Nga Rafael Floqi 

Debati i zëvendëspresidencial i së martës mbrëma ishte një debat civil, relativisht i përmbajtur në lidhje me çështjet me të cilat përballen votuesit amerikanë gjatë fushatës zgjedhore të vitit 2024. 

Kjo e bëri atë ndryshe nga dy debatet presidenciale që u zhvilluan në fillim të këtij viti. Kishte momente kur JD Vance, kandidati republikan, u përplas me atë që ai ishte një kontroll i padrejtë i fakteve nga dy moderatoret e CBS, dhe në një moment mikrofonat e të dy kandidatëve u mbyllën përkohësisht. 

Por në pjesën më të madhe, shkëmbimet mes të dyve – dhe mes kandidatëve dhe moderatorëve – ishin civile. Në fakt, madje ka pasur raste kur të dy kandidatët ranë dakord – dhe thanë kështu.

“Ka shumë të përbashkëta këtu,” tha demokrati Tim Walz në fund të mbrëmjes. Kur tema u kthye në strehimin e përballueshëm, bashkëmoderatorja Nora O’Donnell vuri në dukje se të dy kandidatët dukej se kujdeseshin fort për këtë çështje. Dhe kur Walz, duke mbështetur Kamala Harris, foli se djali 17-vjeçar i tij ishte dëshmitar i të shtënave në një qendër komunitare, Vance dukej vërtet i shqetësuar. 

“Më vjen keq për këtë dhe shpresoj se ai të jetë mirë”, tha Vance. “Krisht ki mëshirë, është e tmerrshme.” 

Një debat i zbutur, me pak goditje të natyrës politike, ndoshta i shërbeu më së miri Vance në fund, pasi i dha atij hapësirë ​​për të mbrojtur kandidatin e tij, Donald Trump, dhe për të zbutur disa nga skajet më të ashpra të ish-presidentit.

“Diçka që bëjnë këta demokratët është të paraqesin shumë pretendime se nëse çdo të ndodhë kur Donald Trump të bëhet president, të gjitha këto gjëra të tmerrshme do të bëhen realitet,” tha ai. “Por ai e bëri punën e tij, dhe qeverisi herën e parë në një mënyrë dypartiake”.

Nëse Vance u zgjodh sepse ai vuri pak mish ideologjik në kockat e populizmit konservator të Trump, të mërkurën mbrëma Vance iu paraqisi gjithashtu atyre një fytyrë me pamje të përulur.

Ishin një 90 minuta relativisht civile diskutimi mbi emigracionin, ekonominë, abortin dhe çështje të tjera, ndërsa kandidatët për zëvendëspresidentë ai republikan JD Vance dhe demokrat Tim Walz u takuan për herë të parë dhe të vetme në skenën e debatit.

Ja disa nga momentet më të paharrueshme të natës.

Emigracioni u shfaq shumë, pasi Vance shpesh sillte pyetje në dukje të palidhura me çështjen e kufirit, e parë si një pikë e dobët për demokratët. Mikrofoni i tij përfundimisht ishte i heshtur ndërsa ai fliste mbi moderatorët gjatë një kontrolli faktesh.

Pyetja e parë që iu bë kandidatëve ishte një temë që peshonte shumë në mendjet e shumë amerikanëve të martën: konflikti në rritje në Lindjen e Mesme.

Një çështje kryesore për votuesit në zgjedhjet e vitit 2024 ndezi një nga debatet më të gjata dhe më të nxehta të natës: të drejtat e abortit. Vance u tha moderatorëve se ai mendon se çështja duhet t’u lihej shteteve individuale, ndërsa Walz tha se e drejta federale për abortin duhet të rivendoset.

Nata e pyetjeve i detyroi të dy kandidatët të adresojnë polemika mbi pretendimet që kanë bërë në të kaluarën. Walz u pyet në lidhje me deklaratat e mëparshme se ai ishte në Hong Kong kur ndodhi masakra në sheshin Tiananmen në Pekin në qershor 1989. Dhe guvernatori i Minesotës pranoi se ai “ka folur gabim” për kohën e udhëtimeve të tij. Vance u pyet për sulmet e tij të mëparshme ndaj Trumpit. Dhe senatori i Ohajos tha se kishte gabuar në lidhje me kritikat e tij të mëparshme duke e krahasuar Trumpin me Hitlerin.

Mençuria konvencionale që shpesh del në pah kur diskutojmë për kandidatët zvpresidencialë është : “Mos bëni dëm”. Është ideja që ju nuk dëshironi që zgjedhja e një fushate për zëvendëspresidentët të krijojë tituj lajmesh, të bëhet temë bisede ose të dëmtojë pjesën e sipërme të tiketës.

Ky debat ishte një provë e madhe për Vance dhe Walz – dhe një mundësi e madhe për të për të dëmtuar potencialisht fushatat e tyre përkatëse.

Përveç shkëmbimit të diskutueshëm rreth sulmit në Kapitol, debati shfaqi më shumë momente të ndjenjës pozitive mëtij shumë sesa mund të pritej. Walz tha se “i kishte shijuar debati i sonte dhe mendoj se kishte shumë të përbashkëta këtu” përpara se të vinte në dukje se atij “i vjen keq që kishte folur gabimisht për gjërat dhe mendoj se mund të kem me senatorin”.

“Edhe unë, po ashtu,” u përgjigj Vance

Por, me përfundimin e debatit tani, unë do të argumentoja se të dy ia kanë dalë mirë – që do të thotë se ata e kanë goditur atë pikë, nuk kanë bërë asnjë dëm dhe me gjasë i kanë bërë shefat e tyre të lumtur. Por sidoqoftë Vance mbrëmë fitoi …

Shaban Murati/

Shqipëria komuniste, si shteti i parë ateist në botë dhe në historinë botërore, na ka lënë trashëgim disa ateistë, që janë më origjinalët në botë. Ata janë bërë sot në demokraci teologë çerek fetarë dhe profesojnë me artikuj dhe libra idealin e tyre të ri për të hedhur një fe kundër tjetrës ose një sekt kundër fesë nga ka dalë ai sekt. Komike është përpjekja e tyre kur tjerrin edhe teori për fenë, që sulmojnë dhe madje vetedëklarohen teologë të asaj feje. Interesant është se kurrë nuk sulmojnë fenë e prindërve të tyre ortodoksë p.sh., por gjithmonë fenë e shumicës së popullit, të cilën as e njohin dhe as i përkasin. Në debatin e sotëm për idenë idiote të “shtetit bektashi”, ateistët teologë janë bërë befas që të gjithë ithtarë të dalldisur të bektashizmit. E bëjnë këtë nga fondamentalizmi i fesë së tyre të origjinës dhe nga urrejtja për fenë e shumicës së popullsisë, dhe sepse janë duaxhij të qeverisë. Nuk duket rastesi qe disa nga keta ateistë të sotëm kane origjina etnike ose biologjike të dyshimta.

Misionet e perçarjes së kombit shqiptar, sidomos në planin fetar, nuk janë vetëm fenomene të gjysmës së parë të shekullit 20. Janë të sponsorizuar edhe sot e kësaj dite në gjysmën e parë të shekullit 21, aq më tepër që sponsorizimi sot është në modë dhe qeveria është zemërgjërë me ateistët.

Gjithmonë shtetet armiq historikë të kombit shqiptar na kanë vrarë me dorën tone.

Satirë nga Rafael Floqi/

Imagjino skenën: Edi Rama, me një pallto të gjatë, qëndron në majë të malit Dajti duke shikuar poshtë mbi Tiranë dhe, për herë të parë në histori, mendon: “Pse të mos krijoj një shtet të ri këtu? Jo një shtet të zakonshëm, por një shtet bektashi! Kjo do t’i japë një kthesë të re kryeqytetit!”

Shumë njerëz do të thonin: “Ky është një shaka, apo jo?” Por me Ramën, nuk je kurrë i sigurt. Një ditë po ndalon lëvizjen e makinave në qytet për shkak të ndotjes, dhe të nesërmen po propozon që të mbjellim një pyll mbi Lanë. Tani, ai ka vendosur të sjellë një shtet të ri në mes të Tiranës! Një shtet brenda shtetit. Dhe jo, kjo nuk është ndonjë komedi absurde, është thjesht… realiteti i përditshëm në Shqipëri.

“Po mirë, për çfarë na duhet një shtet bektashi?” – pyet një qytetar i hutuar. “A kemi nevojë për më shumë burokraci? A do të kemi tani edhe një doganë për të kaluar nga njëra anë e Bulevardit tek tjetra?” Sigurisht, nuk mund të bësh një shaka pa e përmendur dhe këtë! Mos të harrojmë, shqiptarët mezi menaxhojnë një shtet, lëre më dy.

Por ajo që bën këtë situatë akoma më qesharake është se askush nuk e ka kërkuar këtë. As bektashinjtë nuk duket se kanë dëgjuar për këtë plan madhështor. Mbase ideja ka dalë nga ndonjë bisedë e natës vonë mes Ramës dhe kryegjyshit të bektashinjve, ndërsa pinin një gotë raki në një teqe.

Në një takim me diasporën shqiptare në New York, kryeministri Edi Rama foli për herë të parë për idenë brilante të krijimit të një shteti bektashi brenda Tiranës. Kjo ide kaq e shkëlqyer, që padyshim askujt nuk ia kishte zënë mendja përpara, është për t’i dhënë status diplomatik një komuniteti që, sipas Ramës, është si “jetim”. Sigurisht, si çdo jetim, ky komunitet meriton një shtet të vetin në mes të kryeqytetit! Një shtet që do të shërbejë për të garantuar rrezatim… mbase edhe për të përmirësuar sinjalin e celularëve në zonë, kush e di!

Rama, me elokuencën e tij karakteristike, shpjegoi sesi komuniteti bektashi ka mbetur pa ndihmë ndërkombëtare. Ndërsa muslimanët, ortodoksët dhe katolikët kanë “përfaqësuesit” e tyre në çdo cep të botës, bektashinjtë qenkan si një komunitet që vetëm Shqipëria e ka për detyrë të shpëtojë. Po ç’t’i bësh, Rama ka vendosur që për të shpëtuar këtë thesar kombëtar dhe ndërkombëtar, do krijojë një “mikro-shtet” brenda shtetit. Mbase herën tjetër do shpallë pavarësinë e një lagjeje të Tiranës si “Republika e Të Pastrehëve”, me ambasada dhe dogana në çdo hyrje pallati!

Ndërkohë, Rama me modesti pyet: “Po ne, si do t’i garantojmë bektashinjtë për të ardhmen e tyre?” Siç duket, për të siguruar vazhdimësinë e tyre, një shtet është minimumi që mund të bëhet. Imagjinojeni! Bektashinjtë tani nuk do të kenë nevojë të shkollohen jashtë, sepse… me një shtet të vetin, të gjithë problemet zgjidhen vetvetiu. Po për çfarë na duhet të shqetësohemi? Do kemi shtet islamik brenda shteti islamik? Sigurisht, përveçse po krijojmë “diplomaci të lartë” në pronat e tyre!

Në fund të ditës, për Ramën, gjithçka është rregulluar. Çfarë më duhet unë ta pyes publikun, opozitën, apo ndonjë forcë tjetër politike? Vetëm mjafton një ide brilante dhe jeta do të jetë si një serial politik… i zhanrit satirë!

E gjitha kjo më kujton kur Musolini krijoi Vatikanin brenda Romës. Dallimi? Musolini, pavarësisht të gjitha gabimeve të tij, ishte në fuqi të plotë dhe po menaxhonte një nga vendet më të fuqishme të Evropës. Ndërkohë, Rama po përpiqet të menaxhojë një Shqipëri që herë pas here mezi di se në cilën anë të botës ndodhet. 

Një ditë, Edi Rama zbret në New York dhe New York Times bën një artikull për shtetin bektashi. Një shqiptar kurioz pyet: “Kush pagoi për këtë artikull, more?”

Rama, me buzëqeshjen e tij të famshme, thotë: “Po kush tjetër? Soros! Si një Freud-ian ‘sleeper’, ai ishte aty që nga kohët e psikanalizës për të shpëtuar ndërgjegjen time!” Gjithkush ngeli duke pyetur veten nëse ishte më shumë çështje ndihme ose thjesht një ëndërr psikoanalitike

Po pse bota duhet të shqetësohet për një “shtet bektashi” në mes të Tiranës? Realisht, nuk duhet. Për botën, ky është thjesht një episod qesharak që mund të shtohet në arkivat e absurditeteve ballkanike. Për ne shqiptarët, është një tjetër episod në serialin e pafund të “Si të qeverisim në mënyrë sa më të pakuptimtë.

Lajmi se Edi Rama po përpiqet të krijojë një shtet sovran bektashian në Shqipëri ka bërë që edhe të parët bektash të Turqisë të dridhen me humor. Plani për këtë mini-Vatikan, i cili, sipas New York Times, do të mbulojë plot 270 hektarë të çmuara në periferi të Tiranës, duket se ka kapur si shqiptarët ashtu edhe bektashinjtë turq në befasi. Në fund të fundit, ç’është më e natyrshme sesa të kesh një shtet ku alkooli rrjedh lirshëm dhe kodi i veshjes ka vetëm një rregull: “vish ç’të duash!”

Shteti i ri do të quhet, me plot gojën, “Shteti Sovran i Rendit Bektashi,” por ndoshta emri më i mirë do të ishte “Republika e lirshme  Rakisë dhe e veshjes.” Kjo qeveri e veçantë pritet të ketë kufijtë e vet, pasaportat dhe, për hir të zotit, një kabinet me Baba Modin në krye. Ky lider shpirtëror, Edmond Brahimaj, që tani do të njihet si “Ati i Madh i Relaksimit”, duket se është po aq i dedikuar për të qeverisur sa është për të shërbyer një gotë të mirë.

Por jo të gjithë janë të lumtur për këtë krijim të vogël. Bektashinjtë turq, të cilët me sa duket e marrin seriozisht filozofinë e tyre, janë të shokuar. “Bektashizmi dhe një shtet fetar? Kjo është si të përpiqesh të ngresh një kafene në një manastir!” ka thënë kryetari i Federatës Alevi-Bektashiane të Turqisë, Zeynel Abedin Koç. Ai ka shtuar se bektashizmi ka qenë gjithmonë për ndarjen e fesë nga shteti dhe se 115,000 bektashinjtë shqiptarë, që përfaqësojnë vetëm 5% të popullsisë, mund të kenë nevojë për një gotë rakie, por jo për një shtet të veçantë.

Dhe ndërkohë që dikush pyet: “A mund të mbijetojmë me këtë?”, përgjigja është e thjeshtë: Ndoshta. Por mos u habisni nëse një ditë, në mes të shëtitjes në Bulevard, do të ndaleni nga ndonjë “polic bektashi me uniformë jeshile ” që do t’ju kërkojë pasaportën për të kaluar në anën tjetër të Tiranës!

Shejtan budalla, shau një qytetar . Te shohim ku mbaron budallai dhe ku fillon shejtani.

Shaban Murati/

Ka një koncept të gabuar sikur komunizmi dhe regjimet komuniste janë ateistë. Nuk qendron aspak, sepse e vërteta është që në të gjitha regjimet komuniste udhëheqësit nuk e mohuan Zotin, vetëm e zëvendësuan atë. E zëvendësuan me Zotin e ri në tokë, që ishte Sekretari i Parë ose i Përgjithshëm i Partisë Komuniste, që sundonte vendin me kultin. autoritetin dhe glorifikimin e njejtë si Zoti. Kështu u bënë dhe u nderuan si Zot Stalini, Mao Ce Duni, Tito, Kim Ir Seni, Çaushesku, Gomulka, Zhivkovi, Enver Hoxha, Millosheviçi, etj. Pra çdo udhëheqës komunist glorifikohej si Zot në secilin vend komunist. Edhe feja e Zotit u zëvendësua me fenë e Partisë Komuniste, sepse regjimet komuniste nuk mund ta linin popullin pa fe dhe e imponuan komunizmin si fe e re.

Është fenomeni, që e ka konstatuar i pari Santiago Carrillo, Sekretar i Përgjithshëm i Partisë Komuniste Spanjolle në vitet 1960-1982, i cili duke kritikuar komunizmin diktatorial të regjimeve komuniste të Europës Lindore, tërhiqte vëmendjen: “Është e habitëshme që të gjithë udhëheqësit komunistë në të gjitha vendet komuniste dalin hyjnorë dhe providencialë!”.

Kaq e rrënjosur thellë dhe normë është në regjimet komuniste diktatoriale idea megallomane e zëvendësimit të Zotit në qiell me Zotin e ri në tokë, pra me udhëheqësin komunist, sa që edhe pasi u shemb komunizmi dhe u vendosën formalisht brenda ditës regjimet demokratike, nuk ndryshoi gjë. Udhëheqësit komunistë të partive postkomuniste, që u caktuan në krye të pushtetit të ri “demokratik”, menjëherë ndoqën modelet e parardhësve të vjetër komunistë si Zot në vendin e tyre. Ata vendosën ikonën e fytyrës së tyre si Zot në parti dhe në shtet.

Shembullin më të turpshëm e kemi në Shqipëri, ku udhëheqësit komunistë të periudhës postkomuniste shpallën dhe imponuan venerimin e tyre si Zot, që nuk vdes kurrë në parti dhe në shtet, që nga Berisha, Fatos Nano e deri te Edi Rama. Ironia dhe tallja tipike klasore komuniste është se çdo udhëheqës i ri i Shqipërisë e paraqiste veten në mitingje njeri si katolik, tjetri si bektashi, tjetri si suni, por të gjithë punuan dhe vepruan egërsisht që të impoheshin si Zot në parti dhe në shtet.

Në këtë mënyrë Shqipëria mund të ketë çfarëdo regjimi, që mund të quhet me çfarëdo emri, por demokraci nuk do të jetë kurrë derisa populli i këtij vendi ish-komunist ta kthejnë Zotin në qiell dhe të shporrin Zotat e rremë në tokë të partive dhe të qeverive.

Shpendi Topollaj/

(Rreth librit “Leximi i vetvetes”)

Nuk e di se sa i njohur është prof. Ymer Berbati dhe vepra e tij në Kosovë, por e di mirë se ai për mua është njëri nga intelektualët atdhetarë më të shquar që ajo trevë shqiptare ka nxjerrë. I veshur me sqimë, i gjatë dhe mjaft i pashëm, i matur në të folur dhe me një shikim të butë dashamirës, ai të bën shpejt për vete dhe mjafton një takim i vetëm me të, që të të duket se e ke pasur mik prej një kohe që nuk mbahet mend. Mjafton vetëm kaq, dhe miqësinë me njerëz të tillë, nuk ka nevojë ta vësh në provë. Sa bujare tregohet ndonjëherë natyra, duke u dhuruar disave të gjitha cilësitë, vlerat dhe virtytet që i duhen njeriut për të fituar dashurinë dhe respektin e të tjerëve. Ka qenë fat që u pamë rreth njëzet vjet më parë tek ajo kafeneja pas Bibliotekës Kombëtare në Tiranë, dhe pavarësisht se takoheshim shumë rrallë, sa herë vinte në Durrës, gjithmonë e kam quajtuar njërin nga miqtë e mi më të shtrenjtë. Qysh nga viti 1997 kishte botuar disa libra me poezi, romanet “Nëpër jetë”, “Kthimi i Beqir Çaushit”, “Çakejtë” dhe “Me urtarë të lashtësisë”, dhe plot pesë libra me aforizma etj. dhe kjo ishte më se e mjaftueshme për të kuptuar se ai ishte njëri nga shkrimtarët e talentuar të Kosovës që meritonte konsideratën më të lartë. Por, kjo konsideratë m`u dyfishua, kur aty nga fundi i gushtit, u takuam dhe më dhuroi librin e tij me rreth 500 faqe “Leximi i vetvetes”. Të kuptohemi: ai nuk ka pasur aspak si qëllim të zbatojë atë postulatin e famshëm “Gnothi seauton”, pra “Njih vetveten”, të gdhendur në ballin e hyrjes së tempullit të Delfit, atje në Fokidë, pranë malit Parnas. Ymeri, teksa i kishte kaluar të tetëdhjetat, duke i besuar një kujtese fenomenale, me ato që kishte parë dhe përjetuar, ndërmerr një mision të vështirë: t`u tregojë brezave fatin që e ndoqi vendin dhe popullin e tij nën pushtimin e egër serb. Ai në epilog shkruan se “Nuk desha që këtë “libër” ta mbyll në varr, pa e lexuar para atyre që janë e do të vijnë pas meje”. Ymer Berbati, tani në moshën e shtyrë, nuk kërkon as të mburret, as të duket, as të bëjë heroin dhe as të ngjisë shkallët e karrierës. Ai vetëm kërkon, ashtu sikurse ka bërë gjithmonë ndërsa ishe mësues, që me të vërtetat e tij, me shembullin që ndoqi në jetë, të edukojë sa të mundë ndjenjën e dashurisë për atdheun, historinë e lavdishme të tij, kulturën e trashëguar ndër shekuj, përqafimin e mendësive të reja, sidomos ato perëndimore dhe mbi të gjitha, kultivimin e ndershmërisë në ndërgjegjen e njerëzve, si faktor i rëndësishëm bashkimi e përparimi. Se vetëm kështu, njeriu në veçanti apo dhe një popull i tërë, do të dijë të ruajë të paprekur lirinë dhe dinjitetin në çdo rrethanë. Nga ana tjetër, ai ndihet krenar që gjithçka ka arritur e ka nisur nga hiçi, nga skamja e varfëria, nga përpuzja e deri burgosja, dhe pa pritur që t`u bëhet urë pushtetarëve dhe mendjemëdhenjve kokëboshë. Për të ka mjaftuar shembulli dhe fjala e mësuesve emërmëdhenj si Anton Çeta, Fehmi Agani, Zekeria Rexha e Ali Hadri e shokë, me të cilët ai krenohet. I tillë, do edhe ai të mbetet për nxënësit e tij. Ymeri e nis librin me gjetjen e rrënjëve të të parëve. Vetë ai ishte lindur në Gosë të Kavajës ku qe vendosur pas largimit nga Kosova familja e tij para çlirimit. Kur ai ishte ende fëmijë kishin ikur që andej për t`u kthyer sërish në Kosovë, duke marrë me vete kujtimet më të bukura, sidomos për mikpritjen që banorët i kishin rezervuar familjes së tij. Dhe sapo iu krijua mundësia, pra pasi erdhi demokracia, nuk ngurroi të takonte Berbatët e Tropojës. Dhe ata që gjeti e pritën me mall. Nostalgjia që ruante në shpirt, bëri që edhe në Gosë të shkonte dhe të takonte ata që kishin mbetur nga koha kur kishin banuar atje. Ymeri, ndoqi fillimisht hoxhën e fshatit, por kur pa se ai ishte sa i paditur, aq edhe një farë mashtruesi, e kuptoi kotësinë e ndjekjes verbërisht të dogmave fetare dhe këmbënguli që të shkollohej. Ishte ende i parritur kur iu desh të udhëtonte shpesh i vetëm, në borë e acar për të kapur orën e mësimit. E kishte kuptuar se që të ishe dikush në jetë, pra i dobishëm për vete, familjen, shoqërinë dhe atdheun, dukej të arsimoheshe. Ai më pas e kuptoi se librat dhe vetëm librat ishin ato që të pajisnin me kulturë dhe të bënin njeri me karakter të shëndoshë. U mor me veprimtari sportive e letrare dhe nuk reshti së bredhuri në gjirin e natyrës, zakon që nuk e ka harruar edhe tani që vitet i rëndojnë mbi shpinë. Te malet, pyjet, lëndinat ai sheh bukuritë e Kosovës, atje ai shplodhet, ripërtërihet e frymëzohet. Ymeri qysh në rini i ka dashur dhe ndihmuar shumë shokët e tij. “Nuk prita ndonjë zgjatje dore, – shkruan ai – por ua zgjata dorën të gjithë atyre që kishin nevojë për mua”. Dhe mbi të gjitha, ai mbeti përherë mirënjohës ndaj të tjerëve që në rrethana të vështira, i qëndruan pranë. Shokët e miqtë ai i konsideronte vëllezër, sikurse nuk i mungonte guximi t`i japë përgjigjen e duhur çdo provokacioni e fyerjeje nga kushdo qoftë ai: nxënës shkolle serb, mësues serb apo nëpunës i administratës serbe. Janë shumë domethënëse tregimet “Xhamat e “përgjakur” dhe “Pllaka e thyer”, ku bëhet fjalë se edhe pllakën te dera e shkollës e Likocit me emrin “Azem Bejta” e kishin coptuar e hedhur në baltë. “Dhembja dhe pikëllimi për pllakën e thyer më pikëllon përjetë”. Serbët edhe fëmijëve të tyre u kishin futur urrejtjen ndaj shqiptarëve. Por mbi të gjitha, ai admiron ata që e kanë të zjarrtë brenda shpirtit të tyre, ndjenjën e lirisë dhe të përpjekjeve deri në sakrifikim për ta fituar e ruajtur atë. Ndaj dhe do e gjeje atje ku ishte reagimi i shqiptarëve kundër shtypjes e padrejtësive. Duke ditur se për të tillë burra është shquar Drenica, ai derdh në letër gjithë dashurinë e tij për zemrën e saj, Prekazin dhe për ata njerëz të pamposhtur. Ja se me çfarë fjalësh plot ndjenja na e përshkruan ai “… Prekazi është një copë toke shumë e vogël, që lind burra të mëdhenj, burra dragoj me fletë. Prekazi është vullkan i amshueshëm, një vullkan që shpërthen sa herë kalorësit e largët mësyjnë truallin tonë. Në Prekaz jetojnë njerëz, që nga brendësia e tokës së tyre marrin fuqi për t`i mbrojtur me gjak vetrat e shtëpive. Po, Prekazi është kërthiza e atdheut, shkëndija e të gjitha lëvizjeve në kohë të turbullta, kur atdheut i kanoset përmbytja. Po, kjo copë tokë e zjarrtë, që quhet Prekaz, është Piemonti shqiptar, ku nuk u ndalën luftrat, betejat kundër pushtuesve, e sidomos kundër pushtuesit serb. Prekazi është vendi që nuk njeh robëri, ku liria kurrë nuk shuhet në zemrat e njerëzve”. Atje kanë lindur shumë trima që nuk u bënte dritë syri, dhe atje ai vend u shenjtërua, pasi aty lindi, jetoi e luftoi dragoi mbi dragoj, Adem Jashari që u sakrifikua me gjithë familjen e tij të stërmadhe, për të ndezur rezistencën heroike të UÇK – së, që sëbashku me forcat e NATO – s me SHBA në krye, sollën lirinë e shumëpritur. Dhe ja fjalët lapidare të shkrimtarit: “Jasharët ranë, por Jasharët jetojnë”. Jetojnë se me aktin e tyre bënë epope. Në librin e tij, që më shumë se sa kujtime, të bëhet se po lexon një roman epokal, parakalojnë lloj – lloj personazhesh, që nga ata besnikët e vendit të tyre, pra njerëzit e idealeve të larta, edhe nga ata që shpirtin ja kanë shitur shejtanit për përfitime e favore apo refugjatë që nuk i përgjigjen si duhet kujdesit të italianëve. Pasazhet ku përshkruhet masakra e ushtrisë dhe paramilitarëve serbë, me urdhër të kasapit Millosheviç dhe kriminelë si Arkani në krye, janë plot vërtetësi, aq sa lexuesi beson se i ka parë me sytë e tij ato mizori. Edhe më parë, ai na jep skena rrëqethëse kur formacionet partizane, vihen në shërbim të Titos dhe vrasin pa të keq vëllezërit e tyre në rrugë e oborre shtëpishë, çka i detyron edhe ata t`u përgjigjen po me armë. Pra, kur u nënshtrohesh të huajve, këto do të jenë rezultatet edhe pse shumë të dhimbshme; do vrasë vëllai – vëllanë. Kapituj mjaft të rëndësishëm pas peripecive dhe vuajtjeve të shkaktuara nga përzënia prej policisë e ushtrisë serbe, zë mikpritja e popullit dhe administratës italiane, ku Ymeri me gruan e tij tashmë të ndjerë Nailen, një shqiptare dhe veprimtare e rrallë për emancipimin e gruas kosovare, shkuan dhe qëndruan deri sa lufta mori fund. Menjëherë, ata i panë vlerat e mëdha intelektuale dhe njerëzore të tyre dhe e caktuan Ymeri Berbatin si përfaqsues të kosovarëve në kampin e pritjes. Ata kur mësuan se ai ishte dhe poet, e përfshijnë në takime, konkurse dhe festivale të ndryshme. Dhe kur konstatuan erudicionin e tij dhe interesimin e tij të madh për kulturën italiane, e sidomos për atë arkeologjike, e shëtitën qytet më qytet dhe e pritën me gjithë të mirat nëpër shtëpitë e tyre. Askund më parë nuk është përshkruar kjo mikprije dhe dashamirësi e italianëve, sesa në këtë libër, gjë që ta shton respektin për ata njerëz të qytetëruar e zemërbardhë. Ymeri, nuk ngurron të shprehë keqardhje për faktin se vlerësohej më shumë në vend të huaj sesa në atdheun e tij. Po ashtu atje, ai viziton qytete dhe fshatra arbëreshe ku ngazëllehet jo vetëm nga dashamirësia dhe ruajtja e traditave, zakoneve e gjuhës prej tyre, por edhe nga liria me të cilën qeveritë e atij vendi u kishin garantuar atyre. Bukuritë e Italisë janë marramendëse, por Ymer Berbati, mendjen e kishte tek ai pluhuri i dashur i Kosovës së tij, ndaj dhe kthehet në Kosovën tashmë të lirë, ku jo gjithçka shkonte siç e kishte dashur. Megjithatë, ai po aty marton të birin Tomorrin me vajzën e mirë Teutën, ditën e shpalljes së Pavarësisë, pra më 28 Nëntor 1999, duke rregjistruar kështu të parën dasmë të pas luftës në tërë Kosovën. Në libër, ky autor bën fjalë edhe për shpërdorimin që shpesh herë i bëhet lirisë së fituar me gjak, pasi korrupsioni dhe sjellja e padenjë ndaj popullit tënd, nuk i nderon ata që e drejtojnë atë. Gjithashtu, ai është i shqetësuar për largimin nga vlerat e vërteta kulturore dhe rendja pas imitimeve vanitoze që nuk i thonë asgjë njerëzve të thjeshtë. Indinjatën e tij për këtë, ai e shpreh haptazi: “E tërë kjo shtrëngatë antikulturore evropiane e antikombëtare, u shfaq për shkak të paaftësisë kulturore të shoqërisë shqiptare, e cila nuk ishte në nivelin për ta penguar këtë dukuri antikombëtare të pasluftës, duke shfrytëzuar lirinë e demokracinë. Mësuesit, profesorët e intelektualët dhe, para së gjithash, politikanët para këtyre dukurive silleshin si të përgjumur, duke mos parashikuar pasojat që do të sillte pluhuri aziatik për Kosovën dhe për shqiptarët në tërësi”. Me këto kujtime të shkruara plot elegancë, sinqeritet dhe gjuhë të ëmbël e korrekte, çka na thotë edhe për punën plot përgjegjësi të bërë nga redaktori Sulejman Dërmaku, Ymer Berbati, na jep jo thjeshtë jetëshkrimin e tij, por atë të një populli të tërë. Këtu, ai nuk lexon vetveten, por këdo si vetvetja. Ndaj do të ishte e nevojshme që të ketë sa më shumë lexues. Se libra të tillë, do të ishte e domosdoshme t`i njihnin edhe politikanët e huaj, se vetëm kështu do të ishin të drejtë në kërkesat, sugjerimet dhe vendimet e tyre. Vetëm kështu do të përkrahin çdo nisiativë të qeverisë së Kosovës, për ta shpënë vendin drejt përparimit, pa qënë nevoja t`i bëjnë presion për lëshime asaj, duke u buzëqeshur e duke marrë me të mirë agresorët e ndërsyer nga politikani me dy faqe Aleksandar Vuçiçi.