Politike – Page 217 – Dielli

28 PRILL 1912-2022; 110 VJETORI I THEMELIMIT TË VATRËS / ATDHETARI QË DHA FRYMËN E FUNDIT NË DITËTHEMELIMIN E VATRËS,28 PRILL

April 28, 2022 by s p

…NJOLLA E KRIMINELIT MBI BALLIN E ATDHETARIT

ARSHI PIPA: Vdiq Flamurtari i moçëm!/ Si rrojti: vdiq me nder/ I pastër, i devoçëm,/E pa u përkulë nji herë./… Ndër qela- u sos t’Burrelit,/Me dhunën e tradhëtarit,/Me njoll’n e kriminelit/ Mbi ballin e atdhetarit/…

NGA DALIP GRECA*

ATDHETARI QË DHA FRYMËN E FUNDIT NË DITËTHEMELIMIN E VATRËS,28 PRILL

Me 28 prill 1955 pushoi së rrahuri zemra e atdhetarit të orëve të para të diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ish kryetar i Shoqatës atdhetare”Besa Besën”,kryetar i shoqatës “Arsimi”, bashkthemelues i Vatrës, nënkryetar i saj, shoqërues i dorëzimit të Imzot Nolit Prift, deputet në Parlamentin shqiptar, nën/prefekt në Himarë dhe Bilisht, kryetar i Bashkisë së Korçës, një ndër themeltarët e Vatrës, menaxheri i parë i Diellit si gazetë e Vatrës, dhe krah i djathtë i Nolit në themelimin e Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, Kristo Kirka.

Shpirti i atdhetarit u shua në ditën e themelimit të Vatrës, me 28 prill, si për të dëshmuar se jeta e tij prej martiri ishte pazgjidhshmërisht e lidhur me Vatrën kombtare, së cilës ai dhe patriotët e tjerë i dhanë përjetësinë.

Jeta e atdhetarit u shua në burgun politik të Burrelit, një ndër më të egrit e diktaturës komuniste. Atdhetarit të orëve të para edhe sot nuk i janë gjetur eshtrat. Nuk ka varr. Vatrani që kishte vënë jetën në themelet e atdhetarizmit ndëshkohej në mënyrën më çnjerëzore. Cili komb tjetër i ka ndëshkuar atdhetarët në mënyrë kaq kriminale?
Kristo Kirka pat ardhë në Amerikë që më 1905. Ai qe një ndër atdhetarët që iu përkushtua kombit dhe ishte me fat që pat miqësi e aktivitet të përbashkët me Sotir Pecin, Fan S. Nolin, Faik Konicën, Kristo Floqin,Koço Kotën, Elio Tromarën e të tjerë patriotë, që përbëjnë elitën e diasporës në SHBA. Që më 1906 iu përgjigj thirrjes së Sotir Pecit për të ndihmuar gazetën”Kombi” ,e para gazetë e shqiptarëve të Amerikës, dhe jo vetëm dhuroi, por edhe mblodhi ndihma për të.Kur Noli iu bashklua Pecit si redaktor i Kombi-t, Kristo Kirka, e shoqëroi në Natick dhe u bëri thirrje të ndihnin Kombin, që të vazhdonte botimin. I pari dhuroi kursimet e veta Kirka dhe pas tij Kol Tromara, Andrea Pani, Ilo Tromara, Sotir Noka, Ilo Zdruli dhe shumë të tjerë. Noli i falenderoi me fjalë zemre.Kur Noli do të themelonte shoqatën Besa-Besë, Kirka ishte pjesë e shoqatës.
Kur Noli do të dorëzohej prift, Kristo Kirka ishte në komisionin dëshmus të ortodoksëve shqiptarë pranë Kishës Ruse në Nju Jork, së bashku me Sotir Pecin, Vangjel Miller, Spiridon e Gaqo Dushi , Kol Rodhe e të tjerë patriotë korcarë, që i dhanë shpirt lëvizjes kombtare në SHBA.
Më 1908 Kristo Kirka është zgjedhur kryetar i Shoqërisë Besa-Besën, detyrë që duket se e ka mbajtë dhe më 1910, ç’ka e dëshmon një letër e Faik Konitzës, e 11 shkurtit të atij viti,kur kryente detyrën e editorit të Diellit dhe i drejtohej me mesazhin falenderues:”Shoqërisë Besa-Besën, kryetarit të palodhur të saj Kristo Kirka,pleqësisë së nxehtë, kurdoherë gati të bëjë detyrën e saj…”.

Kristo Kirka kontribuonte paralelisht në disa shoqata, që vepronin atë kohë në SHBA. Me 1911 ai kryente detyrën e arkëtarit të Shoqërisë teatrale”Lahuta” që e kishte qendrën në Cochituate në Massachusetts. Ishte dhe kontributi i tij që kjo shoqatë kulturore vuri me sukses në skenë dramën”Vdekja e Pirros”(1910), shkruar nga Mihal Grameno dhe komedinë “Një gjyq në Rekë” të Kristo Floqit më 1911.

Ndërkohë, kontributi i tij në shoqatat “Besa-Besë” dhe “Arsimi” ishte parësor. Ai ishte në krahun përparimtar në debatet që paten shpërthyer në Shoqatën Besa-Besë në vitet 190-1911, ku debatohej se ç’krah duhej të merrte shoqata, atë të Austro-Hungarisë apo të Turqisë që po gremisej.Dielli shkruantë në numrin e 9 nëntorit 1911se Kristo Kirka kishte triumfuar me kritikat e rrepta kundër përçarsve.

Qëndrimin e tij pro Austro-Hungarisë, Kirka e shfaq edhe në një takim në prag të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, ai denoncoi krimet serbe në Kosovë dhe shprehu përkrahje për Austrinë, e cila duke çliruar tokat shqiptare të Kosovës martire, do të fitojë përgjithnjë dashurinë dhe mirënjohjen e kombit shqiptar.

Për Kirkën, dy fqinjët tanë, grekët në Jugë dhe serbët në Veri, ishin armiqtë tanë, që rrezikojnë ekzistencën e Kombit të lashtë shqiptar. Në një miting të madh, organizuar me 2 shkurt 1913, ku shqiptarët protestuan kundër masakrave dhe barbarive greke në jug të Shqipërisë. Demonstrata u organizua nga Shoqëria”Arsimi” e Korçës, ku Kirka ishte në bordin drejtues, dhe kishte qenë kryetar i saj. Edhe Vatra ishte pjesë e organizimit të kësaj demonstrate.Në krye të mitingut ishte Kristo Kirka. Dielli, në kronikën e vet përshkruse, ka përcjellë pjesë nga fjalimi i kryetarit Kirka,i cili ngriti lart vlerat e qytetit të tij të lindjes, Korçës, si djep i Shqiptarisë, ku u ngrit e para shkollë shqipe, ku u botuan të parat gazeta shqip, të parat shtypshkronja. Ai tha se do të ishte një çnderim i madh nëse Korça mbetej jashtë kufijve të shtetit shqiptar.

Kirka firmosi telegramin e mitingut të madh të Bostonit, drejtuar ministrit të Jashtëm britanik, Sir Edward Grey. Në të shkruhej” Mijëra shqiptarë të krishterë protestojnë kundër masakrave që po bën ushtëria greke nër burrat dhe gratë në Korçë dhe fshatarve rrotull, si dhe kundër pothua 80 fshatrave cilët i përmbysnë rrotull Devollit. Një telegram i tillë iu dërgua dhe qeverisë së përkohshme shqiptare. Në arkivin e familjes Kirka, ruhet dhe telegrami, që atë Kohë Kristo Kirka mori nga delegatët shqiptarë, që ndodheshin atë kohë në Londër.

Gazeta Dielli e 27 Shkurtit 1913 e ka përcjellë tekstin e atij telegrami:” I nderçmi atdhetar; Ju përhirojmë për atdhesinë që çfaqni.Korçarët, kurdoherë atdhetarë, u çfaqnë në këto çaste kritke të zotët të luftojnë për të drejtat e tyre.Me sa na mundet, u përpoqmë dhe përpiqemi që Korça, një nga më të bukurat xhevaire të kurorës shqiptare, t’i mbetet Shqipërisë dhe mundim t’ju sigurojmë që do t’i shpëtojë nga thonjtë armiqëve…”

Vatra, me patriotë të tillë si Kristo Kirka, shpëtoi Korçën dhe Gjirokastrën nga thonjtë e grekëve. Eshtë e njohur deklarata e Venizellosit se ishte Vatra ajo që ia hoqi nga duart Vorio Epirin.

Sipas Diellit të 2 majit 1913, në një tjetër miting të madh, shqiptarët e Amerikës protestuan fuqishëm kundër vendimeve të Konferencës së Londrës.Menaxheri i gazetës”Dielli” Kristo Kirka, denoncoi grabitjen e tokave shqiptare me vendime të ndërkombëtareve. Kirka ngre lart luftën e trimave shqiptar të Kosovës me gjeneralin popullor Isa Boletini dhe e mbylli fjalimin me vargjet e poezisë”Oso Kuka”.
Kristo Kirka ishte delegat në të gjitha takimet themeluse të Federatës “Vatra” dhe në mbledhjen themeluse ai u zgjodh menaxher i Diellit. E kreu edhe detyrën e kryetarit të degës së Vatrës nr 1 për Bostonin, që në themelimin e degës, ndërkohë u zgjodh nënkryetar dhe kreu edhe detyrën e kryetarit.
Atdhetari i përkushtuar gjatë të gjithë kohës ishte në krye të veprimtarive antigreke që organizonin shqiptarët e Amerikës. Madje në mitingun madhështor të 2 shkurtit 1913, në “Phoenix Hall” në Boston, organizuar nga Shoqëria Korçare “Arsimi” me përkrahjen e “Vatrës” ai ishte drejtus i mitingut kundër barabarizmave greke në jug të Shqipërisë.
Kristo Kirka sipas gazetës Dielli , 2 maj 1913, ishte në krye të një mitingu të organizuar në Boston në mbrojtje të kufijëve të Shqipërisë, si reagim kundër vendimeve coptuse të Konferencës së Londrës.
Më 1914, atdhetari i palodhur, ndodhet në Rumani dhe me delegacionin e shqiptarëve të Rumanisë shkon në Durrës dhe urojnë dhe mbështesin Princ Vidin. Po atë vit Kristo Kirkën e gjejmë në Korçë, i emëruar përgjegjës për punët publike. Gjatë përpjekjeve të grekëve për të aneksuar Korçën, Kristo Kirka ishte në krah të Themistokli Gërmenjit, me detyrë përgjegjës për mbrojtjen e postblloqeve të qytetit nga sulmet e andartëve grekë.Pas hyrjes së grekëve në Korçë, Kristo Kirka me atdhetarë të tjerë detyrohen të lënë vendin. Rikthehet sërish në radhët e Vatrës duke u bërë si më parë një përkrahës i zjarrtë i Nolit.

Në janar 1921,Këshilli i Vatrës e ngarkon Kristo Kirkën përfaqësues të posaçëm të Vatrës në Shqipëri.Duke qenë një figurë që gëzonte besim në popull ai u zgjodh deputet i Korçës në Parlamentin Shqiptar për katër vite.Më 1924 Qeveria e Nolit e dërgoi konsull në Boston.
Në vitin 1933 rikthehet në Shqipëri, edhe pse ishte kundërshtar i monarkisë, për atdhetarizëm emërohet nënprefekt në Himarë dhe më pas në Bilisht.Ishte i fundit kryetar bashkie i Korçës para instalimit të diktaturës komuniste, para ardhjes në pushtet të komunistëve.Refuzoi ftesën për të marrë pjesë në Kongresin e Përmetit. Sapo komunistët hynë në Korçë, arrestohet nga njësiti guerril; e lirojnë pas një jave. Pas dy muajsh e propozojnë për kryetar fronti për shkak të popullaritetit që kishte; por sërish refuzon, duke paraqitë si shkak moshën e mahde. Me 12 maj 1946 arrestohet dhe dënohet me 20 vjet burg. Arrestohet vatrani që kishte lënë Amerikën për të bërë Shqipërinë! Atdhetarizmi shpërblehet me burg! Pas 9 vitesh vuajtjesh në burgun e tmerrshëm të Burrelit, dha shpirt, por trupi i tij nuk iu kthye familjarëve.Martiri mbeti pa varr!
Poeti antikomunist, Arshi Pipa,bashkëvuajtës me Kristo Kirkën, do të shkruante aso kohe elegjinë përjetësuse”Elegji për atdhetarin Kristo Kirka”. Në vargje shpërthen dhimbja për atdhetarin dhe mllefi për diktaturën, që i mohoi dhe varrin:

Vdiq Flamurtari i moçëm!
Si rrojti: vdiq me nder.
I pastër, i devoçëm,
E pa u përkulë nji herë.

Ndër qela- u sos t’Burrelit,
Me dhunën e tradhëtarit,
Me njoll’n e kriminelit
Mbi ballin e atdhetarit

A u pezmatu, a u-lodh
Se ashtu u-shpërblye i pafati?
Se fëmija pranë s’ju ndodh
Se vorr, as vorr, nuk pati?

Nuk fali, nuk mallkoi.
Por kur fjala ju-pre
Ndigjuem qysh thellë ankoi:
“Për Flamur!…për Atdhe…!

(Arshi Pipa- Libri i Burgut)

VATRA, SHTETI I MUNGUAR SHQIPTAR

Federata Pan shqiptare e Amerikës Vatra dha gjithëçka për të shpëtuar Shqipërinë, madje sakrifikoi jetët e drejtuesëve të saj..Siç ka shkruar Faik Konica, një ndër shtyllat e Federatës, sekretari i Komisionit të bashkimit të shoqërive që vepronin në SHBA më 1912,- “Vatra” mori përsipër të veprojë në vend të shtetit të vdekur shqiptar.”

“Vatra” e shqiptarëve të Amerikës ka bërë punë të mëdha për Shqipërinë: Emëroi dhe financoi delegatët e Shqipërisë në Evropë dhe Uashington, që i shërbyen çështjes kombëtare në çastet më të vështira gjatë Luftës së Parë Botërore e më pas.

Ishin harxhet e Vatrës ato që financuan jo vetëm diplomatët shqiptarë, por edhe miq të Shqipërisë si dhe agjensi të huaja të specializuara që punuan në ato vite për të propaganduar çështjen kombëtare shqiptare. Protestat e shumta, telegramet dhe deklaratat e organizuara nga Vatra në SHBA për mbrojtjen e çështjes shqiptare pranë kancelarive, konferencave, forumeve ndërkombëtare, qenë jetike për kombin.

Ishte Vatra ajo që me 3 qershor 1917 nisi fushatën e lobimit për mbrojtjen e pavarsisv së Shqipërisë nën moton”Për shpëtimin e Shqipërisë”, ku u mblodhën 150 mijë dollar. Pa kaluar tre vjet nisi fushata tjetër në ndihmë të qeverisë shqiptare “Huaja Kombëtare”, ku mblodhën më shumë se 198.000.00 dollarë amerikanë, që për kohën ishin shuma të mëdha, ndërkohë që punëtorët a pakualifikuar s’arrinin të merrnin më shumë se 5-7 dollarë në javë.

Një kontribut i çmuar i Vatrës ishte ai për zgjimin e kombit dhe ndriçimin e vetëdijes kombëtare.“Dielli” dhe Federatës “Vatra”, zgjuan nga plogështia shekullore jo vetëm shqiptarët e Amerikës, por edhe ata të Shqipërisë.Ndihma që dha” Vatra” për arsimimin e shqiptarëve dhe kulturën kombëtare, janë të pamohushme. Më shumë se 200 mijë tekste shkollore për shkollat shqiptare i sponsorizoi “Vatra”,ndërkohë që nxiti botimin dhe përkthimin e dhjetëra veprave letrare, përkrahu materialisht dërgimin e studentëve shqiptarë në shkollat amerikane etj. Nga diaspora e Amerikës Shqipëria fitoi edhe Kishën Autoqefale Orthodokse, që u bë një nga shtyllat e forcimit të shtetit.

Pas Luftës së Parë Botërore, si dhe në prag të Luftës së Dytë Botërore, shumë prej vatranëve patriotë iu përgjigjën zërit të Atdheut, lanë Amerikën për t’i shërbyer Shqipërisë. Disa prej tyre u ndëshkuan nga diktatura komuniste që u instalua në Shqipëri, pa qenë fajtorë e pa u gjykuar si të atillë. Atdhetarët e orëve të para ranë në kurthin e diktaturës,e cila shumëzoi me zero kontributin atdhetar dhe sakrificat e mëdha që ata kishin bërë për Shqipërinë.

Është jashtë çdo logjike që atdhetarizmi të shpërblehet me plumba apo me burgime të rënda. Ajo “Vatër” që i kishte paraprirë formimit të shtetit të munguar shqiptar, ajo VATER, që mbrojti Shqipërinë përmes Amerikës në Konferencën e Paqes, merrte shpërblimin e dhunshëm duke u hequr të drejtën për të jetuar vatranëve patriotë, vetëm e vetëm pse nuk kishin pranuar idologjinë vëllavrasëse komuniste. Tre nga delegatët themeltarë të Vatrës; që së bashku me komisionin e bashkimit, sollën krijimin e Federatës; Kolë Rodhja, Kristo Kirka dhe Koço Kosta, u ndëshkuan prej diktaturës vetëm pse nuk u bënë bashkëpunëtorë të saj. Kryetari i Vatrës Kol Tromari, komandanti i Trupave vullnetare të Vatrës Aqif Përmeti, Editori i Diellit Bahri Omari u pushkatua pa iu provuar asnjë lloj fajësie, Aqile Tasi, që për tetë vjet kishte qenë zyrtar e kryetar i Vatrës si dhe editor i Diellit, dhe pat lënë Amerikën për të pranuar detyrën e drejtorit të Bibliotekës Kombëtare në Tiranë e për të kontribuar në shtypin shqiptar, u dërgua në burgun e Burrelit duke u shpërblyer në mënyrën më çnjerëzore për atdhetarizmin e tij, siç kishte ndodhë edhe me Kristo Kirkën.

PARADOKSI- VATRANËT U SHPËRBLYEN ME PLUMBA

Çfaj kishte bërë Kolë Tromara, kryetari i Vatrës më 1917 dhe 1918, që i kishte dhënë Shqipërisë gjithëçka kishte të shtrenjtë, deri edhe jeten? Po Bahri Omari, editor i Diellit, Aqif Përmeti, menaxher i Diellit, komandant i Trupava Vullnetare të Vatrës që la Amerikën për të mbrojtë Shqipërinë nga barbaritë e grekëve? Përse u ndëshkua Ali Kuçi, ai vatrani që u printe dhurusve për çështjen shqiptare duke dhuruar më shumë se të gjithë për shpëtimin e Shqipërisë nën thirrjen e imzot Nolit:”Jepni për Nënën”? Shpirti i tij u shua në qelitë e errëta të Beratit.U mbeti ndër duar hetuesve komunist gjatë torturave çnjerzore në qelitë e vdekjes! Edhe vatranë të tjerë: Ish kryetari i Vatrës dhe editor i Diellit Aqile Tasi,Koço Kota, Kristo Floqi, Kol Rodhe, Kol Kuqali, Andon Frashëri, do të plaseshin në burgjet e diktaturës.

Vatranët që kishin ndezur ëndërrën për mëvetësinë e Shqipërisë dhe kishin iluminuar shpirtrat e shqiptarëve për të ringjallur kombin e motit të madh të Skënderbeut, u martirizuan për të mos e tradhëtuar idealin kombëtar. Në memorien e historisë ata do të mbeten martirë të iedaleve kombëtare.

PA KOMENT-LETRA E KRISTO KIRKËS PËR MID’HAT FRASHËRIN

Boston Mass, 27 prill, 1920

Z. Mid’hat Frashëri,

Delegat i Vatrës.

40 Rue de l’Artois

Paris, Francë

Muarëm letrën tuaj me datë 21 Mars

Për dr. Adhamidin, përsa na shkruani, u habitmë, se nuk dimë gjësendi dhe nuk kemi dëgjuar gjë. Do ish mirë po të kini më tepër dritë, të na bëni të njohur.

Sa për politikën që mban Dielli dhe të cilën e gjeni Italo-file vimë t’ju themi se Dielli nuk ka mbajtur politikë të tillë, por munt disa nga artikujt e tij t’ju duken si të tillë. Redaksia e Diellit si dhe neve, ju lutemi tepër që hera-herën të na shkruani nga një raport, i cili të botohet në gazetë dhe të shfaqni politikën tonë. Kësisoj Dielli të shkelë mbi ato gjurmë, se pa mos patur një dritë të tillë, gazeta nga ndonjë herë munt të gabohet pa dashur. Me raporte më të dendur dhe më të gjatë, Vatra dhe Dielli, ndritohen mjaft dhe dinë të punojnë më mirë.

Nga një kabllo që muarmë me datë 20 prill nga dr. Mihal Turtulli, delegati i Vatrës, muarëm dhe demicjen e tij(dorëheqjen), si delegate i Vatrës. Kjo na hidhëroi tepër se nuk dimë shkaket që doktori jep dorëheqjen.Duket që e gjen të tepërt që Vatra të ketë delegatë sot kur qeveria ka të sajët.

Nuk dimë edhe se si gjykoni juve mbi këtë çështje, duhet delegatët e Vatrës të qëndrojnë edhe në Paris apo duhet të veprojnë në Shqipëri, ku ka fushë veprimi më të gjërë dhe është nevoja për ta?

Më 17 të këtij muaji, ju dërguam një kabllo, siç ju dërguam dhe delegatëve të tjerë të Vatrës, ku ju thoshim se duhet në këto raste të jeni të bashkuar dhe në harmoni me delegacjen zyrtare të Qeverisë sonë. E gjetmë të arsyeshme se një mosbashkëpunim dhe një përçarje na duket në këto kohëra është tepër i rrezikshëm.

Në raportin financial të zotit Mehmet Konica me datë 22 nëntor, 1919 vemë re si ai ju ka dërguar për broshurën ”Shqiptarët dhe sllavët” franga 2910.20(dy mijë e nëntëqind e dhjetë). Gjithashtu u ka dërguar për rrogë franga 3.095.20(tri mijë e nëntëdhjetë e pesë e 20) për rrogën dhe harxhe. Vatra u ka dërguar së këtejmi në Midi-Clarence, Svicre, më 13 dhjetor 1919 franga 10.000(Dhjetemijë). Me që Kuvendi i Vatrës i përmotshëm po afrohet, dëshirojmë që të kemi një raport financial për këto të holla dhe për rrogën tuaj , që kështu dhe hesapet e mvarura t’i mbyllim dhe t’ia paraqitim Kuvendit. Shpresojmë të na dërgoni këtë raport përpara 15 Qershorit që vjen.

Ju përshëndosh atdhetarisht dhe mbetem juaji me besë

Kristo Kirka

Zëvendës/Kryetar i Vatrës

Arkivi Qendror I Shtetit

Fondi 35, dosja 38,fletet 142-143

Diçiturat e fotografive:

1-Kristo. Kirka 17 Janar 1883- 28 Prill 1955

2- Fan S. Noli, Sotir Peci, Kristo Kirka, Boston 1908

3-Imzot Noli, shoqeruar nga Kristo Kirka, Korçe, 11 dhjetor 1921

5-Kristo Kirka dhe ambasadori amerika Grant Hugh, qershor 1938 ne Hoçisht, Korçe.

4- Kristo Kirka, Konsull ne Nju Jork, 1925..

NËNË TEREZA NË AMERIKË

April 28, 2022 by s p

Aktivitete kushtuar Shenjtëreshës shqiptare.

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium

Description automatically generated with medium confidence

Ky vit shënon 25-vjetorin e kalimit në amshim të Nënë Terezës (5 Shtator, 1997) në moshën 87 vjeçare. Duket se janë në plan një mori aktivitetesh, anë e mbanë botës, për të shënuar këtë përvjetor, përfshir botën shqiptare, përfshir komunitetien shqipotaro-amerikan. Disa prej veprimtarive në kujtim të Nenë Terezës, kanë filluar këto ditë këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Këtyre aktiviteteve u ka prirë Dr. Profesor Gëzim Alpion i Universitetit Birmingham të Anglisë, anëtar i Departamentit të Sociologjisë që nga viti 2002. Profesori Alpion — biograf i njohur, ndërkombtarisht, i jetës dhe veprimtarisë së Nënë Terezës — është autor i dy librave në gjuhën anglisht mbi Nënë Terezën, përfshir librin botuar kohët e fundit, “Nënë Tereza: Shenjtorja dhe Kombi i Saj”– Frank Shkreli: Nënë Tereza- Shenjtëresha dhe kombi i saj e autorit Dr. Gëzim Alpion | Gazeta Telegraf – Përveç librave, Profesor Alpion është i njohur gjithashtu edhe për kumtesat e tija të shumta — në anglisht dhe shqip –anë e mbanë botës, kushtuar jetës dhe veprimtarisë së Nenë Terezës. Profesori Alpion më kishte njoftuar kohë më parë për turneun e tij në Shtetet e Bashkuara – vërtetë një dhuratë për publikun amerikan dhe shqiptaro-amerikan për të mësuar më shumë nga biografi i njohur në anglisht i Nënës tonë Tereze mbi jetën e kësaj figure të madhe të kombit shqiptar.

Profesori Alpion e filloi turneun e tij në Amerikë, kushtuar Nenë Terezës dhe librit më të fundit të tij, “Mother Teresa: The Saint and Her Nation”, me 26 Prill në Washington, fillimisht, me një intervistë dhënë Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe — Dr. Alpion: Brezi i ri në Shqipëri dhe Kosovë po ballafaqohet me një shpirt materialist (zeriamerikes.com)

Në intervistën e tij me gazetarën e VOA-s Menada Zaimi, Profesori i Universitetit Birmingham të Anglisë, Dr. Gëzim Alpion tha, ndër të tjera, se brezi i ri në Shqipëri dhe Kosovë po ballafaqohet me një shpirt materialist. Ai shtoi se ky shpirt, i cili është në kundërshtim me atë që kishte shprehur Nënë Tereza në jetën e saj, duhet kuptuar se nga po vjen, theksoi ai për Zërin e Amerikës. “Ne shqiptarët kemi një figurë, një shenjtëreshë si Nënë Tereza për të treguar se në jetë ka diçka që është më e rëndësishme se ana materiale. Ana shpirtërore është gjithnjë frymëzuese. Unë shpresoj që Nënë Tereza do të vazhdojë të frymëzojë shqiptarët në Ballkan në mënyrë që ne të mësojmë se si të jemi më pranë atyre që janë në nevojë”, nënvijoi Dr. Gëzim Alpion në intervistën e tij me VOA-n shqip.

Zoti Alpion shtoi për Zërin e Amerikës në shqip, se Nënë Tereza nuk duhet të shihet vetëm si një figurë që duhet studiuar vetëm nga teologët por edhe nga sociologët, studiuesit e çështjeve të grave dhe atyre gjinore. Sipas Dr. Gëzim Alpion, studimi nga shumë fusha të tjera akademike do të hidhte më shumë dritë në aspektin shumë dimensional të figurës së Nënë Terezës, citon Zëri i Amerikës në portalin e vet, Prof. Alpion.

Pas intervistës me Zërin e Amerikës, Dr. Alpion ishte ftuar nga Universiteti Georgetown, i njohur si ndër më mirët dhe më të njohurit në Amerikë dhe në botë — një takim ky i organizuar falë Entit të Studimeve Katolike të universiteti të njohur jezuit në kryeqytetin amerikan.

Graphical user interface

Description automatically generated

Njoftimi i kumtesës së Profesorit Alpion në Universitetin Georgetown, Washington, DC

Pas kumtesës në Universitetin Georgetown, Profesori Alpion u nis për në Boston, më sakt drejt një universiteti tjetër me nam e zë, në Amerikë dhe në botë, Universitetit Harvard, për të mbajtur një kumtesë edhe atje për librin e tij më të fundit: “Nenë Tereza: Shënjtëresha dhe Kombi i Saj”, kësaj radhe organizuar nga Shoqata e Studentëve Shqiptarë të Harvardit.

Njoftimi nga Universiteti Harvard për ligjëratën e Profesor Dr. Gëzim Alpion mbi jetën shumë dimensionale të Nënë Terezës

Dr. Alpion do të flasë në Harvard University, me 27 prill — në një ligjëratë e organizuar nga Shoqata e Studentëve Shqiptarë të Harvardit. Takimi do të mbahet në sallën “Harvard Hall 201”, në orën 6:00 të mbasdites.

Stema e Shoqatës së Studentëve Shqiptarë në Universitetin e Harvardit

Nga Bostoni, Profesori dhe studiuesi i njohur dhe biografi i Shën Nenë Terezës do niset për Nju Jork, metropolin e Amerikës dhe të botës, por edhe të komunitetit të madh shqiptaro-amerikan, ku të shtunën me 30 prill, në ora 3:30 pas dreke, do të paraqesë librin e tij më të fundit: “Nënë Tereza: Shenjtorja dhe kombi i saj”, në mjediset e Federatës Vatra, në Bronx New York, i ftuar nga Federata Pan-Shqiptare Vatra, organizata më e vjetër dhe më e madhe e shqiptarëve të Amerikës

Shape

Description automatically generated with low confidence

– e themeluar nga Fan Noli dhe Faik Konica – e që sivjet feston 110-vjetorin e themelimit të saj nga këta dy gjigantë të Kombit shqiptar.

Me ligjëratën e tij në VATËR, këtë të shtunë, me sa jam i informuar unë, studiuesi Alpion, të pakën siç duket deri tani, i mbyllë kumtesat e këtij turneu, mjaft të suksesshëm, në Shtetet e Bashkuara, kushtuar promovimit të librit në anglisht: “Mother Teresa: The Saint and Her Nation” (Nenë Tereza: Shënjëtresha dhe Kombi i Saj). Por, këtu në Amerikë, nuk mbarojnë aktivitetet e tjera kushtuar Nenë Terezës në komunitetin shqiptaro-amerikan.

May be an image of 1 person, outdoors and monument

“Shën Tereza” bashkon shqiptarët në Kishën Zoja e Shkodrës më 3 Maj 2022

Ndërkaq, Kisha Katolike shqiptare, “Zoja e Shkodrës”, në Hartsdale të Nju Jorkut me statujën (në përfundim e sipër, duke pritur inaugurimin zyrtar) të Heroit Kombëtar të Shqiptarëve, Gjergj Kastriotit-Skenderbe – gjithashtu ka njoftuar (si më posht) se “Qendra Nëna Tereze e Kishës Katolike Zoja e Shkodrës”, në bashkpunim me Federatën Pan-Shqiptare Vatra dhe me Gazetën Shqiptaro-Amerikane, Illyria, organizojnë, javën që vjen, gjithashtu një simpozium me rastin e 25-vjetorit të ndarjes nga kjo jetë të Shën Nënë Terezës. Ja dhe njoftimi për këtë

seminar, që do të zhvillohet javën që vjen, kushtuar Nenë Terezës shqiptare, organizuar nga tri organizata përfaqsuese të komunitetit shqiptaro-amerikan, Kisha Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës, Federata Pan-Shqiptare Vatra dhe gazeta shqiptaro-amerikane, Illyria.

Ndërsa në Detroit të shtetit Miçigan me 24 prill, në ambientet e Qendres kulturore “Nene Tereza” të Kishës Zoja Pajtore, sipas portalit të saj, u mbajt një aktivitet i gjerë letrar për promovimin e dy librave të autorit e biografit të mirënjohur i jetës dhe veprimtarisë së Nenë Terezës, i mirënjohuri, Dom Lush Gjergji: “Albanian people in my heart”, me nje permbledhje bisedash me Nënë Terezën dhe “Shën Jeronimi Ilir”, si përkthyes dhe dijetar i Kishës. U promovua gjithashtu edhe libri i Ines Angeli Murzaku, “Mother Teresa, Saint of the Peripheries”, ku i ftuar nderi ishte shkrimtari dhe poeti disident, Visar Zhiti. Edhe Zonja Edlira Zhiti, bashkëshortja e Visarit, përshëndeti dhe foli rreth një libri të saj kushtuar Nënë Terezes. Të ftuar ishin edhe kryetarët e Shoqatave atdhetare në Michigan. Edhe ky ishte gjithashtu një takim i shqiptarëve të Amerikës, pa dallim, rreth Nenë Terezës, ndër ngjarjet e kësaj jave kushtuar Shënjtëreshës shqiptare, e që tregojnë një gjallëri aktivitetesh të komunitetit shqiptaro-amerikan, por edhe “Anën shpirtërore (të Nenë Terezës) që është gjithnjë frymëzuese”, për shqiptarët, siç u shpreh studiuesi dhe biografi Dr. Gëzim Alpion në intervistën dhënë Zërit të Amerikës me këtë rast. Foto nga portali i Kishës Zoja Pajtore e Shqiptarëve në Detroit.

Dom Lush Gjergji duke folur në aktivitetin kushtuar Nenë Terezës, organizuar nga Kisha Zoja Pajtore e Shqiptarëve në Detroit

Shkrimtari dhe Disidenti anti-komunist Z. Visar Zhiti duke mbajtur kumtesën kushtuar Nenë Terezës në Kishëpn Katiolike Shqiptare, Zoja Pajtore e Shqiptarëve në shtetin Miçigan

Foto e disa pjesëmarrësve në aktivitetin e Kishës Zoja Pajtore e Shqiptarëve në Miçigan

Përgatitur nga Frank Shkreli

DITA SHQIPTARE E LIRISË NË UESTÇESTER TË NJU JORKUT DHE KRIMET E KOMUNIZMIT NË SHQIPËRI

April 25, 2022 by s p

Thirrje qeverisë shqiptare dhe diplomacisë amerikane

Nga Frank Shkreli

Ashtu si në të kaluarën edhe sivjet, të Djelën me 24 Prill, 2022 u shënua “Dita Shqiptare e Lirisë”, (Albanian Freedom Day) në Kensico Dam Plaza në qarkun Westçester të Nju Jorkut, një ndër parqet më të bukura të këtij shteti.

Kjo veprimtari, kushtuar lirisë shqiptare, organizohet çdo vit nga administrata e qeverisë vendase, “Westchester County Executive’s Office”, në bashkpunim me Shoqërinë Kulturore – Artistike Kelmendi dhe Familja Mernacaj, ku marrin pjesë qindar shqiptaro-amerikanë dhe të tjerë. “Dita Shqiptare e Lirisë”, është një veprimtari patriotike, sociale, kulturore dhe përkujtimore, që i kushtohet simbolit të demonstratave antikomuniste — birit të familjes Mërnaçaj nga Kelmendi i Malësisë së Madhe, Nikë Mernacaj dhe lirisë shqiptare. Kjo ditë simbolike, e kthyer tashmë në Ditë – Kalendari për Lirinë Shqiptare dhe ngritjen e Flamurit Kuq e Zi — bashkon në këtë datë përkujtimore, jo vetëm komunitetin shqiptar të Nju Jorkut me rrethe, por edhe përfaqësues të pushtetit lokal si dhe liderë politikë përtej kësaj zone administrative.

FJALA E AUTORIT NË TUBIMIN PËRKUJTIMOR

Kjo ditë e veçantë sjellë në kujtesën e shqiptarëve të Amerikës, qëndresën e nacionalistëve anti-komunistë shqiptaro-amerikanë të cilët ç’prej strehimit të tyre në këtë vend të bekuar – të cilët si refugjatë të arratisur nga regjimi barbar komunist i Enver Hoxhës në këtë vend të lirisë, në Amerikën tonë të dashur — ata nuk pushuan asnjëherë përpjekjet e tyre kundër diktaturës komuniste në Atdheun e tyre. Për me tepër, gjatë dekadave të luftës së ftohtë, nacionalistët shqiptaro-amerikanë, sensibilizuan gjithashtu opinionin publik amerikan dhe politikën zyrtare në Amerikë për persekutimin barbar që ushtronte shteti komunist shqiptar enverist ndaj familjeve nacionaliste anti-komuniste shqiptare, siç është familja Mrnaçaj. Kjo traditë vazhdon me takime përkujtimore si ky sot. Për ne dhe për mijëra familje shqiptare, ato përpjekje nuk kanë marrë fund ende, megjithse kanë kaluar mbi 30-vjetë nga shembja e Murit të Berlinit.

Prandaj, kjo ditë e shënuar si “Dita Shqiptare e Lirisë”, në këtë zonë të Nju Jorkut, është një vazhdimësi e përpjekjeve të mëhershme të brezit të kaluar të shqiptaro-amerikanëve, tek brezi i sotëm i këtij komuniteti, për të sensibilizuar opinionin amerikan dhe atë shqiptaro-amerikan, për tu kujtuar të gjithëve se regjimi diktatorial komunist i Enver Hoxhës, në formën e tij, mund të mos jetë më, por trashëgimia e tij mbijeton me nostalgjikët e tij në detyrat më të larta të qeverisë dhe të shtetit shqiptar. Krimet e atij regjimi kanë lenë pas një trashëgimi dhe gjurmë të tmershme dhe të pashërueshme në shoqërinë e sotëme shqiptare, në sistemin ligjor dhe në politikën e ditës.

Liria e plotë dhe demokracia e vërtetë, në Atdheun e të parëve tanë kanë qenë, janë dhe mbeten një mision i shenjtë për ne. Prandaj jemi këtu për të imformuar të gjithë ata që mund të mos e dinë se Shqipëria e sotëme — megjithse anëtare e Aleancës Euro-Atlantike, NATO, që aspiron të bëhet edhe anëtare e Bashkimit Evropian — është i vetmi vend ish-komunist i Evropës Lindore/Qendrore që:

— Nuk është distancuar, zyrtarisht, nga e kaluara e saj terroriste komuniste.

–Nuk është përballur, seriozisht, me të kaluarën e mjeruar komuniste.

–Tirana zyrtare, deri më sot, nuk ka dënuar zyrtarisht, krimet e regjimit barbar komunist të Enver Hoxhës.

–Dhe Kuvendi nuk ka caktuar ende një ditë përkujtimore, kushtuar viktimave të komunizmit në Shqipëri, ashtu siç kanë bërë vendet ish-komuniste të Evropës, me përjashtim të Rusisë.

Arsyeja që jemi sot këtu është t’u bejmë thirrje enteve qevritare dhe shtetërore të Shqipërisë si dhe përfaqsuesve të perëndimit në Tiranë të dënojnë krimet e komunizmit dhe të kujtohen viktimat e atij regjimi çnjerzor. Ky vazhdon të jetë një mision i shenjtë për ne. Qeveritë e njëpasnjëshme – të dy partive kryesore në Shqipëri, për 30-vjet tashti, nuk kanë pasur guximin moral as vullnetin politik për t’u përballur me të kaluarën komuniste të Shqipërisë, për të dënuar krimet e komunizmit, madje as për të caktuar një ditë në vit – ashtu siç ka bërë e gjithë Evropa – për të kujtuar viktimat e pafajshme të barbarizmit komunist në Shqipëri. As përfaqsuesit ndërkombëtarë të vendeve perëndimore në Tiranë — përfshir ambasadën tonë atje — nuk mund ta ndjejnë veten krenarë se kanë bërë aq sa kanë mundur dhe sa duhej të bënin — sot e 30-vite më parë — në lidhje me viktimat e komunizmit: për dënimin e krimeve të komunizmit dhe për (mos) kujtesën e tyre në Shqipëri. “Nëqoftse jeni asnjanës në raste të padrejtësisë, ju jeni bërë palë me shtypsin.” (Desmond Tutu). U bëjmë thirrje ndërkombëtarve në Tiranë që të ushtrojnë trysni ndaj qeverisë dhe klasës politike shqiptare që të distancohen nga e kaluara komuniste, të dënojnë krimet e komunizmit dhe të kujtojnë ato mijëra e mijëra viktima të pafajshme të njërit prej regjimeve më barbare të shekullit të kaluar në Evropë. Kjo klasë politike dhe mbështetsit e tyre ndërkombëtarë duhet të kenë turp para popullit të vet dhe para botës që për 30-vjetë tashti, sillen në këtë mënyrë të papërgjegjëshme dhe të pamoralshme me viktimat e diktaturës komuniste në Shqipëri. Krimet e komunizmit në Shqipëri janë më shumë se një çështje “kompensimi”. Ato janë një çeshtje e rëndësishme e drejtësisë së mohuar viktimave të komunizmit — të gjallë e të vdekur — në atë vend. Prandaj, sot, si shtetas amerikanë që jemi, në këtë 100-vjetor të marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona, i bëjmë thirrje Departamentit të Shtetit që të ushtrojë trysni ndaj qeverisë dhe klasës politike shqiptare që të distancohen nga e kaluara komuniste, të dënojnë krimet e diktaturës komuniste dhe të kujtojnë viktimat e pafajshme të njërit prej regjimeve më barbare të shekullit të kaluar në Evropë. Të nderuar pjesëmarrës, kërkoni këtë edhe nga përfaqsuesit tuaj, vendorë, shtetërorë dhe federalë.

Falënderës Zotit, ne jetojmë në Amerikë dhe nuk heshtim dhe s’do të heshtim përball të keqës së kaluar as të tashme, sado irritues të jetë qendrimi ynë për disa njerëz në Shqipëri – përfshir diplomatët ndërkombëtarë — por dhe për disa të tjerë këtu në Amerikë, të cilët justifikojnë krimet e komunizmit duke thenë, “Eh, po ashtu ishte sistemi…”. “Ata që të tjerëve ua mohojnë lirinë, nuk e meritojnë as për veten”, ka thënë Abraham Linkolni.

Lufta jonë sot kundër komunizmit, vazhdon të jetë, siç është shprehur shkrimtari çek, Milan Kundera, “Një luftë e kujtesës kundër harresës.” Prandaj jemi sot këtu, për të kujtuar krimet e komunizmit në Shqipëri, me qëllim që të mos përsëriten më dhe për të festuar lirinë dhe drejtësinë që na ofron Amerika, lirinë e vërtetë të cilën e dëshirojmë dhe për të cilën luftojmë edhe për Shqipërinë, për Kosovën dhe për të gjithë shqiptarët kudo që jetojnë në trevat e veta.

Deri javët e fundit thuhej se kush merret me komunizmin 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit: Komunizmi nuk është më! Unë them, shkoni pyesni ukrainasit nëse komunizmi është a po nuk është më. Lufta në Ukrainën e pushtuar me tankse që valvitin flamurin komunist sovjetik na kujton se liria dhe demokracia nuk janë të garantuara asnjëherë dhe për asnjë popull. Prandaj jemi këtu për të sensibilizuar opinionin amerikan dhe brezin e ri të shqiptaro-amerikanëve mbi kërcënimet — në rritje e sipër të komunizmit dhe nostalgjikëve të asaj ideologjie vrasëse — përfshir ata të Tiranës zyrtare – kërcënime ndaj vlerave të vendeve të botës së lirë e demokratike dhe sidomos kërcënimeve serioze ndaj lirisë dhe demokracisë së brishtë në trojet shqiptare të Ballkanit Perëndimor.

Këtë t’a bejmë nepërmjet organizimeve simbolike si ky sot dhe me kontakte të drejt për drejta me amerikanë të rendomtë dhe me politikanë të gjitha niveleve – vendorë, shtetërorë dhe federalë — që janë të gatëshëm të dëgjojnë shqetësimet tona. Ne, nga ana jonë, nuk do të heshtim së foluri për krimet dhe për viktimat e komunizmit sllavo-aziatik në Shqipëri, në Kosovë dhe në trojet mbarëshqiptare — ndërkohë që do vazhdojmë të kujtojmë me nderim të thellë sakrificat e mijëra e mijëra viktima, brenda dhe jashtë Shqipërisë, siç është rasti i birit të dashur të familjes anti-komuniste Mërnaçaj — simbolit të demonstratave anti-komuniste, Nikë Mërnaçaj, të cilin e kujtojmë sot këtu në Westçester County. I përhershëm qoftë kujtimi i tij” dhe i të gjithë viktimave të komunizmit në Shqipëri, në Kosovë dhe anë e mbanë trojeve shqiptare.

Po, Shqipëria dhe Kosova kur do të njohin krimet e komunizmit dhe kur do të kujtojnë viktimat shqiptare të atij regjimi barbar sllavo-aziatik — anë e mbanë trojeve shqiptare? “Ata që nuk njohin historinë, janë të destinuar ta përsërisin”.

Po diplomatët perëndimorë në Tiranë kur do të kërkojnë drejtësi për viktimat e komunizmit barbar të Enver Hoxhës në Shqipëri? Mosndëshkimet e krimeve të komunizmit në Shqipëri — 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit — do duhej t’i përkisnin asaj periudhe të zezë komuniste për shqiptarët dhe për mbarë Evropën – një periudhe që mendonim se nuk do të përsëritej më. Por, fatkeqësisht, ja ku jemi sot. Në vend të ndëshkimit të krimeve të komunizmit dhe të kujtimit të viktimave të atij sistemi terrorist, forcat nostalgjike të komunizmit në politikë dhe në sistemin e të ashtuquajturës “drejtësi” shqiptare, me arrogancën dhe indiferencën e tyre, po përpiqen të legjitimojnë krimet dhe të riabilitojnë figurën e regjimit diktatorial komunist të Enver Hoxhës. Ndërkohë, që diplomatët perëndimorë në Tiranë heshtin para një dukurie të tillë, sikurë periudha komuniste në atë vend të ketë qenë një piknik për shqiptarët dhe jo një skenë e vërtetë krimesh, për pothuaj një gjysëm shekulli. Si ka mundësi që në qarqet më të larta të qeverisë shqiptare komunizmi gëzon edhe sot respekt dhe si është e mundur që një gjë e tillë, të jetë një situatë, moralisht, e pranueshme për vendet perendimore? Pa dënimin zyrtar të krimeve të komunizmit dhe pa distancimin serioz të Shqipërisë nga regjimi komunist i Enver Hoxhës – aktualiteti politik në vend po tregon se — rrugëtimi euro-atlantik i Shqipërisë, jo vetëm që ka marrë një rrugë të gabuar, por nuk është më as i sigurt dhe as i besueshëm.

Ju falemnderit!

Frank Shkreli

A person speaking into a microphone

Description automatically generated

A person taking a picture of a group of people in a room

Description automatically generated with medium confidence

Xhevat Kallajxhiu si Ikonë e Gazetarisë së Mërgimit dhe romani i tij “Larg Atdheut”

April 23, 2022 by s p

Nga Dalip GRECA*

Fillimisht dua të falenderoj dervish Eliton Pashaj, që më bëri pjesë të projektit të Teqesë së Baba Rexhebit dhe Kryegjyshatës në botimin e librit të ish editorit të Diellit Xhevat Kallajxhiu. Libri i shkruar që më 1947 në Regio Emilia, mbetur në dorëshkrim, pasi u gjet nga dervish Eliton Pashaj, mu dërgua në qershor 2020 me kërkesën që pasi ta lexoja t’i bëja një përcjellje, e cila është përfshirë në këtë botim nga faqa 5 deri në 15. E kzistenca e librit historik “Larg Atdheut” ishte paralajmëruar nga vetë Xhevat Kallajxhiu në parathënien e libërthit me 100 anekdota të titulluar”Për të qeshur”, publikuar në vitin 1976, shumica nga të cilat qenë botuar herë pas here në faqet e gazetës”Dielli”. Pas vdekjes së Xhevatit, në shkrimin përkujtimor që botoi në gazetën”Dielli”- studiuesi Peter R. Prifti e përmend romanin e pa botuar, që ishte në dorshkrim, por nuk dha më shumë detaje. Pyetja shtrohet: Përse nuk u botua libri sa ishte gjallë autori, ndërkohë që siç shkruan ai vetë, e kishte përfunduar që më 1947 në Regio Emilia, në kampet e emigrantëve politik të pas luftës, ndërkohë që ai botoi një sërë librash si: “Për të qeshur” 1960, “Bektashizmi dhe Teqeja Shqiptare në Amerikë”-1964, “Skënderbeu”-1976, “John Kenedy, kampion i Paqes dhe lirisë”, Vëllimin poetik”Lot dhe shpresa” etj. Pra përse nuk e botoi dhe librin e hershëm shkruar më 1947? Xhevati nuk foli, as shkroi në të gjallë të tij se përse nuk mundi ta botonte. Nuk mendoj se shkaku ka qenë financiar. Sipas arsyetimit time duhet të ketë qenë problematika e librit, faktet historike, denocimet e dhunës dhe të luftës civile në Shqipëri përgjatë Luftës së Dytë Botërore, ku Partia Komuniste, sipas tij, ishte shkaktare e vëllavrasjes dhe përçarjes kombëtare. Mendoj se Xhevati i frikej hakmarrjes që mund të bënte diktatura mbi familjen e tij në Shqipëri, djalin dhe vajzat, edhe pse ai, gjatë ushtrimit të detyrës së editorit, nuk bëri kompromis me diktaturën.E kritikoi atë ashpër dhe u ballafaqua me të përmes shkrimeve. Madje shkroi në gazetën”Dielli’ edhe për kritikën e hapur, që i bëri me emër Enver Hoxha. E vërteta është se “Larg Atdheut” përbën një aktakuzë të fortë, të dokumentuar, kundër Enver Hoxhës dhe diktaturës që ai instaloi me ndihmën e emisarëve të Partisë Komuniste Jugosllave. Jo vetëm kaq, por ai e akuzon Enver Hoxhën edhe për krimet e pasluftës, ku nacionalistët, përfshirë dhe vatranët Kolë Tromara, ish kryetar i Vatrës, Bahri Omari, ish kryeredaktori i Diellit, Aqif Përmeti, komandanti i Trupave Vullnetare të Vatrës, apo të tjerë si Kristo Kirka, Aqile Tase, Kol Rodhe, Ali Kuçi, e të tjerë, që shkuan të shërbenin në Shqipëri, por diktatura i burgosi dhe ka nga ata që sot nuk kanë një varr ku t’u prehen eshtrat. Libri është edhe një burim autentik historik me fakte dhe dokumente që vërtetojnë krimet e Partisë Komuniste. Eshtë një rast i lumë që këtë libër e sjell sot në dritë,Selia e Shenjtë Bektashiane. Me modesti, autori e ka cilësuar librin e tij roman historik, ndonëse ky, ngjason më shumë me një traktat historik, mbështetur mbi fakt jetsore e dokumente historike. Në qendër të librit është i riu nacionalist Pirro Skënderi,rreth të cilit shtjellohen ngjarjet. Subjekti nis me përshkrimin e rrugëtimit të refugjatëve politik shqiptar nacionalist të luftës së dytë botërore, të cilët mbarteshin me kamionë nga kampi i Santafarës, mbartjen e tyre drejt qytetit të vogël të Jugut të Italisë, Leuca, qytet që atë kohë kishte rreth 500 shtëpi, 5 mijë banorë. Qyteti ndodhet tek thembra e çizmes. Aty ishin akomoduar nga anglo-amerikanët rreth 1500 refugjatë. Refugjatët nacionalistë shqiptarë organizojnë aty veprimtari patriotike dhe politike.Autori i tregon ngjarjet e së shkuarës duke u kthyer pas në kohë, duke pasur si referencë Pirro Skënderin, i cili dëshmon vitet e luftës në Shqipëri, nisjen e veprimtarisë së nacionalistëve, të cilët e filluan luftën para komunistëve, që në kohën e pushtimit.Pirro Skënderi është pjesmarrës në Konferencën e Mukjes dhe ngjarje të tjera si luftën e batalionit të Ballit”Besnik Çano” në Kosovë, ku ra dëshmor nacionalisti Hamdi Troplini. Ai denoncon masakrat e sllavëve në Kosovë, si ajo e Bihorit e janarit 1943, ku u masakruan 5600 shqiptarë, ato të vitit 1945 e në vijim, ku u vranë më shumë se 40 mijë shqiptarë:-8 mijë në Gjilan dhe rrethina, në Prishtinë më se 3600, më Ferizaj 1200, Drenicë 4 mijë, në Pejë 3600 etj. Ai denoncon masakrat e partizanëve kundër ballistëve si pushkatimi i 67 ballistëve në Lushnje nga Brigada e Mehmet Shehut, si dhe masakrat në Vlorë, Mallakastër, Gjirokastër,Elbasan, Berat, Dibër, Korçë, ku lufta vëllavrasëse merrte jetë shqiptarësh me urdhër të komandës partizane, nxitur nga emisarët e Beogradit.Heroi i librit, Pirro Skënderi ka një fund tragjik së bashku me shokun e tij, Sulo Tomorri, që shkuan në Shqipëri për të luftuar komunizmin dhe humbën jetën me forcat e ndjekjes.Libri ka element autobiografik, ku vetë Xhevat Kallajxhiu ishte pjesë e ngjarjeve që përshkruan.
Dalja në dritë i këtij libri, mundësuar prej klerikëve të sotëm bektashian, është pa më të voglin dyshim, një shpërblim i munguar ndaj përkushtimit të tij, në historinë 800 vjeçare të besimit të ngjizur prej Haxhi Bektash Veliut. *** XHEVAT KALLAJXHIU, EDITORI I DIELLIT PËR 10 VITE Xhevat Kallajxhiu nisi të drejtojë gazetën Dielli, që nga 1 tetori i vitit 1976 deri në vitin 1986. Drejtuesit e Vatrës ia kishin bërë herët ftesën për t’u vënë në krye të gazetës më të vjetër të shqiptarëve, por atë kohë Xhevati punonte në emisionet në gjuhën shqipe të Zërit të Amerikës, punë që i siguronte jo vetëm një pagesë të mirë, por edhe një pension të mirë për kohën e pleqërisë.Siç dëshmonte ai vetë në editorialin e 1 tetorit 1984, Vatra nuk kishte mundësi dhe nuk ishte në gjendje që t’i paguante as një të pestën e rrogës që merrte në Zërin e Amerikës. Duke mos iu përgjigjur në atë kohë kërkesës së Vatrës, tërthorazi Xhevati i bëri mirë vetë Vatrës sepse kur doli në pension dhe pranoi detyrën e drejtimit të Diellit, pagesa që mori nga Vatra ishte simbolike, madje shpesh herë, siç i merrte prej Vatrës, ia kthente asaj sërish në formë dhurimi. Gazetaria ishte pasioni i Kallajxhiut. Për të gazetaria ishte një nga profesionet më të mirë, më të bukur; në gazetari ka raste të shumta për frymëzim dhe krijimtari, imagjinatë e fatntazi, shkruante ai në faqet e Diellit. Gazetaria kishte nisë shtegtimin në kuptimin e plotë të fjalës me Xhevatin që kur ishte 22 vjeçar, kohë kur mbante postin e drejtorit përgjegjës të gazetës”Demokratia”, që pat filluar botimin në Gjirokastër në pranverën e vitit 1925 deri më 1939. Xhevati kishte adhurim dhe për vetë Vatrën. Ai pat bashkëpunuar rregullisht me drejtuesit e Vatrës, që kur punonte në Zërin e Amerikës. Në arkivin e Vatrës gjenden letërkëmbimet origjinale të tij me disa nga drejtuesit e Vatrës, para se të editonte gazetën”Dielli”. Kështu psh gjatë vitit 1968, tek festohej 500 vjetori i heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, kryetari i Vatrës, Anthony Athanas, i dërgonte një letër vlerësuese për kontributin e tij kombëtar dhe e ftonte që të ishte folësi kryesor në banketin madhështor që organizonte Vatra në nderim të heroit kombëtar. Letra mbanë datën 15 shkurt 1968. Po ashtu gjenden letërkëmbime me editorin e gazetës”Dielli” Dr. Athanas Gegaj si dhe me editorin tjetër Refat Xh. Gurrazezin, me Dr. Hamdi Uruçin, Agim Karagjozin etj. Kallajxhiu i tha”Po’ ftesës së Vatrës për të drejtuar gazetën Dielli, pasi u pensionua në Zërin e Amerikës. Në shënimet editoriale ai sqaron:”Më në fund arriti koha që unë mora përsipër të kryeja detyrën e editorit të Diellit.Kjo gjë u bë e mundur kur dola në pension nga detyra që kisha në Zërin e Amerikës. Isha më i lirë.Mundësinë e jetesës ma siguronte pensioni i shtetit përfituar nga puna në Zërin e Amerikës. Nga ana e saj, Vatra më ofroi 200 dollarë në muaj, aq sa kërkova vetë. Shpenzimet për kartë e zarfa, pullat e postës, telefonatat me distancë të largët, kanë qenë të miat”… Xhevati e thoshte me krenari se”Jam editori i Diellit më pak i paguar nga Vatra, sepse ashtu kam dashur unë vetë…Kam dëgjuar se në këtë mënyrë ka vepruar edhe Refat Gurrazezi.Përveç kësaj, unë rrogën time, edhe pse fare e vogël,herë pas here, ia kam kthyer përsëri Vatrës, si dhuratë.” Përfundimisht Xhevat Kallajxhiu i shërbeu Vatrës në krye të Diellit vullnetarisht për një dekadë të plotë, 1976-1986. Ai e quante veten me fat dhe ndjehej i nderuar me pozicionin e editorit të Diellit, për të cilën shkruante me krenari” Dielli është e vetmja gazetë e trashëguar nga koha e Rilindjes; është gjithashtu e vetmja gazetë shqipe, që vazhdon të botohet qysh prej 15 Shkurtit të vitit 1909, vit kur nisi botimin në Boston. Për më tepër Dielli gëzon një emër të madh dhe ka një histori të shkëlqyer për veprimet e ndritura, të vjetra dhe të reja,në shërbim të Atdheut dhe popullit shqiptar, me Vatrën famëmadhe në krye. Përveç këtyre, Dielli ka patur si editor atdhetarë të shquar, të cilët kanë lënë gjurmë të pashlyeshme. Të gjitha këto hynin në rezonancë me shpirtin rilindas të Kallajxhiut. Mbi të gjithë, Dielli ka patur editor dhe të dy kolosët e patriotizmit, të kulturës e të gazetarisë shqiptare:Fan S. Nolin dhe Faik Konicën. Ishin të gjithë këta faktorë që Xhevat Kallajxhiu e priti me gëzim emërimin si editor i gazetës Dielli dhe pa përfillur distancën e shtëpisë së tij, që ndodhej në adresën: 3415 Lorring Dr. Apt.# 202-Forestville, MD 20028) me Bostonin, ku ishin zyrat e Vatrës. Kur kishte mbushë 8 vjet në krye të Diellit, në një shënim editorial, ai shkruan sërish për motivet që i dhanë shtysën për të drejtuar gazetën Dielli.Citoj:”I frymëzuar nga ndjenja e atdhedashurisë dhe ndjenja e përgjegjësisë, vendosa që në pozicionin e editorit, të bëja diçka konkrete, dhe të lija gjurmë në veprimet në shërbim të vendit të lindjes, të kauzave të mëdha kombëtare dhe të komunitetit shqiptar në Amerikë”. Natyrisht nuk e pati të lehtë.Kur e mori drejtimin e gazetës, niveli kishte rënë dhe nuk e kishte më lavdinë e kolosve, financat për të përballuar botimin, ishin në pikë të hallit, por ai kishte besim se do t’ia dilte. Xhevati shkruante: “Vendosa që ta nxjerr Diellin nga gjendja e një gazete lokale dhe ta ngrija në shkallën e një gazete kombëtare e ndërkombëtare, ashtu siç ishte dikur”. Natyrisht kjo nuk ishte e lehtë që të realizohej, por ishte e domosdoshme sepse vetëm ashtu Diellit do t’i jepej mundësia që të lunate rol me rëndësi në çështjen Kombëtare dhe fjala e shkruar e gazetës të peshonte si në ambientet shqiptare, ashtu edhe në qarqet e huaja. Pas tetë vjetësh punë me përkushtim vetë editori Kallajxhiu konstatonte:”Lumturisht objektivi është arritur. Sot Dielli lexohet me kujdes dhe interes nga shqiptarët e çdo kategorie dhe dërgohet në çdo vend të botës së lirë, ku ka shqiptarë; dërgohet gjithasht dhe mbahet në konsideratë në Departamentin e Shtetit në Washington dhe në Ministrinë e Punëve të Jashtme në Romë, Beograd, Athinë, Ankara, po ashtu dërgohet edhe në Tiranë.” Por çfarë ndryshimesh solli Xhavat Kallajxhiu në gazetën Dielli? Ai ktheu Diellin në një tribunë të fjalës së lirë në kuptimin e drejtëpërdrejtë,ku personalitete të zotë e me aftësi profesionale, që jetonin jo vetëm në SHBA, por edhe në Evropë, kanë rrahur me seriozitet dhe dinjitet probleme të ndryshme me rëndësi kombëtare. Së dyti, solli në fokus çështjen e Kosovës dhe mbrojti me vendosmëri të drejtat etnike dhe legjitime të shqiptarëve në ish Jugosllavi. “Flamuri i Kosovës, është i sigurtë në duart e Vatrës”, shkruante Xhevat Kallajxhiu. Ai mbrojti me të gjitha format të drejtat e Njeriut, duke vënë në dispozicion faqet e gazetës.Së treti, ka denoncuar pa ndërprerje shypjet dhe padrejtësitë e regjimit të Tiranës, duke denoncuar dhunën shtetërore. Së katërti, ka përkrahur pa dallim të gjithë institucionet fetare të shqiptarëve në Amerikë e Kanada dhe ka informuar në çdo rast rreth veprimtarive të tyre, fushatave etj. Së pesti, u ka prirë përpjekjeve për mosasimilim të racës shqiptare në mërgim, duke e vënë theksin tek ruajtja e gjuhës shqipe, veçanërisht e ka bërë këtë përmes editorialeve, reportazheve, korrespondencave; ka këshilluar në vazhdimësi prindërit shqiptarë që të mos i kursejnë sakrificat e tyre për t’i pajisur fëmijët, djem e vajza, me mësimet më të larta sepse dituria është pasuria më e çmueshme që mund t’iu lënë trashëgim. Kallajxhiu e vuri gazetën Dielli në shërbim të gjithë shqiptarëve, pa dallim krahine, besimi fetar, tendencash politike atj. Me maturinë e tij, drejtpeshimin, ai iu shmang tensioneve që vinin nga partitë politike, duke mbajtur të ngritur Flamurin Kombëtar, mbi flamujt e partive. Të gjithë shihnin veten tek gazeta që editonte Xhevat Kallajxhiu. Faqet e Diellit në kohën e tij shkëlqyen nga idetë progresive kombëtare, nga faqet e ndritura të historisë së Kombit, nga portretet dhe idetë e Rilindjes Kombëtare dhe shfletimet e bëmave të tyre kombëtare, nga botimet e dokumenteve historike, nga shfletimi i historisë dhe jetës së përditshme të arbëreshëve, nga veprimtaritë e shqiptarëve në të gjithë anët e botës, historia e Amerikës etj. Përvjetorëve historikë Xhevati u kushtonte editoriale të posaçme. Kallajxhiut iu desh që të përballej edhe me kritika të ndryshme në formën e paraqitjes së gazetës. Sipas tij formati i madh nuk i shkonte më Diellit prandaj e ndryshoi dhe e bëri gazetën nga katër faqe në tetë, por me format të përgjysmuar. Me urtësi i tejkaloi kritikat, duke mos i ofenduar kritizerët, por duke i mundur me logjikë. Për këtë qëllim përdori rubrikën”Nga tryeza e Editorit”, ku bashkëbisedonte me lexuesit dhe kritikët.Ai kishte hapur rubrika të përhershme të bashkëbisedimit me lexuesit e Diellit dhe i respektonte ata duke botuar si lavdërimet ashtu dhe kritikat, kur ishin të drejta. Vlerësimet e lexuesëve ia ngrohnin shpirtin. Psh, një lexues i shkruante”Dielli po na nderon dhe për mua ka aq vlerë dhe rëndësi, sa ka dhe gazeta”The New York Times” për amerikanët…Ju lumtë!”. Reagimi i Xhevatit”Ky mesazh i shkurtër përbën për mua një shpërblim moral me rëndësi për çmimin e punës time si editor.” Megjithatë ai tregohej modest dhe shkruante ”megjithkëtë e shoh për detyrë të theksoj këtu haptazi se merita më e madhe, u takon bashkëpunëtorëve të shumtë që janë grumbulluar rreth Diellit. Dhe ky ishte një tjetër sukses i Xhevatit, ai iu imponoi respekt bashkëpunëtorëve dhe i bëri pjesë të Diellit ashtu siç mundi të gjente sponsor për botimin e Diellit, ku familje bashkatdhetarësh morën përsipër përballimin e shpenzimeve të botimit për 6 muaj deri në 1 vit. Në gjykimin tim Xhevat Kallajxhiu mbetet një ikonë e rrallë në gazetarinë e mërgimit. Kontributi i tij prej një dekade në gazetën Dielli, është me vlera jo vetëm për kohën kur shkroi dhe editoi Diellin e Vatrës, por edhe për brezat që erdhën dhe do të vijnë pas tij. Ai ishte njohës i mirë i historisë botërore, veçanërisht asaj amerikane dhe historisë shqiptare, ç’ka pasqyrohen në artikujt e tij historikë dhe në editorialet festivë e përkujtimorë. Ai e orientoi Diellin drejt shqetësimeve reale të komunitetit, të fuqizimit të Vatrës dhe çështjes shqiptare në tërësi. Kallajxhiu i dha hapsirë mbrojtjes të të drejtave të shqiptarëve në ish Jugosllavi dhe në Shqipërinë diktatoriale, denoncoi shkeljen e të drejtave njerëzore,shtroi me guxim probleme para komunitetit, evokoi historinë kombëtare, evidentoi vlerat e Vatrës dhe të Diellit, shkroi e përcolli me shpirt e sy të përlotur bashkatdhetarët që ndërruan jetë pa e parë Atdheun, dhe ai i përcolli në jetën tjetër duke shkruar kronikat. Xhevati ka lënë pas gjurmët e një njeriu me shpirt njerëzor, të dashur,të respektuar. Pena e tij në rreshtat e Diellit dëshmoi shpirtin rilindas; e deshi me shpirt Atdheun, që ia pat mohuar shteti komunist, që e pat shpallë armik të popullit. Xhevati ishte gazetar profesionist edhe pse nuk kishte kryer shkollë gazetarie, që të imponon t’ia lexosh artikujt e shkruar nga pena e tij e të përjetosh emocione. Ishte mjeshtër për të thënë shumë gjëra në pak radhë.Nuk kërkonte fjalë bombastike; jo stili i tij ishte i thjeshtë, fjalitë dhe frazat të shkurtra,fjalët rridhnin natyrshëm. Mendoj se suksesi qëndron edhe tek fakti se kur shkruante, e mendonte lexuesin përballë vetes. I përshtatej lexuesit të Diellit.Mendoj se kishte krijuar stilin e tij vetiak.Përherë nisej nga faktet për të shtruar idetë. Editorialet e tij, kam mendimin se mund dhe duhet të studiohen nga shkollat e gazetarisë në Tiranë, Prishtinë,Tetovë e Shkup. Xhevati tregonte kujdes që në përcaktimin e titullit të shkrimit, veçanërisht tek editorialet.Kur i shfletoja koleksionet e Diellit, harrohesha me orë të tëra; më fusnin në kurth titujt dhe i shkoja deri në fund leximit. Ka qenë shumë prodhimtar Kallajxhiu.Nuk ka numër të Diellit në 10 vitet që e drejtoi ai që të mos gjesh editorial me emrin e tij. U kushtonte kujdes titujve. Po përmend disa nga titujt e editorialeve të Xhevatit:”Flamuri i Kosovës në duart e Vatrës”, “U mbars mali dhe polli një mi”, “Hakmarrja, një zakon i keq”, “Të njohim njeri-tjetrin”, “Fati i të burgosurve të Kosovës”, “Gjallëria e racës shqiptare për Amerikën”, “Sundimet absolute dhe Liria”, “Thirrje arbëreshëve në Amerikë”, “Malli i Atdheut”, “Të drejtat e Njeriut” etj. Siç shihet mesazhet e editorialeve lexohen që në tituj. Kam konstatuar se Xhevati i provoi të gjithë gjinitë publicistike. Kryeartikullin, analizën, Kronikën, reportazhin, fotoreportazhin, satirën, humorin,lëvroi poezinë, esenë, etj. Ndërkohë Kallajxhiu mbetet edhe një qëmtues plot qibër i historisë së tarikatit bektashian dhe për më tepër një vëlla shpirtëror i klerikëve të teqesë së baba Rexhebit në Detroit, Miçigan. Kumtesë e mbajtur në Vatër, me 2o Prill 2022, në promovimin e librit të Xhevat Kallajxhiut”Larg Atdheut”.

Presidenti Volodymyr Zelensky, ky Leonidas dhe Skënderbe i Kohëve Moderne

April 23, 2022 by s p

Dr. Iris Halili/

Presidenti i Ukrahinës Volodymyr Zelensky, është lideri që i ka thyer të gjitha skemat steriotipe të modelit që jemi mësuar të shohim dekadat e fundit. Tek ndjekim Zelenskyn të luftojë në krye të popullit të tij, liderët e kancelarive të tjera të botës duken kaq skelektikë, manekina të kollarisura që dalin nga lobingjet apo makiazhi i intervistave të parapërgatitura, apo milionave të hedhura në fushata me premtime që harrohen përpara se të mbarojnë së premtuari. Sot Zelensly po konsiderohet nga te gjithë si lideri më frymëzues i kohës sonë . Edhe një herë na vërtetohet teoria që lideri matet nga vendimet që ai merr, dhe vendimet që ai merr nuk varen aq nga rrethanat sesa nga karakteri i liderit ; kjo është arësyeja që lider të ndryshëm në rrethana të ngjashme marrin vendime krejt të ndryshme. Presidenti Zelensky do të mbahet mend për qëndresën e tij dinjtoze në mbrojtje të lirisë së vendit , kurajon që i fali bashkëkombasve të tij, besimit që ushqeu dhe mbajti gjallë në popull si dhe famën që i dha vendit të tij sa heroik aq edhe të paepur. E gjithë bota njohu ngjyrat e flamurit Ukrahinas falë këtij populli dhe lideri që në çastet më të vështira të jetës së tyre i vunë interesat e vendit mbi çdo gjë, duke na rikujtuar sërisht mësimin e madh të historisë se fiton moralisht kush lufton me shpirt dhe për një kauzë te drejtë , por fiton pothuaj gjithmonë ai popull që ka në krye një lider vizionar , qëndrestar dhe me kurajo heroike. Zelensky po i shërben denjësisht vendit dhe popullit të tij, ai është lideri shërbëtor për të cilin kemi folur kaq shumë , lideri që drejton dhe lufton duke sfiduar çdo rrezik dhe duke na befasuar me mesazhet dhe qëndrimet e tij sa kurajoze aq edhe dinjitoze. Kjo luftë po na sjell çdo ditë pamje shumë tronditëse, viktima dhe shkatërrime pa fund; por megjithë dhimbjen që shkaktojnë ngjarjet dhe imazhet nga terreni sërisht mbetet një shpresë dhe një krenari që vjen natyrshëm tek shohim se ka ende liderë që janë në gjëndje të japin dhe jetën për atdheun dhe popullin e tyre. Nuk janë të shumtë figurat në historinë e njerzimit që mund të krahasohen me Presidentin Zelensky, por sërisht historia ka njohur të tillë. Në vitin 480 (Përpara Krishtit ) vetëm 300 spartane dhe një forcë e vogël me ushtarë grekë (një numër që vjen nga historia na thotë diku tek 700 ushtarë grekë ) luftuan dhe fituan kundër ushtrisë më të madhe të kohës , asaj Persiane që mendohet të ketë patur të paktën 70 mijë ushtarë , ca shifra të tjera thonë edhe 200 mijë . Kjo betejë nga historia njihet si beteja e Termopileve . Në krye të ushtrisë spartane ishte lideri Leonidas, mbreti qytet – shtetit të Spartës , që nga historia na vjen si një figurë legjendare i cili luftoi dhe fitoi në raporte krejt të pabarabarta , por që kishte një ideal , të pengonte persianët të depërtoritn në qytetin e tij. Ajo ushtri mbrojti pavarësinë e qytet- shtetit të dikurshëm Sipas të gjithë studiuesve të historisë, nëse Persianët do të kishin fituar luftën në Termopile, koncepti i lirisë sot nuk do të ishe ai që ne njohim. Po kaq madhështor është edhe lideri ynë legjendar Gjergj Kastriot Skënderbeu, i cili për 25- vjet ishte në gjendje të mbronte lirinë e vendit tonë si dhe të pengonte kështu perandorinë osmane (më të madhen e kohës), të depërtonte drej perëndimit. Ndaj dhe Skëndërbeu nderohet botërisht dhe mban titullin e lartë: “Kalorsi i Kristianizmit”. Duke i shërbyer vendit të tij, Skënderbeu i shërbeu njëkohësisht qytetërimit Evropian . E tillë mbetet dhe qëndresa e popullit të Ukrahinës dhe Liderit të saj Zelensky. Lufta e tyre nuk është vetëm në mbrojtje të trojeve të Ukrahinës ; ajo çdo ditë e më tepër po shëndërrohet në një betëjë për te shpëtuar Evropën dhe demokracinë nga pushtimi rus dhe megalomania e një diktatori narcisist i cili në jeton me ëndrrën delirante të rikthimit të Bashkimit Sovjetik në kufijtë e dikurshëm . Në Ukrahinë po luftojnë i madh dhe i vogël, pleq dhe adoleshentë ; Ky popull është i vendosur të fitojë ndaj një të keqeje që nuk po depërton vetëm në atë vend por që ka rrezik të përhapet gjithmonë e më shumë në Evropën me kufij dhe histori delikate. Sido të vej filli, lufta në Ukrahinë gjithmonë do të kujtohet jo si pushtimi makabër dhe brutal i Putinit por si qëndresa heroike e popullit të Ukrahinës dhe presidentit Zelensky, këtij Leonidas dhe Skëndërbeu bashkëkohor!