Imer Lladrovci/

Me 12 qershor 1999 hynë trupat e shteteve të NATO-së në Kosovë dhe aty gjetën dy ushtri që e kishin luftuar gjithë kohën njëra-tjetrën: Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës dhe Ushtrinë e Jugosllavisë. Në këtë luftë që drejtohej kundër Ushtrisë së Jugosllavisë, UÇK-ja dhe NATOja ishin në marrëdhënie aleance. Derisa në ajër ishin aeroplanët e NATO-së, në tokë e vetmja ushtri që i luftonte serbët ishte UÇK-ja. Këtë fakt, strategët ushtarakë të NATO-së e vlerësonin jashtëzakonisht shumë. Tre ditë më parë, 9 qershor 1999, u nënshkrua Marrëveshja e Kumanovės mes NATO-së dhe Ushtrisë Jugosllave për përfundimin e bombardimeve mbi Jugosllavinë-Serbinë dhe Malin e Zi. Kjo marrëveshje përbën faktikisht kapitullimin e Beogradit ndaj Brukselit. Përfundimi i luftës u prit me gëzim të madh nga të gjithë, sidomos nga një milion refugjatët shqiptarë në rajonë. Filloi kthimi i tyre i shpejtë në atdhe, madje edhe duke i shpërfillur rregullat themelore të sigurisë. Në Prishtinë u formua Qeveria e Përkohshme e Kosovës.

Sot në 26 vjetorin e kësaj ngjarjeje udhëheqësit kryesorë të asaj kohe gjenden në Burgun e Hagës. Hashim Thaçi, Jakup Krasniqi, Kadri Veseli dhe Rexhep Selimi presin shpalljen e vendimit të Gjykatës Speciale, pas njė maratone të gjatë të procesit të hetimeve dhe gjykimit. Siç kanë dëshmuar dhe deputetë të dikurshëm shqiptarë, Gjykata Speciale në Hagë nuk ishte çështje e thjeshtë vullneti politik, por një detyrim ndërkombėtar që, në rast të mosrespektimit, do të kishte pasoja të mëdha për vendin tonë, Ndaj dhe formimi i saj nga Kuvendi i Kosovës u bë në mbrojtje të interesave vitale të shtetit që u shpallë me 17 shkurt 2008. Kush e votoi themelimin e kësaj gjykate i kishte parasysh arsyet shtetërore dhe dhe jo interesat personale. Katërshja e Madhe, siç është bërë zakon të quhet grupi i politikanëve në Hagë, tregoi guxim e vetëmohim kur vendosi që të formojë këtë instiucion juridik sipas të drejtës ndërkombëtare. Urojmë që Gjykata të merrë një vendim të arsyeshëm që rezulton nga provat!

Ne e dimë se Serbia e dërgoi në Hagë gjithë elitën politike tė vendit me synimin për ta pezulluar sovranitetin shtetëror të Kosovės. Gjykimi i dha fund administrimit të provave dhe tani është rradha e shpalljes së vendimit! Si shqiptarë, ne duam shpalljen e pafajsisë së atyre që luftuan për shtetin e Kosovës!

Presidentja e Republikës së Kosovës Dr. Vjosa Osmani Sadriu dhe Kryeministri Albin Kurti uruan 26 vjetorin e çlirimit të Kosovës nga okupatori serb. Presidentja Osmani shkroi në faqen e saj zyrtare: “Kosova e lirë, përjetë krenare! Në këtë ditë, 26 vjet më parë, mbi tokën e djegur të Kosovës zbarkoi shpresa: 50 mijë ushtarë të NATO-s hynë në vendin tonë të stërvuajtur duke kontribuar në çlirimin e një populli që ishte shtypur me shekuj, e mbi një milion shqiptarë u kthyen në shtëpitë e tyre.

Luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe ushtarët e NATO-s e kthyen tmerrin në guxim dhe dhimbjen në shpresë. Në atë ditë historike, ata sollën dritë pas një errësire të gjatë dhe e bënë lirinë realitet.

Pavarësisht përpjekjeve të armiqve të Kosovës për ta ndryshuar historinë, një histori e shkruar me gjak nuk mund të ndryshohet e as fshihet nga gënjeshtra të shkruara me laps. Kosova e lirë, e pavarur, demokratike, e përjetshme! Sepse përjetësinë ia dhanë dëshmorët e martirët e lirisë” mbyllet urimi i Presidentes Osmani. Kryeministri Albin Kurti shkroi: “Më 12 qershor, jemi përplot krenari për të arriturat tona, për shtetin e lirinë që i gëzojmë. Festën e përcjellim gjithmonë me nderimin dhe kujtimin e atyre që punuan e u sakrifikuan.

Lavdi të gjithë dëshmorëve të luftës, martirëve të kombit, të gjithë veprimtarëve të çështjes kombëtare, udhëheqësve politikë të të gjitha fazave të përpjekjes sonë për liri e pavarësi, drejtësi e prosperitet”.

By Ambassador Dr. Blerim Reka
General Consulate of the Republic of Kosovo in New York/

From war to democracy and economic growth

On 12 June 2025, Kosova celebrate 26th anniversary of its liberation from Serbian occupation. As we reflect on 17 years since Kosova became the youngest European state, we can proudly say that the Republic of Kosova is also a successful democratic nation-building story.

The liberation war against Serbia leads by UÇK and supported by USA and by NATO humanitarian intervention, brought an end to a century of Serbia’s colonial ruling, apartheid and genocide against the Albanians of Kosova. We are forever grateful to the USA and our Euro-Atlantic allies for their continuous support towards our statehood, while never forgetting that friends in need are friends indeed.

In 2010, ICJ, with its legal opinion, confirmed the legality of declaration of independence in accordance with international law. We stand strongly in our belief that Kosova belongs in the great UN family, and the path towards membership will be guided by adhering to the human rights and freedoms’ principles, and not by unilateral obstacles in this multilateral organization. As a democratic state, The Republic of Kosova have no issues with any of its neighbors, except with Serbia. And the normalization of relations between Kosova and Serbia is meant to be addressed through a dialogue mediated by European Union. We remain committed to Brussels Dialogue, as a constructive part, but Serbia instead of dialogue threaten our sovereignty and territorial integrity. Within last two years, Serbia did three acts of aggression against the Republic of Kosova.

Today, The Republic of Kosova is one of the most democratic countries. Its annual economic grow is 4%, its GDP and expanded by 4,4% in 2024 (according to IMF). Kosovars have been travelling free to the EU since 1st January 2024, and the Republic of Kosova is regional champion against corruption (based on T.I. Corruption Index). With 5 Olympic medals, including gold, Kosova in 2030 will host Mediterranean Games.

Kosova continues to be the best human rights and minority rights model too, even beyond international standards: with only 4 % of Serb minority, the Serb language is an official language, they have 10 reserved seats in the Parliament, minister in the Government, their mayors of municipalities and veto right for constitutional change.

An historical background

To understand the actual state of play, let’s share a short historical brief on Kosova with the key dates. In 1912, Serbian army occupied Kosova, thus starting the colonial rule over Kosova. A year later, the London Ambassadors Conference accepted this un-legal annexation of Kosova fact as a fait accomplice, violating international law. In 1943/44, in Bujan, representatives of Albanians of Kosova, based on the Atlantic Charter, adopted a Resolution for the right of Self- Determination of Albanians, to allow unification with Albania.

In 1945, communist Yugoslavia neglected the political will of Albanians of Kosova, despite an overwhelming 90% majority population, imposing a martial law, or military dictature in Kosova in 1946, thus installing a forced stay within the Yugoslav state.
Since then and until 1966, under the repressive dictatorship of Rankoviq, thousands of Albanians were brutally murdered, sentenced with severely long years of imprisonment, and expelled to Turkey.

Albanians’ demonstrations in 1968, 1981, 1987-89 demanded an equal position of Kosova in the Yugoslav federation, like other Republics. However, the Yugoslav army and police crushed the protests brutally, and on 23 March 1989 dictator Milosevic, (later a war criminal at ICTY in Hague) abolished the autonomous status of Kosova, as a constitutive element of Yugoslav Federation, with its Parliament, and its Executive Council (Government), based on The Constitution of 1974. This paved the way for the installment of the apartheid regime which continued until 1999, whereas a minority of 4% of Serbs governed Kosova with 96% of Albanians.

Popular revolt of Albanians erupted in a liberation war in 1998-1999, which ended with Milosevic capitulation on June 9, 1999, after 78 days of NATO’s humanitarian intervention. NATO’ s bombing against Serbian military and police forces stopped the genocide of Serbia against Albanians whereas more than 13,500 Albanians civilians were killed, more than 20,000 women were raped, and at least 850,000 Albanians were forced to leave Kosovo.
On June 10, 1999, UN SC adopted Resolution 1244/99 by which an international administration (UNMIK) was established in post-war Kosova.

On 17 February 2008, The Parliament of Kosova declared the Republic of Kosova as an independent and sovereign state, and ICJ in 2010 confirmed that the declaration of the Independency of Kosova was in accordance with international law.

Towards UN membership

The Republic of Kosova is peaceful and one of the most democratic countries in the Western Balkans according to international reports on higher scores achievements in: democracy, rule of law, human rights and minority rights, and media freedom. Kosova’ s constitution, (art. 144, para.2 of the Constitution) represents the best constitutional model for the protection of national minorities in Europe, even beyond international standards.

Although fulfilling conditions set by UN Charter (being a peaceful state, and devoted to peace, stability and good neighbor relations), after 17 years there has no seat yet at the UN, although the Republic of Kosova is devoted to peace (article 2, para 3 of Kosova Constitution), and has no territorial pretensions to other states (article 1, para 3 of Kosova Constitution).

The Republic of Kosova is recognized by 119 UN member states, (recently by Kenya and Sudan), is a member of WB, IMF and dozen international organizations, but still not UN member.
Although with a clear opinion of ICJ (International Court of Justice, 2010), that “declaration of independence of Kosova did NOT violate international law”, Kosova is still not member of UN, due to Russian blockade.

We hope that The Republic of Kosova will become the 194 members of the UN soon. Brussels Dialogue was mandated by UN General Assembly Resolution, and by Brussels Agreement, which is legal binding act, obliged Serbia to avoid any action against Kosova’ s membership to international organizations, including UN.

Prof. Dr. Sylë Ukshini/

Më në fund pas shumë prolongimeve dhe obstruksioneve të palës serbe dhe ruse, më 9 qershor 1999 u nënshkrua Marrëveshja Ushtarako-Teknike në Kumanovë, në vendin ku Serbia gjatë Luftës së Parë Ballkanike në tetor 1912 kishte mundur ushtrinë osmane dhe aneksuar territorin shqiptar të Vilajetit të Kosovës dhe të Manastirit. Kjo marrëveshje po ashtu i jepte fund okupimit të gjatë serb në Kosovës.

Marrëveshje e Kumanovës u nënshkrua ngan gjenerallejtënant Majkëll Xhekson (Michael Jackson) në emër të NATO-s, dhe Svetozar Marjanoviq nga Armata jugosllave dhe Obrad Stefanoviq i Ministrisë të Brendshme të Serbisë në emër të qeverive të Jugosllavisë së mbetur dhe Serbisë, sipas së cilës nga Kosova do të tërhiqeshin të gjitha trupat ushtarake, paraushtarake dhe policore serbe. Ndërsa një ditë më pas, me 10 qershor KS i OKB-së miratoi rezolutën e 1244 sipas së cilës Kosova u vendos nën administrimin civil (UNMIK) dhe ushtarak ndërkombëtar (KFOR) dhe në të njëjtën kohë morën fund bombardimet e NATO-s kundër caqeve ushtarake të shtetit serb.

Ramush Haradinaj/

Lufta çlirimtare e UÇK-së, me kauzën e saj të drejtë dhe pastërtinë, kishte arritur të bashkojë në ndihmë të saj të gjitha shtetet demokratike, NATO-n, e udhëhequr nga Amerika, e cila për tre muaj rresht bombardoi Jugosllavinë, shtetin e fundit gjenocidial në Evropë.

Marrëveshja e Kumanovës e nënshkruar 26 vjet më parë, shënon fillimin e tërheqjes së ushtrisë, policisë dhe paramilitarëve serbë, që kishin terrorizuar dhe ushtruar gjenocid mbi popullatën e paarmatosur shqiptare në Kosovë.

Për disa prej nesh që mbijetuam ferrin, kjo marrëveshje erdhi pas dhjetë vjet lufte. Më të vështirat ishin vitet 1990 deri më 1996, ndërsa nga 1997 deri më 1999 ndodhën dy mrekulli që ndryshuan rrjedhën e historisë sonë: së pari, na besoi dhe na përkrahu kombi ynë shqiptar; së dyti, na besuan dhe na qëndruan pranë Amerika dhe NATO.

Populli i Kosovës do të jetë gjithmonë mirënjohës ndaj aleatëve tanë për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Shqiptarët përjetësisht i janë falënderues Amerikës për secilën etapë të historisë sonë!