Dr. Dorian Koçi/

Marrëdhëniet e Arbërit me Republikën e Shën Markut janë të hershme dhe të ngulitura thellë në kujtesën e Mesjetës shqiptare. Që nga shekulli XI, Venediku kishte ngritur ndikimin e tij në bregdetin lindor të Adriatikut dhe në ishujt bizantinë, duke shtrirë zotërimet deri në disa nga qytetet më të rëndësishme të Arbërisë. Në këtë mënyrë, Venediku nuk u bë vetëm qendër e fuqisë ekonomike dhe politike, por edhe një strehë për mërgimtarët arbërorë, të cilët jo vetëm gjetën atje mundësinë e mbijetesës, por edhe të shkrirjes së kulturës së tyre me humanizmin dhe Rilindjen Europiane.

Kështu lindën komunitetet arbërore në lagjet e Venedikut – në Castello, San Croce, San Polo, Cannaregio dhe San Marco – aq sa disa rrugë nisën të quheshin Calle degli Albanesi. Shumë afër sheshit të Shën Mauricit, ku sot ende gjendet pallati i familjes Zguri, arbërit ngritën një nga monumentet më madhore të kujtesës së tyre kolektive: Shkollën e Arbërve (Scuola di Santa Maria degli Albanesi), e themeluar në tetor 1442 në famullinë San Severo, pranë manastirit të Shën Galit, dhe vetëm pesë vjet më pas u zhvendos në zemër të San Mauricios, pranë Shën Markut.

Dedikimi fillestar i shkollës ishte ndaj Zojës së Këshillit të Mirë (Nostra Signora di Scutari), e njohur si mbrojtësja e Shqipërisë, dhe Shën Galit (Gallus), shenjtorit kelto-gjerman i shekullit VII, emri i të cilit lidhet me themelimin e manastirit të madh të Shën Galit në Zvicër (St. Gallen). Zgjedhja e tij si mbrojtës kishte kuptim të thellë: Shën Gali mishëronte kulturën monastike europiane dhe lidhte Shkodrën me hapësirat e krishterimit perëndimor e qendror, duke dëshmuar orientimin e arbërve drejt Europës Latine.

Pas zhvendosjes në San Maurizio, Shën Maurici, komandanti i legjionit të Tebës, u bë shenjti i tretë mbrojtës. Figura e tij si martir i fesë përputhej me përvojën historike të arbërve, që shpesh e ruajtën besimin e tyre me sakrifica të mëdha përballë pushtimeve osmane. Kështu, ikonografia e shkollës bashkonte tre shtylla: Zojën si simbol i paqes dhe besimit, Shën Galin si urë me traditën benediktine dhe Europën Qendrore, dhe Shën Mauricin si model të qëndresës heroike.

Godina e re, pranë kishës së Shën Mauricios, ishte një Scuola Piccola, sipas modelit venedikas të vëllazërive bamirëse dhe shoqërore. Ajo kishte altar dhe varreza për anëtarët e saj. Në vitin 1531, fasada u dekorua me stemat e familjeve venedikase Loredan dhe Da Lezze, heronj të mbrojtjes së Shkodrës gjatë rrethimeve të 1474 dhe 1479, si dhe me basorelievët e punëtorisë së vëllezërve Lombardo.

Këtu shfaqet skena monumentale e Rrethimit të Shkodrës nga sulltan Mehmeti II, ku mbrojtja e qytetit lidhet me mbështetjen venedikase dhe qëndresën arbërore. Po aty gjenden edhe figurat e Zojës me Fëmiun, Shën Galit dhe Shën Mauricit, duke përforcuar mesazhin e mbrojtjes hyjnore dhe qëndresës njerëzore. Ky program ikonografik shndërrohet në një testament historik e shpirtëror të lidhjes së mërgatës me Shkodrën dhe Arbërinë.

Në fillim të shek. XVI (1504–1508), salla kryesore, e quajtur Albergo, u dekorua me një cikël pikturash monumentale nga Vittore Carpaccio – Historitë e Zojës. Ky cikël, sot i shpërndarë në muze të Venedikut, Milanos dhe Bergamos, mbetet një nga dëshmitë më të vyera të pranisë arbërore në artin e Rilindjes italiane.

Shkolla lidhi figura të mëdha intelektuale arbërore me humanizmin europian: Marin Barleti, kronisti i rrethimeve të Shkodrës; Marin Beçikemi, humanist i njohur; Leonik Tomeu, profesor i logjikës në Padovë dhe mësues i Kopernikut; Gjin Gazulli, matematikan e astronom i spikatur. Këto figura dëshmojnë se mërgata arbërore nuk ishte thjesht komunitet refugjatësh, por pjesë aktive e kulturës europiane.

Në vitin 1780, Scuola degli Albanesi u suprimua dhe godina iu dha korporatës së bukëpjekësve (Scuola dei Pistori). Pas mbylljes nga ligjet Napoleonike (1808), veprat e artit u shpërndanë. Megjithatë, kujtesa e saj jeton ende përmes basorelievëve, dokumenteve arkivore dhe ndikimit që ky institucion pati mbi identitetin kulturor arbëror.

Kujtesa e Shkollës së Arbërve na rikthen në një kohë kur arbërit e shpërndarë në lagjet dhe kishat e Venedikut arritën të krijonin një institucion unik – fetar, shoqëror, kulturor dhe politik. Përmes figurave të Zojës së Këshillit të Mirë, Shën Galit dhe Shën Mauricit, ata shpallën besnikërinë ndaj fesë dhe rrënjëve të tyre, duke ndërtuar një urë të qëndrueshme midis Arbërisë, Shkodrës dhe Europës Qendrore e Perëndimore.

Shkolla e Arbërve mbetet një shembull i rrallë se si një komunitet i vogël emigrantësh mundi të krijojë një qendër identitare të fuqishme, që shndërrohet në pjesë organike të qytetërimit europian dhe në simbol të përjetshëm të rezistencës arbërore.

Sot, shqiptarët kanë nevojë për një figurë që nuk duhet vetëm të udhëheqë, por edhe frymëzojë; që nuk duhet vetëm të flasë, por edhe të veprojë; që nuk duhet vetëm të kujtojë lavdinë e së kaluarës, por edhe të ndërtojë me guxim një të ardhme të re. Dhe përderisa historia nuk pret, thirrja e kohës është e qartë: shqiptarëve u duhet një Skënderbe që të jetë edhe udhëheqës, edhe frymëzues, edhe ndërtues i unitetit.

Nga Prof.dr. Skender ASANI

Historia e një kombi shpesh përballet me çaste të mëdha, ku koha nuk pyet nëse ai është gati apo jo, por i vë përpara sfidës së zgjedhjes. Pikërisht në ato momente lind pyetja e madhe: a do të ketë ky komb një lider që ta marrë vendimin e duhur? Për shqiptarët, e sotmja është një nga ato kohë që kërkon guxim, vizion dhe lidership, sepse historia nuk pranon vonesa, dhe çdo hezitim kthehet në humbje të çmueshme.

Populli shqiptar, i shpërndarë në shumë shtete e shpesh i përballur me dallime krahinore, fisnore e fetare, gjendet sot para një sfide të ngjashme me ato që përjetoi në shekujt e kaluar: si të ndërtojë një të ardhme ku uniteti të jetë më i fortë se ndarja, dhe ku e përbashkëta kombëtare të mbizotërojë mbi fragmentet që e kanë copëzuar ndër shekuj. Në këto momente të ndjeshme, kërkohet një figurë simbolike, një “Skënderbe i Rilindjes Kombëtare”, që me mençuri e vendosmëri t’i japë drejtim aspiratave dhe të rikthejë besimin se shqiptarët mund të jenë bashkë në një vizion të madh.

Ky Skënderbe i kohëve moderne nuk do të jetë thjesht një luftëtar, por një arkitekt i bashkimit. Ai duhet të jetë ai që shkrin ndasitë krahinore, i cili e kupton se shqiptaria nuk është e kufizuar në male apo fusha, por është një mozaik i gjallë që bëhet i plotë vetëm kur përqafon të gjitha ngjyrat e saj. Ai duhet të jetë ai që e tejkalon dallimin fetar, duke i kthyer besimet në pasuri shpirtërore e jo në pengesa politike. Dhe mbi të gjitha, ky Skënderbe i ri duhet të ketë vizionin për t’i udhëhequr shqiptarët pa i përplasur me asnjë komb fqinj, sepse fuqia e tij nuk qëndron në armiqësi, por në ndërtimin e një fryme paqeje dhe bashkëjetese.

Në këtë vizion, Skënderbeu nuk është vetëm udhëheqës i shqiptarëve, por edhe mesazher i Ballkanit. Ai i flet rajonit duke e ftuar në një kapitull të ri atë të bashkëpunimit, të respektit reciprok dhe të paqes së qëndrueshme. Ballkani, i njohur për shekuj me radhë si fole konfliktesh, ka nevojë të shndërrohet në një hapësirë bashkëjetese dhe zhvillimi të përbashkët. Vetëm një lider që di të tejkalojë kufijtë e ngushtë nacionalistë dhe të projektojë një vizion rajonal mund ta bëjë këtë.

Popujt përreth nesh, ende sot, veprojnë dhe mendojnë me konceptin etno-nacionalist të shekujve XIX dhe XX, duke mbajtur gjallë paragjykime dhe qëndrime që shpesh shndërrohen në veprime të drejtpërdrejta kundër shqiptarëve. Ky mentalitet i vjetër, i ushqyer nga mitologjitë politike dhe projektet hegjemoniste të së kaluarës, vazhdon të prodhojë tensione dhe t’i mbajë shoqëritë e rajonit të lidhura pas së shkuarës, në vend që t’i orientojë drejt së ardhmes. Përballë kësaj, shqiptarët nuk duhet të bien pre e nostalgjive arkaike të nacionalizmave të tjerë, por të ngrihen mbi to, duke dëshmuar se një komb i mençur e vizionar mund të hapë rrugë të reja.

Nga ana tjetër, shqiptarët e kanë sot një shans historik, ndoshta më të madhin pas dekadash përpjekjesh, sidomos pas ndryshimeve të mëdha të fundit të shekullit XX dhe dy dekadave të para të shekullit XXI. Ky është momenti kur me një politikë të mençur dhe një lidership me tiparet e një Skënderbeu të shekullit XXI, shqiptarët mund të hapin Ballkanin dhe ta çlirojnë nga robrimi mitik i projekteve të mëdha që kanë sjellë konflikte të vazhdueshme. Vetëm kështu, rajoni mund të dalë nga e kaluara e dhimbshme dhe të shndërrohet në një Ballkan pjesë të pandashme të Evropës së bashkuar, jo si periferi, por si kontributor i denjë i paqes, stabilitetit dhe zhvillimit.

Në të njëjtën kohë, nuk mund të anashkalohet fakti se bota sot është e trazuar nga shumë fronte lufte dhe konflikte që kanë shpërqendruar vëmendjen e faktorit ndërkombëtar. Ky faktor, që në momentet kyçe të historisë moderne ka qenë përkrah popullit shqiptar, sot është i përfshirë në krijimin e një harte të re globale. Pikërisht për shkak të këtyre zhvillimeve, shqiptarët kanë nevojë të mobilizohen si komb, për të rikthyer dhe forcuar aleancat ndërkombëtare që garantuan mbijetesën dhe aspiratat tona. Në këtë realitet të ri gjeopolitik, kërkohet një lidership që me frymën e Skënderbeut të shekullit XV të dijë të krijojë miq dhe aleatë, duke kthyer historinë dhe perspektivën në anën tonë. Vetëm kështu shqiptarët do të sigurojnë mirëqenie dhe një pozicionim të qartë në arkitekturën e re gjeostrategjike që po krijohet para syve tanë.

Por ky Skënderbe i ri nuk do të kufizohej vetëm në kufijtë e Ballkanit. Ai do t’i fliste edhe Europës, duke i rikujtuar se shqiptarët, bashkë me popujt e tjerë të rajonit, janë pjesë e pandashme e qytetërimit perëndimor. Kthimi drejt Perëndimit nuk është vetëm një orientim politik, por një rikthim në origjinën e vet kulturore, historike dhe shpirtërore. Europa nuk mund të mendohet pa Ballkanin, ashtu si Ballkani nuk mund të ndërtojë të ardhmen e vet pa Europën. Dhe në këtë udhëkryq, shqiptarët, me një udhëheqje të mençur, mund të bëhen ura lidhëse që i afron popujt dhe e pasuron vetë projektin europian.

Në këtë rrugëtim të vështirë, frymëzimi mund të vijë edhe nga figurat e mëdha të humanizmit shqiptar, si Nënë Tereza. Ajo, me thjeshtësinë dhe dashurinë e saj universale, dëshmoi se fuqia më e madhe nuk është as në shpatë e as në pasuri, por në shërbimin ndaj njeriut. Nëse Skënderbeu na mësoi se si të mbrojmë identitetin dhe dinjitetin tonë, Nënë Tereza na mësoi se si ta përjetësojmë atë përmes dashurisë dhe solidaritetit. Një lider që do të dinte t’i bashkonte këto dy frymëzime të forcës dhe të humanizmit do të ishte pikërisht ai që i nevojitet shqiptarëve sot: një udhëheqës që ngre mure për të mbrojtur, por ndërton ura për të bashkuar.

Vendimmarrja historike nuk është çështje momentale, por akt që përcakton dekada e ndonjëherë shekuj të tërë. Ajo kërkon lidership të rrallë, që ngrihet mbi interesat e vogla dhe sheh të ardhmen me sy të kthjellët. Sot, shqiptarët kanë nevojë për një figurë që nuk duhet vetëm të udhëheqë, por edhe frymëzojë; që nuk duhet vetëm të flasë, por edhe të veprojë; që nuk duhet vetëm të kujtojë lavdinë e së kaluarës, por edhe të ndërtojë me guxim një të ardhme të re. Dhe përderisa historia nuk pret, thirrja e kohës është e qartë: shqiptarëve u duhet një Skënderbe që të jetë edhe udhëheqës, edhe frymëzues, edhe ndërtues i unitetit. Vetëm kështu kombi do të dijë t’i kthejë vendimet historike në fitore historike.

Historia e Ballkanit është plot me skenarë ku gjeografia është përdorur për të ndryshuar orientime: dje me gjuhë dhe fe, sot me infrastrukturë dhe varësi ekonomike. Asimilimi i dikurshëm vinte me flamuj të rinj; asimilimi i ri ecën mbi shina hekurudhash dhe kontrata koncesionesh. Në këtë panoramë, afrimi mes Shkupit dhe Athinës po merr një dimension të ngushtë dypalësh; dialogu me Sofjen mbetet i ngrirë; dhe me Tiranën mungon ende një bosht strategjik i përbashkët.

Nga Prof. dr. Skënder ASANI

Në Ballkan, historia nuk ecën përpara ajo rrotullohet. Rrugët e reja nuk janë kurrë të reja; ato janë gjurmët e vjetra të mbuluara me asfalt të freskët. Çdo korridor i shtruar mbi këtë tokë nuk është vetëm një projekt inxhinierik, por një fije e padukshme që lidh kalkulimet e sotme me planet e kahershme të fuqive të mëdha. Këtu, ku kufijtë janë vizatuar më shpesh se hartat e shkollës, asgjë nuk ndërtohet pa një motiv më të thellë se ai që shkruhet në kontrata.

“Korridori 10” i Maqedonisë së Veriut, i paraqitur si arterie zhvillimore, po shndërrohet në një zinxhir strategjik që ndjek trajektoren e njohur nga shekujt e kaluar: një shteg që dikur lidhte portet e Mesdheut me zemrën e Evropës Qendrore, e sot përshkon Selanikun, Maqedoninë, Serbinë dhe Hungarinë, duke krijuar një arkitekturë lidhjesh që shtrihet deri tek sponsorizimet e Pekinit e Moskës si kundërpeshë ndaj “Korridorit 8” Euro-Atlantik.

Pas vitit 2022, kur lufta në Ukrainë përshpejtoi rrotën e historisë, u ndërtua një unazë shtetesh të NATO-s rreth Beogradit, me synimin për ta larguar nga orbita e Lindjes. Por Serbia, si në shekujt XIX dhe XX, e ktheu presionin në trampolinë: fillimisht duke konsoliduar pozitat në Mal të Zi dhe më pas në Shkup, ku zgjedhjet e vitit të kaluar sollën një konfigurim politik që më shumë se të hapte dyer, zgjodhi të hapte korridore. Kështu u hap një korridor i ri që nis nga porti me dominim kinez në Selanik, ngjitet përmes Maqedonisë dhe Serbisë, e përfundon në Hungari një rrugë që në hartat publike shënohet si ekonomi, por në hartat diplomatike lexohet si pozicionim strategjik.

Por ndërkohë që Korridori 10 avancon me ritme të përshpejtuara, Korridori 8 projekti më i rëndësishëm për lidhjen lindje–perëndim dhe për integrimin e Maqedonisë së Veriut në boshtin euroatlantik ka pësuar një sabotim të hapur. Për 15 vite, në relacionin Kërçovë–Strugë u lëshuan në përdorim vetëm 15 kilometra, të përfunduar vetëm muajin e fundit. Ky ritëm i ngadaltë nuk është thjesht paaftësi teknike; ai reflekton një strategji të qëllimshme që favorizon boshtin veri–jug dhe dobëson lidhjet me Bullgarinë dhe Shqipërinë.

Në vend që të përshpejtojë zhvillimin e Korridorit 8, qeveria e drejtuar nga kryeministri Hristijan Mickoski ka përqafuar një kurs politik që lidhet ngushtë me interesat e “botës serbe”, duke lejuar depërtimin e saj në ekonominë dhe infrastrukturën strategjike të vendit. Marrja e një borxhi miliardësh nga Hungaria, hapja e bankave serbe, investimet e dyshimta në Telekomin shtetëror, si dhe shtyrja e punimeve në Korridorin 8 përballë përparimeve të dukshme në Korridorin 10 dhe në hekurudhën veri–jug, tregojnë qartë një orientim politik të koordinuar.

Këto zhvillime nuk janë të izoluara, por pjesë e një trinomi të rrezikshëm nën ndikimin ruso–kinez, ku Vuçiç, Mickoski dhe Orbán po krijojnë një bosht të ri ndikimi në Ballkan. Nën pretekstin e zhvillimit, vendi po zhvendoset nga standardet dhe aleancat perëndimore drejt një zone gri gjeopolitike, ku interesat strategjike të Moskës dhe Pekinit kanë hapësirë të lirë për të vepruar.

Historia e Ballkanit është plot me skenarë ku gjeografia është përdorur për të ndryshuar orientime: dje me gjuhë dhe fe, sot me infrastrukturë dhe varësi ekonomike. Asimilimi i dikurshëm vinte me flamuj të rinj; asimilimi i ri ecën mbi shina hekurudhash dhe kontrata koncesionesh. Në këtë panoramë, afrimi mes Shkupit dhe Athinës po merr një dimension të ngushtë dypalësh; dialogu me Sofjen mbetet i ngrirë; dhe me Tiranën mungon ende një bosht strategjik i përbashkët. Këto boshllëqe, siç ka treguar historia, shfrytëzohen gjithmonë nga ata që lexojnë hartën më shpejt se të tjerët.

Në këtë kuadër, sinjalet që po qarkullojnë për një sponsorizim të Greqisë si shtytëse e procesit debllokues eurointegrues të Maqedonisë gjykohen si një përpjekje për të futur BRICS-in në Evropë nga “dera e vogël”, duke dobësuar pozitën shqiptare dhe bullgare në Ballkan dhe duke favorizuar koridorin ruso–kinez të linjës strategjike të Korridorit 10. Për Shqipërinë dhe Kosovën, kjo nuk është një çështje që mund të ndiqet nga distanca. Korridoret që vizatohen sot do të përcaktojnë nesër orientimin gjeopolitik të hapësirës shqiptare. Nëse nuk ndërtohet një qasje e përbashkët strategjike, rreziku nuk është vetëm izolimi nga boshtet euroatlantike, por edhe integrimi në rrjete ndikimi që shohin Ballkanin si një urë për interesa të tjera, jo gjithmonë miqësore ndaj nesh.

Publiku sheh asfaltin; diplomati sheh drejtimin. Publiku sheh zhvillim; diplomati sheh orientim. Dhe kur kapitulli i ardhshëm të shkruhet, nuk do të përmenden vetëm kilometrat e shtruar, por edhe kujt i shërbyen ato kilometra. Nëse Ballkani nuk e zgjedh vetë itinerarin e tij, atë do ta vizatojnë të tjerët dhe rrallëherë ato rrugë e çojnë popullin atje ku ai dëshiron të shkojë.

Lobistët e angazhuar nga Serbia për të promovuar konceptin e “botës serbe” janë të njëjtit që Hristijan Mickoski po i përdor në mënyrë të heshtur, por të qëllimshme, për të ushqyer narrativën e tij parazgjedhore dhe tashmë qeverisëse mbi “rikthimin e shtetit” një formulë politike që, në dukje e brendshme, në thelb lidhet me prirje të qarta rajonale.

Në peizazhin e ndërlikuar të lëvizjeve diplomatike, rikthimi në skenë i Kristofer Hill nuk është thjesht rotacion në kalendarin e posteve, por një lëvizje e menduar mirë në tavolinat ku ndikimi ndërtohet me vite. Hill, i cili në fund të viteve ’90 shërbeu si ambasador në Shkup dhe deri para disa muajsh mbante postin e ambasadorit në Beograd, u caktua para pak ditësh nga lobi serb si lobues i interesave të saj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në faqen e internetit të organizatës jofitimprurëse Pupin’s Initiative nga Uashingtoni, u njoftua se ish-ambasadori amerikan në Serbi Christopher R. Hill i është bashkuar kësaj organizate si këshilltar. Kjo organizatë përfaqëson vetëm një nga disa forume lobimi për krijimin e politikave afirmative të SHBA-së ndaj Serbisë përmes sferave politike, ekonomike, të sigurisë dhe kulturore.

Në këtë tabllo, lidhjet mes Beogradit dhe Shkupit nuk shfaqen nëpërmjet deklaratave, por përmes sinkronizimit të mekanizmave të ndikimit që operojnë nën sipërfaqe. Për ata që e lexojnë politikën si art të menaxhimit të balancave të padukshme, ky është një sinjal për vigjilencë të shtuar dhe mobilizim të zgjuar të diasporës shqiptare në SHBA, duke mos u mjaftuar me reagime të vonuara, por duke ndërtuar rrjete të qëndrueshme lobimi që mund të balancojnë një aleancë të re, e cila po projektohet nën hijen e “korridorit dhjetë” dhe synimeve që kapërcejnë kufijtë formalë të shteteve.

Orientimi strategjik i rajonit po formësohet sot nga mënyra se si zhvillohen dhe rangohen projektet infrastrukturore sipas prioriteteve. Korridori 10 po avancon me ritme të shpejta, duke forcuar një bosht veri–jug nën ndikim të shtuar ruso–kinez, ndërsa Korridori 8, lidhja natyrore lindje–perëndim dhe ura më e fortë me boshtin euroatlantik, po mbetet në hije.

Për Shqipërinë, Kosovën dhe shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, kjo situatë kërkon një vizion të unifikuar që të kombinojë diplomacinë aktive me veprime të koordinuara ekonomike e infrastrukturore. Përfundimi i Korridorit 8, thellimi i bashkëpunimit me vendet fqinje euroatlantike dhe shmangia e varësive nga projekte me prirje gjeopolitike alternative janë hapa thelbësorë për të ruajtur stabilitetin dhe orientimin perëndimor të hapësirës shqiptare. Zgjidhjet e marra sot do të përcaktojnë drejtimin e dekadave që vijnë.

Mësimdhënia e gjuhës dhe kulturës shqiptare në diasporë po përballet me sfida gjithnjë e më të mëdha për shkak të ndikimit të gjuhëve të huaja, të teknologjisë dhe largimit fizik nga rrënjët kulturore. Për të përballuar këto sfida, është e domosdoshme një qasje moderne, që ndërthur metodat tradicionale me mjetet teknologjike që flasin “gjuhën” e brezit të ri.

Në seminarin e XVIII mbarëkombëtar në Shkodër, Sadiona Abazaj paraqiti mënyra konkrete dhe praktike për të përdorur platformat dixhitale interaktive si mjete që fuqizojnë mësimdhënien dhe e bëjnë atë më tërheqëse, bashkëkohore dhe të lidhur me identitetin.

Sadiona Abazaj sygjeron se platforma si Kahoot, Blooket, Wordwall, Quizizz, Padlet, Book Creator dhe Mentimeter janë ndër më të përdorshmet për të zhvilluar kuize, lojëra edukative, reflektime kulturore dhe krijime të personalizuara nga nxënësit.

Për shembull:

-Me Kahoot fëmijët mund të konkurrojnë në një lojë me pyetje rreth filmave të vjetër shqiptar si filmi “Beni ecën vet”.

-Me Wordwall krijojmë fjalëkryqe me simbole kombëtare.

-Me Padlet, nxënësit ndajnë kujtimet e tyre për Shqipërinë ose trajtojnë tema dhe tekste në rubrikën Di, Dua të Di, Mësova

-Me Book Creator, fëmijët krijojnë libra dixhitalë për gjyshen në Shqipëri apo pushimet e tyre.

-Me Mentimeter, përmbyllim mësimin me reflektime dhe përgjigje të drejtpërdrejta live.

Sadiona Abazaj shprehet se qëllimi kryesor është të kalojmë nga dëgjimi pasiv në pjesëmarrje aktive, nga të mësuarit përmendësh në krijim e bashkëpunim, nga mësimi që rrotullohet vetëm rreth mësuesit në një mësim të përqendruar te nxënësi.

Kjo qasje synon jo vetëm ruajtjen e gjuhës shqipe, por edhe forcimin e identitetit kulturor dhe ndjenjës së përkatësisë te fëmijët shqiptarë të rritur jashtë vendit.

Rreth autores – Sadiona Abazaj:

Sadiona Abazaj është një mësuese, lektore dhe lidere arsimore me mbi 14 vite përvojë në fushën e arsimit ndërkombëtar në Shqipëri dhe Finlandë. Ajo është drejtoresh pranë një shkolle ndërkombëtare në Helsinki, Finlandë, ku gjithashtu jep mësim gjuhën angleze dhe shqipe.

Ka përfunduar studimet universitare në Studime Britanike dhe Amerikane pranë Universitetit të Tiranës me rezultate të shkëlqyera dhe mban tre diploma masteri në:

Mësimdhënien e Gjuhës Angleze,

Gjuhë dhe Komunikim Ndërkulturor dhe Turistik,

Menaxhim dhe Supervizim të Institucioneve Arsimore.

Gjithashtu, ka përfunduar një program të specializuar 1-vjeçar në Studime Pedagogjike në Universitetin e Helsinkit në Finlandë, të njohur nga Autoriteti Kombëtar i Arsimit Finlandez.

Sadiona Abazaj është e përkushtuar ndaj zhvillimit profesional të mësuesve, përdorimit të teknologjisë në mësimdhënie, dhe ruajtjes së gjuhës dhe kulturës shqiptare në diasporë.

Paraqitur nga Sadiona Abazaj.

Prof. Dr. Zenun Elezaj/

Kisha kënaqësinë që, bashkë me kryesuesin e Kuvendit të Komunës, Fadil Gashi, të mirëpresim në takim bashkëvendasin tonë Marjan Cubi, i cili jeton dhe vepron në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Gjatë këtij takimi, me Marjanin nënshkruam një marrëveshje bashkëpunimi për ndërtimin dhe vendosjen e shtatores së ish-Presidentit të Republikës së Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova. Kjo shtatore do të vendoset në sheshin që tashmë mban emrin e tij në qytetin tonë.

Presidenti Rugova mbetet një nga figurat më të rëndësishme të historisë së Kosovës. Ai ishte një lider që me politikën e tij paqësore e ndërkombëtarizoi çështjen tonë dhe siguroi mbështetjen e fuqishme të shteteve perëndimore për lirinë dhe pavarësinë e vendit.

Shtatorja e tij, që pritet të ngrihet shumë shpejt, do të jetë jo vetëm një simbol krenarie, por edhe një shtesë e hijeshisë dhe identitetit të qytetit tonë.