Satirë nga Rafael Floqi

Në një shfaqje spektakolare, ku drama dhe satira përzihen në një koktej të çuditshëm, Ilir Beqaj, ish-ministri i Shëndetësisë dhe i “pafajshmi” i momentit, është bërë protagonist i një komedie të zezë që do t’ia bëjë Jul Çezarit të duket si një shfaqje e teatrit të fëmijëve. Pasi, me prangat e hedhura si aksesor mode, Beqaj është i ftuar në një sfilatë publike që ka ngjallur më shumë pyetje se një pyll i paprekur nga qytetërimi. Po pse e bëjnë këtë? Ose, më e rëndësishmja, kush e pëlqen këtë show?

Javën e kaluar të martën dhe të mërkurën, pas një orë të tërë përgatitjeje dhe skenografisë, Ilir Beqaj paraqitet para kamerave si një protagonist i detyruar në skenën e Kuvendit. Si një aktor i ftuar, i veshur me xhupin e tij të mrekullueshëm dhe duar të lidhura si të ishin të zënë në një reality show të kohës së diktaturës, ai hyn në Komisionin Hetimor të Shëndetësisë. I përhumbur nga hapat e tij të kujdesshëm, duke u munduar të fshehë prangat pas një “planifikimi artistik”, Beqaj tenton të shpëtojë dinjitetin e tij, por diçka duket se nuk shkon. Por reagimet publike janë të ndara: ata që ndihen të tronditur dhe ata që u gëzohen këtij spektakli.

Për disa, kjo është një pjesë e një “kompensimi” që duhej bërë për arrestimin e turpshëm të ish-presidentit Meta. Për të tjerët, kjo është një shfaqje teatrale për të kënaqur një turmë të uritur për drejtësi. Po ashtu, ka nga ata që thonë: “Vërtet, askush nuk e di se ku shkojnë ato miliona për koncesionet, por sigurisht që do të kënaqemi të shohim një njeri të hedhur në ferrin e kamerave, të derdhë lot e të mund të na tregojë se çfarë ndodhi.”

Në këto kushte, një pyetje që lind është: A është ky një shfaqje që synon të nxisë urrejtjen, apo një mundësi për të ndihmuar ndonjë përpjekje të vërtetë për drejtësi? Nëse e pyesni Beqajn, duket se ka vendosur që kjo të jetë një shfaqje për t’u ndjerë mirë me vetveten, një “self-help” show ku duhet të tregojë se çfarë është bërë me paratë që përfunduan në duar të dikujt tjetër.

Pat kaluar mesnata, të mërkurën anëtarët e Komisionit Hetimor për Sterilizimin janë ende në Kuvend. Përfaqësuesit e opozitës kërkojnë që të shtyhet afati i komisionit që skadon këtë të enjte dhe përpara tij të dëshmojnë kryeministri Edi Rama dhe biznesmenia Vilma Nushi. Anëtarët e mazhorancës kërkojnë që fillimisht të dëshmojë ish-ministri i shëndetësisë, Ilir Beqaj ndërsa janë kundër thirrjes së Ramës dhe shtyrjes së komisionit. Ndërkohë Beqja vijonte të qëndronte në një ambient tjetër të kryesisë së Kuvendit. KJo ka bërë që deputeti demokrat Saimir Koreshi të thotë me ironi në komision: “Ju lutem njoftoni burgjet që të mos mbyllin derën se na mbeti Beqaj në Kuvend”.    

Dhe pastaj, si për ta turbulluar akoma më shumë këtë situatë, për të nxitur akoma më shumë ndjenja, Beqaj bëri gafën e tij më të madhe – një “shfaqje të vogël” mëngjesin e së enjtes. Ndërkohë që parlamenti bëhej skena e një debati të nxehtë, ai ndërhyn si një regjisor i paftuar, duke u përpjekur të intimidonte deputetët e opozitës. Nuk kishte asnjë nevojë për këtë, por ai e bëri – duke hedhur poshtë çdo mundësi për një përfundim normal të ngjarjes dhe duke u bërë përsëri “ylli” i kësaj tragjedie televizive.

“Mbylle gojën!” – nuk e dimë nëse ai ka ndonjë diploma në menaxhimin e situatave të tensionuara, por kjo është padyshim një lëvizje që e bën atë të duket si një mbret i vërtetë, që kontrollon çdo aspekt të ‘spektaklit’. Dhe, e dini çfarë? Regjimi është aq i aftë, saqë ai mund të bëjë që një të burgosur të duket si i ftuar VIP.

Të gjithë e kuptojnë që ky skandal është pjesë e një loje më të madhe – një lojë që kërkon të tregojë se kush e kontrollon kujtesën popullore dhe si mund të manipulohet ajo, duke e kthyer Beqajn në një “martir” të sistemit. Dhe ndërkohë që ai bëhet protagonisti i një shfaqjeje të pafund, paratë që vazhdojnë të derdhen për koncesionet në shëndetësi, vazhdojnë të shkojnë te ata që mund të thonë “Ne jemi gjithmonë të sigurt”, e ndërsa populli vazhdon të konsumojë këtë shfaqje të madhe.

Në fund, kjo është një histori për të treguar se sa thellë ka rënë qytetërimi i shoqërisë sonë. Se si, për të ruajtur kontrollin e turmës, duhet të sakrifikosh individët dhe t’i shfaqësh si kukulla që luajnë rolin e viktimës, përderisa ata që i ke vendosur atje vazhdojnë të luajnë lojën e pushtetit dhe parave. Dhe kush është regjisori? Mund të jetë cilido, por nën parulla të tilla si “Mos kini frikë nga fjala e lirë”, është mëse e qartë se të gjithë luajnë të njëjtën lojë, ndërsa ne shikojmë, pa mundur ta ndryshojmë skenarin. 

Pikërisht kjo i bën edhe më të rënda pamjet me duar të lidhura. Ajo i nxjerr zbuluar si një film i paramenduar nga një regjisor që ka ndër mend spektaklin. Dhe cili është qëllimi: Ta kënaqë oreksin e turmave me denigrimin e Beqajt, ndërkohë që paratë që vazhdojnë derdhen për koncesionet nuk i ndërpret askush.

𝐃𝐫. 𝐁𝐥𝐞𝐝𝐚𝐫 𝐊𝐮𝐫𝐭𝐢/

Vepra “Davidi me Kokën e Goliathit” e Caravaggio u pikturua si një dhuratë për Kardinalin Scipione Borghese, në mënyrë që ai të ndërmjetësonte te xhaxhai i tij, Papë Pali V, që të tregonte mëshirë ndaj Caravaggio-s, dhe të dekretonte faljen ndaj tij për vrasjen që kishte bërë ndaj një njeriu, teksa ishin grindur për një lojë. I rrethuar nga dëshpërimi Caravaggio pikturoi veten e tij në kokën e Goliathit, e madje edhe djaloshi David është po vetë ai në moshë të re. Caravaggio i ri që vështron me dhembshuri dhe trishtim Caravaggio-n e rritur trazovaç dhe artistin vrasës.

Në shpatë vërehet një mbishkrim: H-AS OS; ky është një shkurtim i frazës latine humilitas occidit superbiam («përulësia e mposht krenarinë”). Davidi shpalos një dëshpërimin të plotë dhe ai nuk vështron si triumfator por me përulësi. Pamja e tij plot dhembshuri është shenjë e një shprese të vetmuar, e cila bashkon ekzekutuesin dhe viktimën, në një dëshirë të përbashkët për shpagim. Nuk gjendet asnjë pikturë në traditën perëndimore që përçon një ndjenjë kaq të madhe tmerri porsi kjo tablo e Davidit dhe Goliathit. Tërësisht i dorëzuar, Davidi adoleshent mban kokën e përgjakur të gjigandit, duke e parë atë me një përzierje magjepsje dhe mëshire. Ky portretizim e bën pikturën të paharrueshme, e cila përforcohet nga mimika e fytyrës së Goliathit, pra vetë portreti i Caravaggio-s, i cili edhe pse i vdekur në këtë skenë, duket se transmeton mesazhin e dëshpërimit, pendimit, dhe klithmës së mëshirës dhe shpëtimit.

Kjo vepër është një dramë psikologjike. Dhe përmes përdorimit të dritës dhe hijes, figurat duket se burojnë nga terri, porsi aktorë që shfaqen papritur në skenë nga një qoshe e errët teatrale.

Duke e portretizuar veten si Goliathi, Caravaggio shpalosi pendimin e përzemërt e të thellë të një vrasësi të dënuar. Tabloja ishte një lutje mëshire ndaj vetë njeriut për të cilin u pikturua kjo vepër. Të njëjtën pendesë Caravaggio e shpalosi edhe tek vepra Prerja e Kokës së Gjon Pagëzorit në të cilën, për të vetmen herë në të gjithë krijimtarinë e tij, artisti vendos firmën e vet në një nga veprat e tij, dhe me të kuqe ai e nënshkruan atë në fund të spërkatjes së gjakut që derdhet nga qafa e sapo prerë e Gjon Pagëzorit, porsi një shprehi e gjendjes së pendesës së ndërgjegjes së artistit.

Caravaggio ishte piktori më i arrestuar evropian i viteve 1600-të. Edhe pse vdiq në vitin 1610-të, në moshën tridhjetë e nëntë vjeçare ai konsiderohet si piktori më i rëndësishëm italian i të gjithë shekullit të shtatëmbëdhjetë. Por, gjithashtu ai njihet edhe si piktori vrasës. Përveç krimit që kreu në vitin 1606, mendohet se ai kishte kryer dhe një krim të ngjashëm në rininë e tij. Ai ishte një njeri rebel, shoqërohej me prostituta, përleshej vazhdimisht nëpër rrugë, hynte e dilte rregullisht nga burgu, me raste mbetej i pastrehë, u dënua me vdekje për shkak të vrasjes, u zgjodh si kalorës në urdhrin Kalorësit e Maltës, por katër muaj e gjysmë pas marrjes së kryqit, ai u përjashtua nga ai urdhër.

Caravaggio ishte një artist i arratisur e një njeri kokëshkretë.

Të njëjtin rebelizëm që kishte në jetë, ai e shpalosi edhe në të gjitha veprat e tij artistike, duke revolucionarizuar pikturën evropiane. Përdorimi i femrave dhe meshkujve të zakonshëm si modele të tablove me tematika të shenjta fetare të përshkruara plot dritë teatrale, tronditën kritikët dhe artistët në të gjithë Italinë dhe Evropën.

Megjithëse ai vdiq në vitin 1610, ndikimi i Caravaggio-s zgjati për dekada të tërë dhe u shtri përtej Italisë në Holandë, si dhe Francë. Ai pikturonte me shpejtësi dhe drejtpërdrejt nga natyra, pa përdorur vizatime paraprake përgatitore. Tablotë e tij fetare përçojnë një ndjenjë të aktualitetit dramatik duke e shkëputur nga qëllimi dekorativ që kishte arti në atë periudhë.

Ndonëse shumë prej veprave të tij nuk pranoheshin dhe nuk arritën të magjepsin patronazhin papnor, skandalizonin kolegët artistë dhe artdashësit e kohës, askush nuk e hodhi poshtë talentin dhe gjenialitetin e Caravaggio-s. Dhe, jeta e tij e errët, si një milanez që jetoi në Romë, Napoli, Sicili dhe Maltë, e një i arratisur si vrasës me një çmim mbi kokën e tij, gjatë fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, Caravaggio u ngjit në statusin e gjeniut romantik. Seksualiteti i tij i devijuar, ateizmi i dukshëm dhe shkeljet shoqërore përputheshin me imazhin romantik të artistit rebel. Ndaj, veprat e tij nisën të tërhiqnin një vëmendje më të gjerë gjatë dy shekujve të fundit, dhe gjenialiteti dhe revolucioni artistik që vërehen e përçohen në veprat e tij i dhanë Caravaggio-s vlerësimin e merituar anembanë botës si një nga artistët më të shquar të gjithë kohërave.

Caravaggio vdiq teksa kthehej nga Napoli në Romë, i vetëm, në errësirë dhe mjerim. Atij nuk iu dha nderi i një funerali publik, nuk iu lexua asnjë elegji, ose një ceremoni mortore e veçantë, siç ishte zakon në rastet kur ndaheshin nga jeta artistët e famshëm. As në Romë nuk u krye ndonjë shërbim përkujtimor. Ai vdiq po aq keq sikurse edhe jetoi. Ai ishte prototipi i “artistit të mallkuar,” por i cili e tronditi botën e artit dhe madje të gjithë botëkuptimin e kohës në të cilën jetoi, duke e vrarë artin, por duke e ringjallur atë përsëri, gjatë tri dekadave të jetës së tij, duke shërbyer kështu si një shpëtimtar për gjendjen statike në të cilën gjendej arti i kohës, duke e rishfaqur atë me një fytyrë të re, plot nuanca teatrale, natyralizëm, dhe dramë njerëzore.

Marsel Fregjaj/

Ndikimi i nënës farkëton karakterin dhe konceptin mes të drejtës dhe të padrejtës, të mirës dhe të keqes, të bukurës dhe shëmtuarës, besimit dhe dyshimit, deri te ëndrrat dhe aspiratat, pra pothuajse gjithë atë që me një fjalë do ta quanim botëkuptimin e njeriut.
Ky proces funksionon si programimi fillestar që i bëjmë një kompjuteri, për herë të parë kur është vetëm një metal “i pajetë”, si shkrimi në një letër, sipërfaqen e së cilës asnjë maje lapsi nuk e ka prekur më përpara. Që nga lashtësia e deri te psikologjia moderne, ky aspekt i njerëzimit është trajtuar si një proces që ndodh te të gjithë. Por çështja fillon e bëhet interesante kur marrim në konsideratë personalitete apo liderë, të cilët për një arsye apo tjetër kanë ndikuar në fatet e shoqërive.

Nga shenjtëroret shpirtërore deri te majat e fuqisë politike, duart udhëzuese të nënave kanë lënë gjurmë të thella në faqet e historisë. Do të ishte mjaft interesante të kishim më shumë informacion për nënat e liderëve shqiptarë, të paktën të figurave pas viteve ’80. Kjo mund të hidhte dritë verbuese, mbi të vërtetat e dhimbshme të kombit shqiptar përgjatë asaj periudhe e deri sot.
Si shqiptarë, ne i dhuruam botës një shenjtore, të cilën i gjithë njerëzimi e quajti nënë. Jeta e Nënë Terezës përfaqësonte fuqinë e empatisë, një virtyt thellësisht i rrënjosur në dashurinë amësore.
Besimi i saj se lidershipi i vërtetë lulëzon nga përulësia dhe dhembshuria rezonon universalisht, duke theksuar rëndësinë e vlerave të ngulitura nga nënat tek fëmijët, të cilët më vonë janë vetë shoqëria. Një tjetër shembull është nderimi i thellë i Mahatma Gandhit për nënën e tij, Putlibai, që është i dokumentuar mirë. Besimi i saj i palëkundur dhe përkushtimi ndaj paqes dhe vetëdisiplinës formuan bazën e dimensionit të tij moral dhe filozofik. Kujtimet e Gandhit për ndikimin e nënës së tij shpalosin përkushtimin amësor i cili ushqeu misionin e tij të fuqishëm për drejtësi.

Në anën tjetër të globit, në historinë amerikane, trashëgimitë presidenciale gjithashtu pasqyrojnë urtësinë e udhëzimit amësor.
Rezistenca e Franklin D. Roosevelt pasqyroi mbështetjen mbrojtëse të nënës së tij, Sara Delano Roosevelt. Ndërsa busulla morale e John F. Kennedy, e krijuar me kujdes nga parimet e Rose Kennedy për detyrë dhe shërbim, ishte ajo që ndikoi në lidershipin e tij transformues. Vizioni gjithëpërfshirës i Barack Obamës ishte një dëshmi e shpirtit aventurier dhe përkushtimit të palëkundur të Ann Dunham ndaj drejtësisë sociale. Empatia dhe vendosmëria e Bill Clinton u formuan në qëndrueshmërinë dhe sensin e ndjeshmërisë të Virginia Kelley.

Analet e lashta të historisë gjithashtu janë dëshmi e ndikimit amësor. Olimpia, nëna e fuqishme e Aleksandrit të Madh, i nguliti atij një ndjenjë të fatit hyjnor. Ambicia dhe intelekti i saj, të kombinuara me mësimet e Aristotelit, vendosën themelin për ndryshimin që Aleksandri solli në botë.

Thelbi i lidershipit të vërtetë kultivohet në përqafimin udhëzimeve, e të dashurisë së një nëne. Fjalët e saj të inkurajimit, urtësia, zgjuarsia, virtytet e vlerat e saj të qëndrueshme dhe besimi i saj, formojnë busullën morale që udhëheq liderët drejt madhështisë, dhe deri te shkëlqimi i një shoqërie. Prandaj, urimi më i mirë për Shqipërinë është që asaj t’i vijnë bij dhe bija, nga nënat e vërteta shqiptare, ruajtëse të gjakut dhe shpirtit të kombit!

Imazhi: “Miss Grand Albania takes the stage in the “Xhubleta,” a UNESCO-recognized symbol of Albanian heritage. This modernized costume, with its bell shape and vivid embroidery, reflects Albania’s history of endurance and beauty. Embodying cultural pride, Miss Grand Albania showcases unity and tradition, celebrating the nation’s enduring spirit.”

Skender Karaqica/

Në shenjë nderimi të 60-vjetorit të themelimit të Mitingut të Poezisë në Gjakovë nga një grup shkrimtarësh të trevës shqiptare të Dukagjinit, ky manifestim i poezisë në këtë jubile të bëhet me adresë ndërkombëtare.

Për nismën do të ishte mirë që në kuadër të këtij jubileu të 60 pranverave të rrugëtimit të artit të poezisë bashkëkohore të brezave të poetëve e shkrimtarëve, në përkrahje të Shoqatës së Shkrimtarëve e të Ministrisë për Kulturë e Kosovës, të bëhet pjesë e ardhjes së poetëve nga rrafshet evropiane,amerikane dhe nga bota.

Arti i poezisë shqiptare tashmë e ka krijuar hisën e vet poetike dhe përmes participimit të vlerave të artit shqiptar në hapësirën e botës, ka ardhur koha që të hapën të gjitha portat e bashkëpunimit me poetë, shkrimtarë e artistë të fushave të rrafsheve ndërkombëtare.

Kjo nismë të bëhet pjesë e tërë krijuesve tanë në Shqipërinë tjetër në Kosovë (term i Dritëro Agolli-nënvizimi im) dhe në Shqipërinë zyrtare ,që Manifestimi Kulturor MITINGU I POEZISË në Gjakovë të bëhet fryma e përbashkët e poetëve nga Evropa, Amerika dhe kontinentët tjera.

E paçim me fat artin e poezisë shqiptare në dritën e arenës ndërkombëtare!

Takim i frytshëm me drejtorin e Agjencisë së Intelegjencës së Kosovës z. Petrit Ajeti. Kryetari i Federatës Panshqiptare “VATRA” Dr. Elmi Berisha e siguroj drejtorin Ajeti që VATRA do jetë mbështetëse e fuqishme e institucioneve më të besueshme të sigurisë në vend AKI -së dhe Policisë së Kosovës.

Kryetari Berisha i shprehi mirënjohje të thellë drejtorit Ajeti për përkushtimin, profesionalizmin dhe bashkëpunimin e ngushtë me institucionet relevante të sigurisë në SHBA në funksion të paqes, stabiliteit dhe sigurisë në rajon dhe më gjerë.