Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DED GJON LULI NË SHËRBIM TË BASHKIMIT KOMBËTAR

by

Nga Frank Shkreli.

Historia e kombit shqiptar gjatë shekujsh është përballur vazhdimisht me pengesa të llojllojshme të cilat kanë bërë të pamundur bashkimin shpirtëror dhe kombëtar të Shqiptarëve. Ishin këto pengesa të vjetëra e të reja, sipas orekseve të rastit  të armiqëve të shqiptarëve, por të cilat ishin ndoshta më të rënda se pengesat me të cilat janë përballuar kombe të ndryshme të Ballkanit dhe të Europës në rrugën e tyre drejtë bashkimit kombëtar.   Megjithëse këto pengesa, për shqiptarët ishin tepër të mëdha gjatë gjithë historisë së tyre, dëshira dhe ndërgjegjëja e tyre për bashkim kombëtar nuk u shua kurrë.  Por pa marrë parasyshë pengesat historike për bashkimin e shqiptarëve, historia e shqiptarëve ka plot  raste bashkimesh krahinore dhe fisnore shpirtërore të shqiptarëve, madje janë shënuar edhe përpjekje për organizime panshqiptare, që ndër më të famshmet,  ishin Lidhja Shqiptare e Skënderbeut në Lezhë dhe Lidhja e Prizrenit —  përpjekje këto të udhëhequra  nga figura më të shquara të kombit shqiptar, dhe  të cilët me veprat e tyre patriotike  u dalluan për veprimtarinë  dhe luftën e tyre drejtë bashkimit shpirtëror dhe  kombëtar të shqiptarëve.  Njëri prej këtyre figurave është edhe Ded Gjon Luli nga Malësia e Madhe.   Me 24 shtator 2015  u mbushën 100-vjetë nga vrasja tradhëtisht e tij, kur mbaroi njëri prej kreshnikëve më të shquar të kombit shqiptar.

https://www.youtube.com/watch?v=ZwWOPluuBaU
 
Deda ishte prijsi i kryengritjes së Malësorëve kundër Perandorisë Osmane, kryengritje e cila çoi në ngritjen e flamurit kombëtar për herë të parë  në trojet shqiptare, ç’prej kohës së Gjergj Kastriotit — Skënderbeut.  Sipas historianëve, kryengritja e Malësorëve kundër otomanëve dallohej nga kryengritjet e tjera të shqiptarëve — mbi të gjitha — për nga karakteri mbarëkombëtar i saj, gjë që si e tillë më në fund tërhoqi edhe interesimin dhe mbështetjen e Ismail Qemalit dhe Luigj Gurakuqit.  Pasi angazhimi dhe lufta serioze e Malësorëve me në krye Ded Gjon Lulin tërhoqi vëmendjen e tyre, ata shkojnë për tu takuar me Malësorët e Ded Gjo Lulit dhe si përfundim përpilojnë Memorandumin i cili përmbënte kërkesat mbarëkombëtare të Shqiptarëve për një Shqipëri me administratë, gjuhë dhe buxhet të vetin. 
Memorandumi në fjalë ishte, në të vërtetë,   një pasqyrim i kërkesave të gjithë shqiptarëve për vetadministrim në mbarë trojet e veta.  Kërkesa kryesore e Ded Gjo Lulit, siç sugjeron edhe kënga popullore, ishte se Shqipëria donte vedin me sundue.

  Ded Gjo Luli, shkrue ka letër,

t’parit Shkodres o ia ka çue,

Se Shqipnia nuk don tjetër,

  veç don vedin m’e sundue…   

   Si rrjedhim, kërkesat e Malësorëve të shfaqura në Memorandum, i bënë kryengritësit e maleve t’i paraqiteshin botës së atëhërshme si përfaqsues të aspiratave të mbarë kombit shqiptar.   Lufta për liri e Malësorëve,  ishte simbol i vëllazërimit të kombit  shqiptar dhe tregoi se Shqiptarët kishin një atdhe që dëshironte liri dhe dritë dhe bashkim kombëtar.   Prijsi i Malësisë së Madhe dhe malësorët e tij nuk kishin filluar kryengritjen dhe luftën kundër pushtuesve për përfitime personale, ideologjike ose krahinore, por ishte një nismë e tyre për liri, jo vetëm për krahinën e Malësisë së Madhe, por ishte një luftë për mbijetesën e kombit shqiptar në të gjitha trojet e veta. Si e tillë, pra lufta e tyre kishte qëllime mbarëkombëtare.  Si frymëzuesi i këtyre përpjekjeve mbarë kombëtare, Ded Gjon Luli mbetet edhe në këtë 100-vjetor të vdekjes së tij, një mbështetës i përjetshëm i idealeve dhe i fateve afat shkurta dhe afat gjata të trojeve etnike shqiptare dhe bashkimit të tyre.
 

Frymëzimi dhe e kryengritjet e Ded Gjo Luli dhe të luftës së Malësorëve ndez[n flake gjithë trojet etnike shqiptare për liri dhe vetqeverisje. Si rrjedhojë, gazetat europiane të kohës shkruanin për Shqipërinë dhe shqiptarët, jo më si një frazë e zbrazët gjeografike, por për një popull që ishte në prak të lirisë dhe të çlirimit nga zgjedha shekullore  e pushtimit turk.  Për një popull i cili dëshironte bashkim kombëtar të trojeve të tija etnike, ndër më homogjenet në Europë, pasi si sanxhak ottoman, Shqipëria ishte e ndarë në vilajete dhe administrohej nga një sistem i egër administrativ i imponuar nga otomanët.   Kryengritja e Malësorëve, në krye me Ded Gjo’ Lulin, frymëzoi pastaj edhe kryengritjet e tjera mbarë shqiptare  në Kosovë  dhe anë e mbanë trojeve të tjera shqiptare, duke  çuar më në fund në shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë me 28 Nëntor, 1912.   Dedë Gjo’ Luli, si rradhë ndonjë tjetër patriot shqiptar, pati guximin dhe trimërinë të sfidonte perandorinë osmane dhe kolonializmin e institucioneve të saj.  Si i tillë,  ndryshoi përgjithmonë historinë e kombit shqiptar, duke e çuar atë drejtë fillimit eventual të lirisë shoqërore dhe të pavarësisë politike në një shtet të pavarur, të quajtur Shqipëri.  Vepra e tij dhe e malësorëve të tij, mbetet sot e kësaj dite një akt i madh historik e patriotik, që do të kujtohet gjithmonë me krenari frymëzuese dhe si simbol i paharrueshëm i fuqisë morale dhe të vlerave atdhedashëse të malësorëve dhe të kombit shqiptar në përgjithësi për të jetuar në liri duke sunduar veten, larg influencave të huaja, kundër pushtuesve të huaj dhe të gjithë atyre që historikisht nuk ia kanë dashur kurrë të mirën shqiptarëve.  

 

Gjithashtu, në këtë 100-vjetor të vrasjes së Ded Gjon Lulit, ne e ndjejmë veten kryelartë si malësorë, mbasi herojtë dhe dëshmorët e Kryengritjes së Malësisë së Madhe – kësaj kalaje të patundur arbërore ndër shekuj, ku nderi e burrënia përkundën në të njëjtin djep — si vëllëzër e motërat tona, të një gjaku, të një kombi, ata dhanë kontributin e madh duke ndezur flake kryengritje mbarë kombëtare, që më në fund çuan në shpalljen e Pavarësisë së shtetit shqiptar me 28 Nëntor, 1912, duke u bërë kështu dallëndyshet që paralajmëruan pavarsinë e shqiptarëve.  Ata, me heroizmin dhe sakrificën e tyre — si gjyshët dhe stërgjyshët e shqiptarëve ndër shekuj — i ndëjtën besnikë vlerave shekullore të fisit të shqiptarëve: mbi të gjitha drejtësisë dhe lirisë si dhe vet-sundimit të Kombit Shqiptar – besës e burrënisë, nderit dhe dinjitetit njerëzor, përballë robërisë shekullore të perandorisë turke, si dhe armiqëve të afërt dhe të largët të kombit shqiptar ndër shekuj.  Ded Gjon Luli ishte personfikimi i këtyre vlerave shekullore të shqiptarit.

 

Në këtë 100-vjetor të vrasjes në tradhëti të Ded Gjon Lulit, duhet të kujtojmë, se ai dhe kryengritsit e tij malësorë i erdhën në ndihmë tokës arbërore, ndoshta në periudhën më kritike të historisë së saj.  Në një kohë kur dukej sikur shpresave shekullore të shqiptarëve për liri por edhe identitetit arbëror të shqiptarëve po u vinte fundi dhe kur tokat shqiptare ishin venë në ankandë – dhe kur armiqtë e shqiptarëve me influencë nepër kancelaritë e Europës, përpiqeshin të bindin botën se nuk kishte komb shqiptar.  Kryengritjet e malësorëve të udhëhequr nga Ded Gjon Luli, i treguan Europës se, po këtu ka një komb shqiptar, se kjo tokë e vjetër nuk mund të nxirret në ankand për tu shitur. Duke ngritur flamurin e Gjergj Kastriotit Skënderbe për here të pare ndër shekuj, ata e ringjallën atë, duke ndërruar përgjithmonë fatin dhe epokën e Shqiptarëve.  

 

Si i tillë, Ded Gjon Luli  është i të gjithë Shqiptarëve, anë e mbanë trojeve etnike  në Shkodër, Tiranë, Gjirokastër,  në Shkup e Manastir, në Prishtinë e Prizren, në Ulqin e në Tivar.  Trimëria dhe vendosmëria e herojve të kombit si Ded Gjo Luli,  ndaj avancimit të kauzës për liri e pavarësi mbarëkombëtare mbrenda kufijve etnikë të shqiptarëve, janë arritje të cilat në mënyrën e tyre unike, kanë kontribuar dhe duhet të vazhdojnë të frymëzojnë dhe të kontribojnë në formimin e ndërgjegjës dhe të zhvillimit kombëtar edhe sot.

Në këtë 100-vjetor të vdekjes së Ded Gjon Luli meriton të njëjtin respekt që i akorduan atij rilindasit e kombit dhe baballarët e pavarësisë së Shqipërisë, si Ismail Qemali dhe Luigj Gurakuqi.    Mungesa e respektit për Ded Gjo Lulin si person dhe e veprës së tij atdhetare do të konsiderohej si një mungesë vlerash kombëtare e brezit të sotëm të klasës politike shqiptare për të cilat luftoi dhe vdiq 100-vjetë më parë Ded Gjo Luli.  Vlerat e tyre ishin të qenët besnik Atdheut, drejtësisë dhe lirisë së Kombit Shqiptar — besës e burrënisë, nderit dhe dinjitetit njerëzor, përballë sfidave me të cilat përballen sot shqiptarët anë e mbanë trojeve të veta. Ded Gjon Lulit nuk i është njohur gjithmonë kontributi i tij i vërtetë në historinë mbarë kombëtare të shqiptarëve.  Fan Noli, pasi ka shkruar  me një rast se ndonëse Ded Gjon Luli e kishte tërhequr  atë shumë,  “për trimëritë, mençurinë, guximin dhe vetëdijen e lartë që kishte dhe për sakrificat që bënte për Atdheun e tij”, Noli shprehet se, “Jam ndjerë i pezmatuar, kur vonë u rehabilitua nga sistemi komunist dhe shumë pak u përmend”, Ded Gjon Luli.  “Rregjimi komunist me heshtjen e tij e dënoji për së vdekuri heroin e luftrave për Flamur dhe Pavarësi,  Dedë Gjo Lulin. Fatkeqsisht është kjo një heshtje që vazhdon edhe në periudhën post-komuniste. Megjithëkëte, “Historia vonon, por nuk harron”, ka shkruar Fan Noli në kujtim të heroit mbarëkombëtar, Ded Gjon Lulit. Çdo komb tjetër po mos të kishte një hero si Ded Gjo Luli, do ta çpikte një të tillë.
                                       

VIZITA E GREKËVE ME ORIGJINË SHQIPTARE NË SHQIPËRINË E 1985

by

Nga Arben LLALLA/

Ishte Nëntori i vitit 1985, kur disa grek me origjinë (rrënjët e tyre janë nga Bithkuqi-Vidhkuqi) shqiptare nga Komuna e Tiqerosë që gjendet afër kufirit greko-turk në Traki bënë një vizitë 4 ditore në Shqipërinë Komuniste. Grupit nga Tiqeroja ju bashkuan edhe tre grek nga Follorina që donin të takonin të afërmit e tyre të cilët ishin vendosur në Shqipëri gjatë luftë qytetare greke 1945-1949, si dhe varret e të afërme të vrarë gjatë luftë italo-greke, 1940-1941. Ndër grekët me origjinë shqiptare nga Tiqeroja ishin Kosta Kazaqis dhe Petro Kolgjoni të cilët njihen si aktivistë të ruajtjes së traditave dhe kulturës shqiptare. Ky grup turistësh nga Greqia qëndroj vetëm 4 ditë në Shqipëri, ata hynë nga kufiri i Kapshticës. Ndalesën e parë turistët e ardhur nga Greqia e bënë në Elbasan për të pirë një kafe, ndërsa qëndrimin në Hotel Dajti në Tiranë. Ditën e dytë ata vizituan Krujën dhe Durrësin, ditën e tretë bënë shëtitje nëpër Tiranë dhe tek varri i udhëheqësit komunistë Enver Hoxha, ndërsa ditën e fundit ndaluan disa orë në Pogradec. Për kaq ditë grekët me origjinë shqiptare vizituan Shqipërisë Komuniste për të cilën kishin dëgjuar shumë nëpërmjet mediave.

TIQERO, dikur quhej Bintikli dhe ndodhet 48 km në verilindje të qytetit Aleksandropoli dhe 4 km në perëndim të lumit Evro. Sot 90% e banorëve janë me origjinë shqiptare.

Tiqeroja deri në vitin 1922 përbëhej nga banorë turq që fshatin e tyre e quanin Bintikli. Me përfundimin e luftës greko-turke të 1920-1922, u nënshkrua Marrëveshja e Lozanës dhe u bë shkëmbimi i popullsive midis Turqisë dhe Greqisë, por ky shkëmbim nuk u bë në aspektin kombëtar, por në aspektin fetar. Pra, shkëmbim midis qytetarëve të fesë myslimane dhe të krishterë.

Shqiptarët ortodoksë të Turqisë kur erdhën në Greqi nuk u njohën nga shteti grek si shqiptar, por si grekë. Pra kësaj kategorie i përkasin grekët me origjinë shqiptare ose Allvanosët e Thraqi-Evros. Duhet të përmendim se pikërisht edhe Fan Noli ishte nga një fshat që banohej nga ortodoks shqiptar, por që i përkiste deri në vitin 1922 Turqisë dhe më vonë këta banorë braktisën fshatin e tyre Ibrik-Tepe që e quanin QYTEZA edhe u ngulën përfundimisht në Tiqero. Në Ibrik-Tepe sipas burimeve historike ka patur më 1876, 3.550 banorë, më 1905 2.320, ndërsa sot banorët e Ibrik-Tepe që u ngulën në Tiqero janë rreth 2.500 njerëz, ku 90% janë shqiptare dhe pak pondios dhe thrakes.

Në Tiqero po të shkosh për vizitë do të dëgjosh të moshuarit të bisedojnë midis tyre në gjuhën shqipe. Ata thonë se rrënjët e para i kanë nga Kolonja, Vithkuqi, Qafzezi, Qyteza, Voskopoja, Gostivishti etj., të ardhur rreth shek.XVI-XVIII në Thrakën Lindore.

Sot në këtë komunë ekzistojnë dy mendime, njëri është mendimi i të vjetërve që duan të ruajnë prejardhjen e tyre shqiptare dhe e dyta janë të rinjtë që duan të jenë qytetarë të denjë të kombit grek. Historiani Evagjelos Gr. Avdhikos në librin e tij na sjellë fragmente nga bisedat që ka bërë me shqiptarët dhe grekët për problemet e tyre, rreth të ardhmes së gjuhës dhe kulturës shqiptare të tiqerasve.

Kristo Tepeli nga fshati Filaktu thotë për banorët e Tiqeros: Tiqerasit etnologjika janë shqiptar.

Dhimos Kavanozis, Tiqero: Kur unë mbarova gjimnazin, shumica këtu nuk dinin greqisht, ndërsa të gjithë ishin grek nga Thraqi Lindor, por flisnin shqip si në të gjithë Greqinë.

Teologos Haxhipemos, Tiqero: Dikur ne të gjithë ishim shqiptar.

  1. Kurtidhis, Tiqero: Nuk thoshim që jemi shqiptar. Kjo është bërë nga politika e vendit. Kur shkova në shkollën fillore kishin thirrur prindërit e mi dhe u thanë që të mos flasin shqip përpara fëmijëve të tyre.

Th. Makris, Tiqero: Nuk më pëlqen të flasim edhe në shtëpi tani. Gruaja ime edhe pse është shqiptare, gjithnjë me fëmijët dhe mua fliste në greqisht. E bëja për fëmijët që duhet të vazhdonin shkollën.

  1. Karaqi, Tiqero: Edhe pse nuk jam nga familje shqiptare, unë e flas dhe e kuptoj gjuhën e tyre. Sepse shokët e mi ishin shqiptar. Ato vite gjyshet nuk dinin (greqisht). I takonim gjyshet dhe i pyesnim çfarë bëni dhe na përgjigjeshin në shqip.

Petro Kolijoni, Tiqero: Të parën gjuhë mësova shqipen, greqishten e mësova në shkollë, sepse derisa hyra në shkollë nuk e dija, të gjithë flisnin shqip.

Mua nuk më intereson se çfarë feje ka tjetri. Unë di që, të gjithë këtu jemi shqiptarë dhe që jemi nga e njëjta farë, rrënjën e kemi nga Shqipëria. Herën e parë që shkova në Pogradec dhe Korçë njoha një shok dhe e pyeta: “kur ishe i vogël çfarë përrallash të tregonte gjyshja?”. Dhe e di ç‘më tha? Një përralle që mua ma tregonte gjithmonë gjyshja ime dhe të dy çuditeshim, sesi në vende të ndryshme dhe pa pasur lidhje me njeri-tjetrin, dinim të njëjtat përralla. E përqafova dhe i thashë që jemi vëllezër dhe nga e njëjta farë.

Histori mërgimtarësh-Vdekja misterioze e poetit dhe piktorit 18- vjeçar, Bledi Llangozi

by

Nga Vepror Hasani/

 Bledi do të kthehej në shtëpi të shtunë, më 26 korrik. Ishte viti 1997. E pritëm gjithë ditën ardhjen e tij, por ai nuk po dukej. Kur po afronte mbrëmja nisëm të shqetësoheshim. E motra, Mira, priste që të hapej dera dhe ai të hynte brenda nga çasti në çast. Ndoshta do ta pyeste: “Pse u vonove vëllaçko, të kemi pritur gjithë ditën!” Edhe i vëllai, Artani, nuk po dukej më i qetë. E përhumbur kishte mbetur edhe nëna e tij. Sytë e saj dukeshin sikur pyesnin vazhdimisht: “Shumë na u vonua ky djalë sonte, duhej të kishte ardhur deri më tani? Ti ketë ndodhur gjë, që po vonohet kaq shumë?”…  Mua nuk po më mbante më vendi. Një parandjenjë e keqe po na mbante peng të gjithëve…” Me këto fjalë e  nis rrëfimin e tij për djalin e vet Elmaz Llangozi, ushtarak, me origjinë nga Berati, banues në Korçë që nga viti 1963, tashmë i moshuar, emigrant në Selanik, e ndërsa flet sytë i mbushen me lot. Ai e ndjen që po loton, por nuk mundet ta fshehë dot trishtimin. Vështron i dëshpëruar dhe duket sikur kërkon të thotë: “Më falni, po nuk e mbaj dot veten. Dhimbja ime është e madhe, ajo do të më ndjekë hap pas hapi deri në fund të jetës time. Nuk kam për ta harruar kurrë lajmin e zi të asaj dite. Një orë më vonë shqetësimi ynë u bë edhe më i madh,- vijon rrëfimin e vet Elmaz Llangozi. Djalit tonë diçka i kishte ndodhur. Befas na mbërriti lajmi i zi. Dikush na tha se Bledi ishte gjetur i mbytur në detin e Halkidhiqisë. Atë që sapo kishim dëgjuar nuk mund ta besonim dot. Pata përshtypjen se qielli u përmbys dhe ra sipër nesh, na zuri poshtë të gjithëve. Mbaj mend  që m’u errësua gjithçka. Përpiqesha të bindja veten se asgjë nga ato që thuheshin nuk ishin të vërteta, por lotët nuk po më ndaleshin. Në të njëjtën gjendje ishin nëna e tij, Përparimja, (në Greqi e mbante emrin Parashqevi), e motra, Mira dhe i vëllai Artani. vetëm qanin, ishin shndërruar në klithma rrëqethëse. 

Ekspozita

Ndoshta djali ynë, Bledi Llangozi, nuk do të kishte shkuar në Halkidhiqi, por ashtu e sollën punët,- vijon rrëfimin e tij, Elmazi. Ato kohë ne jetonim si emigrantë në Greqi. Aty vazhdojmë të jemi edhe sot. Ditë më parë, Bledi kishte dëgjuar se në kuadrin e shpalljes së Selanikut “Qytet i Kulturës Europiane” do të hapej një ekspozitë në pikturë dhe ai që nga ajo ditë nuk fjeti asnjë natë. Punoi shumë. Kishte me dhjetra piktura të përfunduara, por krijoj edhe të tjera. Dëshironte të ishte i pranishëm në atë konkurim, të provonte veten. Ishte i bindur që do t’ia dilte mbanë. Zgjodhi 10 nga pikturat e tij më të mira dhe me to u paraqit në konkurim. “Do të prezantoj Shqipërinë time”,- ishte shprehja e tij më e preferuar e atyre ditëve. Pikturat e Bledit u pranuan. Ekspozita u hap më 15 qershor 1997. Foli një greke. Vlerësimi për pikturat e tij ishte i veçantë. Pastaj për të pranishmit u dha një koktej. U bënë shumë fotografi. I pranishëm isha edhe unë. “Eja edhe ti baba”,- më tha Bledi, dhe unë shkova bashkë me të. Nga ajo ditë ruaj si gjënë më të shenjtë foton ku dola bashkë me Bledin. Sa herë që e vështroj, kuptoj lumturinë që dritëzon te sytë e tij, më vështron i qeshur e duket sikur më thotë: “E sheh baba, ia dola mbanë!” Dhe unë gjithnjë i përgjigjem: “ Po biri im, ti linde për të qenë i pavdekshëm”, po lotët përsëri më rrjedhin vetiu nëpër faqe, sepse e tillë është jeta e tij. Nuk di pse kam dëshirë t’ua tregoj të gjithëve, ndoshta nga që vdekja e tij më duket e pabesueshme. Kur të jeni njohur edhe ju me këtë histori të dhimbshme, lutem më thoni, a  mund të ishte i vërtetë lajmi që më sollën për vdekjen e djalit? Unë ende nuk jam i bindur.

Në Halkidhiqi 

Në përfundim të ekspozitës së 15 qershorit, njëri prej organizatorëve, një mësues rumun, ftoi piktorët pjesëmarrës për një pushim një javor në bregdet. U ra dakord që takimi të bëhej, më 22 korrik 1997. Që të gjithë do të takoheshin në bregdetin e Halkidhiqisë në Selanik. Unë dhe Bledi u kthyem në shtëpi. Ato 32 ditë kaluan shumë shpejt. As sot nuk e di se si ikën ashtu ato ditë. M’u duk sikur Bledi u ngrit në mëngjes dhe më tha: “Baba po nisem  për pushimet një javore që na u premtuan nga profesori rumun”. “Për sot e keni lënë”,- e pyeta. “ Po baba,- tha ai,- sot është 22 korrik”. “Çfarë dite është sot?”- e pyeta. “E martë”,- ma ktheu ai  Nuk e di pse u drodha i gjithi. Përse ikja e tij nga shtëpia, kishte qëlluar në një ditë tersi. Nuk më erdhi mirë. U hidhërova, por djalit i urova pushime të bukura.  Pastaj ai u kthye nga e motra, Mira, që ndodhej aty dhe i tha: “Unë po iki motër, ti do të mbetesh me “Nasin e Vogël”, kështu më quante mua, pasi përveçse isha i vogël nga trupi, hallet e emigrimit më kishin bërë edhe më të vogël akoma. Edhe emrin nuk e kisha më Elmaz, por Thanas, edhe gruaja ime nuk ishte më Përparime, e quanin Parashqevi. Kështu bënin të gjithë shqiptarët: ndërronin emrat që të bëheshin sa më të pëlqyeshëm për grekët.  “Çfarë po më thua kështu,- ia ktheu e motra, – rrugë të mbarë dhe të na vish shëndoshë e mirë!” Ai qeshi, ashtu siç bënte gjithnjë dhe pastaj iu përgjigj: “E thashë kot motër”. Bledi ishte nisur për udhë. Mbaj mend që i dhashë disa dhrahmi që m’u ndodhën në xhep. I mori duke më falenderuar. Vetëm atë çast u kujtova se tre ditë më parë, dolëm si familje në pazar për të gjetur rrobat më të bukura për Bledin. I blemë pantallona të bardha, bluzë, këmishë e ku di unë ç’gjëra të tjera. Dëshironim që edhe Bledi ynë të ishte i barabartë me të tjerët. E pashë të lumtur atë mëngjes tek ishte nisur për udhë, por nuk e di pse fjalët që i tha së motrës kur po përcillej nuk po më hiqeshin nga mendja. Ai bënte shpesh shkaka, por mua mendja nis të më mbetej tek ai deri ditën që do të kthehej nga bregdeti i Halkidhiqisë. Diku në një poezi kishte shkruar: “Një i dytë jetën do të ma marrë!”. Ç’të ishte vallë ky i dytë? Mos vallë ishte një metaforë dhe asgjë më shumë, apo një hije që jetën e tij e ndiqte nga pas?

Piktori

Lajmi që na sollën ishte vërtet tronditës. Nuk mund ta besoja dot që ai ishte mbytur, sepse Bledi nuk ishte notar i mirë dhe nuk i pëlqente të hynte në thellësi. Gjithë kërshëria e tij ishte të ulej diku në breg të detit a mbi një shkëmb e të pikturonte kreshtat e valëve që për të ishin një botë magjepse. Isha i sigurtë se ditët e tij në bregdetin e Halkidhiqisë i kishte kaluar duke pikturuar dhe asgjë më shumë. Nëse vërtetë ishte mbytur, kush do të ma thoshte vallë si kishte ndodhur?  Ëndrra e tij e vetme ishte piktura dhe poezia. I mbaj mend çastet pas përfundimit të ekspozitës. Im bir ishte vlerësuar për pikturat e tij dhe ndihej i lumtur. Nuk dinte si të ma shprehte gëzimin e tij. Dëshironte të më fliste për gjithçka, por në të njëjtën kohë donte të ishte edhe i përmbajtur. Edhe unë ndihesha po aq i lumturuar sa ai. I gëzohesha gëzimit të tij. Nuk kisha asnjë dyshim që Bledi do t’ia dilte mbanë. Talenti i tij nisi të shfaqej që kur ai nisi të shkonte në kopësht. Ulej dhe vizatonte. E vështroja dhe mbetesha i befasuar, nuk e besoja dot që ai fëmijë aq i vogël përpiqej të vizatonte. Më dukej diçka e jashtëzakonshme. Nisa t’i blija të gjitha revistat e kohës për fëmijë. “Fatosin”, “Pionierin”, libra me figura etj. (Edhe tani ato ndodhen në raftin e librave ku i ka vendosur ai. Shkoj pranë tyre dhe i përkdhel me mallin që nuk më shuhet kurrë) Talenti i tij u shfaq më së miri kur ai ishte 6-7 vjeç. U bë edhe më i dukshëm kur shkoi në shkollën fillore. Ishte një nxënës i mrekullueshëm. Mësonte shumë. Dhe ishte kaq i dashur me shokët. E adhuronte shoqen e tij të bankës, por në të vërtetë ai i tillë ishte me të gjithë. Tashmë këtë fëmijë nuk e kisha më, e kisha humbur në ujërat e deteve të Greqisë. Për mua nuk mund të ishte e vërtetë. E pavërtetë do të mbetet edhe për nënën e tij, motrën dhe vëllain.

Poeti 

Bledi ishte një fëmijë që do të na befasonte vazhdimisht. Ai nuk paskësh patur pasion vetëm pikturën. Në shpirtin e tij flinin ëndrra dhe poezi, fjala e magjishme, ngjyrat dhe dritëhijet, piktori dhe poeti, por edhe mesazhet e çuditshme që dukej sikur atij i zbrisnin nga një botë tjetër. Ai rritej dhe shpirti i tij zgjohej. Kur ishte në klasë të dytë apo të tretë, nisi të tërhiqte edhe vëmendjen e mësuesve. Në këtë kohë mësueses së tij i kushtoi vjershën e titulluar “Mësuesja”. Ishte i dashuruar mbas dijes. “Shkolla ime”, ishte një vjershë tjetër e tij, e shkruar me sinqeritetin fëminor. Por edhe nga piktura nuk u nda për asnjë çast. Shkruante dhe pikturonte. Kur ishte në klasën e gjashtë çoi në shkollë një pikturë të titulluar: “Malësori me pushkën pranë këmbës”, ndërsa me poezitë e tij shokët dhe shoqet e klasës njiheshin herë pas herë. “Manushaqja” ishte një prej poezive të tij të pëlqyera. Fliste për një manushaqe që kishte mbirë pranë një varri. Një nënë shkonte atje dhe qante çdo ditë. Qante birin e saj të vdekur. Ndodhi që lotët e saj ranë edhe mbi manushaqen dhe manushaqja nisi të thahej, u venit dhe humbi, nuk ishte më. Ishte një poezi e çuditshme. Ishte aq i vogël dhe fliste për vdekjen, për varreza, për lot dhe manushaqe të thara buzë varreve, ku brenga e nënës do të shuhej vetëm me ikjen e saj nga kjo botë. A thua se të gjitha këto ai i kishte shkruar për veten e tij?  Ai ishte një nxënës i çuditshëm, gjithnjë në qendër të vëmendjes të të gjithëve. Herë-herë rrethohej edhe nga xhelozia e bashkëmoshatarëve që nuk arrinin dot të ishin si ai. Zilia e adoleshentëve ndodh që të jetë edhe e pafre. Mësuesit kishin filluar të habiteshim me përkushtimin dhe talentin e tij. “Regjistroheni në shtëpinë e pionierit për pikturë,- na porositën, dhe ne e regjistruam që të nesërmen,- na tregon babai i Bledit, Elmaz Llangozi. I blemë bojra, lapsa, fletore vizatimi e gjithçka tjetër. Në atë kohë këto lloj materialesh gjendeshin me vështirësi.

Televizioni grek

Lajmin e zi të 26 korrikut 1997, që ne nuk e besonim dot, e dëgjuam edhe nga televizionet greke. Në njoftimin e shkurtër u përmend emri i Bledi Llangozit. Cilësohej si një piktor i talentuar. Ishte gjetur i mbytur në detin e Halkidhiqisë. Ishte ky çast që shtëpia jonë u drodh. U duk sikur do të shembej nga klithmat, dhimbja dhe vajtimet. Djali ynë nuk jetonte më. Ditë më të vështirë se atë të 26 korrikut nuk kisha përjetuar deri atëherë. Ime shoqe u shemb përdhe, pothuajse e vdekur. Mira, vajza, ra pa ndjenja dhe për një çast menduam se e humbëm dhe atë. Unë me djalin e madh, Artanin, përpiqeshim të kujdeseshim për të tjerët, por nuk ishim të zotë as për veten tonë. O Zot, çfarë dhimbje kam provuar! Ndihesha i dërrmuar tërësisht. Gjithë jeta e Bledit kishte qenë një brengë e madhe. Kur Bledi erdhi ne Greqi, në vitin 1996,e regjistruam në vitin e tretë gjimnaz dhe në një shkollë private për pikturë, për të cilën paguanim 50 mijë dhrahmi në muaj. Ai gjithnjë kishte menduar se përtej kufirit do të gjente një botë tjetër, më të bukur, më njerëzore dhe më mikpritëse, por në të vërtëtë u përball vetëm me zhgënjimin. Kur mësuesit e shkollës greke, lexonin emrin e tij, Bledi Elmaz Llangozi, ai nuk ndihej mirë. Të gjithë nxënësit grekë vështronin nga ai. Gjithkush prej tyre me heshtjen e vet dukej sikur  pyeste i habitur: “ Po ti qenke mysliman!” Emrat myslimanë kishin një konotacion të papranueshëm për ta.  Mbi të gjitha, emri Elmaz u kujtonte emrin e turkut Mensud Elmaz. Kur Bledi u ndesh për herë të parë me këtë fenomen, hyri në shtëpi i mërzitur dhe tha: “Ah, more baba, si ta vunë këtë emër, Elmaz! Sa herë përmendet emri yt në shkollë më shohin me sy tjetër. “Ti je turk?”- më pyesin të habitur. Por unë nuk nguroj baba, t’u them që jam shqiptar. Përpiqem t’u shpjegoj bashkëmoshatarëve të mi grek se mes tyre dhe meje nuk ka asnjë ndryshim. A nuk jemi të gjithë njerëz?- i pyes. Për të gjithë njerëzit e planetit,  a nuk ekziston vetëm një Zot? A nuk i falemi të gjithë të njëjtës Perëndi? A nuk shohim të gjithë të njëjtën hënë, së cilës në çdo vend të botës i thurin vargje?  A nuk ngrohemi nga i njëjti diell? A nuk është toka shtëpia e të gjithë njerëzve të këtij planeti? Gjithë trishtimin e tij, ai e shprehte herë pa herë: “Ah more baba, këta janë  kaq shumë të dhënë pas fesë sa harrojnë çdo gjë tjetër që ekziston në këtë botë!  Më pas në poezitë e tij gjeta të shkruar: “Më ngjisni atje lart se këtu në tokë shumë zili më kanë!“

 

Elmazi

Trupi i Bledit kishtë përfunduar në morg. Shkova në polici për të mësuar mbi rrethanat si ishte mbytur djali im, por nuk mora asnjë përgjigje. Ndoshta do të kisha mësuar diçka rreth ngjarjes, por kur polici dëgjoi emrin tim “Elmaz” u vrenjt i gjithi. E pyeta disa herë, por nuk më dha asnjë përgjigje. I kërkova gjithashtu të më jepte një shënim që të tërhiqnim nga morgu trupin e pajetë të djalit për ta varrosur në Korçë, por sërish ai nuk më dha asnjë ndihmë. Trupi i Bledit qëndroi në morg deri ditën e hënë. Ndoshta do të kishte qendruar atje për ditë të tëra me radhë, por fal ndihmës së ofruar nga Komuniteti Europian për Kulturën dhe Artin, shoqatës bamirëse “Omonia”, me kryetar Vasil Leskovikun dhe shoqatës së vllehëve, mundëm të merrnim Bledin nga morgu, dhe po atë ditë, të hënën, u nisëm drejt Korçës. E varrosëm djalin në qytetin e lindjes. Kishim bërë sakrifica të panumurta për të shkuar në Greqi, por atje humbëm djalin tonë. Filimisht në greqi shkoi djali i madh Artani. Ai shkonte dhe vinte, por më në fund, më 1995, mundi të sistemohej në Selanik. Pas kësaj shkuam të gjithë me radhë. Në fillim iku bashkëshortja ime, Përparimja, vajzën e nisa nga Maqedonia, Bledin e nisa me autobuz, ndërsa vetë kalove maleve dhe pyjeve për të mbërritur pranë familjes. U mblodhëm të gjithë bashkë më 26 korrik 1996. Një vit më vonë, po në këtë datë, më 26 korrik 1997, djali ynë Bledi humbi jetën në detin e Halkidhiisë. Të ishte rastësi?!

 

13 vjeç

Në të vërtetë dëshira e Bledit për të shkuar në Greqi kishte qenë e madhe, pasi atje ndodhej edhe vëllai i tij, Artani. Pas përfundimit të shkollës 8-vjeçare, në vitin 1993,hapi ekspozitën e parë të titulluar “Vërshim pranveror”, me rreth 60 punime në pikturë; pastel, bojra tush, vaj, akurel etj. Në gusht të vitit 1993 dha provim për t’u pranuar në shkollën e pikturës “Tefta Tashko”. Sigurisht që doli me sukses, ishte vlerësuar me notën 9. Më 15 shtator 1993, u regjistrua në degën e pikturës, por nuk mundi t’i vazhdonte studimet. Nxënësit po braktisnin shkollat. Dëshironin të shkonin në një vend tjetër, në kërkim të një jete më të mirë. Në tetor të atij viti, biri im,bashkë me dy shokë të tjerë, Olsin dhe Stavron nga Turani, u nis drejt Greqisë. Lekët i kishte siguruar duke u shitur disa piktura turistëve anglezë që ato ditë ndodheshin në Korçë. Kishte mundur të siguronte 40 dollarë. Ishte vetëm 14 vjeç. Aventura e tyre mbeti e paharruar. Kaluan male dhe pyje, lumenjë dhe shtigje, rrugë pa krye dhe humnera të frikshme, por më në fund ia dolën të mbërrinin në një fshat. Punuan disa ditë për mbledhjen e mollëve. Me të siguruar disa të holla, u nisën drejt Selanikut; aty i hipën autobuzit për të mbërritur në Athinë dhe që andej me tren shkuan në Kallamatë. Fati nuk kishte qenë më ta. U desh të punonin si barinj në një fshat të largët, të quajtur Katherol. Flinin në një kasolle të ftohtë, që gjendej në një vend të frikshëm. Ndodhi që një nga delet të thyente këmbën dhe për kaq gjë, pronari grek u vuri çiften në ballë. Tre fëmijët u përballën me tmerrin. Për një çast e përfytyruan veten të vdekur, por greku e uli armën. I mbajti në punë, por tashmë do të punonin pa pagesë. E gjithë kjo kishte qenë një lojë. Peripecitë e tyre nuk do të kishin marrë fund kurrë, nëse vëllai i Bledit, Artani, nuk do t’i kishte gjetur ku ndodheshin. Kishin 5 muaj që gjendeshin në tokë të huaj. Ai i nxori që andej dhe i ktheu në Shqipëri, por ajo që u kishte ndodhur nuk do ta harronin dot kurrë.

Kthimi në shtëpi

Nuk e harroj dot kthimin e Bledit në shtëpi,- vazhdon të tregojë Elmas Llangozi. Ai erdhi na takoi, shkoi te rafti i librave, mori një libër dhe nisi të qante. Qau pa pushim. Kishte humbur një vit shkollë dhe nuk kishte fituar asgjë. Kishte humbur poezinë dhe pikturën. U betua se nuk do emigronte më kurrë në jetën e tij. Gjatë kësaj kohe përgatiti vëllimet me poezi “Meditime”, dhe “Si gjithmonë në shtegtim”, ku përshkruan jetën e tij në emigracion. Në shtator të vitit 1994, Bledi hyri përsëri në shkollën e pikturës, ku ia filloi sërish nga e para. Në dhjetor 1995, mori pjesë në konkursin e shpallur nga UNICEF, për luftën kundër drogës dhe duhanit. U vlerësua për tablonë e realizuar, ku binin në sy dy të rinjë të përqafuar, ndërsa më tej një arkivol i hapur. Më poshtë një nënë që qante birin e saj. Atë mbrëmje Bledi u ftua edhe nga Televizioni Shqiptar. Idhulli i tij në poezi ishte Dritëro Agolli. Bashkëmoshatërët e tij kishin nisur të ndiheshin xhelozë për suksesin e tij. Në një prej këtyre ditëve e qëlluan me thikë. Iu desh gati një muaj përpjekjeje që të rikthehej sërish në jetë. Jeta e tij kishte nisur të bëhej e vështirë. Sot ai ka së paku 7 vëllime me poezi dhe me dhjetra piktura e vizatime. Një thesar i vërtetë pikturash prehet në shtëpinë e tij. Megjithatë nuk kam harruar kurrë betimin e tij: “Nuk do të emigroj më kurrë në jetën time!”, por jeta e desh që ai të vinte sërish në Greqi, kundër dëshirës së tij.

 

Për nënën

Kur Bledi emigroi për herë të parë në Greqi mungesën e nënës e vuajti shumë. Nuk e harroi dot asnjëherë. Brenga e tij lexohet nëpër vargje: Po të shkruaj sot o nëna ime/, Se po më vijnë në mendje, të bukurat mendime/. Se dua të jem sa më pranë me ty/, Të të puthe në faqe, të të puth në sy/. Thesar që nuk shkëmbehesh je në botë/, Nga gjiri i yt kam dalë, përherë derdh lot/. Më solle në jetë si një lule, si një  margaritar/, Më dhe pasion, më dhe në zemër zjarr/. Më dhe mendim të qartë: ta dua jetën/, Të luftoj të ligën, të mbroj të vërtetën/. Ta dua Atdheun si shqipja folenë/, Të eci përpara, gjunjët të mos më lenë. (Shkurt,1993). Malli i Bledit për nënën sa vinte dhe rritej. Kur gjente mundësinë e merrte në telefon dhe dëgjonte zërin e saj që qante: Ti qan dhe unë  duroj/, Tani dhe unë vajtoj/, Ti më pret në telefon/, Mbase zërin tim dëgjon/. Po unë nga çasti në çast duroj/, Me mall e brenga larg jetoj/. Të dy një Zoti i falemi/, Që në jetë kurrë mos ndahemi/. Dhe presim çastin e shumëpritur/, Që një ditë të takohemi pa ditur/. Nata dhe dita shpejt të afrohet/, Po malli në zemër shumë zë e shtohet/. Dhe pres këtu larg, me dit’e orë/, Këtu larg pret zemra e gjorë/. Jeton me frik’e shumë  shpresë/, Që një ditë të takohemi në mëngjes/. (Kallamat, Katherol, shkurt 1994). Mes shumë poezive të tij gjendet edhe këto vargje: Të lashë që të qash e përvëluar/, Për t’i mbledhur kujtimet më të shtrenjta/ Në pikën e lotit ku ‘Breng’e Mallkuar“/ Të djeg e të gërryen përbrenda/. Dhe nëse më kërkon, patjetër do më gjesh, Në një pasqyrë… lum a det…Gjurmat e kujtimeve do t’i lesh/, Të pacenuara për jetë e mote. Po koha erdhi, të të them: Harroje!/Atë që zemra kurrë s’ka për t’a shkelur/, Atë që t’i me zjarr e dëshiroje’, Të ishe si dikur e çelur dhe e  qeshur, harroje. (Korrik 1994). Duket se Bledi gjithnjë ka një parandjenjë të keqe. Ndoshta do të ikë shpejt nga kjo botë dhe nëna e tij do ta harrojë gëzimin për birin e vet.

Misteri

Vallë çfarë donte të thoshte me vargjet: “Dhe nëse më kërkon, patjetër do më gjesh, në një pasqyrë… lum a det…”. Bledi na la edhe nje porosi tjetër, kujton me dhimbje Elmaz Llangozi: “Babi, kur të mos jem, më kujtoni me një gotë verë për shpirtin tim të ri!”- na thoshte ai. Ç’të ishte vallë gjithë kjo parandjenjë e keqe e tij?! Edhe sot e kësaj dite nuk e kam të qartë çfarë ka ndodhur: u vetëmbyt apo e mbytën, cila hije e ndoqi pas deri në fund të jetës? Ai u nda nga jeta në moshën 18- vjeçare, (lindi më më 14 shkurt 1979), por për ne prindërit mbeti gjithnjë si 13 vjeç, mosha kur ai nisi të shkruante e të pikturonte

 

Kosova para 24 vitesh në referendum u deklarua 99,87% për shtet sovran dhe të pavarur

by

-Presidenti historik Ibrahim Rugova vlerësonte: Referendumi i 26 deri 30 shtatorit1991 është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen-

-Kryetari i Kuvendit të Kosovës në atë kohë, Ilaz Ramajli: Mbajtja e referendumit dhe rezultatet mundësuan ndryshimet kushtetuese me të cilat Kosova u shpall shtet sovran e i pavarur/

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 26 Shtator 2015/ Kosova që para 24 vitesh ka votuar 99,87 për qind për pavarësinë në referendumin e shpallur nga Kuvendi i saj dhe të zhvilluar nga 26 deri në 30 Shtator 1991, e që pasonte  Deklaratën Kushtetuese për pavarësi të 2 Korrikut e Kushtetutën  e shpalljes së Republikës të 7 Shtatorit 1990, e pasohej edhe me zgjedhjet e para pluraliste, parlamentare e presidenciale të 24 Majit 1992.

“Në Referendum dolën 914.802 veta ose 87,01% e 1.051.357 qytetarëve me të drejtë vote, prej tyre për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur votuan 99,87%. Kundër kishin votuar 164 veta, ndërsa të pavlefshme ishin 933 fletëvotime”, konsatonte Komisioni Qendror i Kuvendit të Republikës së Kosovës për Zbatimin e Referendumit.
Gjithnjë sipas rezultateve zyrtare përfundimtare të shpallura nga Komisioni, në votim, për shkaqe dhe arsye të ndryshme, nuk dolën 136.555 votues apo veç 12,99% e qytetarëve të Republikës së Kosovës me të drejtë vote.  Për realizimin e Referendumit pati 1500 vendvotime me 450 njësi votuese.

Referendumi për Pavarësinë, seancat e Kuvendit kosovar për Deklaratën Kushtetuese të 2 Korrikut dhe për Kushtetutën e Republikës së Kosovës të 7 Shtatorit 1990, si edhe zgjedhjet e para shumëpartiake parlamentare e presidenciale të 24 majit 1992,  janë mbajtur në rrethana të një okupimi të egër të regjimit të Beogradit dhe të një shtetrrethimi ushtarako-policor, ndërsa ishin mesazhe të fuqishme dhe të qarta të Kosovës për gjithë botën në një kohë të lëvizjes gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci.
Referendumi i 26 deri 30 shtatorit1991 “është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen”,  theksonte  Presidenti historik i Republikës së Kosovës,  Ibrahim Rugova, në intervistën e parë ekskluzive të një presidenti kosovar për Agjencinë Telegrafike Shqiptare (ATSH), pikërisht para 21 viteve, atëherë në 3 vjetorin e ngjarjes historike të deklarimit të vullnetit kombëtar e demokratik të popullit të Kosovës.

“Zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur e neutrale, e hapur ndaj Shqipërisë e Serbisë dhe një administrim civil ndërkombëtar si fazë kalimtare”, theksonte e ritheksonte Presidenti Rugova, fliste edhe për “rezistencë të organizuar për të mbijetuar dhe të shpëtohet substanca, masa njerëzore shqiptare në Kosovë”, edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës si një opsion, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Në krye të Kuvendit të Kosovës në atë kohë të vendimeve e ngjarjeve historike ishte Ilaz Ramajli. Ishin këto ngjarje e zhvillime drejt lirisë dhe pavarësisë së Kosovës.

 “Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut dhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, jo vetëm që ishin akte kushtetuese juridike, por në kohën kur u nxorën ishin edhe akte mbrojtëse dhe pozicionuese në raport me situatën e krijuar në ish Jugosllavi”, ka theksuar Ramajli në këtë shtator, në 25 vjetorin e këtyre ngjarjeve historike.

Nga shpërbërja e ish Jugosllavisë, nga elementet konstituive të federatës, mes të cilave ishte edhe Kosova që u bë shtet, shtete të reja të rajonit dolën edhe Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Maqedona, Mali i Zi dhe Serbia.

“Akti i nxjerrjes së Kushtetutës u bë pikërisht në kohën kur më nuk kishte asnjë dyshim se Jugosllavia kishte hyrë në rrugën e pa kthim të shpërbërjes së sajë. Nxjerrja e Kushtetutës dhe shpallja e Republikës së Kosovës nga Kuvendi me 7 Shtator 1990 ishte dhënie e formës kushtetuese juridike të vullnetit të shprehur unanimisht nga shumica dërmuese e qytetarëve të Kosovës, dhe nga subjektet e atëhershme politike në Kosovë”, shprehet Ramajli.

Kuvendi i Republikës së Kosovës nga data 7 Shtator 1990 ka vepruar jashtë Kosovës, në rrethant e atëhershme të okupimit.

Kryetari i Kuvendit të Kosovës, në atë kohë, Ilaz Ramajli, në intervistën që kam zhvilluar, ka theksuar se gjatë veprimit jashtë vendit Kuvendi plotësisht ka koordinuar aktivitetet e tija me subjektet politike të cilat në atë kohë ishin të organizuara dhe vepronin në Kosovë.

“Nisur nga rrethanat e kohës dhe ngjarjeve në hapësirat e ish-Jugosllavisë si dhe në rrafshin ndërkombëtar, por edhe me qëllim të rrumbullakimit të kornizës kushtetuese dhe ligjore për Kosovën si shtet sovran e të pavarur e në marrëveshje me subjektet politike në Kosovë, Kuvendi në mbledhjen e 22 shtatorit 1991, mbajtur në Slloveni, nxori Vendimin për mbajtjen e Referendumit për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur i cili do të organizohej prej 26-30 shtator 1991”, ka deklaruar kryeparlamentari kosovar i asaj kohe.

Ai vlerëson se, Referendumi u organizuar shumë mirë, megjithëse mbahej në rrethana të një okupimi të egër të Serbisë në Kosovë.

 “Mbajtja e referendumit dhe rezultatet e tij jo vetëm që mundësuan ndryshimet kushtetuese me të cilat Kosova u shpall shtet sovran e i pavarur dhe u rrumbulaksua korniza kushtetuese e ligjore lidhur me këtë, por ishte edhe një mesazh i fortë dhe shumë i qartë për Serbinë dhe gjithë botën se populli i Kosovës më asnjëherë nuk dëshiron të jetë nën kontrollin e të tjerëve, por është përcaktuar fuqishëm që shteti i tyre, Kosova, të jetë shtet sovran dhe i pavarur”, thekson Ramajli.

Kush po na e risjellë “Sulejmanin e Madherueshem”

by

Nga Fahri XHARRA/

Një lojë e fëlliqur me kombin, një dëshirë për mposhtjen tonë morale, një tentim për të na larguar edhe më shumë nga Europa:  ” Pllaka me mbishkrimin ne gjuhen osmanisht qe sjell ne vëmendje periudhën osmane dhe Sulejmanin e Madherishem është rivendosur ne hyrje te kalasë se Lezhës, aty ku ne fakt ishte vendosur ne vitin 1522 “.

Dikush po luan me ne , dhe na pavetëdije po e lozim vallen e dreqit të mallkuar : ““Përveç TIKA-s , janë shumë organizma publik turk të cilët e kanë për detyrë të inkurajojnë shpërndarjen e gjuhës turke, që të mbështesin projektet turke për ruajtjen dhe vlerësimin  e trashëgimisë otomane në Ballkan. Është gjithashtu Instituti Junus Emre (Yunus Emre Enstitüsü, YEE) i cili e shpërndan një vëmendje të posaçme turke ne Ballkan . Me vite të tëra serialet televizive turke janë bërë shumë të njohura, e njëra ndër to ishte edhe “Muhteşem Yüzyıl “ ( Shekulli madhështor )  ( nga studimi i më sipërm , me nëntitullin : Série télévisées : le soft power de Soliman le Cathodique )””(  Fahri Xharra, Atentati ndaj kombit me seriale turke debat.al )

*Kalaja e Lezhës ka një simbolikë shumë të madhe, sepse është edhe simboli i Besëlidhjes së Lezhës të bërë nga Skënderbeu që bashkoi princat shqiptar kundër turqve, po ashtu është edhe vendi ku është varrosur Skënderbeu.*

“Ky është një konspiracion ndërshtetëror shqiptaro-turk ,( e ndoshta edhe shqiptaro-serbo-turk ) Së pari, duhet me qartësuar opinion publik me atë që po ndodh në Kalanë e Lezhës e dikush duhet të mbaj përgjegjësi e kjo e fundit nënkupton e kërkesës e faljes nëse gabohet si dhe aktin e dorëheqjes nëse gabimi është i rëndë”. Por jo nuk është gabuar pa qellim  , por ajo pllakës  është vendosur me qellim; dhe me një qëllim me pasoja. Me besoni , me pasoja historike.

Historia nuk është prone individuale e as një njeriu  ( sepse ai njeri e ka vdekjen ) e asnjë qeverie ( sepse ajo e ka mandatin e kufizuar) , e asnjë ministri ( sepse ay, në çdo kohë mund të del jasht loje). Vetëm historia është e pavdekshme dhe është prone e kombit tonë. Ajo nuk duron mbështjellje me rrena dhe intriga. Edhe ajo një ditë pëlcet!

“Se kombi ynë është në gjendje të mjerë dhe në duar të mbetjeve osmane e renegatëve këtë e dëshmojnë më së miri veprimet e pamenduara mirë dhe të paguara nga qarqet e ndryshme te politikes turko-sllave për ndryshimin e themeleve të historisë së kombit shqiptar dhe monumenteve të tij të lashta.” –  shkruan historiani Gjon Keka . Por unë them që jo, fajet janë tek qeveritarët tanë të cila e ngacmojnë një popull të tërë vetme për ” një darkë të shtruar “ në mënyrë konfidenciale.

E pat kombi , na humbi ardhmëria në Europë, sepse i madh e i vogël po mundohen që gjëja ne jemi të pandashëm nga e kaluara jonë me turqit : vendosja e mbishkrimit të Sulltan Sylejmanit në Kalanë e Lezhës është një nga poshtërsitë më të mëdha në vazhdën e shumë poshtërsive që po iu bëhet kombit tonë nga renegatët dhe mbetjet osmane. Si mund të vendoset një mbishkrim i tillë në atë Kala të lashtë Ilire, në atë Kala që u bëri ballë pushtuesve barbarë? Kush po i lejon këto marrëzira të ndodhin para syve tanë si komb ndër më të lashtët në gadishullin Ilirik dhe në kontinentin europian.

Më besoni qe ne  si popull që jemi , jemi të pafajshëm, jemi të pa sherr. “Sherri “ po na vjen nga individë qeveritar. Është një konspiracion antishqiptar !Në një vepër mbi gjeografinë e Europës, të botuar në vitin 1852, faqe 361, shkruan kështu: “Lezha ose Alessio me 3000 banorë është një qytet i vjetër që nga koha e Dyonysius von Syrakus me emrin Lissus, pastaj sërish ra në duar të ilirëve dhe aty ishte një kala malore e pazëvendësueshme-Aero-lissus”. – shkruan Gjon Keka.

“Klasa  politike në Shqipëri  e ka të vështirë të dali  nga kurthi i së kaluarës. Ajo nuk e ka as aftësinë e as vizionin për një gjë të tillë. Ata kalojnë nga krekosja nacionaliste, në përulje kozmopolite. Të kthehem te çështja e Europës Është i njohur admirimi i pakusht i shqiptarëve për Europën dhe SHBA-në. Kjo ndoshta vjen ngaqë humbjen e Europës ne e kemi përjetuar më tragjikisht se të tjerët. Qysh në vitet 30-të një poeti ynë ka shkruar se ne “e duam Perëndimin me një dashuri tragjike”. Ky tragjizëm u theksua gjatë izolimit komunist.

Por ne nuk po e duam Europën , me krenari po mbesim në tutelën antishshqipare.Pyetja shtrohet fare thjesht: Ç’do të bëhet me shqiptarët sipas zgjidhjes turke? Të kthehen në turq? Të ikin? Të dëbohen? Ja, pra,  e kthyem historinë parapa .

,25.09.15, Gjakovë