• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KOSOVA-LUFTA NË LAJME/ 8 gusht 1999: Shqiptarët drejt veriut të Mitrovicës

August 8, 2016 by dgreca

PRISHTINË, 8 Gusht 2016-Gazeta DIELLI-Behlul JASHARI/ Para 18 viteve, në 8 gusht 1998, raportoja për luftime kundër forcave okupatore serbe në zonat kufitare të Kosovës me Shqipërinë, në Gjakovë, Deçan…

Para 17 viteve, në 8 gusht 1999, kam raportuar nga vendngjarja se përsëri shqiptarët po marshojnë drej veriut të Mitrovicës dhe po vazhdonin përplasjet-përleshjet  me serbët te ura kryesore mbi lumin Ibër të qytetit të ndarë. Shqiptarët kërkonin dislokimin e trupave amerikane të KFOR-it në Mitrovicë…

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-08-09.ata.html

[01] Serb forces continue attacks, torch Albanian villages

PRISHTINE, Aug 8 – ATA correspondent in Prishtina Behlul Jashari reported that fighting between Albanian and Serb forces have continued during the last 24 hours in the border line between Albania and Yugoslavia.

During the attack on Vraniq village, of Dushkaja, Gjakova, the Serb force killed two Albanians who were defending their lands.

The Serb military and police forces have ordered the population of three villages of Gjakova that is Gerçine, Lipovec and Skivjan, to give up until Sunday 18.00. p.m. otherwise they will start shelling.

In Deçan areas, the Serb forces have continued torching the houses of Albanians while shootings were heard in Strellc te Eperm, Carrabreg te Poshtem and Prejlep.

An aggravated situation prevails in Drenica with Serb forces present in the Polac village and torching houses of Albanians. cela/das/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-08-08.ata.html

[07] Tensions in Mitrovica go on

Mitrovice, August 8 (ATA)- ATA correspondent Behlul Jashari reports that thousand Kosova Albanians marched even today toward the northern part of the town, from where Serbs have forcefully displaced them since five months and now they are creating various obstacles to hinder Kosovars return home.

The Kosova Albanian marsh is stopped again by French forces, part of KFOR. There were again clashes between Kosova Albanians and Serbs, and even between French forces and Kosova Albanians, as well. No casualties are reported today.

Kosova Albanians are protesting against the prohibition to return home and against Mitrovica division, by accusing even French forces for this purpose. One of Kosovars’ requests is the dislocation of American troops in Mitrovica, as well. /Sh.Dha/linda/

D’Arc Avenue 23, Tirana, Albania E-Mail:

Albanian Telegraphic Agency

Filed Under: Histori Tagged With: 8 Gusht, Lufta, Mitrovica

Mediat italiane kujtojnë 25 vjetorin e emigrimit të anijes “Vlora” drejt Barit

August 8, 2016 by dgreca

Ishte 8 gushti i vitit 1991, plot 25 vjet më parë, kur anija “Vlora” u nis nga Durrësi drejt Italisë. Në bordin e saj ndodheshin rreth 20 mijë emigrantë shqiptarë, të cilët kërkonin një jetë më të mirë në vendin fqinj. Këtë ngjarje e sjellin sot në vemëndjen e opinionit publik dhe vetë mediat italiane. E përditshmja “Corriere Della Sera”, e ka titulluar lajmin e sotëm, “Kur Italia ishte “Amerika” për shqiptarët”.  Gazeta në fjalë nënvizon se, ky ishte ndër rastet e para të vitit 1991, që shënoi fenomenin e fluksit të emigrantëve shqiptarë drejt brigjeve italiane, fenomen që sot është mëse i zakonshëm, ndonëse jo më me protagonistë refugjatët shqiptarë.  Anija “Vlora”, e prodhuar në vitin 1961 në kantierin e Xhenovës,{Itali}, bashkë me anijen “Shkodra”, u  nis më 6 gusht nga porti i Durrësit dhe fillimisht tentoi të bregëzohej në Brindizi. Por Zv.prefekti i këtij qyteti, Bruno Pezzuto, nuk e lejoi hyrjen dhe e bindi kapitenin e anijes “Vlora”, zotin Halim Milaqi, që të drejtohej për në Bari, duke zgjatur lundrimin e mjetit, në momentet kur tensioni në bord kishte arritur kulmin. Gazeta shkruan se, Italia atëherë donte të organizonte kthimin mbrapsht të anijes, ose të paktën të mundësonte një pritje të përkohshme të refugjatëve, por ata që do merrnin këtë vendim, prefekti dhe kuestori, momentalisht ishin me leje.  Autoritetet e tjera, përfshirë kryetarin e bashkisë, u njoftuan kur anija kishte hyrë në port. Kështu ky zbarkimi këtyre përmasave, i gjeti të papërgatitur autoritetet qendrore të Italisë. Por këtë përkujdesje institucionale e zvëndësuan banorët e rajonit të Pulias, qytetarët  e thjeshtë italianë, që u dhanë refugjatëve, veshmbathje, ushqime dhe ujë. “Sot, 25 vjet më pas, shqiptarët në Itali janë kthyer në një nga komunitetet e huaja më të integruara me jetën e këtij vendi”. Por, siç tregon kronika e sotme, problemi i emigracionit mbetet ende aktual dhe i pazgjidhur. Ndaj bregëzimi i  transoqeanikut “Vlora” me 20 mijë njerëz në bord, është kthyer në simbol jo vetëm për shqiptarët, por për Italinë dhe gjithë Europën”, shkruan më tej “Corriere Della Sera”. Ndërkohë mijëra shqiptarë sjellin sot në memorien familjare e shoqërore këtë ditë që ndryshoi jetën dhe të ardhmen e tyre. Kujtojmë lexuesit e “Dielli-it” se, këtë lundrim të vështirë drejt brigjeve italiane të anijes “Vlora”, bashkë me ngjarjet tragjike që shoqëruan atë  lundrim, e gjeni të zgjeruar në vëllimin e II-të të Antologjisë së Detarisë Shqiptare, faqe 224-238. {Sh.K}

Filed Under: Histori Tagged With: 25 vjet, anija Vlora, media italiane

TRASHEGIMIA ILIRE NE TOPALLTI

August 8, 2016 by dgreca

Nga Gëzim Llojdia*/
 1.Shumë zbulime arkeologjike ofrojnë një pasqyrë joshëse të mistereve të pazgjidhura, të cilat vazhdojnë të magjepsin  njerëzimin . Se çfarë zbulime të tjera arkeologjike janë gjetur në vende të pazakonshme kjo u dedikohet arkeologëve, por edhe banorëve të zonave nën   dheun  e tokës, kaq shekuj gjithashtu  shtrihen rrënoja e lashta.Arkeologjia është studimi i të kaluarës njerëzore duke përdorur mbetjet materiale. Këto mbetje mund të jetë çdo objekt që kanë  krijuar, ose janë përdorur nga njerëzimi. Arkeologët përdorur objekte dhe karakteristika për të mësuar se si njerëzit kanë jetuar në kohë të caktuara dhe vende. 
Armeni një ndër 84 fshatrat që ka  rrethi Vlora në juridiksionin e bashkisë Selenicë. Gjurmët e antikitetit shtrihen deri aty ku dikur shtrihej territori i amantëve. E njëjta gjë dëshmohet edhe në vendbanimet e tjera të lashtësisë që janë qytete-kala si Amantia, Olympia, Kanina, Himara, Cerja, Armeni, Hadëraj, Triporti dhe vet Vlora (Aulona) etj,thuhet në arkivin e Bashkisë Vlorë.
Në vendimet Rektoratit të universitetit shtetëror të Tiranës të viti 1963 gjejmë:
164. 1973 Shpallur monument kulture me vendimin e ministrisë se Arsimit dhe Kulturës nr.1886 prot, date 10/06/1973, qyteza e Armenit në fshatin Armen. 
Nga ekspedita e Dr.prof  S.Mucaj për kërkime arkeologjike e vitit 2011 shkruhet”
Qyteza e Armenit ishte një nga qendrat e vizituara dhe kërkimi mundësoi të dhëna të reja interesante. Aty u pa se kodra dikur kishte qenë e fortifikuar dhe për nga sipërfaqja ajo mund të radhitet në grupin e qyteteve të periudhës së shek. IV – III p. Kr. Por për fatin e tij të keq, ky qytet, që nga java e largët e vitit 168 p. Kr. kur komandanti romak Paul Emili nisi S. Nasikun dhe të birin e tij për të plaçkitur e shkatërruar qytetet në veri të Vjosës dhe vetë vazhdoi rrugën për të plaçkitur 70 qytete të Epirit.Ja si e përshkruan fundin e qyteteve epirote (pra dhe të Qytezës së Armenit) historiani romak Tit Livi: “Në mëngjes ari dhe argjendi ishte grumbulluar, në orën e katërt (2 orë para drekës) iu dha shenjë ushtarëve për të plaçkitur qytetet. Plaçka e rrëmbyer qe aq e madhe sa çdo kalorësi i ranë nga katërqind dinarë, e këmbësorëve nga dyqind dhe numri i robërve arriti në njëqind e pesëdhjetëmijë. Pastaj u rrënuan muret e qyteteve të plaçkitura, të cilat ishin afro shtatëdhjetë. U shit gjithë plaçka dhe vlefta e mbledhur u nda midis ushtarëve. Pauli zbriti në bregdet në Orik duke kujtuar se me plaçkitjen në Epir do të ishte ngopur lakmia e ushtarëve”.Nga kjo datë e largët muret e shkatërruar kanë qenë pre e ndërtimeve të mëvonshme dhe së fundi me gurët dhe tullat e tij janë ndërtuar shtëpitë e fshatit.
 
Përse dhe si mbritëm deri këtu?Në muzg. Cezar Ndreu nga SHBA më shkruante:Kodrat e Lubonjës kane qene te mbushura me objekte te vjetra antike parahistorike , këtë e di dhe e kam pare me sy kur ne fëmijët me profesorin tonë te historisë T. Papavangjeli, zbuluam një varr të vjetër ku gjetëm eshtra dhe disa kupa balte por dhe monedha ,, nuk e di a e njihni Taqon ? Është bere shpyllëzimi tarracimi i kodrave u bene vreshta dhe aty punëtoret gjenin heshta. Metali por dhe guri .Ka qene e habitshme se në kodrat kufi me Treblovën ishin gjet dhe fosile peshqish. Poshtë repartit ushtarak te Lubonjës me Taqon ne fëmijët hapem dy vare të vjetra .
-Po Armeni është territori kufiri i amantëve. Arkeologu Vasil Bereti,te”Iliria nr. 1-2,1995,ka shkruar për :Gjetje nga varrezat antike ne territoret e amaneteve.
Cezar Ndreu :Nuk e njoh atë Vasilin por kjo behet fjalë fund viteve 70 .Interesohu për Taqo Papavangjelin , ne rast se është gjalle , ai di për këto. Pasi nen drejtimin e tije ne zbuluam varrin dhe ka qene poshtë repartit ushtarak. Mbaj mentë se dhe ka pas monedha te dëmtuar .
Jo është vonë artikulli nuk e di atë kohe. Por Taqua mori monedhat. Eshtrat i futem në disa qese plastike dhe kishte vazo balte dhe varri ishte me tulla te pjekura. Mendoj se viti 82 është i saktë. Duhet te ketë qene klasa e 7 fillore Taqo Papavangjeli mësues i historisë drejtoresh Ksanthipi Babe, mos gaboj kanë qene edhe mësuesit  Rexhep Veliu,Sadik Roshi ,Petro Duni .
Në çfarë viti? 
Po duhet te jetë ai viti ‘82 ka pas dhe monedha mos gaboje
Dicka te tille kemi gjet dhe ne poshtë repartit te Lubonjës
Po varri, qe ndoshta ne fëmijët e hapem ?
Kërko për T. Papavangjeli vëllai apo kushëriri i basketbollistit të famshëm
Se di e mbaj mentë , ai kërkoj dhe arkeolog nga Vlora por askush s’erdhi
Mos te marre kohe , por desha te di a ekziston muzeu arkeologjik i Vlorës akoma ?Po ekziston por është së bashku me muzeun historik në ish godinën ku ish-kryetar bashkie Ali Asllani.
Ju falënderoj për informacionin. Varri ka qene mbi Lubonjë diku poshtë repartit ushtarak ne kodër.
Kënaqësi më është ngulit n koke ai varr e habiteshim ahere ishim fëmijë , por ishalla behet gjë dhe kemi dhe ne si bota gjera te tilla qe ti ruajmë.
 
Të dhëna historike për fshatin Armen
Historiani vendas Shpresim B.Kasaj shkruan:Armeni është një vendbanim i lashte pellazgo-ilir i shekullit V p.e.s. Këtë e vërteton Qyteza e Armenit, ne rreze te se cilës shtrihet fshati. Ne maje te kësaj kodre, ka qene një kështjellë e lashte, brenda se cilës gjallonte një qyteze e vogël i’lire. Ky qytet ilir, ishte ne kodrën e Qytezës mbi fshat, 249 m mbi nivelin e detit, nga ku duken si ne pëllëmbe te dorës Bylysi i lashte dhe Kalaja e Kaninës. Qe aty, syri të rrok si ne* mjegull Amantien, atje tej ne* malin e Kudhesit. Me këto qytete të lashta, si dhe me Apoloninë e Fierit, nuk është me larg se 7-8 ore rruge ne këmbë, ajo ka pasur marrëdhënie ekonomike e tregtare, si dhe etnokulturore. Në  Qyteze janë gjetur shume objekte arkeologjike si: maja heshtash e shigjetash prej stralli e hekuri, fragmente enësh prej balte e qeramike te pjekur, si dhe monedha ilire te prera ne Apolloni, Bylys, Amantie dhe Olimpasan te Mavroves. Ne vitin 1970, aty, u zbulua një pus i farkuar me tulla gjysme harkore, me dimensione 40×60 cm, i suvatuar dhe i Iyer me vernik. Historiani dhe arkeologu Damiano Komata, qe erdhi dhe e studioi, e klasifikoi si një objekt me vlera historike, pasi ky pus kishte qene një sterre (rezervuar uji ne rast te rrethimit te kështjellës). Nga materialet e vëzhguara, ai, e klasifikoi këtë qytet te vogël ilir te njëkohshëm me Apoloninë dhe me Bylysin; pra qe nga shekulli V p.e.s. Ai e paraqiti Qytezën me vlera studimore dhe arkeologjike, por deri tani, atë, nuk e ka prekur akoma kazma e arkeologut. Gjetjet arkeologjike janë zbuluar rastësisht nga tarracimet ose transhetë ushtarake, qe janë bere. Ne vitin 1975, aty, u hap një transhe për qëllime ushtarake, e cila zbuloi një fragment te murit rrethues se kalasë se lashte ilire, te ndërtuar me gurë te mëdhenj ne forme paralelepipedi me madhësi 80×60 cm, te punuar pa llac e material lidhes. Gurët ishin shtufore, si gurët e përdorur për ndërtimin e shtëpive te fshatit. Me pare, ishin gjetur ne përrua, apo ne rrethinat përqark kodrës, gurë te veçuar te kalasë se hershme, te cilët kishin rrëshqitur nga kalaja e lashte ne kohe te ndryshme. Por, fragmenti i murit te kalasë se hershme, zbuluar nga punimet ushtarake te Gropa e Shelegut, ishte me shume vlere. Ky mur, për fat te keq, u prish nga fshatare te paditur, qe i thyen gurët e murit te kalasë për te ndërtuar shtëpitë e tyre.Edhe pusi me tulla u prish po për këtë qellim, duke i shkaktuar, pa dashje, një dëm të madh historisë së Armenit dhe kulturës materiale te tij. Unë mendoj se, duke mos pasur kavë guri afër, armenasit, gjate historisë, i kanë ndërtuar nga e cila shtëpitë e tyre në vendbanimin e ri rreze kodrës, duke thyer gurë masive te mureve te kalasë se hershme. Ketë mendim, e jap pasi në disa shtëpi te fshatit, sidomos të lagjes Adresulaj, që janë shtëpi karakteristike ne stilin e ndërtimit, janë vendosur kapitele shtyllash e kollonatash antike, me ornamente e zbukurime te skalitura me shije te holle. Një gur kapitel i tille, ndodhej ne shtëpinë e vjetër te Dilaver Harizit, kurse një tjetër, ne shtëpinë e Reshat Shabanit, ne lagjen Adresulaj. Një kapitel korintik, te pavendosur ne mur, e mbanin ne verandën e Qani Haxhiraj. Disa fragmente kollonatash cilindrike guri, qe shërbenin për te mbajtur kapitelin, armenasit i ngulnin ne oborret e tyre pranë portës dhe i përdornin bazament ku vinin këmben për te hipur ne kalë. Një i tille, ishte ne oborrin e Megan Tartarit (Qataj). Sic. e thamë me lart, Qyteza e Armenit ka qene vendbanimi me i hershem i këtij fshati. Nuk dihet, nëse me pas, kane zbritur qe andej dhe kane formuar fshatin, ne atë vend ku është sot, apo ne vende te tjera ku gjejmë gjurme edhe sot. Ketë e themi se gjejmë toponime te tilla si: Maja e Katundit, Pllakat, Muret, Gurët e Rokos, etj, ku, tani mbi sipërfaqe nuk gjen as gurë dhe as mur. Ne këto vende, nga punimet qilizme te tokës me krahë apo me traktor, si dhe nga hapja e transheve dhe hendeklidhjeve ushtarake, janë zbuluar varre me tulla me përmasa te mëdha 60×40 cm, eshtra njerëzish, lotore, statuja terakote, monedha e medaljone, etj. Një varr i tille u zbulua ne afërsi te Picarit, ne vitin 1975, kur behej një transhe ushtarake, njëzet metra mbi rrugën automobilistike Armen- Picar. Transheja preku anën e murit te varrit te lashte. Mësuesi i historisë Vasil Bereti, bashke me nxënësit e shkollës, beri zbulimin arkeologjik te këtij varri, i cili ishte mjaft i pasur me objekte arkeologjike. Aty u gjeten lotore, monedha bronzi, një medaljon ari, si dhe 13 statuja terakote te vogla prej 20 cm. U lajmëruan arkeologet dhe Instituti i Monumenteve te Kulturës, te cilët pasi erdhën dhe i panë, i vlerësuan si zbulime me vlere objektet arkeologjike te këtij varri. 
2.
Arkeologu vlonjat Vasil Bereti ka kryer gërmime në territorin e akantëve gjatë viteve ‘80-90. Në botimin :Iliria Nr. 1-2,1995 me titull”Gjetje nga varrezat antike ne territoret e amanteve. Shkruan:”Materiali qe do te trajtohet ne këtë punim është mbledhur nga zbulimet e bëra që ndodheshin pranë fshatrave Karbunare, Lubonje, Lepenice, Amonice, territore këto që në  antikitet ishin te banuara nga amantet. Varret ose grup­i i tyre ishin pjesë e nekropoleve të banimeve fshatare ose pjese e nekropoleve qe rrethonin qendrat kryesore qytetare si Amantia e Olympe.
Përshkrimi objektit të dytë të gërmuar në këtë zonë,përbënë edhe interes sepse lidhet direkt me deponimet pas 30 vjetësh të zbulimit të tij nga një grup nxënës të shkollës fillore  në Lubonjë,fshat i vogël që gjendet në kryqëzim të udhe që shkonin drejt  qytetit të Selenicës  dhe udha tjetër  niste më sipër drejt e në Armen. Arkeologu,ka kryer punime  shprehet për dëmtimin e varrit .Varri i Lubonjës u gjet i dëmtuar nga punimet bujqësore, që sollën zbulimin e rastësishëm  në dt. 12.11.1982. A është ky varri antik, që zbuluan shkollarët e Lubonjës apo diku fshihet ende i pazbuluar në rrënojat e tokës së ish- sektorit bujqësor të Lubonjës?
Varri në Lubonje  e përshkruan kështu arkeologu V.Bereti:Varri ndodhej ne shpine te fshatit Lubonje, ne kodrat qe shtrihen ne lindje të  që ndjekin bregun e djathte te luginës se lumit Shushica. Fshati ndodhet afër bashkimit të këtij lumi me lumin Vjosa. Punimet bujqësore kishin dëmtuar pjesërisht mbulesën, një pjese te dyshemesë dhe të faqeve anësore të varrit. Varri ka pasur orientimin VP-JL. Përmasat brenda tij ishin 2,38 x 1,15 x 1,05 Pjesa e padëmtuar e dyshemesë ishte e shtruar me tjegulla e solene të vendosura përmbys. Përmasat e tyre janë 0,82 x 0,52 x 0,08 m. Faqet e tij ishin shtruar me tulla e blloqe gurësh të punuar dobët. Muret gjatësore te varrit ngriheshin  tjegullat solene të dyshemesë. Paretet e ngushta të varrit shkonin me thelle se ato anësore dhe tjegullat e dyshemesë mbështeteshin në faqen e tyre.Faqja e ngushte VL e varrit ishte ndërtuar nga dy blloqe gurësh konglomerat punuar dobët. I pari ishte 0,57 m i gjere dhe 0,42 m i larte, ndërsa i dyti 1,10 x 0,95 .Meqë faqet e jashtme ishin punuar keq, trashësia e tyre shkonte nga 0,15 m – 0,24 Midis tyre kishte një hapësirë te mbushur me gurë te vegjël e mesatare. Gjerësia e pjesës VL qe përbënte edhe gjerësinë e varrit nga ana e jashtme ishte 1,72 m .Faqja e ngushte e anës JP ishte e ndërtuar me tulla. Prej saj ruheshin vetëm disa he dhe një pjese e gjatësisë, vetëm 0,83 m. Trashësia e murit ishte sa ajo e një tulle 4 m (Faqja gjatësore e anës JL ishte e ndërtuar nga një bllok guri konglomerat dhe tulla. Gjatësia e bllokut ishte 1,1 m dhe lartësia 0,95 m. Për te plotësuar lartësinë e JL mbi gurin ishin vendosur edhe dy radhe tullash (tab. II, 2). Pjesa tjetër e faqes prej 1,26 m ishte ndërtuar me një radhe tullash të vendosura mbi njëra tjetrën e te Zura me balte. Trashësia e murit për atë pjese ishte sa gjerësia e tullave 0,24 m. Faqja tjetër gjatësore e anas VP ishte shume e dëmtuar. Prej saj kishin mbetur 2 m te gjatësisë dhe një deri në dy radhe tullash nga lartësia e faqes VP. Edhe këtë faqe tullat kane po ato përmasa si ne pjesët e tjera 0,40 x 0,24 x 0,08 m. Jashtë rit, ne dheun e hedhur janë gjetur fragmente tullash te harkuara qe mund te jene përdorur për të mbuluar varrin, mënyrë kjo e ndeshur me pare ne një pike tjetër afër Lubonjës e në veri të saj në Armen. Në këndin jugor të varrit u gjeten pjese te dy skeleteve. Ato ishin vendosur në mënyre të çrregullt dhe ishin shume te dëmtuara. Nuk mund te thuhet sakte nëse ato ishin  zhvendosur gjatë punimeve, që sollën zbulimin e varrit apo për shkak të një arrimi te bere në po atë varr. Megjithatë prania e skeleteve provon që në varrin e Lubonjës varrimi është bërë me vendosjen e trupit drejtpërdrejt në varr.
Mbi dyshemenë e varrit dhe pranë skeleteve u gjeten vetëm pak objekte nga inventari i tij. Pjesa tjetër u mblodh në dheun e hedhur pranë varrit. Nder objektet i zotëronin amforat e lotoret. Më i vogël që numri i piksidave, kandileve etj. Varri i Lubonjës u gjet i dëmtuar nga punimet bujqësore qe sollën zbulimin e rastësishëm  në dt. 12.11.1982. Me pas u krye gërmimi i tij, pastrimi, u be planimetria dhe u tërhoq materiali i fragmentuar i gjetur në dheun e hedhur pranë varrit. Amfora e vetme e transportit ka trup sferik dhe fund zgjatur, por të fragmentuar. Buza e amforës është pak e trashur. Amforat e tjera janë amfora tavoline. Me e madhja prej tyre ka trup sferik .Nga forma e trupit amfora e Lubonjës qëndron me afër me atë të Selces.
Një nga amforat e tjera e ka trupin pak me te zgjatur se mëparshme, gjë qe e afromë me amforën e tipit B te klasifikimi . Por po t’i shohim me kujdes midis tyre ka ndryshime. Amfora e Lubonjës është e zbukuruar me breza vem,kafe, zbukurim ky që tek amfora e tipit B, mungon. Grupin e piksidave e përbejnë një pikside e plotë e lyer me vernik të zi, që afron me tipin A, dy kapakë piksidash, një pa vernik) dhe tjetri i lyer me vernirk Kapaku i piksides i lyer me vernik të zi ne pjesën e sipërme të zbukuruar me rreze vijash gjarpërore dhe me një kurore lulesh me tekniken e njohur me emrin “Shpati perëndimor” (“Ëest Slope”) që e vetëm në nekropolet e qendrave ilire, por edhe në vete qendrat e banuara prodhimit të tyre i përket kryesisht shek. II p.e.sone `.Të dy kandilat e gjetur ne varrin e Lubonjë janë një fitilesh. Ata horizontale te ngritur pak lart dhe fund të sheshte. Ndryshimi midis tyre forma e trupit. Njeri ka trup sferik, ndërsa tjetri ka trup trun .Te dy kandilat janë lyer me vernik të zi, por cilësisht të dobët Objekte në Lubonjë nga forma e tyre qëndrojnë me afër me ata të Armenit’.
Lotoret e zbuluara ne varrin e Lubonjë janë me te shumta në numër por një kategori tjetër enësh, që bën pjese në inventarin e tij. Shumica e tyre janë të plota. Tre nga lotoret i përkasin të njëjtit tip. Ato kane trup te vogël, supe pothuajse horizontale trung konike të  profiluar .Pjesa me e madhe e trupit te tyre me vernik te zi. Ne te shumtën e rasteve datimi i tyre behet në fund të shek : fillimin e shek. II p.e.s .Ndeshet edhe një tjetër lotore trupvogël, e cila e ka trupin të zgjatur  nga tre lotoret e para. Lotore te ngjashme me ato në Selce, Armen etj. Ajo afron me tepër me tipin E T të klasifikimit të Tsakc.Lotore analoge me lotoren më të madhe të varrit të Lubonjës  e gjejmë në nekropolin e Dyrrahut. Grozdanova ato i daton ne fillimin e k. II p.e.sone, ndërsa ne klasifikimin e Tsakos afrojnë me tipin A. Lotorja tjetër është me e vogël. Ajo ka trup me te zgjatur gjë qe e afron me lotoret e t I’ si te klasifikimit te Tsakos dhe te Drougou-Touratsoglou. Midis lotoreve te grupit I’ dhe d qëndron një lotore se cilës i mungon gryka  buza, por qe nga forma e trupit është vazhdim i nr. 15 . Vetëm një fragment buze pjate u gjet bashke me objektet e tjera në varrin e  Lubonjë .Një ene kantaroide, e cila njihet edhe me emrin vorbe ose amforete  mbyll inventarin e enëve prej balte, që u gjetën në varrin e Lubonjës.
*Autori ka drejtuar parqet arkeologjike te Vlores

Filed Under: Histori Tagged With: Gezim Llojdia, NE TOPALLTI, TRASHEGIMIA ILIRE

KOSOVA-LUFTA NË LAJME/ 7 gusht 1999: A kishte përfunduar lufta në Mitrovicë?

August 7, 2016 by dgreca

PRISHTINË, 7 Gusht 2016-Gazeta DIELLI-Behlul JASHARI/ Në 7 Gusht: para 20 viteve në 1996 raportoja për një vizitë në Kosovë nga San Fancisco-SHBA,  para 19 viteve në 1997 për një vizitë të një diplomati gjerman…e para 17 viteve në 1999, nga vendngjarja, për përplasje mes shqiptarëve e serbëve jug-veri te ura e limit Ibër në Mitrovicë…Forcat paqeruajtëse të NATO-s ndërhynë-hynë në mes…Si dhe a kishte përfunduar lufta në qytetin më të madh verior të Kosovës?

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1996/96-08-08.ata.html

[05] EXECUTIVE DIRECTOR OF MOVEMENT FOR PEACE VISITS KOSOVA

PRISTINA, AUGUST 7 (ATA)-By B.Jashari, The executive director of the Movement for Peace in San Fancisco of the U.S., David Hercog, is visiting Kosova.

He was received Wednesday by the chairman of the Council for the Defence of Human Rights and Freedoms in Pristina, Adem Demaci, who familiarised him with the grave situation of Albanians’ human rights.

Hercog appreciated the policy pursued by the political leadership of Albanians in Kosova for the realisation of their legitimate rights. p.ta/kled/lm/sh/

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1997/97-08-07.ata.html

[04] SERIOUS DIALOGUE TO START FOR KOSOVA POLITICAL STATUS – ambassador

PRISHTINE, AUGUST 7 (ATA) – The Albanian side and Belgrade authorities should start a meaningful and serious dialogue over the political status of Kosova, said the German Ambassador to Belgrade Wilfred Gruber during a visit to Prishtine.

Gruber said “Kosova should have a high degree of autonomy, within Yugoslav Federation. This is our official position, similar to what European Union has presented,” the German diplomat said in an interview to the newspaper “Koha ditore.”

Gruber had a meeting in Prishtina with the President of the Republic of Kosova, Dr Ibrahim Rugova, representatives of two Albanian big parties – Democratic League and Parliamentarian party, and representatives of the Serbian installed administration. bj/pta/ak/

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-08-07.ata.html

[05] Albanian-Serb clashes in city of Mitrovica

MITROVICA, August 7 (ata) – ATA correspondent in Prishtine Behlul Jashari reports: Thousands of Albanians left today for the northern part of the Serb-controlled city of Mitrovica, but thousands of Serbs stopped them.

At about 10 a.m. fierce shootout started between Serbs and Albanians near the bridge of Ibri which divides the city in two parts, while numerous KFOR forces have intervened with tanks stop the clash, but so far they have not been successful.

At about 11 a.m. fire of arms was heard but so far there are no reports of the consequences. At the moment, passing on the road is not allowed, while thousands of Albanians are trying to find ways of passing the river on the northern part of the city where they have their homes.

Over the past three nights, Serbs have opened fire in the direction of the Albanian part of the city. A grenade has also hit the building of the prefecture of Mitrovica causing material damage there.

Serbs dismissed yesterday from the hospital of Mitrovica, located in the northern part controlled by Serbs, 170 Albanian medical staff and all Albanian patients there. /p.ta/xh/

D’Arc Avenue 23, Tirana, Albania E-Mail:

Albanian Telegraphic Agency

 

Filed Under: Histori Tagged With: LUFTA NË LAJME/ 7 gusht 1999: A kishte përfunduar, lufta në Mitrovicë?

Çabej and Modern Albanology

August 6, 2016 by dgreca

by Nelson R. Çabej/New Jersey/

Looking back at the 5- century long development of albanology, the work of Eqrem Çabej (1908-1980) rises as the summit in the wide and colorful landscape of the Albanian culture. Exceptional dimensions and manysidedness of his work make it impossible to properly seize and expose it in a short paper like this. My aim is more modest.

 Making of the scientist

Son of a cultured, noble and patriotic Albanian family, Eqrem Çabej attended primary school in his hometown, Gjirokastër. To his own credit the city hall granted him a scholarship to continue studies for 12 years in Austria: in St. Pölten (in Rienmüller family) and Klagenfurt – secondary education, and Graz and Wien – higher education.

The gifted boy was fortunate to be educated in Austria, especially in the University of Vienna, at the time the world’s leading center of albanological studies, where some of the world’s outstanding authorities in the Indo-European and Albanian linguistics, archaeology and history were working and lecturing. He was fortuitous to study under Norbert Jokl (1887-1942), the greatest albanologist of the time, and have as thesis adviser both him and the great Indo-Europeanist and helenist Paul Kretschmer (1866-1956), two important contributors, supporters and spokespersons of the theory of the Illyrian origin of Albanians.

After graduating and successfully defending his PhD dissertation Italo-albanische Studien (Albanian-Italian Studies), he returned to Albania, with great desire and confidence to contribute in elucidating the history of the Albanian language and culture. While still in his 20’s, he produced several original scientific papers on the Albanian folklore, ethnography, mythology and the history of the Albanian literature published in European scientific journals. The articles were received with interest and were widely cited in the historical and linguistic literature of the 30’s and were commented by wellknown albanologists, including Norbert Jokl, Carlo Tagliavini, Georg Stadtmüller, etc. Noteworthy are papers Sitten und Gebräuche der Albaner (Traditions and customs of Albanians) (1935), Rumänisch-albanische Lehnbeziehungen (Rumanian-Albanian Loanrelationships) (1936), Albaner und Slaven in Süditalien (Albanians and Slavs in South Italy) (1938), Miszellen (Miscellaneous) (1938), in Revue Internationale des études balkaniques; Mundartliches aus Italien (Dialectal elements from Italy) (1936) in Glotta; Volkstum und Volksname der Albaner (The national character and the national name of Albanians) and Kult und Fortleben der Göttin Diana auf dem Balkan (Cult and survival of goddess Diana in Ballkans) (1941) in Leipziger Vierteljahrsschrift für Sudosteuropa; Der albanische Dichter Gjergj Fishta (1941) (Albanian poet Gjergj Fishta) in Südost-Forschungen.

With these publications, since 30es of the last century, Çabej emerged as the most popular voice of the Albanian science in Europe. At a first glance these publications may leave the impression that the albanology novice was struggling to find the niche where he would make a name. However, in retrospect, these studies served as a prelude and groundwork for the frontal offensive he would later undertake to elucidate the history of the Albanian language, its etymology and morphology, and further, about Illyrian origin and the place of formation of the Albanian language and Albanian people. These studies are inextricably part of the research ground on which he would erect his scientific structure.

Full steam ahead in the field of albanoalogy

In 1952 Çabej began to deal with the problem of the place of formation of the Albanian and the Albanians as a people, a theme to which he would return time and again, as a major problem in the history of Albanians. Certainly, three-four papers he published on this problem during the 50-60’s of the last century represent cornerstones of the modern scientific theory of the autochthony of Albanians in their present territories. Thus, by the early 60-es, Çabej’s name became synonymous to the autochthony of Albanians. In the 50’s he also contributed to the fields of the Albanian orthography and lexicography, including his coauthorship in compilation of Dictionary of Albanian of 1954.

To this period of time belong the coauthored fundamental works on word formation in Albanian Prefixes of Albanian (1956) and Suffixes of Albanian (1962). As an important part of his preparatory work on Albanian etymology, Çabej would later undertake the transcription and transliteration of Gjon Buzuku’s Missale (Meshari), his most important philological work. He finished it in 1958, but due to particular socio-political circumstances of the time, the publication of this important work for the Albanian linguistics and culture in general was postponed for 10 years later, until 1968. The publication included an introduction and a critical study on the language, the values of the book and merits of the author. This study about the history and dialectology of Albanian would serve as a point of reference in his effort to reconstruct earlier forms of Albanian words.

In 1960, he began publishing a long series of articles in Buletini i Universitetit Shtetëror të Tiranës (Seria Shkencat Shoqërore), which would appear in full in 2 first volumes of Studime Gjuhësore, published in Prishtinë, Kosova, in 1976.

Çabej entered the study of the history of Albanian at a time when it was determined once and for all that this language was a member of the Indo-European family of languages, but several fundamental and complex problems of the history of Albanian were still remaining unresolved. Among them were:

  • Assessment of the basic Indo-European inherited word stock of the Albanian and its ratio to the loanwords from other languages (Latin, Greek, Slavic, Turkish, etc.).
  • – The origin of Albanian and, related to it, relationships between Albanian and Illyrian and Thracian-Dacian.

– The time of the formation of two main dialects of Albanian,

  • – The place of formation of the Albanian language and Albanian people,
  • – Contribution of the Illyrian to the Latin and ancient Greek lexicon.

In all these fields he made his valuable, sometimes decisive, contributions.

His deep inquiries, often all-embracing, on the origin of Albanian words, lexical relations of Albanian with Baltic, Celtic, Germanic and Slavic on the one hand, and their cognates in Greek and Armenian, on the other, led him to the idea of the evolution of the Pre-Albanian on the way of migration of the Pre-Illyrian Indo-European tribes from northern Europe towards the present Albanian-speaking territories, where the Illyrian ethnos formed sometime during the Bronze Age.

The silence of the early medieval sources on Albanians, determined the paramount importance of the historical-linguistic evidence and clues on the Illyrian-Albanian continuity, for a people’s language is the carrier of the oldest documents of its history. Çabej employed his deep historical-linguistic knowledge to investigate and elucidate the origin of Albanian and the place of the formation of the Albanian people.

Having published in 1958 the paper Problemi i autoktonisë së shqiptarëvet në dritën e emravet të vëndeve (The Problem of the Autochthony of Albanians in Light of the  Place Names), he retakes the topic in Die älteren Wohnsitze der Albaner auf der Balkanhalbinsel im Lichte der Sprache und der Ortsnamen (The Ancient Homeland of Albanians in the Balkan Peninsula in Light of the Language and Place Names) presented at the VII International Congress of Onomastic Sciences in Florence, Italy, to appear again in 1970 with the study  L’illyrien et l’albanais (The Illyrian and Albanian) and a year later with the paper Problemi i vëndit të formimit të gjuhës shqipe (The problem of the place of formation of the Albanian).

Now are classical the counterarguments he used to refute the view of the outstanding linguist Gustav Weigand and his followers like Vladimir Georgiev, who posited that the evolution of ancient Illyrian place names, such as Shkumbin, Shkodër, Durrës, etc. sugests that Albanians might have taken these names from an earlier non-Albanian populace that inhabited these territories before them.

Çabej strongly underscored the facts that Albanians live in ancient Illyrian territories and there is no direct/indirect evidence or even a hint to suggest their immigration in these territories. Under such circumstances, he argued, the burden of proof (Beweislast) lies on the opponents of the theory of autochthony to prove the Albanians came from somewhere else. With this, states the outstanding Croatian linguist Radoslav Katičić: ”Mr. Çabej…provided a solid methodological basis to any discussion on the origin of the Albanian language” [Katičić, R. (1974). Antroponimia ilire dhe etnogjeneza e shqiptareve. Kuvendi i Studimeve Ilire Tiranë, p. 95-98 (p. 96)].

Çabej argued and demonstrated in different ways and from different viewpoints that the modern Albanian-speaking territories represent an Illyrian area that shrunk over time as a result of Romanization, incoming foreign populations, but also due to the struggle for political and religious domination between the western Roman and Greek-Byzantine worlds.

He gets credit for filling the vacuum created by the absence of Albanian-related studies in the Balkan linguistics. More than anyone else, he revealed the lending role of Albanian to those languages.

Despite the high intensity of work in the field of the Albanian etymology, during the last two decades of his life, he continued to crucially contribute to the fields of the normative development of Albanian, as well as in the fields of Albanian orthography and lexicography, including his participation in compiling a great number of multilingual dictionaries of the Albanian scientific terminology.

But, undoubtedly, his Opus vitae is his seven-volume work Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes (Etymological Studies in the Area of Albanian), which crowned his life-long work on the history of the Albanian word and language. In terms of the level, the scope and the scientific importance, it represents the greatest and most important corpus created so far in 3 centuries of the history of albanological disciplines.

His contributions reach out in all the areas of albanaology (Albanian linguistics, ethnography, mythology, folklore, history, etc.). His knowledge was wide-ranging and when I say this, my mind goes to a talk I had with him more than half a century ago. At the time I was just graduated and for the first time got some elementary genetic knowledge (at the time genetics was still ‘illegal’ in Albania) from a text for qualification of teachers of East German high schools. When I enthusiastically was telling him about Mendel’s laws of inheritance, I found myself screwed up in my effort to find the right Albanian word for the second law, he asked me whether I had in mind Spaltungsgesetz (German for the law of segregation), leaving me astounded by his knowledge in an area that was so remote from albanology and linguistics.

Master of the method

In his work on the etymology of Albanian words and reconstruction of their earlier forms, Çabej didn’t simply apply the comparative method with Indo-European cognates. He complemented it with the method of the internal reconstruction and comparison with various words within the Albanian. He didn’t believe in the new grammarians’ (Junggrammatiker’s) strict laws of the evolution of words, and was convinced that what really exist are only rules and that exceptions may exist to every rule. This is clearly seen in the existence of dialectal variants of the words and he was the first to systematically and strictly apply the method of search for the evolution of Albanian words both in time and space.

Unlike many of his predecessors, he followed the principle that linguists must first search whether the word could be explained within the Albanian and with the language’s own means. Only after being convinced that this didn’t lead to the source of the word, one should look for the possibility of it being a borrowing from other languages, Latin, Greek, Slavic or Turkish. And when a word could be explained equally good, both as an inherited word of Albanian and as a borrowing from another language, the principle of parsimony (priority of the simplest explanation and with less guesses) says that the first explanation, i. e. that it is an inherited Albanian word, would be preferred.

Çabej used to begin etymologization of the word with a critical, meticulous and usually exhaustive consideration of the previous research of the great Indo-Europeanists and albanologists, by exposing their merits, weaknesses and the relative value of their opinions and conclusions.

In his attempts to pursue evolution of the Albanian word in space and time he clustered dialectal forms within and outside of the modern Albanian-speaking territories, including the medieval Albanian settlements  in Greece, Italy, etc., as well as the earlier Albanian books from the 16th century on. Only after careful examination of the work of previous linguists, written and oral sources, dialectal data and idioms of various Albanian regions and Albanian settlements outside the Albanian ethnic territories, he presents his carefully shaped and prudent view, by reconstructing earlier pre- and proto-Albanian forms up to their Indo-European roots.

He strongly emphasized the prerequisite for an objective attitude in etymological studies, for a clear distinction between the inherited Albanian words and borrowings, the need “to separate the wheat from the chaff” as he used to say.

With his renowned devotion to search for truth, he didn’t ever hesitate to reject as borrowings words that other scholars before him recognized as Albanian inherited words. He underscored this on the page 45 of Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes I (Tiranë, 1982), where he delineates the adage that permeates his whole whole work on Albanian etymology: “In a principled distinction from some other linguistic streams…of obstinately increasing the proportion of the inherited element of the Albanian vocabulary; we have shown the foreign source for a number of words that were recognized as genuinely Albanian”. (It continued in the next issue)

 

Filed Under: Histori Tagged With: and Modern Albanology, by Nelson Cabej, Ekrem Çabej

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 408
  • 409
  • 410
  • 411
  • 412
  • …
  • 693
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT