FAHRI DAHRI:“NORMALITETI DHE JONORMALITETI I SHQIPTARËVE”/

1- MESAZHI

E nderuar Redaksi e Gazetes “DIELLI” ne SHBA/

Sot arrita te gjeja emailin e organit tuaj, te cilin e kam degjuar shume vite me pare. Ndjej kenaqesi, nese jam i sakte ne kete adrese.

Zoterin,j une qe po ju drejtohem per here te pare, jam nje ish femije 6 vjeçar nga Gunenica,qe bashke me te gjithe komunitetin çam mysliman te Thesprotise-Camerise, pasi shpetuam nga masakrat çnjerezore te nazifashisteve greke me Rrallis, Metaksa, Zerven e Co ne krye, dhunshem u larguam nga vendi autokton.Jam deshmitar okular, i atyre viteve te zeza, te cilat ishin rrjedhoje e vendimmarrjeve  teper te pafalshme te fuqive te medha te asaj kohe qe ne vitin 1913 ate krahine te virgjer etnike shqiptare ja dhuruan Greqise dhe banoret e saj, pa prit e pakuptuar u quajten te padeshiruar, pa identitet, tradhetare te kombit grek sepse nuk pranuan te ishin ortodoks e shume te tjera. Pas daljes ne pension vite me pare, me eshte dhene mundesia te shkruaj per paraardhesit e çameve, per historine e Thesproti-Camerise, si dhe vazhdoj te shkruaj artikuj  me te cilet pergenjeshtroj me fakte mashtrimet, shpifjet, pretekstet greke ndaj atyre banoreve fatkeq. Nuk kam ndjesi hakmarrjeje, por kam ndjenja njerezore per te vertetuar, saktesuar dhe per te arritur vendosjen e te vertetave te atyre ngjarjeve te shemtuara, teper te dhimshme qe na shkaktoi shteti Grek, jo se ishim bashkepunetoe me gjermanin, por sepse nuk pranuam te konvertohehim ne ortodokse, qe si te tille do perfshiheshim ne kombin Grek, si dhe, siç dihet rajoni i Camerise, eshte vazhdimi i kufirit natyral i Shqiperise etnike qe krijonte ankth tjeter per greqine.  Keto jane aresyet qe u realizua genocidi,pas shume masave drastike te ndermarra nga shteti dhe kisha greke prej vitit 1913 e vazhdimisht, te cilat megjithese teper te renda, çamet perpiqeshin te mbijetonin per te mos u larguar nga vendi i tyre.

Keto dite erdhi ministri i jashtem grek ne Tirane dhe vazhdoi po me genjeshtra, mashtrime, fallsifike te te vertetave ,si dhe me egersine ortodokse greke kunder nesh. Me deshiren per te sqaruar edhe lexuesit tuaj, po ju dergoj shkrimin “Normaliteti dhe jonormaliteti i shqiptareve”.me mendimin se i permbush kushtet per publiki te organit tuaj, Faleminderit dhe Respekte Fahri Dahri 12/qershor/ 2016 .

2- Artikulli

“NORMALITETI DHE JONORMALITETI I SHQIPTARËVE”

NGA FAHRI DAHRI/

Shtetit Grek, për të reailzuar shuarjen përfundimtare të komunitetin çam, ose për më saktë për të fshehur (mbuluar) dhe fshirë (zhdukur) nga historia dy emra me rrënjë të thella në historinë e popujve: ”Thesproti/Çamërinë dhe çamët”, krahas manovrimeve, mashtrimeve, gënjeshtrave dhe shpifjeve të ndryshme dhe të shumta të bëra nga 1913 deri në ditët tona, vazhdon të sajojë shpifje për të gjetur pretekse për fajësimin dhe denigrimin e çamëve. Aktualisht propaganda e tyre me megafonë të stisur, na prezanton nji lloj të ri epiteti, në këmbim të epiteteve të vjetra, pasi shtresat e viteve që kalojnë atyre u a kanë nxjerrë “bojën” (thënë popullorçe).

Këtë kumtesë e realizojmë nga shtysa e nji lajmi që na jepet në gazetën “DITA”, të datës 1 qershor 2016, ku z. Arben Llalla, na informon se Ministri i Jashtëm i Greqisë, në vizitën e tij në Shqipëri, krahas të tjerave do kërkojë Çamërinë në shkëmbim të Kosovës, si dhe nga deklarimet e bëra të z. Nikos Kotzias, në konferencat e shtypit dhe takimet me personalitetet shqiptare.

Gjithashtu thuhet se z. Nikos Kotzias, nipi i Kostandinit, me lidhje të ngushta me ish Partinë nazifashiste gjermane dhe ish ministrin e propagandës Joseph Goebbels, në një intervistë që paska dhënë para disa kohësh, me sa duket mbas nji stërmundimi në studimet akademike, të nëndheshme, për subjektin e rajonit të “Hadesit”, që ndjell ankth dhe përgjegjësira juridike e shpirtërore për shtetin dhe kishën greke, ka arritur të realizojë kategorizimin e shqiptarëve të cilët, as më shumë e as më pak i ndan në dy kategori:

1. a) shqiptarë normalë dhe,
2. b) shqiptarë jonormalë.
3. Nikos Kotzias shqiptarët nga Çamëria i quan shqiptarë jo normalë. Është e domosdoshme të komentojmë qendrimet që shteti Grek kërkon të na ndihmojë me anë e këtij përcaktimi “studimor”.

1.- Së pari analizojmë kushtin që vendoset lidhur me njohjen e shtetit të Kosovës. Kosovën është i gatshëm ta shkëmbejë me Çamërinë. Pra, nëse shteti Shqiptar heq dorë nga kërkesat për problemet e Çamërisë dhe të çamëve, ai do të njohë pavarësinë e shtetit të Kosovës.

Kushdo që njeh sado pak historinë dhe diplomacinë nuk e ka të vështirë të kuptojë se kërkesat greke janë “pazare bakallësh”. Shteti Grek, lidhur me pavarësinë e Kosovës dhe anëtarësimin e saj në OKB, realisht ka thjeshtë vetëm vlerën e një numuri që shprehet në votë. Ai nuk humbet asgjë nga ky pazar (Kosova nuk është pronë e Greqisë për ta këmbyer), po ashtu ai e di se Kosova do të bëhet anëtare e OKB-së edhe pa votën e tij; por bazuar në dinakërinë genetike, mendon se duke njohur shtetin e Kosovës tregon dashamirësi ndaj nesh, prandaj në këmbim të bujarisë së tij (asgjë nuk ka për të dhuruar) duhet të harrojmë Çamërinë dhe gjenocidin e tyre ndaj çamëve. Me këtë “gur”që lëshon, shteti Grek në dukje na del se na dhuron gjë të madhe, por në fakt kërkon të shesë votën e tij, dhe me  këtë “guri” kërkon të përfitojë “dy zogj”: Çamërinë dhe mbylljen njiherë e përgjithmonë të “çështjen çame”, dmth rajoni i Çamërisë, të ligjërohet përjetësisht territor grek, njiherazi i shpëton gjyqit ndërkombëtar për kryerjen e gjenocidit racist etno-fetar ndaj çamëve.

Nuk do shumë mend për tu kuptuar se në thellësinë e këtij “pazari”, duke futur në mes “çështjen çame”, shteti grek, ose më drejtë “mjeshtërit” e Greqisë, me anën e Nikos, tregohen shumë të shqetësuar, shfaqin frikën se po vjen koha e shpagimit të masakrave çnjerëzore të kryera 72 vjet më parë ndaj komunitetit çam, të cilin e vrau, e torturoi, e internoi, e çpronësoi dhe e dëboi dhunshëm nga vendlindja autoktone.

2.- Kurse për konkluzionin e studimit për teorinë e re, që shqiptarët na ndahen në dy kategori: shqiptarë normalë dhe jonormalë (çamët kategorizohen jonormalë), analiza na jep të paktën disa konkluzione:

1. a) Nëse cilësimin jonormal të çamëve e përcaktojnë nga ana “mendore”, të jenë shumë të qartë se gabojnë dhe për këtë le të lexojnë Zigmund Frojdin, i cili për banorët e thesprotisë është shprehur:“janë me një intelekt të lartë natyror, sepse nën toka e këtyre trevave është e pasur me fosforite, prandaj dhe mendjet e këtyre banorëve janë të ndritura sepse ushqehen me prodhimet e kësaj toke”.

Për të qenë i drejtë duhet thënë se edhe kisha me shtetin Grek janë të sigurtë se banorët e Çamërisë janë normalë mendërisht, por jonormalitetin ata duan ta trajtojnë, sipas oreksit të tyre duke i quajtur bashkëpunëtorë me okupatorin; nëse është kështu atëhere ata gabojnë përsëri sepse:

• të tillë, dmth jonormalë, ishin mbi 30 mijë grekë me mbretin e tyre Rrallis dhe me Napoleonin e Co, që bashkëpunuan me okupatorin gjatë luftës së Dytë Botërore, të cilët gjinden në Greqi, sigurisht shumica të vdekur, por rrojnë djemtë dhe nipat e tyre;
• në se e trajtojnë për të vënë në dyshim etninë e çamëve, dihet në periudha të ndryshme, sipas interesave, duke përfituar nga kushtet historike, kanë vendosur dhe hequr shumë epitete ndaj tyre, si: turq, të padëshirueshëm, jogrekë që nuk u lejohet të jetojnë në Greqinë ortodokse, ose më pas i quajtën “grekë të lashtë” por që tradhëtuan kombin grek (pasi nuk pranuan për tu konvertuar nga katolikë në ortodoksë, por për rrethanat e kohës pranuan fenë islame) dhe sot shfaqen me grupimin e ri duke i kategorizuar çamët “shqiptarë jonormalë”, përsëri gabojnë.

Askush nuk ka mbetur pa e ditur, pa e mësuar se shqiptarët pa përjashtim dhe kudo qofshin, këtu përfshihen edhe çamët të krishterë apo myslimanë, për etni përcaktohen nga territori ku kanë banuar të parët, gjuha, zakonet, doket, pra kanë “Atdheun” dhe etninë asnjiherë nuk e kanë lidhur me besimin fetar. Raca shqiptare është e përcaktuar për të pranuar së pari e mbi të gjitha objektiven, kurse subjektiven e njeh, e krijon dhe e vendos të dytën dhe në shërbim të së parës. “Mjeshtrat” e Greqisë e dinë mirë këtë, por ndjekin porositë subjektive të “Megalloidesë” për shtrirjen në hapësirë dhe në kohë të besimit ortodoks. Kjo është nyja gordiane që dallon fqinjin tonë nga ne. Kokëfortësia subjektive dhe ashpërsia ortodokse, ka ndeshur në vendosmërinë  objektive dhe pathyeshmërinë e shqiptarëve, përfshirë dhe çamët “jonormalë” të Nikos.

Me sa duket z. Nikos dhe dirigjentët e tij, ose nuk e njohin historinë, ose duan të sillen sikur e kanë harruar, që megjithë përpjekjet e gjithëanshme të gjyshërve të tyre nazifashistë, që banorët e rajonit të Çamërisë të futeshin në kategorinë e të “këmbyerve” duke i quajtur turq, u vërtetua zyrtarisht dhe ndërkombëtarisht që çamët ishin “pakicë etnike shqiptare” në Greqi. Përcaktim etnik i çamëve u njoh dhe u pranua zyrtarisht edhe nga vetë shteti Grek, prandaj zotërinjtë shtetarë Grekë, të mos dyshojnë në normalitetin etnik shqiptar të çamëve, por të pranojnë se po thuaj gjysma e kombit multietnik grek përbëhet nga ardhacakë azitikë, të cilët ortodoksia i quan grekë, nga vllehë, arumunë, sllavë etj, si dhe po thuaj gjysma tjetër nga arvanitët, të cilët për shkak të rrethanave mund të kategorizohen në kriptogrekë. Besoj se edhe z. Nikos është i këtij mendimi.

1. b) Dëshira e madhe e z. Kotzias dhe e profesorëve të tij, për të denigruar çamët dhe gjendja tepër emocionale e tyre, i shpie në mënyrë të pavetdijshme tek e vërteta, pasi kësisoj duke i cilësuar çamët “jonormalë”, ata përgënjeshtrojnë vetveten, indirekt pranojnë se çamët dhe “çështja çame” ekzistojnë, pavarësisht këmbënguljes rutinë të tyre se “çështja çame është inekzistente”. Le të ndalemi për sqarime edhe tek dialogu i realizuar nga takimi dypalësh.

Sipas gazetës “Koha Jonë”: Kotzias: Çamët bashkëpunëtorë me nazistët. Bushati: Dialog për problemet. Data 06/06/2016.-

Nga takimi i pardjeshëm, si në çdo takim me fqinjin jug e juglindor, jo vetëm që nuk u realizuan marrëveshtjet e parafolura, por u krijuan, si efekt i qendrimeve jo mirëkuptuese mes palëve, probleme të tjera të cilat ndezin debate, krijojnë mjergulla dhe në vend që të realizohen mirëkuptime sjellin çoroditje, deri edhe në mendime nëse negociatorët gëzojnë shëndet të plotë, apo ndoshta ndodhen nën efektet e dozave armiqësore mëndmarrëse.

Është e vërtetë se vizita e ministrit grek Nikos Kotzias bën pjesë në ato vizita, ku vitet e fundit flitet disi hapur, sidomos për: “çështja e kufirit detar”, “ligjin e luftës”dhe të “çështjes çame”, pavarësisht se nuk caktohen data apo dhe emra njerëzish për të filluar nga zgjidhja, por mjaftohen me deklaratat rutinë se: “ekziston mundësia e zgjidhjes së tyre”, shprehje e justifikuar se ashtu flitet “diplomatikisht”. Dakort, por rezulton se ka humbje kohe për kot dhe popujve që përfaqësojnë, nuk u shërbejnë aspak këto pseudonegociata.

Analizojmë deklaratat e dhëna në konferencën e përbashkët për shtyp të dy ministrave.

Bushati: “Kemi këmbyer disa ide për të shkuar drejt një platforme të përbashkët për të zgjidhur çështjet dypalëshe që janë në tryezë dhe më vjen mirë të them që kemi rënë dakord për një mekanizëm të përbashkët, i cili do të mblidhet në mënyrë periodike për të gjitha çështjet”…..“Në idetë e shkëmbyera me mikun Kotzias kam vënë re se ka shumë të përbashkëta dhe vullnet për të ecur përpara. Kemi rënë dakord për një hartë rruge”. Më pas…. “Me Greqinë kemi një partneritet strategjik, por edhe një potencial të madh që duhet ta shfrytëzojmë”.

Pra, sipas ministrit, paskan këmbyer idera dhe kanë rënë dakort “për të shkuar….”, pasi deri sot nuk është nisur rruga për marrëveshje, po ashtu edhe për një “mekanizëm” çudibërës (çudi si nuk u ka shluar mendja paraardhësve?!), i cili merr përsipër të bëjë mbledhje periodike për të gjitha çështjet, duke nënkuptuar edhe tre çështjet e mësipërme. U gjet “harta” e cila na kishte munguar, por që tash e tutje do na tregojë rrugën për zgjidhjen e atyre çështjeve, që janë krijuar me vetëdije nga njëra palë dhe për interesat “kombëtare” të saj, në dëm madhor të palës tjetër me tkurrje mbi 10.800/ km² territore dhe mbi 100 mijë njerëz të vrarë dhe të shpërngulur me dhunë nga trojet e tyre autoktone. Le ti gëzohemi dhe lutemi “hartës rrugëtreguese”. Mirë, ne besojmë dhe do i lutemi hartës, por ç’farë deklaroi z. Kotzias?. Si përherë është shprehur për gatishmërinë e Athinës për ti zgjidhur bashkarisht problemet dhe të ecim më tutje, konkretisht deklaron:

“Kjo është filozofia jonë e përbashkët, sepse duhet t’i zgjidhim problemet ekzistuese dhe të shohim drejt së ardhmes. Ne mendojmë t’i zgjidhim me kulturën e dialogut dhe mirëkuptimit, pra me kulturën europiane. Propozimi i Ditmirit për një hartë rruge dhe përcaktim kohor është i mbështetur në instrumentet e BE dhe ne duhet ta ngremë këtë peshë institucionale dhe të mbarojmë me problemet që mbartim nga e shkuara dhe të procedojmë me anëtarësimin në BE të vendeve të Ballkanit”; gjithashtu z. Kotzias shtoi se: “Greqia e do Shqipërinë në BE dhe do të jetë përkrah saj për çdo gjë që do t’i nevojitet drejt BE-së”.

Ndërsa lidhur me reagimin e fortë të publikuar në faqen zyrtare të Ministrisë së Jashtme të Greqisë ndaj disa deklarata të kryeministrit Rama në kongresin e PDIU-së,  z. Nikos Kotzias tha se nuk ishte ai autor i asaj deklarate, por e vetmja deklaratë e bërë prej tij është se ai e do Shqipërinë në BE. Sinqerisht e falenderojmë për dashamirësinë dhe shprehim keqardhje, nëse është e vërtetë që institucioni që drejton nuk qenka nën kontrollin e tij! Por, duke njohur historikisht qendrimet greke, na bën të dyshojmë, pasi kur andartët grekë, sëbashku me të burgosurit për krime të rënda të Kretës e të Athinës u liruan për tu rreshtuar nën urdhërat e Zervës për të masakruar çamët, autoritetet greke thonin dikur, por edhe sot, që nuk kishin mundësi të prapsin rrebelët, ose të pabindurit, por me mbarimin e masakrave dhe dëbimeve,” rrebelët” dhe të “pabindurit” u shpërblyen për heroizmat, u dekoruan dhe u shpallën heronj kombëtarë të Greqisë. Gjithashtu nga historia që kemi me shtetin fqinj, duhet ta besojmë z. Kotzias se dikasteri që drejton, mundet të jetë jashtë kontrollit të tij, pasi siç jam shprehur edhe herë tjetër, pavarësisht se ardhacakët aziatikë përbëjnë shumicën e kombit grek dhe marrin shumë vende në shtetin grek bashkë me arvanitët, realisht janë si 32 gurët e shahut që hyjnë vërtet në lojë, por vërdallisen sipas dorës dhe mendjes së mjeshtrave të shahut, që janë pinjollët e familjeve të vjetra greke.

Vazhdojmë më tej me deklarimet e të dy ministrave se çështjet mendojnë t’i zgjidhin me kulturën e dialogut dhe mirëkuptimit, pra me kulturën europiane. Deri këtu  në rregull, por na del i pakuptimtë qendrimi ndaj “çështjes çame”, të cilën Ministri i Jashtëm i Greqisë e risolli edhe njëherë me konceptin e bashkëpunimit me nazifashistët, dhe shtoi se çamët që u larguan nga Greqia nuk ishin autoktonë, por një grup njerëzish të ardhur nga Shqipëria.

Habitesh para këtyre cilësimeve krejtësisht të pakuptimta, pa llogjikë, prandaj mendohet nëse vërtet janë në normalitet këta lloj deklaruesish. Por, përkundër normalitetit tone të sinqertë, të aftë për të diskutuar qetësisht, pa komplekse dhe me argumenta të fakteve të krijimit të “çështjes çame” dhe të zgjidhjes me drejtësi të saj, pa pritur e pakujtuar (siç shprehet populli), në një ditë të bukur e plot diell, na thuhet se ”çamët që u larguan nga Greqia nuk ishin autoktonë, por një grup njerëzish të ardhur nga Shqipëria“. Kështu vazhdojnë të na risillen gënjeshtra, shpifje, manipulime nga më të çuditshmet dhe pa e kuptuar se edhe ata që i thonë, vetzbulojne trillimet e tyre me këto deklarime, duke u shndërruar në njerëz jonormalë.

Vazhdojmë përqëndrimin në deklaratën e mëposhtme të ministrit “dashamirës”.

“Sa i përket çështjes çame është e ditur se kemi një gup shumë të madh çamësh që janë shqiptarë dhe jetojnë në Shqipëri. Për këtë gjë unë uroj që në këtë grup të kenë përspektivë, të kenë dhe ata fitime nga integrimi i Shqipërisë në BE, por janë disa çamë të vjetër, dmth kristianë të myslimanizuar të 1911, të cilët sot janë qytetarë grekë, shtetas grekë. Ekzistojnë edhe disa çamë që bashkëpunuan me pushtuesit gjermanë dhe ngritën ato Komisionet e Kontrollit  dhe të zhvatjes së pasurive të popullsisë tjetër që mbetej në zonat e Epirit, të cilët u dënuan nga Gjykatat greke në bazë të ligjit grek dhe ligjeve ndërkombëtare dhe në ndryshim nga njerëz të tjerë që jepnin llogari në Europë, u larguan nga vendi dhe nuk u ekzekutuan. Unë mendoj se duhet të kemi kujdes kur flasim për këta çamë, se nuk nënkuptojmë asnjë grup qytetarësh shqiptarë dhe nuk nënkuptojmë Shqipërinë. E them këtë se disa duan të bëjnë të njëjtë bashkëpuntorët me ata që merreshin me nazizmin gjerman dhe duan t’i ngatërrojnë me një grup shqiptarësh që jetonin në Shqipëri dhe nuk kanë jetuar asnjëherë në Greqi, dhe më pas këta t’i bëjnë njësoj me të gjithë shqiptarët. Nën këtë prizëm ne themi se ekziston problem si e përballon vendi fqinj. Ne këmi një qasje të ndryshme dhe të gjitha janë të njohura nga pikëpamja e histories”.

Arritëm në zbulimin e madh studimor të Z. Nikos që çamët i ndaka në tre grupime:

• Një gup shumë të madh çamësh që janë shqiptarë dhe jetojnë në Shqipëri. Për këtë gjë unë uroj që në këtë grup të kenë përspektivë, të kenë dhe ata fitime nga integrimi i Shqipërisë në BE .
• Disa çamë të vjetër, dmth kristianë të myslimanizuar të 1911, të cilët sot janë qytetarë grekë, shtetas grekë.
• Ekzistojnë edhe disa çamë që bashkëpunuan me pushtuesit gjermanë dhe ngritën ato Komisionet e Kontrollit  dhe të zhvatjes së pasurive të popullsisë tjetër që mbetej në zonat e Epirit, të cilët u dënuan nga Gjykatat greke në bazë të ligjit grek dhe ligjeve ndërkombëtare dhe në ndryshim nga njerëz të tjerë që jepnin llogari në Europë, u larguan nga vendi dhe nuk u ekzekutuan.

Edhe pse kanë kaluar 72 vjet nga qendrimet tepër armiqësore që arritën tek zgjidhja përfundimtare me genocidin e shtetit dhe kishës Greke ndaj çamëve, nuk hiqet dorë nga mashtrimet, shpifjet dhe manipulimet. Nuk di nëse i kuptojnë apo nuk i kuptojnë vërtet shkaqet e vërteta të qendrimeve shtetërore greke ndaj çamëve myslimanë, apo bëhet loja e “budallait”. Nuk kuptoj arësyen pse lodhen kaq shumë gramatikonjtë grekë për të bërë dallime të çamëve me kategorizime, ndarje të pakuptimta brenda të njëjtës farë e fis, kur për të mësuar saktë se ç’farë janë çamët, apo thesprotët i tregojnë historianët, gjeografët, shkrimtarët e vjetër si Homeri, Herodoti, Filipi i II, Olimbia, Aristoteli, Aleksandri i Madh, Pirro i Epirit, Straboni dhe  shumë të tjerë më pas, për të arritur tek Zigmund Frojdi dhe e zyrtarizuar ndërkombëtarisht tek vendimet e Lozanës që u deklaruan me nji kategori të vetme të quajtur: ”çamët si myslimanë e ortodoksë,  janë etni shqiptare në trojet e tyre autoktone”.

Ja, pra sa i qartë dhe i thjeshtë është kategorizimi i çamëve. Megjithatë, të jem i sinqertë, ndarjet që na bëhen në ditët e sotme nga z. Nikos, pavarësisht se nuk e kuptoj qëllimin se ç’farë kërkon të justifikoj, po i bëj një domethënie.

• Për nënndarjen e parë si më sipër, mendoj se e ka fjalën për banorët e shtatë fshatrave të Konispolit, tëcilët ishin me fat pasi në vitin 1913 Fuqitë e Mëdha nuk i u dhuruan Greqisë. Ata janë “Farë e fis” çam, të etnisë shqiptare, si gjithë çamët e Thesproti/Çamërisë, pavarësisht nga besimi fetar, të cilëve edhe ne i urojmë të kenë përspektivë, të kenë dhe ata fitime nga integrimi i Shqipërisë në BE.
• Për nënndarjen e dytë, ku mundohet të përfshijë “disa çamë të vjetër, dmth kristianë të myslimanizuar të 1911, të cilët sot janë qytetarë grekë, shtetas grekë. Të jem i sinqertë nuk arrij të përcaktoj se për cilët çamë nënkupton, pasi shprehjet e tij, qëllimisht ose jo, janë disi të ngatërruara; megjithatë do sqaroj diçka mbështetur në disa nga të dhënat që ai i shpreh çatri-patri, i thonë andej nga ne.

Me “çamë të vjetër”, mendoj se e ka fjalën për banorët e Çamërisë para se territori i Çamërisë ti dhurohej pa të drejtë Greqisë. Por me cilësimin “kristianë të myslimanizuar të 1911”, na lë të kuptojmë banorët e Çamërisë të cilët u konvertuan nga katolikë në myslimanë gjatë shekullit të XVII dhe XVIII, por që nuk ishin nënshtetas grekë, sepse rajoni në fjalë nuk ishte asnjiherë territor grek deri në vitin 1913. Çamët që gjeti shteti Grek në vitin 1913 ishin të ndarë në dy besime fetare, në ortodoksë dhe myslimanë, që të dy palët, automatikisht kaluan në shtetësinë greke deri në vitin 1955 kur çamëve myslimanë, tashmë të dëbuar me dhunë, dhe që u a hoqën padrejtësisht shtetësinë greke në grup. Këtu sqarojme se “çamët e vjetër kristianë të myslimanizuar”, që para 300 vjetësh e deri para vitit të gjenocidit, kishin vdekur, gjë që sot nuk flasin, prandaj kisha dhe shteti Grek nuk kanë ndonji ankth për ‘ta. Ndërsa ata që ishin gjallë në vitin 1913 e të paslindurit deri në vitin e gjenocidit, ishin shtetas grekë dhe mbetën të tillë sa ishin gjallë deri në kohën e para genocidit, më pas ata që i shpëtuan kasaphanës u dëbuan dhunshëm nga vendlindja autoktone. Z. Nikos Kotzias na tregon se edhe sot ka çamë myslimanë që ndodhen në Greqi dhe i kategorizon: “Disa çamë të vjetër, dmth kristianë të myslimanizuar të 1911, të cilët sot janë qytetarë grekë, shtetas grekë”.

Konstatimi i ministrit qendron, por duhet cilësuar dhe qartësuar se, vërtet nga shpërngulja me dhunë nuk u larguan dy fshatra të vogla në periferi të Margëlliçit, por pasi pranuan të konvertoheshin në ortodoksë, ndërsa 127 çamë, sipas statistikave greke, që ishin të veçuar (nuk është nevoja për ti paragjykuar!) dhe e ruajtën besimin e tyre, nuk argumentojnë dhe as e justifikojnë dot shtetin Grek për të mbuluar shkakun e vërtetë të masakrave dhe dëbimit të çamëve për faktin se ishin të besimit mysliman.

• Nënndarja e tretë, e cila krijon ankth, mendoj se janë banorët e gjetur të lindur në vitin 1913, ata që lindën deri në vitin 1945, si dhe ata që kanë lindur pas 1945 deri sot e në vazhdim, pra janë çamët e akuzuar si tradhëtarë, bashkëpunëtor me okupatorin, ose e fundit janë shqiptarët jonormalë, pra çamët që përfaqësojnë “Çështjen Çame inekzistente”, kjo sipas palës greke që e don shumë Shqipërinë dhe shqiptarët normalë.

Duhet theksuar nevoja e sqarimit lidhur me ligjëratën e z. Ministër kur thotë: “Ekzistojnë edhe disa çamë që bashkëpunuan me pushtuesit gjermanë dhe ngritën ato Komisionet e Kontrollit dhe të zhvatjes së pasurive të popullsisë tjetër që mbetej në zonat e Epirit..”….”Unë mendoj se duhet të kemi kujdes kur flasim për këta çamë, se nuk nënkuptojmë asnjë grup qytetarësh shqiptarë dhe nuk nënkuptojmë Shqipërinë. E them këtë se disa duan të bëjnë të njëjtë bashkëpuntorët me ata që merreshin me nazizmin gjerman dhe duan t’i ngatërrojnë me një grup shqiptarësh që jetonin në Shqipëri dhe nuk kanë jetuar asnjëherë në Greqi, dhe më pas këta t’i bëjnë njësoj me të gjithë shqiptarët”. Le ti zbërthejmë këto thënie të përziera qëllimisht ose jo: “shqiptarë të Shqipërisë dhe disa çamë bashkëpunëtorë me pushtuesit gjermanë”.

Ekzistojnë të dy këta grupime. Ndryshe nga deklarimi i ministrit grek, ka patur edhe qytetarë shqiptarë nga Shqipëria, që të rekrutuar në shërbimin ushtarak (sipas materialeve pretenduese greke, ishin rekrutuar rreth 3.500 qytetarë shqiptarë) dhe të inkuadruar në tre batalione shqiptare, dy batalione këmbësorësh “Gramos” dhe “Dajti”, artileria shqiptare”Drini” dhe batalionet “Tomorri” dhe “Taraboshi”.Trupat shqiptare u përorën eskluzivisht në fushën e Thesprotisë”. Këto batalione ishin inkuadruar në divizionin që drejtohej nga ushtaraku Karlo Rosini. Këto ishin forcat shqiptare që nën drejtimin e forcave ushtarake italiane morën pjesë në luftën italo-greke (besoj nuk është harruar që Shqipëria në ato vite ishte e pushtuar nga Italia fashiste), njëri prej tre atyre btalioneve, bashkë me forcat italiane pushtuan rajonin e Çamërisë, plaçkistën, vodhën, ose zhvatën pasuritë e popullsisë çame derisa u krijua një shqetësim i madh tek banorët vendas (çamët) dhe shtabet ushtarake italiane morën masat e nevojshme për çtensionimin e situatës. Besoj se dihen ato ndodhi, prandaj nuk është e nevojshme të bëhen përpjekje për mbrojtjen e atyre qytetarëve shqiptarë që ishin në shërbimin e detyrueshëm ushtarak italian. Nuk duhet të injorohen të vërtetat, as të zbukurohen sepse ashtu apo kështu i “do mushka drutë”, është një thënie për manovrime të paqëlluara mirë.

Nëse ndërgjegja ju fton për të mbrojtur seriozisht shqiptarët dhe të deklarohet e vërteta, është në nderin tuaj të njihni “Çështjen Çame”, të pranoni ngritjen e varrezave të çamëve të masakruar në Çamëri nga forcat zerviste dhe në fund hiqni ligjin e luftës që vazhdoni të mbani ndaj Shqipërisë me pretendimin se ju paska shpallur luftë, kur ajo ishte vetë e pushtuar nga Italia që ju shpalli luftën. Shumë vite më parë asaj i është hequr ai ligj dhe mirë keni bërë, ndërsa Shqipërisë jo?!. Mos u trembni nga historia, as mos e shtrembëroni! Ne, shqipatrëve, jo që nuk na pëlqejnë hameleonët, por na neverisin.!

Po ashtu kanë ekzistuar edhe disa çamë që bashkëpunuan me pushtuesit gjermanë, siç ishin edhe 30 mijë grekë, me mbretin tuaj Rrallis dhe gjeneralin Zerva që bashkëpunuan me gjermanin, vranë e prenë gra, fëmijë, pleq e plaka jo vetëm në rajonin e Çamërisë, por edhe në territoret e tjera greke, bijtë dhe nipërit e të cilëve i keni në Greqi, me detyra shtetërore dhe jo vetëm. Megjithatë, sipas shprehjes suaj “Ekzistojnë edhe disa çamë që bashkëpunuan me pushtuesit gjermanë …” kuptohet qartë se edhe ju dashje pa dashje pranoni faktin se me gjermanin bashkëpunuanuan disa çamë, nga ku kuptohet se pjesa tjetër e çamëve dhe që ishin shumica dërrmuese, nuk bashkëpunuan me nazifashistët. (Më saktë nga ana juaj do të ishte që për ata të shpreheni: ekistonin dhe jo ekzistojnë, sepse kjo tregon se edhe ata që do lindin në të ardhmen ju do ti quani bashkëpunëtorë me gjermanin!!!).

E theksojmë qartësisht se qendrimet tona lidhur me “Çështjen Çame” janë vetëm për ata çamë që nuk bashkëpunuan me okupatorin dhe që ishin 99,70 përqind e popullsisë, nëse është e nevojshme le të përfshihen në llogaritje edhe 2.109 persona, të cilët sipas materialeve pretenduese greke, janë gjykuar në mungesë për krime lufte, përsëri rezulton se mbi 93 përqind e çamëve myslimanë nuk kanë bashkëpunuar me gjermanin, por u përfshinë në genocid për shkak se ishin të besimit joortodoks dhe jetonin në territorin e tyre autokton, vazhdimësi e territorit etnik shqiptar. Pikërisht për këtë komunitet çamë myslimanë, dhe jo grup njerëzish siç cilësohet për minimizim të tyre, bëhet fjalë për korigjimin e qendrimeve greke. Për këtë komunitet shteti Shqiptar, bashkë me ‘të Shoqëria Politike Atdhetare e Çamërisë, të mbështetur nga diaspora, kërkojnë zgjidhjen e “Çështjes Çame”, doemos “me kulturën e dialogut dhe mirëkuptimit, pra me kulturën europiane”, ashtu siç u deklarua edhe nga z. Kotzias, për njohjen e dhënien e të drejtave, bazuar në parimet Ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, as më shumë e as më pak. Por si gjithëmonë, fatkeqësisht pala greke, filozofinë europiane për zgjidhjen e problemeve mes dy vendeve tona e ka demagogji, asaj i pëlqen zgjidhja e problemeve me këtë kulturë vetëm për çështjet në interes të saj.

Ministri Kotzias, pasi bëri këto kategorizime, arriti në përfundimin se nënndarja e tretë, “çamët myslimanë të larguar nga Çamëria në 1944-1945, mbeten bashkëpunëtorë me okuparotin”: “Nën këtë prizëm ne themi se ekziston problem si e përballon vendi fqinj. Ne këmi një qasje të ndryshme dhe të gjitha janë të njohura nga pikëpamja e histories”. Kështu e mbyll studimin akademik z. Kotzias dhe bashkë me ‘të argumenton “Çështjen Çame inekzistence”. Ndërsa përfaqësuesi shqiptar, si zakonisht me sjellje diplomatike vazhdoi: “Me Greqinë kemi një partneritet strategjik, por edhe një potencial të madh që duhet ta shfrytëzojmë”; “. … Respektojmë pikëpamjet e ndryshme që kemi për disa prej çështjeve, por nuk ka diskutim që sa na përket neve, çështja çame është pjesë e kapitullit që e ka vendin gjatë Luftës II Botërore”.

Nuk ka nevojë për koment, por personalisht nuk arrij të konceptoj që për një çështje kombëtare për të cilën deklarohet publikisht mos njohje dhe inekzistente, pala jonë të pronocohet se : “Respektojmë pikëpamjet e ndryshme që kemi për disa prej çështjeve”. Nëse respektojmë pikpamjet e kundërta, mendoj se nuk ka vend të kërkohen negociata. Po ashtu mesa duket pala jonë nuk e njeh në tërësi “Çështjen Çame”, çështje e cila ka lindur, zhvilluar dhe denigruar në vazhdimësi, duke filluar nga orët e para të kalimit të rajonit të Çamërisë, për herë të parë në shtetin Grek, pra ajo nuk është pjesë e kapitullit që e ka vendin gjatë Luftës së Dytë Botërore, por një problem kombëtar i lindur dhe i krijuar nga viti 1913 e në vazhdim dhe pas disa ditëve do të përkujtohet 72 vjetori i genocidit, me të cilin shteti Grek realizoi çlirimin nga dopioankthi që krijon ekzistenca e këtij komuniteti.

Po e mbyll këtë trajtesë historike duke thesksuar se të gjithë dëshirojmë fqinjësi të mirë, bashkëpunim të sinqertë, reciprokisht të drejtë dhe të ndershëm, por personalisht nuk do dëshiroja që njëra palë të kërkojë zgjidhje vetëm për problemet “ekzistuese” në interes të saj, si varrezat e grekëve të rënë gjatë luftës italo-greke, por që vranë dhe dogjën fshatrat e Përmetit, Sarandës etj, apo çështjen e kufirit detar, dhe të mos pranohen për tu zgjidhur me dialog dhe mirëkuptim, pra me kulturën europiane, problemet e palës tjetër, “çështja çame” dhe “ngritja e varrezave” për gratë, fëmijët, pleqtë e plakat e pafajshme që ranë pré e genocidit grek. Në fund u fol dhe për Ligjin e Luftës, ku z. Nikos deklaroi si përherë se: “ne nuk jemi në luftë. Kjo është e vërtetë. …Nëse ekzistojnë dyshime nga pala tjetër në jemi apo jo në gjendje lufte, atëherë kjo do të jetë pjesë e diskutimeve dhe besoj se do të gjejmë një zgjidhje për këtë çështje”.

Edhe me këtë takim kuptojmë humbje kohe, pasi sado që bëhen takime, bisedime, ecejake të ndërsjellta, arrihet vetëm në konkluzionin se për palën greke “çështja çame mbetet inekzistente”, po ashtu ngritja e “varrezave çame në Çamëri”; ndërsa për “Ligjin e Luftës”,  veçse na garantohet se nuk jemi në luftë, por nuk hiqet. Askush nuk mendon se Greqia do shpallë luftë, por gjithkush e kupton se “Ligji” është leva, “mekanizmi” për mbajtjen në sekuestër të pronave të patundshme që kanë në Greqi shtetasit shqiptarë.

Sqaroj se deklarimet e palës shqiptare lidhur me mos pretendimet territoriale, askush të mos ngazëllehet dhe, akoma më shumë të mos deformohet se gjoja nënkuptohet mohim i “Çështjes Çame”! Heshtjes komuniste ndaj këtij problemi i kundërvihet e drejta e lirisë dhe e fjalës në demokraci. Mos ndillni Iluzuione pashpresë.

Qofsha i gabuar, por kur gramafoni përsërit tingullin vetëm të një note muzikore, jo një herë por shumë herë, me kohëzgjatje shekullore, nuk ka kuptim të mbahet ai gramafon, ai duhet harruar dhe vazhduar proçedurat ligjore për zgjidhjet e çështjeve që kanë hasur në kokëfortësi “megalloidheiste”, me institucionet e rëndësishme euro-atllantike.

Ashtu si genocidet e tjera të njohura mes shteteve të ndryshme, do të njihet edhe genocidi çam, sepse është në nderin dhe ndërgjegjen e huamizmit europian.

09/qershor/ 2016.-