Politike – Page 325 – Dielli

VITET E INTERNIMEVE

August 27, 2020 by dgreca

NGA Elena Gjika Merlika-Kruja-

Kam jetuar 47 vite në kampet e internimit, nga Tepelena në Vlorë, kantieri 216, nga Tirana, Kampi n.3, në Lushnjë, Gradisht, Pluk, Savër e së fundi në Grabian, kampe pune e dëbimi. Isha e huaj, italiane, e diplomuar, por kam punuar me ato gra e vajza shqiptare që më mësuan se si vihej barra e druve mbi shpinë, se si mbatheshin opingat prej lëkure derri, që habiteshin si jetonja, flisnja, merresha me problemet e tyre kur më kërkonin ndonjë këshillë, por më shfaqnin dashuri e më jepnin kurajo, kemi kaluar një jetë të tërë.Kalonin vitet në kampin tonë, gjithmonë mes punës e gazermës, mes sëmundjesh e mungesash të çdo lloji. Sa shumë vuanin të moshuarit dhe të sëmurët, nëpër çfarë torturash kalonin, kuptohej kur të tregoheshin kushtet higjenike në të cilat jetohej. Nevojtoret, dhjetë gjithsej për dymijë vetë, ishin larg rreth dyqind metro. Natën duhej shkuar deri atje, edhe duke qënë të sëmurë apo të pamundur, në të kundërt dënimi ishte çnjerëzor: njeriut i varej në qafë një kanaçe me jashtëqitje dhe detyrohej të vinte vërdallë nëpër kamp një ditë, dy, tri, deri sa t’a quanin “t’arsyeshme” xhelatët tanë. Ishte për të qarë e për të qeshur ajo tragjedi e tmerrshme!

Ishte viti 1952, kishte tre vite që ishim “mysafirë” në Tepelenë. Jetonja me vjehrrën dhe djalin tim, dukeshim një trup i vetëm dhe një shpirt i vetëm. Im shoq, që ishte dënuar me 15 vjet pune të detyruar si “armik i popullit”, ndiqte kalvarin e tij në kampet e tmerrshme të Maliqit, ku të burgosurit duhej të thanin kënetën me krahë e jo me mjete mekanike. Kanale gjigandë, që duhej të çonin drejt detit ujrat e shumta të kënetës, për të liruar qindra mijra hektarë toke, ky ishte objekti i punës së “armiqve të popullit”. Për vite të tëra nuk jemi parë, ndonjëherë këmbenim pak rrjeshta, kur e lejonin, për t’u siguruar se ishim gjallë.

Erdhi pranvera, malet u veshën me gjineshtra, shumë gjineshtra me ngjyrën e verdhë dhe me aromën e tyre. Stina e bukur duhej të na jepte pak ngushëllim e më shumë fuqi në punën tonë. Ndërsa për ne ishte fillimi i një ankthi: nisnin shpërnguljet për arsye pune. Të tjera kampe na prisnin, të tjera mundime, të tjera “plane” të regjimit komunist, për t’u sendërtuar “për të mirën e popullit”, nëpërmjet vuajtjeve dhe poshtërimeve tona.

N’atë vit i gjithë Vendi u godit nga një epidemi shumë e rëndë gripi, që pati viktima të shumta, dhe mund të merren me mënd pasojat për Tepelenën, ku mungonte çdo lloj forme e ndihmës mjekësore, ku nuk kishte barna, ku ishte i ndaluar zjarri e vdisnin shumë, sidomos pleq e fëmijë. Mungesa e ushqimit, virusi që përhapej, të grumbulluarit n’ato gazerma, na katandisën në skeletër shëtitës; megjithatë duhet të ngriheshim çdo mëngjes e të shkonim në punë, kush mbeste në rrugë gjysëm i vdekur çohej në kamp nga dy shokë për krahu ose duke e mbajtur me rradhë në kurriz. U sëmurën rëndë vjehrra dhe djali; për mrekulli i shpëtova ngjitjes së sëmundjes, kështu që mund t’u shërbeja kur kthehesha nga puna e gjatë natës. Filluan të përmirësohen sepse Zoti i madh vuri dorën e Tij, mbasi nuk kishim asnjë mjet me përjashtim të një barishteje që e mblidhja në mal, e zjeja e me atë lëng të hidhur i jepja diçka të ngrohtë.

Të ftohtit po pakësohej me kalimin e ditëve, afrohej maji dhe epidemia zvogëlohej si shtrirje e si rrezikshmëri. Në një ditë të bukur me diell u zgjuam të befasuar nga një sërë kamionësh të ndritshëm, me një grup të madh policësh që i shoqëronin e që drejtoheshin nga një oficer i ri, me një sjellje më pak t’ashpër nga rojet tona të zakonshme e më i edukuar. Vinte nga Tirana dhe duhej të përfaqësonte “me dinjitet” ata që e kishin dërguar. Atë ditë nuk shkuam në punë: u bë një mbledhje e përgjithshme në fushën e gjërë të kampit, ku u lexuan shifra e të dhëna mbi realizimet e mëdha të regjimit për “të mirën dhe përparimin e popullit”, programe të tjera pune e, si përfundim, lista me emrat e atyre që brënda një ore duhej të linin kampin e Tepelenës për arsye pune e do të shpërnguleshin gjetiu, në një drejtim të panjohur deri në çastin e mbrritjes në vëndin e caktuar.

Një heshtje e plotë nga të pranishmit dhe një pritje me dridhje: së pari nevoja për tridhjetë puntore gra, emri im i pari në listë, “në krye të klasifikimit”, më pas 29 të tjera; pastaj burrat për dy qëllime të ndryshme, njëqind me ne gratë, njëqind gjetiu. Me të thënë e me të bërë: brenda një ore dysheku i palosur e i lidhur, një valixhe druri në dorë e të gjithë në rrjesht para kamionave që duhej të ngarkonin më parë teshat e, mbi këto, tridhjetë vetë në secilin automjet. Të kota lutjet për të më zëvendësuar me ndonjërën që nuk kishte fëmijë. Dolën shumë gra të reja që ishin gati të zinin vëndin tim, mbasi kisha një fëmijë dhe vjehrrën të moshuar e të sëmurë. I luteshin komandantit të operacionit të më linte në Tepelenë me të dashurit e mij, por nuk qe e mundur. Nuk mund të harroj kurrë atë skenë: vjehrra, pothuajse një hije, që më shihte nga dera e gazermës së madhe, djali im që kacavirrej në spondën e maqinës e më thërriste, polici që i binte duarve të tij me qytën e pushkës, ai që binte por nuk epej dhe ne që ishim shtrënguar pranë njëra tjetrës mbi dyshekët në një heshtje varri.

Na dhanë një racion bukë e një presh, ishte e mjaftueshme për një ditë! Lotët e vjehrrës, që kishte zëvendësuar nënën të cilën nuk e shihnja prej dhjetë vitesh, nuk do të shuhen kurrë nga kujtesa ime së bashku me zërin e hollë të fëmijës time “mama, mama”. Të tjera gra e merrnin me të mirë e më thonin të ikja e qetë mbasi do të kujdeseshin ato për të, se së shpejti do të bashkoheshim përsëri… Kollona e gjatë e maqinave u nis e pak nga pak u zhdukën shembëlltyrat e të dashurve tanë dhe pamja e atij kampi të mallkuar.

U nisa dhe Tepelenën nuk e pashë më kurrë. Kaluam në kampe të tjera vite të gjata, vënde të ndryshme, por gjithmonë me një ankth që na printe e na përcillte: e panjohura e së nesërmes. Ç’do të bëhej me neve?

Elena Gjika Merlika-Kruja

BASHKIMI

August 26, 2020 by dgreca

NGA LEK MIRAKAJ- Është thirrja më e përdorur në këtë fillim fushatë për zgjedhjet e ardhshme politike.E artikulojnë opinionistë,politikanë e demokratë të vërtetë.
Të gjithë nisën nga dëshira për të ndryshuar situatën e pa precedentë të pa shpresë ku e ka katandisur vendin ,një qeveri e korruptuar dhe e pa përgjegjeshëm për pasojat negative ,me afatgjatësi të pa llogaritshme.Të gjithë e duam ndryshimin,mund të themi edhe një pjesë e konsiderushme e elektoratit socialist, shpreson se një ndryshim do jetë i dobishme edhe për ato. Se në fund të fundit,bukës I thonë bukë ,si të djathtë e të majtë ,e kur ajo mungon në tryezë ,dhimbjet e barkut janë njësoj për të gjithë.Thënë këto natyrshëm lind pyetja:shumë e drejtë të kërkohet bashkim I të gjith energjive dhe potencjaleve që mund të ndryshojnë situatën.I bëhet thirrje të larguarve,biznesit të vogël e të madh,intelektualve e gjithë komponentëve të shoqërisë shqiptare.Nënshkruhen kontrata me të pakënaqurit e momentit,rasti i banorve të Astirit,apo lëvizjes për mbrojtjen e teatrit, po ne gjithë këtë përpjekje për të afruar sa më shumë të pakënaqur nga qeverija, është harruar apo neglizhuar një shtresë e popullatës,dhe jo e vogël,shtresa e (ish) të persekutuarve politike.Dikush mund të thotë po ato dihet se do votojnë djathtas,e drejtë dhe e gabuar.E para nuk jemi në vitet e para të demokracisë kur në të persekutuarit kënaqeshim me premtimet dhe lirinë për të çfaqur mendimet pa frikë.Kanë kaluar 30 vjet dhe ish të persekutuarit ngelën pjesa më e neglizhuar e shoqërisë shqiptare.Në çdo prag zgjedhjesh na qerasin me karamele,me slogane që tashmë të shkaktojnë dhimbje koke.Kemi shumë borxhe ndaj jush,Ju jeni krenaria jonë,duhet të bëjmë më shume sheqerka të tjera.Na premtohen se në listat për deputetë do ketë përfaqësues dinjitoz të shtresës tonë,po ajo kryesorja,ajo kontrata që pamë të bëhet me banorët e Astirit apo me artistët e teatrit ,nuk i shkon fare ndërmend njerëzve përgjegjës në PD t’i afrohet edhe shtresës tonë.Ne nuk na duhen individë ,kushdo qofshin ato me të kaluar perskutimi që kur janë në karriget e parlamentit kanë vetëm kartonat jeshil,ne na duhen veprime konkrete qe do i vinin në ndihmë shtresës që u persekutu dje dhe përbuzet sot.Ne kemi të drejtë që të kërkojmë të mos tallet njeri me ne si deri tani,na thonë se do dëmshpërbleheni me tetë keste,po ne kemi të drejtë të pyesim ,këto këstet sa janë një vjeçare,dhjetë apo qindra vjeçare,boll me lojna fjalësh .Nuk po kërkojmë lëmoshë ,është punë e pa paguar,punë skllevërish,se po të kërkonim edhe dëmshpërblim për burgosje të padrejtë ,Ju duhet të na dëmshpërbleni si dëmshpërblyet byroistët Ramizit e Fullanet.U privatizuan banesat me nga dy qind mijë lekë,ndërsa të persekutuarve I zbritet nga ai palo dëmshpërblim vlera e banesës me çmimet e tregut(personalisht nuk kam asnjë interes,thjeshtë se nuk kam marr banesë)Nëse i doni votat tona na flsni për problemet tona ,nuk duem fjalë të bukura,duam të dijmë si do e zgjidhni mashtrimin kolosal me letrat me vlerë që i mblodhen me Adriatikën e famshme.Po të doni mos dërgoni asnjë emër ne parlament nga të persekutuarit ,po na jepni një program të qartë e të ndershëm e na premtoni se çështjet tona nuk do zgjidhen me VKM,po do kalojnë si ligje nëpërmjet parlamentit,e keni parë se si i mbrojnë njerezit e tyre socialistët ,I bëjnë ligje që nuk I prek njeri.Të persekutuarit janë kundër pinjollve të diktaturës ,po ka kalu ajo kohë që vetëm urrejtja mjaftonte për të motivu shtresën tonë.Tashti pyetja që shtrohet është e thjeshtë:I doni votat tona apo doni që ditën e votimeve të persekutuarit të rrinë në shtëpi e të bëjnë sehir se cila palë do ulet në karrigen e artë.PD u kriju si një parti antikomuniste,ne jemi antikomunistë , fatkeqesisht shohim që komunizmi nuk përmendet asgjëkundi.Dekomunistizimi i shoqërisë nuk është bërë,prova më konkrete është mentaliteti dhe metodat me të cilat qeverisë Enver Rama.Të gjithë e duam ndryshimin ,të gjithë duam që e ardhmja të vendoset në binarë të drejtë,po që të vij ndryshimi me plot të drejtë bëhet thirje për Bashkim,po në këtë Bashkim na beni edhe ne pak vend,nuk jemi pak ,jemi shumë dhe eksperienca na ka mësue të bëhemi pragmatist.Është më e dobishme të flitet haptas ,se të bëhet sikur çdo gjë është në regull, kur problemet janë e duan zgjidhje.Kujtohuni se me ne keni më shumë siguri, se me aleatë, që nesër mund ti gjeni duke hangër ngjala me kundërshtarët tuaj.BASHKIMI BEN FUQINË,PO NA KONSIDERONI EDHE NE.NE DO JEMI ME JU PO TË JENI EDHE JU ME NE!

SHBA i dhuron Kosovës 50 respiratorë në mbështetje të përgjigjes ndaj COVID-19

August 25, 2020 by dgreca

Ky donacion paraqet realizimin e ofertës zemërgjërë të Presidentit Trump për furnizim me pajisje të domosdoshme dhe mbështetë Kosovën në përgjigjen urgjente ndaj pandemisë/

PRISHTINË, 25 Gusht 2020- Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/ Ambasada e Shteteve të Bashkuara, përmes Agjencisë së Sh.B.A-ve për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), i ka dhuruar Kosovës 50 respiratorë tërësisht të ri dhe nga më bashkëkohorët për të ndihmuar në luftën e saj kundër COVID-19. Ky donacion paraqet realizimin e ofertës zemërgjërë të Presidentit Trump për furnizim me pajisje të domosdoshme dhe mbështetë Kosovën në përgjigjen urgjente ndaj pandemisë.

Ambasada në njoftimin e dërguar sot thekson se, Respiratorët e markës “Vyaire,” të prodhuar në Shtetet e Bashkuara, pasqyrojnë teknologjinë më të fundit për të cilën ka kërkesë të madhe. Ata janë kompaktë dhe do t’i mundësojnë Kosovës fleksibilitet më të lartë në trajtimin e pacientëve të prekur nga virusi. Kjo pajisje vitale mund të dëshmohet si shpëtimtare për pacientët mushkëritë e të cilëve nuk funksionojnë si duhet përkundër marrjes se oksigjenit.

“Në përgjigje të nevojës së Kosovës për më shumë pajisje mjekësore, Shtetet e Bashkuara po i dhurojnë 50 respiratorë tërësishtt të ri dhe nga më bashkëkohorët. Kjo shprehje e partneritetit tonë SHBA-Kosovë është gjithashtu edhe një shembull i shkëlqyeshëm i bashkëdyzimit të zemërgjërësisë amerikane dhe inovacionit të industrisë private amerikane. Shpresojmë që këto aparate mjekësore t’u mundësojnë ofruesve të shërbimeve shëndetësore anembanë Kosovës të shpëtojnë më shumë jetëra,” tha ambasadori Philip Kosnett.

Krahas respiratorëve, USAID-i po financon edhe një pako mbështetëse e cila përfshin pajisjet shoqëruese, instalimin, garancitë, planet e servisimit dhe uebinaret në internet. Uebinaret janë zhvilluar në bashkëpunim me Universitetin e Kalifornisë në San Francisko (UCSF) dhe do t’u ndihmojnë punonjësve shëndetësor të Kosovës qe t’i përdorin në mënyrë të duhur dhe të sigurt këta ventilatorë të veçantë. Ky donacion ndërton mbi bazën e ndihmës paraprake në vlerë prej 1.6 milion dollarë amerikan që Departamenti i Shtetit i Sh.B.A.-ve dhe USAID-i kanë obliguar për Kosovën, me qëllim të mbështetjes së masave që ajo po merr kundër pandemisë si dhe ofrimit të ndihmës operacionale dhe rritjes se aftësisë reaguese të saj për të ndaluar përhapjen e mëtejme dhe zbutur pasojat e COVID-19.

***

25 August, 2020

The United States Provides 50 Ventilators to Kosovo to Respond to COVID-19

The United States Embassy, through the U.S. Agency for International Development (USAID), has donated 50 brand-new, state-of-the-art ventilators to Kosovo to assist its fight against COVID-19. The donation delivers on President Trump’s generous offer of these critically needed supplies and supports Kosovo’s urgent response to the pandemic.

The Vyaire ventilators, produced in the United States, reflect cutting-edge and in-demand technology. They are compact and provide Kosovo with flexibility in treating patients affected by the virus. For patients whose lungs are not working adequately despite receiving oxygen, this vital resource may prove lifesaving.

“In response to Kosovo’s need for more medical equipment, the United States is donating 50 brand-new, state-of-the-art ventilators. This expression of our U.S.-Kosovo partnership is also a great example of the coupling of American generosity and the innovation of the American private industry. We hope that these medical devices will enable health providers across Kosovo to save more lives,” said Ambassador Philip Kosnett.

In addition to the ventilators, USAID is funding a support package that includes accompanying equipment, installation, warranties, service plans, and online webinars. The webinars were developed in cooperation with the University of California San Francisco (UCSF) and will assist Kosovo health practitioners on how to operate these specific ventilators. This donation builds on the $1.6 million the U.S. State Department and USAID have committed to Kosovo in response to the pandemic to provide operational support and increase Kosovo’s response capability to stop further transmission and mitigate COVID-19’s impact.

RISHFAQJA E TOTALITARIZMIT NUK ËSHTË NJË KËRCËNIM ABSTRAKT

August 23, 2020 by dgreca

Nga Frank Shkreli-

23 Gushti shënon Ditën që Evropa kujton çdo vit Viktimat e regjimeve totalitare, Stalinizmit, Komunizmit, Nazizmit dhe Fashizmit. Është kjo një ditë, që anë e mbanë Evropës, me ndonjë përjashtim aty këtu – siç është Shqipëria dhe Kosova, që të pakën në të kaluarën, kësaj dite nuk i është kushtuar, zyrtarisht, ndonjë vëmendje sado simbolike – kujtohet si një ditë kundër ekstremizmit, mos-tolerancës dhe shtypjeve. Kjo ditë hynë në kalendarin ndërkombëtar e përcaktuar si e tillë me vendim të Parlamentit Evropian (PE), që nga viti 2008/2009, me qëllim që në këtë ditë të kujtohen viktimat e të gjitha regjimeve totalitare dhe autoritare, “me dinjitet dhe pa dallime”, siç është thenë në deklaratën e (PE) me atë rast. Dita Evropiane për Kujtimin e Viktimave të Komunizmit dhe Nazizmit, e njohur gjithashtu edhe si “Dita e Shiritit të zi”, kujtohet zyrtarisht nga të gjitha entet e Bashkimit Evropian anë e mbanë Evropës, përfshir vendet ish-komuniste, me përjashtim të Shqipërisë. Këtë ditë e nderojnë dhe e kujtojnë edhe disa vende që nuk kanë përjetuar as komunizmin, as nazizmin, siç janë Shtetet e Bashkuara dhe Kanadaja.

Kujtimi i kësaj dite është zgjedhur për arsye historike, pasi përkon me datën e nënshkrimit të Paktit të mos-agresionit – të quajtur Molotov-Ribbentrop, i vitit 1939 – midis Bashkimit Sovjetik komunist dhe Gjermanisë naziste, marrëveshje kjo e cila përmbante edhe një protokoll për ndarjen e Evropës, në sfera influence, midis Bashkimit Sovjetik dhe Gjermanisë. Ky traktat famëkeq, është cilësuar nga ish-presidenti i Parlamentit Evropian, Jerzy Buzek si një shembëll “bashkëpunimi midis dy formave më të këqija të totalitarizmit, që ka njohur ndonjëherë historia e njerëzimit.”

Është, pikërisht, ky totalitarizëm kundër të cilit paralajmëroi Sekretari Amerikan i Shtetit, Michael Pompeo gjatë vizitës së tij në Evropën Lindore, në fillim të këtij muaji. Kryediplomati amerikan i porositi demokracitë e reja – ish-komuniste — të Evropës Qendrore e Lindore të mbrojnë liritë e fituara me mund, përballë kërcënimeve nga Rusia, Kina dhe aktorë të tjerë autoritarë në kontinentin evropian, duke thekësuar sidomos kërcënimin që paraqet Moska për demokracitë e reja në Evroppën Lindore e Qendërore.

Mediat vendase dhe ndërkombëtare njoftuan se Z. Pompeo paralajmëroi vendet ish-komuniste se rishfaqja e totalitarizmit nuk është një kërcënim abstrakt që është i kufizuar vetëm në kryeqytete si Moska dhe Pekini, por është shfaqur edhe në Evropë, duke përmendur zhvillimet e fundit në Bjellorusi, ku kanë shpërthyer protestat anti-qeveritare pas zgjedhjeve të fundit në atë vend. Në konferencën e përbashkët për shtyp në Pragë, Pompeo tha se ai dhe Kryeministri çek janë të vetdijshëm për përpjekjet e Rusisë, për të korruptuar demokracinë në vendet ish-komuniste dhe për të shkatërruar Aleancën Perëndimore, NATO. Mirëpo, ai u shprehur optimist se megjith këto përpjekje të Moskës, liria, më në fund, do të fitojë, ka thenë Kryediplomati amerikan.

Sekretari Amerikan i Shtetit gjatë vizitës së tij Pragë iu referua edhe dy ideologjive të shekullit të kaluar – komunizmit dhe nazizmit si dhe rezistencës së popullit çek ndaj këtyre dy ideologjive anti-njerëzore, në konferencën e të përbashkët me Kryeministrin çek, Andrej Babis. “Shtypja naziste dhe sovjetike (komuniste) gjatë shekullit të kaluar e kanë bërë popullin çek shumë të vetëdijshëm për shtypjen që sjellin për popujt, regjimet totalitare. Populli çek e kupton se historia na përcjell mësime dhe na ndihmon të mbrojmë liritë e sotme”, është shprehur Mike Pompeo për gazetarët, duke shtuar se “kundër autoritarizmit mbetet shumë për tu bërë”.

Aty në Pragë, Mike Pompeo u kujtoi çekëve edhe pushtimin e vendit të tyre nga forcat sovjetiko-komuniste në vitin 1968 njëkohësisht, përmendi edhe guximin e çekëve dhe sllovakëve që luftuan për liri, atëherë dhe më vonë gjatë revolucionit anti-komunist të vitit 1989. “Parimet për të cilat ata luftuan – për demokraci, për liri, për sundimin e ligjit, për respektimin e të drejtave të njeriut, për ekonomi të tregut dhe për këthimin e vendit të tyre në Perendim, ishin të njëjtat parime për të cilat forcat amerikane luftuan në Luftën e dytë Botërore dhe janë të njëjtat vlera që bashkojnë edhe sot dy vendet tona”, ka shtuar Kryediplomati amerikan Mike Pompeo gjatë vizitës së tij në Evropën Lindore e Qendrore të fillim të këtij muaji. Ishte pra në mbrojtje të këytyre vlerave, për të cilat Shtetet e Bashkuara me alaetët e tyre luftuan kundër komunizmit dhe nazizmit dhe vazhdojnë të jenë gjithnjë në mbrojtje të këtyre vlerave të përbashkëta të lirisë dhe të demokracisë së vërtetë. Bazuar në këto vlera të përbashkëta, Parlamenti Evropian ka caktuar 23 gushtin, si referencë kujtese për viktimat e tiranisë komuniste dhe naziste në Evropë.

Është e pamundur që në këtë ditë të Evropës kushtuar viktimave të terrorizmit komunist dhe nazist në Evropë të mos bëjmë pyetjen: po Shqipëria, ky vend-ish-komunist me një prej regjimeve më të egra komuniste në botë, ndanë të njëjta vlera me pjesën tjetër të Evropës –dhe kur do të vendos Tirana zyrtare që t’i bashkohet Evropës dhe të kujtojë viktimat e pafajshme të regjimit të Enver Hoxhës. Ashtuqë, të kujtohen edhe në Shqipëri viktimat e regjimeve totalitare – ashtu siç ndodh anë e mbanë Evropës – ata burra dhe gra të guximshme, të cilët me qëndrimet e tyre kundër komunizmit, mbrojtën vlerat e përbashkëta të njerëzimit, në mbështetje të lirisë, demokracisë dhe dinjitetit të tyre njerëzor. Por, shënjat –se Shqipëria me një akt të Kuvendit mund ti bashkohet Evropës për të kujtuar Ditën e Viktimave të regjimeve totalitare — nuk duken shpresëdhënse, kur të merret parasysh deklarata e para disa javëve e Kryeministrit të Shqipërisë, Z. Edi Rama në parlamentin shqiptar se, “komunizmi dhe komunistët shqiptarë ishin në anën e duhur të historisë”. Fatkeqësisht, 30 vjet post-komunizëm shqiptarët, si asnjë komb tjetër në Evropë, vazhdojnë të vuajnë pasojat e asaj tiranie, shpirtërisht, psikologjikisht dhe materialisht. Një përkujtim i tillë i viktimave të komunizmit në Shqipëri është i nevojshëm gjithashtu për të treguar se vërtetë shqiptarët janë serioz dhe duan të ndajnë me popujt evropianë vlerat e përbashkëta në mbrojtje të jetës dhe të drejtave universale të njeriut, duke shënuar këtë ditë me pjesën tjetër të Evropës dhe botës, përfshirë edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ky është mesazhi për klasën politike shqiptare, që është, drejt për drejt përgjegjëse për mos pasjen e legjislacionit, që së bashku me pjesën tjetër të Evropës do të shënonte 23 gushtin si ditën e kujtimit të viktimave të regjimeve totalitare. Por, as ndërkombëtarët në Tiranë, nuk janë më pak përgjegjës për këtë mungesë, pasi nuk kanë treguar asnjëherë ndonjë angazhim serioz zyrtar për të kërkuar nga autoritetet shqiptare ballafaqimin zyrtar të Shqipërisë me krimet komuniste dhe dënimin e tyre, si pjesë e kushteve për antarësim në organizmat euro-atlantike që kërkohen nga Bashkimi Evropian dhe nga Shtetet e Bashkuara. Heshtja juaj në lidhje me këtë çështje, të nderuar ndërkombëtarë, nuk u bën nder as ju as vendeve që ju përfaqësoni në Tiranë.

Deri kur më kështu! Ndryshe flitet nga përfaqsuesit evropianë dhe amerikanë në Bruksel, Washington, Pragë e në Varshavë dhe ndryshe ose hiç nga përfaqësuesit perëndimorë në Tiranë. Rishfaqja e totalitarizmit në Evropë nuk është një kërcënim abstrakt, por një dukuri e vërtetë!

Në 30 vjetorin e poezisë “Kuajt” të Gjekë Marinaj

August 23, 2020 by dgreca

Kur poezia “Kuajt” mori jetë, Shqipëria ishte e mbyllur për 45 vjet dhe ishte një shembull thuajse unik në botë, se si një vend i vogël në Ballkan, i kishte mbyllur plotësisht të gjitha portat e komunikimit me botën përreth.

Kjo gjendje kaq e rënduar psikologjike e sociale, ky terror i pajustifikuar për jetën kulturore shqiptare në atë kohë, krijoi një klimë mbytëse auto-censure, dhe në shumë plane shihej dështimi i atij sistemi, që kishte kufizuar lirinë e njerëzve ndërsa komunistët po e mbanin me forcë e terror. Në këto kushte, një poeti ri malësor, nga Bruti i Kastratit, me emrin Gjekë Marinaj, guxoi, ndoshta nisur edhe nga një naivitet i habitshëm, që i shoqëron gjenitë, dhe botoi 4 poezi në gazetën “Drita” të “Lidhjes së shkrimtarëve”, ku poezia e fundit e atij cikli të përmbledhur nga poeti Ndoc Gjetja, ishte “Kuajt”. Ishte guxim i madh nga poeti i ri, por edhe nga botuesit e gazetës Drita, që nuk kaloi në heshtje. “Kuajt” ishin një britmë vërtetësie në qiellin e errët shqiptar të kohës, një “vintergæk”, si i thonë danezët “luleborës”, që hapi siparin e lëvizjes studentore shqiptare kundër diktaturës në Shqipëri dhe sjelljen e demokracisë në vend.

Poezia me 21 vargje ishte mjaft goditëse për sistemin komunist në Shqipëri. Të nesërmen e botimin të poezisë, nën idenë se “shteti e zë lepurin me qerre”, Sigurimi i shtetit i çon fjalë poetit të ri atje në Brut, që të paraqitet në Degën e Brendshme në Shkodër. Gjeka e kuptoi se kjo ishte një thirrje, që mund ta dëmtonte përjetë. Padyshim se mund ta prisnin tortura çnjerëzore, dhunë e pajustifikuar, poshtërim i tejskajshëm e rrezikim i jetës. Në këtë konflikt të madh me vetveten, duke e parë rrezikun në sy, ai pa folur me shumë njerëz, e ndau mendjen, që të arratisej për në Jugosllavi. Mori disa libra me vete dhe u nis atë natë, meqë zonën e njihte mirë dhe iku… Ishte një veprim mjaft i guximshëm prej tij, si një alternativë e vetme drejt lirisë, drejt jetës. Kush guxon – fiton. Në atë kohë, kishte plot raste, që njerëzit kapeshin duke ikur në kufi dhe torturoheshin e vriteshin si qentë…

Në Beograd, nga kampi i refugjatëve në Hvala, Gjeka gjeti mundësinë të kontaktonte me Ambasadorin Amerikan në Beograd. Dhe në takim me të, Gjeka i sqaron atij tragjedinë tij personale, dhe fatkeqësinë që i solli një poezi… Me ndihmën e një përkthyesi, Gjeka ia lexon poezinë “Kuajt” ambasadorit amerikan në Beograd, dhe me të mbaruar leximin e saj, ambasadori amerikan i thotë: “Welcome to USA son”. (Mirësevjen në SHBA bir.) Dhe kështu Gjeka shkoi në Amerikë…

Në Amerikë i duhej të punonte për të mbajtur veten, e paralelisht me punën, edhe të shkollohet e të shkruajë. Kështu që me punë, me mund e sakrifica, Gjeka arriti të mbronte edhe titullin PhD në letërsinë krahasuar, dhe nga një poet i ri malësor, tashmë është shndërruar në një intelektual të rafinuar e të kuruar, dhe ka marrë edhe një pozicion si Drejtor i Përgjithshëm i Mundus Artium Press, shtëpia botuese e Universitetit të Texas, UTD. Prej 19 vjetësh, Gjeka vazhdon gjithashtu të japë mësim për letërsi.

Tani Gjeka ka një histori suksesi me vete, që filloi me një poezi kundër regjimit komunist në Shqipëri. Ai doli edhe me teorinë tij letrare Proteus, që po futet në disa universitete për studim. Është i kompletuar në fushën profesionale dhe ka më shumë mundësi të avancojë si një intelektual shqiptaro-amerikan i një kalibri të lartë. Poezitë e tij janë përkthyer në disa gjuhë të botës dhe “Kuajt” e tij nuk frymëzuan vetëm shqiptarët, studentët që e mbanin ndër duar poezinë e tij gjatë protestave të Dhjetorit ’90-të, por edhe popuj të tjerë të shtypur në botë! / Arben Çokaj/

****

“Kuajt” e Gjekë Marinaj-shkruajnë Mediat italiane

Gazetarja Angela De Leo ka shkruar një shkrim për poezinë e shkruar nga Gjekë Marinja para 30 vitesh.

“Për mikun tim të shpirtit dhe poezisë, Gjeke Marinaj. Ditët, të cilat shumohen në nyjën e fikës, më lënë në një ankth guximi të rizbuloj dhe vargjet e tua dhe britmën tënde të dhimbjes, poezinë tënde të guximshme “Kuajt” të 19 gushtit tridhjetë vite më parë, e cila u bë jehonë.

Në leximin e parë, për shumicën e njerëzve dukej një poezi e thjeshtë në mbrojtje të kafshëve dhe, në veçanti, të kuajve të bukur me një pamje krenarie dhe një udhëtim elegant dhe madhështor, për fat të keq në robëri. Në realitet, ishte një satirë e egër socio-politike nga ana juaj për kushtet e njerëzve tuaj.

Ishte një akt kurajoz rebelimi kundër regjimit komunist nga një poet dhe gazetar 25 vjeçar i guximshëm (dhe mbase i pamatur), ende jo i famshëm.

Tridhjetë vjet më vonë, poema juaj, vëllai im, është ende e fortë dhe e gjallë dhe është ende një këngë rebelimi dhe lutjeje në të njëjtën kohë”, shkruan ajo.

Të gjithë nuk kemi një emër, kuaj, kjo është ajo që ata na quajnë. Pa qarë, pa qeshur, në heshtje, ne dëgjojmë, ne hamë atë që ata na japin, ne shkojmë atje ku ata na thonë.

Kush ishte kali i mbretit, ai kishte një gradë më të lartë; Kush ishte kali i një princeshe? Ishte i shaluar me ar; Kush ishte kali i një fermeri ishte shaluar me kashtë; Ata që nuk i bindeshin atij gjithmonë flinin në sy të hapur: Por me njerëzit, ne qëndrojmë gjithmonë kuaj!, vijon ajo.(Diaspora)