. Ajo po flet për “Luginës së Gjinjëve”. E kush është femër dhe nuk ka pa gjinjtë e vet. E kush është mashkull dhe nuk ka pa gjinj. Cili nuk është marrosë prej atij objekti material jetësor kaq të pazëvendsueshëm. Ju keni pa nëna që nuk kanë qumsht në gjirin e vet pas lindje. Fëmijën e rritin me qumshtin e dhisë, apo të lopës së kuqe. Ky fëmijë e ka mallin e pashuar për gjirin e nënës. Herë pas here hapë gjoksin e nënës dhe puth gjinjtë edhe pse e di se qumësht aty nuk ka.

“Hutuar dallgë e bardhë” Po, po qumshti është dallgë e bardhë. Ju keni parë edhe në reklama marketing se si bën dallgë qumshti. Ndoshta ju ka sjell puna dhe keni pa qumshtin në zjarr, kur zihet se si nxjerr shkumë të bardhë dhe ndërton një stom të madh shkume e qumshti bashkë, si vullkan që del nga bërthama e tokës, pastaj dirgjet në faqet e kovës si ortek në shpatet e bjeshkëve. Ja, ai qumsht që derdhet në zjarr fik krejt zjarrin. Pra, shuhet edhe zjarri nga qumshti. Edhe zjarri paska etje për qumsht dhe qumshti i shuan etjen.

“Luginës së Gjinjëve”/“Hutuar dallgë e bardhë”/. Merre si në të vërtetë si ka ndodh shpesh herë. Shikon gjinjtë dhe mendja se ku nuk të shkon. Janë me të vërtetë të bardhë, me të vërtetë ka një luginë në mes tyre, ka edhe brigje në të gjitha anët, ngado që ti shikosh ka brigje, ka lugina, ka bardhësi pa fund. Të mos harrojmë ka shumë jetë, ka shumë dashuri, se dihet pa dashuri nuk ka jetë. Bile disa herë nuk kam qejf të përseris edhe dashuri, edhe jetë. Këto dy emra fjalë nuk kanë kuptim pa njëra- tjetren, bile ku shënon njerën ke shënuar të dyja.

E tash “Harroi bregun” po, po merre si ta marrësh. Në se e merr se harron të puthish buzën nuk ka asnjë faj askush. Para gjinjve nuk ka asnjë diçka tjetër që e zëvendëson. Tek njeriu ka shumë pragje, shumë brigje, shumë dilema, ndaj është materie më vehte. Në asnjë rast dashuria nuk shpërdorohet. Nuk ka koncept që mund të vërtetoj mendësinë e shpërdoruesit të dashurisë. Në se je me nënën, atëherë duhet të jetosh. Gjini i nënës është në atë moshë që gdhend vetëm në nevojën për jetë.

“Harroj Bregun”, po mundet të harrohet gjithçka edhe epshi i pa përmbajtur qendron pezull mbi gjinjtë e bukur të gruas nënë. Ka nga ata që e trajtojnë si t’u deshirojnë qejfi i tyre, por në këndvështrimin tim një nënë, e cila është edhe grua para saj dhe gjinjve të saj kanë një ndjesi të pamatshme. Sado pendë e guximshme të jesh nuk mund të përshkruash emocionin që të sjell epshi dhe pezullimi që të sjell mania e gjirit të nënës grua. Them nënë-grua, sepse çdo grua është nënë dhe çdo nënë është edhe grua. Tani, uroj që çdo grua të bëhet nënë.

Shtatë fjalët e Reshida Çobës më detyruan të shënoj gjithë këtë mendim timin për gjinjtë, për luginat e tyre, për dallgët që ato çojnë, për zanafillën biologjike dhe për atë më kryesoren për filozofinë e vargut të saj.

Por unë e kam fjalën për gjinjtë që ka lind nga nëna dhe jo për gjinjtë e harrnuar dhe të montuar, që në prekje ngjajnë si dru. Këtu e kam fjalën për gjinjtë, për ndjesinë që jep ai gji në misterin e tij, si diçka e padukshme, e imagjinueshme, e paimagjnueshme, që mendo e kujton dhe nuk guxon ta prekësh si e paprekshme dhe që nuk duron përçmim. E kam fjalën për gjirin si ushqimi fillestar nga nëna që të rritë dhe të pjek intelegjencën, të konsolidon llogjikën e të jep jetën. Për këtë lloj gjiri shkruan Reshida Çoba.

Këto shtatë fjalë janë një postulat, tezë e një mendimi të kualifikuar. Ju thashë më lart se duhet një simpozium i tërë të zbërthejë këtë shtatë fjalësh. Koncentrimi filozofik i vargut të Reshidës sjell me vete një thesë fjalë që duhet të seleksionohen. Gdhend fjalë, gdhend metaforë, gdhend realitet, gdhend epokë.

Autorja u nxori punë të gjithëve, mendoj unë. Për një shkreptim rrufeje pa re që përzhitë gati çdo mendje në harrim, jo si harresë, por si vëllim.

Aty nuk ka figura, pak dhe shumë, aty nuk ka legjenda, pak dhe pa fund, aty ka mister që askush ndonjëherë s’ka për ta njohur. Ka dhe transparencë që shihet nga kudo, aty ka gjithçka që gjen njeriu tek nëna.

PAPA NË OKB: PUNONI PËR PAQEN, KUNDËR LUFTRAVE, KUNDËR PERSEKUTIMEVE!

September 25, 2015 by dgreca

“Punoni për paqen, drejtësinë, ambientin, familjen, mundësitë për arsimim, kundër luftrave e kundër persekutimeve”: kjo, këshilla atërore e Papës Françesku për përfaqësuesit e kombeve, mbledhur në asamblenë e përgjithshme në selinë e OKB-së në Nju Jork. Por të ecim me radhë…

Në stilin e Papës Françesku, vizita e tij në Nju Jork filloi me lutjen në katedralen 136-vjeçare të shën Patrikut, në Fifth Avenue, e me takimin e djeshëm me të pastrehët, por dita e sotme qe një nga më të rëndësishmet e udhëtimit të dhjetë apostolik të Atit të Shenjtë. Sot, herët në mëngjes(me orën amerikane), Papa foli para asamblesë së OKB-së, mbledhur për takimin më domethënës të një pesëmbëdhjetëvjeçari veprimtarie: atë, në të cilin krerë shtetesh e qeverish, ambasadorë e përfaqësues, do të vendosin për objektivat e Kombeve të Bashkuara në pesëmbëdhjetëvjeçarin pas vitit 2015.

Papa takohet me personelin e OKB-së

Ati i Shenjtë u prit nga Sekretari i Përgjithshëm Ban Ki-moon e dy fëmijë, të dy funksionarëve rënë gjatë shërbimit, i dhuruan lulet e mirëseardhjes. Fillimisht, Françesku i foli personelit të OKB-së e, edhe ai, nga ana e tij, vendosi lule në pllakën përkujtimore të funksionarëve të rënë në shërbim, të cilët i kujtoi edhe në fjalën para asamblesë, duke përmendur njërin prej tyre, Dag Hammarskjold. Duke i falenderuar për punën, shpesh të padukshme e të heshtur, Ati i Shenjtë u tha punonjësve se kontribuojnë në përmirësimin e OKB-së dhe u kërkoi:

“…qëndrojini afër njëri-tjetrit, respektojeni njëri-tjetrin, që të mishëroni në vetvete idealet e kësaj Organizate të familjes njerëzore të bashkuar, që jeton në harmoni, që vepron jo vetëm ‘për’ paqen, por edhe ‘në’ paqe; që punon jo vetëm ‘për drejtësinë’, por edhe me ‘frymën’ e drejtësisë”.

Ati i Shenjtë vlerësn punën e OKB-së

Pas takimeve private me autoritetet e OKB-së, Papa Françesku u foli përfaqësuesve të kombeve, duke kujtuar që në fillim vizitat e paraardhësve të tij, që nga Pali VI, tek Gjon Pali II e tek Benedikti XVI. Ati i Shenjtë, në herën e pestë të një pape në OKB, shprehu mirënjohjen për përpjekjet e Kombeve të Bashkuara për t’i dhënë përgjigje juridike e politike gjendjeve të ndërlikuara në botë. Papa vuri në dukje se në çastin aktual, teknologjitë i shkurtojnë distancat, por mund të shkaktojnë edhe tmerre, nëse përfundojnë në duart e ideologjive nacionaliste, të cilat e mbajnë veten universale, por nuk janë të tilla. Edhe Kisha Katolike i njeh pikërisht OKB-së rëndësinë historike dhe punën e kryer në 70 vjetët e jetës së saj, sidomos në fushën e së drejtës ndërkombëtare, në normativat për të drejtat e njeriut, në përsosjen e së drejtës humanitare dhe të të drejtave të tjera, që favorizojnë paqen dhe pajtimin:

“Është e sigurtë që, pavarësisht se problemet e rënda të pazgjidhura akoma janë të shumta, nëse do të kishte munguar gjithë kjo veprimtari ndërkombëtare, njerëzimi nuk do të kishte mbijetuar nga përdorimi i pakontrolluar i vetë mundësive e i potencialitetit të vet”.

Organizmat financiare ndërkombëtare të vigjëlojnë mbi zhvillimin

Përvoja 70-vjeçare, nënvizoi më tej Papa, tregon rëndësinë e përshtatjes me nevojat e epokës, të kërkimit të barazisë ndërmjet vendeve, të fuqizimit efektiv të institucioneve si Këshilli i Sigurimit apo organizmat e tjera financiare, që duhet të përballojnë krizën ekonomike, sidomos në vendet në zhvillim:

“Organizmat financiare ndërkombëtare duhet të vigjëlojnë mbi zhvillimin e qëndrueshëm të vendeve, për të shmangur nënshtrimin mbytës të këtyre vendeve ndaj sistemeve të kredive, të cilat, larg nga promovimi i progresit, i nënshtrojnë popullsitë me mjetet e varfërisë më të madhe, përjashtimit e varësisë”.

Gjithësia vjen nga një vendim dashurie i Krijuesit

Papa foli për frymën e drejtësisë, kusht i domosdoshëm në realizimin e vëllazërimit universal; vuri në dukje se në panoramikën botërore vërehen shumë të drejta të rreme, të cilat ndihmojnë pushtete të caktuara dhe shkaktojnë shkatërrimin e ambientit, duke rritur numrin e të përjashtuarve nga shoqëria. Ati i Shenjtë ngriti zërin me forcë për të pohuar se ambienti është ngushtësisht i lidhur me nivelin e përjashtimit të njerëzve nga shoqëria, duke kërkuar “të drejtën për ambientin”:

“Ne të krishterët, së bashku me fetë e tjera monoteiste, besojmë se gjithësia vjen nga një vendim dashurie i Krijuesit, i cili i jep mundësinë njeriut ta përdorë atë me respekt për krijimin, për të mirën e vëllezërve të vet dhe për lavdinë e Krijuesit, por pa e shpërdoruar e pa u ndjerë i autorizuar ta shkatërrojë”.

Vullnet e hapa konkrete në drejtim të përmirësimit të ambientit

Abuzimi me ambientin lidhet drejtpërdrejt me procesin e përjashtimit nga shoqëria – përjashtim ekonomik e shoqëror, që i fshin me një të rënë të lapsit të drejtat e njeriut dhe vetë ambientin, duke sjellë “kulturën e hedhurinave”. Duhet bërë ç’është e mundur, bëri thirrje Ati i Shenjtë, që të parashikohen masa urgjente dhe të frytshme si në Agjendën 2030 për Zhvillimin e Qëndrueshëm, ashtu edhe në Konferencën e Parisit për ndryshimet e klimës. Nuk mjaftojnë kompromiset, deklaroi Papa. Kemi nevojë për vullnetin e vërtetë e për hapa konkrete në drejtim të përmirësimit të ambientit, për të vepruar kështu kundër fenomenit të përjashtimit e të mënjanimit shoqëror e ekonomik, që sjell si pasojë trafikun e njerëzve, trafikun e organeve, shfrytëzimin seksual të fëmijëve, skllavërinë e punës, prostitucionin, trafikun e drogës e të armëve, terrorizmin dhe krimin ndërkombëtar të organizuar:

“Është kaq e madhe rëndësia e këtyre situatave dhe numri i viktimave të pafajshme të përfshira në to, saqë duhet të shmangim çdo lloj tundimi për të rënë në një nominalizëm deklamues, me efekte anestetizuese për ndërgjegjet”.

E drejta për arësimim, bazë e Agjendës 2030

Kemi nevojë për mjete teknike konkrete, pranoi Papa Françesku, por kjo sjell me vete dy rreziqe: të kthehemi në burokratë, që hartojnë lista me qëllime të mira, ose të besojmë se zgjidhjet teknike janë përgjigjja për të gjitha problemet. Ati i Shenjtë kërkoi ndërhyrje të kujdesshme, udhëhequr nga fryma e drejtësisë, duke pasur parasysh se pas planeve në letër ka njerëz konkretë e jo numra. Zhvillimi gjithanshëm nuk mund t’u imponohet njerëzve. Ata duhet të jenë protagonistët e fatit të tyre:

“Kjo kërkon të drejtën për arsimim – përfshirë edhe vajzat e vogla, të përjashtuara në disa vende – që sigurohet së pari, duke respektuar e duke forcuar të drejtën parësore të familjeve për të edukuar dhe të drejtën e Kishave e të organizatave të tjera shoqërore t’i mbështesin e të bashkëpunojnë me familjet në edukimin e bijve e të bijave të tyre. I kuptuar kështu, edukimi është baza për realizimin e Agjendës 2030 e për përtëritjen e ambientit”.

Njohja e një ligji moral të shkruar në vetë natyrën njerëzore

Qeveritarët, sipas Atit të Shenjtë, duhet të bëjnë ç’është e mundur që familja të ketë një jetë dinjitoze. Minimuni absolut në nivelin material ka tri emra, theksoi Papa: shtëpia, puna e toka; ndërsa në nivelin shpirtëror, lirinë e shpirtit, në të cilën përfshihet liria fetare, e drejta për arsim e të drejtat e tjera qytetare. Françesku vijoi të përvijojë Agjendën e tij për vitin 2030, duke nënvizuar se të gjitha këto shtylla të rëndësishme për zhvillimin e gjithanshëm të njeriut e kanë themelin në të drejtën për jetën, që, në një kuptim më të gjerë, Papa e quajti “të drejtë për ekzistencën e vetë natyrës njerëzore”.

Jemi në rrezik, vuri në pah Ati i Shenjtë, nga kriza ekologjike dhe nga shkatërrimi i një pjese të biodiversitetit, nga pasojat e qeverisjes së keqe të botës, udhëhequr vetëm nga ambicia, paraja dhe etja për pushtet. Kjo ndodh, ngaqë njeriu nuk e njeh më Zotin e jeton sikur Hyji të mos ekzistonte:

“Mbrojtja e ambientit dhe lufta kundër përjashtimit kërkojnë njohjen e një ligji moral të shkruar në vetë natyrën njerëzore, që përfshin dallimin e natyrshëm ndërmjet burrit e gruas dhe respektin absolut për jetën, në të gjitha fazat e përmasat”.

Të zbatohet Karta e OKB-së

Siç thuhet edhe në Kartën e OKB-së, nëse nuk i vemë vetes kufizime etike, nuk do të jemi në gjendje të promovojmë zhvillimin shoqëror dhe liritë, sot, të kërcënuara nga korrupsioni e nga kolonizimi ideologjik, që imponon stile jetese krejtësisht të papërgjegjshme, në kundërshtim me identitetin e popujve. Duhet të kemi kujdes, nënvizoi Papa Françesku, të shmangim luftrat ndërmjet popujve e kombeve e të mos e shkatërrojmë ambientin, përmes luftës. E duke kujtuar 70-vjetorin e OKB-së, Ati i Shenjtë vuri në dukje se të gjitha këto qëllime të mira janë të shkruara në Kartën e saj, mjafton të zbatohen:

“Nëse respektohet dhe zbatohet Karta e Kombeve të Bashkuara me transparencë dhe sinqeritet, pa synime të dyta, nëse konsiderohet pikë referimi e detyrueshme për drejtësinë e jo mjet për të maskuar qëllime të dyshimta, arrihen rezultate paqeje. Kur, në të kundërtën, norma ngatërrohet me një mjet të thjeshtë për t’u përdorur kur na duhet e për t’u lënë mënjanë herë të tjera, hapet një vazo e vërtetë e Pandorës me forca të pakontrollueshme, që dëmtojnë rëndë popullsi të pafajshme, ambientin kulturor e, edhe ambientin biologjik”.

Gjendja e të krishterëve dhe e pakicave etnike

Hyrja e neni i parë i Kartës së OKB-së, nguli këmbë Papa Françesku, kërkojnë një strukturë juridike, që promovon paqen. E kundërta e kësaj është realiteti i tregut të armëve dhe të armëve bërthamore. Ati i Shenjtë përmendi me kënaqësi marrëveshjet e fundit bërthamore në Azi e në Lindjen e Mesme, që shkojnë në drejtimin e një bote pa konflikte. Më pas, u ndal në gjendjen e të krishterëve dhe të pakicave etnike në Lindjen e Mesme, në Afrikën e Veriut dhe në vende të tjera afrikane, duke kujtuar dhunën e urrejtjen, shkatërrimin e vendeve të kultit, të trashëgimisë kulturore e fetare e të shtëpive, duke kujtuar jetën e vënë në rrezik, që krijon nevojën për të zgjedhur ndërmjet jetës në skllavëri, ose emigracionit. E jehoi fuqishëm thirrja e Papës për përgjegjësi, ashtu siç pati kërkuar edhe më 9 gusht 2014, në letrën për Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së:

“Jo vetëm në rastet e persekutimit fetar apo kulturor, por në çdo gjendje konflikti, si në Ukrainë, në Siri, në Irak, në Libi, në Sudanin e Jugut e në rajonin e Liqeneve të Mëdha, para interesave të veçanta, edhe kur janë të ligjshme, qëndrojnë fytyra konkrete. Në luftra e në konflikte ka njerëz, vëllezër e motra, burra e gra, të rinj e të moshuar, fëmijë, që derdhin lot, që vuajnë e vdesin. Njerëz, që bëhen hedhurina, ndërsa s’bëhet tjetër, veçse numërohen problemet, strategjitë e diskutimet”.

Ati i Shenjtë foli edhe për fenomenin e trafikut të drogës, që mbulohet me heshtje nga politika, por që sjell vdekjen e miliona njerëzve. Për dinamikën e tij, ky trafik lidhet me atë të njerëzve, me trafikun e armëve, me shfrytëzimin e të miturve e me format e ndryshme të korrupsionit, që hyn thellë në përmasat e ndryshme të jetës shoqërore, politike, artistike, ushtarake, fetare, duke krijuar struktura paralele e duke shkatërruar besueshmërinë e institucioneve.

Rreziku i vërtetë vjen nga vetë njeriu

Së fundi, Papa Françesku kujtoi fjalët e paraardhësve të tij në Kombet e Bashkuara, sidomos të Palit VI, i cili thoshte se rreziku i vërtetë vjen nga vetë njeriu, që mund t’i përdorë mjetet gjithnjë e më të fuqishme në dispozicion, për zhvillimin ose për shkatërrimin e botës:

“Shtëpia e përbashkët e të gjithë njerëzve duhet të vazhdojë të ndërtohet mbi kuptimin e drejtë të vëllazërimit universal e mbi respektin për shenjtërinë e çdo jete njerëzore, të çdo burri e të çdo gruaje, të të varfërve, të të moshuarve, të të palindurve akoma, të të sëmurëve, të të papunëve, të të braktisurve, të atyre që gjykohen si hedhurina, sepse konsiderohen vetëm numra të kësaj apo asaj statistike e asgjë më shumë. Shtëpia e përbashkët e të gjithë njerëzve duhet të ndërtohet edhe mbi kuptimin e një farë shenjtërie të natyrës së krijuar”.

Të vihen mënjanë interesat sektoriale, për të mirën e përbashkët

Ashtu siç thoshte Papa Pali VI, nënvizoi Françesku, qytetërimi duhet bazuar mbi parime shpirtërore, të cilat jo vetëm janë të afta ta mbajnë, por edhe ta shndrisin e t’i japin jetë. Nuk është kështu sot, denoncoi Ati i Shenjtë. Bota bashkohore duket mëse e lidhur dhe e bashkuar, por vijon pa ndërprerje fragmentimin e saj shoqëror, i cili e vë në rrezik shoqërinë, pasi e ekspozon ndaj interesave të veçanta, duke i nxitur njerëzit njëri kundër tjetrit. E duke siguruar ndihmën dhe mbështetjen e Kishës Katolike, thirrja e fundit e Papës Françesku për përfaqësuesit e kombeve:

“Koha e sotme na fton të privilegjojmë veprime, që mund të lindin dinamizma të reja në shoqëri e mund të sjellin fryte në ngjarje historike të rëndësishme e pozitive. Nuk mund t’ia lejojmë vetes t’i shtyjmë për më vonë ‘disa agjenda’. E ardhmja na kërkon vendime kritike e globale para konflikteve botërore, që shtojnë numrin e të përjashtuarve e të nevojtarëve… Do t’i marrim këto vendime, nëse përfaqësuesit e shteteve do të dinë të vënë mënjanë interesat sektoriale dhe ideologjitë, për t’u përpjekur sinqerisht t’i shërbejnë së mirës së përbashkët”.

SHKODRA EDHE PA ARTISTIN TONIN TERSHANA TONIN TERSHANA

September 23, 2015 by dgreca

Nga Nga Fritz RADOVANI/

Ne Foto: Tonin Tershana (1949 – 2015)/

Tonin TERSHANA asht lé në Shkoder me 1 Qershor 1949, nga një familje me tradita qytetare.Banonte në rrugen Lekaj, vazhdimsi e rruges Luigj Gurakuqi. Gjendja ekonomike e familjes ishte ajo e shumicës së banorëve shkodranë pa asnjë perkrahje.Ishte fare i rij per mos me thanë fëmijë, kur me dy ose tre shokë të vet vinte në orët e mbrambjes perballë dritareve të shtëpisë sime, hypnin mbi prakun e një dritares së shtëpisë Loro Boriçit, che me një za të ambel fillonte me këndue kangë shkodrane me të cilat, joshte vajzat e reja të atyne shtëpijave perrreth, që besoj nuk e kanë harrue kurrë!

Mbi prakun e asaj skene të vogel të asaj shtëpije filloi me lëshue trup një djalë per të cilin tue fillue nga Nana ime e me rradhë, në mengjes, pershëndetnin me knaqësi të gjitha gratë e asaj lagje, kur rreshtoheshin në rradhat e qumështit, Nanen e Toninit, per ato kangë aq të bukra që ndigjonin me aq mall, e u sillnin kujtime të sa viteve të shkueme.

Kujtoj të gjitha shtëpijat me grrila të afrueme, mbas të cilave kur Tonini mbaronte me këndue, ndizeshin dritat per ti urue djaloshit të rij të lagjes sonë gjumë t’ ambel…

Djelmët iknin të qetë dhe tue vazhdue kangën e tyne nënza… Nuk vonoi dhe një tjeter moshatar i Toninit filloi me e shoqnue me kitarrë…

Tonin Tershana asht nder të parët kangtarë që ka perjetsue në qytetin e vjeter të Shkodres kangen e paharrueshme të kompozitorit Gac Çuni, “Kaçurrelat e tua”, një nder kryeveprat e muzikës së lehtë, që kompozitori i saj nuk e ka ndigjue kurrë të shoqnueme me vegla nga rinia shkodrane, mbasi Gaci vdiq në burg në moshë të re…Tonini me atë za aq të bukur filloi me u njoh edhe nga rrethet e muzikantëve të njohun, tue fillue nga i Madhi Prenkë Jakova, Leonard Deda, Pjeter Gaci, Gjon Kapidani, Mark Kaftalli, Luan Zhegu etj., që edhe pse ishte fëmijë, Tonini premtonte shumë me zanin e Tij.

Komshija i mirë të shpeton jeten! Dy djelmoça moshatarë të Toninit, komshijë të Tij, Paçi e Ndoc Martini ishin shoqnuesit e parë me kitarren e tyne, që bane të njohun nga artistet e mëdhej dhe mbarë Shkodra, artistin e rij Tonin Tershana…

Lulishta e bukur e Turizmit Shkodres filloi të mbushej plotë me simpatizantët e një kangtari që shpejtë do të bante emen, dhe do të lente gjurmë si artist i vertetë dhe kangtar i paharrueshem edhe nder Festivalet kombtare të kangës Shqiptare.

Perherë të parë në Tiranë filloi me këndue tek Lulishta e Sahatit, ku pat rasë me u njoh me Ferdinand Deden dhe me u miqsue me Tonin Harapin, të cilët e ndihmuene pa kursim si artist dhe shkodranë, zani i të cilit premtonte shumë…

Mori pjesë në Festivalin e katert të kangës, në vitin 1965 dhe fitoi çmimin e parë me kangen e kompozitorit Tonin Harapi, me tekst të Mark Gurakuqit: “Të dua o det!”

Tonin Tershana mori pjesë në njëzetë Festivale të kangës dhe fitoi kater herë çmimin e parë, tue mbetë nder kangtarët e paharrueshem të artit Shqiptar.

Një nder kompozitorët e preferuem të artistit Tonin Tershana asht kenë edhe kompozitori Pjeter Gaci, me kangën e të cilit “Kur vjen pranvera”, në Festivalin e 11 të Kangës, fitoi çmimin e parë. Po me kangen e Pjeter Gacit “Kthjelltësi, lumturi!”, në vitin 1985, Tonin Tershana mori prap çmimin e parë…

***

Shpesh persëriste nder biseda: “U bana burrë parakohe!…” dhe qeshej me zemer! Per natyrë ishte i çilter, i dashtun dhe mirënjohës ndaj të gjithë Atyne që e kishin ndihmue me u shkëputë nga gjendja e vështirë ekonomike per me ndjekë artin.

Pak muej perpara u lidhem me internet… Tonini ishte edhe sot Ai djali i rij që një gjysë shekulli perpara këndonte i ulun në prakun e çimentos së shtëpisë së vjeter të Loro Boriçit…në rrugen Ludovik Saraçi (dikur Badra), në Shkodren tonë… E ngacmova se ishte zbardhë…(bana sikur nuk e shoh veten)…U qeshem…U qeshem… pa u kujtue fare se me 22 Shtator 2015, Tonin Tershana ndrroi jetë!

Artistët e Mëdhej në Shkoder, dij se mbesin të Pavdekshem… Këta pak rreshta në shenjë kujtimi sot, kur Shkodra mbet edhe pa Toninin…Po, Asht Kanga e ambel e zanit të Tij, që do të këndohet nder Gurt’ e Rozafës!..

Melbourne, 23 Shtator 2015.

Dita Evropiane e Gjuhëve

September 20, 2015 by dgreca

Nga Hazir Mehmeti, Vjenë/ *Projekti i teksteve nga Prof.Dr.Dr.Basil Schader vlerësohet me certifikatë të veçantë/

*Ndarja solemne në Grac më 24 shtator në shënimin e Ditës Evropiane të Gjuhëve. Në ekipin janë Hazir Mehmeti (Vjenë) dhe Nuhi Gashi (MASH-Kos). Sukses i madh afirmativ i mësimit shqip në Evropë./

26 Shtatori- Dita e Gjuhëve Evropiane këtë vit shënohet me suksesin e madh të projektit të teksteve mësimore në gjuhën shqipe për diasporë i Dr.Dr.Basil Schader , nga UN- i Zürichut i cili u vlerësua në mesin e projekteve nga Austria dhe vende tjera. Konkursi i shpallur ishte titulluar “Gjuhët përmes projekteve cilësore”. Në vendet e zhvilluar vlerësohet dhe financohen projekte nga institucionet, entet, shkollat ku për temë kanë përmirësimin e rrugëve të mësimit të gjuhëve. Në këtë konglomerat temash pa dyshim projekti i udhëhequr nga Dr.Dr.Basil Schader nga i cili rrodhen 19 tekste për mësimin shqip në diasporë po vlerësohet si shembull i përkrahjes, kualitetit, formës e standardeve bosh-kohore në përmbajtje, elemente didaktike e metodike bash kohore. Projekti është fryt i përkrahjes financiare nga “Qendra Ndërkombëtare e Fondit për Projekte” (IPE) në Zürich në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit të Kosovës.

Në Grac

Këtë vit Gjuhët Evropiane qendër e kishin qytetin e Gracit në Austri, qytet i cili para pak vitesh ishte kryeqytet i kulturës botërore. Ndarja solemne e certifikatave fituesve nga organizatori do shoqërohet me aktivitete kulturore nga lëmi i gjuhësisë. Motivi është shënuar “Sensibilizimi i veçantë i mësimit të gjuhëve“ në kuadrin e kremtimit të Ditës së Gjuhëve Evropiane. Organizatore është Qendra për Kompetencë Gjuhësore në Austri (ÖSZ), më kërkesë të Ministrisë Federale të Arsimit e të Gruas në Austri, Agjencia Kombëtare -Mësojmë Tërë Jetën e cila për të 15-tën herë e shënon –Ditën e Gjuhëve Evropiane.
Agjencia e Austriake e Lajmeve APA, mes tjerash shkruan: „ Në mesin e shtatë projekteve të shkëlqyera austriake të vitit 2015 do jetë edhe nominimi i linguistikut zviceran, Prof.Dr.Dr.Basil Schader (PH-Zürich) dhe ekipit të tij Mag. Hazir Mehmeti, Vjenë dhe Nuhi Gashi, MASHT- Prishtinë, Kosova. Prof. Schader në mbyllje bashkë me ekipin e tij në ndarjen solemne të çmimit në njërën nga punëtoritë do prezantojnë materialet mësimore nga projekti i tyre për gjuhë amtare, ku të gjithë të interesuarit janë përzemërsisht të ftuar. Po ashtu certifikata do marrin edhe absolventët e parë të mësimit gjuhësor në mësimin specifik te sensibilizimit të gjuhëve, te cilën ÖSZ-ja e bëri në bashkëpunim me Shkollën e Lartë Pedagogjike të Kishës në Vjenë/Krems.
Bashkimi Evropian përmes “Eurpäisches Sprachensigel“ përkrah projektet gjuhësore me kualitete të larta, të cilat e përmirësojnë mësimin e gjuhëve dhe krijimi e rrugëve të sigurta për të ardhmen. Ne vitin 2015 rreth 60 institucione i dorëzuan iniciativat e tyre rreth temës „Gjuhet si nyje shoqërore” Do te vlerësohen shtate projekte austriake nga katër Lande ( prej 9 Landeve-Njësi Federale ) që ka Austria ( Niderösterreich, Steirmark, Tirol, Voralberg, Vjenë) dhe projekti i Basil Schader dhe ekipit te tij i cili u zhvillua në një bashkëpunim ndërkombëtar..
Iniciativat prej kategorive duke filluar nga çerdhet për fëmijë, Cikli i Ulët, Shkolla Sekondare I e II, Shkolla e Lartë Pedagogjike dhe Shoqatat shkollës së lartë pedagogjike, të shoqatave te ndryshme dhe organizatave joqeveritare, tregojnë, se çfarë ndikimi të madh me vlerë ka në bashkëjetesën shoqërore qëndrimi i duhur pozitiv ndaj gjuhëve. Ndarja solemne e shpërblimit do të mbahet me 24 shtator në Grac në kuadrin e festës – Ditët Evropiane të Gjuhëve.

Në festën e gjuhëve në Grac e cila do të mbahet në Murinsel, dhe në Shkollën e Lartë Pedagogjike të Landit të Staiermarkut, do të letë aktivitete të shumta kulturore dhe artistike për të vegjlit e të rriturit. Një ditë e plotë me program për secilin pjesëmarrës në rrethet e punëtorive, ekspozitave apo shfaqjet teatrale kushtuar gjuhëve.
Projekti,
Pas aprovimit të kurrikusës për diasporë (2007), me inicimin e Prof.Dr.Dr.Basil Schader u hartua projekti për tekstet mësimore në gjuhën shqipe i cili u financua nga “Fondi Ndërkombëtare për Projekte” (IPE) me qendër në Zürich. Hartimi i teksteve u bë sipas standardeve të kohës. Autorë të këtyre teksteve janë: Besa Luzha, Hazir Mehmeti, Lush Culaj, Muhamet Ahmeti-Metis, Nexhat Maloku, Nexhmije Mehmetaj, Rifat Hamiti, Rizah Sheqiri, Shefkije Islamaj, dhe Xhevat Syla. Koordinator ishin: Arif Demolli, Basil Schader dhe Nuhi Gashi. Gjithsejtë janë 19 tekste të hartuara sipas niveleve mësimore, secili nga nivelet nga 6 tekste. Tri nga tekstet kanë tema direkt nga gjuha, kultura e historia shqiptare kurse tri tjera nga jeta e përbashkët në rrethi shoqëror specifik në diasporë. Prezantimi i tyre në seminare me standardet bashkohore ka zgjuar interesim të madh nga ekspert e mësues të shumë gjuhëve amtare në Evropë.