LURE’49-MISIONI I MADH I PRERË NË MES

September 15, 2017 by dgreca

KUVENDI I LURËS i 28 GUSHTIT 1943, MISIONI I MADH I PRERË NË MES/ Ne Foto: MIT’HAT FRASHËRI DHE ABAZ KUPI – Londër 1949/

Shkruan:Eugen SHEHU/

eugen_shehu[1] Pas firmosjes nga ana e nacionalistëve shqiptarë dhe nacionalçlirimtarëve,të marrveshjes së Mukjes,si edhe krijimit të komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë me atributet e një qeverie provizore,u duk se fatet e shqiptarëve do të ridhnin ndryshe.Vërtet se Shqipëria ishte futur pa dashur në vorbullën e luftërave,por në Mukje u parapa se fryma e mirëkuptimit dhe vëllezërisë do t’a çonte vendin drejt një të ardhmje të sigurtë.Pikërisht me këtë meszh të madh,burrat e shquar të kombit tonë,Mid’hat Frashëri,Abaz Kupi,Hasan Dosti,Ali Bej Këlcyra etj,iu drejtuan trevave të Veriut të shtetit amë,duke u kumtuar bashkimin e madh,për çlirimin e kombit dhe atdheut,sa më parë.

Lajmi i rënies së Musolinit,u përcoll me përqafime e këngë patriotike qysh në Mukje,por kjo s’do të thoshte se lufta kish mbaruar.Forcat italiane zotëronin qytetet më të mëdha të Shqipërisë dhe qëndrimi i mëvonshëm i tyre do të varej prej Romës.Ndërkaq,që në ditët e para të gushtit 1943,komanda gjermane e Beogradit,pat dërguar disa reparte speciale të saj,në fushat e Aviacionit të Tiranës,Shkodrës,Shijakut,Kuçovës,Berat e Vlorës.Zënia e menjëhershme e këtyre fushave dhe masat e larta të sigurimit,parakuptonin ofensivën e shpejtë gjermane në shtetin amë shqiptar.Për RAIHUN E TRETË ngushtia detare e otrantos kishte një rëndësi të jashtzakonshme.Përmes kësaj ngushtice detare,mund të depërtonin në Ballkan,focat Aleate me ç’rast mund të goditnin në shpinë ato gjermane.Pikërisht për këtë shkak thjesht gjeografik,fati i shqiptarëve do të përkundej ende në dallgë detesh.Midis kapitullimit të ushtrisë italiane,ardhjes së ushtrisë gjermane si edhe rritjes së hovit të aradhave nacionalçlirimtare me ndihmat e mdhaja serbosllave,nacionalistët shqiptarë ngarendën të thërrasin bashkimin e shqiptarëve pa dallim feje,krahine dhe ideje,për mos t’a lënë atdheun e tyre si plaçkë lufte në duart e të huajve por të përpiqeshin e luftonin për indipendencën e trojeve etnike.Në të njejtën kohë,inkursioni i nacionalistëve shqiptarë drejt trevave veriore në gushtin e vitit 1943,lidhej padyshim me vendimin e marrë në mukje për vetvendosjen e Kosovës. Nëse në vitin 1943,midis shtetit amë,Kosovës dhe Maqedonisë shqiptare realisht nuk egzistonin kufij,shtrirja e frymës së Mukjes edhe në këto treva,do të krijonte premisa më të lehta,për ardhmërinë etnike të shqiptarëve.Kërkesa e natyrshme e nacionalistëve shqiptarë që viset e Kosovës dhe Maqedonisë shqiptare,t’i bashkangjiten shtetit amë i shkonte për shtat parimeve të lirisë së kombeve,të shprehura në kartën e Helsinkit,apo dokumentet të tjera të bashkësisë ndërkombëtare.

Por ndërsa burrat atdhetarë të Shqipërisë,shkonin nëpër malet veriorë të Shqipërisë,për të lidhur besën që të luftohej si kundër okupimit të shkuar edhe kundër serbosllavëve,në kampin komunist shqiptar,ngjarjet vraponin në kahje tjetër.Me të mësuar mbi vendimet e marra në Mukje,udhëheqësia e lartë e beogradit shoven,reagun menjëherë me ashpërsinë e tyre,sidomos ndaj emisarëve të tyre ushtarak në Shqipëri.Me dhjetra telegrame e dokumente të tjera,rrëfejnë zemërimin e beogradit dhe kërkesat e tyre për të përmbysur gjendjen e krijuar.Është kjo aryseja që në mesin e muajt gusht,Miladin Popoviqi,nga shatbi i përgjithshëm nacionalçlirimtarëve, i raporton pos të tjerave beogradit se ;”Kemi biseduar me shokët kryesorë të Komitetit Qendror të PKSH dhe studiuar çështjen,situatën dhe atëherë vendosëm që të nxjerrim një trakt ku të shpreheshim që të mos njihej mënyra e organizimit të komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë dhe as funksionimi i tij si instanca më të larta në luftën nacionalçlirimtare”. ( V.Dedijer. ”Marëdhëniet shqiptaro jugosllave” – Beograd 1949 ).

Pra komunistët jugosllav me mision në Shqipëri në muajin gusht 1943,u hodhën në sulm për të prishur samëparë marrveshjen e mukjes,me ç’rast do ta kishin më të lehtë,në të pastajmen, problemin e Kosovës dhe Maqedonisë shqiptare.Vukmanoviç Tempoja ish-anëtar i shtabit të përgjithshëm të Ushtrisë NCJ dhe i dërguar i Titos në Shqipëri,u lidh më 10-15 gusht menjëherë me E.Hoxhën e M.Shehun dhe duke patur si mbështetës të parë të tij,Koci Xoxen,thirri një mbledhje urgjente të klikës komuniste shqiptare,në fshatin Kucakë të Korçës.Në takimin e Kucakës,Tempoja,i cili sapo kthehej nga takimet me komunistët grek,nuk mungoi të shfaqte idenë e një konference ballkanike,me çrast problemi i Kosovës nuk mund të konsiderohej preokupim i forcave politike shqiptare.Gjithashtu,ai nuk harroi të kritikojë qëndrimin “e butë” të Partisë Komuniste ndaj Ballit Kombëtar.Ndërsa për antarët e delegacionit nacionalçlirimtar në Mukje,haptaz tha të shihej jo vetëm qëndrimi por edhe goditja si “tradhëtar” të frymës komuniste.Veçanërisht në Kucake,u denua veprimtaria antibolshevike e Mustafa Gjinishit dhe Ymer Dishnicës,të cilët sipas procesverbalit të kësaj mbledhjeje,kishin rënë këmbë e kokë “në pozitat e Ballit Kombëtar”.Në Kucake jo pa qëllim nuk ishin thirrur as Abaz Kupi,as Baba Faja Martaneshi as Myslim Peza,të cilët në vitet e luftës kundër italianëve,kishin luftuar okupatorin thjeshtë si nacionalistë.Emisarët e Titos,i druheshin këtyre figurave popullore,ndaj menduan të godasin vetëm Gjinushin dhe Dishnicën për të patur në këtë mënyrë më të lehtë,të shkatërroheshin krejt çfar ishte ndërtuar në Mukje.Qëndrimit të prerë të Tempos,në Kucake të Korçës,iu bashkangjitën edhe sahanlëpirësit e klikës së Tiranës : Enver Hoxha,Gogo Nushi, Mehmet Shehu, Liri Gega,Koço Tashko etj.Ata dënuan bashkëluftëtarët e tyre të frontit nacionalçlirimtar,duke dëshmuar kësisoj jo vetëm servilitetin ndaj Beogradit,por sidomos antishqiptarizmin e kobshëm të tyre.Në këtë mënyrë,takimi urgjent i Kucakës,shërbeu si prolog i asaj goditje të madhe,e cila do të jepej në Labinot të Elbasanit më 4-8 shtator 1943.Në këtë mënyrë,në datat 20-25 gusht,klika komuniste e Tiarnës,ndërmori një varg masash si propagandistike dhe ushtarake e politike,duke shpallur përfundimisht kundërvënien ndaj nacionalizmit shqiptar.Kudo,nëpër qytete organizatat komuniste muarën urdhër të prerë që të grisnin të gjitha proklamatat e shperndara pas Mukjes.Madje këto organizata,në mënyrë intensive filluan propagandën kundër Mukjes dhe Ballit Kombëtar.Shtabet ushtarake nacionalçlirimtare,të cilët deri në ato momente,patën kryer edhe ndonjë aksion të përbashkët me forcat nacionaliste,tanimë nisën të ideojnë plane e veprime luftarake,jo kundër okupatorit,por kundër forcave të Ballit Kombëtar.Por klika Bollshevike eTiranës,në gushtin e vitit 1943,u bë plotësisht e qartë ; “Tani që kemi shprehur qëndrimin tonë,më shumë se kurrë,duhet të forcojmë radhët tona,pozitat tona politike dhe ushtarake… Që të dalim me sukses,është konditë e domosdoshme,të godasim me tërë forcën politike dhe ushtarake,këdo që do të pengojë t’i biem me peshën tonë të rëndë,me gjithë peshën e luftës së ushtrisë nacionalçlirimtare”

( Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë . Fondi 40 , dosja 4 , fleta 52 ).

Pikërisht për të mos lejuar lojën e komunistëve serb në kurriz të popullit shqiptar,inkursioni i Mid’hat Frashërit,Abaz Kupit,Cen Elezit,Hysni Demës etj.në trevat veriore të Shqipërisë ishte një veprim sa i mençur aq edhe energjik.Këmba e tyre shkeli në dyert më bujare të vatrave shqiptare, ndërsa fjala e tyre me peshë kumboi në shpirtin fisnik të banorëve të Gjakovës,Bulqizës,Dibrës, Vinjollit,Lumës,Kolesjanit,Kukësit,Kërçishtit etj.Në këto biseda të ngrohta,kokë më kokë, Mid’hat Frashëri e Abaz Kupi,treguan rreziqet që i kanoseshin Shqipërisë,si nga partizanët ashtu edhe nga komunizmi,duke i gryshur këta për bashkimin e madh.Madje,ajo çka vlen të mos harrohet është fakti se burrat nacionalistë,muarën kontakte jo vetëm me parinë e vendit por edhe me disa prej komandantëve të aradhave nacionalçlirimtare të cilët duke mos ditur servilizmin e eprorëve të tyre ndaj beogradit,iu zotuan Frashërit dhe Kupit se do të bashkonin armët dhe zemrat kundër armiqve të përbashkët. Në mbrëmjen e 25 gushtit 1943, burrat nacionalistë , Abaz Kupi, Muharrem Bajrakatri,Mid’hat Frashëri,Hasan Dosti etj, u mblodhën në Lurë, në kullat e njohura për trimëri të Menajve.Aty u vendos që kuvendi të mbahej tri ditë më pas,me çrast do të mblidheshin trimat e krejt trevave veriore.Udhëheqësit kryesorë të këtij kuvendi,vendosën,që punimet e tij të mbaheshin në afërsi të fshatit,në pyjet e pafund të Lurës për të qenë të sigurtë në çdo kohë.Por burrat e Menajve, dhanë besën e tyre,se në kullat ku ata patën luftuar aq herë si kundër sllavëve ashtu edhe italianëve,kuvendi do t’i kishte të siguruara punimet e tij.Në këtë mënyrë,për të repsektuar këtë fis luftëtarësh trima por edhe krejt banorët e Lurës,u vendos që takimi i beslidhjes të mbahej pikërisht aty.Në ditën e parë të këtij kuvendi,pasi u lexua liste e gjatë e trimave pjesmarrës, e mori fjalën Mid’hat Farshëri.Ideatori i Lëvizjes Nacionaliste shqiptare në prillin e vitit 1939,me fjalën e vet të matur dhe të ngrohtë,iu spjegoi të pranishmive pse bashkimi i tyre ishte imperativ i kohës.Ai u ndal në zakonin shqiptar të gjakmarrjes,të dasive e mërive krahinore,si mentalitete të yshtura nga armiqtë,duke iu kërkuar përfaqsuesve të trevave veriore në ate kuvend t’i mbyllin këto plagë dhe me besën e çmuar të shqiptarëve të bashkojnë zemrat.Duke evokuar më pas ngjarjen kulmore të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit,Mid’hat Frashëri nxiti tek trimat pjesmarrës në këtë takim,idenë e njëmendë të bashkimit,si të vetmen shpresë të egzistencës shqiptare në ato momente.Më tej fjalën e kanë marrë Abaz Kupi,Hasan Dosti,Fiqri Dine, Muharrem Bajrakatari etj,të cilët kan potencuar jo vetëm nevojën e bashkimit shpirtëror por edhe atij ushtarak të formacioneve nacionaliste të trevave veriore.Nevoja e këtij organizimi parashihej si kusht i domosdoshëm,veçanërisht në trazirat e brendshme politike.Nisur nga mendimi se komunistët shqiptarë,kishin unifikuar veprimtarinë luftarake të tyre me shtabin e Beogradit,ishte Fiqri Dine i cili hodhi idenë e krijimit të një komande të vetme luftarake,të trevave veriore e cila më pas do të lidhej edhe me komandën ushtarake të forcave të jugut,të cilat drejtoheshin prej Hysni Lepenicës. Në komandën luftarake të sapokrijuar,u përfshinë luftëtarët më të shquar të krahinave veriore,të cilët patën dëshmuar prej kohësh jo vetëm antiitalianizmin,por edhe antikomunizmin e tyre.E shoh të udhës,të sjell në këto rreshta,Rezollutën e këtij Kuvendi madhorë,i cili me 30 gusht 1943 do të përcillej si një mesazh i madh shprese në krejt trevat veriore të Shqipërisë.

“Vendime me randësi në Malet e Shqipërisë së Lirë “

Kombi shqiptar gjendet përpara historisë.Rryma të ndryshme politike,të mbrendshme e të jashtme,herë në formë organizate,herë në formë partish dhe ndonjë herë të shpikura nga ndonjë person i vetëm mundohen të tërheqin popullin tonë në drejtime të ndryshme politike,duke krijuar kështu çregullime dhe anarki të plotë në opinjonin publik.Në këtë gjendje të vajtuar e të lëkundur andej dhe këndej në objekte të turbullta ose të huaja,të importuara nga larg,Shqipëria po sheh me keqardhje këte synim të opinjoneve të ndryshme që ka për qëllim sabotimin e drejtëpërdrejtë të Nacionalizmit Shqiptar.

Populli shqiptar,i hidheruar nga helmi i të shkuarës,matet shumë perpara se të ecë në udhën e tij, e duke përfituar nga eksperienca e historisë do të mundohet shumë para se ta vendosë përfundimisht dhe në formë totale ecjen e tij drejt revulucionit kombëtar.Disa ngjarje me rëndësi që janë prodhimi i gjendjes shoqnore politike të një kombi shkruajnë historinë e tij dhe përcaktojnë në mënyrë matematike karkaterin e lëvizjes së atij kombi.Ngjarje me rendësi historike tregojnë që pas kaq lëkundjeve,Shqipëria ka akoma burrat e saj,të cilët,të mbledhur rreth flamurit dhe të lidhur me besë,vendosin mbi të ardhmen e kombit.Ky manifestim shfaqet në Shqipërinë tonë të fortë sa herë që nënqiellin e saj ngrihen re të zeza të rrezikut dhe burrat e maleve,ata burra që kanë mbetur të paprekur nga propaganda e huaj,me turmat turren drejt bashkimit të shenjtë kombëtar.

Në malet e lira të Shqipërisë,në Lurën,duke iu përgjigjur thirrjes së organizatës sonë,krerët dhe bajraktarët e Dibrës,Matit,Krujës,Lurës dhe Lumës,u mblodhëm në një kuvend madhështor për të dhënë besën shqiptare.

Shqiptarë dhe Shqiptarka,pleq dhe të rinj,ju lajmërojmë se Besa u lidh në Lurë dhe kjo Besë kurrorizoi Bashkimin kombëtar me frymë nacionaliste për shpëtimin e Mëmëdheut tonë të dashur, për një Shqipëri të bukur.Asnjë s’mundi ta tunde shpirtin e vendosur të dibranit,të lumjanit, të matjanit,të krutanit, asnjë propagandë nuk bëri që malësori i Lurës të harrojë kombësinë dhe,kur erdhi dita që historia të përsëritet në zërin e thirrjes së birit Abdyl Farshërit,krerët e maleve u mblodhën si në Prizren për të përsëritur Epopenë Kombëtare.

Për mirëmbrojtjen eAtdhuet malësorët tanë krenarë vendosën edhe besën e vendit, e cila ka për qëllim të shange çdo konflikt midis personash dhe të rregullojë çdo grendje të drejtash,të punojë gjakun,si edhe të sigurojë qetësinë nga keqbërësit.Që kjo forcë vigane të mbrojë më së miri Atdheun tonë,Kuvendi rregulloi edhe një komendë të përbashkët ushtarake.Në këtë Kuvend madhështor morrën pjesë këta burra fisnikë,prijësat e trimave të maleve që kurrë,gjatë shekujve,armiqtë nuk mundën t’i sundonin dot :

Fiqri Dine – Maqellare
Muharrem Bajrakatari – Ujmisht
Cen Elezi – Sllovë
Abaz Kupi – Krujë
Hysni Dema – Homesh
Myftar Kaloshi – Kanderx
Ali Maliqi – Kercisht
Aqif Lleshi – Zogaj
Sule Kurti – Zmash
Ukë Cami – Golloborde
Selman Mena – Lurë
Bilal Kola – Mallcukull
Xhemal vata – Macukull
Sale Llani – Derjan
Shaban Valteri – Vinjoll
Murat Basha – Klos
Dule Allamani – Patine
Isuf Cela – Patine
Isuf Selmani – Lis
Rushit Daci – Kalise
Metush Luma – Bicaj
Sadik Spahija – Kolosian
Bajram Lata – Kurdari
Adem Cara – Selite
Kapllan Allamani – Patine
Dede Leshi – Perllat
Frok Gjeta – Thkelle
Ndrec Lufi – Selite
Ali Kadia – Lis
Has Doci – Arni
Xheme Shahini – Arni
Halit Osmani – Arni
Cen Elezi – Gurrë e Madhe
She Ali Bulqiza – Bulqizë
Dervish Lusha – Arras
Ramadan Hoxha – Muhur
Faik Shehu – Peshkopi
Ali Lita – Kala e Dodës
Ramadan Cekri – Ujmisht
Selim Sul Kaloshi – Sinje
Mahmut Previzi – Dibër e Epërme
Murat Mera – Kalise
Haziz Arifi – Lurë
Llan Mena – Lurë
Preng Gjergji – Lurë
Ramadan Doda – Reç
Ibrahim Gjoci – Lurë
Gjon Biba – Lurë
Mat Hoti – Lurë
Nikol Ibrahim Mandija – Shkodër
Kap Bajram Mena – Lurë
Tahir Mena – Lurë
Etem Tahiri – Gjakovë
Ibrahim Kaloshi – Dibër
Hasan Koka – Macukull
Haziz Kaloshi – Dibër
Zejnel Lita – Dibër
Xhetan Hasani – Lushnje
Ismail Lika – Dibër
Dali Lika – Lushnje
Gafur Alush Aga – Lumë

Rroftë Shqipëria !

Lurë, gusht 1943( Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë . Fondi 270 , dosja 4 , fleta 3-7 ).

Mesazhet e kësaj rezollute ishin dhe meten,mesazhe të shpresave të mëdha,jo vetëm për trevat veriore shqiptare por për krejt Shqipërinë Etnike.Kjo ishte një nga arsyet që klika komuniste e Tiranë,me t’i rënë në duar Rezolluta,vendosi të mbledhe në mënyrë urgjente Komitetin Qendror.Në këtë Rezollutë,si edhe në vetë aktin e Kuvendit të Lurës,komunistët shqiptarë dhe “edukatorët” e tyre,të ardhur prej Beogradi,shihnin sendërtimin e ideve emblematike të Mukjes.Ata i tmerronte ky sendërtim,ngase nuk mund të lejonin t’u shkëputeshin nga domenet sllave si Kosova ashtu edhe maqedonia shqiptare.Në këtë mënyrë,në konferencën e Labinotit më shtator 1943 ashtu sikundër u hodhën poshtë vendimet e Mukjes,Kuvendi i Lurës u etiketua prej misionarëve jugosllav si mbledhje reaksionarësh të cilët krijojnë të fusin përçarje midis komunistëve në Ballkan.Edhe kësaj radhe,krerët komunistë shqiptarë,të udhëhequr nga parimet internacionaliste,pothuajse në unitet me njëri tjetrin, e dënuan ashpër Kuvendin e Lurës.Madje,ky dënim do të vazhdonte në krejt vitet e diktaturës komuniste.Kështu ndërsa kullat e Menajve u dogjën e rrafshuan në vitet 1944-1946,një gjë e tillë ndodhi edhe me ato të Bajraktarit,Markagjonit,Demës,Dines,Elezit etj.Ndërsa mbi nipërit e mbesat e tyre nata e gjatë komuniste,urdhëroi vetëm dhunë e terror.Kësisoj misioni i madh i Kuvendit të Lurës mbeti në mes,i prerë paradoksalisht prej vetë shqiptarësh të shitun tek pushtuesit kriminel sllav.Mesazhet e Kuvendit të Lurës, janë mesazhe për ardhmërinë,si sot dhe në të ardhmen.

Bern-Zvicër

Kur Spiro Kosturi vrau Mitropolitin e Korçës

September 14, 2017 by dgreca

Vrasja e Mitropolitit të Korçës Foti Kallpidhis më 9 Shtator 1906, erdhi si hakmarrje për vrasjen e dy vëllezërve, të cilët ishin mësonjës të shkollave shqipe, Theodhos dhe Kristo Harallambo-Negovani që u masakruan nga grekët më 12 Shkurt 1905./

Ne Foto:Spiro Kosturi/

Nga Arben Llalla/

Qyteti i Korçës gjithnjë ka qenë nën presionet e Greqisë për greqizmin e tij me anë të kishës dhe shkollave greke, të cilat janë munduar të krijojnë një pakicë artificiale që para 200 vitesh. Lufta e ashpër është zhvilluar midis patriotëve shqiptarë dhe strukturave kishtare dhe shtetërore greke. Kjo luftë nuk ka kursyer shumë figura të larta shqiptare dhe greke, luftë e cila në një formë më klasike zhvillohet edhe sot.

Ne foto:Mitropoliti i Korçës Foti Kallpidhis/

Një ngjarje ende e pa zbardhur mirë nga historianët shqiptarë është vrasja e Mitropolitit të Korçës, Fotis, i cili nën robën e udhëheqësit shpirtëror të ortodoksëve bënte punën për greqizmin e shqiptarëve në zonën e Voskopojës, Korçës e deri në Përmet.

Vrasja e Mitropolitit të Korçës Foti Kallpidhis më 9 Shtator 1906, erdhi si hakmarrje për vrasjen e dy vëllezërve, të cilët ishin mësonjës të shkollave shqipe, Theodhos dhe Kristo Harallambo-Negovani që u masakruan nga grekët më 12 Shkurt 1905.

Ne Foto:Jovan Kosturi/

Gjithnjë është shkruar se Mitropolit Fotin e vrau çeta e Bajo Topullit, por pa përmendur asnjë emër. Studiuesi Xhevat Lluri shkruan se më 1914, në Prongji të Gjirokastrës vijnë 200 ushtarë grekë dhe gjënë e parë që bënë arrestuan Bajram Ligun i njohur për atentatin që kishte kryer me Hito Lekdushin mbi Bimbashin e Gjirokastrës, mars 1908. Nga torturat në burg grekët i thyen disa brinjë dhe i prenë njërin vesh, pasi e akuzonin për vrasjen e Mitropolitit të Korçës, Fotis Kallpidhis. Fshati Prongji mblodhi monedha floriri dhe ia dërguan komandës greke me anë të Majko Llurit për lirimin e tij. Pasi u pranua shuma e florinjve komandanti grek dha urdhër që Bajrami i sakatuar të lirohet. Por, nuk u mësua, nëse Bajrami kishte qëlluar vërtetë mbi Mitropolitin grek.

Në kujtimet e tij Eqerem Bej Vlora shkruan se çetat e Spiro Kosturit dhe e Spiro Bellkamenit kanë vrarë Mitropolitin Fotis dhe klerikë të tjerë antishqiptarë.

Studiuesi dhe shkrimtari grek, Tasos Kondojanidhis, shkruan se Mitropolitin e Korçës, Fotin e vrau Spiro Kosturi.

Gjatë kërkimeve të mia dola në përfundimit se Tasos Kondojanidhis ka të drejtë në tezën e tij se Mitropolit Fotis Kallpidhin e ka vrarë Spiro Kosturi. Këtë tezë e mbështes edhe unë në bazë të ngjarjeve që u zhvilluan pas vrasjes së Mitropolitit grek dhe të disa të dhënave që gjeta gjatë kërkimeve në lidhje me këtë ngjarje.

Mihal Grameno në një shkrim të botuar në gazetën “Drita” të Sofjes, më 1 shkurt 1908, shkruan se Spiro Kosturin e vranë grekët, sepse ata mendonin që familja Kosturi ka gisht në vrasjen e Mitropolitit. Familja e Jovan Kosturit ka qenë njëra nga mbështetëset kryesore të Komitetit të Fshehtë të Manastirit. Vetë Jovan Kosturi ka qenë anëtarë i degës së Korçës të këtij Komiteti. Ka të dhëna se kryetar i vërtetë i Komitetit të Fshehtë të Manastirit ishte Jovan Kosturi, por kjo gjë mbahej shumë e fshehtë. Në të vërtetë Komiteti i Fshehtë i Manastirit është projekt i familjes Kosturi, sepse ata ishin drejtuesit kryesorë dhe financuesit e saj.

Mitropolitin Fotis, nuk e vranë shqiptarët myslimanë, nuk e vranë as komitët bullgarë dhe rumunë, atë e vranë ortodoksit shqiptarë të Korçës për veprimtarinë antishqiptare që bënte ky klerik i ardhur nga Azia e Vogël. Korçarët e vranë atë, duke ju vënë ballas kundër greqizmit të shqiptarëve me përhapjen e gjuhës greke dhe mallkimin e gjuhës shqipe. Por, Patriarkana e Stambollit nuk hoqi dorë lehtë për të dërguar misionarët e saj për përhapjen e greqizmit tek shqiptarët. Në vend të Foti Kallpidhis, ajo çoi Mitropolitin Gjervasio, i cili edhe ky ishte pondios, pra sllav nga Azia e Vogël.

Mitropoliti i Korçës Foti Kallpidhis renditet në historigrafinë greke tek heronjtë e luftës për Maqedoninë greke, e cila u zhvillua nga viti 1904-1908. Ai renditet si martiri i parë me robën e një kleriku fetar i kësaj lufte. Fjala është për atë Maqedoni që pretendonin grekët nga Manastiri, Ohri, Prespa, Korça, Pogradeci.

Kush është Foti Kallpidhis

Mitropolit Foti Kallpidhis ka lindur më 1865 në Çakrak- Giresun, të Turqisë, afër kufirit me Gjeorgjinë dhe Armeninë. Foti Kallpidhi i përket grupit ortodoks të Azisë së Vogël. Ata identifikohen si ortodoksë pondios (tradiat, zakohet, veshjet dhe ana antropologjike e pondiove është më afër sllavëve të Azisë së Vogël dhe osmanëve se sa europianëve dhe më larg me grekët e vjetër). Familja e tij ishte shumë e varfër dhe e dërgoi për të mësuar në shkollën fetare. Kallpidhis i ngjit shpejt shkallët e karrierës duke zënë poste të rëndësishme në Patriarkanën e Stambollit, ku i besojnë detyra të rëndësishme. Në vitin 1897, ai caktohet një nga drejtuesit kryesorë të revistës javore “Ekklisiastiki Alitheia” (E Vërteta Kishtare), organ zyrtar i Patriarkanës së Stambollit.

Në Maj të 1902, Foti Kallpidhis u caktua Mitropolit i Voskopojës, Korçës dhe i Përmetit. Ai nisi aktivitetin për greqizimin e ortodoksëve shqiptarë, ashtu si shumë klerikë të tjerë. Fotis Kallpidhis financoi hapjen e disa shkollave greke në Prefekturën e Korçës, ku mësonin fëmijët shqiptarë. Për këto veprime Mitropolit Foti mori lëvdata nga shteti grek. Në përfundim të vitit shkollor më 1905, konsulli grek i Manastirit në ndarjen e diplomave të nxënësve shqiptarë që ndiqnin shkollën greke të Korçës e mbylli fjalimin e tij përshëndetës me fjalët: “Ky është greqizmi i pastër! Rroftë Korça greke!” (ka mundësi që ky konsull të ketë qenë Stamatios Kuzes Pezas, sepse ai lëvizte shumë në fshatrat shqiptarë ato vite nga Follorina-Korçë)

Në Qershor të vitit 1905, Mitropoliti Fotis i shpëtoi një atentati në fshatin Plasë. Pas këtij atentati ai i kërkoi autoriteteve turke që ta ruanin, por shqiptarët e kishin ndarë që ta vrisnin. Në fillim të shtatorit të vitit 1906, rrugës për në fshatin Bradvicë, Spiro Kosturi vret Mitropolitin Fotis Kallpaidhis. (Bradvica i përket Komunës së Hoçishtit).

Greqia dhe Patriarkana e Stambollit kërkojnë gjetjen e vrasësit të Mitropolitit.

Revista javore “Ekklisiastiki Alitheia” (E Vërteta Kishtare), organ zyrtar i Patriarkanës së Stambolli, i kushtoi vëmendje të veçantë vrasjes dhe figurës së Mitropolitit Fotis Kallpidhis. Në numrin e 16 Shtatorit, 1906, shkruhet një faqe për vrasjen dhe biografinë e tij. Lajme rreth vrasjes, meshën që mbajti në Korçë Mitropoliti i Kosturit, Germanos Karavangjeli për nder të Mitropolitit të vrarë Fotis dhe shqiptarëve që akuzoheshin për këtë vrasje u botuan në disa numra të revistës në fjalë.

Fjalimin gjatë ceremonisë së varrimit të Foti Kallpidhit e mbajti Mitropoliti i Kosturit, Germanos Kravangjeli, i cili u betua se do t’i gjende vrasësit e klerikut grek. Mitropoliti Karavangjelis hapët shprehu para besimtarëve shqiptarë se misioni i Mitropolit Fotit për përhapjen e greqizmit do të vazhdojë, sepse gjaku u derdh për çlirimin e Greqisë. (Grekët Korçën e kanë quajtur dhe e quajnë tokë të tyre). Në përfundim të fjalës ai mallkoi shqiptarët dhe vrasësit.

Mitropoliti Germanos Karavangjeli kishte raporte shumë të mira me qeveritarët turqë dhe u angazhua personalisht për të gjetur vrasësit e Foti Kallpidhit. Mitropoliti Karavangjeli kishte patur shumë lidhje të ngushta me Kallpidhis. Ata kishin qenë shokë klase gjatë studimeve dhe midis tyre ruhej një lidhje e fortë miqësie, Foti Kallpidhis dhe Karavangjeli i përkisnin grupit të ortodoksëve Pondios, nga Azia e Vogël.

Mitropoliti i Kosturit, Germanos Karavangjeli, kur gjendej në vështirësi kërkonte ndihmën e ushtrisë turke. Më 1903, turqit vranë komitin bullgar Lazar Poptrajkov, i cili ishte nga fshatrat bullgarë të Kosturit. Karavangjeli ua kërkoi trupin e tij turqve dhe pasi i preu kokën e mbante në zyrën e tij si triumf ndaj luftës bullgaro-greke të viteve 1904-1908.

Më 11 nëntor 1906 dy grekë vranë në Selanik Spiro Kosturin si i akuzuari kryesor për vrasjen e Mitropolit Fotit. Grekët nuk u mjaftuan vetëm me këtë vrasje, ata vranë edhe Kostaq Kosturin. Pas disa ditësh qeveria turke arrestoi babanë dhe vëllezërit e Spiros. Këto veprime ishin bërë në bashkëpunim me Mitropolitin e Kosturit, Karavangjelin dhe qeveritarëve turqë kundër patriotëve shqiptarë. Gazeta “Drita” e Sofjes më 26 Shkurt 1907, botonte një artikull të bujshëm të redaksisë me titull “Pse grekët vranë Spiro Kosturin? Ç’bëri qeveria barbare, ç’duhet të bëjnë shqiptarët?”

Pas shumë presioneve nga mediat shqiptare dhe pagesës që paguan shoqatat patriotike, qeveria turke për mungesë provash i liroi nga paraburgimi Jovan Kosturin dhe dy djemtë e tij.

Sabiha Kasimati- Nderim dhe brengë

September 13, 2017 by dgreca

105-vjetori i lindjes së Sabiha Kasimatit/

Nga Petro Luarasi/Sabiha Kasimati (1912-1951) po përmendet gjithnjë e më shpesh në këto dy dekada si një ndër gratë e shquara shqiptare që meriton më tepër vëmendjen e studiuesve dhe të institucioneve për t’ia hulumtuar jetën, veprimtarinë dhe veprën si dhe për ta vlerësuar siç e meriton.

Ndonëse për atë janë shkruar me qinda faqe nga shumë autorë, tematika paraqitet e varfër, përsëriten tërkuzë e perifrazohen në forma të ndryshme faktet dhe opinionet e dy-tre studjuesve si dhe propagandohet kryesisht aspekti politik i fundit të saj tragjik duke përçartur edhe ndonjë hipotezë ‘’bindëse’’ mbi veprën e saj të panjohur. Shkencëtarja martire Sabiha Kasimati meriton shumë më tepër studime të thelluara dhe jo hamendje.

Familja e arsimimi

Sabiha Kasimati u lind në truall të huaj, në Edërne (Adrianopojë) të Turqisë më 15 shtator 1912, në pragun e pavarësisë së shtetit shqiptar, por u mëkua, u rrit dhe u edukua si shqiptare e kulluar në vatrën e një familjeje të madhe në numër dhe vlera, me farefis të gjerë dhe lidhje të thella, me kontribute atdhetare, kulturore e shkencore, përpara dhe pas çlrimit të Shqipërisë. Krushk i tyre qe edhe kryeministri i zgjedhur nga Kongresi i Lushnjës, Sulejman Delvina, gjak i tyre qe edhe trimi i shquar antifashist Refik Refat Kasimati me pseudonimin “Kardiaku”.

Ajo u rrit me ngrohtësinë e tre vëllezve Hifzi, Refik e Nevzad dhe motrës Minirea, në familjen e kamur të doktor Abdurrahmanit, ku u mëkua me dashuri për atdheun e të parëve të saj libohovitë, diturinë dhe vlerat universal. U arsimua në liceun elitar francez të Korçës dhe në Universitetin e Torinos me rezultate të lakmueshme. Këtu mbrojti diplomimin (‘’tesi di laura’’) me temë ‘’Fauna ittica d’acqua dolce dell’ Albania’’. Në këtë periudhë u shoqërua me Olga Luarasin, të motrën e Migjenit, e cila studionte për matematikë dy vite më lart dhe e vijuan miqësinë edhe si kolege në ish Institutin ‘’Qiriazi’’ në Kamëz.

Studiuesit kryesorë të saj

Për njohjen e vlerave të familjes Kasimati dhe bijës së saj të denjë Sabiha, vlerësoj veçanërisht përkushtimin dhe të dhënat e publikuara prej tre studiuesve: Myslim Islami, Uran Butka e Uran Asllani.

Myslim Islami me monografinë ‘’Refik Refat Kasimati: Kardiaku” (1902-1944)’’ ofron të dhëna mbi gjenealogjinë e familjes Kasimati dhe jetën e Sabihasë, së motrës dhe të tre vëllezërve, katër prej të cilëve u arsimuan dhe kontribuan me rezultare të lakmueshme, në sajë të shtysësekonomike e morale të babait. të tyre Dr Abdurrahman Kasimatit (1865-1943) i cili kudo ku punoi, në Korçë e Elbasan gëzoi mirënjohjen e qytetarëve, dhe ‘’miqësinë e personaliteteve si Aqif pashë Elbasanit, Lef Nosit, Visarion Xhuvanit, Et’hem Haxhiademit, Sotir Paparistos e të tjerë.

Uran Butka, në librin ‘’Bombë në ambasadën sovjetike’’, ka publikuar dokumenta arkivore me të cilat provohen si u zhvillua ngjarja, kush e shkaktoi atentatin, si u hartuan listat e vdekjes, arësyet e vërteta përse u arrestuan dhe u ekzekutuan të pafajshmit Sabiha Kasimati me shokë si dhe mënyrat e tjetërsimit të procesit hetimor. Ka ndriçuar fakte të panjohura mbi personalitetin e Sabiha Kasimatit.

Uran Asllani, me disa artikuj në gazeta, ka publikuar fakte e ngjarje interesante mbi jetën, edukimin e dhe botëkuptimin e saj, ka hulumtuar e analizuar veprimtarinë dhe arritjet e saj shkencor, me hipoteza të guximshme, diku edhe të tepruara.

Për Sabiha Kasimatin kanë shkruar edhe mjaft të tjerë që veçse kanë përsëritur të lartpërmendurit, me komente kryesisht në kënvështrimin politik, paksa në aspektin human e botëkuptimor të saj dhe pothuajse aspak për kontributin e saj të mirëfilltë shkencor. Studiuesja Daniela Vathi me të drejtë thekson: ‘’Shumëkush mund të kujtohet për përfundimin e trishtë që ajo pati, por pothuajse askush për veprën dhe punën e saj si shkencëtare ose më mirë si gruaja e parë shkencëtare shqiptare. Historia e kësaj gruaje është shumë interesante nga shumë pikëpamje dhe mund ta quajmë pa asnjë ngurrim si “Një intelektuale perëndimore”, gjë jo shumë e zakonte për Shqipërinë e fillim shekullit të njëzetë. Natyrisht do ishte mirë që historia të mos lexohej në celës politik, pasi është absolutisht dytësore ndaj figurës së kësaj gruaje.’’ 1. (Daniela Vathi Sabiha Kasimati: Shkencëtarja e parë shqiptare) http://www.gazetaexpress.com/arte/sabiha-kasimati-shkencetarja-e-pare-shqiptare-130310/?archive=1

Sa nevojë ka shoqëria jonë për shembuj të tillë femrash intelektuale shqiptare që shkallmuan frikën dhe paragjykimet e kohës duke rrezatuan kulturë, dinjitet e antikonformizëm!

Veprimtaria shkencore

Puna shkencore e Sabiha Kasimatit shpaloset mirëfilli në studimin ‘’Fauna ittica d’acqua dolce dell’ Albania:tesi di laurea” (’’Fauna iktike e ujrave të ëmbla të Shqipërisë’’) që e mbrojti në Universitetin e Torinos, ‘’në vitin 1941’’.

Në këtë studim shkencor me vlera të rëndësishme për të shkuarën e të ardhmen, ajo shpalosi talentin, vullnetin, volumin e punës, risitë dhe objektivat për të ardhmen e iktiologjisë shqiptare. Ky është i pari studim në këtë fushë, dhe mbi të gjitha e shkruar nga një femër shqiptare. Pra Sabiha Kasimati është shqiptarja flamurtare në fushën e studimeve mbi iktiologjinë shqiptare.

Kam kënaqësinë të publikoj dhe analizoj për herë të parë, pasi e kam përkthyer edhe në shqip, këtë studim që deri më tani njihet si puna e saj shkencore më e rëndësishme e publikuar.

Lënda përmban hyrje, listë të specieve dhe varieteteve që formojnë faunën e peshkut në ambjente të ndryshme iktiologjike, pëshkrim gjeografik dhe biologjik të mjediseve të ndryshme iktiologjike, ekzaminim të materialit të mbledhur, analizon 7 familje peshqish (Acipenseridae, Cyprinidae, Clupeidae, Serranidae, Mugillidae, Salmonidae, Anguillidae) si dhe një pëshkrim të shkurtër të industrisë së peshkimit në Shqipëri. Studimi përbyllet me një bibliografi me 70 zëra, me 38 autorë të ndryshëm. I gjithë materiali përmblidhet në 85 faqe të daktilografuara.

S.Kasimati i është referuar këtij studimi në artikullin e saj shkencor ‘’Probleme të peshkut dhe të peshkimit në vendin tonë‘’) duke e përfshirë në tetë zërat e tij, ku e ka cilësuar ‘’tesi di laurea, dakt. 1940.’’

Ky artikull shkecor paraqet rëndësi të madhe përsa i përket kohës kur është shkruar dhe çështjeve të rëndësishme që analizon dhe i paraqet si domosdoshmëri për t’u zbatuar.

Pasi kaloi një sëmundje të rëndë dhe u kurua në Itali, në vitin 1947 ‘’nisi punën në Institutin e Shkencave, siç quhej atëherë bërthama e parë shkencore, që drejtohej nga prof. Selaudin Toto ku, sipas studiuesit Uran Asllanit “Dr.Sabiha Kasimati ishte emëruar shefe e sektorit të zoologjisë, por u mor vetëm me ihtiologji. Atë fushë e kishte hulumtuar që nga koha e studimeve universitare’’

Në vitin 1949 botoi artikullin shkencor ‘’Probleme të peshkut dhe të peshkimit në vendin tonë’’ që është i pari mbi temën e iktiologjisë për periudhën pas çlirimit të vendit.2.

(Kasimati, Sabiha, Probleme të peshkut dhe të peshkimit në vendin tonë, Buletini i Institutit të Shkencave, 1948, nr.2-3, f.18-32. Bibliografi)

I nipi i Sabihasë, Namik Kasimati përmend se ajo i tha shoqes së saj Durie Hulusi: “Jam e gëzuar që mbarova një studim mbi peshqit që do t’i shërbejë jo vetëm Shqipërisë, por edhe shteteve të tjera që janë në kufi me Shqipërinë”.

Akuza pa prova!

Prej vitesh qarkullon në mediat shqiptare, madje edhe në doktoratura e botime akademike, nga studjues por edhe zyrtarë institucionesh të rëndësishëm, paradoksi i pranimit apriori të akuzës pa paraqitur prova. Kjo mund të pranohet të publikohet nga ndonjë media sensacionesh por jo nga zyrtarë institucionesh të rëndësishme apo në nivele të larta shkencore Bie fjala një studiues shkruan:

‘’S.Kasimati në vitin 1949 kishte përfunduar librin ’’Peshqit e Shqipërisë‘’… me 100 e ca faqe e 50 e ca figura…që e dorëzoi për botim në dorëshkrim në janar të vitit 1950. Sipas projektplanit të punës të kryesisë së Institutit të Shkencave botimi i veprës do të kryhej në tremujorin e dytë të vitit 1950 me tirazh 3500 ekzemplarë. Vepra e Sabiha Kasimatit “Peshqit e Shqipërisë” paraqiste para lexuesit shqiptar ihtiofaunën e Shqipërisë që përmblidhte 257 lloje peshqish. Sikurse ndodhte rëndom me autorët e dënuar, vepra e Kasimatit ‘’Peshqit e Shqipërisë‘’u botua në vitin 1958 me emra të tjerë.’’3.

(Dr.Leka Ndoja, Tjetërsimi i veprës intelektuale gjatë komunizmit në Shqipëri (1944/1990), Doktoraturë)

Këtë akuzë ma zuri syri edhe në ‘’Fjalorin enciklopedik shqiptar’’, zëri Kasimati, Sabiha (1912-1951). Më befasuan sidomos deklarimet e titullarëve të institucioneve tepër të rëndësushme për çështjen, zotërinjve A. Tufa e K. Dervishi, të cilët e kanë detyrë dhe përgjegjësi t’i dalin për zot barrës së provës për akuzat që shprehin.

Në fakt akuzën e ‘’ përvetësimit të punës intelektuale të Sabiha Kasimatit’’ (kinse monografisë ‘’Peshqit e Shqipërisë“, 1958) nga disa (2, 3 apo 4) studjues, kolegë shqiptarë me në krye një akademik të huaj (sovjetik) e ka shpallur i ndjeri U.A., i vetmi që mori përsipër dhe publikoi në një gazetë ‘’barrën e provës’’ për akuzën e rëndë: ‘’Mbas një pune shumë të madhe eksperimentale shkencore si asnjë shkencëtar tjetër shqiptar në mesin e vitit 1950, Dr Kasimati i dorezoi institutit per botim vëllimin prej rreth 200 faqesh dhe të 50 figurave me titull ‘’Peshqit e Shqipërisë’’. Në buletinin e Institutit të Shkencave, Nr 3, të vitit 1950, fq 78, në rubriken e jetës shkencore të Instituti, njoftohet se janë derguar për botim…vepra e Sabiha Kasimatit ‘’Peshqit e Shqiperise’’ e planifikuar me nje tirazh prej 3500 copesh’’

Ai shpreh edhe versionin: ”Natyrisht që mbas pushkatimit libri i përgatitur nga Sabiha Kasimati u tërhoq menjëheë nga shtypshkronja dhe u arkivua në depositën sekrete të Institutit por edhe atje nuk ndenji shumë kohë. Kryesia e Institutit nën insistimin e Kolë Paparistos i kerkojnë Akademisë së Shkencave të Bashkimit Sovjetik një specialist ihtiolog të vinte ne Shqiperi për përfundimin e botimit të veprës mbi peshqit edhe për ndonjë plotësim te mundsëm. Anatolij Poljakovi pergjate periudhes që qëndroi në Shqiperi jo vetëm përvetësoi punën shkencore të Sabiha Kasimatit por edhe me ndihmën e dy ish-bashkëpuntorëve te saj … u shtoi 257 llojeve te peshqve te paraqitura nga Sabihaja edhe 10 lloje peshqish… Instituti i Shkencave punën e përvetësuar të Sabiha Kasimatit në fillim të vitit 1958 e botoi si vepër te Anatolij Poljakovit. 4.

http://www.panorama.com.al/sabiha-kasimati-mehmet-shehut-ne-hetuesi-jeni-kriminele-do-e-paguani/

Këtij artikulli i janë përgjigjur pasardhësit e të akuzuarve që e kanë kundërshtuar katërcipërisht me argumentat e tyre: ku ai akuzon se Sebihasë ..’’ ia përvetësuan veprën një studjues sovjetik me dy shqiptarë, ish bashkëpunëtorë të saj’’. Pasardhësit kanë thënë se prindërit e tyre nuk kanë qenë bashkëpunëtorë të saj dhe se kishin kryer punën e tyre të pavarur. 5

‘’20 nentor 2014, Përgjigje për Prof.Dr.Uran Asllani nga E. Filipi dhe Jovan Basho’’ http://www.panorama.com.al/sabiha-kasimati-mehmet-shehut-ne-hetuesi-jeni-kriminele-do-e-paguani/

(Të akuzuarit pa prova për përvetësim të punës intelektuale të S.Kasimatit janë studiuesit G.D.Poljakov, Ndoc Filipi, Kozma Basho, A.Hysenaj, madje edhe Ndoc Rakaj) Në një shkrim tjetër gazete shtohet: “botohet vepra e dr. Sabiha Kasimatit, natyrisht jo me emrin e saj, por me emrat e rusit Anatoli Poljakov dhe të dy fillestarëve në këtë lëmë, Ndoc Filipit dhe Ndoc Rakajt”. 6.

http://www.panorama.com.al/enver-hoxha-shtoi-emrin-e-sabiha-kasimatit-ne-listat-e-vdekjes/

Për të qenë i drejtë në këtë gjykim me pasoja ‘’morale e penale’’ ftoj këdo që është i interesuar, veçanërisht ata që kanë amplifikuar këtë version akuze, së pari, të verifikojnë burimin e informacionit. ( Buletinin e Institutit te Shkencave, Nr 3, te vitit 1950, fq 78). Unë e kontrollova, jo vetëm një por të gjithë serinë e Buletinit të Institutit te Shkencave, edhe në arkivin e Bibliotekës Kombëtare, por askund nuk ma zuri syri këtë njoftim, për be.

Në akuzë muk saktësohet qartë nëse bëhet fjalë për përvetësimin e një vepre të çuar për botim apo të kontributit të pa identifikuar të S.Kasimatit, si kartela, referenca, diskutime, ekstrakte të hulumtimeve në terren, etj.

Nëse është përvetësuar e tërë vepra, pjesë të saj, etj, kjo mund të vërtetohet vetëm me prova, gjetjen e dorëshkrimeve, analizën e referencave, etj.

Për sqarimin e kësaj akuze studiuesit duhet që të interesohen dhe të thellohen mbi punën reale të shkencëtares Sabiha Kasimati në muze, për kontributin në ekspeditat përkatëse, për kartotekën dhe ato së bashku me dy studimet që tashmë njihen, të krahasohen mbi kritere shkencore me librin ‘’Peshqit e Shqipërisë‘’. Specialistët mund të gjykojnë pjesërisht edhe në bazë të artikullit dhe disertacionit të saj me referencat përkatëse që janë publikuar. Na ana ime, me respektit që kam për studiuesit e përkushtuar të iktiofanës shqiptare, shpreh keqardhjen që askush prej tyre, apo të tjerë, në botimet pas vitit 1990 nuk i janë referuar kontributit të Sabiha Kasimatit, edhe pse dihej mirëfilli. Ndoshta ka ndikuar qejfmbetja prej akuzave ‘’për përvetësim intelektual’’ që nuk ua ka qëndisur martirja por klane të caktuara që ua ka interesi të sajojnë dhe propagandojnë sensacionale e përbaltje. Në këtë ‘’duel’’ mes të respektuarve kontribues të iktiofaunës shqiptare mbështes aksiomën e Aristotelit: “Amicus Plato, sed magis amica veritas’’ ( Platonin e kam mik, por më tepër kam mik të vërtetën, në këtë rast: ’’I respektoj palët, por më tepër dua të vërtetën’’.)

Citime të sajuara!

A duhet të publikohen citime të sajuara për ta justifikuar dhe ligjitimuar dënimin fizik, politik e moral!

Ndër dhjetra shkrime me zbulime sensacionale gazetareske paraqiten rëndom edhe ‘’prova ‘’, me citime të sajuara që legjitimojnë dënimin e S.Kasimati. P.sh.

‘’Me kurajën karakteristike të madhe të saj ajo i tha këto fjale që gjenden në dosjen e saj pranë Gjykates së Kasacionit. ‘’Kam qenë kundra ketij pushteti sepse ai nuk pajtohej me ideologjinë e botëkuptimin tim evolucionist. Unë nuk kam qenë kurrë e mendimit që me një akt revolucionar të arrihej në socializëm. Unë vetë nuk kam kryer ndonjë atentat dhe as kam marrë pjesë në ndonjë mbledhje ku është marrë vendimi për akt terrorist. Ju jeni kriminelë dhe tiranë që kërkoni teë nënshtroni shqiptarët me terror por do të vije një ditë që keto mizori do t’i paguani’’ Këto fjalë ishin dënimi me vdekje i Sabihasë.7. http://www.arkivalajmeve.com/Sabiha-Kasimati-Mehmet—-Shehut-ne-hetuesi-Jeni–kriminele-do-e-paguani.1047688819/

Në një artikull tjetër me autor Agron Tufën këtij paragrafi i shtohet edhe fjalia ‘’Jam lidhur me një grup shokësh, të cilët kanë qenë armiq të Partisë Komuniste…”. 8. http://www.panorama.com.al/profil-kush-ishte-shoqja-e-klases-e-enver-hoxhes-qe-u-pushkatua-me-urdhrin-e-tij/

Nuk ka rast më tipik se si një tragjedi të mund të kthehet në komedi satirike dhe nga një heroinë reale të sajohet fantazma e një burrneshe mitike.

Më çudit qëndrimi paradoksal i disa studiues: edhe pranohet sajesa e deponimeve në hetuesi dhe gjyq e Sabiha Kasimatit me shokë, edhe përpiqen ‘’ta lartësojnë‘’ duke e dënuar me pushkatim ‘’të justifikuar sipas ligjeve të kohës’’ kur ia pëmendin se kinse ia paskish deklaruar në hetuesi ‘’armiqësinë e saj’’ drejtpërdrejt Mehmet Shehut!

Personalisht më duket se e dënojnë jo vetëm me pushkatim, por edhe me groposje të gjallë, e bëjnë objekt të ballafaqimit politik e interesave klanore, e largojnë nga interesi dhe dashuria e gjithë popullit, për të mirën e të cilit punoi tërë jetën me përkushtim e dashuri.

Martirja Sabiha Kasimati ka lënë një gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e atyre që e kanë njohur. Këtë shkrim ua kushtoj edhe gjithë atyre shokëve, miqve, bashkënxënës, kolegë e studiues që e kanë ruajtur në mendje e zemër kujtimin e saj edhe si intelektuale shembullore, me pikëpamje socialdemokrate ( ndonëse qe me prejardhje nga familje e pasur) ajo mendonte për mirëqenien e gjerë të popullit shqiptar, zhvillimin e gjithanshëm të vendit. E kam përjetuar të gjallë nga vlerësimet e tim eti Skënder Luarasi që e ka njohur së pari në Korçë, më pas kur punonin në shkollat e kryqit të kuq Amerikan dhe pas çlirimit. Edhe bashkëshortja e tij Olga Nikolla (motra e Migjenit) e ka patur shoqe në universitetin e Torinos.

‘’Përse më vrisni’’

Në hulumtimet e studiuesve për të vërtetën e arrestimit dhe vrasjes makabre të Sabiha Kasimatit paraqet rëndësi thelbësore t’i jepet përgjigje shkencore pyetjes së saj :‘’Përse më vrisni’’… Në rast se provohet që është vrarë thjesht për të përmbushur një tekë diktatori, kjo do të ishte akuza dhe dënimi më i rëndë që i bëhet datij dhe pushtetit abuzues.

Historia na dëshmon mjaft raste manjakësh qejflinj të cilët i kanë epshet dhe hakmarrjen pa kufi, kur nuk e realizon qëllimin të marrin nderin me shpifje dhe jetën me krim. E ndjera Kasimati i gëzohej bukurisë dhe inteligjencies së saj, por thuhet se fati i keq e takoi me një bashkënxënës në lice që u bë diktator i vendit dhe pushtetin e tij absolut mund ta ushtronte kudo dhe për gjithçka. Me një urdhër dridhte dynjanë dhe taborët e tij të jeniçerëve burgosnin e internonin, torturonin e pushkatonte.

Viktor Kasimati, nipi i Sabihasë, dëshmon:‘’Enveri shtoi nga ana e tij emrat e Sabiha Kasimatit, Reiz Selfos, Manush Peshkëpisë, Qemal Kasoruhos, të cilët ishin nga treva e Gjirokastrës dhe ai i njihte personalisht. Bie fjala, emri i Reiz Selfos nuk ishte në asnjë nga listat. Dikur Reiz Selfo kishte pasur kurajën t’ia përplaste të vërtetën në fytyrë E. Hoxhës, i cili u hakmor ndaj tij, ashtu siç u hakmor ndaj Sabiha Kasimatit.’’9. http://www.panorama.com.al/enver-hoxha-shtoi-emrin-e-sabiha-kasimatit-ne-listat-e-vdekjes/

Ndërsa Liri Belishova ka thënë se vetë “Stalini e qortoi Enverin për pushkatimet e 26 shkurtit 1951’’10.

Stalini e qortoi Enverin për pushkatimet e 26 shkurtit 1951 : flet shoqja e Sabiha Kasimatit / Liri Belishova ; Panorama,Nr. 1419, 6 shtator, 2006, f. 18 – 19.

Martirizimit të Sabiha Kasimatit me shokë është i kobshëm. (Arrestohet dhe pushkatohet si e vetmja grua ne mes te 22 burrave)

Tashmë është provuar pa mëdyshje që ata u arrestuan dhe u torturuan me qëllim, si të pafajshëm, për një shpërthim që e patën kryer të tjerë. Studiuesi Uran Butka e ka provuar me dokumenta arkivore se kush e organizoi dhe kush u dënua me akuzën e hedhjes së eksplozivit në Legatën Sovjetike. Atë e hodhën dy anëtarë të organizatës “Bashkimi Kombëtar” Hysen Llulla dhe Qazim Laçi. Pjesëtarët e kësaj organizate u arrestuan dhe u mbajtën në izolim të fshehtë për 8 muaj, Gjykata e Lartë Ushtarake më 9.10.1951, me dyer të mbyllura, dënoi me vdekje: Qazim Laçin, Sejfulla Shimën, Rustem Thaçin, Zenel Rikën, Ali Voglin, ndërsa për Mark Zef Palin, Ramiz Voglin, Riza Shehun dhe Adem Kastratin, dënimi me vdekje u kthye në burgim të përjetshëm. Reshit Shima u vra në dhomën e torturave, Riza Pengili u pushkatua përpara derës së shtëpisë, ndërsa Hysen Llulla, kryetari i grupit u vra kur desh t’i ikte arrestimit prej agjentit të Sigurimit të Shtetit, Besim Selita.’’ 11

Uran Butka, Masakra e natës së 26 shkurtit 1951. http://albdreams.blogspot.al/2014/01/bomba-ne-ambasaden-sovjetike-denimi-pa.html)

Ndërsa grupin me Sabiha Kasimatin pasi i pushkatuan për disa ditë pas arrestimit, pa prova e gjyq , ua sajuan deponimet në hetuesi dhe në seancat e gjyqit imagjinar.

Nuk evidentohen në procesverbal pyetjet që bën trupi gjykues dhe përgjigjet e secilit për pyetjet. “En block” janë shkurt “reagimet” e secilit të pandehur për akuzën.

Ish-anëtar i Gjykatës së Lartë, Mustafa Qilimi ka deklaruar: “Sa kohë isha unë në Gjykatën e Lartë nuk ka pasur dosje hetimore gjyqësore për ngjarjen e bombës në Ambasadën Sovjetike, për të cilën ekziston vendimi i pushkatimit të 22 personave”. Të gjitha janë shkelje të ligjit, që dëshmojnë se gjyqi nuk është zhvilluar fare. Procesverbalet janë plotësuar nga Gjykata e Lartë dhe Ministria e Brendshme, pas ekzekutimit të personave të arrestuar. Prova se procesverbali është falsifikuar është rasti i Jonuz Kacelit: vritet gjatë torturave, hidhet nga dritarja si i vetëvrarë – rast që merret si i pandehur në gjyq, pyetet nga kryetari, u përgjigjet akuzave dhe dënohet me vdekje, kjo provon se procesverbali është shkruar më vonë, gjyqi nuk është zhvilluar si fund të tij. Vendimi “me vdekje me pushkatim” ishte i formës së prerë, i paapelueshëm, i ekzekutuar menjëherë dhe i plotësuar me konfiskimin e gjithë pasurisë së luajtshme e të paluajtshme, deri te lugët dhe pirunjtë! 12 http://www.standard.al/2015/02/26/26-shkurt-1951-hidhet-nje-bombe-thyhen-dy-xhama-pushkatohen-22-intelektuale/

Porosia për gjyqtarët e diktaturës: “Duhet të mbyllet goja e të mos i thuhet asnjë njeriu se është sekret i madh shtetëror” Në vitin 1991, Gjykata e Lartë e Republikës së Shqipërisë pas kërkesës pranë Plenumit të Gjykatës së Lartë për prishjen e vendimit penal Nr.64 datë 27.02.1951 si të kundërligjshëm dhe të pambështetur në asnjë provë, u vendos prishja e këtij vendimi dhe pushoi çështjen penale në ngarkim të 22 të pushkatuarve.

“Ç’të kam bërë o perëndi?”

Furtunën e natës së 26 shkurtit të vitit 1951 e shqeu një klithmë therrëse femre: “Ç’të kam bërë o perëndi…?” sëcilës nuk po ia grabisnin jetën plumbat por kondakë e bajoneta ushtarësh të përçudnuar. Fshatarët e Mënikut pëshpëritën se pranë urës së Beshirit qoftëlargu kishte kallur njerëz dhe koha dëshmoi se ata qenë 22 viktima të pafajshme, mes tyre edhe shkencëtarja Sabiha Kasimati, së cilës natyra i dhuroi begatinë, bukurinë e mençurinë, por dhe fatin e keq të përballjes me urrejtjen e diktatorit dhe katilëve të tij. Tashmë ka ardhur koha që në atë vend krimi të ngrihet një përmendore e cila të përjetësojë të vërtetën që krime të tilla të mos përsëriten më kurrë!

Kontribut për vlerësimin e Sabiha Kasimatit

Titullarët e UT , FSHN, të Departamentit të Biologjisë dhe Muzeut të Shkencave të Natyrës, kanë mobilizuar punonjësit e tyre përkatës që t’i përkushtohen njohjes dhe vlerësimit të martires Sabiha Kasimati.

Në një mbledhje kolektivi i departamentit të Biologjisë u shpreh: ‘’Znj. Kasimati është viktime politike e sistemit të kaluar. Kësaj zonje, nuk I është dhënë mundësia nga politika e sistemit të lërë gjurmë shkencore dhe të personifikohet si personalitet shkencor pranë Institutit të Shkencave, ku ajo ka punuar deri në 1951! Ky emër është i panjohur për thuajse gjithë brezat e studentëve, që kanë mbaruar pranë këtij Fakulteti. Në respekt të kontibutit dhe fatkeqësive në jetën e saj, ne jemi dakord me rehabilitimin e saj nga ana jonë në një Simposium të veçantë, njohjen e kontributit të saj shkencor, i cili ka qenë dhe mbetet i fshirë nga memoria e shkruar në vend! Pasi të diskutohet në mjedise shkencore, mundet që në Muzeumin e Shkencave, pranë QKFF, ku ka një pavion Iktiologjie, këtij pavioni mund t’i vendosej emri Sabiha Kasimati, shoqëruar me fotografi dhe jetëshkrimin e saj; ose emrin e saj mund t’ ia vendosim një laboratori.’’

Në këtë mënyrë dashamirëse shprehet kërkesa dhe nevoja për studime shkencore të thelluara për përkrahjen e studiuesve që të sigurojnë provat përkatëse që të përligjin vendimmarrjen. Si punonjës i fakultetit kam dhënë kontributin modest përkatës me shkrime e organizim aktivitetesh dhe në këtë përvjetor po publikoj edhe përkthimin tim (nga italisht në shqip) të studimit së saj:’’Fauna iktike e ujrave të ëmbla të Shqipërisë’’ (“Fauna ittica d’acqua dolce dell’ Albania, tesi di laurea”) që deri më tani njihet si puna e saj shkencore më e rëndësishme e publikuar ku përpjekur të ruaj formën e të shprehurit të autores si dhe të përzgjedh fjalët shqipe të ngjashme me ato të gjuhës italiane.

Në përmbyllje uroj për shumëçka të përkushtuarën Ina Kasimati, pasardhëse e denjë e familjes, me të cilën u njohëm rastësisht dhe po bashkëpunoj me aq sa mund për të lartësuar vlerat e shkencëtares martire.

Shqiptari i Amerikës, pjesmarrës në tri luftra

September 12, 2017 by dgreca

Arben Vuthi shqiptaro amerikani që ka marrë pjesë në ushtrinë amerikane në tri luftëra nëpër botë…/

Për Luftën e Kosovës s’më mbante vendi, dhe pyesja komandantët për ndonjë mundësi të shkoja në Kosovë. Doja të shkoja vullnetar…

Bisedoi Keze Kozeta Zylo/

Z.Vuthi perpara se të shkojmë nëpër luftëra le të sjellim për publikun fëmijërinë tuaj e cila duhet të ketë emërues të përbashkët paqen. Si e keni përjetuar atë dhe na sillni disa momente të rëndësishme duke filluar me familjen?

-Fëmijëria ime ka qenë e zakonshme si çdo fëmijë shqiptar i asaj kohe. Edhe pse ishim më të varfër, unë e kujtoj me kënaqësi kohën kur rrinim “rrugëve” gjithë ditën dhe luanim. Për mua kështu duhet të jetë fëmijëria. Ishim më të lumtur them unë. Mbase të gjithë fëmijët jane më të lumtur sesa të rriturit, kush e di?

-Kur erdhët në Amerikë dhe cili ka qenë frymëzuesi juaj për të shkelur tokën e ëndrrave?

-Në fakt s’kam pasur ndonjë pikënisje konkrete. Çështja ishte se vetëm Amerika pranonte emigrantë të llojit tim “politik” meqë isha “arratisur”. Çudi, nejse neve kështu na thonin nëpë zyra në Greqi. Sigurisht Amerika kishte reputacionin e vendit të madh, të fuqishëm dhe të krijuar nga emigrantë, por mbi të gjitha jam shumë mirënjohes që ishte vendi i vetëm që na hapi derën.

-Cilat kanë qenë impresionet e para kur erdhët në Amerikë?

-Në fillim erdha në NY. Kishte zhurmë e tym. Isha si i hutuar, mbingarkim informacioni, torturë e vërtetë. Habitesha dhe me të gjitha racat dhe ngjyrat që shikoja rrugës.

-Çfarë mund të kujtoni rreth jetës suaj në Amerikë?

-Kujtime ka shumë të mira dhe të keqia si kudo, por padyshim momentet që venë në antitezë të shkuarën tonë në Evrope (përfshi këtu dhe Greqinë ku jetova 2 vjet duke pritur për vizën e Amerikës). Unë them se Amerika është më pak nacionaliste dhe të jep më shumë mundësi që të ingranohesh me jetën si një vendas. Një shembull do te ishte të shkuarit në Universitet pa ndonjë pengesë. Pastaj përjetimi më i fuqishëm është kur mora nështetësinë amerikane.

-Si arritët të futeshit në ushrinë amerikane dhe cilat ishin detyrat tuaja ushtarake?

-Në ushtri kam hyrë rastësisht, pasi lexova në një lajmerim ku shkruhej: “Fito mundësi të trainohesh në një profesion, 30 ditë pushime në vit, mundësi të shkosh në Universitet, mundësi të udhëtosh nëpër botë, siguracion mjekësor dhe dentar”. Mua m’u duk si ëndërr. U paraqita dhe më pyetën a isha jetoja legalisht në Amerikë? Pastaj më thanë: -Do të hysh në ushtri? -Unë thashë “PO” dhe siç thonë këtu “The rest is history”.

-Si ushtarak çfarë mendoni se i keni dhënë Amerikës, Shqipërisë dhe botës?

-Në fillim i kam dhënë atë që më kërkoi, pra te mbaroj kontratën time në menyrë të rregullt, me disiplinë etj. Shqipërinë mbase e bëra më të njohur ndër rreshtat e ushtrisë amerikane kur më pyesnin nga isha, dhe mbase duke qenë ushtar i mirë i jepja dhe Shqipërisë emër të mire.

-Cilat janë disa nga momentet më të vështira të Luftës që ju keni përjetuar së bashku me shokët tuaj?

-Pa tjetër që kur kemi humbur shokët në betejë, por edhe kur shkonin në terren duke përballuar mina apo pusi. Por i ndanim bashkë hallet, dhe është mirë që të jesh pjesë e “skuadrës”. Ishim gati të ndihmonim njeri tjetrin.

-Keni pasur shqiptarë në krah tuaj?

-Pak, nga mesi i karrierës time njoha 3-4 përnjëhërësh. Kam dëgjuar dhe për të tjerë. Më vonë u bë fare diçka e zakonshme për shqiptarët të hyjnë në ushtri. Në shumë raste kërkoja dhe gjeja shqiptarët e Kosovës ose Maqedonisë që punonin si kontraktorë civilë për ushtrinë dhe me ata rrija e haja në kohë të lirë. Ju jam shumë mirënjohes që i kisha atje dhe më përkrahën, ma bënë më të lehtë të gjithë përvojën. Dy herë kemi organizuar përvjetorin e Pavarësisë së Kosovës në Iraq dhe Afganistan.

Çfarë feste madhështore u bë!

Pastaj kam takuar ushatrë të ushtrisë shqiptare në Gjermani për manovra ushtarake.

Djem e vajza të shkëlqyeshëm.

-Po Luftën e Kosovës për Liri si e keni përjetuar?

Në atë kohë s’më mbante vendi, dhe pyesja komandantët për ndonjë mundësi të shkoja në Kosovë. Doja të shkoja vullnetar, por nuk ndodhi se lufta më të shumtën u bë nga ajri, dhe më vonë ishin trupat rezerviste që shkuan në Kosovë. Nejse do të doja shumë të isha i përfshirë direkt.

-Keni kontakte me ish ushtarë të UCK-ës?

-Kam takuar shumë prej tyre ose fëmijët e Dëshmorëve të Luftës së Kosoves, mbaj kontakt, posi.

-Si veteran lufte i Amerikës cilat jane disa nga vlerësimet që keni marrë?

-Në fakt janë dy luftëra dhe një “konflikt” që në gjuhën e ushtrisë nuk konsiderohet zonë kombative ose përleshje, por asnjë se dinte këtë nga ushtarët dhe përgatitja ishte sikur për luftë të vërtetë. E kam fjalën per Bosnjën. Dy të tjerat Iraku dhe Afganistani ishin luftëra me plot kuptimin e fjalës.Për çdo betejë kam marrë medaljet që i takojnë asaj beteje.

-Cili është edukimi që keni marrë në Amerikë?

-Kam mbaruar për Physician Assistant (PA), në Akadmine e Mjekësisë së Ushtrisë Amerikane, një nga shkollat më strikte. Kam dëgjuar se ja kalon dhe Universitetit të famshëm; Yale. Tani po punoj për doktoraturë.Jam i specializuar në mjekësi të pëgjithshme dhe Psiqiatri. Plus kurse të panumërta të mjekësisë së luftës, reanimator, dhe mjekësisë së ndërhyrjes së shpejtë (Emergency Medicine).

-Cilat janë përshtypjet tuaja për Shqipërinë gjatë vizitave tuaja në Atdhe?

-Me çdo vizitë më shtohet malli më shumë, dhe e dua ende më shumë; sikur bëhem edhe më patriot.

-Dhe së fundi na flisni për familjen që keni krijuar në Amerikë?

Jam i martur prej mbi 20 vjetësh. Gruan e kam shqiptare nga Fieri, kam djalë dhe vajzë 18 dhe 14 vjeç.

11 shtator, 2017

Staten Island, New York

Rambot shqiptarë të antiterrorit, ndër më të mirët në Ballkan

September 11, 2017 by dgreca

RENEA Shqiptare, njësia më e mirë kundër terrorizmit në Ballkan/

Nga Shefqet Kërcelli*/

Në shkrimin e publikuar pak kohë më pare tek “Military Zone”, nga publicisti Aakash Kumar, theksohet se, reparti i Neutralizimit të Elementeve terroristë, i njohur zakonisht shkurtimisht me emrin RENEA, është njësia kryesore anti-terroriste shqiptare dhe reaguese ndaj incidenteve kritike. Kjo njësi u krijua në fillim të viteve 1990, në përgjigje të niveleve në rritje të krimit në vend pas rënies së komunizmit. Përgjegjësitë e RENEA-s, janë operacionet e shpëtimit, situatat e pengjeve, kundër-terrorizmi dhe reagimi ndaj formave veçanërisht të dhunshme të krimit. Që nga viti 1991, njësia ka humbur gjatë operacioneve katër pjesëtarë në veprim dhe më shumë se dyzet të plagosur. Aftësitë e tyre konsiderohen shumë të mira si brenda Shqipërisë dhe në Perëndim. Ata janë trajnuar nga GSG.

Përzgjedhja dhe Trajnimi i RENEA

Procesi i përzgjedhjes mbahet vetëm një herë në vit dhe zgjat dymbëdhjetë javë. Më pas, rekrutët trajnohen për nëntë muaj të tjerë në aftësi të tjera të tilla si gjuha, sinjalet, fotografimi dhe bisedimet me pengjet. Kandidatët gjithashtu vazhdojnë t’i nënshtrohen testeve strikte psikologjike dhe fizike. Vetëm pas një periudhe prej tre vjetësh shërbimi mund të bëhesh operator i RENEA. Rreth 90 përqind e kandidatëve vijnë nga degë të tjera të policisë dhe të Gardës Kombëtare, ndërsa pjesa tjetër janë ushtarakë. Kandidatët ushtarakë që kalojnë përzgjedhjen, duhet gjithashtu të përfundojnë një kurs gjashtë mujor mbi jurisprudencën. Mosha maksimale për përzgjedhje është 26 vjet dhe kandidatët pritet të jenë anëtarë të njësive përkatëse të mëparshme për jo më pak se dy vjet.

Roli i negociatorëve

Prej vitit 1991, negociatorët e njësisë kanë zgjidhur, pa përdorur dhunën, më shumë se 500 nga 600 rastet që kanë të bëjnë me rrëmbyesit dhe profesionet e armatosura. Të gjithë negociatorët duhet të kenë shërbyer për një minimum prej dhjetë vjetësh me forcën policore dhe janë persona me temperament të mirë dhe balancë mendore, me njohuri të të gjitha dialekteve dhe mentaliteteve rajonale. Ata me ligj e kanë të detyrueshme një diplomë ose te kanë përfunduar akademinë e policisë. Përveç kësaj, ata përfundojnë kurse trajnimi me FBI në Akademinë Quantico FBI dhe me agjencitë federale të Shteteve të Bashkuara. Negociatorët janë të parët që ndërhyjnë në rastet e një okupimi me ose pa pengje. Askush nuk ndërhyn pa urdhrin e tyre të qartë, përveç rasteve kur pengu është i vdekur.

***

The Best Counter-Terrorism Unit in the Balkans, Albanian RENEA

The Department of Neutralization of Armed Elements. commonly known by its acronym RENEA, is the main Albanian counter-terrorist and critical incident response unit. The force was constituted the early 1990s in response to the growing crime levels in the country after the fall of communism. RENEA’s responsibilities are rescue operations, hostage situations, counter-terrorism and response to particularly violent forms of crime. Since 1991, the unit has lost four men in action and more than forty wounded. Their skills are highly regarded and well-thought-of inside Albania and in the West and are trained by GSG.

Following the emergence of capitalism in Albania after 1990 and in order to eradicate all semblances to and associations with the communist state, many investigators, attorneys, and police officers were simply dismissed. This confused situation soon allowed organized and individual crime to flourish to the point that it soon became the norm of everyday life. Kidnapping, extortion, drug-related crime, murder, and human trafficking were at an all-time high, and the Albanian fledgling democracy did not have the legal, administrative and organizational experience to combat these problems — in fact, its infrastructure was almost non-existent. During communism, the force that was entrusted with CT and other special missions were Unit 326, but because of its role in suppressing public unrest during the popular uprising against communism, it had been neglected. The new public order authorities recognized the need for a small professional force, and after exhaustive trials and training finally established what subsequently came to be known as RENEA. It was also known as Unit 88. It was composed of eighty members, or operatives, who were elected from the 600 original members of Unit 326. The rest of the operators joined subsequent special intervention groups that came into existence

Selection and Training of RENEA.

The selection process is held only once a year and lasts twelve weeks. Subsequently, recruits are trained for an additional nine months in other skills such as linguistics, signals, photography, and hostage negotiations. Candidates also continue undergoing strict psychological and physical tests.

Only after a period of three years may the recruit become a RENEA operator cleared in participating in hostage rescue operations. About 90 per cent of candidates come from other branches of the police and the National Guard, while the rest are military. The military candidates that pass selection must also complete a six-month course on jurisprudence. The maximum age for selection is 26 years and candidates are expected to have been members of their respective previous units for no less than two years.

The first two weeks are called the “shake-down”, in which almost everyone takes part. Only the negotiators and part of the logistics group (not including drivers) are exempted. Candidates undergo long and complicated psychological and durability tests designed to weed out weaker applicants. “Shakedown” is harsh, consisting of forced marches in full combat gear. True to their SAS origins, the operatives must carry a 35 kg (77 lb) backpack, AK-47 with eight full magazines, handgun and magazines, knives, gas mask, and radio. Their training routes take part in the worst weather, in some of the toughest terrains that Albania has to offer: in the northeastern mountain range (the highest peak is Korabi, at 2,751 meters (9,025 feet)), the marshes of Vlora, and the swamps of Durrës and Lezha. Approximately 75 per cent of the candidates fail at this initial phase. The last day is reserved for infiltration tests. The candidates that have successfully accomplished the first phase are left helpless in some remote part of Albania, at a safe distance from the capital, with 200 commandos and national guardsmen at their heels. Each is expected to make it back to headquarters in Tirana intercepted. If they are caught they go home. Training, preparation, and tests change according to the whims of the instructors, who are themselves veterans of the unit. They have a reputation for being unyielding and unmerciful. Sheepie was the trainer for about 20 years until they deemed his training tactics to hard and inefficient. Ferriku is the actual commander of the unit.

The role of negotiators

From 1991, the unit’s negotiators have resolved, without resorting to violence, more than 500 of the 600 cases involving kidnappers and armed occupations.
All negotiators must have served for minimum of ten years with the police force and are persons of good temperament and mental balance, with knowledge of all dialects and regional mentalities. They all either have a degree in law or have attended the police academy. In addition, they complete training courses with the FBI at Quantico FBI Academy and with other United States federal agencies. The negotiators are the first to intervene in cases of an occupation with or without hostages. Nobody intervenes without their explicit order, except in cases when the hostage is already dead.

*Shkrim i publikuar tek “Military Zone” për Forcat tona të RENEA-s, ku theksohet dhe rëndësia e trajnimit të tyre në SHBA dhe Shqipëri nga specialistët e FBI.