Interviste – Page 90 – Dielli

EKREM BARDHA: “Xhevdet Mustafa rrugaç ordiner, plani për vrasjen e Enverit, pallavra”

October 10, 2016 by dgreca

*Ekrem BARDHA:Pjesa më e madhe e diversantëve u kapën tradhëtisht, ishte shumë e lehtë për sigurimin shqiptar. Siç e dini, 1 në 4 veta ishte agjent i sigurmit, i detyruar jo me vullnet./

*Vëllai im i madh, Sami Bardha hyri 3 herë në Shqipëri. Ai u kap tradhëtisht, dhe nuk u dënua me gjyq/

….Kështu shprehet mes të tjerash, Ekrem Bardha, filantrop, biznesmen shqiptaro-amerikan dhe konsull i nderit të Shqipërisë në Michigan të SHBA gjatë një interviste dhënë gazetarit Roland Qafoku për emisonin “Debati në Channel One”.

-Pse jeni i ndjeshëm gjithmonë për çështje për 46 vitet e komunizmit në Shqipëri?

Ekrem BARDHA:- Është me të vërtetë për të ardhur keq, sepse unë kur isha 9-10 vjeç, kur nuk duhet të isha as fashist, komunist e ballsit, familja ime filloi të persekutohet kur komunizmi erdhi në fuqi, kur ne u detyruam të largohemi, të lëmë atdheun në një moshë të re. lind pyetja, pse u detyrova, çfarë ndodhi?

-Jeta ishte kaq tragjike, persekutim i paparë, sigurisht ai shtet mbahej nga Sigurimi i Shtetit dhe në atë periudhë u krijua një situatë e pamundur për të jetuar dhe u krijua urrejtja e persekutimit, por ne ishim të pafajshëm.

Ish-shefi I SHIK dhe një studiues me titull profesor doktor si Irakli Koçollari ka deklaruar në këtë studio se nuk ishte spiunimi i Kim Filbit që shkatërroi bandat diversante, por aftësia e shërbimit shqiptar. Cili është mendimi juaj?

BARDHA:-Unë nuk jam dakord me deklaratën e Koçollarit. Unë kam jetuar në Shqipëri kur dieversantët hynin këtu. Pjesa më e madhe e diversantëve u kapën tradhëtisht, ishte shumë e lehtë për sigurimin shqiptar. Siç e dini, 1 në 4 veta ishte agjent i sigurmit, i detyruar jo me vullnet. Nga ana tjetër Kim Filbi ishte spiuni i shekullit që bashkëpunonte me KGB ruse dhe me Sigurimin e Shtetit në Shqipëri dhe ku ata hynin disa herë nga Greqia, disa herë me nëndetëse, disa herë me avion, ata dinin me saktësi se ku do të hynin, psh në Divjakë. Vëllai im i madh, Sami Bardha hyri 3 herë në Shqipëri. Ai u kap tradhëtisht, dhe nuk u dënua me gjyq, në kohën e Ramizit ne mësuam që ai ishte i ekzekutuar.

Si e vërtetoni ju këtë? A ka dokumentacion që Kim Filbi ka dhënë informacion për bandat e diversantëve? Unë kam lexuar librin “Tradhëtia e madhe”, “The great betrayal”me autor Nicholas Bethel, por aty nuk ka gjëra konkrete.

BARDHA:-Është problem nëse ne vazhdojmë të besojmë dokumentet e Sigurimit të Shtetit. Ato nuk janë reale, nuk janë të vërteta, ashtu sikur historia jonë që nuk është e vërtetë gjatë 46 vjetëve. Filbi ishte një agjent që përfundoi në Rusi dhe tradhtoi vendin e tij. Nuk bëhet fjalë për aftësinë e Sigurimit të Shteteit. Ata ishin të paaftë dhe nuk kishin zotësi të shpartallonin bandat.

Pse Tony Bler ka thënë që shërbimi sekret ka pësuar 2 dështime, në Irak dhe në Shqipëri?

BARDHA:-Kjo ishte tradhëtia, që Filbi tradhtoi CIA-n dhe vendin e tij. Nga ana tjetër është absurde të thuash që ata të sigurimit ishin heronj.

Cilët ishin heronj sigurimi, apo diversantët?

BARDHA:-Për Sigurimin dhe ata që kanë nostalgji për atë kohë, ata janë heronjtë, për mua janë diversantët që donin të rrëzonin komunizmin, Amerika nuk donte të pushtonte Shqipërinë, por vetëm të rrëzonte komunizmin. Nuk trajtohen njëlloj si Jugosllavia dhe Greqia që donin të aneksonin një pjesë të Shqipërisë.

Por Irakli Koçollari deklaroi se CIA vrau 1000 shqiptarë, ushtarakë por edhe civilë…

BARDHA:-Nuk është aspak e vërtetë. Nuk janë vrarë 1 mijë. Kur ka ardhur vëllai im e kam pritur, duke vënë në rrezik jetën time, në bisedat që kam bërë me të e kam pyetur nëse kishin ardhur për të vrarë. Dhe më tha se kishin urdhër të mos preknin asnjë njeri. Nuk është vrarë asnjë civil. Vetëm në kufij, mund të jenë vrarë rreth 50 persona, 100, 200, jo më shumë.

Po 300 diversantë të kapur e të vrarë a është shifër e saktë?

BARDHA:-Kjo mund të jetë e saktë. Ai e nënvlerëson Kim Filbin, ai ka qenë arkitetki i bandave të diversantëve, ai ishte kryesori, tradhtari i vendit të tij.

A kishin veti të veçanta specialistët e sigurimit të shtetit?

BARDHA:-Kishin, ata ishin mjaft të organizuar, në bashkëpunim me inteligjencën ruse dhe kjo i ka përgatitur, por nuk mund t’i bëjmë heronj.

Kur shikoni sot ndonjë rrugë me emrin e ndonjë oficeri të sigurimit si ndiheni?

BARDHA:-Oficerët që mbaj mend unë, Josif Pashko nga zona ime, ai nuk dënonte me 10-20 vjet burg, por dënonte me pushkatim. Apo nevzat Haznedari, një kriminel që arriti të bëheje dhe zëvendësministër. Ai bënte tortura çnjerëzore. Ai dënonte vetëm me vdekje.

Zoti Koçollari përmendi që kishte bashkëpunim edhe me shërbimin grek. A kishte nga këto banda që bashkëvepruan me grekët në dëm të vendit?

BARDHA:-Kjo është shumë domethënëse për mua, në vitet 1967-68 kolonelët grekë, kishin qëllim të merrnin një pjesë në Gjirokastër, kam një dokument që thuhet se në asnjë mënyrë nuk do të lejohen kërkesat e grekëve. Diversantët të stërvitur nga anglezët dhe amerikanët nuk kishin qëllim të hynin në Shqipëri dhe të okuponin vendin, por të rrëzonin regjimin. Jugosllavët dhe grekët donin të aneksonin pjesë të Shqipërisë. Për fat të keq, një pejsë e grupeve punonin për inteligjencën jugosllave dhe greke, numri ishte i vogël, unë vetë i kam njohur dhe i kam cilësuar tradhtarë. Më kanë thënë se urrenin komunizmin, por kjo është tjetër gjë, ata tradhtonin edhe atdheun.

Për çfarë e bënin, a merrnin para?

BARDHA:-Po, sigurisht që merrnin para.

Sa mund të kenë qenë të tillë?

BARDHA:-Nuk e di saktësisht, por unë vetë kam njohur mbi 15 të tillë për Greqinë, sepse për pjesën jugosllave nuk kam shumë informacion. Ata kishin detyrë të jepnin informata për Asfalinë greke dhe ti shërbenin asaj që në fakt e kanë bërë këtë. Asfalia dhe shtetei kërkonte aneksimin e disa zonave në Jug të Shqipërisë dhe fatkeqësisht një pjesë, ndonëse e vogël I kanë shërbyer asaj. Por është tjetër gjë që të ishte kundër komunizmit dhe kundër regjimit të Hoxhës dhe tjetër gjë të ishe kundër atdheut tënd. Unë kurrë nuk pranova personalisht ta punoja kundër atedhut dhe vendit tim. Pas arratiosjes sime në Greqi, edhe mua ma offruan këtë gjë, por kundërshtova në mënyrë kategorike. Mbaj mend që ime më më tha: Nëse ti do ti shërbesh Asfalisë greke, nuk je më im bir. Mjafton këto pasazhe për të kuptuar se sat ë qartë ishim ne si familje për atë që këkronim të bëni. Fatkeqësisht kishte nga ata që e ngatërruan këtë çështje dhe punuan kundër kombit shqiptar.

Zoti Bardha, si është e vërteta e bandës së Xhevdet Mustafës?

BARDHA:-Mos ma zini në gojë Xhevdet Mustafën. Ai ishte një rrugaç ordiner dhe nuk jka lidhje fare as me antikomunizmin, as me CIA-n amerikane dhe as me gjë tjetër.

Si nuk ka lidhje me CIA-n? Zyrtarishtë shtë thënë se ai erdhi në Shqipëri ëpr të vrarë Enver Hoxhën?

BARDHA:-Ai të vriste Enver Hoxhën? Ti hante….Pallavra. Xhevdet Mustafa ishte një ordiner që nuk e konceptoj dot se si iu bë aq jehonë. Por këtë e bëri Sigurimi I Shtetit. Xhevdet Mustafa ishte një hiç dhe kaq. Ai erdhi me kokën e vet në Shqipëri dhe nuk ksihte asnjë plan e asnjë object.

Por ai vrau 5 vetë?

BARDHA:-Unë e thashë më lart, ai ishte turp për diasporën ndërsa ju na e bëtë sikur çfarë të ishte. Në SHBA njihej si rrugaç dhe kaq. Unë e kam njohur si çdo shqiptar tjetër atje që e njihte si unë.

Po si vepronte diaspora për të rrëzuar komunizmin?

BARDHA:-Kur e pamqë që SHBA kishte në plan të oparë luftën në Kore, kuptuam që Shqipëria nuk kishte më inters për ata. Për në plan të parë doli çështja e Kosovës. Por unë mbaj mend një moment kur kryeministri Mehmet Shehu erdhi në OKB dhe mbajti atë fjalimin e famshëm. Sapo ai u fut në pallatin e OKB në Neë York u organizuam nja 300 shqiptarë dhe mbajtëm pankarta në duar në të cilat shkruhej: Poshtë KomuniZmi! Poshtë Enver Hoxha! Poshtë Mehmet Shehu etje. Ishim të lumtur që arritëm të bënim protestën e parë publike kundër komunizmit. Por kjo u venit shumë shpejt. Pak metra më tutje shikojmë një grup protestuesisht grekë që po protestonin edhe ata kundër Mehmet Shehut me pankarta në të cilat shkruhej: Jugu I Shqipërisë I takon Greqisë! Rroftë Vorio Epiri! etj. Atëhetrë në këtë moment ne I flakëm pankartat tonë kundër komunzimit dhe iu sulëm të rrinim grekët që kërkonin Jugun e Shqipërisë. Bëmë një përleshje të madhe dhe I rrahëm ata dhe I përzumë nga protesta. Pra, akuza e kombit fitoi ndaj kauzës kundër komunizmit. Ishim të bindur që më mirë një Shqipëri komuniste se sa një Shqipëri e copëtuar.

A ishte disapora e bashkuar?

BARDHA:-Jo. Madje Sigurimi i Shtetit kishte edhe atje agjentët e vetë në SHBA. Shumë shqiptaro-amerikanë spiunonin dhe ishin vegla të Sigurimit Shqiptar. Kjo ishte një gjë shumë e rëndë për diasporën. Ata merrnin si shpërblim ndonjë vizitë që bënin në Shqipëri.(Intervista u dhe per emisionin “Debat” ne Channel One”)

Piktori Aleksandër Dragoti: Ju tregoj per Stan Dragotin

October 8, 2016 by dgreca

PERSONAZH/ Flet piktori Aleksandër Dragoti; Ju tregoj takimet e mia me djalin e xhaxhait Stan Dragoti/

-Në takimin qeveritar tek ish-vila e Enverit Stan Dragoti foli me shumë emocion/

-Atë nuk e lanë një minutë të qetë, iu sulën kush të tregohej më i afërt/

-Ai mbetet njeriu që bëri rizgjimin e ëndrrave njujorkeze me filmin e famshëm “I love New York”/

– Dragoti e cilësoi bregdetin e virgjër shqiptar me atë kalifornian dhe malet, me ato të Zvicrës./

-Xhaxha im Asllani ka ikur nga Dragoti në vitin 1929/

-Ardhja e parë dhe e fundit e xhaxhait në Shqipëri ka qenë në vitin 1949 ku ndenji një muaj/

– Xhaxhai ishte njeri i humorit, por sa kohë ndenji në Tiranë u mbyll përbrenda dhe nuk bënte asnjë shaka/

– Asllani erdhi me dy vajzat dhe si dhurata solli këpucë për pjesëtarët e familjes/

-Kur xhaxhai iku, i tha babait kujdes dhe suksese/

-Kur erdhi Stan Dragoti drejt tij u turrën gjithfarë njerëzish që s’kishin lidhje fisnore

– Berisha kur më prezantoi tek Stan Dragoti i tha: ‘Xhentëlmen Sandër Dragoti’

-E vetmja fjalë shqip që dinte Stan Dragoti ishte, “shejtan”

-Kur iku i dhurova tre piktura të mijat, “Lahuta e Fishtës’, “Kapelja e Skënderbeut”, “Balada e Doruntinës”

– Mesazhi i Stanit “Atdheu fillon tek individi, sa më i përgjegjshëm të bëhet individi, aq më i fortë bëhet shteti. Duajeni punën dhe respektoni ligjet”

Albert Z. ZHOLI/

Aleksandër Dragoti është djali i xhaxhait të Stan Dragotit dhe këtë lidhje gjaku ai e thotë me shumë modesti por me shumë dashuri. Babai tij, ish-Komandanti I Brigadës VIII S, Asaf Dragoti, e kishte vëlla babanë e Stan Dragotit, Asllan Dragotit. Fisi Dragoti në Tepelenë është një familje e madhe me ndjenja të theksuara patriotike. Familja e Asllan Dragotit për një jetë më të mirë dhe për një ekonomi më të mirë niset për në emigracion. Ai ishte martuar me Bahrien, nga qyteti i lashtë i Tepelenës, me të cilën lindi katër fëmijë, tre vajza dhe një djalë, Stanin. Stan Dragoti si djalë i vetëm, ishte dhe më i përkëdheluri. Më vonë ky djalë i përkëdhelur do të ishte Shqiptari që “shembi” muret e Hollivudit ose njeriu që bëri rizgjimin e ëndrrave njujorkeze me filmin e famshëm “I love New York”. Stan Dragoti ka lindur më 4 tetor 1932 në New York City. Stan Dragoti në moshë të vogël ishte tepër kureshtar dhe i interesuar ta shpenzonte kohën përballë programeve televizive. Çdo film që shikonte ishte i pasionuar ta komentonte me motrat dhe prindërit. Që në moshën 7 vjeç filloi të vizatonte, kishte imagjinatë të theksuar. Këto ishin edhe ato që bënë realitet ëndrrën e tij. Mbaroi njëkohësisht kolegjin në “Cooper Union”, New York dhe shkollën e Arteve Vizuale. Ndërsa bashkëpunon akoma që prej vitit 1968 me kolegun e tij, Charli Moss. Stan bëri emër që në hapat e parë, kur si drejtor i një filmi pati sukses të pabesueshëm. Disa nga shitjet kalonin shifrën 200 milionë dollarë të çdo prodhimi të kompanisë së tij. Njëkohësisht filloi të realizonte reklama për gjigantët e industrisë së linjave ajrore dhe atyre të prodhimit të makinave. Njeri inteligjent dhe krijues, duke i vënë njohuritë në shërbim të kohës, u bë shpejt i njohur dhe i kërkuar. Në vitin 1996 ai bën një vizitë zyrtare në Shqipëri. Ideja e tij ishte të realizonte dhe tre filma në vendin e origjinës. Në këtë vizitë Dragoti ka qenë i shoqëruar nga Ekrem Bardha, Arthur Lika, Dino Erbeli, Geri Kokolari, Bardhyl Quku, njëkohësisht dhe nga pushtetarë dhe zyrtarë të lartë shqiptarë. Në këtë ardhje të tij, Dragoti ka vizituar me helikopter edhe fshatin e origjinës së tij, vendlindjen e babait, Dragotin në Tepelenë, një fshat piktoresk që shtrihet përballë qytetit. Gjatë kësaj vizite në Shqipëri, Dragoti e cilësoi bregdetin e virgjër shqiptar me atë kalifornian dhe malet me, ato të Zvicrës.

Kur ka ikur në emigrim Asllani xhaxhai juaj?

Me sa më ka thënë babai, xhaxhai im Asllani ka ikur për emigrant ekonomik në Amerikë në vitin 1929. Ishin vitet kur Shqipëria ishte e rrënuar dhe ekonomia ishte e varfër. Familja e prindërve të mi në Dragot, edhe pse kishte toka nuk mund të përballonte jetesën, pasi toka ishte e varfër. Mungonte ujitja, mungonin plehrat kimikë mungonin makinat bujqësore. Pra ishte një bujqësi e prapambetur, plus që prodhimet blegtorale nuk kishin treg, pasi rrugët e komunikacionit ishin shumë të kufizuara. Çdo transport bëhej vetëm me kafshë (gomarë, mushka, kuaj, etj). Gjithë bujqësia ishte bazuar në pendët e qeve, ku lërimi bëhej në mënyrë primitive. Ky ishte shkaku. Xhaxha Asllani bisedoi gjatë me babanë derisa u vendos. Të dy ranë dakord që ai të shkonte në Amerikë për një jetë më të mirë.

Si u krye lëvizja drejt Amerikës?

Lëvizja e familjes së xhaxhait u bë me vapor nga Durrësi në Itali dhe nga Italia në Amerikë. Udhëtimi zgjati mbi një muaj dhe babai më ka thënë që, pasi kishte mbërritur, ai kishte dërguar një letër. Sipas babit vetëm dy letra mban mend se janë dërguar prej xhaxhait. Pastaj erdhën vitet e Luftës dhe çdo gjë erdhi për keq. Situata ishte e vështirë dhe mungonte pothuajse fare komunikim i saktë dhe i rregullt.

A ka ardhur ndonjëherë xhaxhai Asllani në Tiranë?

Vitin s’e mbaj mend të saktë, siç më ka treguar babai, por do ketë qenë nga fundi i viteve 1940. Xhaxhai erdhi me dy motrat e Stanit. Ne atëherë kishim shtëpinë tek blloku i ambasadave, pasi babai vinte nga lufta si Komandant i Brigadës VIII dhe kishte një pozicion të rëndësishëm në Ministrinë e Brendshme. Madje xhaxhai lëvizi drejt fshatit dhe Tepelenës me makinën e tij. Xhaxhai vetëm shikonte dhe nuk fliste. Nuk donte ta prekte babanë apo t’i prishte humorin për çka shihte në Shqipëri. Ai vinte nga Amerika dhe shihte çfarë disniveli kishte. Shqipëria, aq më tepër që po dilte nga lufta, ishte bërë tërësisht e shkatërruar. Nuk kishte rrugë, nuk kishte ushqim, nuk kishte industri por as bujqësi. Ishin vitet para të pasluftës dhe çdo gjë dukej e shkretë. Xhaxhait i kishte ikur humori dhe nuk thoshte asnjë fjalë. Çdo gjë e bluante përbrenda dhe nuk i shprehej babait. Babai mendonte se Shqipëria po bënte përparime dhe as e mendonte se si ishte Amerika e asaj kohe, që po ndihmonte të gjithë. Kur do largohej për në Rinas i tha babait nën zë, “kujdes dhe suksese!”. Iku shumë i ngrysët. Erdhi me shumë ngazëllim dhe u largua larg humorit që e karakterizonte, më tregonte babi. Ai ishte takimi i fundit i babait me të vëllanë. Ata u ndanë përfundimisht. Ishin në dy botë të ndryshme, në dy botë në luftë të egër me njëra-tjetrën. Babi vdiq shumë shpejt pas ikjes së tij. Nuk e di pse. Ngjarjet rrodhën në mënyrë të befasishme.

-A pati ndonjë reagim xhaxhai pasi pa gjendjen?

Duke kuptuar situatën ai pyeti babanë se mos i prish ndonjë punë ardhja e tij. Po babai e qetësoi duke i thënë se kishte marrë leje tek Enver Hoxha. Kjo e lehtësoi disi situatën.

Ju mbajtët lidhje me familjen e xhaxhait më pas?

Më pas as që bëhej fjalë. Amerika u bë armiku kryesor i Shqipërisë. Askush nuk guxonte të mbante lidhje me Amerikën. As nuk pyesnim jo më pastaj të bënim letërkëmbim. U ndamë për së gjalli. Tek tuk dëgjonim për arritjet e Stan Dragotit. Ngazëllehesha. Ndihesha krenar, por kurrë nuk e përmendja emrin e tij. Një përmendje kushtonte. E tillë ishte ajo kohë që sot as nuk mund të besohet. Nuk e morëm vesh kur xhaxhai ndërroi jetë. Dinim që kishte tre vajza dhe një djalë. Për djalin Stanin xhaxhai kishte debulesë, jo vetëm pse ishte i vetmi, por në përgjithësi shqiptarët tek djemtë shohin vijimësinë e fisit të tyre, shtimin e radhëve për të lënë pasardhës që të mos u shuhet dera.

Kur e keni takuar Stan Dragotin?

E kam takuar në vizitën që ai bëri në vitin 1996 me ftesë të ish-Presidentin Berisha. Vizita ishte zyrtare dhe jo private. Gjatë atij udhëtimi, Dragoti ka qenë i shoqëruar nga Ekrem Bardha, Arthur Lika, Dino Erbeli, Geri Kokolari, Bardhyl Quku, njëkohësisht dhe nga pushtetarë dhe zyrtarë të lartë shqiptarë. Në këtë ardhje të tij, Dragoti ka vizituar edhe fshatin e origjinës së tij, vendlindjen e babait. Për nder të tij Presidenti Berisha shtroi një darkë-koktej tek ish-vila e Enver Hoxhës. Darka ishte me ftesa, ku ishin vetëm personalitete. Unë kisha ftesë speciale nga Presidenti Berisha. Atë kohë Ministër i Kulturës ishte Teodor Laço. Në këtë takim kishte personalitete nga të gjitha fushat. Prezantimin e të gjithëve e bëri vetë Berisha. Kur u afrua tek unë Berisha i tha: “Ky është djali i xhaxhait tuaj Xhentëlmen.”. Stani qëndroi disa sekonda duke më shikuar pastaj m’u afrua dhe më përqafoi. Më mbajti disa sekonda shtrënguar. Pasi më lëshoi filloi të më pyesë për babanë tim (xhaxhanë e tij) ku ishte varrosur, për familjen. Më hodhi krahun dhe i tha përkthyesit që ta ndiqja. Kisha shumë emocione, shumë. Më dukej si një njeri gjigant. Kur filloi të fliste dhe të uronte më mori në krah: “Jam shumë i lumtur që vij në vendin e origjinë sime. Kam ngelur i befasuar nga mikpritja. Shoh njerëz të dashur dhe të respektueshëm. Shqipëria duhet të ketë një tjetër të ardhme. Ndihem i lumturuar.” Gjatë gjithë darkës atë nuk e linin rehat dhe e rrethoni të gjithë. Sa vinte njeri, ikte tjetri. Pra ishte nën një dyndje njerëzish dhe nuk pata kohë të flas më gjatë. Rreth tij ishin bodigardët që nuk lejonin në afërsi të tepruar apo biseda bezdisëse.

Sa takime keni pasur gjatë atyre ditëve?

Jam takuar katër herë. Ai kishte një agjendë të ngjeshur. Një takim ai e bëri mes të afërmve tek Piaca, ditën e dytë. Ishte një takim mbresëlënës, por edhe pak i stresuar. Aty u panë shumë njerëz që dhe nuk kishin lidhje me të apo ishin nga fshatrat aty afër dhe thoshin që e kishin njeri të afërt. Duhet të kini parasysh ,se ai ka këtu njerëz edhe nga nëna edhe nga babai. Të gjithë donin të tregoheshin kush ishte më i afërt me të. Ai e vuri re këtë sjellje, po e anashkalonte me butësi. Në përshëndetjen e tij u shpreh, se ishte i kënaqur që takonte të afërmit e prindërve dhe ndjehej i kënaqur për këtë gjë. Gjatë asaj mbrëmje unë isha në krah, edhe pse nuk munda të flas gjatë me të, pasi gjithkush donte të ishte afër tij. Vinin e pyesnin dhe atij i duhej përkthyes, por kishte edhe pyetje rutinë që nuk ngjallnin interes. Qëndroi me ne rreth një orë dhe u mundua të na e bënte qejfin të gjithëve. Në një moment më pyeti për varrin e babit dhe se si ecja në profesionin tim.

Po takimi i radhës?

Ishte ditën e nesërme me artistët. Takimi u bë po tek Piaca, tek salla e madhe, jo aty ku u bë me familjarët. Ishte një takim me pyetje përgjigje të shumta. Aty ishin të gjithë aktorët e mëdhenj shqiptarë. Pyetjet ishin kryesisht për idetë e tij për realizimin e filmave në Shqipëri. Qysh në fillim, në media u përhap lajmi se ai kishte ardhur me plan-ide për të realizuar tre filma artistikë në Shqipëri. Një për Skënderbeun një për Holokaustin, ndërsa një film tjetër do të bazohej mbi librin “Zyra e Shërbimeve Strategjike gjatë Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri”. Është një libër shumë interesant shkruar nga Peter Lukas. Filmi do ta bazohej mbi marrëdhëniet mes agjentit shqiptaro-amerikan Tom Stefan dhe Enver Hoxhës, se si amerikanët e këshilluan agjentin e tyre që të vriste Hoxhën, gjë që ai nuk e realizoi dot.

A dinte ndonjë fjalë shqip Stan Dragoti?

Ah, (qesh) për sa kohëndenja afër tij vura re se vetëm njëherë që ai tha fjalën: ‘Shejtan’. Kur u shtrua darka me njerëzit e afërm, një djalë i vogël 6 vjeçar duke ecur mes tavolinave padashur theu një pjatë. Kjo krijoi zhurmë dhe Stani pa me vëmendje mos pësoi gjë fëmija. Shqetësimi tij për fëmijën ra shumë në sy. Kur pa që fëmija nuk kishte gjë, ai tha me të qeshur dhe përkëdheli, “ah shejtan, shejtan!”. Këtë fjalë e përdorte babai i tij, por edhe babai im. Pra, ishte si një fjalë përkëdheljeje që përdorej shumë në familje. Kaq mora vesh për shqipen e tij. Pra, nuk e zotëronte shqipen, pasi puna e largoi nga familja dhe ai nuk kishte ku ta përdorte shqipen.

Çfarë ju dhuroi Stani si të afërm që ishit?

Të gjithëve u dhuroi nga një pako të vogël simbolike. Kishte tjetër natyrë por pashë që ruante traditën.

Po babai i tij kur erdhi në atë kohë çfarë dhurata solli?

Ah kjo më ka mbetur në mendje, sepse ma thoshin shpesh motrat dhe babai. Atë kohë dhurata më e bukur për çdo shqiptar ishin këpucët. Kjo pasi këpucët në Shqipëri prisheshin shpejt sidomos në Tepelenë që ishte gur dhe stërrall. Nuk ekzistonte asfalti. Pra xhaxhai solli këpucë për motrat. Ishte një gëzim i jashtëzakonshëm.

Po ju çfarë i dhuruat Stan Dragotit?

I dhurova tre piktura nga të mijat. Nga më të bukurat; “Lahuta e Fishtës’, “Kapelja e Skënderbeut”, “Balada e Doruntinës”.

Kush ishte dëshira më e madhe e Stanit?

Të shihte fshatin e origjinës. Ai bëri një vizitë me helikopter pa u ulur për të parë me imtësi, pastaj vazhdoi vizitën ajrore në drejtim të bregdeti shqiptar. Është habitur me çka pa.

Cili ishte mezazhi që ju la nga bisedat dhe takimet Stan Dragotin?

Mesazhi që ai la me nëntekst nga të gjitha sa tha ishte “Atdheu fillon tek individi, sa më i përgjegjshëm të bëhet individi, aq më i fortë bëhet shteti. Duajeni punën dhe respektoni ligjet”

Erifili Bezhani, avokatja shqiptare në Marsejë

October 1, 2016 by dgreca

Erifili Bezhani, avokatja e parë shqiptare, që ushtroi profesionin e vet në Marsejë, Francë/

Nga Nini Haxhistasa Mano/*

Portreti i Erifili Bezhanit, vajza e tezes së tim eti, në vitet e fëmijërisë sime të hershme, në imazhin e përftuar ashtu, vjedhurazi bisedave të kujdesshme të të medhenjve, ishte thuajse i pakapshëm. Shkolluar në Greqi, e më pas në Francë, fotografitë e Erifilit në albumet e familjes më ofrobin imazhin e personazhit magjepsës të tregimeve dhe novelave, treguar nga motra e saj, Evrinomi ne, të vegjëlve, mbremjeve të gushtit, buzë detit, në lagjen Skelë, në Vlorë në mes të viteve 60-të. Vizioni i kalorëses së shkëlqyer, që rrugën nga lagja Goricë, ku banonte gjyshja, deri në Kala tek tezja në Berat, e merrte me gallop të shpejtë, shumë ndryshe nga vajzat e tjera të së njejtës moshë, më afronin zanën e bukur të përrallave.

Me kalimin e viteve, kur e rritur, fillova të merrja pjesë në bisedat e më të mëdhenjve, portreti i Erifilit u paraqit ashtu, sic ishte në të vërtetë: plot vitalitet, endrra dhe ambicje profesionale, që u thyen në mes papritur, për një shkak shumë të pakuptimtë: kundërvënia e shtetit ndaj koncepteve, përpjekje intelektuale të saj për shoqëri demokratike të vërtetë në Shqipëri.

Me jetën e Erifili Bezhanit lidhen histori të spikatura karakteresh shqiptare, por shumë të dhimbshme dhe tragjike në familje me prejardhje të hershme intelektuale.

Të tilla janë jetët e fëmijëve të Pavllo Bezhanit nga Vlora dhe Amalia Kolea nga Berati. Pavllo ishte bir i familjes së njohur Bezhani, familje e pasur, me aktivitet tregtar eksport-import në Vlorë, Greqi, Itali deri në Egjyptin e largët. Bezhanët njihen në historinë e zhvillimit të tregut financiar shqiptar, pasi që nga viti 1850 hapën të parën bankë private në Shqipëri, e njohur fillimisht si “Banka Pandeli & Lefter Bezhani”.

Ndërsa Amalia Kolea ishte vajza e vogël e avokatit nga Berati, Kristo Kolea, përfaqësues i Monopolit francez të duhaneve “La Regie Des Tabac” në perandorinë Otomane në teritorin Shqipëri, Greqi, Maqedoni. Amalia Bezhani ka qënë poete, e para vajzë shqiptare, e cila ka botuar poezitë e saj në revistën “Bleta Shqiptare”, botim i komunitetit shqiptar të Misirit në Egjypt, në fund të shekullit XIX, kur jetonte me të vëllanë, patriotin Sotir Kolea.

E mbetur e ve shpejt, në vitin 1918, Amalia Bezhani me mëncuri të vecantë, jo vetëm që drejtoi dhe zhvilloi biznesin e familjes brenda dhe jashtë vendit, por u kujdes për shkollimin sa më të mirë të 3 fëmijëve. Ndërsa vajzat, Erifili dhe Evrinomi studjuan dhe u diplomuan në universitetet e Francës, djali Aleko studjoi për Ekonomi në Romë, Itali në mes të viteve 30-të. Për të tre, ushtrimi i profesionit në vendlindje, bashkë me idealin për të ndryshuar dhe përmirësuar bashkë me jetën, edhe konceptet e vjetra fanatike shqiptare, u ndërprenë në moshën më produktive me ardhjen e PKSH-së në fuqi.

Kush ishte Erifili Bezhani

Erifili Bezhani lindi në Vlorë në 16.11.1910. Pas mbarimit të shkollës fillore në vendlindje, e ëma, dërgohet për shkollim në Korfuz. Pas mbarimit të shkollës së mesme, shkon në Francë me të motrën, ku studjon fillimisht për Letërsi Frenge dhe më pas kryen studimet në Fakultetin e Drejtësisë, në Universitetin e qytetit Alix-en-Provence, në 1939. Vazhdon me studime të mëtejshme deri sa merr edhe “Licenciee en Droit”. Ushtron 2 vjet profesionin e avokates në Marsejë, në vitet 1941-42, ku fejohet me një avokat të njohur aristokrat francez. Kur ishte në kulmin e lumturisë, nga një fakeqësi e së motrës Evrinomi, e diplomuar edhe kjo si “Profesore e D’Etudes Francaises “në të njejtin Universitet, Erifili Bezhani lë pas gjithcka dhe e shoqëron atë për në Shqipëri. Ishte kohë lufte, dimër i vitit 1943, kur dy motrat zbritën në Portin e Vlorës për të mos u larguar më kurrë prej luftës, deri në vdekje.

Pas një qëndrimi në qytetin e lindjes, së bashku me nënën, dy motrat Bezhani largohen nga Vlora dhe në vitin 1944 vendosen në Tiranë. Gjenden shumë shpejt në qëndër të grupeve me intelektualë të dalluar shqiptarë, shkolluar në vende të ndryshme të Europës. Në vitet e para të clirimit, me fillimin e pushkatimeve të nacionalistëve, Erifili kupton se ardhja e PKSH në krye të vendit, nuk ishte rruga që do të vendoste sistemin pluralist demokratik.

Ajo ishte si shumë intelektualë, që bashkë me shkollimin universitar jashtë atdheut, kishin përvetësuar, për fatin e tyre të keq e tragjik, bashkë me normat e edukimit perëndimor, edhe modelin e shoqërive të verteta demokratike.

“Eshtë një raprezalje e frikshme, jashtë shembullit të vendeve europiane, ndaj duhet ndalur”, shprehej tek të afërmit e vet, Erifili Bezhani. Ajo aktivizohet në lëvizjen antikomuniste të grupimit “Bashkimi Demokrat”, ku bënin pjesë anëtarë të grupit të Deputetëve, Liberal-demokrateve, social-demokratët, etj.

Miqtë e saj të përhershëm me të cilët shoqërohej, ishin intelektualë të njohur të kohës si Gjergj Kokoshi, Thoma Orogollai, doctor Isuf Hysenbegasi, Dhimitër Pasko (Mitrush Kuteli), Qenan Dibra, Musine Kokalari, etj.

Andromaqi Nocka, kujtonte:” Erifili ishte demokrate në shpirt, ashtu sic duhet të jenë sot politikanët. Unë vija nga zonat e lira, rreth vitit 1945, kur takova pas shumë vitesh Erifili Bezhanin, ishte me Dhimitër Paskon, u ulëm në një lokal dhe të dy, mbaj mënd që bisedonin për politikë, rreth rrugëve për vendosjen e demokracisë. Jo vetëm në atë rast, por asnjëherë Erifili, nuk më tërhoqi vëmëndjen për bindjet e mia politike, sepse dinte të respektonte cdonjeri. I vetmi faj për të cilin u dënua Erifili, ishte se guxoi të fliste hapur, me zë të lartë vazhdimisht për vendosjen e demokracisë dhe për nevojën e pluralizimit politik në Shqipëri. Kishte një fjalor të pasur, që shoqëronte argumentat rreth këtyre ideve. Aty u kapën edhe në dënimin e saj”.

Për guximin dhe burrërinë që e kakrakterizonte Erifilin, ish-i dënuari plotik, Dr. Isuf Hysenbegasi ka lënë këtë kujtim:” Mes viteve 1945-46 një përfaqësues anglez bëri një takim me inteligjencën e Tiranës dhe mes të tjerave, tha :”Ne Shqipërinë nuk do ta lëmë në duart e komunistëve”. Në atë moment ndërhyri Erifili Bezhani duke thënë :”Shikoni Egjyptin që po ju rrëshqet nga duart, sa për fatin e Shqipërisë, ai është përcaktuar tashmë”. “Kush jeni ju zonjë ?”, e pyeti anglezi. “Jam një grua shqiptare”, ju përgjigj Erifili Bezhani”.

Në 16 Maj,1947, pas arrestimeve të bujshme të grupit të Deputetëve, të liberal-demokratëve, etj, Erifili Bezhani arrestohet dhe nga fundi i vitit, dënohet me 20 vjet “heqje lirie” nga Gjykata Ushtarake e Tiranës. Dërgohet në burgun famëkeq të Burrelit, duke u rreshtuar në historinë e burgimeve antikomuniste në të 4 femrat e para shqiptare antikomunsite, që provuan bashkë me burgimin, edhe shijen e hidhur, torturat cnjerëzore. Ish i burgosuri politik, vlonjati Hysni Alimerko, shkruan në kujtimet e tij: ” Erifili u dënua pothuajse në të njetjën kohë me Musine Kokolarin, Shega Këlcyrën dhe Nurie Koculin, bijë e Qazim Koculit. Ishin 4 femrat e para që u futën në burgun ferr të Burrelit. Më vonë erdhën Drita Kosturi dhe Raile Luzi. Të gjitha ishin me karakter të fortë dhe të papërkulura”.

Drita Kosturi në kujtimet e saj rreth torturave që hiqnin të burgosurat gra në burrgun e Burrelit, përmënd qëndresën e Erifili Bezhanit dhe shoqeve të saj në burrgun e Burrelit:”Kam takuar shumë gra të burgosura me akuza politike, gra që përmbanin brenda vetes virtyte të larta të gruas shqiptare, të ushqyera nga tradita e brezave të tërë. Gra me karakter të fortë, me shpirt të gjerë demokratik, në të cilat krenaria mbyste dhimbjen për kushtet në të cilat ndodheshin. Janë nga ato gra, të cilave lotët u gëlltiteshin nga sytë pa mundur t’u rreshqisnin faqeve, mes tyre Musine Kokalari, Erifili Bezhani, Frida Sadedini e mjaft të tjera”.

Në Nëntor, 1951, kur vuante burgimin në Burrel, emri i Erifili Bezhanit përfshihet në listat e amnistisë të Presidiumit të Kuvendit Popullor, falë ndërhyrjes së miqve të vjetër të familjes si Hysni Kapo, por edhe sepse familja e saj kishte mbështetur financiarisht luftën Nacional-Clirimtare.

Që nga kjo kohë dhe deri në vdekje, nis etapa e dytë e mundimeve të Erifili Bezhanit për mbijetesë, me shumë mundime poshtërime dhe privime.

Në vitin 1952, pas shumë ndërhyrje miqsh, hyn në Kolektivin e Avokatëve të Tiranës ku nis punën si e para femër avokate. Im atë, Thoma Haxhistasa, avokat i diplomuar në Firence në fundvitet 30-të, djalë teze me Erifili Bezhanin, kujtonte:”Erifili ishte ato vite e vetmja avokate femër në punë. Si femër, dallohej për qetësi, burrëri dhe elokuencë të shkëlqyer, ndërsa si profesioniste, ndiqte vijën e ashpër të logjikës juridike në argumentimin e fakteve dhe provave. Falë aftësive intelektuale të lindur dhe të kultivuar me finesë, të forcës së brendshme të vecantë, dinte të bënte mbrojtje të pakundershtueshme. Brenda 1 viti në punë, u bë ndër avokatet më të kërkuara në Kolegjin e Avokatëve në Tiranë nga klientët. Në atë kohë u shfaqën hapur xhelozitë profesionale tek pjesa më maskiliste e kolegëve burra, që nuk mund ta konkurronin as profesionalisht».

Punoi vetëm një vit si avokate, pasi e përjashtojnë nga puna me motivacionin “e pa denjë dhe e pa zonja”. Mban datën 13 Tetor,1953 Promemorja, që e para avokate femër, tepër e fyer, por edhe me krenari të vecantë, i drejton Këshillit Mbikqyrës të Avokatisë, ku me argumente llogjikë, kundërshton vendimin për përjashtimin nga puna, duke kërkuar që të dëgjohet mbrojtja e saj:

” Unë nuk jam e paaftë! Aftësia dhe zotësia ime provohet prej sukseseve që kam pasur unë në punë, suksese morale dhe materiale. Kurrë nuk më është tërhequr vërejtja për punën time, për studimin e dosjeve, për përgatitjen e mbrojtjes, paraqitjen e provave. …Prej punës sime, të gjitha paditë kanë ardhur në preferim nga njerëz të panjohur, të cilët nuk dinë as emrin tim, por vijnë e kërkojnë në Kolektivë “avokaten e trashë”… Përvec punës sime si avokate, kam punuar edhe për Ministrinë, pasi të gjitha përkthimet prej shqipes në frengjisht, i kam bërë unë jashtë orarit të punës dhe pa asnjë shpërblim. Gjithashtu jashtë orarit të punës, kam bërë edhe përkthime prej gjuhës ruse në shqip, prej nga ka përfituar e gjithë Kolektiva, si psh, Kodi Civil Sovjetik, që ka trajtë me të drejtën e trashëgimit. … Unë nuk jam e padenjë! Përsa i përket moralitetit, mua më njohin shumë dhe të gjithë e dinë se kam kaluar një jetë austere dhe monastike, një jetë të pastër dhe të qetë, kushtuar vetëm studimeve. Fama ime personale nuk ka as njollën më të vogël në këtë pikë. Përsa i përket cështjeve politike, unë vërtetë kam qënë në burg, por në kolektivat e avokatëve të Shqipërisë janë të shumtë ata që kanë qënë nëpër burgje për faje shumë më të mëdha se faji im, sepse unë me regjimet e së kaluarës nuk kam pasur asnjë lidhje dhe me okupatorët, jo vetëm që nuk kam punuar, por i kam luftuar duke ndihmuar me të gjitha fuqitë e mia moralisht dhe materialisht Lëvizjen Nacional-Clirimtare. Deri sa pushteti më rehabilitoi duke më kthyer të gjitha të drejtat, edhe të votës, nuk ka asnjë arsye që të më ndalohet e drejta e profesionit. Drejtonjësi i Kolektivës …u kishte thënë disa kolegëve se unë u përjashtova se nuk kam triskën e Frontit…”.

Erifili Bezhanit nuk j’u dha triska e Frontit, c’ka e shpallte në fakt “armike të popullit”, por e mbante edhe nën presionin e internimit, apo ridënimit. Që nga vitit 1953, Erifili Bezhani nuk mundi të punojë më asnjë ditë si avokate, profesion, të cilit i kishte kushtuar studimet, si dhe përvojën 2-vjecare si avokate në një nga qytetet më të mëdha të Francës, në Marsejë. Atë të drejtë që i dha shteti demokratik Francez, Erifili Bezhanit ja mohoi në vendlindje rregjimi komunist.

Përpjekjet për t’u rifutur në Drejtësi, Erifili Bezhani nuk i rreshti deri në fund të jetës së vet. Në familjen Bezhani ruhet edhe një letër e saj e vitit 1956, drejtuar Hysni Kapos, mik i vjetër i familjes, ku i kërkon marrjen e triskave të Frontit për vete, mëmën dhe motrën dhe rifutjen në punë si avokate.

Pas përvojës së tmershme të burgjeve komuniste, aspak e frikësuar, por krenare, Erifili Bezhani nuk nguroi t’i drejtohet Hysni Kapos me krenari, duke i vënë në dukje të vërtetën e familjes Bezhani për ndihmën materiale për luftën Nacional-Clirimtare si dhe aftësinë e saj profesionale si avokatja, që nuk humbi asnjë proces gjyqësor gjatë ushtrimit të profesionit:”…Unë dua që ju ta dini cështjen mirë, se nuk vij tek ju si mik i familjes për të kërkuar një favor, por si udhëheqës për t’i kërkuar që të ushtrojë influencën e Tij me qëllim që të më jepen të drejtat që më takojnë në bazë të ligjeve të pushtetit popullor…”.

Nevoja për jetesë, kur dyert e drejtësisë ju mbyllën, e futën Erifili Bezhanin në botën e përkthimeve. Falë njohurive të shkëlqyera të disa gjuhëve, si Frengjisht, Anglisht, Italisht, Greqisht dhe Rusisht (të cilën e mësoi shkëlqyeshëm gjatë burgut), punon si përkthyese për disa institucione të ndryshme. Lidhi kontrata përkthimi me Shtëpinë botuese “Naim Frashëri”, me institucione të tjera shkencore, me Legata të huaja në Tiranë. Botimi “Terminologji e Drejtësisë”, “Metoda e gjuhës shqipe për të huajt”, “Kodi Civili i BRSS”, shumë të tjera që gjenden në ministrinë e Drejtësisë, “Studime të Akademisë Shkencave të BRSS”; “Historia e teatrit “Balshoi”, “Historia e muzikës ruse”; recensione filmash, artikuj shtypi për Legatën Hungareze; “Kodi penal i RPSH”, Ligje të ndryshme për Legatën e Polonisë; librin “Bota e atomit”, botime në gazetën “Zëri i Rinisë” dhe në shumë organe të tjera të shtypit të kohës, mbajnë përkthimet e Erifili Bezhanit. Shumë miq dhe dashamirës, që vlerësonin vlerat dhe mëncurinë e saj, i hapën rrugën e kontratave.

Por nuk ishte e thënë që të vazhdonte me përkthimet. Pas burgimit të saj, familjen e Erifilit, nënën dhe motrën, organet e pushtetit i larguan nga Rruga e Elbasanit, ku jetonin në një vilë dhe i cuan në bodrumet plot lagështirë të një shtëpie të vjetër në Lagjen 1 Maj, rruga “4 Dëshmorët”, Nr.36, në një dhomë të vetme, ku me komshinjtë e tjerë përdornin të njejtin korridor si vend për gatim dhe një cezme të vetme. Njëri prej tyre, Sh.Z, polic injorant, por që për militantizëm komunist dinte të bënte shumë mirë luftën e klasave, i shqetësonte vazhdimisht, deri sa në mes të vitit 1958, nuk i lejoi më të përdornin as cezmën, as vendin e gatimit. E ndjerë e privuar deri në poshtërim, Erifili Bezhani, pas shumë ankesash zyrtare në organet e pushtetit lokal, që ranë në vesh të shurdhët, nuk mundi ta përballojë atë dhe e hodhi në gjyq. Por mori vendimin vdekjeprurës më të fundit të pushtetit komunist: dënimin që të bënte punë të detyruar si fshesaxhije nëpër rrugët e Tiranës dhe vetëm në turnin e tretë!

Pas 6 muajsh pune të tillë poshtëruese për nivelin e saj intelektual, sëmuret nga ulcera, shtrohet me urgjencë dhe në operim e sipër, vdes. Ishte data 15 Shkurt, 1959 kur mbylli sytë në në sallën e operacionit në spitalin e Tiranës. Erifili Bezhani. Ishte vetëm 49 vjec, avokate, e diplomuar për Drejtësi në francë, por jeta i rezervoi në vendlindje fat tragjik, si rrallë pak femra të shkolluara jashtë vendit.

Përvecse kontributit si intelektuale në vendosjen e demokracisë pluraliste perëndimore në Shqipëri, apo dënimit politik dhe burgimit si shumë të tjerë, Erifili Bezhani vlen të kujtohet dhe njihet si shembull i rrallë emancipimi për brezin femëror shqiptar të viteve 30-të.

*E de

Liri Kopaçi-Di Michele,shefe e Divizionit të Barazisë në KE

September 27, 2016 by dgreca

Suksesi i Shqiptares nga Librazhdi -Liri Kopaçi-Di Michele, midis Shqipërisë, Belgjikës e Francës./

Histori Suksesi nga Dr Liliana PERE/

Profili i Liri Kopaçi-Di Michele/

‘’Ëndërroni e synoni majat. Kërkoni e punoni për të krijuar mundësi që ju cojnë përpara në jeten personale e profesionale. Veshtiresitë e dështimet janë pjesë e jetës ndaj mos u dekurajoni prej tyre e mbi te gjitha mos u dorëzoni.’’

Këmbengulja, puna dhe vetem puna, ndershmëria dhe perpjekja për të qënë gjithmonë e më i mire si person ne jetën personale e profesionale shpërblehen.

Sheryl Sandberg ka thënë “ Sa më shumë grate ndihmojnë njera-tjetrën, aq më shumë ndihmojnë vehten. Duke vepruar si një koalicion vërtetesisht jep rezultate”[1] – apo sipas shprejhes shiptare “bashkimi bën fuqinë!”.

Liri Kopaçi-Di Michele është protreti i nje gruaje që me sukses ka ndërtuar nje eksperiencë mbi 20 vjecare ne fushën e mardhënjeve ndërkombëtare e te diplomacisë shumëpalëshe perfshirë bashkëpunim e komunikim me përfaqesus te qeverive te shteteve anëtare te Këshillit te Evropës ne nivelin më të lartë të autoriteteve qeveritare dhe parlamentare apo me përfaqesues të autoriteteve lokale e rajonale, organizatave te tjera ndërkombetare, eksperte e përfaqesues te shoqerisë civile.

Karriera i ka mundësuar te zhvillojë dhe forcojë aftesitë e saj drejtuese, negociuse e diplomatike. Puna dhe rezultatet në shërbim te mbrojtjes dhe avancimit të të drejtave te njeriut, aftesitë komunikuese, talenti per t’ë krijuar e zhvilluar rrjete profesionale, zhdërvjelltësia ne mardhënjet njerëzore, perkushtimi ndaj punës dhe kërkesa e lartë ndaj vetes dhe ekipeve që drejton,kanë bërë qe te jetë nje zë me influencë dhe autoritet ne fushën ku punon.

E lindur dhe e ritur ne nje familje te thjeshtë,që nuk ka kursyer inkurajimin, mbështetjen dhe mbi te gjitha dashurinë. E rrethuar, bujaria dhe ciltërsia e nje rrethi te gjere familjar që kanë qënë te pranishëm për pjesën më te rendesishme te femijërise deri ne largimin nga Librazhdi në moshën 16 vjecare për në Tiranë për të ndjekur studimet.

Femijëria e saj është e lire, ku koha ndahej midis shkollës, aktiviteteve kulturore (ka qënë valltare folklorike) dhe e pasionuar pas sportit (volejboll) e pushimeve mes kushërinjve të shumtë.

Panvarsisht varfërisë apo vështiresive që haste cdo zonë rurale në ate kohë, më kanë mbetur në kujtesë si ndër më të bukurat. – mbase per lirinë dhe pavarsinë që të jepnin apo diturinë dhe mençurinë që thithnim pa qënë të ndërgjegjshem .

Apo detajet në dukje pa rëndësi por të gdhendura në memorje si era e hurmave te pjekura në sëndukun e gjyshes, rituali i përgatitjes se kafes turke, netët ne pritje te distilimit të rakise, dasmat që m ë e mahnisnin me traditën e pasur, magjine e veshjeve, këngëve e valleve.

Dhe shumë e shumë kujtime te bukura që do dëshironte t’i rikthente dhe njëherë.

E mbi te gjitha, mikepritja, zëmërgjerësia, bujaria dhe thjeshtësia e njerëzve.

Vlera e punës, edukimit dhe solidaritetit dominonte ne familjen e Lirisë.

Nje femijëri qe i dha formë dhe krijoi themilin e vlerave morale te personit që shikoni sot.

Vitet E diplomimit.

1994-1988 Universiteti i Tiranes, Fakulteti Histori-Filologji, Dega Anglisht.

1994-1995, University of Surrey, England, UK (MSc in Management)

1996 – Postgraduate research, University of the West of England, Bristol, UK

Karriera e saj te impresionon. Nje karrierë qe tashme hyn ne vitin e 28-te dhe shtrihet midis Shqiperisë, Belgjikës e Francës.

Karrierë që ka njohur sisteme te ndryshme politike –

Sot në pozicionin aktual te drejtimit ne Këshillin e Evropës ne Strasbourg.

Privilegj që kam qëne pjesë e përpjekjevete fillimeve te demokracisë për te ndërtuar nje Shqiperi më të mire.-shprehet Liria

Krenare që ka qënë pjesë e nje ekipi të Bashkimit Evropian që financoi dhe praktikisht mundësoi krijimin e ndërmarrjeve te para te vogla e te mesme private ne Shqiëperi (1992) –krijuan bazat për zhvillimin sektorit privat ne Shqipëri.

Më pas pjesë e nje ekipi po të Bashkimit Evropian që solli investimet e para në sektorin shqiptar agrar/bujqesor, perfshirë privatizimin e ketij sektori.

E pasur nga nje eksperiencë me ekipin e Bankës Botërore qe u mor me privatizimin e sektorit bankar.

Apo puna si specialiste investimesh prane Fondit Shqiptaro-Amerikan te Ndërmarrjeve ku perseri,

Aktualish shefe e Divisionit te Barazisë ne Keshillin e Evropes (KE). Gati 20 vjet karrierë pranë kesaj organizate ndërkombetaresi pjesë e personelit te saj pas kalimit me sukses të konkursit per rekrutimin e shtetasve shqiptarë që në vitin 1996[2]

Ne Divizionin e Barazisë pranë Drejtorise se Demokracise, mbulon tre sektorë te rëndësishem te aktiviteteve te Organizates në fushën e te drejtave te njeriut: barazia gjinore, te drejtat e personave me aftësi te kufizuara si dhe lufta ndaj diskriminimit mbi bazën e orientimit seksual apo identitetit gjinor.

Drejton një ekip prej 18 personash që punon për hartimin, promovimin dhe zbatimin e standarteve të Këshillit te Evropës ne fushat e mësiperme ne 47 vendet anëtare te organizatës e më tej.Ndiqeni bashkebisedimin:

Pyetje:E dashur Liri; lexoj bazën e te dhënave dhe karrierën tuaj dhe mbushem me krenari. Impresionohem. Desha të di më tepër unë dhe lexuesi për fëmijerine, familjen tuaj, sa ju kanë inkurajuar dhe mbështetur për te ecur perpara, dicka më tepër ju lutem ?

***

Liri Kopaçi-Di Michele: Familja ime ishte e thjeshtë por nje familje e mirë me principe , që na edukoi me dashurinë për vendin , për arsimin, dhe për ti shërbyer këtij vendi në mënyren më te aftë profesionale me nje formim dhe potencial te vazhdueshëm dhe me punë këmbëngulëse.Librazhdi qyteti im i vogël por shumë i bukur qe gjithmonë e kam ndër sy, me bënte te ndjehesha fëmije i lumtur. E rrethuar nga zhurma, gazi, bujaria dhe ciltërsia e nje rrethi te gjerë familjar qe kanë qëne të pranishëm për pjesën më të rëndësishme te fëmijerise time deri ne largimin nga Librazhdi në moshen 16 vjecare për ne Tiranë për të ndjekur studimet.

Nje femijëri e lirë, ku koha ndahej midis shkollës, aktiviteteve kulturore (kam qëne valltare folklorike) dhe sportit (volejboll) e pushimeve mes kushurinjve te shumtë ne fshat qe panvarsisht varfërise apo vështirësive qe haste cdo zone rurale në ate kohë, më kanë mbetur në kujtesë si ndër me të bukurit…Apo detajet ne dukje pa rëndësi por të gdhendura në memorje,rituali i pergatitjes se kafes turke, dasmat qe më mahnisnin me traditën e pasur, magjinë e veshjeve, këngëve e valleve.Vrapi yne nëper fushat e bukura për te vjelë gjethet e duhanit ishte njëe maratone e vërtetë.E mbi te gjitha, mikepritja, zemërgjeresia, bujaria dhe thjeshtësia e njerëzve.Vlera e punes, edukimit dhe solidaritetit. Shtëpia e gjyshërve atërore ishte e vogel dhe strehonte disa familje, por një dhomë ishte në dispozicion te 4 mësueseve qe vinin nga Korça dhe Gjirokastra për të mësuar fëmijet e fshatit.Dy prindër qe s’kanë kursyer asgjë per t’ju dhenë fëmijeve te tyre një jetë më te mirë. Dy njerëz te ndershëm e punëtore që na mësuan dhe transmetuan vlerat në jetë : ndershmëri, respekt, pune, dashuri, modesti,mirësi, besnikeri, mikepritje, bujari. As kam as me mbarojne thosh ime-më sa here qe komshija Rome e katit te parë vinte të huazonte dicka. Jemi 4 motra,me personalitete e karaktere tëe ndryshme por qe kanë të përbashket c’ka të vertete ka vlerë ne jetë: dashuria pa kushte, respekt dhe përkushtim ndaj familjes dhe shoqërisë, besimi tek puna, ndershmëria, sinqeriteti.

Pyetje:Sa racionale bashkëpunuese, dhe e ndjeshme është Liria ne raportet shoqërore , profesionale, te vjetra dhe ato të reja,sa ndikon largësia per ti ruajtur miqësitë dhe bashkëpunëtorët?

Liri Kopaçi-Di Michele: Ne jetë kemi familjen por kemi dhe miqtë. Per mua miqtë jane nje pjese e rëndesishme e jetës sime, e personit qe unë jam sot. Të ndash pergjate 8 vjeteve nje nje ndertese/konvikt/shkolle, klase e dhome per 10 muaj ne vit do te thoshe te bësh mik (ose armikJ ) per jete. Vajza e djem, shokë e shoqe te shkollës kane pasur nje ndikim te jashtezakonshëm ne formimin e personalitetit tim. E këtu vecoj tre prej shoqeve te cilat jane me shumë se shoqe dhe qe me njohin me mirë se motrat. Jeta e përbashkët me te qeshurat, te zënat, diskutimet, shkollën, shëtitjet, pushimet kanë lënë gjurme te thella në ne zhvillimin e shpirtit te tolerancës, debatit, kulturës, solidariteti e mbi gjithshka nje shoqëri te pastër e ndertuar thjesht mbi dashurinë e respektin per njëra-tjetrën. 36 vjet pas takimit tone te pare ne 1980, distanca midis Shqipërise, Francës, Anglisë apo Amerikës, nuk është pengesë per te ndarë momentet e gëzuara apo te trishtuara te jetës sone, arritjet apo dështimet.

E me pas miqesitë qe krijojmë ne jeten profesionale – secili prej nesh ka nevojë per keshille, mbeshtetje, nje fjale te mire, nje kritike te sinqertë, një inkurajim – une i kam kërkuar e gjetur në rrethet e mija miqësore e profesionale, i kam ushqyer e mirëmbajtur ne vite – sepse shoqeritë dhe miqesitë duan kushtim dhe punë!

Pyetje.Të ngjitesh në funksione të larta në zemër te Europës nuk është pak, por nje privilegj, që ju ja keni krijuar vehtes me integritetin e shkëlqyer profesional, punën e palodhur dhe dashurinë për ta parë vendin tuaj cdo ditë e më afër Europës në standarte, ndjeheni krenare që shumë projekte te zhvillimit kanë mundin dhe emrin tuaj?

Liri Kopaçi-Di Michele: Nje karrierë qe tashmë hyn ne vitin e 28-të dhe shtrihet midis Shqiperisë, Belgjikës e Frances. Karriere që ka njohur sisteme te ndryshme politike – me te metat e meritat, kufizimet, mundesitë e sfidate sejcilit.

Ndjehem krenare dhe e privilegjuar për cdo moment te punës sime – nga ditët e mësimdhënjes në Librazhd deri në pozicionin aktual te drejtimit ne Këshillin e Evropës ne Strasbourg. Privilegj që kam qenë pjesë e perpjekjeve të fillimeve te demokracisë për të ndërtuar një Shqiperi më te mirë.

Krenare që kam qenë pjesë e nje ekipi te Bashkimit Evropian që financoi dhe praktikisht mundësoi krijimin e ndërmarrjeve të para te vogla e te mesme private ne Shqipëri (1992) – qoftë kjo buketorja e pare, floketorja e pare, restoranti i pare, shtypshkronja e parë apo kompania e parë të ndërtimit që krijuan bazat për zhvillimin sektorit privat në Shqipëri.

Më pas pjesë e nje ekipi po te Bashkimit Evropian qe solli investimet e para ne sektorin shqiptar agrar/bujqesor, perfshirë privatizimin e ketij sektori. E pasur nga nje eksperiencë me ekipin e Bankës Botërore që u mor me privatizimin e sektorit bankar.

Apo puna si specialiste investimesh prane Fondit Shqiptaro-Amerikan te Ndermarrjeve ku përsëri, ndjehem krenare dhe kam kenaqësi te veçantë që puna ime dhe kolegëve te mij lanë gjurme ne krijimin e disa prej bizneseve më të suksesshme në Shqipëri ne fushën e sistemin bankar, në fushën kulturore, te tregetisë, industrise ushqimore apo agrare, sektorit te ndërtimeve e shërbimeve përfshire për shembul c’doganimet apo konçensionet private te makinave.

Pyetje: Znj Liri. Rruga e suksesit tuaj është nje ‘’autostrade e bukur’’ në kuptimin figurativ por dhe e vështire për t’u arritur, sigurisht’’Në Këshillin e Europës, a keni pasur mundësinë dhe privilegjin të punoni me personalitete politike, kryesisht Evropiane por dhe në nivelin ndërkombetar si pjesë e punës dhe me Kombet e Bashkuara ?

Liri Kopaçi-Di Michele: Aktualisht shefe e Divisionit te Barazisë ne Këshillin e Evropës (KE). Gati 20 vjet karrierë pranë kesaj organizate ndërkombetarësi pjesë e personelit te saj pas kalimit me sukses të konkursit për rekrutimin e shtetasve shqiptarë ne 1996[3].

Ne Keshillin e Evropes kam pasur mundesinë dhe privilegjin te punoj ne një numur personalitetesh politike, kryesisht Evropiane por dhe në nivelin ndërkombetar si pjesë e punës e bashkepunimit te Këshillit te Evropes me Kombet e Bashkuara apo organizata të tjera ndërkombetare e rajonale.

Ne një numur sektoresh sa të larmishëm aq dhe te rëndesishem si Kongresi i Pushteteve Lokale dhe Rajonale, Asambleja Parlamentare, Drejtoria e te Drejtave te Njeriut deri te dy nga postet më te rëndësishme te organizatës: Kabineti i Presidentit te Asamblesë Parlamentare (ku kam ushtruar funksionin e nen-drejtoreshës se Kabinetit) si dhe Kabineti i Sekretarit e ZV/Sekretarit të Përgjithshëm te Organizatës ku kam shërbyer si Këshilltare.

Në pozicionin aktual në Divizionin e Barazisë pranë Drejtorise se Demokracise, mbuloj tre sektorë te rëndësishem te aktiviteteve te Organizates në fushën e te drejtave te njeriut: barazia gjinore, te drejtat e personave me aftësi te kufizuara si dhe lufta ndaj diskriminimit mbi bazën e orientimit seksual apo identitetit gjinor. Drejtoj një ekip prej 18 personash që punon për hartimin, promovimin dhe zbatimin e standarteve të Këshillit te Evropës ne fushat e mësiperme ne 47 vendet anëtare te organizatës e më tej.

E rritur dhe e edukuar me vlera per drejtësi e barazi, dosjet aktuale i kam shumë per zemër. Mundësia që më jepet për të qene pranë e per t’ju shërbyer shtresave te caktuara të shoqerisë që janë me në nevoje apo janë me te diskriminuar, nepermjet nëpërmjet punës se Organizatës ku punoj, kontributit te kolegëve te mij e investimit tim personal më jep kënaqesi te vecantë.

Qoftë puna dhe aktivitetet tona për te drejtat e grave edhe parandalimin e nje prej plagëve më te përhapura e te rënda te shoqërive tona

– dhuna kunder grave ku Keshilli i Evropes ka vëne në dispozicion te vëndeve anetare një nga standarted ligjore më të avancuara në botë – Konventa e Stambollit[4] – apo puna dhe aktivitetet për te mbështetur vendet anëtare që të aplikojnë në politikat dhe legjislacionin e tyre standarted ndërkombëtare për të drejtat e personave me aftesi te kufizuar si dhe të luftojnë diskriminimin mbi cfardo baze, mbetet per mua nje burim kenaqësie dhe motivimi.

Pyetje: Sa ju mungon Shqipëria, ju jetoni dhe punoni me multi kultura, cfare ruani nga kultura Shqiptare, si një intelektuale dhe grua e moderuar?

Liri Kopaçi-Di Michele: Shqipëria mbetet vendi ku une u linda u rrita e kalova nje pjesë te mire te jetes sime përfshirë profesionale. Eshtë vendi ku jeton ende familja e nje pjesë e miqve. Ështe vëndi i kujtimeve, kulturës, traditës, stilit te jetesës, kuzhinës, gjuhës amë.

E parë ne kete këndveshtrim me mungon. Por une tashmë kam 20 vjet qe jetoj jashtë Shqiperisë.

Familjen time e kam krijuar po jashtë Shqipërisë. E në familjen time përzihen e bashkëjetojnë te pakten tre kultura te ndryshme (shqiptare, franceze dhe italiane). Dhe kjo larmi kulturash eshte shume interesante ne vetvete.

Duke qënë nga natyra e hapur ndaj eksperiencave e kulturave te ndryshme, te qënit larg Shqiperise e kam pare më tepër si nje mundësi për te zbuluar, përfituar e jetuar kultura te tjera më tepër se një nostalgji që të peshon e të mban peng për te jetuar momentin aty ku je në një moment te caktuar të jetës tënde. Une kam mundesinë dhe fatin qe te kthehem shpesh në Shqiperi, gjë te cilen e bej gjithmone me kënaqësi te madhe e kur zhvendosem atje, mundohem të përfitoj e të jetoj momentin atje.

Pyetje:Nga vëzhgimi juaj i distancuar si është reagimi juaj ndaj zhvillimeve pak te ngadalta, mund te përmblidhet pak a shumë me sa fjalë… Si i shikon zhvillimet politike,shoqërore ekonomike shqiptare si intelektuale dhe si nje bijë Shqipërije?

Liri Kopaçi-Di Michele: I rezevoj vetes disa caqe në komentet per situatën ne Shqipëri pasi une nuk jam më pjesë e shoqërisë shqiptare ku të mund te kontribuoj

– Te kritikosh është e lehtë, te sjellësh e te bësh ndryshime është më e vështirë ndaj nuk dua te paragjykoj aspak te angazhuarit në jetën shqiptare politike, shoqërore ekonomike etj. Perkundrazi, kam shumë respekt për punën, përpjekjet dhe kontributin e tyre ditor në Shqipëri.

Mundohem t’i kuptoj sfidat dhe problemet e te vlerësoj progresin te cilat i ndjek nga larg në mënyre sporadike, e nga afër nga mënyra se si ndikojnë ne jetën përditore te familjes e miqve te mij ne Shqipëri.

E nga ky vëzhgim pak i distancuar reagimi im ndaj zhvillimeve mund të përmblidhet pak a shumë ne keto fjalë: here shprese, here zhgenjim. Dhe një farë padurimi per shpejtesinë e ndryshimeve te mira.

Por perfundimisht optimiste nga natyra – punet e mira duan kohe.

Pyetje: Znj.Liri Në pozicionin aktual ne Divizionin e Barazisë pranë Drejtorise se Demokracise, ju mbuloni tre sektorë te rëndësishem në fushën e te drejtave te njeriut: barazia gjinore, të drejtat e personave me aftësi të kufizuara si dhe lufta ndaj diskriminimit mbi bazën e orientimit seksual apo identitetit gjinor , e lidhur me atë që duhet te ishte, ku e shikoni pozicionin e gruas shqiptare sot në çfarë niveli?

Liri Kopaçi-Di Michele: Ne fillim te viteve 90 kur ndryshimet socialo-politike-ekonomike vërshuan ne Shqiperi, koleget e mij te huaj ishin mjaft te impresionuar me vendosmërine dhe dinamizmin e femrave shqiptare per t’ju ri-pershtatur nje realiteti te ri. Ky tipar i femrave shqiptare për t’u transformuar e per t’ju përshatur sfidave e realiteteve shoqërore në gjithe-ndryshim e sjellim te përhershem si dhe vendosmeria, motivimi, dedikimi, guximi dhe iniciativa janë dhe çelësi i suksesit te tyre.

Ëndërroni e synoni majat. Kërkoni e punoni për të krijuar mundësi që ju cojnë përpara në jetën personale e profesionale. Veshtiresitë e dështimet janë pjesë e jetës ndaj mos u dekurajoni prej tyre e mbi te gjitha mos u dorëzoni.

Këmbengulja, puna dhe vetem puna, ndershmëria dhe perpjekja për të qënë gjithmonë e më i mire si person ne jetën personale e profesionale shpërblehen.

E në kete udhëtim, merr me vete, mbështetu e mbeshtet një grua tjetër, motrën, vajzën, nënën, shoqen, kushërirën tende.

Sheryl Sandberg ka thënë “ Sa më shumë grate ndihmojnë njera-tjetrën, aq më shumë ndihmojnë vehten. Duke vepruar si një koalicion vërtetesisht jep rezultate”[5] – apo sipas shprejhes shiptare “Bashkimi bën fuqinë!”.

Liri Kopaçi-Di Michele: Ju faleminderit Liliana, është shumë e rëndesishme puna e organizatës Gruaja Shqiptare në Botë dhe e juaja personalisht për te krijuar rrjete kontaktesh, influencash pozitive se ne grate jemi shume… dhe për te vëne në pah punën dhe arritjet e grave shqiptare kudo që ato janë.

Ju faleminderit ju e nderuar, e dashur Liri Kopaçi-Di Michele me suksese të dimesioneve të mëdha.Gruaja e sukseshme, me integritet te lartë profesional dhe shoqëror, jeni krenari per gruan shqiptare, model i shkëlqyer inspirimi per mbarë shoqerinë. Sukseset tuaja jane nje mesazh i madh. Ju tregoni me arritjet tuaja se sa potencial intelektual mbart një grua shqiptare dhe si është në gjëndje të arrijë majat.

Ju faleminderit. Ju uroj suksese nga zemra.

Intervistoi per Diellin: Dr.Liliana PERE

President: International Organization.

” Albanian Woman in the World

Peace Missionary & Honorary Advisor of DMPP

[1]The more women help one another, the more we help ourselves. Acting like a coalition truly does produce results” ― Sheryl Sandberg, Lean In: Women, Work, and the Will to Lead

[3] Shqiperia eshte bere anetare e Keshillit te Evropes (KE) ne vitin 1995. Anetaresimi happi rrugen dhe per punesimin e nenshtetasve shqiptare pranekesaj Organizate. Punonjesit e KE jane te pavarur nga auotoritet e vendeve te origjines.

[5]The more women help one another, the more we help ourselves. Acting like a coalition truly does produce results” ― Sheryl Sandberg, Lean In: Women, Work, and the Will to Lead

Unifikim politik i shqiptarëve në Mal të Zi

September 21, 2016 by dgreca

Tri partitë kryesore shqiptare në Mal të Zi do të garojnë me një listë të përbashkët në zgjedhjet parlamentare të 16 tetorit, me qëllim, siç është thënë, unifikimin e shqiptarëve në këtë shtet. Nik Gjeloshaj, deputet i Alternativës shqiptare në përbërjen e deritanishme të Parlamentit, thotë se koalicioni shqiptar do të bashkëpunojë me cilëndo shumicë që do t’i respektojë kërkesat e tij.

Në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, Gjeloshaj thotë se nuk beson se opozita pro-ruse malazeze ka shanse të fitojë pushtetin, ndërsa flet edhe për çështjen e demarkacionit të kufirit Mali i Zi – Kosovë.

Radio Evropa e Lirë: Zoti Gjeloshaj, sa të denjë e kanë shqiptarët e Malit të Zi përfaqësimin në institucione?

Nik Gjeloshaj: Shqiptarët në Mal të Zi kanë qenë shumë më pak të përfaqësuar në përbërjen e fundit të Parlamentit, pasi, pa vullnetin tonë, na janë hequr të drejtat që i kemi pasur. Nga katër deputetë, sa i kemi pasur më herët, kemi rënë në vetëm dy deputetë.

Radio Evropa e Lirë: Cilat të drejta ju janë hequr?

Nik Gjeloshaj: Me ligjin e vjetër zgjedhor ishte një njësi e vetme zgjedhore, ku zgjidheshin deputetët shqiptarë. Me ndryshimin e ligjit, kjo njësi e veçantë u hoq dhe sot garojmë njësoj sikur listat malazeze. Të gjitha votat e shqiptarëve mblidhen dhe ndahen në mandate. Herën e fundit kemi pasur rreth 12 mijë vota dhe kemi fituar vetëm dy deputetë. (v.j. Me Kushtetutën e Malit të Zi, një deputet zgjidhet me 6,000 vota).

Radio Evropa e Lirë: Javën e kaluar, Alternativa Shqiptare – parti së cilës i takoni edhe ju – ka nënshkruar marrëveshje me dy parti të tjera, Forcën dhe Unionin Demokratik të Shqiptarëve, për dalje të përbashkët në zgjedhjet parlamentare të 16 tetorit. Ju keni thënë se qëllim i këtij koalicioni është unifikimi i shqiptarëve në Mal të Zi. Si e mendoni unifikimin?

Nik Gjeloshaj: Unifikim politik. Forca dhe Alternativa Shqiptare kanë qenë të vetmet subjekte të përfaqësuara me deputetë në mandatin e kaluar të Parlamentit. Unioni Demokratik i Shqiptarëve është po ashtu një parti që ekziston për më shumë se dhjetë vjet në Mal të Zi. Bëhet fjalë pra për tri subjekte kryesore, kyçe… Nga to, në Tuz del kryetari i parlamentit lokal, në Ulqin kryetari i komunës, pastaj dy deputetë, kryetari i Këshillit Kombëtar Shqiptar. Pra, kemi dashur t’i bashkojmë të gjithë shqiptarët përmes këtyre tri subjekteve që kanë mbështetjen më të madhe të popullit. Nuk e kemi menduar se kush do të jetë deputet, por me rëndësi është të dalim bashkë.

Radio Evropa e Lirë: Zoti Gjeloshaj, me kë do të pranonit të hyni në bashkëqeverisje?

Nik Gjeloshaj: I kemi kërkesat tona politike, të cilat janë shumë reale dhe në përputhje me të gjitha standardet demokratike, edhe ato të Bashkimit Evropian, të Shteteve të Bashkuara dhe të NATO-s. Ne jemi të orientuar të bashkëpunojmë me secilën shumicë parlamentare që do t’i plotësojë këto kërkesa.

Radio Evropa e Lirë: Cilat janë kërkesat, kushtet e juaja?

Nik Gjeloshaj: Shumica e këtyre kërkesave janë që 27 vjet (v.j. koha kur është futur sistemi shumëpartiak). Ato përfshijnë krijimin e Komunës së Malësisë me kompetenca të plota, shtimin e kompetencave në komunat e tjera (ku jetojnë shqiptarë) sepse ato janë shumë të limituara. Pra, mendoj se procesi i decentralizimit do të thotë demokratizim i shoqërisë. Kemi edhe disa çështje ekonomike, duke u nisur nga Ulqini dhe ligji për të mirat detare atje. Për ne është me rëndësi edhe ruajtja e dy lokacioneve në Ulqin: Valdanosi dhe Kryporja, si dhe ndërtimi i rrugës që lidh Tuzin me Plavën e Gusinë, e cila do të kalonte nëpër Shqipëri. Kjo është shumë me rëndësi për ne shqiptarët.

Radio Evropa e Lirë: Opozita pro-ruse në Mal të Zi është zotuar se do të tërheqë njohjen e Kosovës nëse vjen në pushtet. Cili mund të jetë roli i koalicionit shqiptar në këtë çështje?

Nik Gjeloshaj: Opozita pro-ruse, sido që të quhet, duhet të gjejë partnerë për të krijuar qeveri. Ne jemi të bindur se ajo opozitë që lëshon mesazhe të tilla populiste për të tërhequr trupin votues, nuk ka përkrahje tek opinioni që të fitojë shumicën dhe të formojë qeverinë. Sidoqoftë, ne si shqiptarë nuk do të mund të jemi kurrë bashkë me një opsion të tillë. Por, u lëmë derën hapur atyre që u përshtaten kërkesave tona. Deklarata (e opozitës) për Kosovën për ne është e papranueshme. Secili që mendon të bashkëpunojë me partitë shqiptare, duhet të heqë dorë nga ky populizëm, sepse Kosova e pavarur është realitet, është proces i pakthyeshëm.

Radio Evropa e Lirë: Deri tash, pavarësisht zgjedhjeve, është dëgjuar kryesisht zëri i Podgoricës zyrtare për çështjen e demarkacionit të kufirit me Kosovën. Ju si e shihni marrëveshjen aktuale të demarkacionit, e cila po kundërshtohet nga opozita në Kosovë?

Nik Gjeloshaj: Këtu në Mal të Zi nuk ka pasur shumë polemika për këtë çështje. Më shumë është diskutuar për atë se a do ta pranojë ose jo Kosova marrëveshjen. Unë mendoj se dy shtetet fqinje, Kosova dhe Mali i Zi, duhet ta zgjidhin çështjen me gjyq ndërkombëtar, i cili do ta definonte saktë dhe nuk do të linte dilema. (Intervistoi; Valona Tela REL)