Prof. Dr. Fejzulla BERISHA/

Nuk është hera e parë që marrëdhëniet mes Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës kalojnë nëpër sprova. Por, është hera e parë që kjo marrëdhënie vihet në pikëpyetje jo për shkak të ndonjë ndryshimi në orientimin strategjik të SHBA-së, por për shkak të perceptimit se Qeveria e Kosovës po vepron e izoluar, pa koordinim të duhur, dhe nganjëherë në kundërshtim me partnerin e saj më të rëndësishëm. Në këtë kontekst, edhe pse nuk ka një deklaratë zyrtare që shpall ndonjë udhëheqës apo institucion si “persona non grata”, kemi hyrë në një fazë që shumë analistë në Prishtinë dhe jashtë saj e përshkruajnë si një “non grata në heshtje” – një formë izolimi diplomatik të pashpallur, por real.

Marrëdhënie që kanë formuar shtetin

Që nga ndërhyrja e NATO-s në vitin 1999 dhe shpallja e pavarësisë në vitin 2008, SHBA-të kanë qenë sponsori më i rëndësishëm i shtetndërtimit të Kosovës. Ndihma amerikane në proceset e çlirimit, sigurisë, njohjes ndërkombëtare, krijimit të institucioneve demokratike dhe mbështetjes për zhvillim ka qenë vendimtare. Kjo ka ndërtuar një marrëdhënie besimi që është konsideruar model në diplomacinë ndërkombëtare.

Por, veçanërisht gjatë dy viteve të fundit, ky besim ka pësuar tronditje serioze.

Shkëndija e parë: Veriu dhe zgjedhjet e kontestuara
Në prill 2023, zgjedhjet komunale në katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës u bojkotuan nga komuniteti serb dhe përfaqësuesit e tij politikë. Megjithë thirrjet ndërkombëtare për shtyrje të procesit dhe krijim të kushteve për pjesëmarrje gjithëpërfshirëse, Qeveria vendosi të vazhdojë me zgjedhjet, duke instaluar kryetarë shqiptarë në komuna pa legjitimitet lokal.

Reagimi i SHBA-së ishte i paprecedent. Ambasadori Jeffrey Hovenier deklaroi më 30 maj 2023:Pasojë direkte ishte pezullimi i pjesëmarrjes së Kosovës në stërvitjet e përbashkëta ushtarake – një sinjal i qartë se mbështetja amerikane nuk është e pakushtëzuar.

Rrënja e përplasjes: Asociacioni i Komunave Serbe

Çështja më e ndjeshme mbetet refuzimi i Qeverisë së Kosovës për të themeluar Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe, të paraparë me Marrëveshjen e Brukselit (2013) dhe të konfirmuar me marrëveshjet e vitit 2023 në Bruksel dhe Ohër. Kryeministri Kurti ka kundërshtuar versionin aktual të asociacionit, duke e konsideruar si kërcënim për funksionalitetin e shtetit dhe rrezik për krijimin e një entiteti destabilizues.

Në vend të tij, është propozuar një draft-statut nga vetë Qeveria, pa koordinim me SHBA-në apo BE-në – i cili u refuzua menjëherë nga ndërmjetësit ndërkombëtarë.

Ndihmëssekretari amerikan, James O’Brien, deklaroi në mars 2024:

Kjo deklaratë u përjetua në Prishtinë si një ultimatum i paprecedent amerikan ndaj Kosovës që nga shpallja e pavarësisë.

Një ftohje institucionale dhe strategjike
Pas deklaratave, kanë ndodhur veprime konkrete:

-Nuk ka ftesa për liderët kosovarë në vizita zyrtare në Uashington.

-SHBA nuk e përmend më Kosovën ndër prioritetet strategjike për Ballkanin.

-Mbështetja për anëtarësime në organizata ndërkombëtare është ngrirë.

-Është shtuar koordinimi me Serbinë dhe zbehur kritika ndaj Beogradit.

Në të njëjtën kohë, ambasada amerikane në Prishtinë ka shtuar kontaktet me opozitën politike, shoqërinë civile dhe median – një qasje që zakonisht paraprin ndryshimet politike të mbështetura nga jashtë.

A është kjo një “non grata” e mirëfilltë?

Ligjërisht, jo. Asnjë zyrtar i Kosovës nuk është shpallur “persona non grata” nga SHBA. Por diplomatikisht, distanca aktuale e përmbush përmasat e një “non grata në heshtje”:

-Mungesë takimesh të nivelit të lartë,

-Refuzim i bashkëpunimit në projekte strategjike,

-Mospërfshirje në planifikime rajonale,

-Paralajmërime të hapura për pasoja politike dhe financiare.

Ky është një refuzim i heshtur – por serioz. Dhe për një shtet të vogël si Kosova, ky izolim është thellësisht rrezikshëm.

Një moment kritik për Kosovën

Kosova ndodhet në një moment të brishtë: përballë një Serbie që armatoset, një BE-je të lodhur, dhe një bote që përballet me tensione të reja globale. Në këtë klimë, aleanca me SHBA-në nuk është luks, por domosdoshmëri.

Qeveria e Kosovës duhet të kuptojë se retorika nacionaliste nuk është zëvendësim për strategji shtetformuese, se bashkëpunimi me aleatët nuk është garë për rezistencë, por provë për besueshmëri. Dhe mbi të gjitha, se një “non grata në heshtje” është më e rëndë se një shpallje zyrtare – sepse ftohja ndodh pa paralajmërim dhe pa rrugë të qartë për rikthim.

Heshtja si alarm

Kur SHBA nuk flet më me ty, por flet për ty – dhe shpesh kundër teje – atëherë nuk je më partner. Je kthyer në subjekt shqyrtimi. Kosova duhet të dalë sa më shpejt nga kjo zonë e ftohtë dhe të rikthejë besimin që u ndërtua me mund dhe përkushtim ndër vite. Sepse fati i shtetit të Kosovës nuk mund të ndërtohet në vetmi, por vetëm në partneritet të ngushtë me ata që ishin aty në fillim – dhe duhet të jenë aty edhe në fund.

Ka ardhur koha që bashkësia ndërkombëtare të shqyrtojë seriozisht idenë e një protektorati funksional në fushën e drejtësisë – jo si akt ndërhyrjeje, por si masë mbrojtëse për vetë investimin që është bërë ndër vite. Një sistem i qartë dhe i detyrueshëm llogaridhënieje për fondet, programet dhe mbështetjen e dhënë do të ishte në përputhje me vlerat evropiane të transparencës dhe drejtësisë.

Prof.dr. Skender ASANI

Në shikim të parë, duket se Maqedonia e Veriut po përjeton një fazë të konsolidimit të institucioneve demokratike dhe të harmonizimit të brendshëm politik. Megjithatë, pas kësaj fasade optimiste, vazhdon të shfaqet një realitet më kompleks, i cili kërkon një vëmendje të kujdesshme dhe një lexim të nuancuar të zhvillimeve të fundit. Kjo është një periudhë ku maturia politike dhe pjekuria diplomatike janë më të nevojshme se kurrë, për të mbajtur balancën e brishtë mes shumicës dhe bashkësive të tjera përbërëse të shtetit.

Gjatë viteve të fundit, Maqedonia e Veriut ka treguar përpjekje për të ruajtur stabilitetin ndëretnik, por këto përpjekje nuk janë përkthyer gjithnjë në barazi reale në terren. Retorika e bashkëjetesës dhe e integrimit është e pranishme në diskursin politik, por shpesh mbetet e kufizuar në deklarata, ndërsa në praktikë, strukturat vendimmarrëse dhe përfaqësimi institucional vazhdojnë të reflektojnë një disproporcion që nuk përputhet me realitetin demografik dhe kontributin historik të të gjitha komuniteteve.

Përveç pengesave politike të dukshme, ekzistojnë struktura të thella që minojnë çdo përpjekje për një rend të ri demokratik. Një ndër to është sistemi gjyqësor, i cili për dekada me radhë ka qenë në fokus të reformave të sponzorizuara nga partnerët ndërkombëtarë – përfshirë Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian. Megjithëse janë investuar fonde të konsiderueshme për ta bërë drejtësinë vendore kompatibile me standardet perëndimore, në realitet, shumë nga këto përpjekje janë devijuar nga elitat politike vendore që kanë synuar ta mbajnë sistemin gjyqësor nën kontroll.

Në mënyrë të veçantë, vlen të theksohet praktika e rotacionit politik që, në vend se të garantojë pluralizëm institucional, është shndërruar në një instrument për ta riinstaluar ndikimin mbi drejtësinë. Çdo qeveri e re nuk kufizohet vetëm në riformësime formale, por shkon përtej, duke dirigjuar thellësisht sistemin gjyqësor nëpërmjet mekanizmave të fshehtë të ndikimit dhe ndërhyrjeve selektive. Shembulli më ilustrues është rasti i Prokurorisë Speciale, e cila nisi me ambicie për të luftuar korrupsionin e nivelit të lartë, por përfundoi duke u shkatërruar nga brenda, përmes aferave të fabrikuara dhe korruptimit sistematik të figurave kyçe. Në prapaskenë të këtij dështimi qëndroi një strukturë e përhershme oligarkike, e kamufluar mjeshtërisht me petkun e partive politike dhe retorikën e reformave.

Nuk mund të anashkalohet as roli gjithnjë e më problematik i Gjykatës Kushtetuese, e cila në raste të përsëritura është instrumentalizuar politikisht për të legjitimuar vendime që prishin balancat e brendshme etnike, fetare dhe ndërshtetërore. Në vend që të shërbejë si gardiane e kushtetutshmërisë dhe si garantuese e barazisë mes qytetarëve, kjo gjykatë ka vepruar shpesh si katalizator për tensione të reja, duke interpretuar ligjin sipas vullnetit të mazhorancës dhe jo në funksion të bashkëjetesës së ndjeshme që kërkon vendi. Kjo qasje ka nxitur dyshime të thella në opinionin publik dhe ka minuar besimin në drejtësi si një hallkë e pavarur e shtetit.

Në këtë kontekst, ka ardhur koha që bashkësia ndërkombëtare të shqyrtojë seriozisht idenë e një protektorati funksional në fushën e drejtësisë – jo si akt ndërhyrjeje, por si masë mbrojtëse për vetë investimin që është bërë ndër vite. Një sistem i qartë dhe i detyrueshëm llogaridhënieje për fondet, programet dhe mbështetjen e dhënë do të ishte në përputhje me vlerat evropiane të transparencës dhe drejtësisë.

Një tjetër pengesë madhore për një qasje të re në bashkëjetesë dhe për një integrim të sinqertë në strukturat euroatlantike është oligarkia e formuar gjatë katër dekadave të fundit. Kjo klasë e konsoliduar politike dhe ekonomike ka ndërtuar një sistem të mbyllur, që pengon çdo tentativë për reforma të mirëfillta shtetërore. Në vend të transformimit, kemi pasur vetëm adaptim sipërfaqësor, ku interesat private fshihen pas retorikës publike. Kjo oligarki, përmes ndikimit në ekonomi, media, religjion dhe siguri, e ruan me fanatizëm strukturën unitariste të shtetit, duke e përjetuar çdo hap drejt barazisë reale si kërcënim për privilegjet e saj.

Në mënyrë subtile, por të qëllimshme, kjo strukturë saboton balancat etnike, fetare dhe socio-ekonomike, duke e paraqitur çdo kërkesë për më shumë përfshirje si tendencë për destabilizim. Kështu, pengesat për integrimin evropian nuk burojnë vetëm nga jashtë, por janë të brendshme, sistematike dhe të mirëorganizuara.

Është e rëndësishme që në këtë fazë të vendit, të gjitha palët politike të angazhohen në një reflektim të thellë rreth modelit të bashkëqeverisjes që ka funksionuar deri më tani. A ka ardhur koha që ky model të evoluojë nga një bashkëjetesë e toleruar drejt një partneriteti të sinqertë dhe funksional? A është momenti që vetë struktura e shtetit të rikonceptohet mbi bazën e besimit të ndërsjellë dhe jo mbi ruajtjen me çdo kusht të një status quo-je të padrejtë?

Sepse historia nuk fal stagnimin, dhe brezat që vijnë do të gjykojnë mbi bazën e asaj çfarë u trashëguam e çfarë guxuam të ndryshojmë. Koha e llogaridhënies ka trokitur. Është momenti për të ndërtuar një rend të ri politik – jo mbi themelet e frikës dhe kontrollit, por mbi besimin, drejtësinë dhe barazinë. Në këtë rrugëtim, heshtja nuk është më neutralitet: është bashkëpjesëmarrje në dështim. Dhe kush hesht sot, s’mund të thotë nesër se s’dinte.

Nga Prof.Dr.Fejzulla BERISHA/

Që nga fillimi i dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian në vitin 2011, Kosova ka dëshmuar angazhim të palëkundur për të gjetur rrugë të qëndrueshme për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë. Ky proces ka qenë i mbështetur edhe nga faktori ndërkombëtar, veçanërisht Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, si pjesë e vizionit për stabilitet dhe paqe afatgjatë në Ballkanin Perëndimor.

Por ndërkohë që Kosova ka zbatuar pjesën dërrmuese të marrëveshjeve të arritura, Serbia ka zhvilluar një strategji të qartë të moszbatimit, bllokimit dhe sabotimit, duke dëmtuar besimin në proces dhe duke përçuar mesazhin se mund të përfitohet edhe pa përmbushur detyrimet ndërkombëtare.

Çfarë ka ndodhur që nga Marrëveshja e Brukselit?

Në vitin 2013, u arrit Marrëveshja e Parë e Parimeve për Normalizimin e Marrëdhënieve. Ajo parashihte shpërbërjen e strukturave paralele të sigurisë së Serbisë në veri të Kosovës, integrimin e policisë, drejtësisë dhe administratës brenda institucioneve të Kosovës dhe krijimin e një forme bashkëpunimi për komunat me shumicë serbe, por gjithmonë në përputhje me rendin kushtetues të Kosovës.

Por çfarë ndodhi?

Serbia nuk integroi realisht policinë paralele, përkundrazi strukturat e sigurisë të financuara nga Beogradi vazhduan aktivitetin ilegal në veri, shpesh në bashkëpunim me grupe kriminale.

Financimet ilegale dhe kontrolli politik i Beogradit mbi komunat veriore nuk u ndërprenë asnjëherë, përkundër obligimeve për normalizim.

Marrëveshja për njohjen e diplomave, e nënshkruar qysh në 2011, nuk është zbatuar as në vitin 2025 – një pengesë e madhe për të rinjtë kosovarë që studiojnë jashtë ose kërkojnë punësim në rajon.

Marrëveshja e Ohrit – një marrëveshje në letër, e shkruar për të mos u zbatuar

Në mars 2023, Kosova dhe Serbia nënshkruan Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit, e njohur si Marrëveshja e Ohrit, me një aneks të qartë për zbatim. Marrëveshja parashihte:

Njohje de facto të dokumenteve të shtetit të Kosovës.

Mospengim të Kosovës për t’u anëtarësuar në organizata ndërkombëtare.

Zbatim të ndërsjellë të obligimeve ndërkombëtare.

Në vend të kësaj, çfarë pamë?

Serbia loboi hapur kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës, në kundërshtim të drejtpërdrejtë me pikën 4 të Marrëveshjes së Ohrit.

Asnjë dokument zyrtar i Kosovës – as leternjoftimet, as diplomat, as targat – nuk pranohen ende nga Serbia.

Çdo diskutim për zbatim është kthyer në një mjet për të ushtruar presion mbi Kosovën, kryesisht për çështjen e Asociacionit, i cili po përdoret si shantazh politik.

Rasti Banjskë – prova e drejtpërdrejtë e agresionit të organizuar

Më 24 shtator 2023, në Banjskë ndodhi një akt i rëndë: një grup i armatosur paramilitar sulmoi Policinë e Kosovës dhe vrau rreshterin Afrim Bunjaku. Hetimet, përfshirë edhe raportimet e mediave ndërkombëtare si New York Times dhe BBC, konfirmuan se grupi ishte i lidhur me strukturat e sigurisë të Serbisë dhe se operacioni kishte përkrahje të organizuar nga Beogradi.

Përgjigjja ndërkombëtare ishte e vakët. Përkundër një akti të qartë agresioni, Serbia nuk u sanksionua, ndërsa Kosova u nxit të mos “provokojë” më shumë tensione. Kjo qasje, e cila shpërblen agresorin dhe qorton viktimën, është thellësisht e padrejtë dhe dëmton themelet e dialogut të sinqertë.

Koha për një rishikim të thellë: Dialogu nuk mund të vazhdojë si më parë

Kosova duhet të artikulojë një qëndrim të qartë dhe të fuqishëm:

Dialog po – por me kushte të qarta dhe zbatim të obligimeve ekzistuese nga Serbia.

Asnjë kompromis i ri pa llogaridhënie për marrëveshjet e mëparshme.

Asnjë hap përpara, përfshirë për Asociacionin, pa njohje të ndërsjellë të dokumenteve dhe respekt të sovranitetit të Kosovës.

Kosova nuk mund të jetë palë që “lëviz gjithmonë e para”. Ky model e ka dëmtuar legjitimitetin e institucioneve të saj dhe ka krijuar një asimetri të rrezikshme në raportin me Serbinë. Bashkësia ndërkombëtare duhet të ndalë së trajtuari këtë dialog si proces ku njëra palë mban përgjegjësi, ndërsa tjetra – Serbia – vetëm përfiton.

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra qëndron në krah të liderëve të UÇK-së dhe shpreh besimin e palëkundur në pastërtinë e luftës çlirimtare dhe kërkon që procesi gjyqësor në Hagë të jetë i drejtë e i paanshëm. Kryetari i Vatrës Dr. Elmi Berisha deklaroi pas takimit me deputetin e Parlamentit të Kosovës z. Artan Behrami. “Sot prita në një takim të veçantë z. Artan Behrami, deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës.

Gjatë këtij takimi u diskutua gjerësisht për procesin që po zhvillohet në Gjykatën Speciale në Hagë ndaj udhëheqësve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës – burrave të lirisë që udhëhoqën një luftë të drejtë për çlirimin e popullit të Kosovës nga një regjim shtypës dhe kriminal.

Federata VATRA, si zëri historik dhe institucional i diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, shpreh besimin e palëkundur në pastërtinë e luftës çlirimtare dhe kërkon që procesi gjyqësor në Hagë të jetë i drejtë, i paanshëm dhe të garantojë transparencën që meriton historia jonë kolektive.

VATRA qëndron krah liderëve të UÇK-së që sot padrejtësisht po mbahen larg atdheut, me bindjen se drejtësia do të triumfojë dhe do të vulosë edhe një herë legjitimitetin e luftës sonë për liri” deklaroi kryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra Dr. Elmi Berisha.

– Fjalët e para dhe ditët e para të Papës Leoni XIV –

Përgatiti Visar Zhiti

FLETORJA E PAPËS SË RI

Papa i ri, Leo XIV, kur u shfaq në ballkonin e Bazilikës së Shën Pjetrit për të përshëndetur popullin e mbledhur në sheshin më të bukur të botës katolike, pas shpalljes së tij si Papë, me veshjen tradicionale papale dhe qëndrimi i përulur, çaste solemne dhe historike, – fjalë e parë që tha ishte: paqe. Ajo që duhet botës dhe njerëzimit, çdo qenieje të gjallë.

Vazhdon jehona e fjalës së tij dhe e takimeve të para. Më bëri përshtypje ajo që lexova në gazetën më të madhe italiane, “Corriere della Sera”. Gjëja e parë që godet nuk është fakti, – historikisht i rëndësishëm, – që është i pari papë që zgjidhet nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. As që zgjodhi një emër të vjetër në dukje, i largët në kohë, në realitet tregues: Luan, emri i papës së parë që pajtoi me Rerurm Novarum krishtërimin me modernitetin. As ngulmimi te fjala “paqe” la pax Christina, e domosdoshme për të ngritur ura, etj, E para gjë që na goditi nga Robeert Francis Prevost ishte fletorja. Kurrë ndonjë papë nuk kishte lexuar ndonjëherë nga lozha një tekst të shkruar në fletë, që i shihte herë pas here. Dhe s’ishte prej vështirësisë së gjuhës, ai flet shkëlqyer jo vetëm italisht e anglisht e spanjisht, latinisht, etj. Fletorja i shërbeu për të qenë saktë…

Unë shtoj se dhe është e shkruar ajo që do të duhet të bëjmë, prandaj dhe mund ta themi, qartë dhe me përgjegjësi.

Gjithçka është e shkruar

CILA PAQE?

Ai lexoi me qetësi e përulësi:

“Le të jemi ndërtues të paqes, duke refuzuar dhunën dhe duke përqafuar përulësinë si rrugën drejt pajtimit. Kërkoj një paqe të çarmatosur, çarmatosëse…”

Janë fjalë që mbajnë peshën e shekujve dhe ëndrrën jo vetëm të krishterimit, por të popujve, të kulturës perëndimore, që drejtësia dhe liritë të mos vijnë më nga shpatat, nga lufta e bombat, por nga paqja dhe puna, krahët e hapur të dashurisë, që besimi të jetë më i fortë se frika.

Paqja “e çarmatosur” është e lirë prej kërcënimeve, të saj dhe kundër saj, është pa helmeta e parzmorë si njeriu i zhveshur. Ndërsa paqja “çarmatosëse” është dhe një thirrje e madhe morale, mund t’u drejtohet kujdo, kombeve dhe pakteve të tyre: hiqni dorë nga armatimet, nga logjika e kërcënimit, nga ekonomia e vdekjes.

Dy fjalë: i çarmatosur dhe çarmatosës. E gjithë strategjia dhe kultura morale që do të duhej…

LUANËT ME KRYQ

Ka çaste në histori kur dhe një njeri i vetëm del përballë shkatërrimit dhe thotë: “Jo.” Dhe këtë “jo” nuk e thotë me armë, as me ushtri, por me fjalë, me besim, me fytyrën e tij të kthyer nga qielli dhe me dorën që mban një kryq të thjeshtë.

Kështu ndodhi në vitin 452, kur Papa Leoni i Madh doli përpara Atilës, “kamxhikut të Zotit”, barbarit që digjte qytet pas qyteti dhe kishte mbërritur në portat e Romës. I papajisur me asnjë lloj mbrojtjeje, Papa mbajti vetëm fuqinë e fjalës dhe autoritetin e një besimi që nuk druhej. Dhe Atila u tërhoq.

“Takimi i Papa Leoni i Madh me Atilën” – Rafael (1513–1514)

Kjo freskë monumentale ndodhet në Stanza di Eliodoro në Pallatin Apostolik të Vatikanit. Piktori i shquar i Rilindjes, Rafaeli, paraqet momentin kur Papa Leoni, i shoqëruar nga Shën Pjetri dhe Shën Pali që shfaqen në qiell me shpata të tërhequra, përballet me Atilën dhe ushtrinë e tij. Afresku

Kjo ndodhi, në kufijtë e historisë dhe legjendës, nuk është vetëm një faqe e lavdishme e Kishës. Është një metaforë universale për atë që ne, njerëzit, e harrojmë gjithnjë: se forca e brendshme, kur është e mbështetur në drejtësi dhe në dashuri, ka më shumë peshë se çdo shpatë.

Sot, bota është sërish nën kërcënimin e Atilëve modernë. Ata nuk vijnë më me ushtarë e shigjeta e kuaj, por me urrejtje të organizuar, me teknologji që ndan, me ideologji që zhveshin njeriun nga dinjiteti, me heshtje përballë vuajtjes. Dhe sërish, para këtyre hijenave të kohës sonë, del një Papë i ri – Robert Francis Prevost, një burrë i heshtur, një bari i butë që vjen nga zemra e Amerikës dhe rrugët e Perusë, ku ka shërbyer mes të varfërve.

Zgjedhja e tij si Papë në këto kohë të turbullta është një përgjigje e heshtur, por e fuqishme: nuk është shtrëngata ajo që flet, por qetësia. Nuk janë zhurmat ato që drejtojnë botën, paratë, forca, dukja, etj, por mendimi, idealet, fjalët e brendshme shpirt:ere. Dhe Papa Roberti nuk ka nevojë të bërtasë. Që në fjalimin e tij të parë ai s’premtoi revolucione, por prani dhe dëgjim, shërbim dhe mirëkuptim, si të donte të na thoshte se Roma e sotme nuk është një qytet për t’u mbrojtur me mure, por një ndërgjegje për t’u ruajtur me dashuri.

Në botë ka luftë, Rusia me Ukrainën. Në Izrael me palestinëzet, etj, Kërcënime ka, urrejtje ka, armatime gjithnjë e më shumë. Dhe djaj t;e armatosur.

Nëse Papa Leoni ndali Atilën me ndërhyrjen qiellore të Shën Pjetrit dhe Shën Palit, Papa Roberti do të duhet të ndalë Atilat e sotshëm, të dukshëm dhe të padukshëm, me engjëj të tjerë: urtësisë së shenjtë, përulësisë njerezore.

Ai përfaqëson Kishën, që nuk mbron fronin, por plagën. Një udhëheqës që nuk nderohet për atë që zotëron, por për atë që ndan. Një burrë që e ka ndërtuar jetën e tij mbi fjalët e Krishtit: “Mos kini frikë.”.

Selia e Shenjtë me Papa Françeskun, kujtojnë vëshguesit, me SHBA me Trumpin President, por dhe me Biden, – president katolik, nuk kishte mirëkuptimin e duhur, pra marrëdhënie të nderura, një papë amerikan duhet të ndryshojë gjendjen. Presidenti Trump ka acaruar Europën, në Papë në zemër të Europës do të dijë të ndërhyjë. Dhe ai ka përvojën e varfërisë sociale në Peru, të emigracionit në familjen e tij, di Afrikën, Azinë dhe Kinën që gjakon superfuqinë, jo vetëm ekonomike, etj, etj.

Papa Leoni ndaj Atilës kishte në anën e tij mrekullinë. Papa Roberti ka në anën e tij kohën – këtë kohë që ka nevojë për udhëheqje pa detyrime, për shpresë pa iluzione, por me besim. Papa që ndalon me kryq shpatat dhe të keqen…

Dhe sapo ka ardhur një i ri…

DHE PSE PAPA LEONI XIV?

MESAZHE TË TIJ:

E tha vetë:

Mendova të marr emrin e Leone XIV per arsye të ndryshme, por veçanërisht sepe Papa Leone XIII në Enciklikën Rerur Novarum përballoi çështje sociale në kontekstin e revolucionit të parë industrial. Dhe sot kisha u ofron të gjithëve trashëgiminë e saj të doktrines sociale për t’ju përgjigjur një tjetër revolucioni industrial, zhvillimin të Inteligjencës Artificiale, që përfshijnë sfida të reja për mbrojtjen e dinjitetit human, te drejtësisë dhe punës.

Që në ditët e para të pontifikatit të tij, Papa Leone XIV ka dhënë mesazhe të fuqishme që përçojnë shpresë dhe përkushtim, drejtësi sociale, dialog dhe paqe në një botë të trazuar. Tirrjet e tij janë:

1- Për ndërtimin e urave: Në fjalimin e tij të parë publik më 8 maj 2025 theksoi rëndësinë e paqes, unitetit dhe dialogut, duke i bërë thirrje Kishës të jetë më e afërt me të vuajturit dhe të angazhohet në misionin e saj ungjillëzues .

2- Mbrojtja e dinjitetit njerëzor dhe të punës përballë sfidave të revolucionit digjital dhe Inteligjencës Artificiale, etj.

3- Papa Leone XIV ashtu si Papa Françeskut ka theksuar rëndësinë e kujdesit për më të dobëtit dhe promovimin e një dialogu të guximshëm me botën moderne .

4- Papa i ri ka theksuar nevojën për mikpritje ndaj emigrantëve dhe përkujdesje për mjedisin… etj,

TË SHKOSH TE IKONA E SHQIPTARËVE

Papa Leoni XIV në Genazzano, te ikona Zoja e Këshillimt të Mirë, Pajtorja e Shqiptarëve.

Dalja e parë jashtë Romës e Papa Leonit XIV në ditën e dytë si papë ishte në Genazzano në Kishen e Zojës së Këshillit të Mirë, Pajtores së Shqipërisë.

Është figura e Zojës që iku nga Shkodra në kohët e errta të pushtimit otoman dhe u vendos në afërsi të Romës. Shkodra e Zojës dhe Zoja e Shkodres.

Papa Leone XIV, më parë kardinali amerikan Robert Prevost, është anëtar i Urdhrit të Shën Augustinit.

Sanktuari i Zojës së Këshillit të Mirë në Genazzano është një vend i shenjtë i rëndësishëm për këtë urdhër, pra ishte dhe një kthim në rrënjët e tij shpirtërore. Ikona e Zojës së Këshillit të Mirë, e njohur edhe si Zoja e Shkodrës, ka një rëndësi të veçantë për shqiptarët dhe për besimtarët katolikë në mbarë botën. Sipas traditës, kjo ikonë mbërriti mrekullisht nga Shkodra në Genazzano në vitin 1467, gjatë pushtimit osman. Vizita e Papës në këtë vend të shenjtë është një nderim për këtë trashëgimi të përbashkët shpirtërore.

Papa Leo XIV përshëndeti besimtarët, të gjithë që kishin dalë për ta pritur e parë e takuar, duke shprehur gëzimin që pati duke iu lutur Nënës së Këshillit të Mirë, “një dhuratë kaq e madhe” për popullin e Genazzanos, që sjell edhe një përgjegjësi të madhe: “Ashtu si një nënë nuk i braktis kurrë fëmijët e saj, edhe ju duhet t’i jeni besnikë nënës suaj”.

Papa përshëndeti të rinjtë, dhe ata që janë të rinj në zemër –

Më në fund, përpara se të largohej nga Shenjtërorja, ai bekoi të pranishmit.

Por duke qenë një ikonë shqiptare ajo ku ai u lut, na duket se vetë Shqipëria, ajo e vjetra, e përjetëshmja, pra dhe e ardhmja, e priti atë dhe e uroi. Është dhe kështu…