Opinion – Page 311 – Dielli

Covid-19 -What happens after a positive test and what to expect next

September 22, 2020 by dgreca

*By: Dr. Pashko R. Camaj, Doctor of Public Health Sciences-

Eight months after the initial outbreak, in many places across the country and the world, cases of Covid-19 are on the rise and many questions remain unanswered. A friend of my recently tested positive for Covid-19 and after couple of weeks of moderate symptomology, she was tested again, and the results were still positive. Having senesced a tone of despair, I proceeded to explain that a positive test is not uncommon even after the symptoms improve. What happens after a positive test – and with no known cure and no vaccine yet, what to expect next – are some of the questions I will try to answer in this essay.

We have learned that finding trusted answers amid the widespread coverage of questionable claims and dubious data on treatments is not easy. The good news is there are clearer guidelines on how to better protect ourselves. In addition, we have seen significant improvement in effective treatments that have had a dramatic effect on Covid-19. Here is a snapshot of how this knowledge and guidance is likely to apply to anyone who has been tested positive with Covid-19 infection.

Testing positive-a daunting development: If you test positive, you must self-isolate at home. The public health service will contact you with advice and information about how long you will need to do so. If you are like most people with Covid-19, you will not need to go to a clinic or hospital and can safely self-manage the illness at home. Initially, you may experience flu-like symptoms such as cough, sore throat, fever, aches, pains, and headache. You might temporarily lose your sense of smell and taste; less common symptoms include nausea, vomiting and diarrhea. Whatever your symptoms, you will need plenty of rest, fluids and paracetamol for aches, pains, or fever. Take particular note of how you’re feeling from day five onwards, as this is the time some people begin to deteriorate significantly. Around 20% of people fall into this category, with older people and those with pre-existing health conditions more likely to require hospitalization.

How long are we contagious: A person with Covid-19 may be contagious 48 to 72 hours before starting to experience symptoms. In fact, we have learned that people without symptoms may be more likely to spread the illness, because they are unlikely to be isolating and may not adopt behaviors designed to prevent spread. People are thought to be most contagious early in the course of their illness, when they are beginning to experience symptoms, especially if they are coughing and sneezing. It is important to note that for some people it may take some time for the test to turn negative. Some people test negative within 10 days of becoming ill. Others experience a longer period of illness. Some people continue to test positive for weeks, and less commonly; even longer. In fact, about 30% to 40% of people will still test positive for several weeks after the symptoms have eased, but that does not mean we are contagious that entire time. This virus tends to be infective during the first seven to eight days after the onset of the infection. That is the reason people are supposed to quarantine for about 10-12 days if they have tested positive. A positive test after this period shows that we still have the virus, but it is not likely they could infect other people.

The most recent Centers for Disease Control guidance states that someone who has had Covid-19 can discontinue isolation once they have met the following criteria:

It has been more than 10 days since symptoms began.
Fever-free for more than 24 hours without the use of fever-reducing medications.
Other symptoms have improved.

Recovery: Recovering from Covid-19 depends on many factors, including previous health and fitness, and the severity of the disease. The recovery phase is not yet fully understood, but we do know some people suffer prolonged symptoms, including fatigue, breathlessness, and joint and chest pains. As scientists continue to grapple with the complexities of understanding and treating this virus, we will have more questions than answers for some time yet. The time it takes to fully recover, and test negative appears to vary depending on the person, as well as their severity of illness. Most people who are infected with the virus produce antibodies, which are proteins that make it harder for the virus to infect cells. But antibodies are only one part of the body’s immune response. T-cells, for example, can destroy cells that are already infected-this way they do not continue to be a ‘factory’ for new viruses. And memory B-cells can quickly generate a strong antibody response to a virus the body has encountered before. We still cannot make any generalizations on how long that immune response may last.

Report on Vaccine: We know that several Covid-19 vaccine candidates have been in the final phase of clinical trials, and there is enthusiasm about the innovative and sophisticated technologies being used to develop a pandemic-changing vaccine. Vast investments have been made in developing safe and effective vaccines. The question “will we have a Covid-19 vaccine” has been replaced with “when” will we have it? Public health officials and scientists around the world are getting closer to providing an answer to that question-as the world waits for an effective and a safe vaccine that will soon start to change the course of this global pandemic. In the meantime, practicing a good hygiene and social distancing, using face covers such as surgical face masks, N95 respirators and even home-made face coverings can help lower the risk of spreading the virus or becoming infected and keeping you healthy.

**Vice-President of Pan-Albanian Federation of America -VATRA

LE TË NISEMI SË BASHKU!

September 21, 2020 by dgreca

–NË 50-VJETORIN E VDEKJES SË NEXHAT PESHKËPISË-

-Një thirrje klasës politike anë e mbanë trojeve shqiptare-

Nga Frank Shkreli

Viti 2020 shënon 50-vjetë nga vdekja e një prej figurave më të dalluara të diasporës shqiptare të shekullit të kaluar, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Prof. Nexhat Peshkëpisë. Prof. Peshkëpia ishte dhe vazhdon të mbahet mend në komunitetin tonë këtu në Amerikë si një ndër kampionët dhe mbrojtësit e pazevëndësueshëm të lirisë dhe të demokracisë.

Prof. Nexhat Peshkëpia ishte një anëtar shumë aktiv i Komitetit Shqipëria e Lirë me qëndër në Nju Jork, që drejtohej nga Dr. Rexhep Krasniqi – organizatë kjo që mbështetej financiarisht nga Departamenti Amerikan i Shtetit. Ishte anëtar ekzekutiv i Komitetit due njëkohësisht edhe redaktor i gazetës “Shqiptari i Lirë”. Komiteti Shqipëria e Lirë gëzonte njohjen dhe legjitimitetin si një ent i sanksionuar nga qeveria amerikane, si përfaques i komunitetit anti-komunist shqiptar në Shtetet e Bashkuara gjatë luftës së ftohtë dhe, njëherazi, përfaqësonte Shqipërinë në komitetin e Përgjithëshëm të Asamblesë së Vendeve të Robëruara Evropiane, organiazatë umbrellë kjo, që si objektiv të veprimtarisë së saj kishte, përmbysjen e komunizmit në vendet e bllokut sovjetik të Evropës Lindore dhe Qendrore.

Nexhat Peshskëpia kryer shkollën e mesme dhe të lartë në Itali dhe Belgjikë. Më të këthyer në Shqipëri pas shkollimit jashtë, Nexhati qe emëruar mësues i matematikës dhe fizikës në Shkollën Teknike të Tiranës. Me pushtimin italian të Shqipërisë në vitin 1939, Prof. Peshkëpia iu bashkua forcave të rezistencës dhe ishte një prej organizatorëve të Ballit Kombëtar dhe një prej ideologëve të programit të kësaj partie. Me daljen e lëvizjes komuniste në skenën politike shqiptare dhe që ra nën ndikimin e shpejt të komunistëve jugosllavë, Nexhat Peshkëpia iu bashkua edhe luftës kundër komunizmit, duke shërbyer si redaktor i shtypit anti-komunist dhe anti-fashist.

Ndonëse, fatkeqësisht, nuk ia kam mbërrijtur ta takoja sa ishte gjallë këtu në Amerikë po e kujtoj Nexhat Peshkëpinë me rastin e 50-vjetorit të kalimit në amshim – me fjalët e një prej miqëve të tij më të ngushtë, Karl Gurakuqit, i cili në një shkrim me rastin e vdekjes në vitin 1970, e ka kujtuar kështu mikun e tij Nexhatin: “Ishte Shqiptar i mirë Nexhati. Atdhetar i kulluet, shembull për të rijt, njeri i ndermë; i kjante zemra kur vrente përçamje e mosmarrëveshje në mes bashkëatdhetarëve, bij të nji gjaku. Predikonte vëllaznim; për ‘të mjaftonte të ishe Shqiptar, prej çdo krahine dhe menjiherë e afronte dhe me të kjante hallet. Kur ia paten vra vëllain në Tiranë, Manushin e mjerë, më vjen keq më tha sepse nuk e kishte meritue, ka qenë shqiptar i pastër, e ka dashtë Shqipninë, do të kishte dhanë jetën për ‘të. E pra, u vra e u pushkatua, e për më tepër prej dorës së Shqiptarit”, i ka shkruar Nexhati, mikut të vet Karl Gurakuqit në lidhje me pushkatimin e vëllait të tij, Manush Peshkepisë ditën e 27 shkurtit, 1951, së bashku me 21 intelektualë të tjerë të pafajshëm, që i hodhën në një gropë të përbashkët pranë Urës së Beshirit, në fshatin Mënik të Tiranës, të akuzuar për incidentin e bombës në Ambasadën Sovjetike.

“Si njëni vëlla ashtu tjetri, si Nexhati ashtu edhe Manushi ishin burra të padjallëzuem”, shkruan Karl Gurakuqi dhe vazhdon: “Të dy predikojshin dashuni ndërmjet vëllazënve shqiptarë, bashkim dhe njisi. Ishin gati tu shtrijshin dorën edhe kundërshtarëve, mjaftonte që veprimet e këtyre të përkojshin me idealet e kombësisë dhe të atdhedashunisë”, ka shkruar Karl Gurakuqi, albanologu, gjuhëtari, përkthyesi, dramaturgu, historiani dhe bashkpuntori më i ngusht i revistes Shejzat të Ernest Koliqit. “Ishte përnjimend Shqiptar Nexhati, me të gjitha virtytet, me të tana vetitë e bukura të racës”, ka kujtuar Karl Gurakuqi 50-vjet më pare, mikun e tij Nexhat Peshkepinë, me rastin e kalimit të tij në amshim.

Nexhat Peshkepia, shkrimtar e poet, në disa prej shkrimeve dhe poezive të tija, shihet se sa mall e kishte Atdheun, se sa shumë vuante në mërgim për Atdheun e tij të largët:

“O ti që vjen nga larg,

Nga vendi i lindjes

Më thuaj: Kur vjen vera

Atje në kopshtin tonë?

Te shtëpia në atë vend të mjerë,

Kumbulla dhe qershija

Çelin gjithmonë lule

Si njiherë?….”

Në çdo shkrim që lexoj për Nexhat Peshkepinë, ajo që dallon është fakti se ai e donte me gjithë shpirt Atdheun dhe i donte shqiptarët pa dallim feje, krahine a ideologjie, për derisa ata të ndanin me të, “Idealet e Kombësisë dhe të Atdhedashunisë”: Le të nisemi së bashku, e jo nji nga nji, i porosiste shqiptarët Nexhat Peshkepia sa ishte gjallë. Edhe sot 50-vjet pas vdekjes dhe 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit, ai ka të njëjtën porosi për brezat e sotëm të shqiptarëve, si në trojet shqiptare ashtu edhe në diasporë! Lexoni më poshtë, “Le të nisemi së bashku”, nga Nexhat Peshkepia:

Një thirrje nga Nexhat Peshkepia, megjithse e botuar në kulmin e luftës së ftohtë në gazetën e Nju Jorkut, Shqiptari i Lirë, organ i Komitetit Shqipëria e Lirë, në vitin 1970 — është gjithmonë një thirrje aktuale për shqiptarët kudo, që në kohë krize të bashkohen rreth interesave të Atdheut due të shqiptarëve — jo një nga një –por të gjithë së bashku!

Eh, medet! T’i kishte sot Kombi Shqiptar vetëm 5 Nexhat Peshkepia, anë e mbanë trojeve shqiptare, besoj se ndryshe do të ishin punët e shqiptarëve!

Nexhat Peshkëpia ka lindur në Vlorë më 15 mars 1908 dhe ka ndërruar jetë më 8 shkurt 1970 në Dearborn të shtetit Miçigan, ku kishte shkuar nga Nju Jorku, ku edhe banonte, për të vizituar një kushëri të tijin që jetonte atje.

Frank Shkreli

Nexhat Peshkepia i pari nga e djathta, në Romë për të marrë pjesë në ceremonitë me rastin e 500-vjetorit të Gjergj Kastritoit -Skenderbeut (Shejzat)

Prof. Nexhat Peshkëpia ulur midis Mons Dr. Zef Oroshit dhe Inxhinjer Vasil Germenjit

Nexhat Peshkëpia

Nga Kujto.al

Manush Peshkëpia

Financier, poet, publicist, anëtar i Ballit Kombëtar, delegat i Ballit Kombëtar në Kuvendin e Mukjes. Lindi në vitin 1910, në Vlorë. Punoi si financier në Bankën Kombëtare. Pas pushtimit italian të Shqipërisë, bashkë me të vëllanë, Nexhat Peshkëpinë, u transferua në Elbasan. Gjatë luftës qe redaktori kryesor i gazetës «Flamuri». Më 1944 drejtoi emisionin letrar të Radio Tiranës. U arrestua më 1945 dhe, më 13 prill të po atij viti, Gjykata Speciale e Tiranës e dënoi me 5 vjet burg dhe punë të detyruar si «armik të popullit». U lirua pas katër vjetësh. U arrestua sërish më 20 shkurt të vitit 1951, për incidentin e bombës në Ambasadën Sovjetike dhe, pas një jave torturash, duke u gdhirë 27 shkurti, u pushkatua pa gjyq së bashku me 21 intelektualë të tjerë të pafajshëm, që i hodhën në një gropë të përbashkët pranë Urës së Beshirit, në fshatin Mënik të Tiranës.

Presidenti Trump gjatë tubimit zgjedhor: Po i ndalim vrasjet masive midis Kosovës dhe Serbisë

September 20, 2020 by dgreca

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump ka deklaruar gjatë një tubimi zgjedhor në Karolinën Veriore se administrata e tij është duke i ndalur “vrasjet në masë” midis Kosovës dhe Serbisë.

“Po i ndalim vrasjet masive mes Kosovës dhe Serbisë. Ata janë duke u vrarë mes vete për aq shumë vjet”, ka thënë ai para turmës që e brohoriste.

“’Ndalni vrasjet’, iu thashë. ‘Miq të bëhemi së bashku”, ka thënë Trumpi teksa në fjalimin gati dyorësh në Karolinë Veriore ka kritikuar vazhdimisht administratat e mëparshme për mënyrën se si e kanë drejtuar politikën e jashtme.

“E dini, këtë e kanë bërë për qindra vjet, sinqerisht, nën emra të ndryshëm”, ka thënë ai, teksa i është referuar nominimit të tij për Nobel të Paqes.

Pjesa e xhirimit ku ai flet për Kosovën ndërkohë është shpërndarë në rrjetet sociale.

President Trump: “We are stopping MASS KILLINGS between Kosovo and Serbia. They have been killing each other for so many [years].” “Stop Killing’, I said ‘fellas, let’s get together.” “You know, they’ve been doing it for hundreds of years frankly under different names,”

CRITICISM MOUNTS AND FACEBOOK THRIVES

September 19, 2020 by dgreca

by Rafaela Prifti-

Topics of police and justice reform dominate an already intense newscycle as the heavily trafficked platforms of social media particularly Facebook enjoy record high stocks in August while swimming in criticism and grievances from both sides.

THE SCALE

An estimated 600 million people see a news story on Facebook every week. The social network’s founder Mark Zuckerberg has been transparent about his goal to monopolize digital news distribution. Facebook’s news section operates like a traditional newsroom that reflects the biases of its employees and the institutional imperatives of the corporation. The company claims that the trending module provides lists of “topics that have recently become popular on Facebook” not acknowledging the imposition of human editorial values onto the items that an algorithm spits out.

ANTI-TRUST AND FAIRNESS
Mark Zuckerberg, founder and CEO of Facebook admitted to buying Instagram and WhatsApp to eliminate them as competitors. Yet Facebook insists both acquisitions have not harmed competition. On the question of fairness, Facebook Inc. is adamant that it does not play favorites. Longtime and former employees reportedly say that Zuckerberg isn’t easily influenced by politics. But he cares deeply about Facebook’s growth potential. The co-founder of Accountable Tech – an organization that makes recommendations to tech companies on public-policy issues – noted that Facebook, more so than other platforms, has gone out of its way to not ruffle feathers in the current administration. ” As long as the government is in pursuit of antitrust cases against big tech companies the President does have leverage over Zuckerberg who has been called by the regulators in Congress a few times. The pattern has come to light in countries around the world. The Wall Street Journal reported on the FB posts of a lawmaker in India calling for violence against Rohingya Muslim immigrants. The Facebook executive was accused of granting special treatment to the lawmaker from Prime Minister Narendra Modi’s Party. It was only after the reporting by The Wall Street Journal that the company banned it. On September 14 a memo from a Facebook former employee was published detailing how it had ignored or delayed taking action against foreign national governments using fake accounts to mislead their citizens.

IMMUNITY UNDER SECTION 230 OF THE COMMUNICATIONS DECENCY ACT OF 1996
In late May President Trump signed an executive order that threatens to revoke the immunity enjoyed by social media companies, including Facebook, if they showed political bias. Facebook responded by saying the move would restrict free speech. The order was an apparent threat to social networks like Twitter that censored posts from President Trump and his allies. The pressure is mounting for Facebook’s main rivals. The U.S.Department of Justice is preparing to file a case against Google, before Election Day. Another key competitor of Facebook, Chineses-owned TikTok, is facing ejection from the country it finds a US buyer. Oracle has agreed to become TikTok’s business partner. It is unclear whether the deal will satisfy the government officials on either side, who have indicated they intend to carefully review any new arrangement.

FREE SPEECH
Facebook executives say their only loyalty is to free speech. Nick Clegg, the head of policy and communications, claims that despite isolated cases, the systematic or deliberate political bias in Facebook decisions is not borne out by the facts. In 2016, a former journalist who was part of the project at FB reported the company workers routinely suppressed news stories of interest to conservative readers from the social network’s influential “trending” news section. Facebook executives often point out that the company was seen as overly friendly to Democrats during the Obama administration and that it takes plenty of heat from the Right. But the Gizmodo story emboldened the claims of anticonservative bias at social media companies. In response to the backlash, Facebook started to drift rightward, according to Bloomberg Businessweek reporting. The company flew conservative commentators to its California headquarters to reassure them that there was no need for concern about how Facebook operated.
Historically, Facebook had placed most of the decision-making about its products to the executives. In 2018 the company’s policy team seemed to have veto power. In January, Zuckerberg asked to reduce the prevalence of news in users’ feeds, especially from incendiary and untrustworthy outlets. An internal report around the same time touted Trump’s superior strategy with Facebook ads, noting that candidate Trump followed advice and training from the company that his opponent, Hillary Clinton, had rejected. Andrew Bosworth who ran the ads department at the time and is now head of augmented and virtual reality wrote in a memo to employees in 2018: “Trump “got elected because he ran the single best digital ad campaign I’ve ever seen from any advertiser. Period.” In the eyes of Facebook’s mostly liberal staff, the Republican relationship-building was the price of doing business. According to reports, Russia’s spread of election misinformation and failure to stop Cambridge Analytica’s data-gathering operation caused a shift among the rank and file. After the Kavanaugh hearings, employees began to notice that Kaplan of Facebook’s policy team seemed more concerned about critiques of bias from conservatives than from liberals. The product team tweaked the news feed. Upon review of test simulations by Kaplan’s team, the product change was causing traffic to drop more severely for right-wing outlets which tend to publish more incendiary content, noted the source. The engineers were ordered to tweak the algorithm a little more until it punished liberal outlets as much as conservative ones, before releasing the update to 2.5 billion users. As employees started to worry about Facebook’s proximity to the Right, Facebook’s Management seemed intent on pushing the company even closer to it. Faced with criticism about misinformation, the response of Facebook’s policy team as posted in a blog has been: “There is an election coming in November and we will protect political speech, even when we strongly disagree with it.”

ELECTIONS
In the 2016 election, Russian operatives created fake accounts aimed at Black voters directing people who followed these accounts not to vote or do so by text message, which isn’t possible. In all, the Russian posts reached more than 150 million Americans. In response, Facebook’s election integrity and cybersecurity is charged with the task of rooting out fake content created by foreign national governments. Last year, Facebook removed 50 networks of accounts like the Russian one from 2016. The following year, Facebook did make rules against giving incorrect information about how to vote. But when Twitter had fact-checked posts containing election voter disinformation, Zuckerberg went on Fox News to criticize it. Later an outside civil rights auditor concluded that Facebook failed to enforce its own policies. Instead Zuckerberg came up with “the largest voting information campaign in U.S. history,” a plan to register 4 million voters. Facebook designed a “Voting Information Center,” a web page with facts about the election compiled from state authorities. The social media network has been promoting the page atop every user’s Facebook and Instagram feed and attaches a link to it with every post on the service that mentions the election process. Facebook’s head of cybersecurity policy, told reporters that the hub “ensures that people can see the post and hear from their elected officials… But users are not warned if the information is untrue—Facebook simply advertises an information center. Facebook has said that the suggestion that the company scaled down its voter registration plans for political reasons is “pure fabrication.” Meanwhile, conspiracy theorists abound on the site. In June Zuckerberg announced that he had rehired Chris Cox, Facebook’s Chief Product Officer, who had been active in Democratic politics since a high-profile departure from the company last year. In reference to a new future administration, Nick Clegg, Vice President of Global Affairs and Communications at Facebook said “We’ll adapt to the environment in which we’re operating.”

LUM ATA QË LENË GJURMË TË PASHLYESHME

September 19, 2020 by dgreca

Portret kushtuar mësueses pejane Zymë Berisha-

Shkruan:JULIA GJIKA*-

Dimri i sivjetëm në New England ka shumë reshje bore. Pas punës më pëlqen të sodis dëborën që bie e qetë. E vështroj nga dritarja e madhe e dhomës së ndenjes. Gjithcka zbardh. Të duket se gjithcka hesht. Dëbora bie, ndërsa zhurmat largohen. Kujtimet ulen në sytë e mij. Më mungon oborri i shtëpisë në Korcë, rrugët ku jetova për disa vjet, bashkëmoshatarët, bulevardi dhe bliret në të dy anë e tij. Gjithashtu i kam jetuar shumë vite të rinisë sime në Beratin antik, prandaj këtu në Amerikë më mungojnë Kalaja hijerëndë, lagjet nëpër kodra, lumi Osum, plantacionet me fiq e ullinj etj. Muaji shkurt është rënduar nga dëbora dhe dimri po na duket i gjatë. Dëbora ka zënë dëborën. Marsi është në rrugë, duke ardhur me dy festa të dashura për mua, dy festa të dashura për shqiptarët: 7 dhe 8 Marsi, festa e mësuesve dhe e nënave. Kam vecuar dhe kujtoj me dashuri mësuesen e klasës së parë, Antonetën në Korcë dhe buzëqeshjen e saj kur kënaqej me bukurshkrimet tona. Më pushton malli dhe dua te flas pa reshtur për mësuesen e gjimnazit, kosovaren nga Peja, zonjushën Zyma Berishën.

Këto ditë, një lajm i ngrohtë, një sihariq që kam marë më gëzoi shumë. Pas 25 vjetëve kam folur në telefon me ish mësuesen, Zyma Berisha. Pas nënës sime ajo ishte njeriu me i rëndësishëm për mua. I kam nisur një letër të gjatë, por shërbimi postar në Kosovë duket nuk punon në rregull. Mezi pres që letra ime të jetë në duart e saj. Nuk pres dot që ajo të më shkruajë.

Dikur më ka treguar si kaperceu kufirin, la Pejën ku u lind, nënën e dashur dhe vëllaun e vetëm, erdhi tek NENA Shqipëri, për t’iu larguar sërbit, shkjaut sic thonë kosovarët. Sot dhe gjithmonë në përfytyrimin tim është ajo 19 vjecarja me sy të bukur, me zë melodioz interesante, tërheqëse. Së bashku me shoqen e saj Naimen u thanë nënave se po luanin prapa shtëpive tek luadhi, ku ndahej kufiri me Shqipërinë. Për herë të parë në jetën e tyre kishin vendosur të mos tregonin të vërtetën. Po iknin, po arratiseshin për në Shqipëri, po linin pas Kosovën. Duke vrapuar në gjelbërimin e tokës shqiptare, atje ne veri, pranë postës kufitare, rojet shqiptare i ndalën, i shoqëruan tek komandanti i postës i cili i mori në pyetje si në hetusi. Ato iu përgjigjën të gjitha pyetjeve në një gojë me një përgjigje “ Shqipëria është ëndrra jonë për ne kosovarët”. “Duam të studjojmë dhe punojmë në Shqipëri, në liri, jo nën Sërbi”…

I shpunë në Universitetin e Tiranës, në fakultetin Gjuhë Letërsi Shqipe, ku u dalluan si studente të shkëlqyera. Ne vitin 1965 Zyma dhe Naimja u diplomuan. Zyma u emërua mësuese e gjuhës dhe e letërsisë shqipe në gjimnazin” Ajet Xhindole” në Berat, ndërsa si motra e saj Naimja , e cila që studente, ishte martuar me poetin nga Kosova Agim Gjakova, u emërua në Tiranë si redaktore në një shtëpi botuese. Endrra e Zymës që të bënte dicka për Shqipërinë filloi të merrte krahë edhe pse larg Naimes e Agimit, simotrës e sivëllait të saj.Të gjithë gjeneratat e nxënësve që edukoi mësuese Zyma kujtojnë me respekt se si ajo punonte me pasion e dashuri të vecantë për formimin e tyre. Puna e saj ishte jo punë thjesht për të arsyetuar rrogën, por një luftë e pandërprerë për të zotëruar programin nga njëra anë dhe për një formim sa më të përgjithshëm sa më solid, nga ana tjetër. Shumë nga nxënësit e saj u bënë doktorë, inxhinierë, dentistë, artiste, gazetarë,biznesmenë si Tefik Ajazi,Anastas Xheblati,Kozeta Dishnica, Petraq Jani, Lefter Jani, Gëzim Kame, Shpëtim Leka, Peri Dishnica, Kimi dhe Isku Dërrasa, Aneta Samarxhiu, Mirka Vrusho, Luiza Pano, Vllasova Musta, e shumë e shumë të tjerë të gjeneratave pas meje, të cilëve nuk u a dij me saktësi emrat.

Disiplina dhe kërkesa e lartë në mësimdhënie u bë shëmbull jo vetëm për nxënësit dhe kolegët e saj, por për të gjithë ata që e njohën. Pa shumë fjalë, por me punë konkrete përgatiste me pasion dhe dashuri të ardhmen, për të ngritur shkollën shqiptare në nivelet më të larta sic e kërkonte koha. Shoqja e saj e afërt, kolegia z. Qamuran Dishnica ( Pasmaciu) e cila jeton sot në Everet MA, kur e pyeta në telefon në është lidhur me të pas luftës në Kosovë më tha: “ E di që Zyma banon në Prishtinë, ishte shoqja ime më e mire, ishte kolegia me kërkesa të larta ndaj vehtes dhe nxënësve, luftonte që mësimi të asimilohej që në klasë, për këtë punonte shumë, asnjë mësues nuk punonte si ajo. I pëlqente poezia dhe komentet letrare. Kërkonte me këmbëngulje që nxënësit të mësonin përmëndësh vargjet e Rilindasve tanë të mëdhenj. Akoma nuk jam lidhur me të…”

Zyma drejtonte Rrethin Letrar të shkollës, organizonte nxjerrjen e Fletës Letrare në murrin e koridorit të katit të parë të shkollës. Ajo seleksiononte me profesionalizëm e gusto krijimet tona të para dhe duke i shpalosur në stendë, na jepte kënaqësinë që më vonë do të na i jepnin gazetat dhe revistat e ndryshme.

Unë duke qënë një nga “talentet e reja” bëja pjesë në rrethin letrar të shkollës.

Si tani më kujtohet mësuesja “ jonë” na konsideronte ne anëtareve të këtij rrethi si motra e vëllezër, sikur të ishim më të pjekur dhe më të afërt me të. Një ditë ajo më dha dorëshkrimin e përkthyer në shqip, Gitanjali, të poetit Indian Rabindronath Tagora. Për herë të parë lexova vargjet Bengali të poetit Indian dhe i hodha shkrimet në një fletore të cilën e ruaj edhe sot.

Për të na inkurajuar dhe njohur me shkrimtarët tanë ajo një ditë ftoi Ismail Kadarenë për të ardhur e për të na folur. Shkrimtari ynë i madh ato vite ishte qarkulluar në Berat dhe atë ditë nuk e morëm vesh c’punë i kishte dalë dhe pse mungoi në atë takim të shumëpritur.

Mosardhja e Kadaresë i shkaktoi mësueses sonë një dhimbje dhe mërzi të madhe..

Si bijë e bjeshkëve që ishte, mësuese Zyma nuk ia përsëriti më ftesën Kadaresë, por e la në dëshirën e tij. Për arësye që unë nuk i di, poeti ynë i adhuruar nuk erdhi në takim me anëtarët e rethit tonë letrar, ndonëse më vonë shumë prej krijimeve të anëtarëve të këtij rrethi do t’i pëlqente dhe përgëzonte autorët e tyre personalisht.

Në kohën e diktaturës në Shqipëri, kosovarët e emigruar në atdheun nënë nuk shikoheshin me sy të mirë, madje ishin përhapur mendime se shumica e tyre ishin “ agjentë të Sërbisë” dhe njerëzit porositeshin të kishin kujdes kur i shoqëronin.Këtë gjë ne nxënësit e morëm vesh më vonë kur mbaruam gjimnazin dhe shkuam për te vijuar shkollimin tonë në Tiranë ose filluam punën në qytete të tjera.Kur shkonim për pushime në Berat dhe e takonim mësuesen tonë me dashurinë e dikurshme, disa qytetarë na hidhnin një vështrim sikur na qortonin për ndonjë gabim.

Në një tension të tillë punoi Zyma Berisha për 17 vjet me radhë midis beratasve. Regjimi komunist në Shqipëri e lodhi, e ndoqi hap pas hapi, duke i bërë presione të ndryshme, duke e parë me dyshim, si të huaj në shtëpinë e vet. Ish kolegia e saj, Qamuran Pasmaciu, më tregoi një ditë në telefon:

“ Pasi jetoi disa kohë në konviktin e shkollës Pedagogjike, Zymën e nxorën nga ai konvikt, unë e mora në shtëpinë time, ku banoi për disa muaj deri sa u gjet një dhomë në një apartament tek pallatet e “ Lulishtes 1 Maji” ku ajo jetoi për gati 15 vjet bashkë me një familje tjetër me banjë e kuzhinë të përbashkët”.

Nën presionin e vështrimeve “vigjilente” te sigurimsave dhe të provokimeve të tyre të vazhdueshme, mësuese Zyma filloi të ndjejë një lodhje shpirtërore dhe të përjetojë një depresion nervor. Ajo kërkoi të riatdhesohej në Kosovë pranë vëllait të saj, farefisit dhe shoqërisë së fëmijërisë e rinisë.

Ishte viti 1979, kur Mësuesja më popullore e qytetit të Beratit, u largua për në Kosovë duke marë me vehte streset dhe ankthet e dyshimeve që nuk i meritonte. U largua e zhgënjyer me zemër të thyer, sepse erdhi t’i kushtonte jetën Nënës Shqipëri, por regjimi diktatorial ia ktheu nënën në një njerkë të keqe dhe jetën në një persekutim terorizues.

Ajo është brenda meje sic është në zemrat e shumë qytetarëve beratas për të cilët, në një letër që mora prej saj disa ditë më parë, ajo shprehet me shumë dhimbje:”Sado e vështirë që ka qënë jeta në Shqipëri ajo ka patur një frymë shumë njerëzore. Kjo njerëzi duket ka qënë rezistenca më e madhe ndaj diktaturës. Pavarësisht nga plot moskuptime dhe keqkuptime unë krijova një rreth të tillë miqsh për të cilët e ndjej vehten krenare, kur mendoj pastaj dhe anën tjetër që për t’u shoqëruar me mua e kanë mundur frikën e dyshimin, kjo më prek thellë e më bën ta cmoj atë miqësi më shumë.”

Në një telefonatë që pata me të ajo më tha se në Amerikë jeton edhe Mirka Qazimi, një tjetër kolege e saj beratase. Pasi gjeta telefonin e z.-njës Mirka, i telefonova dhe i tregova se isha lidhur me Zymën. Mirka duke psherëtirë më tha:“ Ah, Zyma, një krijesë aq e pastër që vuajti kaq shumë! Në Berat nuk e lanë rehat, e quanin “agjente të Sërbisë. Kur shkoi në Kosovë autoritetet sërbe e thërrisnin pothuaj cdo ditë në pyetje, për ta ishte “agjente e Shqipërisë”, pastaj lufta. Lufta në Kosovë e shkatërroi ekonomikisht edhe njëherë.Vëllait të saj ja dogjën shtëpinë, ai u largua me gruan dhe fëmijët tek fisi i gruas në Ulqin për t’i shpëtuar masakrave. Zyma e mbyllur atje në apartamentin e saj në Prishtinë i lutej Zotit që t’ja shpëtonte vëllaun e vetëm e gjithë familjen e tij. Për 17 orë ajo ka ndenjur pa ngrënë e pa pirë, në pritje të një lajmi, kur vëllai i telefonoi se kishte mbrritur shëndoshë dhe ishte jashtë cdo rreziku asaj i kishte rënë të fikët. Kur ishte përmëndur kishte parë vehten mes disa komshinjëve të cilët kishin të njëjtin hall si ajo.

Në ditët e luftës mes plumbave shkonte për të ndihmuar pleqtë dhe njerëzit e vetmuar nepër shtëpitë e shkatëruara duke i ngushëlluar me fjalë të ëmbla duke ju shpënë ushqime, caj dhe supë të ngrohtë.”

I telefonova dhe një ish nxënëseje të saj që tani punon dhe jeton në Greqi, Kozeta Luarasit, ( motra ime ) të më tregonte c’farë kujtonte ajo për mësuesen e saj kujdestare:“ Mamaja jonë ishte shtatëzanë me motrën e vogel . Unë isha me hepatit viral. Mamaja po më shpinte në spital për të më shtruar. Rrugës takuam Zymën e cila ndaloi na përshëndeti dhe na pyeti se ku po shkonim. Pasi dëgjoi sqarimet tona tha:” Ma ler mua Kozetën, ti ktheu në shtëpi se je e rënduar, unë do të kujdesem për Kozetën njëlloj si ti”. Mamaja u besonte duarve dhe zemrës së saj, më la mua me Zymën dhe u largua. Atë ditë mësuesja ime humbi disa orë për të më rregulluar në dhomën e spitalit. Më pas ajo do të vinte pothuaj cdo pasdite me nxënësit për të më gëzuar. Aty jashtë dritares përballë dhomës time ajo luante lojën me kaluc me nxënësit që vinin për të më parë mua. Dhe vërtet unë isha shumë e gëzuar, nuk e harroj gjithë jetën. Mësuesja ime kujdestare tregonte me vepra që jo vetëm na donte dhe na mësonte, por kujdesej të kishim shëndet. Zyma Berisha ishte nderi i shkollës, nderi i qytetit tonë”.

Gjithë këto kujtime, mbresa dhe vlerësime të ish nxënësve të saj tregojnë se mësuese Zyma ka qënë dhe është “ nderi i qytetit të Beratit, por këtij vlerësimi i mungon njohja zyrtare. Prandaj i kam shkruar kryetarit të Bashkisë së Beratit për ta shpallur këtë bijë të Kosovës që i kushtoi rininë e saj edukimit të shumë brezave të nxënësve beratas “ QYTETARE NDERI”.E si mund të lihet në heshtje në kohën e demokracisë mësuesja Zyma Berisha?

Heshtja dhe mosvlerësimi i të tillëve njerëzve të përkushtuar tregon se shoqëria jonë nuk është e emancipuar dhe demokratike sa duhet.

Sa shumë njerëz ka në Berat, në mbarë Shqipërinë, kudo në diasporë, të cilët dëshmojnë për dashurinë, përkushtimin dhe profesionalizmin e lartë të saj ndaj nxënësve dhe mësimdhënies.

Të gjitha këto i vecova në këto ditë me dëborë duke menduar 7 Marsin, festën e dashur të mësuesve, të këtyre njerëzve që lënë gjurmë të pashlyeshme në zemrat tona dhe janë figura numur një mbas asaj të nënave.

*(Ribotohet in memoriam me rastin e largimit nga jeta)