Reportazh – Page 124 – Dielli

BUKURESHTI I ZEMRAVE TONA

December 13, 2015 by dgreca

Nga Neki Lulaj/

Pikërisht 4 dhjetor 2015. Nuk jam as qytetari i parë i Republikës të Kosovës dhe as ai i fundit që aterizoi në aeroportin ndërkombëtar Otopeni.të Bukureshtiti.

Mikpritësi im Ztr.Baki Ymeri,na priti me revistën ”Albanezul” si shenjë njohjeje, edhe pse me të njihemi kaherë. Gjatë rrugës për në qytet nga tregon aeroportin lokal dhe një arqitetktur ndertesash në Bukuresht.

Me vonë vjen lagjëja Baneasa. Mos vjen vallë nga shqipja ”banoj” apo ”banesë” kjo fjalë? Këtu në vitin 1938 dikurë ishte pylli ku dilnin në piknik boboshtarët dhe drenovarët me Asdrenin në mes.

Asdreni me drenovaret në piknik ne pyellin Benesa te Bukureshtit 1938.

Burrat e kombit nuk i harron koha kurrë ndryshku i kohës, sepse ata punuan në kohëra të vështira për ditë me të mira, të cilat sot i gëzojmë ne. Lavdi karvanit të gjatë të atdhetarëve dhe patriotëve tanë që vepruan në Bukuresht, Sofje, Konstantinopojë, Egjypt ,Kozencë Boston e gjetiu. Njëri ndër ta është edhe Plaku i Vlorës, Ismail Qemali, bustin e të cilit në zemër të Bukureshtit para Hotel Continental qe pata nderin ta shoh e përqafoj.

Në hyrjen kryesore te Hotel Continental Neki Lulaj pranë shtatores të Ismail Qemajlit në Bukuresht 5 Dhjetor 2015

Me iniciativën e ZtrBaki Ymerit në shoqatën e shkrimtarëve u mbajt një orë e madhe letrare. Në mesin e një numri të madh të pranishmëve, rumunë shqiptarë dhe arumunë, ishte edhe autori i këtij reportazhi, nënkryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptarë nga Gjermania. Ndoshta po e teproj nëse them se me paraqitjen time dinjitoze e përvetësova publikun duke zgjuar një admirim të veçantë ndaj shtetit me te ri te botës Kosovës.

Me këtë rast, shoqata respektive dhe Bashkësia Kulturore e Shqiptarëve të Rumanisë më shpallën Anëtar Nderi, duke kërkuar të lidhën ura bashkëpunimi me LSHAKSH.ne Gjermani Me përkthimin e vargjeve të mia në gjuhën rumune, poeti dhe eseisti Lucian Gruia theksoi se djepi i kulturës nga rilindësit që përkundej dikurë në Bukuresht, tani ka zënë vend meritor edhe në pjesë të ndryshme të landeve të Gjermanisë.

Pas manifestimit dhe një darke solemne, vazhduam rrugëtimin që nga godina e ku ka funksionuar shtypshkronja e parë shqipe ku për herë të parë e kanë parë dritën e botimit veprat e Naimit dhe rilindësve tanë, e deri te busti i shkrimtarit të famshëm rumun me origjinë shqiptare Viktor Eftimiu.

E pamë me këtë rast edhe ish kishën shqiptare ku ne periudhen 1911-1914 janë kryer ritet fetare nga komuniteti Ortodoks shqiptar të Bukureshetit, ku ka meshuar në gjuhën amtare personaliteti i shquar i letrave dhe i kulturës shqiptare.Kryeministër i Shqipërisë ne periudhen Qershor _Dhjetor 1924 pra Noli ynë i pavdekshëm, dhevazhduam deri te shtëpia Mihai Voda Nr 13 Bukuresht ku ka jetuar Asdreni.

Në ndërkohë, gjatë vizitës sime 5 ditore, patëm nderin ta njohim liderin historik të shqiptarëve të Rumanisë, Dr. Xhelku Maksutin, mikun e madh të Kosovës, zt. Tiberius Puiu, duke komunikuar edhe me Zonjën Adriana Tabaku, të stërmbesën e Dhimitër Emanoilit që pat vajtur me delegacionin e Ismail Qemalit për ngritjen e flamurit të pavarësisë në Vlorë.

Tejet interesante dhe mbresëlënëse ishin varrezat shqiptare të Bukureshtit, ku gjendej edhe varri i Asllan Rexhepit, bashkëluftëtar i Bajram Currit, lulishtja Çishmixhiu, shtëpia ku ka jetuar princesha rumune me origjinë shqiptare Dora d’Istria (Elena Gjika), spitali ku qe shtrirë kryeveterani i veteranërisë shqiptare Nikolla Naço, Pallati Mbretëror, Pallati i Parlamentit, Universiteti i Bukureshtit, Kisha Luterane ku gjendet varri i Princ Vidit, banesa e botuesit të revistës ”Shqiptari”, një arkiv i gjallë vlerash të vjetra shqiptare.

Pesë ditë ikën shumë shpejtë sikur mos te na ndihmonte edhe nata do të ngelnin borgj i pa shlyer kohës se qendrimit tim në Bukuresht ngase kemi fjetur vetëm pesë orë duke u marr me shfletimin e dokumeteve arhivore me një vlerë të pa çmuar kombëtareme .

Mëngjesi i hershem i këthim -udhëtimit na zuri të zgjuar ngas nuk fjetëm fare,por mjegulla që na përcolli që nga Bukurshti i madh e deri te aeroporti nderkombëtar Otopeni me një rigë te dendur shiu simbolizonte ndarjen e pa deshiruar nga miku i madh i kulturës dhe letrave shqipe Ztr. Baki Ymeri,te cilin e lash me sy të përlotur ne Bukuresht .

Bukuresht-Speyer 13 Dhjetor 2015

Prag Krishtlindje ne Nju Jork

December 12, 2015 by dgreca

Pema e Krishtlindjve 2015 u ndez për herë të parë, për këtë vit të mërkurën, 2 dhjetor në Rockefeller Plaza. Pema do të mbeten të ndezur deri në 7 janar të çdo viti./

Nga Beqir SINA New York City/

NEW YORK CITY : Këto ditë të bukura si “ditë pranvere” në Nju Jork, por edhe rreth tij , pesë lagjeve, më të mëdha të saj : Brooklyn, Queens, Staten Island, Bronx, dhe Yonkers, me të vërtet mrekullohesh nga dritat shumengjyreshe, të zbukurimeve të panumërta , të cilat i shikon me kënaqësi – në çdo shtëpi, shitore, spitale, kino-tetater, stacionet e trenave, aeroportet , shklolla e unisveristete, institucionet shtetrore, e private, rrugë edhe sheshe.

Ato janë pjesë e testimit për të treguar se Krishtlindjet janë fare afër, dhe, kan për t’u festuar sa më mirë dhe sa më bukur, se kurr në Nju Jork, duke përfshirë pas tyre dhe atë të spektakilit madhështor të ndërrimit të viteve, në sheshin Times Square.

Të përjetosh këto ditë në qytetin e Nju Jorkut, me këtë bukuri mahnitëse- ndërsa sheshet e saj të famshme, Broadway, Times Square, Central Park, Washington Square, Lincoln Center, Rockefeller Center, Bryant Park, East Side dhe West Side , Downtown, Midtown dhe Uptown, kur çdo ditë mbushen përplot me njerëz nga e gjithë bota – nuk ka kënaqësi më të madhe, për të treguar se Krishtlindjet pothuasje kan ardhur para kohe në metropolin e botës, në Nju Jork.

Shumë familje qysh tani janë duke blerë dhe përgatitur dhuratat – shitoret janë përplot me njërëz gati për çdo ditë, qyteti gumëzhin si “bletët në koshere” nga mëngjezi deri në mesnatë.

Me mijëra njerëz morën pjesë më 2 dhjetor 2015 në një ceremoni tradicionale në sheshin e njohur te qytetit – Rockefeller Center, për të parë ndezjen e dritave të pemës së Krishtlindjve. Kjo traditë është sjell në ketë vend para 80 vjetësh nga familjet me tradita amerikane, të cilat për çdo vjet dhurojnë nji pemë brdhi të vjetër të lart, si dhurat për Krishtlidjet.

Si pjesë e kësaj ceremonie nga më të bukurat në botë, bëhen atë natë personalitetet e qytetit, Mayori dhe udhëheqës të tjer lokal, këngëtar dhe muzikan, artistë të njohur nga Nju Jorku dhe SHBA, të cilët me koncertet e tyre, e ndezin atmosferën dhe e shtojnë kënaqësin e pjesemarrsve, ku dhjetëra mijëra njerëz mbushin trotuaret për rreth pemës të shikojnë drejtpërdrejtë Ceremonin e Ndriçimit të Pemës së Krishtlindjeve .

Pema e Krishtlindjve 2015, u ndez për herë të parë, për këtë vit të mërkurën, 2 dhjetor në Rockefeller Plaza. Pema do të mbeten të ndezur deri në 7 janar të çdo viti.

Pema e Krishtlindjeve në Qendrën Rockefeller kësaj radhe është dhurat e një familje norvegjeze e cila, i ka rrënjë të thella me familjen e Nju Jorkut, shkruan shtypi lokal.

Katër breza, familja e Asendorf është rritur, së bashku me atë pemë, që tashmë është e lartë 78-feet – këmbë, dhe peshon 10-ton, dhe është 83 vjeçare. Bredhi ishte prerë një javë përpara se të bëjë rrugën e saj nga Gardiner, Nju Jork, në Rockefeller Center, ku spirancat e vinçit do ta ngrinin atë dhe vendosnin në sheshin e famshëm – ku për tetë dekada, ajo vjen së bashku me Krishtlindjet.

Bredhi i Krishtlindjeve në Qendrën Rockefeller në Nju Jork, është i mbuluar me 45.000 drita LED.

Ceremonia tradicionale në atë shesh nisi me nji emision televiziv i NBC i titulluar “Krishtlindjet në Rockefeller Center” i cili filloi në 8 të mbrëmjes me ndriçimet e të gjitha dritave të pemës.

Moderatorët të ceremonisë ishin gazetarët e njohur Matt Lauer, Savannah Guthrie, Al Rocker dhe Natalie Morales me shfaqjen muzikore nga Sting, Mary J. Blige, Andrea Bocelli, The Band Perry, Andy Grammer, Carly Rae Jepsen, Pentatonix, Banda muzikore e James Taylor, duke shfaqur trombistin e njohur botëror Chris Botti.

Në mbrëmje u përfshi me një performancë e veçantë edhe grupi i famshëm Rockettes

Pema do të ndizet çdo mbrëmje dhe do të ketë koncerte dhe spektakle artistke nga ora 5:30 mbas dite deri në orën 11:30 afër mesante, kështu do të vazhdojë deri në 7 janar , me përjashtim për Krishtlindje, kur ajo do të jetë e ndezur për 24 orë dhe natës së Vitit të Ri, kur ajo do të jetë ndezur deri në 9 pm të ditës tjetër

Rrugët përreth Rockefeller Plaza janë nën kontrollin e kujdesshëm të policisë dhe qindra mijëra spektatorëve, u bie të qëndrojnë prapa barrikadave të policisë për çdo ditë.

Megjithatë, Komisioneri NYPD Bill Bratton, tha se nuk ka deri tani, asnjë kërcënim të besueshëm për sigurinë në sheshin Rockefeller Center, por gadishmëria dhe vigjelenca e policisë është në lartësinë e duhur.

“Është me të vërtetë , ajo që ka të bëjë me njerëzit të ndjehen më të sigurt. Ne jemi duke u kërkuar atyre që të jenë të vetëdijshëm, por të gëzojnë dhe të ndjehen të sigurt. Ne do të shqetësohemi për sigurinë, e tyre, ata duhet vetëm të gëzojnë me veten e tyre,” tha Komisioneri NYPD Bill Bratton, për televizionin NBC në New York.

Historikui Pemës së Krishtlindjeve në Nju Jork

Për më shumë se tetë dekada, pema e Krishtlindjeve në Rockefeller Center kanë qëndruar si një fener ndriçimi për njujorkezët dhe vizitorëte shumtë nga e gjithë bota. Që nga fillimi, pema ishte një vend tubim dhe reflektim i asaj që po ndodh në botë e rreth saj. Edhe pema e parë zyrtare – e vendosur në këtë shesh, simbas historisë , gjeti rreth saj punëtorët e rreshtuar rreth Bredhit së Krishtlindjeve për të mbledhë paychecks, fitimet e tyre javore të asaj kohe, dhe duke i dhuruar gjatë kulmit të Depresionit të Madh. Njerëz nga e gjithë bota erdhën pas 11 shtatorit 2001 për të parë Pemën e Krshtlindjeve në Nju Jork, e ndriçuar për her të parë në ngjyrat patriotike, në të kuqe, të bardhë dhe blu.

Për çdo ditë, më shumë se gjysmë milioni njerëz, pritet të kalojnë për rreth Bredhit të Krshtlindjeve, duke u fotografuar dhe e bërë Rockefeller Center, epiqendra e festimeve të festave të Nju Jorkut.

Habitat për Njerëzimin – Një dhuratë që mban mbi dhënien…!

Për të nëntin vit radhazi, 2015 Pema e Krishtlindjeve do t’i dhurohen organizatës Habitat për njerëzimin. Pasi festat kanë kaluar dhe turmat janë të shpërndara, pema ulet me ceremoni dhe dërgohet për tu bërë lëndë druri që përdoret për ndërtimin e një shtëpie simbolike. Çdo vit, Rockefeller Center Christmas Tree vazhdon të jetë një simbol i shpresës, dhe i frymëzuar nga libri për fëmijë, “Dhurata e marangozit”, shkruar nga David Rubel dhe ilustruar nga Jim LaMarche në bashkëpunim me Habitat për njerëzimin.

Kosova nis përgatitet për festën e Vitit të Ri 2016

December 11, 2015 by dgreca

Foto Gazeta Dielli – Behlul Jashari: Kryeqyteti i Kosovës, Prishtina, përgatitet për festat e fundvitit – mbërrin bredhi në Sheshin Skënderbeu për t’u ngritur/

-Ngjarja e vitit 2015 e Kosovës: Marrëveshja për Stabilizim Asociim me Bashkimit Evropian/

-Në vitin 2016 Kosova dhe Shqipëria inaugurojnë “autostradën” energjetike – linjën interkonektive 400 kV/

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 11 Dhjetor 2015/ Kosova përgatitet për festën e Vitit të Ri 2016, të 17-tin në vitet e lirisë e të 8-tin në vitet e pavarësisë tradicionalisht në sheshe qytetesh edhe me koncerte e fishekzjarre.

Për Kosovën Viti i Ri pritet të sjellë liberalizimin e vizave, ndërsa ngjarja më e rëndësishme e vitit 2015, madje edhe që nga shpallja e pavarësisë në 17 shkurtin historik 2008, vlerësohet Marrëveshja për Stabilizim Asociim e nënshkruar në 27 tetor në Strasburg me Bashkimit Evropian, e cila krijon për herë të parë marrëdhënie kontraktuale.

Një nga ngjarjet e rëndësishme për Kosovën e Shqipërinë në vitin 2016 është paralajmëruar të jetë inaugurimi i “autostradës” energjetike – linjës interkonektive 400 kV, ndërtimi i së cilës në pjesën kosovare përfundon para festës së Vitit të Ri.

Në Prishtinë ka nisur puna e dekorimeve për festat e fundvitit, bredhat me stoli ngrihen në tre sheshet e qendrës, Skënderbeu , Nëna Terezë dhe Zahir Pajaziti, si dhe në “porta hyrëse” të kryeqytetit të Kosovës. Pjesë e organizimeve është edhe “Tregu i Fundvitit” në shesh.

Në vitin e madh të lirisë së Kosovës 1999, në mbrëmjen e 31 dhjetorit mëse 100 mijë njerëz për herë të parë të lirë ishin në sheshet kryesore të Prishtinës në pritjen e Vitit të Ri 2000. Festime të mëdha në sheshe kishte edhe në qytetet e tjera ksovare.

“Në robëri pritet veç festa e lirisë”, ishin raportimet që kam bërë nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës – vitit historik të lirisë, në vitet e shtetrrethimeve ushtarako-policore, luftës, masakrave, spastrimit etnik e gjenocidit kundër shqiptarëve.

BERATI , VIZITORE NGA KOSOVA

December 11, 2015 by dgreca

Nga Ahmet ZANI/

Meraku për të njohur qytetet e vendit tonë Zejdi Halimi ka ardhur posaçërisht nga emigracioni në vendlindjen e tij Kumanovë, dhe menjëherë pas takimit me të afërmit e tij do të udhëtonte drejt Beratit. Zejdi Halimi tashmë i njohur si rrugëtari me grupin e tij nga Gjilani në Vlorë me rastin e 100 vjetorit të Pavarsisë, dhe i vemti qytet pa vizituar ishte Berati. Zejdiu 55 vjeçari nga Kumanova por vendlindja e tij e hershme Kuksi ndaj dhe në profilin e tij e shkruan Zejdi Kuksi. Vetëm një ditë ka qëndruar tek familjarët në Kumanovë dhe do të nisej drejt Shqipërisë duke u shoqëruar dhe nga një tjetër mik nga Caraleva e Kosovës. Ramadan Behluli ishte shoqëruesi i 11 burave kosovarë i cili është kujdesur gjatë udhëtimit prej 517 km nga Gjilani në Vlorë dhe tashmë bashkëshoqëruesi i Zejdiut për vizitën në qytetin muze të Beratit. Gjatë udhëtimit dy miqtë kosovarë do takonin mjaft miq në disa qytete deri në mbërritje të Beratit.

Fati i mirë do të ishte me vizitorët nga Kosova të cilët shkelnin për herë tyë parë qytetin muze në një tjetër atmosferë. Në ditën e trashëgimisë Kulturore një ditë festive në tërë Beratin aty ku dhe sheshi kryesor i qytetit gumëzhinte nga atmosfera festive e shoqëruar me aktivitetet kulturore.

Jemi me fat- ka thënë Zejdiu pasi festës i bashkohemi dhe ne miqtë e rinj nga Kosova, ndërsa do përshkonim Goricës teksa syri ynë do të shihte disa nga objektet e vjetra mbase dhe 2400 vjeçare ashtu si dhe ruan vlerat Berati. Nga andej sërish urë tjetër dhe sheshi kryesor Pedonalja ishte e tejmbushur nga banorët në ditën festive. Disa kolegë baratas do na shoqëronin në tërë shëtitoren ku vijonte atmosfera e festës në pëkujtim të ditë së Trashëgimisë Kulturore, një qytet si dhe rrethinat kishin mbushur qytetin e Beratit duke i dhënë pamje tërësisht magjepse.

Përpos kësaj dite festive qyteti ishte i zbukuruar dhe nga atmosfera e festave të fundivitit, ndërsa djem dhe vajza të veshur me kostume tradicionale kanë tërhequr vemendjen e miqve nga KJosova dhe ata nuk nguruan të bënin disa foto.

Zejdiu do sillte në bisedën tonë atë ndjenjë shpitërore sikur ai kishte fituar pasuri të çmuar nga vizita e radhës në Berat. Nuk është aspak njerëzore të mos njohësh vendin tënd ka shtuar Zejdiu, ndërsa aparati i tij nuk pushonte duke bërë foto.

Në orët e pasdites ishte dhe vizita tek Kalaja, mbi qytetin aty ku dhe pamja ishte madhështore. Përreth dy orë vijuan vizitat tek Kalaja ndërsa si ciceron i ynë kolegu Shkëlqim Murati tek rrëfente pëe vlerat historike nga muzeu i Onufrit.

Miqtë nga Kosova largohen nga qyteti i një e mbi një dritareve Berati 2400 vjeçar duke marrë me vete mbresa mjaft të çmuara nga ky qytet me njerëz mikpritës. Sakaq Zejdi Halimi dhe Ramadan Behluli me vizitën e parë në Beart kanë plotësuar ditarin e tyre në njohjen e historisë dhe kulturës, si dhe traditës baratase këtij qyteti ku ishte dhe pengu i miqve nga Kosova.

Shkelqimi i Divjakes

December 8, 2015 by dgreca

Mbresa nga vizita ne Shqiperi/

Nga ILLO FOTO- New York/

Vjeshta e sivjetshme kishte huajtur shume dita nga Gushti . Ne nje nga keto dite “vere “, ne bashkeshoqerine e mikut tone familjar “T“, me time shoqe , udhetonim nga Fieri ne Tirane . “ T” na propozoi te ndjekim rrugen indirekte , qe nis nga “Klubi shoferit “ , shkon neper fshatrat e komunes Divjake dhe perfundon te “Klubi xha Mufitit “, posht Qafes se Sokolit . Krahasimisht me distancen hipotenuze , keto dy katete perbejne nje distance me te gjate rreth 50 Km. Nuk eshte gjatesija e rruges , por une e mbaja mend kete rruge si me te tmerrshmen ne rruget e brendshme te Lushnjes . E shtruar me kalldrem , qe ne kohen e bonifikimit te Terbufit , e pa mirmbajtur , gjithe gropa me uje , qe nuk hiqej as ne Gusht . E beja kete rruge, per pune dhe per te takuar miqte e mi . Nje prej tyre ishte Kristaq Gjini , specjalist brilant . I perbuzur nga regjimi , sepse vinte nga familje bejlere . Themija , Kristaqi dhe Agronomi Selim Kolushi , krijuan Kemishtajn proverbiale , nje ekonomi bujqesore , qe do ta kishte zili c’do ekonomi e sotme kapitaliste bujqesore e mbetur ne tentative .

Nuk preferoja te shkoja ne kete rruge , sa te mallkuar aq dhe te dashur , per te kaluaren time intensive profesionale . Ju binda llogjikes se “T “ ; devijuam rrugen dhe udhtuam drejt Divjakes historike , bujqesore dhe turistike .

Divjaka ka shume histori aventure udhtimesh . Nuk eshte erresuar nga kujtesa udhetimi aventuriesk , drejt Divjakes , i bandes se Xhevdet Mustafes , sikurse dhe fluturimi po kaq aventuriesk i drogaxhiut italian, Riformato.

Ne jemi bordi me modest nga me te rrallet, qe udhetojme drejt Divjakes , pa asnje lloj interesi meskin , madje as interesi vulgar . Ne thjesht , harxhojme karburant me shume , por plotesojme nje vizion te fresket , per Divjaken e dashur per lushnjaret dhe gjithe shqiptaret , qe e duan Shqiperine , te lulezuar dhe te gezuar me forcat e saj . U ndjeva i plotesuar nga udhtimi neper komunen Divjake , sepse pashe nje rruge krejt ndryshe , nga c’e kisha lene . Fshatra te krahines krejt ndryshe dhe nje qytet Divjake sa bujqesor dhe turistik , sic e kerkon koha . Qytet , qe i perket demokracise se mauruar . Per rrugen e asfaltuar mire dhe te bollshme , per t’u nderruar makinat nuk ka c’te shtoj me teper , sepse rruga e perballon ngarkesen e trafikut ne kushtet me optimale te mundshme .

Fshatrat , qe ndodhen buze kesaj rruge , kishin ndryshim rrenjesor , nga koha , kur une nuk i kam pare , prej 30 vjetesh . Qendra Divjake konsiderohet nje qyteze me tradita urbane , qe nisin , qe nga koha e Zogut.

Ne nje grup te caktuar fshatrash shqiptare , ekzistonte nje lloj kryeqendre , qe ishte me dimensione te tjera , me rruge te shtruara edhe me kalldrem , me kroje te sistemuar , me rregulla te jeteses kolektive , me vend te mbledhjeve te pleqesise dhe me objekte kulti te mirmbajtura . Ne zonen fushore keto kryeqendra te banuara binin me shume ne sy , sepse fshatrat rreth tyre ishin ne gjendje mizerabel per kulturen e jeteses dhe per minimumin e bashkjetes urbane .

Te tilla kryeqendra ishin , Velipoja , Ishull lezha , Miloti , Orikumi . Mbi te tera keto , ishte Divjaka , qe u pergjigjeshin ne koder : Oroshi , Bicaj , Konispoli , Labova , Policani , Dervicani etj . Nuk eshte vendi te zgjatemi me shume, per keto kryefshatra , por duhet te dalim te fakti , qe administrata zogiste i kishte evidentuar dhe i krahasonte me qytetet , duke i shpallur komuna dhe disa edhe nen prefektura . Divjaka dallohej si qender administrative dhe si venbanim urban , krahasuar me jeten ne qytetin e Lushnjes , ku te mbyste lluca , papestertia dhe malarja . Divjaksit kishin bujqesi simbolike . Nevojat ekonomike i plotesonin me peshkim , me punen ne pyll , me gjueti dhe pak blegtori anarshiste . Kjo ishte ekonomija , qe punesonte divjaksit shendetmire , te zgjuar dhe me intuite tregetare . Cdo jave behej nje treg ku vinin tregetare nga Kavaja edhe nga Fieri . Ishte tregu me i madh ne shkalle vendi, per buajt. Me te tere kete fasade , Divjaka e kohes se Zogut ishte nje vendbanim i varfer . Keshtu vijoi deri ne mes te viteve 60 te shekullit te kaluar. Divjaka si nje nder Kooperativat e Myzeqese , perjetonte dramacitetin kooperativist shoqeruar me varferi te njetrajtshme . Bujqesia nuk e justifikonte punen , qe derdhin c’do dite fushave kooperativistet . Tokat e varfera , skeletike , me permbajtje renore , nuk ishin prodhuse . Nuk sigurohej as buka as meditja minimale , per kooperativistet . Fuqia puntore ishte shume mbi kapacitet prodhuse te tokes bujqesore . Keto toka skeletike duhet te siguronin pune dhe ushqim , per gati 6 mije fryme , qe kishte ekonomija . Gjysma e kesaj popullsie banonte ne qytetezen , Divjake.

E pa mundur te jetohej ne Divjake ! Vetem toka ranore dhe kodrinore te pa ujitshme . Tokat renore, thahen me hene. Ne Minjature, Divjaka konsiderohej nje Libi e vogel , ose nje shkretetire e pa zyrtarizuar . Per industri te turizmit , ne shtetin komunist nuk mund ta shkonte ne mend kerkush . Ish Kooperativa Divjake me kaq pak toke dhe ajo inproduktive , varferia kishte arritur kulmin .

Per te permbysur gjendjen ne Divjake , ne keto vite, emertesa solli ne drejtimin e Kooperatives , Dhimo Liko nje drejtus me arsim te plote bujqesor , nje bujk i regjur ne punet e fushes, njeri komunikus , praktik , i durushem , pa vese, me kulture bujqesore te trasheguar nga arsimi bujqesor i Fulltzit. Myzeqar i regjur dhe i respektuar nga populli.

Specjalist i bujqesie u emerua Loni Cuko dhe i blegtorise , Ristan Gorreja . Te tre keta burra , me urtesine e tyre , me kembngulje dhe guxim shkencor bene , ne kohe rekord te pa munduren . E bene Divjaken ekonomine me te perparuar te Lushnjes . U rrit prodhimi ne menyre te ndjeshme.

Tokat ranore u bene shtrati i ngrohte i serave , shalqinit te exportit dhe e prodhimit te drithit. Gjith ky transformim u realizua me metoda shkencore agronomike , ne qender te te cilave qendronte pleherimi dhe struktura e mbjelljeve ne pershtatshmeri me fiziollogjine e bimeve . U sigurua ushqimi i gjithe banorve , brenda ekonomise dhe u fuqizua gjendja financiare .

Ne rrafshin social , Divjaka u transformua ne qytet modern, per ate kohe . Rruge te shtruara me ndricim , shtepi te reja dhe te shendeteshme , shkolle moderrne , pallat kulture , fushe sporti , kinema. Une kam punuar ne ekonomi fqinje dhe transformim ekonomiko – shoqeror i kesaj qyteteze me ka mbetur ne kujtese , sepse historikisht transformimi i venbanimeve te zakonshem , nga fshat ne qytet , ka zgjatur me shekuj dhe ndryshon rrast pas rrasti . Kjo eshte nje teme e gjere , qe nuk e ka vendin ne kete reportazh . Reportazhi im ka detyre , te ndaj me ju ndjesite nga zhvillimi i sotem i Divjakes .

Divjaken e bejne te vecante terreni kodrinor , qe kufizon tokat e saj nga trupi fushor i Myzeqese se Lushnjes . Kodrat e Ardenices , Gjenerukes dhe Sulzotaj thermohen ne grykderdhjen e Shkumbinit . Ky eshte nje mur natyral , qe u jep drejim te tera ererarve . Ne perendim , pylli i pishes , nje monument i rralle i natyres , kur vegjeton druri i pishes ne nivlin zero nga niveli i detit . Njihet se biollogjikisht zona e pishes i perket lartesive mbi 800 metra .

Laguna e Karavastase eshte nje monument tjeter i natyres nga me befasusit , per biodiversitetin e bimve te ujit , te kafsheve te gjahut , shpezeve dhe peshkut . Kjo lagune ze 4300 Ha. siperfaqe e mbuluar me uje , qe komunikon me detin . Specjalistet e kane quajtur thesar ekologjik ekonomik dhe nje muze natyral i gjalle .

Sa bukur dukej sot kjo lagune , kur eshte ndaluar gjuetija , qe ka qene cfarrosese , per 23 vjet rresht . Jane shtuar kafshet e rralla, peshqit dhe banoret tradicionale , pelikanet . Meritojne falnderime nga Kombi ata , qe e bene funksional , rikthimin e jetes se gjalle ne lagune dhe kryesisht te pelikanit . Harbuteria e ketyre viteve te tranzicionit eliminoi pasuri , institucione , njerez . Eliminimi i kafsheve te gjahut flet per cfarrosje perfundimtare te vlerave natyrale te Kombit . Vlen te theksojme se gjuetine e pa ligjshme ne lagune , nuk e bene divjaksit , por kontrabandistet demokrate me kollaro , qe sillnin ekipe gjuetaresh te huaj.

Divjaka nuk mund te eksplorohet me nje soditje qofte dhe te ngadalte, por une jam i privilegjuar se e njof terenin gjeresisht .

Kisha 27 vite , qe nuk kisha shkelur ne Divjake dhe ne fshatrat rreth ketij qyteti me tradita te vjetra urbane . Te tera keto vendbanime aktualisht bejne pjese ne komunen e madhe Divjake , sipas ndarjes se re territoriale . Kalova mespermes komunes se Divjakes , sic sipertregova . Ne te gjitha rrastet e shetitjeve te mija , une vrej si eshte administruar toka bujqesore : Si mbahet ngastra , si eshte bimesia , per kohen , si eshte gjendja e kafsheve buze rruges , si mbahen pyjet etj. Keto vezhgime jane pasione , qe rrjedhin nga profesionet e mija te specjalistit dhe gazetarit , qe i ushtroj , per nje kohe prej 50 vjetesh .

Fshatrat buze rruges jane transformuar totalisht . Jane ndertuar vila, me fasada shumengjyrshe dhe me ballkone qe nuk mund t’u besh asnje vrejtje , vec t’i soditesh . Bacet per rreth vilave jane thjesht koleksione te drureve frutikulturore , ku mbizoterojne agrumet . Ne oborrr gjendet nje kend i parkut mekanik , me traktor , agregate dhe mbyllet me veturen lluksoze te familjes . Rruge te asfaltuara , shkolla te bukura , lokale , qe konkurojne ato te metropoleve , vitrina vezulluse .Fshatrat e riperterire veshin kodren dhe te japin pershtypjen e vendeve te famshe turistike , qe kemi pare neper filma ose ne rekllamat e televizionit . U mbusha me fryme dhe me optimizem per Atdheun , qe me mungon dhe qe ne kete cast e perfaqeson fshati demokratik divjakas .

Ajo , qe duhet nenvizuar me boje te kuqe eshte fakti , se nuk te ze syri ndertime te jashtligjshme , qe quhen ato jasht “vijes se verdhe” . Perkufizimi “Vija e Verdhe “ ka kohe , qe qeverritaret e zhduken nga fjalori . Me sa duket e quajten komuniste dhe e hoqen nga fjalori , per ta bere lesh arapi fushat e Shqiperise . Divjaka ne mos qofte krahina e vetme , do te jete ne grupin e te rrallave , qe nuk besoj se behen 3- 4 krahina , qe kane ruajtur vijat kufizuse te vendbanimeve , te mbiquajtura “te verdha“.

Fshataret kane shprehjen kuptimplote , qe thote se shtepija nuk te jep gje per te ngrene , vec kerkon . Me kete shprehje duhet te kuptojme se punesimi dhe banimi , jane dy nocione te ndryshme . Gjat tranzicionit keto nocione u injoruan . Mjafton te kishe nje shtepi te bukur dhe per punenesim , arsimin e femijve , higjenizim , i zgjidh koha .

Emigracioni i divjaksve i sherbeu plotesisht permiresimit rrenjesor te jetes . nga familja emigroi njeri dhe solli parate , per te ndertuar shtepine . Kjo ka qene tradita e kurbetit klasik shqiptar . Bene me te miren e mundshme dhe ju kthyen kultivimit te tokes . Punuan ndershmerisht ne kurbet , duke mbajtur koken pas . Nuk do t’u tregoj hollesira , per fushen dhe bujqesine e fshatrave te Divjakes , sepse eshte jo vetem teme e gjere , por dhe e konsumuar . Mjafton te themi se eshte e vetmja fushe ne Shqiperi , apsolutisht e vetmja , qe toka punohet cep me cep . Traktoret ishin ne pune dhe arat , ose ishin me bime t e vjeshtes , ose prisnin traktoret . Divjaksit , perfshire dhe kemishtaraket e kane demokratizuar edhe bujqesine , ne kuptimin apsolut te fjales , sic kane demokratizur fshatin dhe te tere jeten urbane – kulturore. Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokracine , kur fshati perjeton feudalizmin , sic eshte fshai i sotem shqiptar .

Ne kullimin e fushes se Divjakes , paresor mbetet funksionimi kanalit te Kularit , qe ka madhesine e nje lumi . Nuk e pashe Kanalin lume , por jam i sigurte se funksionon dhe ka funksionur gjithe kohen , ndryshe fushat do te kishin pesuar fatin e te gjithe ultesires bregdetare shqiptare, fatin tragjik te gjigantit Terbuf.

Ne menyre te permbledhur , mund te temi se ne Komunen e madhe Divjake funksionon demokracia si ne fshat dhe ne qytet.

Habitem me keta sipermarres , qe okupojne troje , per te ngritur rezidenca ( fshatra ) turistike . Te ngresh lagje te tjera ne Divjake eshte racionale dhe e dobishme . Divjaka e sotme urbane eshte perpara Kavajes , Fushkrujes dhe nuk do te jete larg dita , qe te konkuroi Durrsin , qe ne shume aspekte e konkuron qysh sot, fjala vjen nga aerobia dhe resurset per fryme te popullsise banuse, qe konvertohen ne punesim .

Nuk ka dyshim se fshatrat , buze rruges, qe une permenda dhe te tjere te ngjashem , qe nuk i permenda kane tabellen e pa lexushme fshat europjan . Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokraci , pa e ndertuar demokracine ne fshat . Pushtetaret e tranzicionit shqiptar u nxituan ta ndertonin shtepine demokratike , nga catija . Gjeja e pare qe bene ishte shkaterrimi i mekanizmit , qe mban ne kembe bujqesine , qe jane kullimi dhe ujitja . U permbys industria e fuqishme e punesimit, qe eshte bujqesia . Pseudodemokratet shqiptare jane partizane te flakte te “ Teorise zero “dhe te “Cekut te bardhe “.

Divjakes se sotme i ndrin balli nga demokracia funksionale . Ajo , ne rrugen e gjate , ka bere gabime te koregjushme . Ajo shkelqen nga dielli i demokracise reale . Jo te tere fshatrat jan te tille. Cite fshatra ? Ata , qe nuk merren dot me bujqesi , sepse kane probleme me kullim- ujitjen . Keta fshatare , ndertojne ndonje vile ne fshat dhe mbane valixhen ne dore , per t’u nisur diku ne qytetet e vendit , ose e botes . Ne vilat e tyre moderne ngrysin pleqerine pleqte e veshur allafrenga me borselino . Te leshe punen te dera e shtepise , sic eshte bujqesia dhe te mbashe syte nga e pa njohura , ke problem te madh me vetveten .

Fshatrat , qe perbejne zonen e Terbufit , Torovices , Maliqit etj . dikur kane ushqyer gjithe qytetet sot nuk mbajne dot veten . Pse ? nuk e zhvillojne dot bujqesine . Eshte prishur mekanizmi i thjeshte, ai i kullim-ujitjes . Bedati, qe aktualisht eshte pjese e Bashkise Divjake , ka qene ekonomi e tokave te kripura , ku zbatohej nje program ambicjoz , per ckripezim . Atje ishte nje komleks , qe merrte vica 1 kv. dhe i shiste 3 Kv . duke prodhuar c’do vit rreth 300 ton mish vici kualitet extra . A mund ta aplikoi sot kete teknollogji Bedati demokratik ?

Pergjigja ime eshte e prere : Jo !

Bedati i sotem , nga ana bujqesore, si dhe homologet e tij , qe jane shume , krahasohet me nje lavire bujqesore , qe eshte adoptuar ne prostitutat e samoferave , ku shkelqejne dritat inkandishente , ndaj mynxyres morale te kesaj kohe te trazuar , qe as vete nuk e dime nga e kemi huajtur .

Divjaksit nuk shkaterruan as kanalet , as ndertesat sociale , as plazhin, as vijen e verdhe . Mbi te gjitha ,ata nuk preken pyllin shekullor. Nga informacinet, qe kam dy pyje nuk u preken : Pylli i bredhit ne Frashr dhe ai i Divjakes . Pyjet e tjere u eksportuan per dru zjarri , ne sallonet moderne ku benin orgji borgjezia e cfrenuar europjane , mbase edhe ne vilat lluksoze te borgjezve te rinj te Hollandes , Danimarkes , Swicres, ku bujtin shqiptare qe kane abuzuar me lireine e fituar dhe me pasurite e ketij populli te varfer . Mijra shembuj jane shkruar nga shtypi dhe krijusit letraere, per emigracionin tone problematik .

Divjaka verteton se demokracia mund te ndertohet per se mbari . Ka mundesi te riparohen dhe gabimet. Ne shkalle vendi , bujqesia nuk u rregullua dhe nuk rregullohet, sa te jene ne pushtet qeverritare arrogante , makute dhe miope .

Shkrimi im i sotem eshte nje ballafqim i prejardhjes qytetare te Divjakes te dy strukturave , me Divjaken e sotme , qe krahasohet me homologet me te sukseshem te Europes se sotme , ndoshta dhe me gjere . Qyteza te tilla, ndodhen ne bregdetin mesdhetar , me qindra . Shumica e tyre jane qytete arixhinjsh , ku lulezon droga , prostitucioni. Ne bulevrdet e tyre plot drite dhe zhurme ngrysin ditet njerzit pa prone , qe ne Amerike thirren homless. As me dhimsen , as i dua , keto funderira te shoqerise , qe nuk kane mundur te integrohen ne tregun e punes . Sidoqofte keta i shemtojne qytetet , ku jane rritur dhe kane perfunduar homless.

Kam bindjen se Divjaka , kurre nuk do te krahasohet me qytetet harixhinj te Mesdheut. Ajo eshte nje qyteze dinjitoze europjane dhe keshtu do te vijoi zhvillimin e pa nderprere .

Mos harrojme se Divjaka eshte ndertuar ne truall rere , ku resurset bujqesore jane te kufizuara . Keto resurse i nxorri ne siperfaqe dhe i vuri ne qarkullim ekonomik , heroi i punes Dhim Liko , me te dy ndihmesit e tij te talentuar , punetor dhe te ditur . Eshte fjala , per nje burim jetese , qe krahasohet me zbulimin e nje pusi nafte . Pusi i naftes ka nje fund . Bujqesia e aplikuar nga Liko , Gorreja dhe Cuko , eshte pa fund, pavaresisht se permbi rere . Divjaksit sot cfrytezojne kete pus te perjetshem ne kohe , qe i puneson , i pasuron , i begaton . Nuk eshte thjesht pus nafte , por eshte bujqesia racionale e mekanizuar , industria e madhe e punesimit boteror te tera shtresave . Divjakes i takoi nderi te jete ne krye te nismetarve , per te eliminuar pa punesine dhe varferine, nepermjet zhvillimit integral te bujqesise . Heroi Dhim Liko e ka te merituar nje permendore bronxi tek kthesa e Divjakes , ne rrugen nacionale Lushnje – Rrogozhne . Po te isha pasanik nje permendore te tille , do tja beja prej floriri dhe do ta vendosja ne Muzeun kombetar me ruajtje te perforcuar me kamera .

Illo Foto – Studjus , NY – dhjetor 2015