Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave/

Studimet e larta i kreu në Universitetin e Stambollit për drejtësi dhe ekonomi. Në rininë e tij u bë bashkëpunëtor në gazetat përparimtare të kohës, siç ishin: “Zgjimi” dhe “Bashkimi i Kombit”. Para Pavarësisë, pati rolin e nënpunësit osman në Fier në postin e kryesekretarit të zyrës së pasurisë së shtetit. Me qeveritë e Ismail Qemalit dhe Turhan Pashës, do të mbante poste të kryesekretarisë në disa ministri. Vokopola qe organizator i Kongresit të Lushnjes, sekretar i Kongresit të Durrësit, parlamentar, ministër i Bujqësisë e zv.ministër i Punëve Botore.

Vokopola qe edhe një nga përkrahësit e idesë së caktimit të Tiranës si kryeqytet dhe bëri çmos për ngritjen e Medresesë së Përgjithshme. Me krijimin e Komunitetit Mysliman, ai ndërmori hapa për krijimin e tarikatit Ruifai, si edhe solli dijen islame edhe në fushën e botimeve, si themelues i revistës “Njeriu” dhe si drejtues i organizatës “Drita Hyjnore”. Së bashku me shumë juristë të denjë të kohës, ai do të mbahet mend edhe për rolin e tij në harmonizimin e Kodit Civil të viteve ’30.

Më poshtë, Vokopola paraqitet në një foto me përfaqësues shtetërorë. Ndërsa, në dokumentin bashkëngjitur paraqiten fragmente nga diskutimet parlamentare ku ai merr pjesë.

Erion Muça/

Ditët e fundit në rrjete sociale qarkullon një peticion për ta kufizuar transmetimin e disa formateve të show-t në orare në të cilat nuk ndiqen nga fëmijët. Personalisht jam pro nismës pasi formate të papershtatshme do të duhet të transmetohen në orare të vona por profesionalisht kam disa pyetje dhe pikëpyetje lidhur më tepër me rolin e medias, përmbajtjes së formateve të saj dhe kontributin e tyre në moralin publik.

Nuk mendoj dhe besoj që është media ajo që ka sjellë këtë moment në shoqëri mbi moralin por ajo veçse i ka dhënë zë, figurë dhe identikit asaj që sot shoqëria prodhon duke shërbyer si pasqyrë e realitetit ku jetojmë.

Media përmes programacionit ka provuar të edukojë apo pasurojë audiencën me modele të qëndrueshme dhe serioze në përputhje me moralin me qëllim që audienca ti përqafojë por fatkeqësisht ajo i ka braktisur.

Media duhet të luftojë përballë banalitetit dhe degjenerimit duke dhënë një shembull për të rinjtë por a nuk duhet ta kishte bërë familja, shoqëria, edukimi apo politikat rinore, sociale dhe arsimore këtë proces duke i përgatitur të rinjtë të zgjedhin çfarë u nevojitet duke e shpëtuar kësisoj dhe median nga dilemat, roli në meritokraci dhe dëmi në imazh.

Media duhet të zbatojë ligjin mbi përputhshmërinë e përmbajtjes së formateve të saj por a janë bërë sondazhe/pyetësor dhe studime çfarë dëshiron audienca pasi në dijeninë time formatet të “cilësuara banale” kanë thyer rekorde shikueshmërie.

Media duhet të ketë shumë kujdes mos përziej sponsorizimet dhe PR-in me misionin publik për të informuar në menyrë të drejtë dhe të paanshme me vërtetësi dhe profesionalizëm por mos po i kërkohet të riparojë dështimet duke marrë atributet e familjes, shkollës, shoqërisë, politikave sociale, arsimore, rinore, politike etj.?!

Media duhet të pasurojë veten me formatet këshilluese apo të profilizohet në rubrika të caktuara duke u specializuar për ti zhvilluar informacionin, filtrat dhe inteligjencën të rinjve në aftësitë vendimarrëse dhe mos të mbetet vetëm riprodhuese e modeleve snob të të rinjve apo se çfarë hapash duhen ndjekur drejt “lekut të lehtë”, por ajo s’ka faj fare që studimet tregojnë se në Shqipëri rreth 50% e paraadoleshentëve dhe adoleshentëve janë analfabetë funksionalë .

Media në të vërtetë duhet ti përgjigjet me shumë epërsi rolit publik që ka përmes përmbajtjes dhe mesazhit të tyre por si do të mund të ketë ndryshe fitimet e mjaftueshme pa logjikën e biznesit, i cili duhet të përshtasë doemos shërbimin e vet me shijet e klientit/shikues që të ketë sukses.

Media vërtet ka 2 misione të informojë dhe të fitojë por nëse informimin e bën falas dhe e ka për detyrim të respektojë rigorozisht parimet etike të gazetarisë/medias profesionale tek fitimi do ti përgjigjet sa dhe si duhet dëshirave, kërkesave dhe shijeve të njerëzve për një shikueshmëri të lartë… për këtë gjë si ka asnjë detyrim askujt përveç ligjeve dhe rregullave të funksionimit të saj, pasi në shoqëri demokratike secili zgjedh të shikojë ose bëjë zapping sa herë të dojë..

Media vërtet duhet të operojë rigorozisht me rregulla e parime por nuk mund ta marrë parasysh se nuk e ka në funksionalitet të interpretojë sesi do të pritet nga audienca një format lidhur me impaktin etik, edukativ apo moral pasi fokusi i programacionit të saj është që formati të mirëpritet dhe ndiqet masivisht e për këtë numrat përmes instrumentave matës janë tregues suksesi.

Media duhet të jetë e ndërgjegjshme mbi impaktin që ka në audiencë por nuk është aspak përgjegjëse për nivelin e lartë të papunësisë së të rinjve, kriminalitetin, largimin masiv të tyre, mungesën e strategjive dhe politikave rezultative për punësim dhe karrierë, mungesën e politikave dhe strategjive arsimore e sociale apo planeve të ndërhyrjes adeguate, për të pajisur të rinjtë me modele serioze dhe profesionale apo zhvilluar atyre aftësitë e domosdoshme për të zgjedhur modelin e duhur në jetë e të jenë konkurues me të përballë çdo sfide.

Media duhet të prezantojë sa më shumë modele të qëndrueshme konform të gjitha parimeve dhe standarteve të shoqërisë për audiencën por kultura dhe edukata fillon nga familja dhe shoqëria, forcohet nga shkollimi, përforcohet nga puna dhe del në pah nga suksesi I arritur në karrierë e promovimi përmes saj, proces në të cilin media ose është plotësuese ose jo prezente.

Para se ti kërkojmë medias llogari pse transmeton formate “banale” do të duhet të ngrihemi, kontribuojmë dhe punojmë të gjithë nga pak mbi çfarë është bërë gabim dhe mungon në shoqërinë tonë që banaliteti jo vetëm ndiqet masivisht në media por dhe në plot raste është kthyer në stil jetese sidomos në mungesë të vlerësimit sipas meritës apo zhvlerësimit të rëndësisë së profesionalizmit, si i vetmi etalon referimi për sukses në karrierë.

Jusuf Buxhovi/

Aty ku klerikët flasin si politikanë dhe e ndikojnë atë dhe, aty ku politikanët flasin me gjuhën e klerikëve dhe ndjekin interesat e tyre, hap pas hapi fillon shembja e shtetit sekular dhe, po ashtu, fillon rrënimi i arsimit laik. Në këtë proces retrogard, evolucionet historike që kanë sjell emancipim iluminist, zëvendësohen nga revolucionet fetare sipas modeleve të njohura ku emancipimi dhe iluminizmi zëvendësohet me klerikalizmin politik, që për viktimë të parë ka ndërrimin e identitetit kombëtar dhe qyetetërues në atë fetar me çka krijohen platformat për shtete mbi baza fetare.

Ky proces, në saje të pazareve të vazhdueshme të elitave të papërgjegjshme politike në pushtet dhe jashtë pushtetit me klerikë që ndjekin agjendat e tyre për shtete fetare, tashmë ka prekur edhe shtetin e Kosovës dhe karakterin e tij sekular me arsim laik, gjë që rrezikon jo vetëm qenien e tij, por edhe karakterin kulturor të lidhur me përkatësinë e qyetetërimit perëndmor!

Përparim Gjeka/

Shkurt, jo. Të paktën jo edhe për rreth 10 vjet. Një luftë në Paqësorin Aziatik do të thotë luftë e tretë botërore në kushtet aktuale dhe duket se askush nuk është gati, e para së gjithash Kina e cila shihet si fuqia kryesore që me rritjen ekonomike do kërkonte edhe një ndarje të re influence në botë e të paktën në Azi.

Ndarja e re e influencave nëse nuk arrihet me fuqi ekonomike, historia tregon se tentohet me fuqi ushtarake dhe Kina sipas parashikimeve do të ketë një fuqi ekonomike dhe ushtarake të përafert e ndoshta më të madhe se sa Shtetet e Bashkuara të Amerikës vetëm pas rreth 10 vjetësh. Në filozofinë e lashtë kineze të cilën lidershipi aktual kinez e njeh mirë përcaktohet qartë se luftërat fitohen para se të luftohen, me fjalë të tjera nuk fillohen luftëra që nuk u dihet rezultati.

Strategjia aktuale e Kinës me sa kuptohet nuk është konfrontimi ushtarak, por fuqizimi i shtetit dhe rritja ekonomike dhe ushtarake, rritja e influencës politike, diplomatike dhe ekonomike në sa më shumë shtete të botës e njohur si teoria e soft power; rritjen e ndikimit kulturor kinez mbi pjesën tjetër të botës; engagement në harxhimin e resurseve dhe lodhjen e kundërshtarëve politikë në Perëndim të cilët kanë filluar ta trajtojnë Kinën si rival strategjik; multipolaritetin rajonal domethënë superioritetin e fuqive rajonale mbi vendet fqinje më të vogla, për të pasur më shumë aleatë kundra Bllokut Perëndimor me SHBA në krye.

Në këto përpjekje nuk është se Kina nuk ka pasur rezultate; shume vende sidomos në Afrikë por edhe në Europë si Serbia apo Greqia, e shohin Kinën si ndihmë dhe jo si rrezik. Gjithashtu fuqi rajonale si India, Brazili, Afrika e Jugut etj. miklohen nga ideja e multipolaritetit kinez. Por hapja e një lufte nga Kina bie ndesh me ato objektiva të mësiperme. Jo vetëm interdipendenca ekonomike me vendet e zhvilluara perëndimore ku vetëm tregtia ditore me Bashkimin Europian kap shifrën e dy miliardë eurove, por edhe varësia për lendë të para nga importi për vetëmjaftueshmerinë e ekonomisë kineze e bën të vështirë mbijetesën dhe progresin e vendit.

Një arsye tjetër që Kina nuk është e përgatitur për luftë ka të bëjë me mënyrën se si funksionon partia komuniste kineze dhe lidershipi i saj. Në fakt nuk ka një diktator si Rusia në krye të piramidës partiake, shtetërore dhe ushtarake që vendos për gjithçka sipas mendjes së vet, megjithëse lideri aktual i mban këto poste. Vendimet e rëndësishme merren në mënyrë kolegjiale, shumë propozime vijnë nga poshtë lart për miratim, ka akademi, katedra universitetesh, institute studimore, think tanke, shërbime sekrete shtetërore etj. të cilat dorëzojnë studime periodike në organet vendimmarrëse, ka gjithashtu edhe rryma mendimi e interesi ndryshe brenda vetë partisë, të cilat do duhen të sistemohen para se të dalin hapur në publik. Një mekanizëm i tillë kontrolli, ku edhe njëshit do i duhej të jepte shpjegime për një vendim kundër mendimit të një pjese të sensibileteve shtetërore është një barrierë më shumë kundër luftës. Kongresi i 20 i partisë që do mbahet këtë vjeshtë e ku do (ri) zgjidhet lidershipi i pesë viteve të ardhshëm do na thotë shumë edhe për kursin e ri politik, ku nuk përjashtohet një afrim me Perëndimin si në dekadat e kaluara kur ekonomia kineze lulëzoi më së shumti duke përfituar nga globalizmi.

Një arsye tjetër pse Kina do mendohej dy herë nëse ndërhyn ushtarakisht në Taiwan është edhe dështimi i Rusisë në pushtimin e Ukrainës; shumë gjëra mund të mos jenë aq të lehta sa duken në letër apo në hartë. Taiwani ka një forcë ushtarake të madhe, të konsoliduar në vite dhe me armët më të sofistikuara të kohës.

Arsyeja kryesore megjithatë për këtë pakt mossulmimi midis Kinës dhe Taiwanit për kaq shumë vite është fakti që janë një komb dhe nuk mund të bëhet një betejë me trajta të luftës civile. Kina dhe provinca e saj e Taiwanit sic njihet ne Kinë janë dy sisteme që kanë mundur të bashkëjetojnë e madje të bashkëpunojnë e perfitojnë reciprokisht nga paqja, ashtu si gjithë shtetet e tjera të Perëndimit me Kinën, mjafton që lidershipi ishullor të mos bëjë përpjekje për pavarësi të plotë te njohur nderkombëtarisht.

Dhe sipas strategut politik dhe ish liderit Deng Hsiao Pin, i cili mundi t’ia kthejë Kinës Hong Kongun dhe Makaon, zgjidhjet që duken të vështira për liderët e sotëm do të jenë të lehta për liderët e brezave të ardhshëm, kështu që shpresojmë se njerëzimi do të gjejë rrugë të ndryshme drejt paqes në të ardhmen, përkundër besimit të deritanishëm: nëse do paqe përgatitu për luftë.

Shenim: Këto radhë u hodhën në respekt të disa miqve që më kontaktuan për mendimin tim në lidhje me acarimet e ditëve të fundit në Paqësorin aziatik.