Poetika e rrëfimit letrar, si kumt dhe prelud i këndvështrimit estetik të autores Zejnepe Alili REXHEPI/
Nga Agron Shele/
Poetika e rrëfimit letrar me studime dhe analiza, të cilat më së shumti kanë qënë tematika të koferencave letrare të ndryshme brenda dhe jashtë vendit, vijnë si një përzgjedhje e artit estetik letrar të shkruar dhe hapin objeksion të ri në fushën e studimit analitik të veprës letrare, ose dritëthënies së autorëve në kohë dhe epoka të ndryshme. Në mënyrë krejt panoramike, autorja Zejnepe Alili REXHEPI, depërton në qerthullin e një shekulli drite, dhe nëpërmjet simbolikës, krahasimeve, epigrameve shumë dimesionalë, kushteve dhe rrethanave historike në të cilën është shkruar vepra letrare, por dhe deshifrimit të mesashit ravijëzon autorë dhe risi të tyre krijuese, sjell modele dhe dhe lançon dritëhijet e tyre, me të gjithë ornamentin dhe oshilacionet që i kanë shoqëruar. Për kohezionin e ri, ku kritika shqiptare duket se është në eranzë, ky publikim rizgjon dhe rikthen të tjera imazhe, përqas në mënyrë sinjikative sendërtimin e artit me pasqyrimin e universit të fjalës, kurbëzon semantikën e vargjeve me ekstratin dhe grafikat e zhvillimeve tërësore të artit. Është thelbësore që të citohet kategorizimi i panoramave estetike, si : panorama estetike e Rilindjes Kombëtare ( sintezim artistik që vjen si ide dhe qëllim për pavarësi dhe gjeografi të njëjtë për gjithë shqiptërët), panorama estetike e Lirizmit ( lajmotiv që shpesh nëpërmjet simbolikës “bukuri” , indentifikimin e vajzës hyjni, vajzës zanë, vajzës perri ), panorama estetike e Traditës, ( që shpreh më së miri zanafillën e historisë, fesë, folklorit, arkeologjisë, politikës, njohjeve mbi jetën , tipologjisë, etj), si dhe panorama estetike filozofike.
Panorma estetike filozofike e bën këtë vepër studimesh dhe analizash shumë të veçantë për faktin real të kompleksitetit të frymës dhe rrymave përafruese, për kultin e formëzuar të shkrimit me modelin krijues , për depërtimin analitiko -logjik dhe fuqinë shprehëse të argumentit. Në këtë vepër studimore gjen jo pa qëllim autorin P Coelho ose Charles Beudelaire, të cilët si sugjestionim dhe frymim modern e kanë drejtuar sot artin bashkohor letrar drejt frymave më të larta të mendimit dhe konceptimit, drejt postmodernizimit, paradokslaizmit apo teknikave të tjera eksperimentale, të cilat gjithësesi shprehin atributet e mendësisë dhe progresivitetit më të lartë njerëzor. Ndjesia dhe percepetimet, prekja e imazheve me frymë dhe përjetimet, njohja e thellë e stilistikës dhe burimet studimore, sintetizimi prurjes artistike me kompozicionin e veprës letrare, tedencat drejt moderaturës së re analizuese dhe natyra universale e rrëfimit filozofik bëjnë që vepra studimore e Zejnepe Alili REXHEPI, të radhitet në arshivën më të ndritshme të fushës studimore për librin tonë shqip dhe ti shërbejë të nesërmes tonë kulturë, si përqasje por dhe si hap drejt përsosjes, zhvillimit të pandërprerë dhe universalizimit të artit kritik dhe gjuhës tonë të bukur shqipe.
Spiunët e spiunëve
…Nuk kam qëllim të marr në mbrojtje Lekën apo çdo bashkëpunëtor tjetër të Sigurimit apo krejt regjimit komunist. Besoj se ky debat ka nxjerrë në pah edhe një anë tjetër të errët të moshapjes së dosjeve nga Sigurimi i Shtetit, nderimin nga shteti të personave të implikuar në krimet komuniste./
Nga Nebil Çika/
Spiunët dhe spiunllëqet e diktaturës komuniste janë rikthyer edhe një herë në debatin publik shqiptar, pasi media “zbuloi” një letër që “spiunia e Sigurimit të Shtetit Dhora Leka i dërgonte diktatorit Hoxha ku ankohej se e kishin dënuar padrejtësisht pasi e kishte provokuar shkrimtarin Ismail Kadare me porosi të Sigurimit të Shtetit”. Sigurisht që nuk e vë në dyshim faktin që Leka mund të ketë vepruar me porosi të Sigurimit, gjë që e pohon vetë, por e vërteta e kësaj historie duket e paplotë dhe pa zbardhur komplet si një ngjarje që deri tani është trajtuar e njëanshme, pra vetëm në favor të Kadaresë. Publikimit të “letrës” që “spiunia” Leka i dërgonte Enver Hoxhës, u shoqërua menjëherë me një intervistë nga i “spiunuari” Ismail Kadare, ndërkohë që dishepuj të tij mediatikë nxituan ta theksonin serish “viktimizimin“ e tij në kohën e diktaturës, duke tundur fort provën më të fundit të “persekutimit” të tij.
Sigurisht që kjo nuk është historia e parë e publikuar me spiunë e spiunllëqe në Shqipëri, por çështja merr dhenë sa herëe “viktima” të spiunimit janë persona që s’u ka hyre ndonjëherë ndonjë gjemb në këmbë nga spiunllëqet, përkundrazi, siç është edhe shkrimtari simbol i letërsisë komuniste shqiptare (realizmit socialist) z. Kadare. Përpjekjet për ta paraqitur Kadarenë si disident apo të përndjekur politik të regjimit komunist janë të hershme por asnjëherë nuk kanë mundur të bindin opinionin që kjo gjë është e vërtetë, përfshi edhe “eurekën” e fundit të Dhora Lekës.
Ka shumë arsye të dyshojmë te kjo përpjekje e radhës për ta viktimizuar Kadarenë dhe për të kuptuar këto mjafton ti hedhim një sy shpejt e shpejt debatit qe nga publikimi i letrës së “spiunes”, reagimit të “të spiunuarit” dhe konkluzioneve të dishepujve mediatikë të tij.
Mendoj se debati është dukshëm i njëanshëm, pasi “spiunia” u kryqëzua pa asnjë mundësi mbrojtjeje, pasi nuk është gjallë që ta sqaronte pozicionin e saj, raportin me të spiunuarit dhe në veçanti përfundimin e kësaj historie, e cila ma merr mendja që ka përfunduar në dëm të saj, pasi nuk kishte arsye t’i ankohej Hoxhës. Dihet që letrën ia dërgonte nga internimi dhe, me sa duket, “lirimi nga ky internim “i ishte premtuar edhe nga Sigurimi i Shtetit, për të cilin ajo ankohej tek diktatori. Pyetja që nuk iu bë z. Kadare në intervistë, është shumë e thjeshtë dhe përgjigjja e saj vendimtare për të kuptuar thelbin dhe sidomos fundin e historisë: Ku i çoi Kadare letrat që Leka ia dërgonte si provokim nga Sigurimi i Shtetit?! A mos edhe ai vetë i dorëzonte ato tek Sigurimi?! Nga letra e Lekës për Hoxhën duket se edhe këto letra kanë mbërritur në zyrat e sigurimit dhe besoj që Kadare ka dhënë edhe shpjegime për to.
Pikërisht, këto shpjegime që ende nuk janë zbuluar, si letra e “spiunes” Leka, do të mund të na jepnin një përgjigje të saktë për të vërtetën e kësaj historie me spiunë, pasi fundi i saj nuk duket se i jep përparësi “të spiunuarit” vetëm për faktin se viktima e Sigurimit nuk ishte ai, por “spiunia” e tij. Nuk besoj që në atë kohë z. Kadare kishte prova qe znj. Leka ishte spiune e Sigurimet, por mund ta dyshonte apo ta merrte me mend një gjë të tillë. Edhe mund të kishte ndonjë informacion nga miq të tij në Sigurim apo kupolën e lartë të diktaturës, por ne po marrim si të mirëqenë faktin që ai nuk e kishte një informacion të tillë. Ta zëmë për një moment, Leka nuk ishte spiune e Sigurimit dhe besonte vërtet tek shkrimtari kur i kërkonte të angazhohej kundër diktatorit, çfarë do t’i kishte thënë kur letrat e saj drejtuar Kadaresë do të mbërrinin tek Sigurimi i Shtetit. Dy publicistë, Lezho e Kokomani, që ia kërkuan të njëjtën gjë drejtpërdrejt Hoxhës, përfunduan në pushkatim. Si do të ishte sot historia, nëse Leka nuk do të ishte “spiune” e Sigurimit? Po Kadare, që ia dorëzoi këto letra Sigurimit si do të trajtohej sot me këto prova? U thashë që ka plot dyshime kjo marrëdhënie apo histori Leka – Kadare qe e trajtuar në mënyrë të njëanshme jo vetëm që nuk zbardhet dot, por e bën edhe më mister e më të dyshimtë rolin e të “spiunuarit” mbi të.
Një tjetër dyshim mbi rolin e Kadaresë në ketë histori të rëndomtë spiunazhi shqiptar është fakti se në fund të saj e më pas “spiunia” (autorja e krimit) përfundoi deri në ditët e fundit të diktaturës si “armike” dhe e internuar prej saj, ndërsa “i spiunuari” (viktima) shkrimtari më i madh i realizmit socialist, deputetët e Kuvendit Popullor dhe nënkryetar i Frontit Demokratik një prej organizatave më terroriste të diktaturës që në atë kohë drejtohej nga gruaja e diktatorit Nexhmie Hoxha. Siç e shikoni, “viktima” e Sigurimit ka përfunduar në majë të pushtetit diktatorial, ndërsa bashkëpunëtorja e tij në ferrin e burgjeve dhe internimeve. Sa i besueshëm ky fund i dy protagonistëve të historisë më të fundit nga spiunazhi komunist “viktimizimin” e pretenduar të Kadaresë dhe dishepujve politikë dhe mediatikë të tij? Besoj se lexuesi mund ta marrë vetë me mend një gjë të tillë.
Por “spiunia” Leka nuk ishte e vetmja “bashkëpunëtore” e Sigurimit “kundër” Kadaresë, që përfundoi e dënuar dhe e persekutuar nga vetë Sigurimi. Në një “përplasje” tjetër me z. Kadare, Janulla Rrapi dhe djali i saj, Renato, përfunduan në internim politik dhe forma të tjera persekutimi, ku djali pësoi edhe një sëmundje psikike nga e cila duket se vuan ende. Edhe për këtë familje, viktimë e diktaturës komuniste, z. Kadare pretendon se ishte vënë nga Sigurimi kundër tij pra edhe ata ishin “bashkëpunëtorë” të persekutorëve të tyre. Ky duket rasti më flagrant në dyshimin ndaj tij, pasi edhe motivacioni i internimit dhe persekutimit të kësaj familjeje kishte vetëm një motivacion: “shqetësimin e familjes së shokut Kadare” dhe sipas znj. Rrapi, pretendohet të jetë bërë me porosi të tij.
Një tjetër rast që nuk mbështet pretendimin e z. Kadare dhe dishepujve të tij mediatikë është ndëshkimi i një shkrimtari të talentuar, Bilal Xhaferri, i cili guxoi të kritikonte një nga veprat e shkrimtarit të madh të komunizmit ne mbledhjen e LSHASH. Përfundimi i tij ishte tragjik. U internua në fshatrat e Durrësit dhe sikur të mos kishte mundur të arratisej, kushedi ku do të kishte përfunduar. Kohët e fundit është publikuar një letër që kryeministri gjakësor komunist Mehmet Shehu i kërkonte shefit të tij Hoxha më 1968 arrestimin e Bilal Xaferrit vetëm për faktin se kishte guxuar të kritikonte romanin “Dasma” të Kadaresë, gjë që kryeministri e cilëson si kundër vijës së partisë: “Diskutimi” i Bilal Xhaferrit është gjithashtu një sulm kundër Partisë, por i tërthortë – godet egër dhe në mënyrë të poshtër Ismail Kadarenë drejtpërdrejt dhe nëpërmjet tij godet rëndë dhe vijën e Partisë në art e letërsi… Është enigmë: ai dihej se ishte bir armiku dhe vetë me qëndrim të poshtër, por ja që mori pjesë në diskutim para qindra intelektualëve dhe foli kundër vijës së Partisë! Këto fjalë të Shehut tregojnë qartë rëndësinë qe kishte për diktaturën Kadare dhe vënë në dyshim çdo pretendim për përndjekje prej Sigurimit të tij. Bilal Xhaferri, edhe pse “armik” me baba të pushkatuar, ishte toleruar e lejuar të botohej nga Partia e Sigurimi, por guximi për të kritikuar Kadarenë, “vijën e Partisë në letërsi e art”, sipas Mehmet Shehut, iu llogarit si krim prej të cilit u ndëshkua shumë rëndë. Edhe për Bilalin ka pasur pretendime se ishte “porositur” të kritikonte Kadarenë.
Siç shihet, nga vetëm këta tre shembuj që solla më lart në “betejën” e pretenduar mes Sigurimit dhe Kadaresë ka dalë fitimtar ky i fundit, pasi kanë qenë “bashkëpunëtorët” e Sigurimit ata që kanë përfunduar në ferr, ndërkohë që “viktima” ka shkuar në Olimp. Unë nuk besoj se ka logjikë normale ta pranojë një raport te tillë si ky i pretenduar nga z. Kadare mes tij dhe Sigurimit, që në rastin më të mirë është i dyshimtë dhe trajtuar në mënyrë të njëanshme.
Por, sigurisht, ky debat rihapi edhe një herë çështjen e madhe të hapjes se dosjeve të Sigurimit në Shqipëri. Besoj se përveç të tjerash dosjet duhen hapur edhe për t’u dhënë fund spekulimeve nga hapja dhe përdorimi i pjesshëm dhe i njëanshëm i tyre, siç mund të jetë dhe ky raport apo histori Leka – Kadare. Spekulativ dhe i padrejtë duket gjithashtu edhe trajtimi i njëanshëm e përzgjedhës nga media dhe opinioni publik i historive me spiunë të Sigurimit. Fakti që “viktima” e pretenduar ishte Kadare bëri që media të përqendrohej e të kryqëzonte “spiunen” Leka, edhe për faktin që ajo nuk jeton më e nuk mund të përgjigjet dot. Po kjo media hesht e madje hap ekranet e faqet kryesore të saj për spiunë të tjerë të Sigurimit bashkëpunimi në krime të komunizmit është tashmë i provuar e pranuar publikisht. Kryqëzimi nga shtypi i Lekës së vdekur, “spiunes” së Kadaresë, ndërkohë që ekspertë, spiunë të gjallë, autorë të gjallë e të vdekur të pushkatimit të poetëve e shkrimtarëve “armiq” të regjimit komunist fitojnë miliona euro nga partitë publike, thirren për të dhënë opinione apo përcillen nga kjo botë si heronj e shkrimtar të mëdhenj, duket një non sens logjik që të çon të dyshosh se kemi të bëjmë me një paramendim politik. Nuk e di saktësisht, por besoj se Havzi Nela, Vilson Blloshmi, Genc Leka apo Bilal Xhaferri mund të kishin qenë shkrimtarë shumë më të mirë se Ismail Kadare, sikur PPSH, Sigurimi i Shtetit, Kuvendi Popullor, Fronti Demokratik e të tjera organizata të diktaturës do t’i kishin lejuar të shkruanin apo më thjeshtë: Të jetonin.
Si përfundim, dua të theksoj se nuk kam qëllim të marr në mbrojtje Lekën apo çdo bashkëpunëtor tjetër të Sigurimit apo krejt regjimit komunist. Besoj se ky debat ka nxjerrë në pah edhe një anë tjetër të errët të moshapjes së dosjeve nga Sigurimi i Shtetit, nderimin nga shteti të personave të implikuar në krimet komuniste. Dhora Leka, “spiunia” tashmë e deklaruar edhe vetë e Sigurimit është një person i nderuar nga shteti shqiptar me tituj nderi. Një rrugë e kryeqytetit mban emrin e saj, ndere që në botën e qytetëruar nuk u rezervohen spiunëve. Sigurisht që ajo nuk është e vetmja që ka përfituar padrejtësisht këtë status, por shërben si shembull për të kuptuar raportin tonë me diktaturën dhe krimet e saj, një turp ndaj të cilit “elita” jonë shoqërore, përfshi dhe Kadarenë, vazhdon të heshtë. Besoj se ky qëndrim vjen nga ajo që thashë në fillim të shkrimit, hapja, diskutimi, analizimi apo zbardhja përzgjedhëse e njëanshme e historive me spiunë, që nëse nuk bëhet me ligj dhe në mënyrë të ndershme, rrezikon të përfundojë në shtrembërime e gjueti shtrigash sipas parimit spiuni thërret “kapeni spiunin”. A nuk ngjan kështu historia që po diskutojmë e debatojmë?!
E ARDHMJA E EUROPËS: BALLKANI NË FOKUS
Nga Frank Shkreli/
Më 29 dhe më 30 Prill në Washington u mbajt konferenca dy ditore e organizuar nga Këshillit i Atlantikut për të përkujtuar disa përvjetorë me rëndësi jetikë për komunitetin trans-atlantik, përfshirë 25-vjetorin e shëmbjes së Murit të Berlinit, 15-vjetorin e zgjërimit të parë të antarësimit në NATO pas mbarimit të luftës së ftohët, dhe 10-vjetorin e zgjërimit të madh të antarësimit të vendeve ish-komuniste në Bashkimin Europian dhe në Këshillin e Europës. E drejtuar nga ish-Sekretarja amerikane e Shtetit Madeleine Albright, demokrate, dhe nga ish-këshilltari i Presidentit George Bush, për çështje të Sigurimit Kombëtar, Stephen Hadley, republikan — në konferencë morën pjesë, ndër të tjerë, edhe Zëvendës Presidenti i Amerikës, Joe Biden dhe Presidenti i Komisionit Europian, Jose Manuel Barroso, si dhe senatorë amerikanë dhe udhëheqës europianë. Qëllimi i konferencës, sipas Këshillit të Atlantikut, ishte për të venë në dukje transformimin e Europës deri tani, si dhe rëndësinë e këtyre përvjetorëve. Konferenca mundësoi gjithashtu zhvillimin e bisedimeve për të ardhmen e NATO-s dhe të Bashkimit Europian, dhe ishte një rast i mirë për të shkëmbyer mendimet dhe pikëpamjet e të ftuarve për përballjen e sfidave, drejtë një Europe të tërë dhe të lirë.
Njëri prej folësve kryesorë të konferencës ishte Sekretari Amerikan i Shtetit (DASH), John Kerry, i cili iu bashkua një numëri ministrash të jashtëm nga Europa, përfshirë edhe Ministrin e Jashtëm të Shqipërisë, Ditmir Bushati, për të celebruar, sipas DASH, “Këto arritje historike, si dhe vlerat e përbashkëta të cilat kanë forcuar dhe kalitur një komunitet trans-atlantik të fortë, demokratik dhe të begatë. Sekretari Amerikan i Shtetit ritheksoi gjithashtu edhe angazhimin e fortë të Shteteve të Bashkuara për një Europë të tërë, të lirë dhe në paqë. Zoti Kerry nënvijoi mbështetjen e administratës së Presidentit Obama ndaj aleatëve të NATOs duke u thënë ministrave dhe diplomatëve europianë, se “Ne jemi gati të bëjmë çdo gjë për të ndihmuar NATO-n që të mbrojë territorin e anëtarve të saj kundër ndonjë konflikti që mund të përhapet si përfundim i grabitjes së Krimesë nga Rusia, si dhe nga sulmet ruse në Ukrainën lindore.” Kryediplomati amerikan ritheksoi mbështetjen amerikane ndaj Ukrainës dhe kritikoi Rusinë se nuk ka marrë asnjë hap për të zbatuar marrveshjen e arritur këtë muaj në Gjenevë midis tij dhe ministrit të jashtëm rus, Lavrov, marrveshje që kishte për qëllim të ulte tensionin e krizës. Ai u tha zyrtarëve, ekspertëve politikë dhe gazetarve të pranishëm në conference, se “ky konflikt është një alarm për ne dhe për aleancën e NATO-s”. Zoti Kerry tha se, “Ne gjëndemi para një momenti përcaktues historik për komunitetin trans-atlantik”, dhe u bëri thirrje vendeve anëtare të NATO-s që të angazhohen seriozisht, që gjatë pesë viteve të ardhëshëm, të cakëtojnë të pakën dy për qind të buxhetit të tyre të përgjithëshëm për nevojat e mbrojtjes. Zoti Kerry u bëri gjithashtu thirrje aleatëve të NATO-s “që menjëherë të marrin masa urgjente për të siguruar që vendet europiane të mos jenë të varura nga Rusia për pjesën më të madhe të nevojave të tyre për energji”, dhe të përfundojnë bisedimet për një bashkpunim më të thellë ekonomik të komunitetit trans-atlantik. Ai shtoi se NATO duhet tani të përqëndrohet më shumë në mbrojtjen europiane, pas disa vitesh që aleanca ishte e angazhuar në misione në Irak dhe në Afganistan, duke thënë se tani, “kriza në Ukrainë na thërret që t’i këthehemi rolit për të cilin ishte krijuar NATO, e që është mbrojtja e territorit të aleancës dhe të avancimit të sigurinë trans-atlantike.” Xhon Kerry përfundoi fjalimin e tij duke thënë se, “Ne duhet t’ia bëjmë absolutisht të qartë Kremlinit se territori i NATO-s është i padhunueshëm. Ne do të mbrojmë çdo pëllëmbë të tij…”
Menjëherë pas fjalimit të Sekretarit amerikan të Shtetit, konferenca e organizuar nga Këshilli i Atlantikut e titulluar, “Drejtë një Europe të tërë dhe të lirë”, zhvilloi edhe një sesion kushtuar Europës Jugore, me pjesmarrjen e Ministrit të Jashtëm të Shqipërisë, Ditmir Bushati dhe ministrave të jashtëm të Malit të Zi, të Maqedonisë dhe të Bullgarisë. Sipas Këshillit të Atlantikut, Ministri i Jashtëm i Shqipërisë vuri në dukje se Ballkani përballet gjithnjë me sfida të mëdha, duke theksuar ndër të tjera, çështjet kufitare, problemet e njohjeve dhe konflitet etnike. Ministri Bushati u citua të ketë thënë se, “Humbasin gjithnjë kohë se kush do ulet në tryezë, në vend që të përpiqemi të zgjidhim problemet për të ardhmen.” Në lidhje me antarësimin eventual të vendeve të Ballkanit Përendimor në Bashkimin Europian (BE), përfshirë Shqipërinë, Malin e Zi dhe Maqedoninë, Ministri shqiptar i punëve të jashtëme, ndonëse pranoi se është shënuar përparim i madh drejtë BE-së, ai vërejti se reagimi i BE-së ndaj vendeve të Ballkanit Përendimor ka qenë kryesisht tepër i ngadalshëm për procesin e integrimit të këtyre vendeve dhe se ekziston nevoja për marrjen e masave më të shpejta nga ana e BE-së. Ai shprehu mendimin e tij se, “Konsolidimi i vendeve të Europës Jugore është një proces sfidues dhe si i tillë nevojitë një angazhim më të madh nga ana e Bashkimit Europian dhe nga Shtetet e Bashkuara.” Kryediplomati shqiptar shprehu shqetsimin e tij se në mungesë të një interesimi më të madh mbi të ardhmen e Ballkanit nga BE-ja, procesi i përparimit në rajon mund të zgjasë indefinitivisht dhe mund të përfundojë në një fragmentim më të thellë të rajonit, me pasoja që askush nuk do t’i dëshironte.
Ndërsa në lidhje me zgjërimin e antarësimit në NATO, përfshirë Malin e Zi, Maqedoninë dhe Bosnje-Hercegovinën, vende këto që aspirojnë antarësimin në aleancën perëndimore, Zëvëndës-kryeministri dhe ministëri i jashtëm i Malit të Zi, Igor Luksiq shprehu shqetësimet e tija të thella me procesin e deritanishëm të antarësimit në NATO dhe shtoi se duhet të ketë një angazhim të qartë për antarësimin e vendeve të rajonit, si një kusht paraprak për një Europë stabile. Ministri malazez i tha konferencës se, Europa nuk mund të jetë e tërë, e lirë dhe në paqë, nëqoftse vendeve të Ballkanit perëndimor që dëshirojnë të bëhen anëtare të NATO-s, nuk u jepet mundësia të bëhen pjesë e aleancës perëndimore.” Edhe Ministri i jashtëm maqedonas, Nikola Poposki foli për ndihmën që vendi i tij u ka dhënë operacioneve të NATO-s megjithëse nuk është anëtare e aleancës dhe shtoi se NATO është forca kryesore shtytëse në procesin e reformave në Maqedoni. Ministrat e jashtëm të Ballkanit, sipas Këshillit të Atlantikut, theksuan gjithashtu natyrën ndërlidhëse të politikave rajonale, duke thënë se ngjarjet që mund të ndodhin në njërin prej vendeve të rajonit, mund të kenë efekte të drejta për drejta mbi stabilitetin rajonal në përgjithësi, dhe duke pasur parasyshë mjedisin politik në atë rajon, është e nevojshëme ruajtja e komunikimeve dhe përqëndrimi i përbashkët mbi zhvillimin e strategjive për sigurimin dhe stabilitetin e rajonit. Ndërsa Ministri i jashtëm bullgar, Kristian Vigenin tha, gjatë sesionit kushtuar Europës Jugore, se ashtu si Ukraina, edhe Ballkani gjëndet para një momenti historik vendimtar për të ardhmen e vet dhe si pasojë, është me rëndësi, shtoi ai, që vendimet të cilat do të merren në lidhje me këto vende, të jenë masa për të cilat ka nevojë stabiliteti dhe paqa në rajon.
Konferenca përfundoi punimet me një fjalim nga Zëvendës-Presidenti amerikan Joe Biden, i cili njoftoi se në Qershor, Presidenti Obama do të vizitojë Poloninë me rastin e 25-vjetorit të zgjedhjeve të lira atje, zgjedhje të cilat shënuan shkëputjen e atij vendi nga qeverisja komuniste e dominuar nga Bashkimi Sovjetik. Kjo vizitë po bëhet siç në duket, në përpjekje për të treguar mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për aleatët e tyre në Europën Qendore dhe Lindore, përballë ballafaqimit të komunitetit trans-atlantik me Rusinë, në lidhje me agresionin rus kundër Ukrainës. Kritikët e administratës së Presidentit Obama kanë komentuar në të kaluarën se ajo nuk ka provuar mbështetjen e nevojshme për aleatët amerikanë në Europën Qëndrore dhe Lindore.
Këshilli i Atlantikut tha se kriza në Ukrainë përbën një rrezik serioz, ndaj përparimit të bërë deri tani drejtë një “Europe të tërë dhe të lirë”, ç’prej mbarimit të luftës së ftohtë, prandaj edhe vendosi të organizonte këtë konferencë ku morën pjesë udhëheqës dhe zyrtarë të lartë amerikanë dhe europianë, për të biseduar mbi gjetjen e mënyrave më të mira për ruajtjen dhe avancimin e përparimit të bërë deri më tani drejtë paqës dhe sigurisë në Europë, megjithë sfidën më serioze ndaj vizionit për një Europe të bashkuar dhe në paqë, ç’prej mbarimit të luftës së ftohtë, pothuaj një çerek shekulli më parë. Këshilli i Atlantikut tha se e organizoi këtë konferencë të udhëheqsve trans-atlantikë, ndërkohë që presidenti rus, Vladimir Putin po hedhë poshtë këtë vizion dhe ndërsa ai po u bën presion dhe ndërmerr sulme ushtarake kundër vendeve fqinje të Rusisë, në përpjekje për të mos i lejuar ato që të vendosin vet nëse duan të bëhen pjesë e vizionit për një Europe të tërë dhe të lirë. Kjo konferencë, theksoi Këshilli i Atlantikut, është pjesë e një fushate që ka ndërmarrë për nxitjen e marrjes së masave për të siguruar se Ukraina mbijeton si shtet, dhe njëkohësisht për forcuar identitetin dhe rolin e vendeve të Europës Qendrore dhe Lindore dhe njëherazi edhe për të fuqizuar aleancën e NATO-s.
Ministri Makolli: Mërgata ka qenë, është dhe do të jetë një
Nga vizita e ministrit të Diasporës të Republikës së Kosovës z. Ibrahim Makolli në Montreal/
Nga Ajet Nuro*/
Ditën e shtunë më 19 prill 2014 mbrriti në Montreal, ministri i Diasporës i Republikës së Kosovës, Z. Ibrahim Makolli. Ai filloi nga Montreali një sere takimesh me emigrantët shqiptarë që janë vendosur në Amerikën e Veriut, (Kanada dhe Shtetet e Bashkuara). Ministri Makolli, mbrriti në Montreal me qëllimin e vetëm për të takuar emigrantët shqiptarë, të vendosur në metropolin e Kebekut. “Nuk do të doja të shkoja për here të tretë në Toronto, pa kaluar nga Montreali dhe pa u takuar me shqiptarët që jetojnë këtu”, -tha ai me të mbrritur në aeroportin Trudeau të Montrealit.
Ministria e gjithë shqiptarëve…
Nuk di sa ministri ka qeveria e Prishtinës dhe sa ministri ka ajo e e Tiranës por një ministri, ajo e Diasporës më ka rënë në sy për veprimtarinë e saj në mbështetje të diasporës dhe lidhjen e saj me vendlindjen. Ndonëse ky dikaster është pjesë e qeverisë së Republikës së Kosovës ajo u shërben njëlloj të gjithë emigrantëve shqiptarë pavarësish se nga është origjina e tyre. Kështu, kjo ministri ka shpërndar abetare e libra të tjerë për fëmijë dhe për të rritur, ka ndihmuar në hapjen dhe mbajtjen e shkollave shqipe edhe aty ku vetëm shqiptarë nga Republika e Shqipërisë si në Greqi psh. Kjo më bëri që në fillim të këtij viti, t’I kërkoj një intervistë titullarit të kësaj ministrie z. Ibrrahim Makolli dhe mund t’u them se vet procesi i kësaj interviste ishte një process që rrallë e sheh në zyrat e tjera në Prishtinë apo në Tiranë. Stafi I kësaj ministrie është një staf I sjellshëm dhe i vëmendshëm ndaj kërkesave që u dërgohen.
Vizitë e papritur
Vetëm në fillim të javës, zdhënësi i Minsitrisë së Diasporës, Zgjim Gashi më bëri të ditur dëshirën e ministrit Makolli për të ardhur në Montreal për të takuar shqiptarët që jetojnë dhe punojnë këtu. Por, nga ana tjetër, shqiptarët e kanë në gjak ndjenjën e mikpritjes, kështu që vumë në lëvizje gjithë njerëzit tanë këtu dhe ndonëse fund-java ishte prej kohësh e planifiuar dhe fund-javë pashkësh, ia dolëm të planifikojmë pritjen e minitrit Makolli.
Pas pritjes në aeroport, përfitova nga disa minuta të lira për të shëtitur me z. Makolli në Montreal dhe në ishullin Saint-Hélène. Kuptohet që dimri sapo ka dal dhe pranvera është duke ardhur por, edhe kështu qyteti i Montrealit është i bukur për t’u parë.
Mbrëmje mes shqiptarësh
Ndonëse, jo të gjithë ata që do të doja të ishin në mbremje, munda t’i mblidhja, rreth njëzetë shqiptarë u ulën në restorantin « Bâton Rouge » për të respektuar mikun e nderuar nga Prishtina. Në fakt, aty kishte shqiptar nga Çamëria, Vlora, Tepelena, Shkodra, Elbasani, Korça, Kamenica, Prishtina dhe Obiliqi (Për të mos i numëruar të gjitha vendet e përfaqësuara…)Ne patëm nderin të kemi në tavolinë edhe katër përfaqësues nga Toronto, mes tyre edhe anëtaren e kryesisë së shoqatës shqiptaro-kanadeze në Toronto znj. Emiliana Anastasi dhe aktivitin e kësaj shoqate z. Leonard Zoga.
Do të desha t’i falenderoj të gjithë të pranishmit e mbi të gjitha z. Shkëlqim Tola që u tregua i papërtuar dhe në dispozicion për të pritur e nderuar mikun e veçantë nga Prishtina.
Nder për Kosovën
Duke falenderuar pjesëmarrësit për ardhjen e tyre si dhe z. Makolli, unë theksova se nderimi që ne i bëjmë mikut të lart nga Kosova i takon së pari një zonje të rëndë siç është Kosova. Kur Kosova ishte nën thundrën e serbëve dhe para pavarësisë, uronim që kjo ditë të vinte dhe ardhja e një ministri nga Kosova, është treguesi i pare e i prekshëm i asaj që Kosova sot është një vend i pavarur. Sigurisht, me këtë pritje ne nderojmë edhe mikun nga Prishtina dhe dikasterin që ai përfaqëson. Ministria e Diasporës n’a ka bërë të ndihemi se ekzistojmë dhe të vlerësohemi. Do të donim që edhe Tirana të kujdesej edhe më shumë. Ministria e Diasporës nuk flet por vepron. Edhe njëherë u kujtova të pranishmëve, se edhe fëmijët tanë përfituan në dhjetorin e kaluar nga dhuratat e dërguara nga Ministria e Diasporës së Kosovës prandaj dua t’a falenderoj z. Makolli për gjithçka që ai dhe dikasteri i tij bëjnë për ne emigrantët. Ne, emigrantët, nuk kemi nevojë për parà apo për ndihë ekonomike por për një kujdes shtetëror.
Gjuha shqipe dhe ruajtja e identitetit kombëtar duhet të n’a bashkojnë të gjithë shqiptarëve
Pasi falenderoi për mikpritjen, ministri i diasporës tha se është kënaqësi për mua të takohem menjerëzit tanë të cilët siç e dini jeni të shpërndarë në të gjithë botën dhe nuk ka vend ku nuk ka shqiptarë. Unë kam një aktivitet në Toronto por nuk mund të shkoja përsëri në Toronto pa u ndalur dhe takuar shqiptarët e Montrealit. Unë veprimtarinë Tuaj e kam ndjekur nga larg por është ndryshe ajo që e prek vetë. Nuk do t’a konsiderojmë sukses përsa kohë nuk kemi lidhje të mira mes atyre që jetojnë jashtë dhe ne që jetojmë brenda. Mërgata nuk është e Kosovës, as e Shqipërisë. Mërgata ka qenë, është dhe do të jetë një dhe çdo veprim që bëjmë e bëjmë për të gjithë shqiptarët kudo që janë. Ne kemi bashkëpunim të mirë me Shqipërinë sikurse me ministrinë e arsimit dhe ne e plotësojmë njëri-tjetrin. Ne kemi disa objektiva për njerëzit tanë që jetojnë jashtë. E para dhe mbi të gjitha është ruajtja e identitetit . Nëse në të kaluarën është arritur që të ruhet, sot nuk është dhe aq e lehtë. Nuk është e lehtë sepse zhvillimet teknologjike e kanë bërë të vetën. Nëse ju keni ardhur në moshën 15 apo 20 vjeçare por fëmijët që lindin këtu që kurse fillojnë të flasin janë në çerdhe apo shkolla dhe krijojnë një farë identitet. Kështu me njerësit tanë që jetojnë jashtë po reagojmë për këtë çështje. Nuk jemi të kënaqur me mësimin plotësues sepse është pak për nevojat që kemi. Në këtë drejtim Suedia është më mirë sepse mësimi bënë pjesë në mësimin e rregullt. Gjatë këtyre 2 vjetëve kemi arritur të rrisim numrin e shkollave dhe të nxënësve, kemi shpërndarë mbi 260 mijë libra në shkolla por edhe në biblioteka të qyteteve dhe do të vazhdojmë kësisoj edhe në të ardhmen. Objektiv tjetër yni është të dimë numrin e mërgimtarëve tanë dhe kemi filluar të regjistrojmë mërgatën dhe këtë kemi dashur t’a bëjmë së bashku me Shqipërinë sepse kështu mund të nxjerrim edhe rezultatet se sa emigrantë ka nga Shqipëria, sa nga Kosova, sa nga Mali i Zi apo nga Maqedonia. Rëndësi i kushtojmë edhe Luginës së Preshevës pasi nëse nuk kujdesemi ne, nuk ka kush të kujdeset për ta. Kemi filluar organizimin e mërgatës në aspektin profesional të saj. Kemi organizuar rrjetin e mjekëve shqiptarë në botë, kemi organizuar një konferencë në Prishtin. Numri i mjekëve shqiptar të një profili të lartë në botë vërtitet rreth numrit 700. Po ashtu kemi punuar për krijimin e shoqatave të inxhinierëve dhe arkitektëve shqiptarë në shumë vende të Europës po ashtu edhe shoqata të juristëve dhe profesione të tjera. Gjithashtu po krijojmë edhe shoqata të biznesmenëve shqiptarë dhe kydo të jetë edhe qëllimi i një mbledhje që do të organizohet në Toronto pasnesër. Gjer më sot kemi krijuar rreth 17 rrethe të tilla. Këto organizime ndihmojnë raportet mes shqiptarëve në vendet ku ata jetojnë por kjo favorizon edhe marrdhëniet e tyre me vendlindjen. Jemi duke diskutuar me Shqipërinë për të patur një komitet për mërgatën që do të ketë autoritet këshilldhënës mbi qerveritar. Ne kemi qeveritë tona por ne kemi nevojë për një politikë kombëtare për mërgatën. Ne kemi një strategji për diasporën që nuk është një strategji e mbyllur por jnë strategji e gjallë.
Pastaj z. Makolli foli për arritjet e dikasterit të tij, arritje që siç tha ai nuk mund të realizoheshin pa bashkëpunimin e dikasterit të tij dhe komuniteteve shqiptare kudo në botë. Pastaj ai tha se jemi nga pupujt e paktë që kanë mbi dy të tretat e popullsisë që jeton jashtë kufijve të saj. Ai tha se në botë vetëm pas viteve ’60 janë mbi tre millionë shqiptarë (pa përmendur shqiptarët e detyruar që të shpërngulen në Turqui nga dhuna e klikës Rankoviç-Tito.)
Përfaqësimi i diasporës në politikën shqiptare është një nga projektet e ministisë së diasporës dhe, edhe aty z. Makolli theksoi kujdesin që disapora mos të ndahet apo partizohet dhe po punohet të gjendet mënyra më e mirë e pëfaqësimit. Në fund, miku i nderuar falenderoi të pranishmit për mikpritjen dhe u kërkoi atyre dhe gjithë emigrantëve të tjerë të ndihmojnë në misionin e ministrisë së diasporës dhe të shkruajnë të flasin madje edhe të kritikojnë por duke sugjeruar edhe zgjidhje.
Pastaj mbrëmja kaloi në një atmosferë vllazërore
Për t’u bërë një përmbledhje të atmosferës që krijoi ministri Makolli, nuk ka më bukur se shprehja që më tha një nga pjesëmarrësit të nesërmen e takimit: Me vdekjen e Ibrahim Rugovës, nuk besoja se ndonjë politikan tjetër do më ngjallte entuziazëm dhe shpresë si z. Makolli …
Të nesërmen z. Makolli pati takim me një grup emigrantësh në kolegjin Brebeuf në Montreal, takim i organizuar nga Bashkësia e Shqiptarëve të Kebekut në Montreal.
• E dërgoi për Diellin vetë autori. E falenderojmë!
Në zemër të Sarajevës u zbulua përmendorja Papa Gjon Palit II
Mbështetja Gjon Palit për rezistencë të Sarajevës, gjendet tek përpjekjet nacionaliste për të shkatërruar strukturën tradicionale ndër-kulturore dhe ndër-fetare të qytetit, gjatë luftës së viteve 1992-95, çka e bëri Papa Gjon Palit II – shumë të popullarizuara në mesin e popullatës me shumicë myslimane të qytetit, thuhet në një njoftim për media nga Sarajeva/
Nga BEQIR SINA, New York/
SARAJEVE B&H (30 prill, 2014) Gjon Pali II ka fituar popullaritet në mesin e banorëve të Sarajevës, kryesisht myslimanë, për shkak se, sipas shtypit amerikan, ai ka mbështetur rezistencën e tyre përpjekjeve të nacionalistëve për të shkatërruar frymën e traditës multikuturore dhe multietnike të qytetit gjatë luftës nga viti 1992 deri 1995 .
Simbas shtypit amerikan mijëra boshnjakë kanë festuar kantonizim e Papa Gjon Palit II duke përuruar një statujë në zemër të Sarajevës.
Mbështetja Gjon Palit për rezistencë të Sarajevës, gjendet tek përpjekjet nacionaliste për të shkatërruar strukturën tradicionale ndër-kulturore dhe ndër-fetare të qytetit, gjatë luftës së viteve 1992-95, çka e bëri Papa Gjon Palit II – shumë të popullarizuara në mesin e popullatës me shumicë myslimane të qytetit, thuhet në një njoftim për media nga Sarajeva.
Televizionet më të mëdha amerikane, thanë se turmat e njerëzve gjatë ceremonisë kur u përurua të mërkurën në frontin e katedrales statuja e Papës Gjon Pali II – tre metra të lartë, thërrisnin “rroftë Papa”
Shtatorja e papës, është tri metra e lartë, dhe është vepër e artistëve boshnjak e vendosur përpara katedralës së qytetit – The Sacred Heart Cathedral . Kardinali boshnjak Vinko Puljiç e zbuloi dhe e bekoi statujën e Papa Gjon Pali II në frontin e katedrales në Sarajevë – Bosnje, të mërkurën, më prill 30, 2014.
Sarajeva ka qenë e rrethuar nga Ushtria e Republikës Serbe, në kohën e luftës 1425 ditë, gjatë të cilave, Papa Gjon Pali II ka bërë thirrje disa herë për dhëniën fund vuajtjeve të sarajevasve.
Vizitën Sarajevës të planifikur më 1994, papa e ka anulluar mbasi që serbët e Bosnjës i kanë dërguar porosinë se nuk mund t’ia garantonin sigurinë. Por Gjon Pali II e ka vizituar Sarajevën më pas dy herë në vitin 1997 dhe në vitin 2003.
Pikërishtë mbasi Bosnja me anë të një marrveshje, e cila njihet si Dayton Agreement fitojë paqen .
Marrëveshja e Dejtonit për paqe në Bosnje u arrit në nëntor 1995, gjatë administratës së presidentit Klinton dhe u nënshkrua një muaj më pas në Paris.
Bosnja në fillim të viteve 1990 përjetoi luftimet më të rënda në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Agresioni serb në këtë republikë ish-jugosllave u kushtoi jetën 250 mijë vetëve dhe zhvendosi 2 milionë të tjerë.
Evropa fillimisht e ndoqi pasive masakrën që kishte filluar.
Ish-Sekretari i Shtetit Xhejms Bejkër u bëri jehonë opinionit publik dhe kundërshtimit të Kongresit ndaj idesë për ndërhyrje amerikane amerikane, kur u shpreh se Amerika nuk kishte interesa në këtë konflikt.
- « Previous Page
- 1
- …
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- …
- 881
- Next Page »