Tonin Mirakaj – Dielli

DR. IBRAHIM RUGOVA, VIZITA E PARË NË SHBA 33 VITE MË PARË

October 4, 2022 by s p

Tonin Mirakaj/

33 vjet më parë, pikërisht me datën 4 Tetor 1989, në ora 5 të mbrëmjes, i ndieri Dr. Ibrahim Rugova i shoqëruar nga prof. Engjell Sedaj, mbërritën në Kennedy aeroport, në New York, me linjën ajrore Jugosllave “Jat”, të ftuar nga Kisha Katolike Shqiptare “Zoja e Kshillit të Mirë”, për të qenë folës në Seminarin përkujtimor që ishte organizue me rastin e 300 vjetorit të vdekjes së Imzot Pjetër Bogdani.

Për arsye sigurie, nuk ishte lajmërue komuniteti për ardhjen e musafirve nga Kosova.Faktor tjetër ishte se komisioni përgatitor i Seminarit nuk kishte konfirmim të sigurtë për ardhjen e tyre, nga se komunikimet në atë kohë nuk ishin të lehta, nga situata e tensionuar politike në Kosovë.

Në aeroport për ti pritur, pa qenë të sigurtë për ardhjen e tyre, kishin dalur meshtarët e Kishës

të përndershmit Dom Rrok Mirdita, Dom Pjetër Popaj dhe kryetari i komisionit përgatitor të Seminarit Tonin Mirakaj.Linja ajrore nuk jepte asnjë informatë për ardhjen e tyre, pra duhej të prisnim apo dalin me turmën e pasagjerve nga “costums control”.Ipari qe i njohu nga larg, në fund të turmës ishte Dom Rroku.Erdhën u ndëgjue zëri i tij! Gëzim për ne që prisnim e natyrisht gëzim për profesorët, që më në fund arritën në Amerikë, për herë të parë!

Mbas përshëndetjeve, profesorët u interesuen për organinzimin e Seminarit, vendin ku do të mbahet si edhe a kishin mbërrijtë folësit e tjerë At Danieli, profesorët Pipa dhe Camaj? I njoftuem se vendi është “Fordham University”, dhe salla e Seminarit ka vend për më se njëmijë persona. Profesor Sedaj tha: Njëmijë persona nuk mund ti mbledhim në Prishtinë, e ju mendoni se do ti mblidhni ne New York? I njoftuem se At Danieli dhe profesor Pipa kishin mbërrijtë, dhe se Camaj nuk ka mund me ardhë, por ka dërgue ligjëratën e tij. Mbas këtyre bisedave u drejtuem tek makinat , nder to, ishte dhe një limuzinë e dërguar nga familja Biberaj, dhe u nisëm për në Beekman Towers në 49th rruge, avenuja e parë në Manhattan, ku ishte rezervue një suite për Rugova dhe Sedaj.

Kujtoj se nga dritaret e suites shihej për bukuri ndërtesa e OKB, e cila me pamjen e saj i mahniti profesorët. Dr. Rugova, mbasi ndezi një cigare“Marlboro”,e thithi 2-3 herë tha:Këtë ndërtesë,e kemi pa në fotografi,tani po e shohim nga afër, dhe vazhdoi: Aty në një të ardhme, ndoshta jo të largët do të zgjidhet problemi i Kosovës!

Mbas një pushimi të shkurtër në hotel, të gjithë u nisëm për në banesën e shkruesit të këtyre rreshtave, në Fifth Avenue në Manhattan, ku kalum një darkë të këndshme me mysafirët,klerikët dhe disa anëtar të komisionit pergatitor të Seminarit.

Të nesërmen,profesorët vizituan Kishën Katolike “Zoja e Kshillit të Mirë” ku u pritën me shumë kënaqesi nga administratori Dom Rrok Mirdita, ndihmësi i tij Dom Pjetër Popaj, djakon Marash Shkreli,kryetari i komisionit përgatitor të seminarit e të tjerë, ku u bisedue mbi gjendjen e komunitetit, mbi qendrat fetare si edhe organizatën Pan-Shqiptare“Vatra”.Gjatë bisedave, Rugova shprehi disa herë, konsideratën e tij për Federatën Vatra:- Ruejeni Vatrën se u duhet shqiptarve tha në një bisedë mbi këtë organizatë famëmadhe!

Lajmi se mbërritën profesorët nga Kosova u përhap shpejt, kryesisht me telefon, nga se në atë kohë nuk kishte e-mail, cell phones, face book e të tjera mjete komunikimi të shpejtë.Për të lajmërue aktivitete të ndryshme në komunitet kishte disa radio emisione në gjuhën Shqipë që transmetoheshin njëherë në javë. Këto ishin “Zëri i Atdheut” me folës Rasim Sina dhe Hysen Mulosmanaj, “Zëri shqiptarve të lirë” me folës Nehat Bakalli dhe Ramadan Turdiu dhe “Revista radiofonike e shqiptarve të Amerikës” që drejtohej nga Zef Camaj.Këto radio e dhanë njoftimin se ku dhe kur mbahej seminari, si dhe njoftuan ardhjen e profesorëve.

Me ardhjen e profesor Ibrahim Rugovës dhe profesor Engjëll Sedaj, u plotsue programi me folës që në atë kohë ishin personalitete më të shquara të fesë,kulturës dhe letërsisë shqiptare.

Ishte e qartë për komisionin përgatitor,se mysafirët kosovar duhej ti ruanim me shumë kujdes nga rryma të ndryshme politike që përbënin komunitetin tonë, prandaj me dëshirën e tyre takime individuale u kufizuan, u njoftua disa si: Imam Isa Hoxha, Prof. Sami Repishti, vëllezërit Bytyçi, At Daniel Gjeçaj, profesor Arshi Pipa dhe anëtarët e komisionit.I pyetur për situatën në Kosovë, Rugova u përgjegj shkurt: Kemi ardhë të ftuar nga Kisha Katolike për të përkujtue një klerik dhe shkrimtar që ka vdekë 300 vjet më parë.Do kthehemi me datën 14 tetor në Kosovë.Nuk kemi ndërmend të përzihemi në punë të tjera!

Dita e dytë u kalue në shëtitje në Manhattan, dhe në mbrëmje u shtrue darkë në “Amici Restaurant”, ku morën pjesë klerikët, profesorët dhe anëtarë të komisionit, si dhe Agim Fetahu, ish gazetar i “Rilindjes” në Kosovë.

Ditën e Seminarit, në ora 10 të mëngjesit, salla e Universitetit u gjet e mbushur plot me bashkatdhëtarë, shumë të ardhur nga NY, NJ dhe CT.

Pas lutjes fetare dhe hymneve kombëtare të Amerikës dhe Shqipërisë, kryetari i komisionit paraqiti drejtuesin e Seminarit të Përndershmin Dom Rrok Mirdita.Ky, mbas një përshëndetje të shkurtë, paraqiti audiencës folësit me radhë simbas programit.Kur u përmend emri i Ibrahim Rugovës, salla ushtoj nga

duartrokitje frenetike për disa minuta.Ky rast bëri të kjartë se Rugova kishte mbështetje nga shqiptarët e Amerikës.

Në program, ishte i treti, mbas At Danielit dhe profesor Pipës. Ndërsa flisnin këta të dy, Rugova kërkoj letër, ku përgatiti përshëndetjen e tij përpara temës së pregatitur që ishte: “Historia Shqiptare në veprën e Bogdanit”.

Pritja që ju bë diferent prej të tjerve, mund ti sillte rrezik mbas kthimit në Kosovë, prandaj më shumë kujdes, përgatiti “përshëndetjen që vijon”:

Zonja dhe zotërinj të nderuar!

Më lejoni që në fillim të përshëndes kishën katolike shqiptare të New York-ut, që mori kët hap të shënoj me kët Seminar 300 vjetorin e vdekjes së shkrimtarit të madh shqiptar, Pjetër Bogdani. E falenderojmë nga zemra për ftesën, që na të dy studiues nga Kosova të japim ndihmesën tonë në kët drejtim.

Po ashtu më lejoni të them edhe dy a tri fjalë të tjera. Nisma e kishës katolike shqiptare të shënoj kët jubile, është një nismë e mirë, që të filloj një traditë bashkëpunimi midis shqiptarve në SH.B.A. dhe shqiptarve në Jugosllavi.Pa ndonjë kompliment të tepruar, kjo nismë sikur vazhdon traditën e Vatrës shqiptare të Bostonit, e cila me decenie veproj në planin kulturor e kombëtar.

Shqiptarët, duhet dhe mund të bashkëpunojnë dhe njihen më shumë ndërveti kudo qofshin në botë, duke u lidhur me trojet autoktone dhe pa marrë parasysh sistemet ku jetojnë si edhe bindjet e tyre politike,konfensionale e sociale, ashtu si e kërkon bota e sotme.Shqiptarët sot, kanë nisur të hapin më shumë dialogun midis tyre dhe me të tjerët, sepse kështu do të forcojnë identitetin e tyre dhe do të shpejtojnë inkuadrimin e tyre si subjekt, në proceset e botës moderne.

Kolegu Sedaj dhe unë, ju përshëndesim të gjithve, që keni gjetur kohë të jemi sëbashku, për të nderuar kët fytyrë të madhe të kulturës dhe historisë së Shqipërisë.

Pas pershendetjes së duartrokitur, Rugova paraqiti temën e seminarit.

Seminari pati sukses shumë më të madh si ishte paraparë nga organizuesit. Pjesëmarrja e më shumë se 1000 bashkatdhëtarve, i dha përmasa të një veprimtarie masive kultuore kombëtare. Shtypi i mërgatës, radio, e paraqitën me madhështi suksesin. “Atdheu” botoi nje artikull nga Rasim Sina dhe Hysen Mulosmanaj me titull:”Madhështia e një Seminari”. Radiot komentuan edhe mbi rëndësinë e ardhjes së profesorëve kosovarë në Amerikë.Eshtë fakt se profesor Ibrahim Rugova u inkuraju nga pritja që ju bë, për aktivitete diplomatike dhe politike, që ndërmori mbas kthimit në Kosovë,të cilat më pas sollën rezultate me përmasa historike për Kosovën dhe të gjithë shqiptarët.

Në mbrëmjen e datës 7 tetor, komisioni i seminarit shtroi darke në nder të ligjëruesve, në Eastwood Manor,ku pati një pjesëmarrje prej më se 700 persona.Në darkë fjalimet u kufizuen me përshëndetje të shkurta, dhe praqitje të mysafirve të nderit.Gjatë darkës pati një program të pasur argetues.Rozofati,luejti vallen e “Rugovës”,që u pëlqeu shumë mysafirëve.

Darka u kryesue nga kryetari i komisionit.

Profesorët kosovarë udhtuen në Washington DC, të shoqëruar nga antari i komisionit Simon Simolacaj.Atje kaluen dy ditë te miku i tyre Fran Shkreli dhe familja e tij. U takuan me Elez Biberaj.Frani dhe Elezi ishin zyrtarë të departamentit të shtetit, me detyra në VOA. Mbas kthimit nga Washingtoni, koha u kalue në shetitje në New York, në shoqërinë e një grupi të vogel miqësh, kryesisht Dom Rroku, Dom Pjetër Popaj, Djakon Marash Shkreli, antarët e komisionit dhe vëllezërit Bytyqi.

Ditën e fundit të vizitës tyre në Amerikë, ndërsa po pregatiteshin për udhëtim, Rugova dhe Sedaj kërkuen me i dërgue në një dyqan, ku mund të blinin ndonjë dhuratë për bashkëshortet e tyre.

Kërkuen ti shoqëroj bashkeshortja ime Miliana,e cila kishte fillue të pregatisë drekën.Lëre drekën kur të kthehemi, tha Rugova. Në atë kohë në banesën tonë erdhi Sabit Bytyqi.I treguam për kërkesën e mysafirëve.-Shkoni,- tha Sabiti, drekën e pregatis unë! Kënaqësi për të gjith.Ashtu u bë. Vendosëm me shkue në Stern’s Dept. Store, në Rt 4, New Jersey, ku kishin mundësi me ble gjërat që dëshironin,me ndihmën e Milianës.Ndërsa po kalonin urën për në New Jersey, Rugova pyeti: Si quhet kjo urë? Kjo është “George Washington Bridge”, u përgjigjëm. George Washington përsëriti ai…. Per një George ka nevojë Kosova! Të gjithë qeshëm.Ndoshta nuk na shkoi në mend se George Washington i Kosovës ishte aty, me ne, IBRAHIM RUGOVA!

Mbasi i blenë gjërat që dëshironin, u kthyem. Sabiti kishte prëgatitë drekën, sigurisht në mënyrë profesionale, ashtu si në restaurantin e tij “Minetta”. Mbas dreke, u nisëm për në Kennedy aeroport.Aty kishin dalë me i përcjellë mysafirët, klerikët Dom Rrok Mirdita, Dom Pjeter Popaj, djakon Marash Shkreli,të gjith antarët e komisionit të Seminarit Imzot Pjetër Bogdanit, Zef Camaj e ndonjë tjetër. Profesor Ibrahim Rugova u kthye i bindur se Kosova ka miq në Amerikë.Kjo u provue nga ngjarje që pasuen deri në pavarësinë e Kosovës.

Takimi parë me Shenjetoren Nënë Terezë

May 4, 2022 by s p

Nga: Tonin Mirakaj/

Të nderuem zonja dhe zotërinj,

Pronari i Gazetës Shqiptaro-Amerikane “Illyria”, i nderuemi z. Vehbi Bajrami me sugjeroi që të ndaj me ju një kujtim të vjetër që ruej në mendje dhe zemer si diçka shumë të çmueshme. Ky kujtim është takimi me Shën Terezën 49 vjet më parë. Ishte Shtator i vitit 1973. Zonja amerikane Valerie Delakorte, bashkeshorte e z. George Delakorte, Philantropist i njohur në New York dhe gjithë Amerikën, më telefonoi dhe më tha: Do you wish to meet Mother Terisa? A dëshironi me takue Nënën Tereze? Ajo është Shqiptare, dhe ju jeni Shqiptar! Po, u përgjigja unë, po ku munde te takohemi?

Ne ate kohe dinja fare pak per Nene Terezen. Krejt cka dinja ishte se eshte nje murgeshe katolike Shqiptare qe sherben ne Calkuta te Indise.

Ajo eshte ne Misionin e saje ne Bronx, vazhdoj zonja Delakorte. Hajde me merr mue, mandej do marrim Ms Eileen Egan, dhe shkojme ne Bronx, ne Misionin e saje,Misionaries of Charity, 335 East 147^th Street. Eileein Egan eshte shkrimtare vazhdoj zonja Delakorte. Ka kalue dy vjet me Nenen Tereze, dhe eshte tuej shkrue nje liber mbi jeten dhe vepren e Nene Terezes, dhe punen qe ben Ajo dhe motrat e saje ne sherbim te me te varferve nder te varfer, ne Calkuta e vende te tjera ne disa shtete te Botes. Ketu fillova te mesoj se kush ishte Nena Tereze.

Zonja Delakorte pyeta une: Pse nuk shkojme me shoferin dhe limozinen tende? Maqina e ime nuk eshte e re. Oh no, u pergjigj ajo. Nena Tereze nuk don gjera luxi. Po te shkojme me limozine, motrat e Saje as deren nuk do e hapnin.Maqina e jote eshte OK!

Me makinen time i mora te dyja, zonjen Delakorte dhe zonjushen Egan, dhe shkuem ne adresen qe u permend me pare. Zonja Delakorte i ra ziles. Pa vonese nje nga motrat e Misionit Bemires e hapi deren. Mbasi u pershendet me ne, na njoftoj se Nena Tereze dhe motrat jane ne lutje. Ju vazhdoj motra, mund te vini ne Chapel dhe te luteni bashke me ne, ose mund te prisni ne vend pritje. Na hyme ne Chapel, dhe u ulem ne gjuj, ashtu si motrat dhe Nena Tereze.

Lutjet vazhduen per disa minuta. Kure mbaruen lutjet, Nena Tereze erdhi te na. Ajo e njifte mire zonjen Delakorte, nga se ajo ishte perkrahse shume e cmuarshme e Misionit te saje per shume kohe.Njifte zonjushen Eileen Egan, nga se kishte kalue kohe me ate, dhe e dinte se ajo po shkruente liber per Nene Terezen dhe Missionaries of Charity. Sigurisht se nuk me njifte mue!

Zonja Delakorte e beri prezentimin. Mother tha ajo: Ky eshte Tony. Ka ardhe me u takue me ju.Eshte Shqiptar sikurse edhe ju jeni Shqiptare.

Shqiptar, perseriti Mother Tereza. Nuk kam takue shqiptar ka aq kohe.Me dha doren, dhe une shpreha kenaqesine qe e takoja.(E kuptoni se biseda behej ne gjuhe Englishte)

Aty afer ishin disa karrika portative. Mother Tereza mori dy karrika, dhe me tha:Le te shkojme ne qosh te dhomes dhe te bisedojme pak, only me and ju, Englisht nga se shqipja e ime eshte e kufizueme vetem ne disa lutje. Une shpejtova ti marre karrikat, po ajo nuk i leshoj.

Shkuem ne qosh te dhomes dhe u ulem.Filluem te bisedojme. Nena Tereze u interesue me dijte per Kishen tone ne Bronx, dhe komunitetin Shqiptar.Shprehi deshire me e vizitue Kishen Shqiptare, ne te ardheshmen. Kjo deshire u plotsue tre vite me vone. Me 25 Korrik 1976, Nena Tereze vizitoj Kishen Shqiptare,ku u celebrue Meshe ne parking lot, nga se numbri i pjesemarrseve ishte me shume se 1.500 personave. Mons. Oroshi kishte njoftue Cancellarin e Kishes Orthodokse Shqiptare ne Boston, hiresin e Tije Arthur Liolin, icili erdhi per rast special.

Ndersa po bisedonim,erdhi nje telefonate per Nenen Tereze. Ishte dicka me rendsi qe i duhej te pergjigjej. Ne dore kishte nje liber. Titulli i librit ishte: “Something Beautiful For God”, shkrue nga Malcolm Mugeridge, qe sa kishte dale nga shtypi.Ishte libri i pare shkrue mbi Nenen Tereze, dhe vepren e saje bemirse.Nena Tereze shkrou ne liber: God Bless You, dhe ma dhuroj. U lutem tha Nena Tereze i ndihmoni motrat e mija, dhe takimi perfundoj.

Gjate ketyne pak minutave me Mother Terezen, dicka ngjau te une: Zemra me rrihte me shpejt se zakonisht dhe gjaku leviste ne dejt e mije si asnjehere tjeter ne jeten time. Ne ato momente e kuptova se isha ne presence te nje Shejtereshe te gjalle, dhe kjo ishte Shen Tereza. Tre vite me vone, me 1976, Time Magazine ne nje artikull me titull “Shejtereshe e Gjalle” shkruen:

Shejtereshe e Gjalle ne gjirin e njerzimit te sotshem, besohet se eshte nje Bije e gjakut Shqiptar, Mother Tereza Bojaxhiu.Kjo u provue me kalimin e kohes. Lumturimi u be me 19 Tetor 2003, dhe Shejterimi me 4 Shtator 2016.

Nuk do i harroj kurre, ato momente shume te kendeshme ne jeten time.

Eileen Egan e perfundoj dhe e botoj librin, me titull “Such a Vision of the Street”. Jane shkrue shume libra mbi jeten dhe vepren e Nenes Tereze. Such a Vision of the Street eshte nder librat e pare, qe me kalimin e kohes,i dhan publisitet Nene Terezes dhe motrave te Saje te Misionit Bemiresise, Missionaries of Charity!

Po e mbylle fjalen time me lutjen qe Nena Tereze la te shkrueme ne Librin e Dignitarve VIP, qe vizitojne Kishen e Zojes se Kshillit te Mire, aty ku gjindet figurja e shejte Zojes se Shkodres, qe nga data 25 Prill 1467. Kjo Figure, 555 vjet me pare, ne mendyre te mbrekullueshme u largue nga Shkodra, dhe zuri vend ne Genazzano te Italise. Ne viziten e Saje ne Genazzano me 10 Qershor 1993, Nena Tereze i drejtoj ket lutje Zojes se Shkodres:

“ MARY, MOTHER OF JESUS” COM HOME

BACK TO ALBANIA. WE LOVE YOU!

WE NEED YOU! YOU ARE OUR MOTHER.

COM BACK TO ALBANIA. Let us pray…God Bless You! Signed: Mother Teresa, MC

U falem nderes

*Fjale ne Simposiumin qe u mbajte me daten 3 Maj 2022 ne Qendren Nene Tereze, prane Kishes “Zoja e Shkodres

organizue Nga Kisha Zoja e Shkodres, Federata Vatra dhe gazeta Illyria.

KUJTOJME XHEVATIN, NJENIN NDER PERSONALITET ME TE SHQUARA TE MERGATES SHQIPTARE

April 23, 2022 by s p

Nga Tonin Mirakaj/

Ndiej kenaqesi per kete organizim qe po sjell ne kujtese njenin nder personalitet me te shquara te mergates shqiptare ne Amerike, te ndierin Xhevat Kallajxhi. U jam mirenjohes organizuesve qe me dhan rastin te them pak fjale ne kujtim te mikut tim Xhevatit. Nga une do ndegjoni per pak minuta kujtime qe ruej, jo analize e veprave qe Xhevati kishte lene ne doreshkrim. Per ato, do ndegjojme sigurisht nga dy persona shume kompetent ne letersi, zoterinjt Lamaj dhe Greca. Ishte vere e vitit 1961 qe e takova per here te pare. Ky takim qelloj rastesisht ne zyren e Profesor Nexhat Peshkepise, ne 14 East 34th street ne Manhattan. Aty ishte qendra e Komitetit “Shqiperia e Lire”, ku Nexhati pregatiste gazeten “Shqiptari i Lire”.

Ndersa po bisedonim me Nexhatin ne lidhje me nje tregim qe i kisha dergue per botim ne gazete, hyri ne zyre nje burr i madh, i pashem, pak si i verenjtur. Ky ishte Xhevat Kallajxhi. Shpejt u ngriten ne kembe ata qe qelluen present, qe e njifnin Xhevatin. Ne kembe u ngrita edhe une, qe nuk e njifnja! Mbas pershendetjeve te rastit, Nexhati na e beri prezentimin. Une dhe Xhevati i shternguem doren njeni tjetrit. Ai, me beri urimin e zakonshem ne ate kohe, per te riardhurit. “Te marrte Amerika per te mire”, ishte kjo pershendetje qe ndegjohej shpesh. A ishte e mundur qe Amerika te mirrte per te keq? Po, ishte e mundur! Xhevati ishte per ngute, nga se po udhtonte per ne Washington. Ne ate kohe punonte ne Zerin e Amerikes, qe i kishte zyret ne New York, dhe po transferohej ne Washington. Xhevatit i duhej te nderronte vendbanimin per arsye te punes. Pa vonese u dha “lamtumire” personave qe u gjeten present, Profesor Rexhep Krasniqit, sekretarit te Komitetit Kostandin Vangjelit, profesor Peshkepise dhe mue, e u largue.

Kush eshte Xhevat Kallajxhi, pyeta une Nexhatin? Ai qeshi pak, nga se u befasue si nuk e njoh Xhevat Kallajxhiun, dhe vazhdoj:

Xhevati eshte nje njeri i drejte dhe objektiv, independent dhe burim i pashterrshem idenash perparimtare.Eshte gazetar dhe penden e zoteron shume mire. Ndjeh mire historine dhe mentalitetin e shqiptarve. Ndjeh gjithashtu miqt dhe armiqet e Shqqiperise. Ne pune nuk lodhet kurr, dhe as nuk ankohet nga puna e tepert. Eshte i urte dhe i arsyeshem. Po u atakue padrejtesisht,eshte shume i rrepte. Eshte Shqiptar i mire, tha profesori!

Pune e madhe, thash nder mend! Te gjith shqiptaret jane “Shqiptar te mire”!

Me kalimin e kohes fillova te njof Xhevatin si shkrimtar ne fillim,me librin “Lincoln” qe botoj ne vtin 1961, mandej “Bektashizmi dhe Teqeja Shqiptare”, me 1964, “Skenderbeu” me rastin e 500 vjetorit te vdekjes se Heroit Kombetar. Keto vepra vertete tregonin se e zoteron penden,qe u permnd me pare!

Njohja me afer per mue filloj mbasi Xhevati prendoj kerkesen e kryasise se Vatres per te marre persiper gazeten “Dielli” si Editor,me 1 Tetor 1976. Ne ate kohe isha “Board Member” gje qe i bente takimet me te shpeshta, nga se Editori merrte pjese ne mbledhjet e kryesise. Gjate mbledhjeve ne mes meje dhe Xhevatit u formue nje miqesi dhe bashkpunim, qe vazhdoj deri sa u nda nga jeta, me 8 Nandor 1989.

Gjate 10 viteve si Editor i gazetes “Dielli”, i ndieri Xhevat mundi te bashkpunojë me shume emra te njohur ne Mergaten Shqiptare ketu dhe ne Europe, te cilet me shkrimet e tyre e pasuruen dukshem gazeten Dielli. Editorialet qe shkruente Xhevati, paraqesnin mendime rreth ngjarjeve kombetare dhe nderkombetare, qe ne nje mendyre apo tjeter, kishin te bejne me situaten e veshtire ne vendlindje, Kosove dhe vende te tjera te banuara nga Shqiptar. Paraqesnin gjithashtu permbajtjen ne mbrendsine e gazetes, gje qe terhiqte lexuesin. Editorialet jane shpirti i gazetes, thoshte i ndieri Xhevat.

Reverend Father Arthur Liolin i krahasonte editorialet e Xhevatit me ato te nje Editori te meparshem te gazettes Dielli, Qerim Panariti, i cili njifet si nje nder me te miret editor te gazetes Dielli.

Ne shej mirenjohje per punen e shkelqyeshme qe po bente Xhevati per gazeten Dielli, kryesia e Vatres organizoj “Dreke Testemoniale” qe u mbajte ne Anthony’s Pier 4, me daten 6 Nendor 1983, ku moren pjese me se 300 persona. Ne ate rast pati tre foles. Me kerkese te kryesise, foles kryesor isha une Tonin Mirakaj. Te tjeret Dr Andrea Elia dhe Revend Arthur Liolin. Te tre fjalimet gjinden ne Dielli date 16 Mars 1984.

Kuvendi i Federates Vatra per vitin 1984, po pregatitej ne Detroit. Ne kuader te Kuvendit, do kremtohej 75 vjetori i gazetes Dielli. Per ket rast, Xhevati shkroj nje vjershe shume te bukur, ecila u botue ne librin perkujtimor qe u pregatit per ket rast, nga vatranet Fehmi Kokolari dhe bashkpuntoret e tij Gjon Lulgjuraj dhe Kolec Pikolini. Ne nje bisede me telefon, Xhevati sugjeroj qe une te bej nje shkrim per ket rast. Thuej shume me pak fjale, tha Xhevati! Nuk i pelqenin shkrimet e gjata? E bana shkrimin dhe ja dergova. E pelqej, dhe e botoj ne gazeten e dates 16 Mars 1984.

Ne ate kohe, aktivitetet kryesore te Federates Vatra beheshin ne New York, nga se ketu ishte Dega me e madhe e Vatres. Xhevati vinte per kremtimet e festes kombetare 28 Nandorit. Disa here ishte mik ne familjen time. Kjo ishte kenaqesi per mue, bashkeshorten dhe femiljt e mije. Xhevati kenaqej me pritjen qe i benim. Ishte shume i thjeshte. Insistonte qe mos te pregatishim ushqime te

posaqme, vetem ato qe kishim per vehte.I pelqente bureku (pite) qe pregatiste bashkeshorte e ime Miliana.

Gjate kohes qe kalonim bashke, me bisedonte per aktivitete te tije qe ne moshe te re. Kur ishte 22 vjeq, filloj botimin e gazettes “Demokratia”, e cila u be shpejt nje nder gazetat krahinore me te preferuara ne ate kohe. Kjo gazete u botue per 14 vjet. U mbyll me 1939.

Xhevati ishte udheheqes ne aktivitete shoqerore me vlere ne qytetin e tije. Ishte inisiator i ngritjes se statujes se luftarit te lirise Cercis Topullit. Dha kontribut me rendsi ne ndertimin e ujesjellsit te qytetit si edhe vepra te tjera me rendesi ne jeten e qytetarve te Gjirokastres.

Sherbeu si antar i Kshillit te Bashkise se qytetit. Nder detyra politike, Xhevati sherbeu si kryetar i Bashkise ne Sarande, dhe me vone kryetar i Bashkise ne Gjirokaster. Sherbeu gjithashtu si Nen Prefekt ne Gostivar dhe ne Kercove, vise keto te Shqiperise Ethnike qe bashke me Kosoven ishin bashkue administrates Shqiptare me 1941. (Ne kete administrate sherbente edhe kushriri i im Kole Mirakaj si Minister i Mbrendshem). Ne gjith detyrat qe ju ngarkuen, Xhevati tregoj zotesi, vision, enthusiazme dhe emri i tije u be i njoftun si emer i mire ne gjith zonat qe sherbeu.

Nder biseda qe zhvillonim, Xhevati tregonte se mori pjese ne Levizjen Nacionaliste “Balli Kombetar” ne krahinen e Gjirokastres. Ne veren e vitit 1943, Italianet e arrestuen dhe kaloj disa muej ne burgjet e Gjirokastres (burgun e kalase) dhe te Vlores. U lirue me 8 Shtator 1943.

Ne Nendor te vitit 1944, Xhevati dhe shume te tjere, tuej pa rrezikun qe u kercenohej nga fitore e komunisteve, largohet nga Shqiperia, dhe strehohet ne kampet e Aleatve ne Itali. Mbas afer 4 viteve ne keto kampe, ne fund te vitit 1948 emigron ne Shtete te Bashkuara, dhe vendoset ne New York.

Ne New York filloj pune menjehere ne nje restaurant si “piata-lares”. Megjithse punonte nga 12 ore ne dite, bashke me Fehmi Kokolarin fillojne botimin e gazettes “Shigjeta”, ecila u botue vetem 4 numbra, nga se Xhevati mori persiper botimin e gazettes “Shqiperia” organ i Komitetit “Shqiperia e Lire”. Me 1952, Xhevati zen pune si Editor ne sherbimin Shqiptar te Radios “Europa e Lire”. Ne Korrik te vitit 1954 Xhevat punesohet ne “Zerin e Amerikes”, sherbimin Shqiptar.Te dyja keto Radio e kishin qendren ne New York.

Ne “Zerin e Amerikes” Xhevati punoj me se 20 vjet, deri sa dolli ne pension.Gjate kohes ne ‘Zerin e Amerikes mundi te botoj disa vepra ne proze dhe poezi, te cilat provuen zotesin e tije te shkelqyeshme si shkrimtar. La dy vepra ne doreshkrim qe po promovohen ne ket mbremje. Mirenjohje atyre qe bene botimin dhe Vatres qe po i promovon.

Ndiente dhimje te madhe per gjendjen ne Atdhe.Dhimje gjithashtu per femijt e tij qe mbeten jetim pa nane pa babe. Ne vjershen shkrue per bashkeshorten e tije Faikat,qe kishte vdeke 10 vjet me pare, strofa e fundit eshte aq e prekeshme sa eshte zor te lexohet,pa derdhe lot!

Po e mbylle fjalen time, me ket strofe, qe mund tu permalloj edhe ju:

Dhjet me vone tjeter fat i zi

U ruejt per mua dhe femijt e mi:

U desh te largohem,te le Shqiperine,

Vater e femije dhe njerezine.

U ndava perj tyre me lot duke qare,

Sic bera per Faikon dhjet vjet me pare.

Femijt e gjore u rriten jetim

Me nenen ne varr, atin ne megrim.

U falem nderes!

Vjersha Faikat gjindet ne

Tingllime te Zemres, faqe 25

20 Prill 2022

TONIN MIRAKAJ- NE VEND TE KARTOLINES PER DITELINDJE

July 5, 2018 by dgreca

Vatra, një “pasuri” e çmushme, që gjenerata e re duhet ta çojë më të konsoliduar në shekullin e dytë./

NGA DALIP GRECA*/

Tonin Mirakaj e ka nisë veprimtarinë në Federatën Vatra që në vitin 1961, pesë vite pasi kishte lënë vendlindjen. Me 20 shtator 1956 familjarisht ishin larguar nga Shqipëria për të fituar lirinë, por sapo shkelën në Jugosllavi, e ndjenë se kishin rënë nga shiu në breshër.Sistemet e qeverisjes dhe shtypjes të drejtave njerëzore, ngjasonin si vëllezërit siamezë. Gjithësesi azilkërkuesit shqiptar përfitonin në atë kohë nga që mes dy shteteve vazhdonin mosmarrëveshjet ideologjike. Sipas z. Tonin Mirakaj egzistonte edhe një tjetër faktor i favorshëm për emigrantët azilkërkues:Jugosllavia si nënshkruese e traktatit të Kombeve të Bashkuara për tëdrejtat njerëzore, duhej të pranonte refugjatë politik, për të cilët edhe merrte ndihma të konsiderueshme nga Komisariati i Lartë i Refugjatve në Gjenevë.Natyrisht që këto ndihma kontrolloheshin nga shërbimi sekret i shtetit, UDB-a, që fuste në rrjetën e saj refugjatët shqiptar.Gjuetia e UDB niste me ata që ishin të njohur, nëse nuk pranonin të futeshin në agjenturën e shërbimit sekret për t’u përdorur kundër Shqipërisë, atëherë futeshin në lsitën e armiqëve të Jugosllavisë dhe asgjësoheshin.

Në fund tëvitit 1959, Toninin me vëlla e motra i dërguan në kampin e refugjatëve të Gerovës në Kroaci.Kalimi nga Kroacia për në Perëndim ishte një aventurë më vete, që nisi në gusht 1960. Zgjodhën mesnatën dhe së bashku me një mik të familjes lanë kampin në terr dhe u arratisën.Aventura zgjati plot katër ditë e net, duke zgjedhur rrugë të parrahura, shtigjeve të maleve të Kroacisë dhe Sllovenisë, arritën në Itali.

Mbërritjen e tyre në aeroportin “Idle Wild” të New York-ut dhe historinë që sillnin me vete e ka përshkruar Gazeta”Daily News” e datës 25 shkurt 1961.

Tonini pat fatin qëtëtakonte dhe të bashkëpunonte me disa nga përfaqësuesit historik të diasporës, që kishte ardhur në ShBApas Luftës së II Botërore. Ai kujton se si njohu atdhetarë të tillësi :Miko Kokolari, nje patriot i vërtetë, dhe një ndër udhëheqsit e Vatrës. Profesor Nexhat Peshkëpia, editor i gazetës “Shqiptari i Lirë”, Prof. Rexhep Krasniqi, kryetar i Komitetit Shqipëria e lirë, Ing.Vasil Gërmenji, përfaqësues i Shqipërisë, në organizatën e kombeve të robëruara,A.C.E.N. ( Assembly of European Captive Nations), Kostandin Vangjel, sekretar i komitetit dhe të tjerë.

Në majin e vitit 1961, ai kujton se kishte shkruar një tregim dheia dërgoi gazetës “Shqiptari i Lirë”. Pas pak ditësh mori një telefonate nga Prof. Peshkëpia, icili e ftoi për një takim në zyrën e tij, që ishte në14 East 34^th Street, në Manhattan,N/Y.Profesori e priti me dashamirësi.Takimi i ka mbetë në kujtesë.Tregimi i shkruar nga Tonini“Kokrrat e Misrit” u botua në qershor të vitit 1961. Nexhatit i kishte pëlqyer tregimi, dhe e inkurajoi.U botuan disa tregime e shkrime dhe bashkëpunimi me “Shqiptari i Lirë” vazhdoi deri në vitin 1991, kur u mbyll.

Tonini kujton se me kërkesën e Kryetarit të Komitetit Shqipëria e Lirë, prof. Rexhep Krasniqit dhe bashkëpunëtorve të tij, ai kryesoi kremtimin e 28 Nëntorit të vitit 1970, ku morën pjesë me qindra shqiptarë dhe amerikanë, si dhe përfaqësues të 9 shteteve të Europës Lindore, antarë të A.C.E N.it. E ka përcjellë këtë ngjarje gazeta Shqiptari i Lirë, Nëntor-dhjetor 1970.Por kur dhe nëç’rrethana shkoi Tonini në Vatër?

Profesor Nexhat Peshkëpia, që në takimin e parëe pat këshilluar qëtëzgjidhte një një shoqëri kulturale, siç ishte Federata“Vatra” dhe jo partitë politike qe kishin grindje.

Nëfund të bisedës, Prof. Peshkëpia i kishte dhene Kanunoren.E lexoi menjëherë.Pikat 1,2, 5 dhe 28, e binden se kjo ishte shoqeria, ku duhej të shkonte.U anëtarësua në verën e vitit 1961, 51 vite të shkuara.

Tonini sjell ndërmend disa “coffee houses” në zonën ku banonte,të cilat frekuentoheshin nga shqiptarët e vjetër, që nuk i kishin në sy të mirë emigrantët politik.Mendoninse Shqipëria ishte e lirë, me qeveri shqiptare, dhe emigrantët e pas luftës i cilësonin reaksionarë. Ishte vështirë të merrje përkrahje prej tyre.Bëntepërjashtim Miko Kokolari, i cili përpiqej të balanconte marrdhëniet mes të vjetërve dhe emigrantëve politik. Me kalimin e kohës, kjo situatë ndryshoi. Miko e kishte zyrën në Revington Street,dhe aty u vinte në ndihmë emigranteve të rinj dhe të vjetër, pa dallim.Aty, gjendej gazeta Dielli, si edhe lajmërime të tjera për aktivitete në komunitet.

Tonini u anëtarësua në degën e Vatres # 29, N.Y.dhe N.J., e cila bënte dy mbledhje në vit.Njëra ishte për të zgjedhur delegatët për në kuvend, që ishte i përmotshëm, dhe mbahej në Boston. E dyta mbas kuvendit, ku bisedohej për vendimet, që ishin marrë në kuvend, dhe zgjidhej udhëheqja e re e degës.Këto mbledhje, bëheshin në sallën e kulturës, pranë kishës Orthodokse të Shënkollit në 48^th street, ndërmjet 10 dhe 11^th avenue, në Manhattan.Në mbledhjen e parë që mori pjesë si Vatran, ndjeu një gëzim të veçantë.Në atë mbledhje kishte ardhë Hirësia e Tij Peshkop Fan S. Noli.Ishte hera e parë që e takonte.

Në kuvendin vjetor të vitit 1970-71, Tonin Mirakaj ishte një ndër delegatët e degës #29, N.Y. dhe N.J.

Kujton udhëtimin nga Nju Jorku së bashku me Muharrem Babameto, Agim Karagjozi, dhe HajdarTonuzin.Ishte kuvendi i parë që merrte pjesë dhe u takua edhe me Anthony Athanas, Barny Kirka,Gregory Chiriako, Kristo Thanas,Rev. Arthur Liolin. U njoh me delegatë nga shtete të ndryshme.Nga Detroit me ing. Ahmet Dervishi, dhe Fehmi Kokolari, nga Toronto, u njoh me Ibrahim

Kullën e të tjerë. U familjarizua me punimet e kuvendit vjetor, dhe zbatimin e kanunores, si edhe me kulturën dhe pjekurinë e vatranve të vjetër si Ramadan Ali Arza, Florence Pano, Nik Kreshpani, Pauline dhe Peter Lukas,Harry Stoja e të tjerë.Të gjithë kishin një dashuri të zjarrtë për Vatrën dhe Atdheun. Kjo shprehej në diskutimet në Kuvend.Përmes jetës në Vatër fitoi pjekurinë e një aktivisti që mori përsipër edhe organizimin e drejtimin e veprimtarive.

Tonin Mirakaj ka qenëanëtar i bordit,i zgjedhur në disa kuvende, ka qenë zv/kryetar më 1980, 1981, 1982, ndërkohë që kryetar ishte Dr. Andrea Elia, dhe 1984-85 me kryetar Harry Stoja. Po ashtu ai është zgjedhur kryetar i Deges # 29 New York dhe New Jersey, 1978-79, me N/kryetar ing.Mahmut Tsungu, sekretarRasim Sina, arkëtar Zef P. Deda, dhe anëtare Nexhmije Zaimi,Ramiz Dani, Zef Perndoca e te tjere.Kakryer edhe detyrën eakëtarit tëkësaj dege me 1976-77, kur ishte kryetare zonja Nexhmije Zaimi.Detyrën e arkëtarit të degese ka kryer edhe më 1977-78,kur ishte kryetar Selahedin Velaj.

Ndër veprimtaritë ai veçon Seminarin e vitit 1972,kushtuar 100 vjetorit të lindjes të At Gjergj Fishtës, ku ishte bashkorganizator me Muharrem Babameto, që u organizua nëWaldorf Astoria Hotel, ne New York. Po ashtu në kuvendin vjetor të vitit 1978, u zgjodh kryetar i kuvendit tëFederatës Vatra, mbajtë në Hilton Hotel, New York, duke patur si sekretar Rasim Sina, dhe reporter Gjeto Sinishtaj. Në vitin 1979, ishte sekretar i kuvendit te Vatres, mbajtur ne Anthony’s Pier 4, ne Boston, Mass.Ndërkohë që në vitin 1982,Tonin Mirakaj ishte një ndër organizuesit e seminarit të 100 vjetorit të lindjes së Fan S. Nolit, mbajtë në New York Hilton Hotel.Ai qe përgjegjës për mbledhjen e ndihmave për shpenzimet e rastit, dhe botimin e librit “Flamurtar i Kombit”, me autoreditorin e Diellit, Edward Licho.

Kronika e pjesmarrjes së tij në veprimtaritë e Vatrës është e pasur: Me 6 nëntor 1983 ishte folësi kryesor në drekën organizuar nga Vatra, për nder të editorit tëgazetës Dielli,z.Xhevat Kallajxhi, mbajtë në Anthony’s Pier 4, në Boston.Fjalimi gjendet në Dielli,March 16,1984.

Në vitin 1984,Mirakaj ishte sekretar i kuvendit të Vatrës,që u mbajt në Detroit, Michigan, ku u kremtua edhe 75 vjetori i gazetës Dielli, ndërsa nëkremtimet e 28 nëntorit 1994, kryesoi kremtimet e festës së Flamurit, që u mbajt në New York Hilton, organizuar nga Vatra, në bashkëpunim me komunitetin shqiptar.

Tonin Mirakaj ka kryer edhe detyrën e sekretarit për Vatra’s Permanent Fund, me kryetar ing. Agim Karagjozin.Po ashtu ishte anëtar i Vatra’s “Konstitutional Revision Committee”, bashkë me profesor Sami Repishti, Harry Stoja, Agim Karagjozi e të tjerë si dhebashkorganizator me ing. Agim Karagjozin i transferimit të eshtrave të Faik Konicës, në Atdhe, 1995.

Miraka ka punuar me disa kryetarë të Vatrës, si me Kristo Thanas,Nik Kreshpani, Barny Kirka,Gregory Chiriako, Ahmet Dervishi, dr. Andrea Elia, Harry Stoja, Arshi Pipa dhe ing.Agim Karagjozi. Ai pohon se tëgjithë kishin një dashuri të zjarrtë për Vatrën.Ka qenë në strukturat udhëheqëse nga viti 1970,deri më 1997. Ai veçon Anthony Athanas dhe Prof. Arshi Pipa.
Mirakaj mendon se shkruhet e flitet shumë për 50 vitet e para të jetës së Vatrës,dhe fare pak ose aspak, për 50 vitet e dyta, përpjekjet dhe dedikimin e shumë vatranëve,për ta mbajtë dhe forcuar Vatrën.Nga kontribuesit udhëheqës të gjysmës së dytë të shekullit, ai veçon Peter Chikos,Kristo Thanas, Barny Kirka, Ramadan Ali Arza, Ing. Ahmet Dervishi, Dr. Andrea Elia, Pauline Lukas, Anthony Athanas. Nga aktivistët në degën # 29, New York dhe New Jersey, veçon Miko Kokolari, Vahit Çika,Muharrem Babameto, Nexhmije Zaimi,Petraq Ktona,Ing. Mahmut Tsungu e të tjerë.Nuk harron të përmend edhe editorët e Diellit Dr.Athanas Gega, Refat Gurazezi, dhe Xhevat Kallajxhiu.Të gjithë këta në Botën e Amshuar. Nga ata që ende janë në këtë Botë, çmon punën e ing Agim Karagjozit,Hajdar Tonuzit, prof. Sami Repishti, Selahedin Velaj, vëllezerit Seidi dhe Sabit Bitici, Zef Pernoca, kryetarit të tanishëm, Dr. Gjon Buçaj,Anton Çefa,Esat Bilali e të tjerë, të gjithëvatrane të “Dimrit dhe të Beharit”.

Vatrani gjysëmshekullor, mendon se Vatra ka meritën se ka ditur që të ruajë marrdhënie të shkëlqyera me bashkësitë fetare në Amerikë, veçanërisht në festën e Flamurit, aplikon rotacionin në lutjen fetare.Levizja kombetare e shqiptarve te Amerikes e ka bazen te Kisha Orthodokse dhe Vatra, qe u formua 3 vjet mbas Kishes.Të dyja mbështetën njëra tjetrën në mbrojtjen e interesave kombëtare. Keto institucione, paten ne fillim udheheqes te perbashket, qe kordinonin perpjekjet per te bashkuar mergaten shqiptare.Udheheqes te shquar, largpames, patriotë të

vertete dhe intelektualë te persosur si Fan S.Noli, Faik Konica,Llambi Çikozi, Kristo Kirka e shume te tjereorganizuan mitingje nder qytete e shtete, ku banonin shqiptare, dhe shumë shpejt themeluan Vatrën dhe degët e saj duke bashkuar në federatë më shumë se 5 mijë shqiptarë.

Për Mirakën shembull i veprimtarive të Vatrës mbetet kremtimi i 60 vjetorit te gazetes ‘Dielli’, ne Nëndor te vitit 1969, mesha ne Kathedralen e Shen Patrikut, ne Manhattan, New York,me celebrant kryesor Eminencen e TijTerence Cardinal Cooke, dhe pjesemarrje te mijra shqiptarëve, duke qene të pranishëm klerikë te tri besimeve, Katolik, Orthodoks dhe Musliman.Pati gjithashtu nje grup klerikesh dhe besimtaresh arbereshte ritit Bizantin,ardhur nga Italia.

Duke qenë një veprimtar aktiv, z. Mirakaj, ka qenë pjesë e pritjeve dhe përcjelljeve të personaliteteve nga trojet shqiptare. Ai veçon dr. Ibrahim Rugovën, që u ftua në ShBA në tetor 1989, nga Kisha katolike “Zoja e Këshillit të Mirë”, që organizoi në Fordham University seminarin për 300 vjetorin e vdekjes së Pjetër Bogdanit. I ndjeri I.Rugova ishte nder folesit e seminarit, i ftuar nga komisioni organizator, që e kryesonte Tonin Mirakaj.Ai kujton se kaluan një javë bashkë nën shoqërimin e jë rrethi miqësh si: Dom Rrok Mirdites, Dom P.Popaj, Gjek Gjonlekaj, Fran Shala, Vellezerit Bitiçi,Simon Simolacaj,indieri Pretash Curanaj, etj.

Dr. Rugova kishte informacion të gjërë për Vatrën dhe konsideratë të lartë.Në përshëndetjen përpara ligjëratës mbi Bogdanin, ndër të tjera tha: “Nisma e kishës katolike shqiptare për tëshënuar këtë jubile, është nismë e mirë…Pa ndonjë kompliment të tepruar, kjo nismë sikur e vazhdon traditën e Vatrës së Bostonit,ecila me decenie veproi në planin kulturor e kombëtar”.

Mirakaj kujton porosinë e Rugovës: “ Forcojeni Vatrën, se u duhet shqiptarëve”.

– E ndiej veten tëlumtur, që isha një ndër personat kryesor,që bënë të mundur, ardhjen e parë të dr. Rugovës në Amerikë, thotë Mirakaj.

Po ashtu ai kujton pritjen e dr. Berishës me 16 Qershor 1992, si presidenti i parë i Shqiperisë demokratike:”I beme nje pritje madheshtore, me pjesemarrjene 2000 bashkatdhetarve në Hilton Hotel, në New York.Mbrëmja u kryesu nga z.Seidi Bityçi, fjalën përshëndetse e mbajti Profesor Sami Repishti.Komisioni përgatitës pati Co-Chairman z. Sokol Neçaj dhe Tonin Mirakën.

Ndër personalitetet e botës shqiptare, Miraka kujton me shumë dashuri, profesor Martin Camaj, icili kishte respekt dhe konsideratë tëveçantë për Vatrën.Sa herë që vinte në Amerikë, e kishte mysafir në shtëpinë e tij.

Po ashtu kujton edhe takimin me presidentin Rexhep Mejdani në New York, ku Tonini ishte i ftuar së bashku me bashkëshorten në darkën e shtruar ne Roosevelt hotel me 2 Maj 2000.Ai thotë se presidenti la përshtypje të mirë me vizion intelektual.

Me një respekt të veçantë ai kujton Nexhmije Zajmin, zonjën e Vatrës, e cila pat studiuar ne Wellesley College, ku edhe botoj librin “Doughter of the Eagle”. Mori pjesë në disa mandate, në këshilla të degës # 29, NY dhe NJ, si edhe në bordin e Federatës, me qendër në Boston.Në kuvendin e vitit 1977 u zgjodh nënkryetare e Vatres, me kryetar ingj. Ahmet Dervishin.Ne NY ajo kishte nje rreth aktivistesh me te cilet kishte nje bashkepunim shumë të mirë si: Petraq Ktona, Agim Karagjozi, Hamdi Oruchi, Selahedin Velaj, Zef Pernoca,Tonin Mirakaj etj.Kur i vinte ndonje mysafir nga larg, Nexhi i therriste miqet e saje per “Wine and cheese”, ku bisedohej gjithmone, ne nje atmosfere te kendshme miqsore. Ajo, banonte ne 120 East 79^th street, dhe Tonini me familje ne 81 street dhe 5^th Ave. Kjo afersi i bente vizitat me te shpeshta.Ai kujton një rast kur në shtëpinë e saj takuan të Hasan Dostin. Biseda kishte zgjatur 4 orë.

Tonin Mirakaj ndjehet i gëzuar që perjetoi atmosferën e 100 vjetorit të Vatrës, pasi është anëtar i saj për 51 vite dhe uron federatën për shekullin e dytë të jetës së saj.

Mesazhi i tij, është mesazh urimi për të gjithë vatranët, që nuk kursyen mundin e tyre për të ndihmuar federatën, me të cilën mburren shqiptarët e Amerikës, veçanërisht vatranët. Shqiptarët e Amerikes, këshillon ai, duhet t’i japin përkrahje asaj. Brezi ri po trashëgon një “pasuri” të çmushme, që duhet ta çojë më të konsoliduar në shekullin e dytë.

* Ribotohet me rastin e Ditëlindjes. Happy Birthday Tonin! Edhe shumë vite të gëzuara z. Mirakaj!

KUJTESË- VIZITA HISTORIKE E ATIT TE SHEJTË PAPA GJON PALI I DYTË NË SHQIPËRI

April 25, 2018 by dgreca

Nga Tonin Mirakaj/Nju Jork/

25 vjet më parë, me 25 Prill 1993, Shqipëria priti me shumë kënaqësi, gëzim dhe shpresë Atin e Shejtë Papën Gjon Pali i Dytë.Kjo ishte vizitë e parë e një Pape në Shqipëri, në historinë 2000 vjeҫare të Katoliҫizmit. Ishte një kohë tranzicioni nga një regjim diktatorial që sundoi vendin për ma se 45 vjet, një demokraci që ishte në agim të sajë, duke sjellë dritë mbas natës së errtë dhe të gjatë, dhe shpresë për një të ardhshme më të mirë, në gjirin e Europës që Shqipëria i takonte.Dihet se 554 vjet më parë,me 1464, Papa Piu i Dytë, Shejtëria e Tijë Enea Silvio Piccolomini ishte përgatitë të udhtonte në Shqipëri, por mjerisht ndërroj jetë para se të nisej.

Thuhet se qëllimi i Tij ishte të ngrinte në Kardinal, Imzot Paul Engjellin, që ishte në atë kohë kryeipeshkëv i Durrësit, dhe të kunorezonte Gjergj Kastriotin, Skënderbeun, si komandant i forcave të krishtera anti otomane.

Rregjimi komunist kishte shkatërue krejtsisht Kishën katolike, ekzekutue dhe burgosë klerin, mbyllën të gjithë seminaret dhe shkollat fetare të të tri besimeve kryesore, dhe që nga viti 1967, Shqipëria ishte deklerue “shteti i parë atheist në Botë”!

Asnjë shtet tjeter, nuk e shoqëroi Shqiperinë ne këtë nismë të mbrapshtë anti fetare.Shqipëria ishte i vetmi shtet në Botë,e ashtu mbeti deri sa i erdhi fundi komunizmit.

Që nga viti 1990,diktatura kishte marre fund,dhe kishte linde demokracia.Kisha, Xhami dhe qendra fetare, kishin fillue ringjallje, te drejtuara nga ata pak klerike qe kishin mbijetue ne burgje dhe kampe pune te detyrueshme te regjimit komunist.

Nje fukarallek i pergjithshem, ishte rrezultat i centralizimit te ekonomise, qe pushteti kishte vendose ne te gjith vendin.Zhvillimi i ngjarjeve ne Shqiperi, qe nga fillimi i vitit 1991 vazhdonte me nje shpejtesi qe tronditi themelet e sistemit diktatorial, qe sundoi vendin mizorisht qe nga viti 1945.Ishte e qarte se ndryshimet rrenjesore ishin te pa evitueshme.Zeri i popullit shqiptar “liri-demokraci” ushtonte ne mbare vendin.Regjimet komuniste ne Europen Lindore kishin rene njeri mbas tjetrit, gje qe i trondiste udheqesit e vendit.Ndoshta vrasja e Ҫausheskut i friksoi,dhe e kishin te qarte se u ishte afrue fundi. Me 22 shkurt, rrezohet shtatorja e Enver Hoxhes, qe qender te Tiranes. Me 5 Mars 1991, vendosen mardhenie diplomatike ne mes Shqiperise dhe Shteteve te Bashkuara te Amerikes. Me 20 Mars, nje delegacion nga Selia e Shejte (Vatikani) i kryesuar nga Nensekretari i shtetit per marredhenie shtetnore, Imzot Celli viziton Shqiperine. Njoftohet lirimi nga burgjet i 258 te burgosurve politik. Mbahen zgjedhjet e para shume partiake, ku natyrisht se fiton PPSH, por fitore e tyre nuk eshte e pranushme.Demostrata vazhdojne,nga se zgjedhjet ishin te manipuluara.

Me 18 Maj 1991, delegacioni i dyte i Selise se Shejte, i kryesuar nga Ipeshkvi Arberesh i Lungros,Imzot Erccole Lupinaci vjen ne Shqiperi. Gjat qendrimit prej dy muajsh,themeluen Veprimin Katolik dhe Karitasin Shqiptar. Me 22 Maj,vendosen mardhenie diplomatike me Britanine e Madhe.

U formue qeveri koalicioni me kryeminister Ylli Bufi, i krahut te moderuar te PPSH.Minister i ekonomise u emrue Gramoz Pashko qe ishte njeri nga udheheqsit e Partise Demoratike.Ngjarje te rendesishme vazhojne. Sekretari i Shtetit Amerikan James Baker viziton Shqiperine.Pritet nga nje turme prej 200 mije shqiptaresh ne sheshin “Skenderbej “ne Tirane. Zoti Baker premtoi ndihma, dhe keshillon masen te vazhdojne rrugen drejt demokracise.

Ne Tirane hapet Kisha e Zemres se Krishtit, dhe Kathedralja Orthodokse e Lajmerimit te Zojes. Kryeministri i Shqiperise Ylli Bufi pritet ne audience nga Ati i Shejte, Papa Gjon Pali i dyte.Italia pregatite nje program ndihmash te shpejta per Shqiperine.Ne kete kohe PD vazhdon pregatitjen, forcon poziten e saje politike,dhe Sali Berisha del ne skene si nje nga udheheqsit kryesor te levizjes demokratike.

Shqiperia dhe Selia e Shejte (Vatikani) vendosin marrredhenje diplomatike.Imzot Ivan Dias, Nunci Apostolik fillon riorganizimin e Kishes Katolike.Ai ne kete kohe sherbente si Ipeshkev per te gjithe Shqiperine.

Me 4 Dhetor 1991, kryeministri Ylli Bufi dekleron se Shqiperia ka grure vetem per 6 dite….. dhe dy dite me vone jep doreheqjen. Ne vend te tij emrohet Vilson Ahmeti.Gjendja vazhdon te keqesohet. Qeveria nuk mund te kontrolloje situaten nga se demostrata vazhdojne pa nderprerje shoqerue nga grabitje te pronave shteterore. Kerkohen dhe zhvillohen zgjedhje te parakoheshme. Fiton Partia Demokratike 61.7 %. Situata ndryshon, dhe njefare qetesie dhe shprese kthehet ne vend. Me 9 Prill, Parlamenti zgjedh Sali Berishen, President. Ramiz Alia jep doreheqjen. Formohet qeveri e re me kryeminister Aleksander Meksin.

Me 7 Maj 1992, Ati i Shejte prêt ne audience Presidentin e pare demokratik Dr.Sali Berishen.

Mbas te gjithe ketyre ngjarjeve dhe shume te tjera, Selia e Shejte njofton emerimin e kater Ipeshkvive, dhe se Ati i Shejte do vizitonte Shqiperine me daten 25 Prill 1993, dhe ne Kathedralen e Shkodres,do zhvillohej ceremonia e Shugurimt.Ky lajm jepet naten e Krishtlindjes me 24 Dhetor 1992, nga Nunci Apostolik Imzot Ivan Dias.Njeni prej ketyre ishte famullitari i Kishes Katolike Shqiptare te New Yorkut, Imzot Rrok Mirdita.Te tjeret: Imzot Frano Ilia,Imzot Zef Simoni dhe Imzot Robert Ashta.Me Shugurimin e tyre, formohej zyrtarisht Hierarkia e Kishes Katolike Shqiptare, qe nuk ekzistonte nga viti 1967. Lajmi se Ati i Shejte Papa Gjon Pali i Dyte do vizitonte Shqiperine, i gezoi te gjithe shqiptaret pa dallim besimi.

Pregatitjet protokollore filluan menjehere, nen drejtimin e Nuncit Apostolik Imzot Ivan Dias.Rindertimi i Kathedrales se Shkodres kishte fillue, dhe duhej te perfundohet perpara dates 25 Prill.Ne pregatitje te nevojshme asiston edhe qeveria demokratike e vendit.Organizohet nje Kor kishtar i perbere nga tri grupe te ndryshme kengetaresh: Kori i Shkodres qe udhehiqej nga dirigjenti Gjon Kapidani, kori i Prishtines nen drejtimin e maestrit Gjergj Kaqinari dhe kori i Tiranes i udhehequr nga Ermelinda Paparisto. Kori i perbashket kendoi Meshen Gregoriane “De Angelis”nen drejtimin e dirigjentit Gjon Kapidani.

Ne ora 8.30 te mengjesit,me 25 Prill 1993, aeroplani i lindjes ajrore Al-Italia, me mikun e shtrejte te Shqiperise, Shejterine e Tije Papa Gjon Pali i Dyte, ulet ne aeroportin Internacional te Rinasit. Po sa zbret nga aeroplani, Ati i Shejte ulet ne gjunje dhe puth token Shqiptare, ne sheje respekti per gjakun e Martirve, derdhur nder shekuj ne mbrojtje te fese dhe identitetit kombetar.

Per ta pritur kishin dale ne aeroport Presidenti i Republikes Dr. Sali Berisha me zonjen,Nena Tereze nobeliste e Paqes, Nunci Apostolik Imzot Ivan Dias, kryetari i parlamenti Shqiptar Pjeter Arbenori, kryepeshkopi i Kishes Orthodokse Autoqefale Shqiptare, Hiresia Anastas,kryetari i Bashkesise Islame Shqiptare Hafiz Myfti Sabri Koҫi,dhe shume te tjere personalitete te shquara te fese, kultures dhe politikes se vendit .Kishin dale gjithashtu pjestar te trupit diplomatit te akredituar ne Shqiperi.

Ne pershendetjen e rastit, Presidenti Berisha tha: “Shenjteria e Juaj: Eshte kenaqesi dhe nder i veҫante per mua qe ne emer te shqiptarve t’ju uroj, At i Shejte, mireseardhjen ne Shqiperi.Kjo vizite eshte nje gezim i madh per te gjith shqiptaret kudo qe jetojne,eshte nje nder i veҫante per Shqiperine, nje ngjarje e shenuar ne historine e saje.

Ju vini sot ne token e Skenderbeut, ne dheun e Nene Terezes si edhe te qindra e mijra martirve te krishterimit.Kjo vizite shpreh dashurine, respektin, dhemshurine dhe mbeshtetjen Tuaj te madhe per Shqiperine dhe shqiptaret ne ket periudhe te veshtire, por plot shpresa te historise se tyre.Ne vazhdim, Presidenti thote:Ju vini ne Shqiperi sot me misionin e Shen Pjetrit per t’u kujdesur per besimtaret dhe Kishen Katolike, te cilet u martirizuen ne Kalvarin qe lame pas.Dua t’ju falenderoj nga zemra per kete dhe t’ju siguroj se do te keni perkrahjen tone te plote.E perfundon fjalen e Tije me: At i Shejte! Edhe njehere Ju falenderoj dhe nga zemra Ju uroj mireseardhjen ne Shqiperi.Zoti e bekofte kete dite”.

Ne vazhdim, pjese nga fjala e Atit te Shejte:

“Zoti President,

Te nderuar Perfaqesues te Parlamentit

Te nderuar vellezer Ipeshvij,

Antare te shquar te Trupit Diplomatik

Vellezer e motra shqiptare fort te dashur: Mire se ju gjej!

Me gezim dhe mirenjohje ndaj Zotit vizitoj sot per here te pare ket toke te dashur shqiptare…

Mbasi falenderon Kryetarin e shtetit, Ati i Shejte vazhdon: Pershendes me dashuri Arqipeshkvin Anastas dhe besimtaret e Kishes Orthodokse, e lidhur me ne nga besimi ne Krishtin, e nga detyra per bashkepunim aktiv ne perhapjen e Ungjillit. I drejtoj nje pershendetje te perzemert Kryemiftiut Sabri Koҫi, duke kujtuar takimin tone ne janarin e kaluar ne Assisi, per te kerkuar nga Zoti dhuraten e paqes ne Europe dhe Bote.

Ty, o popull shqiptar, ta drejtoj pershendetjen time te ngrohte dhe te dashur! I dime te gjithe ngjarjet e trishtueshme qe te eshte dashur te perballosh, veҫanerisht ne 25 vitet e fundit. Vite te nje mundimi te vertete,pasojat e te cilit, koha me veshtiresi do te arrije t’i fshije dhe Europa dhe gjith bota nuk duhet t’i harrojne……. Sot jam i gezuar qe mund te ndaj me ty, Vend i pasur me tradita kulturore dhe shpirterore, gezimin per lirine e rifituar”.

Mbas perfundimit te ceremonise ne Aeroport, autokolona me Atin e Shejte,grupin qe shoqeronte dhe autoritete te vendit, niset drejt Shkodres,ku do zhvillohej ceremonia e Shugurimit te kater Ipeshkvive Shqiptar, qe zyrtarisht formohej Hierarkia e Kishes Katolike Shqiptare.

Shkodra ishte mbushe plot me shqiptar te ardhur nga e gjith Shqiperia, Kosova, Mali i zi, vende Europiane dhe Amerika.150 shqiptar nga Famullia “Zoja e Shkodres”ne New York dhe 50 nga Kishat e Detroitit kishin mberrijte ne Shkoder.Qyteti ishte zbukurue me parulla qe uronin mireseardhje Atit te Shejte,dhe flamur te Shqiperise, Vatikanit dhe Amerikes.Shkodra ishte ne feste!

Kathedralja ishte plot, me rreth 4000 persona dhe sheshi perpara me disa dhetra mijra.Ishte nje gezim qe nuk ishte pare ndonjehe me pare.

Hyrja ne Kathedrale e Nenes Tereze dhe e udheqesve te shtetit, nder te cilet Presidenti Sali Berisha me zonjen,Pjeter Arbenori, ministri Alfred Serreqi, u priten me duartrokitje qe vazhduen per disa minuta. Ne ora 11.40 hyn ne Kathedrale procesioni me Atin e Shejte, shoqerue nga 6 Kardinal,nder te cilet Eminenca e Tij John Kardinal O Connor, Argjipeshkev i New Yorkut, 150 Ipersshkvij dhe qindra priften, freten dhe gjakoj.Brohoritje, duartrokitje te shoqeruara me lot gezimi,

vazhduen pa nderprerje deri sa Ati i Shejte mbrrini ne krye te Altarit.

Simbas programit, Atin e Shejte e pershendeti Nunci Apostolik Imzot Ivan Dias, i cili ne mes te tjerash tha: “Me gezim te madh e gjith Shqiperia katolike, orthodokse dhe muslimane Ju presin sot.Shqiperia e njohur si toke e mikpritjes, e beses dhe burrerise i thote me gjithe zemer Shejterise Suej: Mire se vjen, kush vjen ne emer te Zotit.

Eshte Shqiperia e ungjillizuar nga Shen Pali, e cila njohi momente te lavdishme ne historine e saj te krishtere prej dy mije vjetesh dhe i dha Kombit njerez te shquar te fese, te shkences dhe kultures. Eshte shqiperia e heroit kombetar dhe patriotit te krishtere, Gjergj Kastriotit Skenderbeut, i cili i dha popullit shqiptar sensin e unitetit dhe identitetit kombetar.Eshte Shqiperia, qe ne kohet tona i ka dhene botes Nene Terezen e Kalkutes, apostull i vertete i dashurise ne sherbim te pervuajtur per me te varferin e te varferve.

………Vizita e sotme e Shejterise Suej na mbush me gezim te madh. Le te jete vepra aterore qe kryeni sot me shugurimin e ipeshkvive te pare shqiptar pas ketij mundimi te gjate, lajmetare dhe fillim per kohe te reja per Kishen Katolike dhe per gjith popullin shqiptar”.

Ne ket kohe,Nunci Apostolik, i paraqet Atit te Shejte kandidatet per shugurim. Aj pergjigjet :”I prendoj me kenaqesi”.

Mbas ceremonies se shugurimit, vazhdon Eukaristia e dites, me celebrant Atin e Shejte, shoqerue nga kori i perbashket kishtar, nen drejtimin e dirigentit Gjon Kapidani.

Nga ballkoni i Argjipeshkvise Ati i Shejte pershendeti turmen e madhe perpara Kathedrales, dhe u paraqiti Argjipeshkvin e Arkidiocesit te Shkodres Imzot Frano Ilia dhe ndihmesin e Tije Imzot Zef Simoni.Ne fund, tha keto fjale per Nene Terezen:

“Te dashur,Nuk mund te mos pershendes nje njeri fort te pervuejtur qe ndodhet ne mes nesh.Eshte Nene Tereza e Kalkutes.Te gjithe e dine nga vjen,cili eshte Atdheu i saje.Atdheu i saj eshte ketu.Edhe ne kohet e izolimit te plote te Shqiperise ishte kjo rregulltare e pervuajtur, kjo sherbyese e me te vorferve qe perҫonte ne tere boten emrin e Atdheut tuaj.Ne personin e Nenes Tereze Shqiperia eshte nderuar gjithmone……. Ju falenderoj sot ne emer te Kishes Universale, ju falenderoj te dashur shqiptare, per kete bije te tokes tuaj”.

Ne ora 5, Ati i Shejte u nis drejt kryeqytetit te Shqiperise Tirane. Aty, i beri nje vizite kortezie Presidentit te Republikes ne pallatin e Brigadave.Beri gjithashtu nje vizite te shkurte ne Nunciaturen Apostolike.Ne ora 7.30, Ati i Shejte arrijti ne sheshin Skenderbej, ku e prisnin disa qindra mijra shqiptare pa dallim besimi.

Ndersa Ati i Shejte bashke me Nenen Tereze, Presidentin e Republikes, Argjipeshkvin e ri te Durres Tiranes, Imzot Rrok Mirditen, Kardinalin e New Yorkut dhe te tjere shoqerues, zune vend ne tribune perpara Muzeumit Kombetar, nje grup kercimtaresh, te veshur me kostume kombetare, luante valle tradicionale qe dukej qarte se Ati i Shejte i pelqente.

Ne kete rast, u mbajeten fjalime nga Presidenti Sali Berisha, Ati i Shejte Papa Gjon Pali i Dyte dhe Argjipeshkvi Imzot Mirdita.Perkthyes i fjalimeve ishte Dom David Xhuxha,drejtor i seksionit shqiptar prane Radio Vatikanit.Brohoritje, duartrokitje dhe thirrje “Rrofte Papa” kjen te shpeshta gjate fjalimeve, te cilat shprehnin kenaqesine qe ndiente turma per viziten e Papes ne Shqiperi.

Me se 500 gazetar dhe reporter, nga e gjith bota shoqeronin Papen ne ket vizite historike ne Shqiperi. “Katholic New York” kishte dergue reporterin John Burger dhe fotografen Maria Bastone, te cilet hollesisht shkruen per ket vizite. “A NEW DAWN FOR ALBANIA” shkruan gazeta Catholic New York,ne edicionin e saje te dates May 6,1993, e cila boton 8 faqe reportazh dhe fotografi shoqeruese per viziten e Atit te Shejte ne Shqiperi.

Ne fjalimet e Tije, Papa Gjon Pali i Dyte, beri thirrje shqiptarve per vllazerim, bashkepunin dhe drejtesi per te gjithe, gjate ndertimit te demokracise dhe shetit ligjor.Thirrje disa here, te mos harrohet e kaluara, keshtu qe mos te perseritet me ne te ardhmen. Sa u praktikuen keshillat e Atit te Shejte, gjate 25 vjeteve, mbetet per tu gjykue nga historia, e shkrueme nga historian te vertete.

Burime per kete shkrim nga:

Papa ne Shqiperi, David Xhuxha

Catholik New York

Dielli,organ i Federates Vatra

Revista Kuvendi

Scarsdale,16/Prill/2018

Per me shume foto shihni ne facebook dielli vatra