KOSTA NAKE/

(Poema “Kupe Danja”)

Nga Gjirokastra në jug ngjitemi në Shkodër në veri me një tjetër figurë reale, madje me një fotografi të Marubit. Nëse Shemo Ibrahimi kishte një histori qëndrese prej 30 vitesh, Jakup Danjës iu desh vetëm një rastësi që të hynte në këngë për hir të një akti simbolik që i kapërcente kufijtë e moshës.

Baza historike: Kupe Danja, një burrë në moshë të thyer që banonte në lagjen Perash, po dilte nga shtëpia e tij, kur pa dy gra katolike, të mbuluara me çarçafë,  që vinin nga lagjja Tepe dhe po nxitonin në rrugën e Qafhardhisë. Ato po ndiqeshin nga dy ushtarë turq për t’u abuzuar seksualisht, por, për fatin e tyre, vunë re plakun dhe i thirrën me zë të lartë: “Në dorën tande, se po na merret erzi sot!” Ushtarët nuk e vlerësuan aspak shkodranin dhe u vërsulën mbi gratë. Atëherë koburja e Kupes rrëzoi njërin nga ata, tjetri e mësyu, por Kupja qe më i shpejtë dhe e shtriu për tokë.

Kaq mjaftoi që Arshi Pipa ta bënte plakun një karakter ngrihet në piedestalin e heroit, kurse akti i tij përcolli modelin e bashkëjetesës fetare në Shqipëri një qasje e përsëritur me qindra herë dhe e pranuar botërisht.

Poema fillon nga rruga, duke prezantuar së pari dy agresorët seksualë, që për t’u bërë edhe më të urrejtshëm, janë ushtarë turq. Ndryshe nga episodi i sipërpërmendur, objekti i dhunës është vetëm një grua së cilës “fjolla flokësh prej shamis/ nëpër ball’ i janë përndarë.” Dhuna paralajmërohet nga romuzet e hedhura: 

“Kam nji shok, âsht pak qyqar

Fort maraku n’ty e ka kapë,

Hidhja syt’ e ban sevapë.”

Vargjet pasuese, me këmbënguljen e mëtuesit dhe bukurinë e shprehjes,  futen në hullinë e lirikave të dashurisë, po zbulojnë dhelprën e Lafontenit: 

“Bâhem gjarpën, n’u bâfsh ferrë!

Bâhem zog, n’u bâfsh qershi…

Ato duer, mori sulltanë,

s’jan’ për vegjë e për gjylpanë.

Në m’i dhanç, moj, gji e gushë,

me flori kam me t’i mbushë,

me flori e me inxhi..”

Sipas rrëfimit të mësipërm, ngjarja ndodhi në zhegun e vapës, kurse te poema e Pipës është buzëmbrëmje, Jakupi mbyll shitoren dhe shkon të falet, por përballet me skenën e përdhunimit dhe thirrjen e gruas: 

“Mjera vetë qi ndodha e hueja!

Mjera vetë ndër gjith kta njerëz

qi m’la Turku pa erz!…

Kupe Danja, ndore tande!”

Në raste të tilla ose duhet të tërhiqesh, ose duhet vepruar menjëherë dhe Kupja reagoi me një gjest rinor duke i vrarë të dy ushtarët turq.

Poema merr përmasa të tjera kur çështja shtrohet në rrafshin e besimit: një mysliman hyn në konflikt me qeverinë turke për të mbrojtur nderin e një gruaje katolike. Përgjigja është një variant i asaj të Pashko Vasës “feja e shqiptarit âsht shqiptarija!”: “Ndryshe kem’ Bajram e Pashkë,/besë e nder i kemi bashkë.” Arsyetimi i ndërhyrjes shoqërohet edhe me një vetëprezantim:

  “Nuk kam emën, pasuni,

jerevi m’ka lanë baba

kam dugajë me tri taraba.”

Poema mbyllet me solidaritetin e komunitetit shkodran, pa dallim feje, duke refuzuar ta dorëzojë personin e shpallur në kërkim: “S’e qet Shkodra kurr Jakupin.”

Sipas kronikës, Kupe Danja u arratis, u strehua ndër miqtë e tij, të cilët e pritën me shumë bujari, sepse kishte “qitë pushkë për nder” dhe ia kishte zbardhur faqen Shkodrës. Ky solidaritet vazhdon edhe pasi pashai dha urdhër për djegien e shtëpisë: 

“U çue prifti, vendi mbarë,

shehërlij e katundarë,

me t’ungjillit e t’islamit,

turrevrap iu gjegjën damit.”

Përtej poemës dhe kronikës, fakti që Marubi e ka fotografuar Kupen në moshë të thyer, tregon se atij ia fal jeta dhe  u vendos në konakun e bukur që ia ngritën “me një qoshk përmbi çardak.”

KJO QËNDRESË SHQIPTARE QË S’KA SHOQE

(Balada “Sheme hajduti”)

Duke filluar që shekulli XV në territorin e Perandorisë Osmane dhe deri në katrahurën e Luftës Ballkanike u shfaqën grupime të armatosura që morën emra të ndryshëm sipas vendeve: hajduk në Galici në jug të Polonisë, kleft në Greqi, hajdut në Shqipëri, vojvodë në Maqedoni, etj. Shkaku kryesor i kësaj dukurie ballkanike ishte kundërshtimi i detyrimeve ndaj pushtetit osman dhe mobilizimit të gjatë ushtarak. Për shkaqe natyrore dhe ekonomike këto çeta vepronin nga Shën Gjergji deri në Shën Mitër dhe strehoheshin në raste të veçanta në shtëpi të sigurta që quheshin jatakë. Jeta prej kaçaku bënte që hajdutëria të shtrihej edhe mbi familje të pasura dhe karvanet e tregëtarëve. Mbijetesa lidhej edhe me krijimin e territoreve të qëndrueshme të ndikimit e strehimit, prandaj mund të kishte edhe përplasje mes çetave. Një ilustrim të qartë për këtë dukuri sjell balada “Sheme hajduti” e Arshi Pipës e frymëzuar nga figura reale e Sheme Kaso Ibrahimit (1822 – 1875).

Balada hapet me një apostrofë drejtuar qytetit të Gjirokastrës, sepse lagjja Manalat pati qenë vendlindja e Shemes, duke komunikuar atë që mund të ishte mbyllje konkluduese: 

“Kape, vrave një shqiponjë,

Le pa këngë një milonjë.”

Pas kësaj e ka radhën lajmi që shkon në Stamboll për kapjen e hajdutit pas një qëndrese 9-vjeçare për të mos shkuar ushtar. Pandehmat për kapjen e tij me trajtat pyetëse-mohuese ngrihet në rrafsh artistik:

“Mos u lodh a mos u mplak,

U mërzit nga çeta, vallë?

Mos ju shkrep, i ra një mall…

Për fëmijt’, gruan e re.”

Përgjigjja është ajo që pritet, me ngarkesë të madhe krenarie:

“Jo, mor jo, s’u mplak hajduti,

As u lodh, as falje luti.”

Ajo që nuk pritej, është pabesia e kushëririt:

“Faqeziu i shtroi gosti,

Mish të  pjekur dhe raki,

Kallëzoi në qeveri.”

Vetëm plagët e detyrojnë Shemen të kapet rob:

“Katër plagë trimi muar,

Dy në brinjë, një në duar,

Tjetrën mu në kraharuar.”

Peshën kryesore të baladës e merr ballafaqimi me pashain në burgun e kalasë së Janinës, ku hajduti tregon për jetën dhe bëmat e tij dhe ku përfshihen edhe aktet e bamirësisë:

“Edhe çupa kam martuar,

Pleq, bonjakë kam ndihmuar…”

Të gjitha ato që përmend Sheme hajduti i kam ndeshur edhe te hajdutovinat e Devollit gjysmë shekulli më vonë, por këtu marrin një përndritje me deklaratën që vijon:

“Jam hajdut, pëlqej më mirë

Të rroj malesh ujk i lirë,

Se sa balo me zinxhirë.”

Përballja mbyllet me një skenë që i ngjan një lirishte dashurie, është amaneti për gruan dhe fëmijët: gruaja le të martohet, fëmijët t’i marrin vëllezërit e Shemes. Befas balada ngrihet në një lartësi të re nga përgjigjja e gruas besnike të cilën e ka rrëmbyer që kur ishte kërthi:

“Lulja jote s’merr më burrë!

Do rris djemtë, t’u kall zjarrin

Gjakun tënd ata ta marrin!

Pasuri, oxhak nuk dua!

Do të bredh krua më krua

Të dëgjoj këngët e tua!”

Balada është ndërtuar me tetërrokshin e këngëve popullore dhe rimë të përputhur. Siç duket, kompozicioni i baladës është i gjetur me një raport harmonik të rrëfimit dhe dialogut. Ajo serviret si këngë popullore edhe pse ka një autor dhe pse nuk është e vetmja që i kushtohet kaçakut. Gëzim Zilja sjell një informacion të pasur për Shemo Ibrahimin, citon vargje këngësh të tjera dhe ka një emër për atë që e futi në kurth duke e lidhur me vrasjen e vëllamës Muhedin Vasjari.

VATRA, dega në Boston, në bashkëpunim me Shoqatën “Çamëria”, organizon një konferencë përkujtimore për 80-vjetorin e gjenocidit grek ndaj shqiptarëve autoktonë të Çamërisë!

Bashkohuni pranë VATRËS për të kujtuar një prej tragjedive më të rënda ndaj popullit shqiptar!

I gjithë komuniteti shqiptar është i ftuar të kujtojë ata që u masakruan dhe u dëbuan nga tokat e tyre, duke dëgjuar rrëfimet tmerruese nga të mbijetuarit e asaj kohe dhe familjet e tyre!

Takimi mbahet më 9 qershor 2024, nga ora 1pm deri 3pm në adresen:

40 Washington st. Quincy MA 02169 ose ndryshe “Thomas Crane Public Library”!

Rafaela Prifti/

Twenty seven productions, three days, one roof – Noli Film Festival is a free event with registration, that is presented in a historic landmark, Saint George Albanian Orthodox Cathedral, South Boston.

The opening ceremony will take place outdoors at the newly curated garden on side of the Cathedral’s buiding from 5:30 to 6:20. During this time, guests will be greeted in and partake some refreshments. The acclaimed Albanian actress Mariana Kondi will give her opening remarks there.

The curtain goes up on the first Albanian Film Festival at the upstairs auditorium that is especially fitted for the movie experience in terms of sound and visual quality. Appropriately, the festival honoring Fan Noli opens with the world premiere of a short documentary on Bishop’s Noli first years in the US that paints a picture of his inner drive and purpose during a tumultuous period for the country.

Whether you come for the documentary which is only a part of the evening or wish to get the full experience of the Friday lineup, there is a lot in store that will keep you engaged and entertained on the first night and the whole weekend.

On-screen you will ‘meet’ Albanian filmmakers from the US, Albania, Kosova, Northern Macedonia, while off-screen, at the Cathedral, there are a handful of artists and some members of the jury that will be participating in questions and answers sessions with the audience, and who can also take you for a behind the scenes view of the movies and productions shown at the venue.

Take a few moments to check out the list of films, including features, shorts, documentaries, and animations, the screening dates and times at nolifilmfestival.com

Watching the movies at the Noli Film Festival is only part of the experience. While there. you will make new memories for yourself, your friends and family.

The three day film festival is all about our accomplished community that takes pride in its history and cultural heritage. Most importantly, Noli Film Festival manifests how the vitality of the past at St. George Cathedral enriches the life of the present. You are a part of it!

Dr. Naim Musliu/

Monografia “Historia e Jezuitëve në Shqipëri (1841 – 1946)”, e autores Dr. Ines Murzaku, është një studim me rëndësi në historiaografinë shqiptare, në të cilën, pasqyrohet një veprimtari e ngjeshur të komunitetit katolik në Shqipëri dhe sidomos të Jezuitëve që dhanë kontribut përveç në besim edhe në ngritjen e kulturës dhe arsimit në Shqipëri. Këtë monografi autorja e ka paraparë të paraqes në këtë renditje si: përmbajtja, lista e shkurtimeve, emrat gjeografik, disa mendime rreth librit, parathënia, dy fjalë për përthimin në shqip, hyrja, dhe nëntë kapituj, kurse në kapitujt pesë dhe gjashtë, autoria i ka kushtuar vemendje ndërhyrjes së pushtetit komunist në shuarjen e veprimtarisë, jo vetëm fetare por edhe asaj shoqërore e arsimore të shoqatave që udhëhiqeshin nga Kisha dhe shoqatat katolike, duke bërë përpjekje që Shqipërinë ta kthenin në një shtet ateist.

Autorja për veprimet e rënda që ndërmerrte pushteti komunist shqiptar ndaj Kishës Katolike dhe besimtarëve të saj, në këtë rast Jezuitëve, ndër të tjerash theksonte se gjatë Luftës së Dytë Botërore, partizanët i premtuan popullit se do ta respektonin lirinë e besimit, klerin, familjen dhe kombin. Por, me të marrë pushtetin pas luftës, nëntor 1944, komunistet ndryshuan çasje ndaj premtimeve të tyre dhe filluan zbatimin e planit të tyre, për krijimin e një Shqipërie ateiste, duke eliminuar veprimtarinë e çdo feje në Shqipëri, në këtë rast edhe asaj katolike, që u bë shqetësuese për popullin shqiptar. Kështu, pushteti diktatorial komunist i udhëhequr nga Enver Hoxha, që në vitin 1944, ndërmori masa për mbylljen e shtypshkronjës Jezuite, Françeskane dhe atë Skënderbeu, duke i kërcnuar se do ti mbyllin gjitha shoqatat katolike. Pra faza e parë e fushatës antifetare e pushtetit komunist u zhvillua gjatë viteve 1945-1948. Kështu, veprimtaria e institucioneve Jezuite në veçanti dhe Kishës Katolike në përgjithësi, u vua në rrezikë të madh nga pushteti komunist.

Pas kësaj, filloi edhe fushata e arrestimeve të shqiptarëve katolik dhe jo vetëm, por edhe konfiskimin e pasurive të tyre. Kështu, pushteti komunist mbylli kopshtin e Motrave Stigmatike në Korçë, poashtu, në Gjirokatër ua mbylli shkollat dhe kopshtet, kurse në Vlorë e Fier u dënua çdo veprimtari fetare në shkollë dhe kisha. Në Berat u mbyll shkolla dhe u dëbuan nga aty misionarët katolikë dhe gjithashtu në Tiranë u pezullua i gjithë veprimtaria e misionarëve katolik.

Për dallim nga pjesët tjera të Shqipërisë, dhuna dhe terrori komunist ishte më i theksuar në Shkodër. Kështu, në Shkodër pushteti komunist përdori edhe armët për të mbyllur dhe shkatërruar institucionet e konfecionit katolik. Ky sulm i armatosur u zhvillua në Seminarin Papnor Shqiptar dhe në Shtëpinë e Jezuitëve në Shkodër. Gjishashtu, pushteti komunist shkatërroi bibliotekën dhe muzeun e Jezuitëve, u shkatërruan objeketet arkeologjike të Kolegjit Saverian etj.

Kolegji Saverian, i cili u bë një nga tempulljt kryesor të edukimit në Shqipëri, duke iu përshtatur nevojave të kombit shqiptar. Ku ngga ky tempull i dijes në Shqipëri dolën shumë figura të shquara, politike, kulturore e fetare si Filip Shiroka, Mati Logoreci, Lugj Gurakuqi, Faik Konica, Gasper Gurakuqi, Lazër Shantoja etj. nuk i shpëtoi mbyllës nga pushteti komunist.

Vetëm, Seminari Jezuit ishte bastisur 17 herë dhe vetëm në herën e fundit, morën pjesë 700 partizanë të armatosur duke bastisur për 6 orë. Kurse, shypi ditor që kontrollohej nga sistemi komunist, Jezuitët dhe veprimtarin e tyre, i quante si e keqja e Shqipërisë.

Pusteti komunist i shpallte si të pa dëshiruar përfaqësuesit kishtar katolikë. Kështu, delegati apastolik Giovanni Battista Nigris, u detyrua të largohet në Itali. Kurse, më 21 qershor 1945, Giacomo Gardini së bashku me studentin Gjergj Vata, u arrestuan me arsyetimin se penguan revolucionin dhe nuk lejuan hyrjen e komunistëve në radhët e organizatave katolike. Në mesin e të arrestuarve nga pushteti kominist ishin edhe Anton Harapin, Ndre Zadeja dhe Lazër Shantoja, të cilin këtë të fundit e pushkatuan më 19 shkurt 1945.

Në anën tjetër autorja përshkruan edhe fabrikimet e akuzave që bëntë pushteti komunist në gjyqe, vetëm që t’i dënonin. Kështu, ajo përshkruante se si u akuzuan Giovanni Fausti dhe Daniel Dajani, se themeluan organizatën “Bashkimi kombëtar” për organizimin e një kryengritjeje kundër pushtetit komunist dhe për spiunim për ango-amerikanët për të sulmuar Shqipërinë nga ajri.

Pas ekzekutimit të shumë prijësve fetar katolik e udhëhës të shoqatave katolike, qeveria vendosi t’i mbyllte të gjitha shoqatat e Jezuitëve në Tiranë, Shkodër etj. Gjithashtu, pushteti shpërndau përfundimisht Shoqërinë Jezuite dhe largoi Jezuit nga Kuvendi dhe Famullia duke iu konfiskuar gjithçka duke përfshirë edhe gjerat personale. Komunistët përmes Durrësit i larguan nga Shqipëria tërë personelin fetar katolik që nuk ishin shqiptar me pretekstin se ndihmuan pushtuesin Italian gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Marrë në tërësi, monografia “Historia e Jezuitëve në Shqipëri 1841-1946” e autores Dr. Ines Murzaku, do të jetë një kontribut i rëndësishëm për historiografinë shqiptare në ndriçimin të mëtejshëm të kontributit të madh të Jezuitëve që kanë dhënë ndër shekuj në forcimin e besimit dhe ngritjen e kulturës dhe arsimit në Shqipëri.

Dr. Iris Halili/

Gjithmonë kam menduar që psikoanaliza e çon njeriun në interpretime origjinale. Një ndër shpjegimet më interesante frojdike ka qënë përcaktimi i instiktit të vdekjes, Thanos dhe atij të jetës, Eros. Të dy termat janë të huazuara nga antikiteti Grek, për të cilin Dr. Freud ishte tërësisht i apasionuar dhe nga ku mendohet se ka ardhur edhe vetë prirja e tij ndaj psikoanalizës. Ai shprehej se: “Qëllimi i gjithë jetës është vdekja dhe duke vështruar prapa, jo i gjalli ka ekzistuar para të gjallit”. Njeriu lind me instiktin e vdekjes dhe më pas takon instiktin e jetës që gjendet jashtë tij. Sipas Dr. Freud, baza e ekzistencës tek çdo qënie e gjallë është pikërisht opozita dhe antagonizmi i pandalur i këtyre dy instikteve. Përpjekja për jetën apo instikti i jetës tek qenia njerzore përcaktohet nga plotësimi i çdo nevoje apo dëshire të tilla si nevoja për ushqim, miqësi, komunikim, dije, pushtet, të ardhura, informim, marrëdhënie seksuale, lavdi, sukses etj etj. Në opozitë me instiktin e jetës, instikti i vdekjes shfaqet tek arroganca njerzore, krimet, vetvrasjet apo tentativat për vetvrasje, sadizmi, mazokizmi,luftrat, terrorizmi apo çdo makabritet që godet jetën dhe vazhdimësinë e saj.

Reagimi njerëzor në kohën e Novela Kovid 19 është ndoshta dëshmia më e gjallë dhe bashkëkohore e luftës midis instiktit të jetës me atë të vdekjes, konflikt ky i nisur nga i njëjti faktor i jashtëm njëherazi tek i gjithë njerzimi. Në qoftëse në kushtet normale të ekzistencës jeta e çdo njeriu është dëshmi e luftes së vazhdueshme e të brëndshme midis këtyre dy instikteve, në kohen e Kovid 19 instikti i jetës apo ai i vdekjes ndeshën në një konflikt të njëllojtë dhe me shtrirje universale.

Në fillim pranverën e vitit 2020të, papritur njerzit në të gjithë botën u njoftuan për pandeminë dhe karantinën që do e shoqëronte atë. Nga ana tjetër thirrja masive për ndalimin e aktiviteteve të përditshme, ishte një shprehje e shumë mundësive, nevojave dhe dëshirave njerzore dhe sa më shumë që rritej kjo shtypje aq më shumë rritej si kundërveprim instikti i jetës apo ai i vdekjes. Sipas Dr. Freud baza e analizës psikoanalitike fillon tek shtypja. Kështu që paniku dhe frika ndaj armikut të padukshëm e të panjohur padyshim që do sillte histeri kolektive tek njerëzimi i cili u sul t’ë sigurojë çdo mjet që do i jepte mundësi të mbijetonte dhe plotësonte nevojat. Po të ishte gjallë Dr. Freud do ta quante proçesin psiqik të njerzimit në atë moment si një frenim traumatik që është baza e çdo histerie, ku në këtë rast kishim një histeri kolektive. Gjatë kohës së kovidit njerzimi u ndesh para frikës që sipas frojdizmit përcakton një gjendje të karakterizuar nga forca e rrezikut dhe përgatitja për të. Në fakt ajo që ndodhi, më shumë mund të shpjegohet si një tmerr. Dr. Freud e shpjegon tmerrin si një gjëndje kur bie në një situatë befasuese e të rrezikshme pa qenë aspak i parapërgatitur për të. I lindur me instiktin e vdekjes, por edhe i mësuar për të luftuar deri në fund për jeten, njeriu përpiqet dhe shfaq në kushtet e tmerrit luftën midis këtyre dy instikteve. Herë fiton jeta e herë vdekja. Kjo u duk më së miri tek forma si njerzimi e jetoi karantinën duke bërë humor, kënduar, krijuar, gatuar, komunikuar, etj etj. Nga ana tjetër, çdo vetvrasje apo tentativë vetvrasjeje, çdo lloj formë agresioni personal apo social ka qenë në atë kohë një shfaqje e instiktit të vdekjes.

Psikoanaliza frojdike gjithmonë i ka dhënë peshë interpretimit të simboleve, dhe mes tyre ka shpjeguar rrethanat dhe bërë analizat përkatëse. Në fillimet e Novelës Kovid 19, e në mes të gjithë atyre që u bënë apo thanë, mes gjithë kërkesave apo mohimeve dy reagime kolektive duket sikur u kthyen në simbolika: Akoma pyesim si shpjegohet histeria kolektive e blerjeve në masë të letrave higjenike apo hapjes së menjëhershme të salloneve të bukurisë? Ndonëse letra higjenike në ditët e sotme nuk konsiderohet aspak një luks, histeria në blerjen e saj qe më shumë një simbol i aktit të instiktit të jetës për të triumfuar duke treguar se individi po “luftonte” të siguronte edhe ato lehtësira që quhen minimale për jetën e përditshme. Më pas efekti i teorisë së gjykimit në turmë u aplikua më së miri: “Përderisa e blejnë të gjithë duhet t’a blej edhe unë”. Psikologët e cilësuan këtë dukuri si “bandwagon effect”që shqipëruar apo saktësisht përshtatur do të ishte “efekti i turmave”, apo veprim kolektiv i mbështetur jo në llogjikën personale por në atë kolektive: “Perderisa e bën ti atëherë po e bëj edhe unë”, një tjetër teori edhe kjo frojdike.

Një histeri tjeter kolektive ishte kërkesa masive për të hapur sallonet e flokëve, a thua se ky shërbim ishte një domosdoshmëri tjetër për të mbijetuar. Besoj se sërisht frojdizmi do e interpretonte këtë impuls njerzor si një përpjekeje tjetër e instiktit të jetës për të mundur vdekjen. Të kërkosh medoemos hapjen e salloneve të flokëve është kërkesë natyrale për ti thënë pro jetës, më sakte t’i thuash po vanitet të saj, është si të insistosh pasjen e mëtejshme të luksit që jeta të ka ofruar deri më tani, është thjesht një formë simbolike dhe e pavetëdijshme e luftës që bën instikti i jetës për të fituar.

Përpjekja e vazhdueshme për të luftuar shtypjen dhe sjell normalitetin, apo dhe durimi për të jetuar karantinën me gjithë pengesat mbeten demonstrim i shkëlqyer i instiktit të jetës që vepron brenda nesh në forma nga më të shumëllojshmet, herë gati unikale e herë krejt origjinale. Edhe lidhja organike me natyrën është një vetëaprovim i pavetëdijshm se jeta vazhdon dhe natyra është dëshmia më e gjallë e saj. Është një ngushëllim për të mos u mposhtur dhe duruar sikur vetë natyra ka berë në mijra vjet shtrëngata e katastrofa nga më të rëndat. Natyra na shfaq shëmbullin më virtuoz si të presim apo të jemi të durueshëm, pasi sikur thote Dr. Freud: “Ajo që nuk arrihet duke dëshiruar, duhet pritur duke çaluar. Të çalosh, thonë shkrimet e vjetra, nuk është mëkat.”