
Astrit Lulushi/
Ishte kohë e dikurshme kur legjenda të sotme lindën. Njerëzit e të gjitha moshave komunikonin lirshëm; shumë nga mjeshtërit më të mëdhenj u ngritën në Egjipt. Shumë nga dokumentet dhe artefaktet më të çmuara u sollën në Tibet për t’u ruajtur. Disa janë të lashtësisë së papërshkrueshme; ato ishin sjellë në Egjipt nga një qytetërim i madh që u përball me shkatërrimin. Rrafshnalta e Tibetit përmban shumë rrënoja të qytetërimeve të parahistorisë së shkruar. Një numër i madh dokumentesh janë gjetur nga kriptet e mëdha të bibliotekave nëntokësore që ekzistojnë atje. Ato janë fshehur sërish në vende të ndryshme. Dokumentet më të rëndësishme janë rikuperuar dhe ruajtur në mënyrë të sigurtë. Mjeshtërit egjiptianë parashikuan shkatërrimin e pjesshëm të bibliotekës së madhe të Aleksandrisë. Mijëra pergamena të lashta u hoqën përpara se ajo bibliotekë të dëmtohej. Shumë u sollën maleve për t’u ruajtur, për të ushqyer një botë të re pa gjigandë e përbindësh.Popujt e detit ishin një konfederatë e sulmuesve detarë që rrëmbyen qytetet bregdetare të rajonit të Mesdheut midis shek. 1276-1178 pes, duke i përqendruar përpjekjet e tyre veçanërisht në Egjipt. Kjo konsiderohet si një nga shpjegimet kryesore kontribuese për kolapsin që janë propozuar, duke përfshirë ndryshimet klimatike; hordhitë nga grupe të tilla si Popujt e Detit, efektet e përhapjes së metalurgjisë së hekurit, zhvillimet në armët dhe taktikat ushtarake. Historiani Robert Drews në librin e tij Fundi i epokës së bronzit ka në listën e tij të shkaqeve të mundshme të kolapsit: tërmetet, migrimet masive, hekuri, thatësira, kolapsi i sistemeve, sulmuesit dhe ndryshimet në luftë.Njerëzit e Detit të Epokës së Bronzit u zhdukën po aq misteriozisht sa u materializuan. Pas humbjes së tyre në duart e Ramesses III në 1178 p.e.s., nuk ka histori të mëtejshme për ta askund. Disa besojnë se u asimiluan në shoqëritë ekzistuese. Mikenasit, ndoshta duke parashikuar një sulm në territorin e tyre, formuan një koalicion të madh. Ata lundruan përtej Egjeut dhe sulmuan Luvianët, duke rrëzuar qytetërimin hitit. Kështu Troja u kap; të gjithë banorët ose u vranë ose u skllavëruan dhe qyteti u shkatërrua. Të vetmit të mbijetuar të shtëpisë mbretërore janë Helenusi, Enea, gruaja e Hektorit, Andromaka dhe Kasandra, e cila u muar si çmim lufte nga Agamemnoni.