LETERSI – Page 234 – Dielli

ME 8 GUSHT DO TE SHENOHET NE TIRANE 90 VJETORI I LINDJES I SHKRIMTARIT KASEM TREBESHINA

August 4, 2016 by dgreca

DITA E SHËNUAR E SHKRIMTARIT KASEM TREBESHINA/

NGA SALI LEKA & KUJTIM DUSHA/

Njerëzit kanë ditë të shënuara në jetëne tyre dhe i kujtojnë, i festojnë me gëzim dhe harmoni. Gëzimi dhe harmonia e bëjnë jetën njerëzore të lumtur, paqësore, të mrekullueshme. Njëra nga këto ditë të shënuara është dita e lindjes. Në këtë ditë trupi i vogël i fëmijës del nga mitra e nënës dhe bëhet njeri më vete. Nëna, babi, vëllezërit, motrat, gjyshi, gjyshja, kushërinjtë dhe kushërirat gëzohen, i zgjedhin emrin me urime për jetë të gjatë, edhe mbi 100 vjet.

Kështu e kanë uruar miqtë dhe shokët nënën dhe babain e shkrimtarit Kasem Trebeshina, ditën e 8 gushtit 1926, përpara 90 vjetëve. Është provuar historikisht, sa më shumë urime që I bëhën fëmijës kur lind aq më gjatë jeton. Se Zoti, krijuesi i njerëzve i aprovon dhe i bekon dëshirat e mira, urimet, gëzimet, lutjet dhe ibadimet për të jetuar të lumtur, me harmoni, dashuri dhe të bashkuar.

Dhe shkrimtarin Kasem Trebeshina, kur lindi në 8 gusht 1926, e kanë uruar me shumë gëzim dhe harmoni shumë njerëz të mirë dhe do jetojë shumë edhe mbas 90 vjetëve. Më 8 gusht 2016 Kasem Trebeshina, plotëson 90 vjet jetë dhe familja, fisi dhe gjaku i tij, miqtë dhe shokët do ta urojnë: “Jetë të gjatë Kasem Trebeshina, pleqëri të bardhë Kasem Trebeshina, bashkë me fëmijët, vëllezërit, motrat, kushërinjtë, kushërirat fisnike, hallat dhe tezet, dajllarët dhe xhaxhallarët.

Njeriu i mirë në këtë botë nuk jeton vetëm por bashkë me me të tjerë. Vetëm jeton njeri i keq, maskara dhe shejtan i mallkuar. Shejtani është vetëm një person por i bëhet shokë njeriu i keq, i lig, maskara dhe mizoristë.

Kur ishte i ri Kasem Trebeshina, filloi të shkruante libra me poezi dhe tregime të mira, të dobishme për njerëzit, por njeriu i keq, maskara, i lig nuk do mirësi, as harmoni, as mrekulli dhe shkëlqim të jetës njerëzore por do skëterr dhe muzg, të liga mizore ashtu sic është edhe vetë.

Shekulli 20, shekulli I rinisë I Kasem Trebeshines, me libra, tregime dhe poezi, por njeriu i lig, maskara, mizorist nuk i do as këngët, as tregimet, as poezinë por do tmerr, egërsi dhe padrejtësi. Shkrimtari Kasem Trebeshina, djal i ri 25 vjec, u burgos, u damkos, u diskriminua, u masakrua egërsisht nga njeriu mizorist dhe librat e tij u mbyllën, u censuruan, nuk u botuan.

Fatkeqësisht për kombin shqiptarë, shekulli 20 ishte shekulli I tmerrit, I masakrave tragjike se njeriu I keq, mirozist u ngjit lartë në kupolën e shtetit për 45 vjet rreshtë. Ky njeri I veshur dhe I ngjeshur me pushtet absolut, formoi qindra shejtanë artificial se shejtan natyral është vetëm një, Satani I mallkuar nga Zoti.

Me këta shejtanë artificial u përball fort Kasem Trebeshina, shkrimtari I betuar për drejtësi, harmoni dhe demokraci për cdo njeri. Ashtu si Kasem Trebeshina, u burgosën, u persekutuan mizorisht nga maskarai obscurantist dhe 125 shkrimtarë të tjerë demokratë, humanist dhe modernist, progresistë të kulturuar, por maskarai I byroizmit monstruozist e urrente zhvillimin, progresin dhe modernizimin demokratik të popullit shqiptarë.Maskarai byrosit enversit-ramizist, burgosi, vrau dhe groposi pa varr 750 intelektualë dhe specialist të aftësuar dhe shkretoi bujqësinë dhe industrinë kombëtare shqiptare.

Tani jemi në dekadën e dytë të shekullit 21 dhe krimet e shekullit 20 nuk janë treguar, dëmtimet dhe shkretimet nuk janë statistikuar se shkrimtari Kasem Trebeshina ka vite që ka heshtur. Burgosja dhe persekutimi e kanë rrakapitur. Shumica e shkrimtarëve dhe intelektualëve të burgosur sot nuk jetojnë por edhe ata që jetojnë janë bërë frikacakë dhe nuk tregojnë për krimet dhe masakrat gjakatare të kohës së mizorizmit, të diktarurës të maskarait të mallkuar.

Prandaj flisni shkrimtarë dhe tregoni se do vdisni mëkatarë. Kurse juve mizoristë që keni burgosur 125 shkrimtarë modernistë dhe 750 intelektualë specialist rrëfehuni, rrëfehuni! Deri më sot asnjë mizoristë nuk ka dal dhe të thotë : “Po, po! Unë e kam burgosur shkrimtarin Kasem Trebeshina, Fadil Pacrami, Frederik Sokoli, Ylber Merdani, Minush Jero, Pano Taci, Piro Kuqi dhe shkrimtarin Sali Leka, në ato vite me 85 libra.” Asnjë gjynahqarë monstruozist nuk ka dalë dhe të thotë: “Po, po! Unë e internova shkrimtarin e kulturuar Hasan Petrela, Kujtim Spahivogli, Robert Vullakni, Dhimiter Xhuvani, Dhora Leka, Fatbardha Spahiu, musine Kokolari.”

Me rastin e 90-vjetorit të lindjes së Kasem Trebeshines në 8 gusht 2016, të kujtojmë me nderim shkrimtarët dhe intelekualët e martirizuar që nuk jetojnë.

Neve, bashkëvuajtësit, e kemi obligim t’I urojmë shkrimtarit Kasem Trebeshina 8 gushtin, ditlindjen e tij. Gëzuar 90-vjetorin e jetës Kasem Trebeshina!

Me shumë gëzim dhe admirim

Nga shkrimtari dhe poeti lirik-erotik

Sali Leka, cel: 068 38 55 304

Kujtim Dusha, cel: 068 33 98 129

Më 8 gusht 2016 në Tiranë në lokalin “Flladi Klimatik” jeni I ftuar për drekë Kasem Trebeshina, me tregime, këngë, poezi, meze dhe raki. Urime, shumë urime Kasem Trebeshina!

Mirësevini Kasem Trebeshina, shembulli historik dhe simboli eposik I dy shekujve 20 dhe 21.

Jeni I ftuar gratis Kasem Trebeshina, bashkë me dy persona të tjerë me urimin edhe 90 vjet jetë mbas 8 gushtit 2016!

Tiranë, Korrik 2016

***

U lind me 8 Gush 1926 ne Berat.

Trebeshina filloi studimet në Shkollën Normale të Elbasanit, por i ndërpreu më 1942, kur u aktivizua në Luftën Nacionalçlirimtare, prej së cilës i kanë mbetur disa plagë. Trebeshina ndërpreu edhe studimet e larta në Institutin e Teatrit “Ostrovski” të Leningradit dhe iu kushtua tërësisht krijimtarisë letrare.

Në vitin 1961 arrin të botojë poemën “Artani dhe Min’ja ose hijet e fundit të maleve” dhe një përkthim pa emër të Garsia Lorkës. Veprat e Trebeshinës kanë nisur të botohen në fillim të viteve ’90 fillimisht (dhe më pas) në Prishtinë: Stina e stinëve, 1991; Mekami, melodi turke, 1994; Historia e atyre që s’janë, dramë, 1995, Tregtari i skeleteve, 2006, Këngë për Kosovën, 2007, Shtigjet e shekujve, 2007 dhe në Tiranë: Legjenda e asaj që iku (ribotim i Stina e stinëve), 1992; Koha tani, vendi këtu, 1992; Qezari niset për në luftë, 1993; Rruga e Golgotës, 1993; Lirika dhe satirë 1994: Hijet e shekujve, 1996; Ëndrra dhe hije drama; 1996 etj. Megjithatë pjesa më e madhe e veprës së Kasëm Trebeshinës është ende në dorëshkrim: 18 vëllime me poezi, 42 pjesë teatrore, 21 romane e vëllime me tregime etj.

Kasëm Trebeshina u njoh si shkrimtar në dhjetëvjeçarin e fundit të shekullit 20. Ky fakt lidhet fillimisht me rebelimin e tij të hapur politik, e më pas me disidencën letrare. Pjesëmarrës aktiv në Luftën Nacionalçlirimtare që në moshë fare të re, ai nuk u pajtua me politikën moniste të numrit një të partisë ku bënte pjesë; e kundërshtoi atë në mënyrë të drejtpërdrejtë, veçanërisht, për orientimin që po i jepte letërsisë dhe arteve. Për këtë qëndrim u burgos dhe veprat i mbetën në dorëshkrim. Letra e tij “Promemorje” për Enver Hoxhën, shkruar më 5 tetor 1953, denoncon vendosjen e pushtetit “njëdorësh” në Shqipërinë e Pasluftës së Dytë Botërore dhe instalimin e Metodës së realismit socialist të cilën vetë Kasëm Trebeshina e identifikon me një censurë nga më të çuditshmet.

VEPRA

Per kritiket, veprat e Trebeshines qendrojne ndermjet tradites kuteliane dhe surrealizmit, por atij vete I pelqen ta quaje realizem simbolik. Kasem Trebeshina profet e quan Robert Elsie ne nje artikull te 92 ,poetin prozatorin dhe dramaturgun shqiptar. Nisur nga fakti se pjesa me e madhe e vepres se Kasem Trebeshines eshte e pabotuar, si pasoje e nje klime armiqesore dhe censure. vendi I vepres se Trebeshines ne letersine shqipe ,mbetet ende I papercaktuar perfundimisht. Botimi I saj do ta ngreje ne nje nivel me te larte kete shkrimtar te denje te vendit tone,si nga cilesia e vepres letrare ,ashtu edhe nga karakteri burreror I tij.Pjesa me e madhe e vepres se Trebeshines eshte ne doreshkrim.Mendohet te kete rreth 140 doreshkrime,permbledhje poezish,tregime,novela,romane,drama,komedi,tragjikomedi,shkrime kritike,eseistike dhe publicistike.Ai u njoh si shkrimtar ne 10 vjecarin e fundit te shek 20.Ky fakt lidhet fillimisht me rebelimin e tij politik,e me pas me disidencen letrare.prozator,dramaturg,poet filozof,Kasem Trebeshina e kundershtoi qe ne ne nisme metoden e realizmit socialist,demet e se ciles ishin brenda parashikimeve te tij.

Qe ne vitet 50 ai filloi te shkruaje ndryshe nga veprat qe botoheshin ne ate kohe.thellesia filozofike e veprave te tij prekja e temave tabu lidhen me talentin e shkrimtarit qe shkruan si I thote shpirti pa pyetur per pasojat.”Stina e stinëve”, është vepra më përfaqësuese (e atyre që janë botuar deri më sot) e Kasëm Trebeshinës, e cila ka tërhequr vëmendjen e kritikëve dhe të studjuesve të letërsisë. Në këtë vëllim janë përfshirë tri novela: “Stina e stinëve”, e cila ka dhe një titull të dytë “Këngë fëmijërie”, “Odin Mondvalsen” me titull të dytë “Një histori dashurie” dhe “Fshati mbi shtatë kodrina” apo “Kapriçio shqiptare”.Ndërsa novela e parë dhe e tretë bëjnë objekt fëmijërinë në një rrëfim jashtë tabuve që zakonisht identifikohen me këtë moshë (Stina e stinëve) dhe me ngarkesa historiko-filozofike që e tejkalojnë fëmijërinë (Fshati mbi shtatë kodra), novela tjetër, “Odin Mondvalsen” përbën një cilësi të veçantë si përsa i përket objektit të pasqyrimit, ashtu edhe për nga teknikat e rrëfimit.

Prozator, dramaturg dhe poet, Kasëm Trebeshina e kundërshtoi që në nismë metodën e realismit socialist dëmet e së cilës ishin brenda parashikimeve të tij.

Që në vitet ’50 ai filloi të shkruajë ndryshe nga veprat që botoheshin aso kohe. Thellësia filozofike e veprave të tij dhe prekja e temave tabu lidhen me talentin e shkrimtarit që shkruan si i thotë shpirti pa pyetur për pasojat. Dhe ndonëse persekutimet e herëpashershme e bënë atë të vuajë fizikisht, vepra e Trebeshinës , ndonëse nuk u botua, si ajo vera e vjetër, e shfaqi vlerën e saj pas disa dekadash (në vitet ’90). Sipas kritikës serioze vepra e Trebeshinës qëndron ndërmjet traditës kuteliane dhe surealizmit. Nisur nga fakti se pjesa më e madhe e veprës së Kasëm Trebeshinës është ende në dorëshkrim, vendi i saj në rrjedhat e letërsisë së sotme shqiptare mbetet i papërcaktuar përfundimisht.

Lotët e asaj vajze

August 2, 2016 by dgreca

Nga Reshat Kripa*/

Vjeshta e atij viti. Në një nga ditët e asaj vjeshte, nga Ministria e Arsimit, erdhën disa kërkesa për të drejta studimi për në arsimin e lartë, për të përndjekurit politikë. Duhej të zgjidheshin personat që do të vazhdonin studimet. U mblodhën kërkesat dhe kryesia e shoqatës filloi diskutimin për të caktuar kush do të përfitonte dhe në cilin fakultet. Pasi kishin diskutuar disa nga anëtarët e kryesisë, u ngrit Fatosi:

– Gjithmonë kam patur një ëndërr. Desha të studioja. Desha të bëhesha dikush. Por regjimi nuk më lejoi. Tani jam në moshë të thyer. Megjithatë këtë dëshirë vazhdoj ta kem dhe më duket se sot ka ardhur dita që ta realizojë. Ndaj ju drejtohem juve, të dashur miq, po e patë të arsyeshme, më jepni njërën nga të drejtat e studimit.

Asnjë nuk foli. Për disa minuta mbretëroi heshtja. Së fundi u ngrit Visari:

– Unë jam dakord dhe kam besim të plotë se do të na nderojë.

Nuk kundërshtuan. Miratuan listën e emrave fitues dhe ngarkuan Fatosin, si sekretar, që të bënte shkresën përkatëse.

Kaluan disa ditë. Ishte përpiluar shkresa dhe po pritej që të vinte kryetari për ta nënshkruar. Fatosi qëndronte në zyrën e shoqatës dhe priste të përndjekurit që kishin probleme.

Trokiti porta.

– Hyni! – tha ai.

Në zyrë hyri një vajzë. Fatosit iu duk si një fytyrë e njohur por nuk i kujtohej se ku. I zgjati dorën, e ftoi të ulej dhe i tha:

– Përse jeni munduar?

Vajza vuri buzën në gaz.

– Nuk po më njihni?

Fatosi qëndroi i habitur. Iu duk sikur në ato çaste kujtesa i kishte fluturuar. Ajo e kuptoi dhe foli:

– Jam Sandra Mino.

– Sandra? Vajza e mikut tim?

U ngrit, e përqafoi fort dhe e puthi në ballë.

– Xhaxhai si është? – pyeti.

– Xhaxhai nuk jeton më, – u përgjigj ajo. – Ka disa vjet që i ka mbyllur sytë.

Për një çast Fatosi e ndjeu veten ngushtë. I erdhi shumë keq që nuk e kishte marrë vesh këtë lajm më parë.

– Përse je munduar, moj bijë? – e pyeti.

– Kam dëgjuar se ju kanë ardhur disa të drejta studimi. A e mbani mend se ç’më thatë ditën e fundit kur u takuam para disa viteve? Mendova se erdhi dita e plotësimit të ëndrrës sime.

Fatosi mbeti keq. Listat ishin përfunduar dhe bërë gati për t’u nënshkruar. Si t’ia bënte? A mund të hiqte ndonjë dhe të shkruante emrin e saj? Nuk e kishte atë të drejtë.

– Po je kujtuar vonë, moj vajzë – i tha. – Tashmë listat janë miratuar.

– Tani e mora vesh – tha ajo dhe nga sytë i rrodhën disa pika lot.

Fatosit iu kujtua ngjarja e disa viteve më parë, kur nga sytë e saj kishte parë të rridhnin të njëjtët lot si sot.

Atë mëngjes ishte ngritur herët. Duhej të kapte trenin e orës 6.oo. I ishte bërë zakon që kur kishte ndërmend të udhëtonte të ngrihej disa orë para kohës së caktuar. Duhej të shkonte në Tiranë. Vëllai i tij, Kreshniku, ishte shtruar në spital dhe i duhej të interesohej për të. Në pasdite duhej të kthehej përsëri se të nesërmen detyrimisht duhej të paraqitej në punë.

Mbërriti në stacion dhe shkoi te biletaria. Një radhë e gjatë ishte para sportelit. Ishte e diel dhe njerëzia kërkonin t’i zgjidhnin problemet e tyre në të vetmen ditë pushimi. Në radhë pa Astritin, një shokun e tij. I dha lekët dhe ai i preu biletën.

– Eja, – tha Astriti pasi doli nga radha.

– Kam dërguar gruan dhe djalin të zenë vendet.

– Ku do të shkoni? – e pyeti Fatosi.

– Në Fier.

Hipën në tren dhe filluan të kërkojnë vagon më vagon, ku ishin gruaja dhe djali i tij. Së fundi i gjetën. Astriti u ul në vendin që i kishin ruajtur ato. Vendet e tjera ishin të zëna. Madje kishte edhe një shumicë njerëzish që qëndronin në këmbë. I vetmi mjet për trasportin e udhëtarëve ishte i tejmbushur.

Ndërkaq sirena oshëtiu dhe treni u nis duke rrëkëllitur rrotat sipas ritmit.

– Ku shkoni? – i tha një burrë që qëndronte pranë tij.

– Në Tiranë, – iu përgjigj.

– E paskemi rrugën bashkë, – vazhdoi – por, si duken bathët, do ta bëjmë të gjithë më këmbë.

– Mos u merakos, – iu përgjigj Fatosi

– Në Fier do të zbresë ky miku im me gjithë

familjen dhe ulemi në vendet e tyre.

– Po ti rrofsh se më hoqe sikletin! – tha me një zë që shprehte kënaqësi i panjohuri.

– Nuk kam hallin tim, por të kësaj kërthisë që kam me vete.

Fatosi hodhi vështrimin nga drejtimi që tregoi ai dhe dalloi një vajzë që nuk duhej të ishte më shumë se tetëmbëdhjetë vjeç. Ishte një bukuri e rrallë. Sytë e zezë, vetullat në formën e hënës së porsalindur, hunda e vogël dhe buzët e kuqe i jepnin një hijeshi të veçantë asaj fytyre.

Ndërkaq mbërritën në Fier. Astriti zbriti dhe ata u ulën. Fatosi në një anë dhe i panjohuri përballë tij, së bashku me vajzën.

– Vajza jote? – e pyeti.

– Jo, mbesa, – u përgjigj dhe me një zë të ulët, që të mos e dëgjonte ajo, vazhdoi

– Është jetime. Dy muaj më parë i vdiq i ati, vëllai im. Tani kujdesem unë për të.

I panjohuri ishte nga ata tipa që zinin miqësi menjëherë.

– Do të shkojë në Tiranë të interesohem për t’i nxjerrë të drejtën e studimit për shkollën e lartë.

– Nuk i paska dalë?

– Jo

– Përse? – e shtyu kureshtja Fatosin ta pyes.

I panjohuri hapi çantën që mbante në duar dhe i tregoi deftesën e pjekurisë. Fatosi shtangu. Të gjitha notat ishin dhjeta. Si kishte mundësi? Hodhi vështrimin nga vajza dhe pa sytë e saj të bukur dhe iu duk sikur prej tyre rridhnin dy pika lot. Mendoi se me siguri ajo duhej të kishte diçka në biografine e saj.

– Ngrihe kokën, vajzë! – i tha për ta qetësuar.

– Të siguroj se së shpejti do të shkosh në universitet

Ajo fshiu lotët dhe pëshpëriti: – A thua?

Në ato dy fjalë Fatosi dalloi dëshirën për të studiuar dhe për të dalë në jetë. Xhaxhai hodhi një vështrim dhe bëri një shenjë që ai nuk e mori vesh se ç’donte të thoshte. Nuk e zgjati më. Ktheu vështrimin nga dritarja dhe po shikonte drurët e pemëve që fluturonin në drejtim të kundërt me lëvizjen e tij. Papritur pranë veshit dëgjoi një zë që pëshpëriti: – Eh, or mik! Nuk rri dot pa jua thënë dy fjalë.

Fatosi ktheu kokën dhe pa xhaxhanë që ishte afruar pranë veshit të tij dhe pëshpëriste me zë të ultë që të mos e dëgjonin ata që ishin aty pranë.

– Kam frikë! Kam frikë se do të na dalë rruga bosh.

– Përse?

Nuk u përgjigj. Qëndroi disa minuta në heshtje, pastaj vazhdoi: – Të dalë, ku të dalë. Do t’jua them.

– Si është puna? – pyeti Fatosi.

– Babai i saj dhe vëllai im ka qenë në burg për politikë. U dënua me njëzet vjet. Pasi u lirua e martuam me një të rradhës së tij. U lindi kjo vajzë. Para dy muajsh tim vëlla e zuri sëmundja e keqe që e hoqi nga kjo jetë. Fatosi u bë kureshtar të mësonte se në çfarë periudhe ishte burgosur i vëllai.

– Kur është burgosur?

– Në vitin 45.

– Si e quanin?

– Josif Mino

Fatosit i çeli fytyra. E kishte njohur. Fati e kishte sjellë që të endeshin bashkë nga njëri kamp në tjetrin. Ishte një intelektual i vërtetë, por edhe nje njeri i veçantë. I erdhi shumë keq kur mësoi se nuk jetonte më.

– Ngushëllime! – i tha mikut.

Ktheu vështrimin nga vajza. Ajo ishte zhytur në leximin e një libri dhe nuk dëgjonte se ç’pëshpëritej rreth e rotull.

– Më vjen shumë keq, – vazhdoi – e kam njohur. Kemi qenë së bashku.

– Ashtu? Ma ndolli zemra! – klithi ai dhe i qeshi fytyra. Pastaj vazhdoi: – Josifi ishte djali i madh i shtëpisë. Babai, bëri si bëri, dhe mundi të siguronte një shumë të hollash dhe ta dërgonte për studime në Romë. E mbaroi me rezultate të shkëlqyera. Sandra, kështu quhet vajza, atij i ka ngjarë.

– Ku do të shkoni?

– Kam një kushëri në Ministrinë e Arsimit. Nuk e di në se do të mbarojë punë por, sidoqoftë, do e hedh edhe këtë zar.

Fatosi hodhi vështrimin nga vajza dhe para syve i doli rinia e tij. Kishte mbaruar shkollën e mesme me rezultate të larta. Kishte bërë kërkesë për vazhdimin e studimeve, por i ishte refuzuar. Një mik i kishte sugjeruar të shkonte të takonte Ministrin e Arsimit në Tiranë.

– Shpresoj të të ndihmojë, – i kishte thënë miku. – E kemi patriot. Ai e njeh familjen tënde.

Kishte shkuar. Ministri nuk ndodhej në Tiranë. E kishte pritur zëvendësi i tij. I kishte treguar gjithçka, edhe për burgun që kishte bërë. Së fundi, i kishte treguar dëftesën e pjekurisë. Si e kishte vështruar mirë e mirë, zëvendësministri kishte thënë:

– Djalë i mirë, shko puno dhe jeto i qetë. Mos u mundo të kërkosh më tepër.

Ato fjalë i kishin dhënë të kuptonte se rrugët për të vazhduar më tej ishin të mbyllura.

Këto gjëra mendonte duke vështruar vajzën me dy pika lot në sy. Në ndërgjegjen e tij ndiente se edhe ajo do të merrte të njëjtën përgjigje. Ishte koha e zhgënjimeve të mëdha, e ëndrrave të parealizuara, ëndrrave të kyçura.

Ndërkohë u ndie një zë nga qendra e zërit të trenit:

– Po mbërrijmë në stacionin e Tiranës. Ju lutemi pasagjerëve të mos harrojnë plaçkat. U ngritën dhe dolën. Udhëtuan një copë rrugë së bashku, pastaj u ndanë, ata për te kushëriri i tyre, ndërsa ai për në spital. Pas ndonjë muaji Fatosi e takoi vajzën rastësisht.

– Fillove? – e pyeti me kureshtje.

– Jo, – u përgjigj ajo me një zë të dridhur dhe lotët i rrodhën përsëri nga sytë.

– Mos u mërzit, – i tha ai për ta qetësuar, – je e re dhe do të vijë dita që të plotësosh ëndrrën tënde.

U ndanë. Ajo iku me kokën e ulur dhe atij i dukej sikur vazhdonte të lotonte.

Pikërisht këta lot iu kujtuan në ato çaste. Iu duk sikur vajza vazhdonte të jetonte atë kohë të zymtë.

E mblodhi veten. U mendua një çast dhe më në fund vendosi. E kishte një mundësi për ta ndihmuar atë vajzë. Dhe ajo mundësi ishte ai vetë. Ajo do të zinte vendin e tij në listë. Ishte e re, plot energji, ndërsa ai pothuajse në fund të rrugës së tij. Si mund të dilte para saj?

– Leri lotët, – i tha. – Ti do të jesh në krye të listës

– Vërtetë? – thirri ajo pa arritur të kuptojë se çfarë kishte ndodhur.

– Mos pyet më tepër. Mëso që të shkëlqesh si në gjimnaz dhe të bëhesh e vlefshme për këtë vend. Atdheu ka nevojë për njerëz si ti.

U ngrit dhe e përqafoi. Lotët vazhdonin të mbulonin fytyrën e saj. Por këtë herë ishin lot gëzimi.

*Fragment nga romani “Në kërkim të Lirisë”

STUDJUES DHE KRIJUES NGA KOSOVA-Kujtime për Profesorin Rexhep Qosja

August 2, 2016 by dgreca

Doli në Tiranë libri i prof. Asc. Dr. Thanas L. Gjika “Mosdënimi i krimit është krim i ri” (OMSCA-1 2016, 452 f.). Aty ka shumë artikuj e studime për vepra të I. Kadaresë, V. Zhitit, P. Kullës, S. Repishtit, M. Bungos, H. Kostrecit, F. Konicës, F. Nolit, etj, disa ese për veprimtarë të kulturës e shkencës që janë shquar këto 25 vjetët e fundit si E. Mërlika, L. Pervizi, Ilia S. Karanxha, Fotaq Ll. Andrea, etj, si dhe kujtime për disa personalitete të shquar të shkencave albanologjike si profesorët E. Cabej, R. Qosja, E. Sedaj, S. Fetiu, A. Vinca, etj. Meqenëse ky vit është viti i 80-vjetorit të prof. Qosjes, po riprodhojmë këtu pjesën ku jepen kujtimet e Thanas Gjikës për të. Këto kujtime botohen për herë të parë./

(Kujtime për disa stujues e krijues të Kosovës)/

Nga prof. Asc. Dr. Thanas L. Gjika/

Gjatë kohës që punova në Institutin e Historisë e të Gjuhësisë (më vonë u quajt Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë) nuk m’u dha rasti të shkoja në Kosovë. Kisha rënë në sy si një studjues i pasionuar i historisë së Shqipërisë që kaloja në shpërthime të zjarrta romantike kur hapej biseda për Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi. Ndoshta këto shpërthime dikush i kishte përmendur në drejtori dhe më kishin hequr nga lista e atyre që duheshin dërguar në Kosovë, ku dërgoheshin kolegët e mij për kërkime bibliografike e arkivale, ose për të mbajtur ndonjë leksion. Kjo mundësi nuk m’u dha edhe pasi përfundova monografinë Mihal Grameno publicist demokrat, mars 1979 dhe as pasi e botova, korrik 1980. Mirëpo jam i kënaqur se në vitet 1972-1981 pata rast të shoqëroja disa grupe stujuesish që vinin nga Kosova. Njohja dhe bisedat me ta më ndihmuan të krijoja një ide disi të qartë për Kosovën e kosovarët e asaj kohe dhe të krijoja bindjen se shpirti shqiptar i tyre ishte në lulëzim dhe i patjetërsueshëm. Ata ishin në përgjithësi djem azganë nga trupi dhe trima nga mendja, nga përkushtimi ndaj albanologjisë dhe çështjes kombëtare. Në pak vite ata e morrën formimin e nevojshëm shkencor dhe shkruan e botuan vepra që ne të Shqipërisë nuk i kishim shkruar e nuk mund t’i shkruanim. Përmes bisedave me ta dhe leximit të veprave të tyre krijova bindjen se Jugosllavia e Titos e kishte humbur Kosovën. Gjendja e mirë ekonomike dhe politika e hapur kishte mundur të gënjente disa shqiptarë, por jo elitën intelektuale dhe as masat e gjera të popullit.

Në Kosovë po lulëzonte një sasi e madhe me intelektualë që shquhej për përkushtim të lartë ndaj studimeve shkencore, për aftësi interpretimi të problemeve albanologjike dhe mbi të gjitha për dashuri ndaj atdheut mëmë. Përveç bijve të vetë Krahinës Autonome të Kosovës aty ishin grumbulluar dhe po vijonin të grumbulloheshin dhe shumë shqiptarë që kishin lindur në republika të tjera të Jugosllavisë. Përbërja 90 përqind e popullsisë shqiptare dhe përkushtimi i saj atdhetar ishin faktorët që në Jugosllavinë e asaj kohe, Kosova po quhej prej vetë sllavëveShqipëri e Vogël.

Unë pata rast të njihja në takime të ndryshme ose gjatë kohës që i shoqërova për t’i ndihmuar në Bibliotekën Kombëtare, etj, disa studjues si Rexhep Qosja, Isak Shema, Sadri Fetiu, Rexhep Ismajli, Engjëll Sedaj, Mark Krasniqi, Masar Stavileci, Ali Aliu, Agim Vinca, Zekirja Canaj, Anton Çeta, Isak Shema, Mahmut Hysa, Salajdin Mehmeti, Abdullah Zymberi, Abdyl Kadolli, etj dhe poetët Enver Gjergjeku e Azem Shkreli. Disa të tjerëve ua kam harruar emrat, prandaj ju lutem të më falin.

Më ka mbetur merak që nuk pata rast të njihja nga afër të urtin Ibrahim Rugova, largpamësin Fehmi Agani, historianin e shquar Ali Hadri, autoritetin e gjuhësisë Idriz Ajeti. Njoha shumë pak studjuesen e sjellshme Emine Arifi (Bakalli), por nuk njoha dhe as e takova studjuesen shumë simpatike e të kulturuar Resmie Kryeziu…

Natyrisht nuk kam kujtime që vlejnë të shkruhen për të gjithë, prandaj do të riprodhoj vetëm kujtime për profesorët Rexhep Qosja, Sadri Fetiu, Agim Vinca, Engjell Sedaj dhe poetin e përkthyesin Mazllum Saneja.

MË I TALENTUARI I TË GJITHËVE

(Kujtime për Profesorin Rexhep Qosja)

Në vitin 1970 erdhi në Shqipëri studjuesi i parë nga Kosova për të mbledhur materiale për jetën dhe veprën e Asdrenit. E quanin Rexhep Qosja. Drejtoria e institutit vuri studjuesin Jorgo Bulo për ta shoqëruar disa ditë në Bibliotekën Kombëtare, në Arkivin e Shtetit, si dhe në bibliotekën dhe arkivin e Institutit të Historisë e të Gjuhësisë. Unë kisha disa muaj që kisha filluar punën në këtë institut. Pikërisht në sallën e bibliotekës së institutit pata rastin ta shikoja nga afër studjuesin e parë që kishte ardhur nga Kosova. Rexhepit i kishin vënë mbi një tavolinë një grumbull me libra që do t’i merrte me vete. Unë hyra në atë sallë rastësisht për të kërkuar ndonjë revistë ose libër. E pashë mikun, por Jorgua nuk na prezantoi.

Më bëri përshtypje pamja e tij prej malësori tipik. Atë vit ai do të mbushte 34 vjet, por dukej më i ri. Kishte trup të gjatë dhe elegant, kishte fytyrë të gjatë. Kur fliste me Jorgon fliste ngadalë dhe me zë të ulët. Sivjet në qershor, pas 46 vjetësh nga ai takim, ai do të mbushë 80 vjet, por ka vite që fytyra i ka marrë pamjen e një shenjti, të kujton fytyrën e Jeronim De Radës. Me jetën dhe veprën e tij Rexhep Qosja është kthyer në një ikonë madhështore e mbarë botës shqiptare.

Më vonë Jorgua, shoku im i zyrës, më tha se ky studjues kishte ardhur për të mbledhur materiale për jetën e veprën e Asdrenit, sepse do të hartonte një studim me të cilin do të mbronte gradën Doktor i Shkencave. Sipas porosisë që i ishte dhënë ai nuk tha asgjë lidhur me përgatitjen e tij dhe as për tre veprat shkencore që kishte botuar. Më vonë mora vesh se Universiteti i Prishtinës, kur ai kërkoi për të mbrojtur Magistraturën, i kishte marrë parasysh tre veprat e tij dhe i kishte dhënë të drejtën të mbronte menjëherë gradën Doktor i Shkencave. Ai kshte shkuar për të mbledhur materiale dy herë në Bukuresht, dy herë në Beograd, një herë në Sarajeve dhe pastaj kishte ardhur në Shqipëri, ku mbodhi materialet e fundit.

Nga fundi i marsit 1970 në Prishtinë u organizua Java e filmit shqiptar. Rexhep Qosja i kishte lënë tim vëllai, regjisorit Viktor Gjika përshtypjen e një intelektuali erudit. Gjatë bisedave të tij për filmat shqiptarë dhe letërsinë shqipe, Rexhepi e kishte mahnitur me mendimet e tij për romanin Kështjella të Kadaresë. Në fund ai e kishte mbyllur bisedën me fjalinë: Më vjen mirë që kultura shqiptare ka jo vetëm një Ismail Kadare në letërsi, por edhe një Viktor Gjika në kinematografi. Viktori i kishte thënë se kinematografia shqiptare ishte e re dhe ishte shpejt për krahasime të tilla. Rexhepi i kishte dhënë dorën si shënjë respekti për këtë shfaqje të modestisë.

Nga vjeshta e vitit 1972, Instituti Albanologjik i Prishtinës dërgoi në bibliotekën e institutit tonë monografinë Asdreni Jeta dhe Vepra 500 faqshe. Me të Rexhep Qosja kishte mbrojtur Doktoratën. Ishte një punë madhore. U habitëm me shpejtësinë e hartimit e të botimit, me nivelin e lartë shkencor, analizat e zhdërvjellta, gjuhën e pastër e të pasur, aparatin shkencor të sistemuar saktë, nivelin e lartë të botimit nga ana tipografike, etj. Ishte një model për ne. Askush prej profesorëve tanë të Tiranës nuk kishte hartuar e nuk mund të hartonte një vepër me cilësi të tillë dhe për më tepër në një kohë kaq të shkurtër. Për hartimin e një vepre të tillë ne studjuesve të rinj të Tiranës do të na duheshin të paktën 8-10 vjet punë.

Ky studjues tregoi se përveç pasionit të madh ishte i pajisur dhe me talent të fuqishëm, formim shkencor solid dhe mendje pjellore. Që herët atë e kishte tërhequr ideja për t’i dhënë dimensionet e vërteta jetës dhe veprës së Asdrenit, këtij poeti të begatë por pak të studjuar. Brenda tre vjetësh e shkroi të gjithë disertacionin e tij dhe e botoi. Studimi monografik i Rexhep Qosjes për jetën e veprën e Asdrenit tregoi se ne studjuesve të Tiranës na mungonin talenti dhe formimi i tij shkencor, si dhe metoda e tij aq prodhimtare. Jorgo Bulua studjonte Naim Frashërin, Klara Kodra Zef Sermben, Floresha Haxhiaj (Dado) Çajupin dhe unë Mihal Gramenon. Ne ishim porositur që ta copëzonim studimin e jetës e të veprës së autorit që na ishte ngarkuar në disa kapituj e nënkapituj. Gjatë një viti duhej të kryenim grumbullimin e materialit dhe hartimin e një kapitulli, ose nënkapitulli. Vitin tjetër grumbullonim material e shkruanim kapitullin / nënkapitullin tjetër, e kështu me radhë. Kjo metodë pune e zgjaste kohën e grumbullimit e të hartimit të krejt monografisë për shumë vjet. Asnjëri prej nesh nuk ishte dërguar e as u dërgua në vendet ku kishin jetuar e ku ishin formuar këta autorë.

Ne ishim përgatitur në Fakultetin Histori Filologji të Universitetit të Tiranës për të punuar si mësues të gjuhës e të letërsisë shqipe. Formimin shkencor po e merrnim ngadalë gjatë viteve të punës në institut duke dhënë provime plotesuese herë pas here, duke dëgjuar seminaret teorike prej shefave tanë e duke diskutuar artikujt e njëri tjetrit. Pasi i mbaronim së shkruari veprat tona procesi i mbrojtjes së gradës shkencore vononte dhe një vit tjetër, po aq dhe procesi i botimit të tyre në shtypshkronjë. Për ne, shpejtësia e hartimit dhe e botimit të veprës së Rexhep Qosjes, ishte një shpejtësi marramendëse.

Me studimin për Asdrenin dhe veprat e tij madhore Kritika Letrare (1969), Vdekja më vjen prej syve të tillë (roman 1972), Panteoni i Rralluar (përmbledhje studimesh 1973), Historia e Letërsisë Shqipe – Romantizmi (vol. I-II 1984 dhe vol. III 1986), Porosia e Madhe (monografi për jetën dhe veprën e Naim Frashërit, 1986) dhe me disa drama, etj, etj, Rexhepi u shfaq si personaliteti më i shquar midis studjuesve të mbarë botës shqiptare. Ai na mahniti me talentin e tij të rrallë si studjues dhe shkrimtar. Veprat e tij polemike Morfologjia e një fushate dhePopull i ndaluar, lexoheshin me kënaqësi si të ishin poema. Ai u bë profesori im i admiruar dhe jo vetëm i imi. Leximi i veprave të tij më shërbente si një shkundje nga klishetë dhe kërkesat standarte të shkencës zyrtare të asaj kohe. Leximi i këtyre veprave ishte një nga kënaqësitë e mia më të mëdha, e njëjtë me kënaqësinë që më jepte dhe leximi i veprave të Ismail Kadaresë. Në vitin 1972 profesor Qosja u emërua drejtoir i Institutit Albanologjik të Prishtinës dhe pas kësaj erdhi shumë herë të tjera në Shqipëri. Unë pata rast të ulesha në një tavolinë me të te kafeneja e Pallatit të Kulturës, ku ai zhvilloi një bisedë me profesorët Koço Bihiku e Dhimitër Shuteriqi.

Dy profesorët tanë ngulnin këmbë se periodizimi që ata kishin bërë për letërsinë shqipe prej Rilindjes e deri në ditët tona, ishte një periodizim shkencor e i saktë. Ata e kishin ndarë letërsinë e kësaj kohe në katër periudha:

Letërsia e Rilindjes Kombëtare, shtrihej në vitet 1878 – 1912.

Letërsia e pavarësisë, shtrihej në vitet 1912-1939.

Letërsia e Luftës Nacional – Çlirimtar, shtrihej në vitet 1939-1944.

Letërsia e Realizmit Socialist, shtrihej nga viti 1945 e këtej.

Profesor Qosja dha sqarimet e veta duke treguar se ky periodizim ishte bërë mbi kritere historike politike, pra mbi kritere jashtëletrare. Ky lloj periodizimi nuk mbështetej në tiparet e krijimtarisë letrare, në tiparet e shkollës letrare së cilës i përkisnin veprat më të mira të sejcilës periudhë. Ai tha shkurt disa nga parimet metodologjike të periodizimit dhe dha emra të rinj për çdo periudhë:

Romantizmi.

Mes romantizmit, realizmit dhe simbolizmit.

Letërsia sociale.

Realizmi integral.

Këto koncepte ai i shtejlloi plotësisht në veprën Prej letërsisë romantike deri te letërsia moderne. Me të tillë periodizim të letërsisë shqipe, profesor Qosja aplikonte në shkencën shqiptare të letërsisë koncepte të shkencës europiane. Ky studjues aq i ri në moshë diskutoi me kompetencë shkencore dhe i rëzoi mendimet e dy profesorëve tanë të moshuar. Natyrisht ata nuk e pranuan konceptin e tij, sepse në mendësinë e tyre sundonte politizimi.

Ishte kënaqësi për mua të shkruaja një recension për përmbledhjen me studime të këtij kolosi që u botua në Tiranë. Ai recension u botua në revistën Studime Filologjike. Simpatia ime për Rexhep Qosjen u rrit edhe më mbasi lexova veprat Fjalori demokratik dhe Popull i ndaluar si dhe disa shkrime me përmbajtje politike e shoqërore, ku ai ka shpalosur më gjerë e më hapur fizionominë e një qytetari të shqetësuar që nuk arratiset nga aktualiteti, por lufton guximshëm. Ai është shprehur shpesh për çështjen kombëtare shqiptare dhe për gabimet e proceseve demokratike në Shqipëri.

Në fillimet e lëvizjes demokratike tek ne, të rinjtë, duke pasur konsideratë të lartë për të dhe për Ismail Kadarenë, dolën me fotografitë e tyre nëpër rrugë të disa qyteteve, për të kërkuar që të tillë personalitete të viheshin në krye të kësaj lëvizjeje. Unë, pasi u botua numëri i parë i gazetës Rilindja Demokratike, shkova te Frok Çupi, kryeredaktor i saj dhe i sugjerova që t’i kërkonte këta dy intelektualë të vinin në Tiranë për të mbajtur leksione e biseda mbi demokracinë. I dorëzova dhe një artikull ku sqaroja pse u bëra anëtar i PD-së. Artikulli im nuk u botua dhe as Ismaili e Rexhepi nuk u ftuan në Shqipëri. Mesa dukej, njerëzit që do të jepnin ndihmesën e tyre për zhvillimin e proceseve demokratike në Shqipëri ishin paracaktuar…

Në muajt e parë të vitit 1991 me sugjerimin e disa politologëve europianë u hodh mendimi që populli shqiptar i Shqipërisë, si popull i vogël e me problemin kombëtar të pazgjidhur ende, duhej të ecte në proceset për demoktratizimin e vet në rrugë paqësore, pa shkaktuar hakmarrje e viktima. Për këtë arsye duhej zhvilluar procesi i pajtimit kombëtar midis forcave politike.

Me dëshirën e mirë për të ndikuar në ecurinë e proceseve demokratike e të pajtimit kombëtar, erdhi nga Kosova dhe profesor Qosja. Mendimet e tij u mirëpritën prej drejtuesve të partive e shoqatave politike. Përjashtim bënë Shoqata e të Përndjekurve Politikë, Partia Demokratike që drejtohej prej Sali Barishës dhe Partia Republikane, që drejtohej prej Sabri Godos. Sali Berisha ish-komunist prej 20 vjetësh dhe Sabri Godo ish-oficer i Sigurimit të shtetit, ishin futur në lëvizjen demokratike prej Ramiz Alisë. Ata i urrenin intelektualët demokratë dhe i mbanin sa më larg. Sali Berisha nxiti Bujar Hoxhën, ndihmësin e tij, një ish-sigurims, që të shpifte ndaj profesor Qosjes gjëra të paqena. Kundër këtyte shpifjeve doli në shtypin e kohës profesor Jorgo Bulua, kurse ne të tjerët heshtëm. Na kishte rrëmbyer entusiazmi i antikomunizmit dhe ishim trullosur prej propagandës zhurmëmadhe të Partisë Demokratike…

Sigurimi i shtetit gjatë diktaturës, duke luajtur rolin e shpatës së mprehtë të partisë shtet kishte lënduar e plagosur mbi 75 përqind të familjeve. Prandaj mund të pranohej vetëm mendimi iShoqatës së të Përndjekurve Politikë që kërkonte në ato momente para se të kalohej te pajtimi kombëtar duhej të dënoheshin bëmat vrastare të diktaturës komuniste, duke dënuar kupolën drejtuese të PPSH-së dhe duke përjashtuar disa nga deputetët socialistë, që kishin pasur funksione gjatë diktaturës.

Faslli Haliti sjell ne Sofren Poetike te dIellit Stefano Benni

July 31, 2016 by dgreca

Stefano Benni/ 1947/

Stefano Benni (Bolonjë, 12 gusht 1947) është shkrimtar, gazetar, skenarist, poet, dramaturg e humorist italian.

Benni është autor romanesh të ndryshme e antologjish me tregime të suksesshme; ka bashkëpunuar me gazetat javore L’espresso e Panorama, etj.

Dy liderët

Kaçiari: fashizmi është larg
Oketo: Fashizmi afër
Kaçiari, po ku e sheh ti?
Oketo: atje, mbi terrenin e disniveltë
Kaçiari, por është vetëm një pikë e vogël
Oketo: por është e madhe, budalla
Kaçiari: është një re e ulët
Oketo: është një skuadër fashiste
Më falni nëse po ju ndërpres bisedën
tha shefi i skuadër së pushkatimit

Mos e përçmo të paktin/

Mos e përçmo pakicën, të paktën, jo të mjaftueshmen,
Të përulurin, jo të dukshmin, të zbehtin, të heshturin
Sepse kur do të kenë kaluar dashuritë dhe betejat
Në të ecurin e fundit, në dhomën e zhveshur
Nuk do të mbeten zjarri dhe madhështorja, triumfi dhe fanfara
Por thëngjinj, një gllënjkë uji, një fjalë e pëshpëritur, një shënim
E pakta më e pakta e pa mjaftueshmja.

Ekzitpolli i ardhshëm

Në rastin e luftës civile
sipas një sondazhi të kohëve të fundit
qeveria dhe ushtria
kanë një avantazh të lehtë.
Bokassa Rap

Gjyqtarët nëse duan të gjykojnë duhet të zgjidhen
gazetarët nëse duan të shkruajnë nuk duhet të kritikojnë
sindikalistët duhet të ngrihen në këmbë kur më shohin të hyj
opozita nuk duhet të kundërvihet përndryshe vlen
shkurt më lini një herë të paktën të punoj
kam gjashtë vila në Sardenjë dhe faturat për të paguar
dhe mbase do të më duhej të shtrohesha në spital
Më lejoni më lejoni dëgjoni
ka shumë anomali në këtë shoqëri të dhunshme

Gjyqtarët në duan të qëndrojnë s’duhet të na arrestojnë
shtypi i huaj s’duhet ta mbikëqyrë Italinë
dhe unë ha në shtëpinë time me atë që më pëlqen
dhe më në fund ti Betino pusho së telefonuari
më shumë se ajo që kam bërë pikërisht nuk mund ta bëj
kam gjashtë televizione për t’i mbajtur mbi supe

dhe ndoshta do më duhej të shtrohesha në spital
më lejoni më lejoni, më dëgjoni
ka tepër financë në këtë shoqëri të dhunshme

Dhe tre të urtët nëse janë të urtë nuk duhet të ngatërrohen
dhe Rai duhet të jetë plotësuese komplementare
për Perëndi shpjegomëni se ç’do të thotë komplementare
dhe mos thoni se unë nuk di italisht se më bëni të zemërohem
dhe gjyqtarët duhet t’i regjistrojnë proceset gjyqesore
dhe gazetarët nuk duhet ta teprojnë me acarimin
dhe ndoshta do më duhet të shtrohem në spital
më lejoni më lejoni, dëgjoni
ka shumë pak Fininvest në këtë shoqëri të dhunshme

Dhe gjykatësit të ngrihen në këmb para se të gjykojnë
po nëse mafia voton për mua ç’ mund të bëj unë
dhe milionin e vendeve të punës, e kam thënë me shaka
dhe dua tre mijë truproje që duhet të më ruajnë
dhe një portret gjashtë metra veshur si perandor
dhe që jam fashist s’duhet të ma ma thoni
dhe gazetarët para se të shkruajnë duhet të zgjidhen
dhe penalltitë kundër Milanit nuk duhet t’i jepni
dhe agjit-propët të shkojnë në Rusi për të propaganduar
dhe mos më quani Bokassa ose ju pushkatova
dhe gjykatësit nuk mund t’i nxjerrin vendit rropullitë
dhe mua lajmërimet e garancisë nuk duhet të m’i dërgoni
dhe mbase do të më duhej të qetësoj pak veten
por nëse unë jam Perëndi ç’mund të bëj
më lejoni më lejoni më dëgjoni
nuk ka më fe në këtë shoqëri të dhunshme.
Udhëheqja e madhe e majtë (Një ëndërr)

Gjysmë sekretari
sovjet ose komiteti qenve të zgjidhur,

vullnetarëve
të qendrave sociale të punëtorëve
atij që kurrë nuk dallohet
atij që kundërshton
edhe nëse nuk është inkuadruar
nga direktivat e marra,
nga telekamerat e ndezura.
Ku janë sytë e tu të zinj,

Ai – Ku janë sytë e tu të zesë,
dhe profilin yt si hyjneshë,
konsumohem në mendimin
si mund t’i shoh përsëri.

Ajo – janë të kaltër tani sytë e mi,
sepse kam lente kontakti,
dhe hundën e kam ribërë,
njihmë pra i dashuri im.

Ai – Nuk e shoh më buzën tënde,
gonxhen e vogël rozë
që e puthja me epsh.
Dhe gjoksi yt i paprekur
që e mbaja në një dorë
tani më duket mjaft më i madh
katër herë së paku u rrit.

Ajo – Oh më shqetëson ky kujtim
por unë jam përherë po ajo
goja ime është pak më e madhe
dhe gjoksi im i derdhur.
Më ndryshoi silikoni
por s’ndryshoi aspak pasioni im.

[këndojnë] Oh, dashuria jonë s’do të plaket [aspak]
së bashku me të s’do të plakemi dhe ne
edhe sepse unë s’e di më se kush jam
dhe as s’e di më kush je ti.

Ajo – zemra jote rreh në gjoks,
ndiej zërin dhe ngrohtësinë tënde
por nuk njoh prekjen
e dorës tënde burrërore .

Ai – Zemra ime plakë dhe e lodhur
pësoi një transplant të shkathët
dhe dora s’është imja
është sintetike, është protezë.
U pre në duel
në kopshtin e Fontemblisë
një kirurg e ngjiti atë.

Ajo – Oh fat i mjerë
kaq shumë na ka ndryshuar.
Duke pritur me shpresë dhe vajtim

edhe unë pësova një transplantim
dhe këmbeva seksin tre herë,
por dashuria ime për ty është po ajo.

Ai – Oh fat i mjerë
kaq tepër na ka ndryshuar.
Nuk mundem më aa fsheh
do të të them të vërtetën.
I dashuri yt, jo, nuk jam
I dashuri yt ndiq ushtar

por një pikë e gjakut të tij
u klonua dhe u linda unë
kopje e saktë dhe e përsëritur
e të dashurit tënd të ëmbël antik.
Dhe dashuria mbeti njëlloj
mos më largo edhe nëse
unë nuk jam origjinali.

Ajo – Kjo e vërtetë e fshehtë
praron dhe gëzon zemrën time

As unë s’jam dashnorja jote.
por një kopje mjaft e arritur.
Atë e hëngri tuberkulozi
unë mushkëritë nuk i kam.
O i dashuri im bëj ç’të duash
me materialet e mia.
Zemra ime jotja do të jetë
dëshirave të tua u jepem
unë të betohem për besnikëri
ja telekomanda ime .

[së bashku] dashuria jonë s’do të plaket kurrë
dhe së bashku me të nuk do të plakemi ne].

[ajo fillon të humbasë zërin e saj, sikur të shkarkonte baterinë

si një disk me tridhjetë e tre xhiro]

Ai – Mimi … Violeta [publikut] bateria nuk i lë … vese

pak orë …

Ajo – I dashur … po vdes … shkarkohem … të mallkuarit !
E shkreta jeta ime,

isha ende nën garanci.

nga libri «Beatriçet»

Kartolinë

Jo më kambanat
do t’i zbulojnë të dashuruarit
por telekamerat
ose Gijomi
Dëgjoj kuartetet
pikturoj vogëlushe
të dërgoj kartolinë
nga ëndrrat,
të shkruaj nga deti
një ishull për tavolinë
si pullë i vë një lulekuqe.

Dyshime

Çfarë thua çfarë them
Çfarë thonë për ne
Çfarë mendon çfarë mendoj
Çfarë mendoj për ty
Çfarë thua për mua
Çfarë thonë ata
që kthehen nga deti
brenda autove në rresht
çfarë dreqin dua
çfarë dreqin do
çfarë duan nga ne
çfarë besojnë se bëjnë
ato që nuk besojnë

çfarë do të dish
çfarë do ti që të thotë

çfarë është një shtëpi bosh
ku askush më nuk thotë
çfarë nuk shkon më
ku je ku je
çfarë them o zot
çfarë ke bërë zot
çfarë do të bëj vallë
çfarë të ka ngjarë
çfarë ka ndryshuar
çfarë do të ketë qenë
mbase të ngrënit e tepërt
në kthimin nga deti
çfarë do të ketë menduar
kur plasi
çfarë do të bëjë tani
çfarë do jetë më pas
më pas çfarë pastaj
çfarë thua çfarë them
çfarë do të dish
çfarë do të doje ti të bëje
çfarë është sonte
që nuk ishte dje?

Luftë yjore
lapidar për një lojtar të videogamës

Vrau tre mijë anije kozmike
pastaj u vra nga një motoçikletë në rrugë

Përngjasim

Ajo vallëzonte mbi çati
ai flinte në shtrat
ai shkonte për peshkim
ajo qëndronte për të hekurosur
ajo kishte një dashnor permanent
ai një papagall të kuq
ajo ëndërronte shpesh
ai jo

Ajo u nis për në Lindje
ai qëndroi të peshkonte
ajo u kthye të hekuroste
ai u hoq sikurur s’kuptoi gjë
ai zuri një dashnore
ajo një qetësues
ai shkonte në stadium
ajo e ndiqte në radio
ai tymoste cigaret zinxhir
ajo vetëm pas darke
një ditë vdiq
ajo jo…

Perktheu :Faslli Haliti

Promovohet në Muzeun Kombëtar libri i Vitore Stefa Lekas

July 28, 2016 by dgreca

TIRANE, 28 Korrik/- Në Muzeun Historik Kombëtar u promovua “Publicistika që ka vetëm një emërtim kombi”, që është dhe libri më i ri i Vitore Stefa Lekas.Në aktivitet ishte e pranishme edhe zv/ministrja e Arsimit, Nora Malaj.

“Në publicistikën e vet, ajo ka ditur të depërtojë thellë në problemet shoqërore në Diasporë, ka ditur të formulojë se në qenien e saj ekziston mirësia për të krijuar një shoqëri të pastër dhe pa vese. Ka ditur dhe është e para që ka hedhur idenë se t’i shërbesh popullit dhe kombit që i përket është një detyrim madhor. Këtë moto patriotike e shikojmë qartë në të gjitha shkrimet që përmban ky libër i bukur dhe emocionues”, shprehet në parathënien e tij Hasan Aliaj, që është dhe redaktori i librit.

Gjatë promovimit foli dhe presidentja e fondacionit “Nermin Vlora Falaski”, Zenepe Luka. Ceremonia e promovimit kulmoi me një buqetë poezish të recituara nga “Nderi i Kombit”, Margarita Xhepa, e cila në pamundësi të ardhjes fizike të saj, përshëndetjen e incizuar ia kishte besuar gazetarit dhe shkrimtarit Albert Zholi.

Autorja tha se krijimtarinë dhe shkrimet e saj ua dedikon “nënës, “Mësueses së Popullit”, Eleni Stefa, fëmijëve të saj, si dhe të gjithë mikeshave dhe miqve të rinj e të vjetër, që përmes fjalës së tyre i kanë afruar ringjalljen shpirtërore”.