Nga Keze Kozeta Zylo/
Në Nju Xhersi në universitetin e mirënjohur në “Montclair State University” u shfaq para publikut amerikan muzika e bukur shqiptare në recitalin nga muzika botërore. Dashamirësit e muzikës dhe të artit, bashkatdhetarët shqiptarë, studentët amerikanë grupe grupe zinin vendet përballë skenës për t’u argëtuar duke lënë për një çast studimet dhe punët e shumta që kryejnë.
Kishim kohë që kishim marrë ftesën nga drejtori i ansamblit të muzikës ballkanike dhe mezi prisnim të dëgjonim dy artistët tanë të mirënjohur shqiptarë Merita Halilin dhe Raif Hysenin. Maestro Raif Hyseni është një artist me botë të madhe shpirtërore dhe prezantimi që i bën muzikës shqiptare është krenari për të gjithë ne që e dëgjojmë me ëndje të veçantë. Programi muzikor u hap me këngën arbëreshe kalabreze “Vajta kalova”, këngë të cilën artisti Hyseni i spjegoi publikut se ka 500 vjet qe këndohet dhe sa herë këndohet aq me duartrokitje të zjarrta mirëpritet. Kënga e bukur me lirizmin e hollë që mban brenda tekstit tepër të ndjerë, tretet brenda shpirtit shqiptar kur e dëgjon, ajo bëhet dhe më tërheqëse më e magjishme kur këndohet nga artistja dhe mjeshtrja e këngës popullore Merita Halili. Gjithmonë më pëlqente në Shqipëri kur e dëgjoja këtë këngë, gjithmonë e riktheja ta dëgjoja përsëri, por këtu në emigrim dhjetëfishohet dëshira, ndoshta e dëgjoj dhe me vajtim, sepse: “Vajta kalova në tërë Kalabrinë, por kund nuk gjeta si Arbërinë…Dy manushaqe në dorën time/ ja fala njerën/ Arbëreshës sime. Vajta kalova në tërë Kalabrinë por kund nuk gjeta si vendi im”. Ky tekst i bukur dhe mjaft kuptimplotë për vendin tënd të kujton shkrimtaren e famshme Maya Angelou e cila ka thënë: “You can never go home again, but the truth is you can never leave home, so it’s all right”, që përkthehet: “Ju mund të mos shkoni kurrë në shtëpi, por e vërteta është se ju kurrë nuk e keni lënë shtëpinë, kështu që kjo është e gjitha e drejtë”.
Pas interpretimit të kësaj kënge të mahnitshme në skenë dolën studentët amerikanë me këngën aq popullore kosovare të udhëhequr nga Merita Halili si : “Mora mandolinën” që padyshim është një perlë e muzikës popullore shqiptare. Këngëtarja e shquar vazhdon të sjellë para publikut me të njejtin vibrim dhe artikulacion të zërit si në rininë e saj të hershme dhe të emocionojë dëgjuesit e shumtë që duken sikur i thonë: të këndoftë zemra ngaherë, sepse e duan të këndojë me mandolinën në kopshtin me trëndafila…
Pas dy këngëve u interpretua në instrumenta të ndryshme në orkester: Vallja dyshe dibrane: Vallëzim nga Dibra në Paris.
Lëvizjet artistike të duarve të tyre në instrumenta të ndryshme si dhe
dhe për më tepër kur intepretohet nga të huajtë e bëjnë spektatorin më tërheqës dhe më të vëmendshëm për larmishmërinë dhe të shprehurin e tyre aq bukur. Vallja dyshe dibrane ka një koreografi tejet tërheqëse dhe befasuese për shikuesit. Janë motive të ndërtuara mbi bazën e dyhapëshit, kërcime solistike, ku dallohet kërcimi dypjesësh.
Ajo që i bënte dhe më komunikues me publikun artistët shqiptarë ishte kur maestro Hyseni iu mësonte publikut amerikan të flisnin në shqip titujt e teksteve si psh: Ah ti!…Dhe ata si në një kor të vetëm shqiptonin: Ah ti!…
Dhe ne artdashësit bashkatdhetarë themi për ju artistë, ambasadorë të kulturës shqiptare: Ah Ju!…
Interesante ishte se në këtë koncert morën pjesë disa studentë nga departamenti i gjuhëve të huaja të spanjishtes, të cilët ditën tjetër në orën e leksionit të spanjishtes sipas Dr.Watkins kishin diskutuar me shumë respekt dhe kënaqësi duke hedhur mbresat artistike në esetë e tyre shkruar enkas rreth koncertit të udhëhequr nga Raif Hyseni drejtori i Ansamblit të muzikës ballkanike. Ja si shkruante një prej studentëve të degës së spanjishtes në universitetin e mirënjohur “Montclair State University”: “Une pëlqeva shumë se si dy artistët arritën të prekin zemrat tona dhe ne të këndonim së bashku me ta. Më e preferuara ime ishte vallja dyshe dibrane, vallëzim nga Dibra në Paris. Ishte shumë interesante se si ishte kombinuar gjithë muzika nga vende të ndryshme të botës dhe ne i dëgjonim me kënaqësi. Ne dëgjuam muzikë të ndryshme nga kultura të ndryshme në botë dhe shpresojmë të vimë pësëri dhe t’i dëgjojmë me po aq kënaqësi”.
Pas koncertit recital shqiptar në skenë u ngjitën grupe nga vende të botës si dhe nga Afrika perëndimore që e drejtonte z.Robert Levin.
Në këtë koncert morën pjesë dhe shumë bashkatdhetarë të cilët folën me emocion dhe respekt për këtë program të pasur artistik. Bashkëpunëtorja e TV “Alba Life” znj.Linda Daci mori një sërë intervistash me muzikantë të ndryshëm që luajtën në instrumenta gjatë koncertit, pedagogë si dhe artistë të talentuar shqiptarë si sopranoja Deshira Ahmeti Kerliu, te cilat u transmetuan në kanalet televizive.
Ishte një ditë e bukur që si shqiptarë na bën të ndihemi tejet krenarë ngase dy artistë të mirënjohur shqiptarë kanë arritur të japin leksione dhe t’ju mësojnë të huajve në një universitet muzikën dhe kulturën e lashtë shqiptare.